Anna Kazimierczak-Kucharska BRAK PRZYPADKOWOŚCI W POGLĄDACH SOKRATESA 1. OPATRZNOŚĆ WEDŁUG POGLĄDÓW SOKRATESA I JEJ WPŁYW NA DZIAŁANIE I
|
|
- Kamila Wawrzyniak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Anna Kazimierczak-Kucharska BRAK PRZYPADKOWOŚCI W POGLĄDACH SOKRATESA ŹRÓDŁEM FILOZOFII MIKOŁAJA MALEBRANCHE A W ASPEKCIE KONCEPCJI BOGA 1 Mikołaj Malebranche słynie z tego, że próbował połączyć poglądy św. Augustyna oraz Kartezjusza. Jednak zanim na poważnie zajął się poglądami Kartezjusza po przeczytaniu jego Traktatu o człowieku w 1664 roku, zajmował się m. in. Euzebiuszem z Cezarei, a także Sokratesem. Wydaje się, że może mieć to znaczny wpływ na koncepcję Boga w poglądach Malebranche a w kontekście wpływu Boga na relacje między duszą i ciałem. Warto zatem bliżej przyjrzeć się podobieństwom, jakie zawierają się w poglądach zarówno Sokratesa, jak i Malebranche a dotyczących koncepcji Boga, a bardziej nawet Bożej Opatrzności. Nie chodzi stricte o koncepcję Boga bowiem nie będziemy zagłębiać się w aspekty metafizyczne lecz o koncepcję Opatrzności, która ma wpływ na działanie człowieka zarówno w aspekcie motoryki ludzkiego ciała, jak i postępowania moralnego. 1. OPATRZNOŚĆ WEDŁUG POGLĄDÓW SOKRATESA I JEJ WPŁYW NA DZIAŁANIE I POSTĘPOWANIE CZŁOWIEKA Sokrates jest postacią, u której po raz pierwszy pojawia się rozumowanie dotyczące istnienia Opatrzności. Nie należy oczywiście kwestionować, że jego poprzednicy mieli pewne intuicje, jednak Sokrates jako pierwszy je uzasadnił oraz jako pierwszy użył terminu pronoia, czyli Opatrzność. Prawdopodobnie inspiracją dla Sokratesa był Anaksagoras, który po raz pierwszy przedstawił koncepcję Logosu, jednak, jak zauważa sam Sokrates w Fedonie, 1 Pierwodruk: Pro Fide Rege et Lege:, nr 1 (69) 2012, s Anna Kazimierczak-Kucharska
2 2 Anaksagoras wysunął jedynie tezę, że rozum jest przyczyną wszystkiego i wszystkim kieruje, poprzestając na tym 2. Niewątpliwie to Wspomnienia o Sokratesie Ksenofonta są dziełem, w którym doskonale została przedstawiona sokratejska koncepcja Boga. Sokrates swoje rozumowanie przeprowadza w dwóch wersjach, przy czym jedna jest rozwinięciem i kontynuacją drugiej. Na pierwszej płaszczyźnie Sokrates odwołuje się bezpośrednio do człowieka, na drugiej natomiast, do całego wszechświata. Właśnie tutaj pierwszy raz jasno i klarownie zostaje przedstawiona koncepcja Opatrzności 3. W rozmowie z Arystodemosem 4 Sokrates podkreśla, że miejscem, w którym dzieło Rozumu jest najbardziej widoczne, jest człowiek. Wydaje się, że Sokrates nie ma najmniejszych wątpliwości co do tego, że to nie przypadek, iż ludzkie organy są ukierunkowane celowo, zatem, jak każdy ład i porządek, musi to być dziełem Rozumu. Wszystko, co czyni człowiek, czyni z namysłem, wszystkie jego działania są zaplanowane zatem nikt, według Sokratesa, nie powinien kwestionować tezy, że człowiek jest dziełem Rozumu, ponieważ to, co czyni nie jest dziełem przypadku. Ponadto, w stosunku do wszystkich innych bytów, człowiek zajmuje pozycję uprzywilejowaną, ponieważ posiada najbardziej doskonałą budowę fizyczną, a także duszę, czyli rozum. Z powyższych rozważań wynika przejrzysty wniosek, że w świetle poglądów Sokratesa boski twórca w sposób szczególny troszczy się właśnie o człowieka 5. Analogiczny wniosek, jaki z tego wynika jest taki, że skoro każdy człowiek dzięki rozumowi z namysłem postępuje w swoim życiu tak, jak chce postępować, zatem również Rozum nad wszystkim roztacza opiekę. Zwróć, proszę, i na to uwagę, mój drogi, że duch twój, zamieszkujący w twym ciele, kieruje ciałem według swego upodobania. I dlatego należy przyjąć za pewne, że również rozum, zamieszkujący we wszechświecie, zarządza wszystkim według własnego swobodnego upodobania 6. Zatem duch kieruje ciałem według swego upodobania. To sokratejskie twierdzenie ma silny związek z tym, że według niego życie rozumne wiąże się z nagrodą w postaci działania Opatrzności Bożej. Mędrzec ateński uważał siebie za osobę, która postępuje w taki, a nie innym sposób, ponieważ Bóg takiego właśnie postępowania od niego wymaga 7. Bóg miał przekazywać 2 Vide, Platon, Fedon, 97B-98C. 3 Vide, T. Stępień, Filozoficzne podstawy rozumienia Opatrzności u greckich Ojców Kościoła, [w:] Warszawskie Studia Teologiczne, XIV/2001, s Vide, Ksenofont, Wspomnienia o Sokratesie, I, 4. 5 Vide, G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. 1, tłum. E. I. Zieliński, Wydawnictwo KUL, Lublin, 1999, s Ksenofont, Wspomnienia o Sokratesie, I, 4, Ale czemu niejeden ze mną przecież tak chętnie długi czas przestaje? Słyszeliście, obywatele. Ja wam całą prawdę powiedziałem. Bo się chętnie przysłuchują, jak się bada tych, co myślą, że są mądrzy, a nie są. To
