RENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ)

Transkrypt

1 ( ) mal. Frans Hals (1648) RENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ)

2 NAJWAŻNIEJSZE DZIEŁA Discours de la Méthode (Rozprawa o metodzie) 1637 Meditationes de prima philosophia (Medytacje o filozofii pierwszej) 1641

3 METODA Podstawowe założenia metody Kartezjusza 1. trzeba uważnie unikać pośpiesznych i gotowych sądów 2. w każdym sądzie trzeba ograniczyć potwierdzenie prawdziwości do tej części przedmiotu, którą umysł postrzega jasno i wyraźnie jako prawdę 3. podążać z refleksją we właściwym porządku. proste i łatwe złożone i trudne 4. na koniec należy przeprowadzić przegląd całego dowodzenia

4 METAFIZYCZNE KONSEKWENCJE METODY Galileusz pokazał, że wszystkie uciążliwe problemy astronomii i fizyki dadzą się zredukować do traktowania ich na sposób matematyczny. Kartezjusz stwierdził, że wszelkie możliwe przedmioty poznania mogą być potraktowane tak jak matematyk traktuje przedmioty matematyki. Twierdzenia, że wszystkie przedmioty poznania muszą być jasne i wyraziste nie można rozciągnąć poza granice matematyki bez założenia, że wszystkie przedmioty poznania mogą być postrzegane w taki sposób.

5 METODYCZNE WĄTPIENIE Wiedza pewna i wyrazista musi oprzeć się najostrzejszym argumentom sceptyków: złudzenie zmysłów, które wprowadzają nas w błąd brak różnicy między jawą i snem złośliwy demon, który nas oszukuje

6 COGITO ERGO SUM jeżeli wątpię to myślę jeżeli myślę to istnieję

7 ORYGINALNOŚĆ KARTEZJUSZA??? Kartezjusz myśli, że udowodnił istnienie duszy - (res cogitans) Dusza jest tu definiowalna przez jej działanie (myślenie) Ale czy dusza nie wykonuje jeszcze jakichś innych czynności??? Już Św. Grzegorz z Nyssy (IVw.) poddawał w wątpliwość możliwość zdefiniowania substancji wychodząc od jej działania. (przykład kowala) Czy więc Kartezjusz udowodnił tylko, że istnieje myślenie? Kartezjusz uważa, że jest oryginalny Św. Augustyn staje 1000 lat wcześniej przed tym samym problemem Co do tych prawd nie ma żadnej obawy wobec takich zarzutów akademików, gdy pytają: a cóż będzie jeśli się mylisz? Jeśli się mylę to dowód, że jestem. Ten co nie istnieje, nie może się mylić, skoro więc ja się mylę, to jakże się mogę mylić w tym, że jestem, skoro pewnym jest, że istnieję, gdy się mylę? (O państwie Bożym XI, 26)

8 DOWÓD NA ISTNIENIE BOGA Rozróżnienie tego co wątpliwe i tego, co konieczne. niedoskonałość doskonałość Pojęcie doskonałości w moim umyśle pochodzi od doskonałego bytu. Musi istnieć doskonały byt = Bóg

9 ISTNIENIE RZECZYWISTOŚCI MATERIALNEJ Postrzeżenia zmysłowe nie mogą pochodzić z umysłu, ale w nim są. Umysł musi być związany z postrzeganiem zmysłowym. Postrzeżenia zmysłowe nie mogą być fałszywe, ponieważ Bóg nie jest wielkim zwodzicielem.

10 TRZY IDEE FILOZOFII KARTEZJUSZA Bóg res cogitans res extensa

11 NOWA FIZYKA rozciągłość Konsekwencje nowej fizyki: 1. Poza res cogitans i Bogiem istnieją jedynie inne rzeczy rozciągłe. 2. Materia jest całkowicie zrozumiała dla intelektu.

12 Każdy żywy organizm jest maszyną

13 KIM JEST CZŁOWIEK? myślenie = dusza człowiek jest duchem w maszynie rozciągłość = ciało

14 IDEE W RZECZY MYŚLĄCEJ Skąd w naszym umyśle biorą się idee? Idee są wrodzone (innatae), ale także mogą być przez nas nabyte (advenia) Z idei wrodzonych nasz umysł może konstruować kolejne bardziej złożone idee (a me ipso factae)

15 APORIA FILOZOFII KARTEZJUSZA Dusza, dzięki której jestem tym, czym jestem, jest całkowicie odrębna od ciała (Rozprawa o metodzie) Na czym tak na prawdę polega połączenie duszy z ciałem co jest zasadą połączenia res cogitans i res extensa