INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE MECHATRONIK kod Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowe 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, maj 2017 r. 1

2 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny Zawód monter mechatronik (kod ) to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. 2014, poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tą samą nazwę oraz kod. Według rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. 1 obowiązujące dotychczas kształcenie w zawodzie monter mechatronik (kod ) od 1 września 2017 r. zostanie zastąpione kształceniem w szkole branżowej I stopnia w zawodzie mechatronik (kod ). W związku z powyższymi zmianami, wszystkie dane zawarte w poniższej analizie odnosić będą się do zawodu monter mechatronik (kod ). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter mechatronik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych 2 : 1) montowania urządzeń i systemów mechatronicznych; 2) wykonywania rozruchu urządzeń i systemów mechatronicznych; 3) wykonywania konserwacji urządzeń i systemów mechatronicznych. PROFIL KOMPETENCYJNY 3 dla grupy Elektrycy i elektronicy (grupa duża 4 74) Przykładowe zawody dla grupy Elektrycy i elektronicy: elektryk, elektromechanik, monter elektronik, monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, serwisant sprzętu komputerowego, monter/konserwator urządzeń zabezpieczeń technicznych osób i mienia, automatyk sterowania ruchem kolejowym, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 5 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Elektrycy i elektronicy określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Gotowość do podnoszenia kwalifikacji: otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. Kompetencja 2 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach 2 Źródło: - podstawa programowa kształcenia w zawodzie monter mechatronik 3 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa 2014r. 4 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa

3 kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Kompetencja 3 Podzielność uwagi: efektywne wykonywanie kilku czynności jednoczenie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. Kompetencja 4 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 6 Sytuacja osób z tym zawodem w województwie kujawsko-pomorskim charakteryzuje się nieznacznym poziomem bezrobocia. W latach powiatowe urzędy pracy zarejestrowały łącznie 17 osób z zawodem monter mechatronik.w tym czasie pracodawcy zgłosili wolne miejsca pracy jedynie w 2016 r. (5 miejsc). Z uwagi na mniejszą liczbę zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej niż osób nowozarejestrowanych w skali całego województwa kujawsko pomorskiego w 2012 i 2014 r. zawód ten sklasyfikowano jako zawód nadwyżkowy 7. Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wprowadziło nową metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych 8. Według tej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów, dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do 6 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w poszczególnych latach dostępny jest na stronie: 7 Do 2015 r. podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywało się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 8 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 3

4 żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W 2015 r. i w 2016 r. zawód monter mechatronik był w grupie zawodów nieokreślonych. Dane statystyczne dotyczące zawodu monter mechatronik umieszczono w aneksie. 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów Z badania pt. Barometr zawodów 9, prognozującego zapotrzebowanie na zawody w województwie wynika, że zawód monter mechatronik, ujęty w grupie barometrowej pod nazwą Monterzy elektronicy, w 2017 r. został zaklasyfikowany w Regionie do zawodów zrównoważonych. W większości powiatów województwa kujawsko-pomorskiego zawód ten sklasyfikowany jest jako zrównoważony. W 2017 r. największe szanse na zatrudnienie z kwalifikacjami dla tej grupy zawodów mają osoby z 6 powiatów: inowrocławskiego, brodnickiego, włocławskich (grodzkiego i ziemskiego), toruńskiego (grodzkiego) i sępoleńskiego. 9 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2017 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2016 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. 4