3 3 swoją wolę Sokratesowi przy pomocy pewnego zjawiska o Boskim charakterze, które sam Sokrates nazwał daimonion. Według wzmianki w Obronie Sokratesa daimonion jest wewnętrznym głosem, który podpowiada Sokratesowi, czego nie powinien czynić 8. W szczególny sposób uwidacznia się niezwykle silna więź między Sokratesem a jego głosem wewnętrznym, dlatego owo bóstwo nabiera charakteru niemalże osobowego. Wydaje się, że niniejsza więź oparta jest na trosce, a nawet miłości ze trony Logosu. Okazuje się jednak, że Sokrates tę relację opierał jedynie na pewnej analogii. Otóż filozof postępując według zasad etycznych, kieruje się na podobieństwo Boga rozumem, gdyż Bóg również kieruje światem rozumnie. Zatem Bóg jako zasada harmonii i porządku w sposób szczególny łączy się z tymi, którzy kierują się w swoim postępowaniu zasadami Rozumu, czyli Logosu, a za taką właśnie osobę uważał siebie Sokrates. Dlatego należy wykluczyć osobową relację miłości i troski, a raczej przyjąć, że Opatrzność w poglądach Sokratesa jest postrzegana w sposób mechaniczny, jako siła, która w bezosobowy sposób reguluje wszystkie elementy, aby kosmos jako całość mógł działać 9. Przypomnijmy, że Bóg w taki sposób uporządkował członki ludzkiego ciała, aby służyły dobru człowieka oraz że Bóg wyjątkową opieką otacza ludzi dobrych, czyli postępujących rozumnie 10. Warte podkreślenia jest to, że nie chodzi o każdego pojedynczego człowieka, lecz o każdego człowieka cnotliwego. Dlatego właśnie Sokrates umieścił daimonion w takim kontekście miał on wskazywać Sokratesowi drogę, ponieważ w szczególny sposób dążył on do życia cnotliwego, czyli do życia zgodnego z rozumem 11. Bóg nie troszczy się o Sokratesa szczególnie dlatego, że ten wymaga troski, ale dlatego, że Sokrates w większym stopniu niż inni używa rozumu 12. Powyższe rozważania pokazują, że według Sokratesa Opatrzność działa w ten sposób, że wymaga od ludzi rozumności. Odbywa się to trochę na zasadach handlu. Opatrzność jest sprawowana pod warunkiem, że człowiek używa rozumu, a im używanie rozumu jest większe, tym silniej Bóg otacza opieką. Nie ma tutaj miejsca na żadną relację miłości, gdzie Opatrzność wcale przyjemna rzecz. A mnie to, jak powiadam, bóg nakazał robić i przez wróżby, i sny, i na wszelkie sposoby, jakimi zrządzenie boskie zwykło człowiekowi cokolwiek rozkazywać, Platon, Obrona Sokratesa, 33 C. 8 Natomiast według Wspomnień o Sokratesie daimonion podpowiada również, co czynić powinien, vide, K. Pawłowski, O bogu Sokratesa i inne pisma, Wstęp tłumacza, Warszawa 2002, s. XC. 9 Vide T. Stępień, Filozoficzne podstawy, op. cit., s Postępowanie dobre moralnie można utożsamić, w świetle poglądów Sokratesa, z postępowaniem rozumnym, ponieważ w jego teorii pojawia się intelektualizm etyczny, według którego wiedza jest tożsama z cnotą. Oznacza to, że człowiek każde zło popełnia z niewiedzy. 11 Vide, G. Reale, op. cit., s T. Stępień, Pseudo-Dionizy Areopagita chrześcijanin i platonik. Polemiczne aspekty pism Corpus Dionysacium w kontekście mowy św. Pawła na Areopagu (Dz 17,22-31), Fronda, Warszawa 2010, s. 189.
4 4 jest sprawowana bezwzględnie. W koncepcji Sokratesa pojawia się pewna kategoria zasługiwania sobie na sprawowanie Opatrzności przez Boga. Jednak najistotniejsze wydaje się być to, że Bóg tak uporządkował świat, a zwłaszcza człowieka, aby służyło to dobru ludzkiemu. Zatem Bóg daje możliwość człowiekowi wprowadzania ładu i harmonii do swojego życia poprzez odpowiednie uporządkowanie rzeczywistości 13, a następnie poprzez sprawowanie Opatrzności w zależności od tego, czy ktoś żyje rozumnie, czy nie. Z tego jednoznacznie wynika, że pierwszorzędną rolę Sokrates przypisał Bogu, gdyż pomimo tego, że człowiek, aby być otoczonym opieką Boga, musi się wiele natrudzić, to jednak Bóg jako pierwszy daje możliwości człowiekowi, aby ten żył rozumnie. Warto się teraz zastanowić, w jakim stopniu poglądy Sokratesa mogły mieć wpływ na poglądy Mikołaja Malebranche a w kontekście Boga sprawującego Opatrzność. 2. OKAZJONALIZM MIKOŁAJA MALEBRANCHE A WYRAZEM DZIAŁANIA OPATRZNOŚCI BOŻEJ W DZIAŁANIU I POSTĘPOWANIU CZŁOWIEKA Pomimo, że źródeł poglądów Mikołaja Malebranche a poszukujemy zwykle u św. Augustyna i Kartezjusza, to jednak wydaje się, że można znaleźć pewne punkty zbieżne jego filozofii z poglądami Sokratesa. Oczywiście na poglądy tych dwóch filozofów będziemy patrzeć z zupełnie innej perspektywy, mamy bowiem w przypadku Malebranche a do czynienia z pewnym nurtem filozofii chrześcijańskiej. Otóż jako oratorianin Malebranche w oczywisty sposób był zainteresowany św. Augustynem i można powiedzieć, że jako duchowny, ale przede wszystkim po prostu jako chrześcijanin był zdeterminowany pewnymi poglądami, jakie pojawiały się w filozofii chrześcijańskiej, czego nie można powiedzieć o Sokratesie, który był jednym z wielu filozofów przed czasami chrześcijańskimi, którzy dopiero poszukiwali właściwej koncepcji Boga. Dlatego poglądy Sokratesa na temat Opatrzności jako stawiającej pewne warunki są zbieżne z wyobrażeniami w świecie greckim oraz w związku z tym są jak najbardziej uzasadnione. Wydaje się jednak, że zarówno poglądy Sokratesa, jak i poglądy Malebranche a zawierają w sobie swoiste dążenie do ukazania ładu i harmonii w działaniu Opatrzności Bożej. 13 U Malebranche a sam Bóg wprowadza ów ład i harmonię.
5 5 W systemie Malebranche a nie ma miejsca na istnienie świata materialnego. Jednak z drugiej strony świat materialny istnieje, lecz aby go zobaczyć, musi on być objawiony przez Boga 14. Już tu widać, że ludzkie działanie nie jest przypadkowe. Malebranche twierdzi, że istnienie idei jest wieczne i konieczne, natomiast cały świat materialny istnieje tylko dlatego, że Bogu spodobało się go stworzyć 15. Zatem aby widzieć świat umysłowy, należy posłużyć się Rozumem, ponieważ to właśnie Bóg zawiera w sobie owe idee umysłowe idee wieczne i konieczne. Widzimy świat materialny dzięki temu, że Bóg nam go objawił, gdyż sam w sobie świat nie jest widzialny 16. Natomiast człowiek, według Malebranche a, składa się z dwóch zasadniczych substancji z ducha i ciała, które podlegają prawom dotyczącym ich jedności. Relacje między duszą i ciałem Malebranche opisuje wielokrotnie, jednak warto przytoczyć cytat: Nerw wzrokowy został zatem wstrząśnięty na wiele różnych sposobów przez różne wibracje nacisku materii, która w sposób wolny dociera aż do niego; i wstrząśnienie tego nerwu zostaje przekazane aż do tej części mózgu, z którą dusza jest ściśle związana. Dociera tam w konsekwencji praw jedności duszy i ciała 17. Są to tzw. przyczyny okazjonalne tego, co dzieje się z duszą i mogą one być tylko w tym, co dzieje się z ciałem. Przeto do działania w naszej duszy w taki bądź inny sposób mogą skłonić Boga tylko różne zmiany, które zachodzą w naszym ciele. Nie powinien działać w niej tak, jak gdyby wiedział, co dzieje się na zewnątrz, ale jak gdyby wiedzę o tym, co nas otacza, czerpał wyłącznie z tego, co dzieje się w naszych organach 18. Dusza ludzka ma wewnętrzne odczucie np. ruchów, które są w danym momencie wykonywane przez człowieka w jego ciele. Naturalne jest, że w oczach ludzkich przedmioty jawią się jako zmieniające miejsce, jednak dusza musi te przedmioty widzieć jako nieruchome 19. W systemie Malebranche a wszystko wskazuje na to, że Bóg w swojej Opatrzności porządkuje wszystkie odczucia, jakie są nam dawane. Jednak czasami wszystko dzieje się zbyt szybko i nie ma możliwości, aby nastąpiła zmiana ułożenia nerwów oraz mięśni aż do głównej części mózgu Vide, W. Augustyn, Podstawy wiedzy u Descartesa i Malebranche a, PWN, Warszawa 1973, s M. Malebranche, Dialogi o metafizyce i religii, [w:] Idem, Dialogi o metafizyce i religii. Dialogi o śmierci, tłum. P. Rak, Antyk, Kęty 2003, I, s Ibidem, s Ibidem, s Ibidem, s Ibidem, s Ibidem, s. 230.
6 6 Jednak możliwości Boga, jak twierdzi Mikołaj Malebranche, są nieograniczone. Człowiek nie tylko, gdy otwiera oczy widzi różne rzeczy i powiązania między nimi beż żadnego zaangażowania ze swojej strony, ale Bóg ze swoimi dziełami łączy człowieka na jeszcze wiele innych sposobów. Malebranche podaje przykład widoku upadającego dziecka. Widok ten, czyli wstrząśnienie nerwu wzrokowego od razu powoduje rozluźnienie w ludzkim mózgu pewnych sprężyn, które sprawiają, że natychmiast biegnie się dziecku dopomóc. Jest to moment, w którym dusza człowieka zostaje dotknięta i wzruszona, jak powinna 21. U Malebranche a, podobnie jak u Sokratesa, machina ciała ludzkiego, podobnie jak machina zwierząt ma organy, które są uporządkowane ze względu na swój cel, za co należy podziwiać nieskończoną inteligencję Stwórcy. Czyli znowu pojawia się idea właściwego uporządkowania materii, choć człowiek ponadto posiada jeszcze oczywiście duszę, która powoduje odczucia i poruszenia, czego np. zwierzęta nigdy nie doświadczą 22. Wszystko to dotyczy ludzkiego działania w aspekcie motoryki, natomiast podobne skutki połączenia człowieka z Rozumem mają miejsce w aspekcie działania moralnego człowieka. Konsekwencją ogólnych praw, którymi posługuje się Bóg, aby rządzić światem są powiązania między ludźmi zarówno przez umysł, jak i ciało. Ponadto umysł człowieka jest złączony z Rozumem powszechnym. Przyczyną okazjonalną tego złączenia przez prawa ogólne jest ludzka uwaga, która określa ich skuteczność. Wstrząśnienia, jakie mają miejsce w moim mózgu, są przyczyną okazjonalną lub naturalną moich odczuć. Zaś przyczyną okazjonalną obecności idei w moim umyśle jest moja uwaga. Myślę, o czym chcę. Ode mnie zależy, czy będę zgłębiał temat, o którym rozmawiamy, czy zupełnie jakiś inny. Ale nie ode mnie zależy, czy odczuwam przyjemność, słuchając muzyki lub patrząc na ten lub inny kolor 23. Istnieje zatem u Malebranche a pewna jedność z Rozumem, dzięki czemu możemy wybierać dobro, a przynajmniej to, co dobre wydaje nam się w danej chwili podobnie jak kochać można tylko poprzez miłowanie dobra 24. *** Wyraźnie widać zarówno w poglądach Sokratesa, jak i Mikołaja Malebranche a absolutny brak przypadkowości. Oczywiście Malebranche w znacznej mierze spośród mędrców starożytnych korzystał przede wszystkim z Augustyna, jednak wydaje się, że w aspekcie 21 Ponieważ Bóg tak chce zatem to nie jest przypadek, Ibidem, s Vide, M. Malebranche, op. cit., s Ibidem, s Ibidem, s. 233.