5 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie Podstawa prawna w kształceniu Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U poz. 622) określa, że zawód mechatronik w roku szkolnym 2017/2018 można zdobyć w trzyletniej szkole branżowej I stopnia, oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie (od 1 września 2017 r. nastąpiła zmiana nazwy zawodu z monter mechatronik na mechatronik). Jak wynika z danych Systemu Informacji Oświatowej 10 (stan na dzień r.) w województwie kujawsko pomorskim zawód monter mechatronik można uzyskać w 3 szkołach i placówkach publicznych dla dzieci i młodzieży. W roku szkolnym 2015/2016 w województwie kujawsko-pomorskim kształciło się 2 uczniów w zawodzie monter mechatronik (o 12 mniej niż w roku poprzednim). Naukę w tym zawodzie ukończyły 4 osoby (rok szkolny 2015/2016 był pierwszym okresem, w którym odnotowano liczbę absolwentów kończących kierunek kształcenia w zawodzie monter mechatronik). 5) Informacje dodatkowe. Literatura POMOCNE ADRESY strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia zawiera szereg informacji dotyczących różnego rodzaju zawodów, w tym także zawodów informatycznych. Można znaleźć opisy zawodów (w zakładce Publikacje znajduje się np. Przewodnik po Zawodach), informacje o ofertach pracy w urzędach pracy, standardy kwalifikacyjne i inne. Portal poświęcony zagadnieniom związanym z poszukiwaniem zatrudnienia, serwis prowadzony jest przez urzędy pracy województwa kujawsko-pomorskiego. KSIĄŻKI Urządzenia i systemy mechatroniczne cz. 1- pracowanie Zbiorowe rok wydania 2009, Jerzy Kostro - Elementy urządzenia i układy automatyki, WSiP rok wydania 1998, Witold Jabłoński - Elektrotechnika z automatyką rok wydania 1999, Bodo Heimann, Wilfried Gerth, Karl Popp - Mechatronika Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013, Haberle Gregor Haberle Heinz Kilgus Roland - Poradnik mechatronika Rea, Komponenty, metody, przykłady Opracował: Adam Mickiewicz doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy

6 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej Mechatronik 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie mechatronik w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako mechatronik w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód mechatronik jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: Obecnie zawód mechatronik jest regulowany tylko w Austrii. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem mechatronik wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 856 ofert pracy z 10 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla mechatroników znajduje się w Niemczech (521 ofert), Austrii (311 ofert) i Republice Czeskiej (16 ofert) - dane wg stanu na dzień r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie mechatronik w krajach EOG powinny mieć wykształcenie zawodowe jako mechatronik z udokumentowanym doświadczeniem zawodowym. Ponadto wymagana jest umiejętność czytania dokumentacji technicznej oraz znajomość systemów MS Windows a także zdolności manualne, uzdolnienia planimetryczne oraz zainteresowania techniczne i informatyczne. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz posiadania prawa jazdy kat. B. Przykładowe stawki płacy brutto w zawodzie mechatronik w wybranych krajach: Niemcy od 10 /godz., Austria 2000 /m-c. Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 6

7 ANEKS SPIS TABEL Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie monter mechatronik w latach: Tabela 2. Liczba uczniów i absolwentów kształcących się w zawodzie monter mechatronik w latach Szkoły w woj. kujawsko-pomorskim kształcące w zawodzie monter mechatronik 7

8 Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie monter mechatronik w latach: lata Bezrobotni zarejestrowani w ciągu roku Bezrobotni według stanu na koniec roku Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ciągu roku ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w ciągu roku Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec roku liczba kandydatów /1 ofertę pracy Tabela 2. Liczba uczniów i absolwentów kształcących się w zawodzie monter mechatronik w latach stan na 30 września Liczba uczniów Liczba absolwentów

9 Załącznik SZKOŁY KSZTAŁCĄCE W ZAWODZIE MONTER MECHATRONIK Wykaz szkół i placówek systemu informacji oświatowych w RSPO dnia: 2017/05/17 LP Nazwa Ulica Numer budynku Miejscowość Publiczność status Kategoria uczniów 1. ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA Mazurska 28 Brodnica publiczna Dzieci lub młodzież 2. ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA NR 1 Kościuszki 6A Świecie publiczna Dzieci lub młodzież 3. ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA W GRUBNIE Grubno 56 Grubno publiczna Dzieci lub młodzież 9