7 7 koncepcji Boga czerpał głównie od Sokratesa. Nawet przytaczane przez nich przykłady często są rażąco podobne. W obydwu koncepcjach oczywiste jest, że nic nie dzieje się przypadkiem to nie ślepy los wszystkim kieruje, lecz Rozum. Podstawowa różnica polega na tym, że u Malebranche a na tę Opatrzność niczym nie trzeba sobie zasłużyć, natomiast w przypadku Sokratesa zasługuje się rozumnym postępowaniem. Jednak w obydwu przypadkach w kontekście postępowania człowieka musi być jedność z Rozumem, bowiem nic nie dzieje się przypadkiem. SUMMARY Father Nicolas Malebranche is usually associated with some kind of continuation - in the sense of improvement - the philosophy of Descartes. The fact forgotten today that before reading the "Treatise on Man" in 1664 Malebranche dealt also with study of Socrates. It seems that just by knowing his views Malebranche responded to the philosophy of Descartes. The most important element which combines the character of Socrates and Malebranche seems to be searching for order and harmony in the concept of Providence. Both in the views of Socrates and Malebranche we can see a primary role of God in the action of man which means that human action is not accidental. Speaking of action we mean activities related to motor activity of the human body as well as moral behavior. It can therefore be suggested that the sources of Malebranche s views on God's action can be traced back as early as the philosophy of Socrates.
Anna Kazimierczak-Kucharska ROZUMIENIE LOGOSU W ASPEKCIE NAUCZANIA O OPATRZNOŚCI BOŻEJ W FILOZOFII GRECKIEJ.
Anna Kazimierczak-Kucharska ROZUMIENIE LOGOSU W ASPEKCIE NAUCZANIA O OPATRZNOŚCI BOŻEJ W FILOZOFII GRECKIEJ Potocznie przyjmuje się, że pojęcie Opatrzności jest kategorią, która narodziła się i rozwijała
Bardziej szczegółowoTEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW.
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW. TOMASZA 399 0 1274 2012 PLAN PRACY I. Etyka Sokratesa II. System
Bardziej szczegółowoARGUMENTY KOSMOLOGICZNE. Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych
ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych O CO CHODZI W TYM ARGUMENCIE Argument ten ma pokazać, że istnieje zewnętrzna przyczyna wszechświata o naturze wyższej niż wszystko, co
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010 2 Zadanie 1. (0 2) problemów i tez z zakresu ontologii, epistemologii,
Bardziej szczegółowoIMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA
IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA PROJEKT ETYKI KANTA W POSZUKIWANIU OBIEKTYWNYCH PODSTAW ETYKI Wobec krytyki Huma Immanuel Kant stara się znaleść jakąś obiektywną podstawę dla etyki, czyli wykazać, że
Bardziej szczegółowoRozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II Wojciech Kosek Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, Bielsko-Biała, 10. kwietnia 2014 r. Konferencja Personalistyczna koncepcja wychowania
Bardziej szczegółowoCzy świat istnieje w umyśle?
Czy świat istnieje w umyśle? W XVIII wieku żył pewien anglikański biskup irlandzkiego pochodzenia, nazwiskiem George Berkeley (1685-1753). Ten erudyta, który za cel postawił sobie zwalczanie ateizmu, studiował
Bardziej szczegółowoŚw. Augustyn, Wyznania, przekład Z. Kubiak, Znak, Kraków 1997
Św. Augustyn, Wyznania, przekład Z. Kubiak, Znak, Kraków 1997 ks. XI 1. Wyznania nie informują Boga, o czym i tak wie, lecz są wyrazem miłości Augustyna do Boga jako Ojca. 2. Augustyn pragnie poznać Prawo
Bardziej szczegółowoCzy świat istnieje w umyśle?
Czy świat istnieje w umyśle? W XVIII wieku żył pewien anglikański biskup irlandzkiego pochodzenia, nazwiskiem George Berkeley (1685-1753). Ten erudyta, który za cel postawił sobie zwalczanie ateizmu, studiował
Bardziej szczegółowo1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
1. Dyscypliny filozoficzne Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Pochodzenie nazwy filozofia Wyraz filozofia pochodzi od dwóch greckich słów:
Bardziej szczegółowoMIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii
MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne
Bardziej szczegółowoKoncepcja Opatrzności w Platońskim Timajosie
Koncepcja Opatrzności w Platońskim Timajosie Dialog czy monolog? Timajos jest monologiem zawierającym opowiadanie o powstaniu świata człowieka (opowiadanie fantastyczne?) Akcja rozgrywa się pomiędzy fikcyjnym
Bardziej szczegółowoFILOZOFIA MUZYKI WEDŁUG PLATONA I BOECJUSZA
dr Gabriela Kurylewicz Pracownia Filozofii Muzyki Fundacja Forma Piwnica Artystyczna Kurylewiczów FILOZOFIA MUZYKI WEDŁUG PLATONA I BOECJUSZA 1 Filozofię metafizyczną i muzykę łączy zastanawiająca zależność
Bardziej szczegółowoO argumentach sceptyckich w filozofii
O argumentach sceptyckich w filozofii - Czy cokolwiek można wiedzieć na pewno? - Czy cokolwiek można stwierdzić na pewno? Co myśli i czyni prawdziwy SCEPTYK? poddaje w wątpliwość wszelkie metody zdobywania
Bardziej szczegółowoEtyka problem dobra i zła
Etyka problem dobra i zła Plan wykładu Definicje i podstawowe odróżnienia Problem dobrego życia w klasycznej etyce Arystotelesowskiej Chrześcijańska interpretacja etyki Arystotelesowskiej Etyka - problem
Bardziej szczegółowoAnna Kazimierczak-Kucharska CHRZEŚCIJAŃSTWO JAKO FILOZOFIA. POSTAĆ SOKRATESA JAKO JEDNO ZE ŹRÓDEŁ NAUCZANIA ŚW. JUSTYNA MĘCZENNIKA O LOGOSIE
Anna Kazimierczak-Kucharska CHRZEŚCIJAŃSTWO JAKO FILOZOFIA. POSTAĆ SOKRATESA JAKO JEDNO ZE ŹRÓDEŁ NAUCZANIA ŚW. JUSTYNA MĘCZENNIKA O LOGOSIE W niniejszych rozważaniach najistotniejszym jest pytanie o wpływ
Bardziej szczegółowoWiesław M. Macek. Teologia nauki. według. księdza Michała Hellera. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Wiesław M. Macek Teologia nauki według księdza Michała Hellera Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa 2010 Na początku było Słowo (J 1, 1). Książka ta przedstawia podstawy współczesnej
Bardziej szczegółowoCOŚ TY ATENOM ZROBIŁ SOKRATESIE. Paweł Bortkiewicz
COŚ TY ATENOM ZROBIŁ SOKRATESIE Paweł Bortkiewicz bortpa@amu.edu.pl Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie, Że ci ze złota statuę lud niesie, Otruwszy pierwej... REWOLUCJA SOKRATEJSKA uwydatnienie sprzeczności
Bardziej szczegółowoOGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FILOZOFII XIII WIEKU
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FILOZOFII XIII WIEKU POWSTANIE UNIWERSYTETÓW Najwcześniej powstają dwa uniwersytety: Sorbona - Paryż Oxford Uniwersytety zostają zorganizowane na wzór struktury cechowej, w której
Bardziej szczegółowoFilozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna.
Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna. 2011-10-01 Plan wykładu 1 Filozofia średniowieczna a starożytna 2 3 Ogólna charakterystyka filozofii średniowiecznej Ogólna charakterystyka filozofii
Bardziej szczegółowoFilozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
Bardziej szczegółowoChcę poznać Boga i duszę. Filozofowie o Absolucie
Chcę poznać Boga i duszę Filozofowie o Absolucie W jaki sposób można poznać Boga? Jak poznać Kogoś, Kto pozostaje niewidzialny i niepoznawalny? Szukając argumentów na istnienie Boga Świat (np. Teoria Wielkiego
Bardziej szczegółowoBaruch Spinoza ( )
Baruch Spinoza (1632-1677) Dla jednych: najszlachetniejszy i najbardziej godny miłości z wielkich filozofów (B. Russell). Dla innych: Największy heretyk XVII wieku. Obrońca diabła. Duchowy sabotaŝysta.
Bardziej szczegółowoDavid Hume ( )
David Hume (1711-1776) Chciał być Newtonem nauk o człowieku. Uważał, że wszystkie nauki (oprócz matematyki i logiki), również filozofia, powinny kierować się metodą eksperymentalną, opartą na doświadczeniu.
Bardziej szczegółowoADORACJA EUCHARYSTYCZNA
ADORACJA EUCHARYSTYCZNA Gdy w środowisku chrześcijańskim mówi się o adoracji, spontanicznie i słusznie myślimy o adoracji Najświętszego Sakramentu. Ona jest źródłem i uprzywilejowanym miejscem wszelkiej
Bardziej szczegółowoFILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0 3) Obszar standardów
Bardziej szczegółowoRENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ)
(1596-1650) mal. Frans Hals (1648) RENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ) NAJWAŻNIEJSZE DZIEŁA Discours de la Méthode (Rozprawa o metodzie) 1637 Meditationes de prima philosophia (Medytacje o filozofii pierwszej)
Bardziej szczegółowoFILOZOFOWIE UMYSŁU. Angielskie oświecenie
FILOZOFOWIE UMYSŁU Angielskie oświecenie JOHN LOCKE (1632-1704) NOWY ARYSTOTELES Locke w 1690 roku wydaje swoje podstawowe dzieło filozoficzne: En essay concerning the human understanding (Rozważania dotyczące
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wstęp 3.
SPIS TREŚCI Wstęp 3 I. ROZWAŻANIA WSTĘPNE 23 1. Luteranizm i jego znaczenie dla filozofii 23 1.1. Główne założenia doktrynalne luteranizmu 24 1.2. Luter i filozofia 33 2. Reakcja na Reformację - racjonalizacje
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wartości w wychowaniu
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wartości w wychowaniu prof. Ewa Chmielecka Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 20 października 2009 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTETDZIECIECY.PL O czym
Bardziej szczegółowo2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14).
Miłość jest cnotą teologalną, dzięki której miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a naszych bliźnich jak siebie samych ze względu na miłość Boga. 1. "Bóg jest miłością" (1 J 4, 8. 16): miłość jest
Bardziej szczegółowoPlaton ( ) Herma Platona (Muzeum Kapitolińskie w Rzymie)
Platon (427-347) Herma Platona (Muzeum Kapitolińskie w Rzymie) Życie Platona ur. 7 maja 427 (matka - Periktione, ojciec - Ariston) pierwsze kontakty z filozofią u Kratylosa (skrajny heraklityzm) spotyka
Bardziej szczegółowoZawierzyć Bożej Opatrzności. YouCat 41-59; KKK
Zawierzyć Bożej Opatrzności YouCat 41-59; KKK 301-314 Przepisz do zeszytu skróty biblijne. Wybierz jeden z psalmów i przepisz do zeszytu jeden werset, który mówi o Bożej Opatrzności. Mt 10, 29-31 Ps 46
Bardziej szczegółowoBóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚ CI KSIĘGA PIERWSZA
SPIS TREŚ CI Wprowadzenie... 5 Przedmowa Rufina... 45 KSIĘGA PIERWSZA Przedmowa... 51 ROZDZIAŁ I. O Bogu... 58 (1 3. Bóg Istota niecielesna. 4 7. Bóg jest duchem. 8 9. Bóg jest niepodzielny.) Fragmenty
Bardziej szczegółowoZagadnienia antropologii filozoficznej
Zagadnienia antropologii filozoficznej 1. Człowiek najciekawszym przedmiotem poznania. 2. Człowiek najbardziej zainteresowanym podmiotem poznania. 3. Refleksja nad człowiekiem refleksja nad sobą. 4. Pierwotne
Bardziej szczegółowoFilozofia, ISE, Wykład VII - Platońska teoria idei cz. 2.
Filozofia, ISE, Wykład VII - Platońska teoria idei cz. 2. Artur Machlarz 2011-10-01 Plan wykładu 1 Czym według Platona jest wiedza prawdziwa i jak ją osiągnąć? 2 3 Protagoras - człowiek jest miarą wszechrzeczy...
Bardziej szczegółowoCzy możemy coś powiedzieć o istocie Boga?
Przymioty Boga Czy możemy coś powiedzieć o istocie Boga? dowody na istnienie Boga ustaliły, że On jest, ale czy poza wiedzą o Jego istnieniu możemy coś wiedzieć o Jego istocie? Św. Tomasz twierdzi, że
Bardziej szczegółowoI Z A B E L L A A N D R Z E J U K
I Z A B E L L A A N D R Z E J U K bo bez przyjaciół nikt nie mógłby pragnąć żyć, chociażby posiadał wszystkie inne dobra; wszak i ci, którzy mają bogactwa, stanowisko i władzę, zdają się najbardziej potrzebować
Bardziej szczegółowoFilozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
Bardziej szczegółowoFilozofia, Historia, Wykład IV - Platońska teoria idei
Filozofia, Historia, Wykład IV - Platońska teoria idei 2010-10-01 Tematyka wykładu 1 Metafora jaskini 2 Świat materialny - świat pozoru Świat idei - świat prawdziwy Relacja między światem idei i światem
Bardziej szczegółowoSpór o poznawalność świata
ROMAN ROŻDŻEŃSKI FILOZOFIA A RZECZYWISTOŚĆ Spór o poznawalność świata Wydawnictwo WAM Kraków 2012 Spis treści Przedmowa 11 Rozdział I Myślenie filozoficzne w cieniu zwątpienia 15 1. Wprowadzenie 15 2.
Bardziej szczegółowoGeorge Berkeley (1685-1753)
George Berkeley (1685-1753) Biskup Dublina Bezkompromisowy naukowiec i eksperymentator Niekonwencjonalny teoretyk poznania Zwalczał ateizm Propagował idee wyższego szkolnictwa w Ameryce Podstawą badań
Bardziej szczegółowoUJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA
UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY PRZECIW ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY ATEISTYCZNE 1 1. Argument z istnienia zła. (Argument ten jest jedynym, który ateiści przedstawiają jako
Bardziej szczegółowoRADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA
RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA TOMASZ A RADOŚĆ Radość - pełnia i kres uczuć, w której dokonuje się spełnienie wszystkich pragnień
Bardziej szczegółowoPROJEKT NAUKOWEJ ETYKI ETYKA OSIEMNASTEGO WIEKU
PROJEKT NAUKOWEJ ETYKI ETYKA OSIEMNASTEGO WIEKU ETYKA I METODA NAUKOWA Metoda naukowa uniwersalne narzędzie poznania prawdy. pozwala ustalić prawdę ponad wszelką wątpliwość powoduje bardzo dynamiczny rozwój
Bardziej szczegółowoLiczba godzin/zjazd: 2W, 1S
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Ogólny nietechniczny do wyboru Rodzaj zajęć: Wyk., Sem. FILOZOFIA, PHILOSOPHY Inżynieria Materiałowa Poziom studiów: forma studiów: Studia I stopnia studia
Bardziej szczegółowoRodzaje argumentów za istnieniem Boga
Rodzaje argumentów za istnieniem Boga Podział argumentów argument ontologiczny - w tym argumencie twierdzi się, że z samego pojęcia bytu doskonałego możemy wywnioskować to, że Bóg musi istnieć. argumenty
Bardziej szczegółowoGENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ
Autorka: Małgorzata Kacprzykowska ETYKA W GIMNAZJUM Temat (1): Czym jest etyka? Cele lekcji: - zapoznanie z przesłankami etycznego opisu rzeczywistości, - pobudzenie do refleksji etycznej. Normy wymagań
Bardziej szczegółowoAndrzej L. Zachariasz. ISTNIENIE Jego momenty i absolut czyli w poszukiwaniu przedmiotu einanologii
Andrzej L. Zachariasz ISTNIENIE Jego momenty i absolut czyli w poszukiwaniu przedmiotu einanologii WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO RZESZÓW 2004 Opiniowali Prof. zw. dr hab. KAROL BAL Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Przedmiot: etyka Klasy: VI Rok szkolny: 2015/2016 Szkoła: Szkoła Podstawowa im. Batalionów AK Gustaw i Harnaś w Warszawie ul. Cyrklowa 1 Nauczyciel prowadzący: mgr Piotr
Bardziej szczegółowoMICHEL DE MONTAIGNE ( )
MICHEL DE MONTAIGNE (1533-1592) Sceptycyzm prowadzący do celu Nie wiem na pewno nawet tego, czego nie wiem Pirron nie chciał wcale zamienić się w kamień, ale właśnie chciał stać się żyjącym człowiekiem,
Bardziej szczegółowoWychowanie ku pełni człowieczeństwa wyzwaniem dla edukacji
Wychowanie ku pełni człowieczeństwa wyzwaniem dla edukacji Ks. dr Jacek Czaplicki KS-4 Wychowanie ku wartościom - szanse i zagrożenia" 1 G. C. Berkouwer konstatuje: "Dziś bardziej niż kiedykolwiek, pytanie
Bardziej szczegółowoCzym jest zło? Materiały do lekcji z podstawowych zagadnieo z etyki
Czym jest zło? Materiały do lekcji z podstawowych zagadnieo z etyki Rodzaje zła według Leibniza: Zło moralne grzech Czyn nieetyczny Zło Zło fizyczne cierpienie ból Zło metafizyczne niedoskonałośd Wybrakowanie
Bardziej szczegółowoPrzyjaźń jako relacja społeczna w filozofii Platona i Arystotelesa. Artur Andrzejuk
w filozofii Platona i Arystotelesa Artur Andrzejuk Plan Greckie pojęcie przyjaźni philia. Idealistyczna koncepcja przyjaźni u Platona. Polityczna rola platońskiej przyjaźni. Arystotelesowska koncepcja
Bardziej szczegółowoFilozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2010-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Podział nauk Arystoteles podzielił wszystkie dyscypliny wiedzy na trzy grupy:
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. MFI 2016 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY DATA: 11 maja 2016
Bardziej szczegółowoFILOZOFIA PHILOSOPHY. Liczba godzin/tydzień: 1W, 1S
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Ogólny nietechniczny do wyboru Rodzaj zajęć: Wyk., Sem. FILOZOFIA PHILOSOPHY Inżynieria Materiałowa Poziom studiów: forma studiów: Studia I stopnia studia
Bardziej szczegółowoEtyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk
Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece
Bardziej szczegółowoZagadnienia historiozoficzne we współczesnej filozofii.
Zagadnienia historiozoficzne we współczesnej filozofii. historiozofia DZIEJÓW FILOZOFIA nauka filozoficzna o ostatecznych czynnikach sprawczych, istocie i sensie ludzkich dziejów jako całości, zw. także
Bardziej szczegółowoFilozofia szkół Hellenistycznych. Tomasz Stępień
Filozofia szkół Hellenistycznych Tomasz Stępień Szkoły okresu hellenistycznego Epikureizm (Epikur) Stoicyzm (Zenon z Kition) Sceptycyzm (Pirron i Akademia) Eklektyzm (Późna Akademia - Cyceron) Szkoła Epikurejska
Bardziej szczegółowoProblem nierozerwalności zagadnienia polityki i etyki w starożytnej Grecji. przyjaźń i polityka 2
Izabella Andrzejuk Rozumienie philia w starożytnym świecie greckim Odnosi się do osób indywidualnych, ale dotyczy także spraw społecznych (dziedzina moralności i polityki) Problem nierozerwalności zagadnienia
Bardziej szczegółowoImmanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności
Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności Rozdział II Pojęcie każdej istoty rozumnej, która dzięki wszystkim maksymom swej woli musi się uważać za powszechnie prawodawczą, by z
Bardziej szczegółowoAnkieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży.
Ankieta Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży www.fundamentywiary.pl Pytania ankiety i instrukcje Informacje wstępne Wybierz datę przeprowadzenia ankiety w czasie typowego spotkania grupy młodzieżowej.
Bardziej szczegółowoINFORMATYKA a FILOZOFIA
INFORMATYKA a FILOZOFIA (Pytania i odpowiedzi) Pytanie 1: Czy potrafisz wymienić pięciu filozofów, którzy zajmowali się także matematyką, logiką lub informatyką? Ewentualnie na odwrót: Matematyków, logików
Bardziej szczegółowoStudium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4. Andreas Matuszak. InspiredBooks
Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks listopad 2013, dla niniejszego wydania Ver. 1.0 www.inspiredbooks.de List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks Miłość
Bardziej szczegółowoFilozofia, Pedagogika, Wykład III - Filozofia archaiczna
Filozofia, Pedagogika, Wykład III - Filozofia archaiczna 2009-09-04 Plan wykładu 1 Jońska filozofia przyrody - wprowadzenie 2 3 Jońska filozofia przyrody - problematyka Centralna problematyka filozofii
Bardziej szczegółowo116. Czy są Duchy, które wiecznie pozostaną na niższych stopniach rozwoju?
Rozwój Duchów Bóg stworzył wszystkie Duchy prostymi i nie posiadającymi wiedzy. Każdemu z nich wyznaczył misję, by mógł się uczyć i krok po kroku osiągać doskonałość poprzez poznawanie prawdy i zbliżanie
Bardziej szczegółowo3 dzień: Poznaj siebie, czyli współmałżonek lustrem
3 dzień: Poznaj siebie, czyli współmałżonek lustrem Trzeba wierzyć w to, co się robi i robić to z entuzjazmem. Modlić się to udać się na pielgrzymkę do wewnętrznego sanktuarium, aby tam uwielbiać Boga
Bardziej szczegółowoFilozofia, Germanistyka, Wykład I - Wprowadzenie.
2010-10-01 Plan wykładu 1 Czym jest filozofia Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady 3 Metafizyka Ontologia Epistemologia
Bardziej szczegółowoIstotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć.
o. Walerian Porankiewicz Istotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć. To całkowite oddanie się Bogu
Bardziej szczegółowoTRZY GŁÓWNE PERSPEKTYWY FUNKCJONALIZM ROZWÓJ MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ. WSPÓŁCZESNE PERSPEKTYWY SOCJOLOGICZNE FUNKCJONALIZM TEORIE KONFLIKTU
ROZWÓJ MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ. WSPÓŁCZESNE PERSPEKTYWY SOCJOLOGICZNE dr Agnieszka Kacprzak TRZY GŁÓWNE PERSPEKTYWY Auguste Comte Emile Durkheim TEORIE KONFLIKTU Karol Marks INTERAKCJONIZM SYMBOLICZNY Max
Bardziej szczegółowoKLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI
Egzamin maturalny maj 2009 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Zasady oceniania: za rozwiązanie wszystkich zadań można uzyskać maksymalnie 50 punktów (w tym za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoFilozofia, Socjologia, Wykład II - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Filozofia, Socjologia, Wykład II - Podział filozofii. Filozofia archaiczna 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych Metafizyka Ontologia Epistemologia Logika Etyka Estetyka
Bardziej szczegółowoFilozofia, Historia, Wykład IX - Filozofia Kartezjusza
Filozofia, Historia, Wykład IX - Filozofia Kartezjusza 2010-10-01 Plan wykładu 1 Krytyka nauk w Rozprawie o metodzie 2 Zasady metody Kryteria prawdziwości 3 Rola argumentów sceptycznych Argumenty sceptyczne
Bardziej szczegółowoArgument teleologiczny
tekst Argument teleologiczny i piąta droga św. Tomasza z Akwinu Argument z celowości 1. W świecie obserwujemy celowe działanie rzeczy, które nie są obdarzone poznaniem (np. działanie zgodnie z prawami
Bardziej szczegółowoJ. M. Spychały, dostosowując go do lekcji w klasach młodszych szkoły podstawowej.
Do wykorzystania klocków Lego na lekcjach etyki zainspirował mnie projekt Jarosława Marka Spychały Lego-logos, o którym dowiedziałam się podczas zajęć z metodyki filozofii, a potem z Internetu. Nie brałam
Bardziej szczegółowoHugo Grotius ( ) Franciszek Suarez ( ) Samuel Pufendorf ( )
Hugo Grotius (1583-1645) Franciszek Suarez (1548-1617) Samuel Pufendorf (1632-1694) Tomistyczna koncepcja prawa jako rozumnego urządzenia świata (Hugo Grotius) Woluntarystyczna wizja prawa, którego źródłem
Bardziej szczegółowoPodstawy moralności. Prawo moralne
Podstawy moralności Prawo moralne Po co mi prawo? Prawo drogowe (kodeks drogowy) chroni użytkowników pojazdów i dróg przed wypadkami. Prawo karne zabezpiecza przed przestępczością, a przynajmniej przed
Bardziej szczegółowoCzym jest świadomość?
Władimir Antonow Czym jest świadomość? Przekład Irina Lewandowska Władimir Antonow, 2019. Ktoś powie, że to jest to samo, co umysł, intelekt Już za czasów "sowieckich" w Rosji był powszechnie używany termin
Bardziej szczegółowoElementy kosmologii i antropologii chrześcijańskiej
Jaką prawdę o świecie i o człowieku przekazuje nam Księga Rodzaju? Na podstawie dwóch opisów stworzenia: Rdz 1,1 2,4 oraz Rdz 2, 5 25 YouCat 44-48 56-59 64-66 1) Wszystko pochodzi od Boga. Albo ujmując
Bardziej szczegółowoDzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze.
Przedmowa Kiedy byłem mały, nawet nie wiedziałem, że jestem dzieckiem specjalnej troski. Jak się o tym dowiedziałem? Ludzie powiedzieli mi, że jestem inny niż wszyscy i że to jest problem. To była prawda.
Bardziej szczegółowoBlaise Pascal ( )
Blaise Pascal (1623-1662) Matematyk, fizyk, filozof, apologeta chrześcijański Następca Kartezjusza Wynalazca barometru, maszyny liczącej i ruletki W literaturze francuskiej nie pojawi się juŝ później pisarz,
Bardziej szczegółowoAteizm. Czy ateista może być zbawiony?
Ateizm Czy ateista może być zbawiony? Podstawy biblijne Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie (Mt 10, 33). Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię
Bardziej szczegółowoArkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY
Bardziej szczegółowoLiceum/technikum Literatura: praca z tekstem - Platon "Obrona Sokratesa" (fragmenty)
Trening przed klasówką Liceum/technikum Literatura: praca z tekstem - Platon "Obrona Sokratesa" (fragmenty) 1. Bo obawiać się śmierci, obywatele, to nic innego nie jest, jak tylko mieć się za mądrego,
Bardziej szczegółowo5 WSTĘP Co zabrać ze sobą? Po drugim tygodniu Ćwiczeń duchownych, który oddajemy do Państwa rąk, to kolejny trzeci już tom z minikolekcji rekolekcyjne
5 WSTĘP Co zabrać ze sobą? Po drugim tygodniu Ćwiczeń duchownych, który oddajemy do Państwa rąk, to kolejny trzeci już tom z minikolekcji rekolekcyjnej: Co zabrać ze sobą? przygotowanej przez jezuickie
Bardziej szczegółowoTłumaczenia DE VIRTUTIBUS CARDINALIBUS (O CNOTACH KARDYNALNYCH) Od tłumacza
Człowiek w kulturze, 8 Tłumaczenia św. Tomasz z Akwinu QUAESTIONES DISPUTATAE DE VIRTUTIBUS CARDINALIBUS (O CNOTACH KARDYNALNYCH) Od tłumacza Prezentowane poniżej tłumaczenie to pierwsza część I artykułu
Bardziej szczegółowoPięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja
Pięćdziesiątnica i Paruzja 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja Kontekst Odnowy DŚ został wylany w Odnowie na świat pełen poważnych podziałów, włącznie
Bardziej szczegółowoRozdział 8. Św. Augustyn i państwo Boże
Słowo wstępne Rozdział 1. Filozofia i jej podstawowe zagadnienia Wstępne pojęcie filozofii Działy filozofii Filozofia a inne formy ludzkiego poznania Praktyczny wymiar filozofii Rozdział 2. Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoOsoba podstawą i zadaniem pedagogiki. Izabella Andrzejuk
Osoba podstawą i zadaniem pedagogiki Izabella Andrzejuk Plan wystąpienia 1. Człowiek jako osoba 1. Relacje osobowe 2. Istota wychowania 1. Znaczenie relacji osobowych w wychowaniu 3. Pedagogika, filozofia
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2011 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY MAJ 2011 2 Egzamin maturalny z filozofii poziom podstawowy Zadanie 1. (0 3) Obszar standardów A. Zenon z Kition
Bardziej szczegółowoCo to jest miłość - Jonasz Kofta
Co to jest miłość - Jonasz Kofta Co to jest miłość nie wiem ale to miłe że chcę go mieć dla siebie na nie wiem ile Gdzie mieszka miłość nie wiem może w uśmiechu czasem ją słychać w śpiewie a czasem w echu
Bardziej szczegółowoAnna Czyrska ŚMIERĆ MIŁOŚCI, CZYLI (ANTY) PORADNIK O TYM, DLACZEGO BOIMY SIĘ KOCHAĆ
Anna Czyrska ŚMIERĆ MIŁOŚCI, CZYLI (ANTY) PORADNIK O TYM, DLACZEGO BOIMY SIĘ KOCHAĆ Spis treści Wstęp 1. Małżeństwo jako dramat, czyli dlaczego współczesny świat nazywa ciebie singlem 2. Dlaczego nie potrafisz
Bardziej szczegółowoArkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY
Bardziej szczegółowonego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych
Od Autora Rozwój jakiejkolwiek dziedziny wiedzy polega na umiejętności rozwiązywania jej niewiadomych i wyjaśniania często zawiłych zagadek. Cieszy nas pokonywanie kolejnych barier i zdobywanie coraz to
Bardziej szczegółowoMieczysław Gogacz. Przedmowa
1 Mieczysław Gogacz Przedmowa Książka jest prezentacją krótkich opracowań poglądów i przytoczonych tekstów św. Tomasza z Akwinu. Poglądy są ułożone w zespoły nauk filozoficznych, wyjaśniających, kim jest
Bardziej szczegółowoKARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA XV KONKURSU FILOZOFICZNEGO
KARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA XV KONKURSU FILOZOFICZNEGO Imię i nazwisko Imię ojca Data i miejsce urodzenia Klasa Adres i nazwa szkoły (z kodem i telefonem) Imię, nazwisko oraz adres e-mail nauczyciela
Bardziej szczegółowoŻycie w starożytnych Chinach
STAROŻYTNE CHINY Życie w starożytnych Chinach Ośrodek budowy państwowości chińskiej znajdował się w dolinie rzeki Huang-ho ( chiń. Żółta Rzeka). Pierwsze państwa powstały tam około połowy II tysiąclecia
Bardziej szczegółowoIDEA Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych XXII Białystok 2010 AUTOPREZENTACJE JOANNA USAKIEWICZ
IDEA Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych XXII Białystok 2010 AUTOPREZENTACJE JOANNA USAKIEWICZ Z miłości do rozumu. O etyce Arnolda Geulincxa(1624 1669) Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku,
Bardziej szczegółowo