Anna Rodziewicz, Katarzyna Baranowska, Wojciech Łaba, Justyna Sobolczyk
|
|
- Kinga Kwiatkowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Acta Sci. Pol., Biotechnologia 5(1-2) 2006, WŁAŚCIWOŚCI KERATYNOLITYCZNE ORAZ TWORZENIE BIOFILMU PRZEZ BAKTERIE BACILLUS SUBTILIS 1 Anna Rodziewicz, Katarzyna Baranowska, Wojciech Łaba, Justyna Sobolczyk Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu 2 Streszczenie. Bakterie Bacillus subtilis B3 na podłoŝu syntetycznym z dodatkiem keratyny piór syntetyzują pozakomórkowe proteazy o aktywności keratynolitycznej. Wydzielane pozakomórkowo enzymy uczestniczą w degradacji keratyny, efektem czego jest wzrastająca ilość peptydów i aminokwasów, w tym takŝe zawierających grupy tiolowe. Całkowite upłynnienie piór kurzych następowało po 5-7 dobach trwania hodowli. Badany szczep bakterii w niesprzyjających warunkach środowiska tworzy biofilm. Skład egzopolimerycznej macierzy powstającego biofilmu w duŝym stopniu zaleŝy od składu podłoŝa. Zawierał on 1,3-9,2 mg% białek oraz 1-5 mg% polisacharydów. Na podłoŝu z keratyną piór, jako trudno dostępnym źródłem węgla i azotu, szczep B. subtilis B3 tworzył biofilm składający się w 84% z polisacharydów oraz w 16% z białka. Słowa kluczowe: keratynazy, proteazy, biofilm, Bacillus subtilis WSTĘP Bakterie z rodzaju Bacillus są znanymi producentami enzymów proteolitycznych, w tym równieŝ keratynaz. Keratynolityczne uzdolnienia wykazują takie gatunki, jak: B. licheniformis, B. pumilus, B. pseudofirmus, B. polymyxa, B. halodurans. Wydzielane pozakomórkowo enzymy naleŝą do alkalicznych proteaz serynowych oraz cysteinowych, a ich optymalna temperatura działania mieści się w przedziale ºC [Rodziewicz i Łaba 2006]. Większość tych enzymów syntetyzowanych jest w wyniku indukcyjnego działania białek keratynowych obecnych w środowisku. W mechanizmie Praca finansowana w ramach projektu p.t. System stypendialny dla doktorantów Akademii Rolniczej we Wrocławiu, współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budŝetu państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Adres do korespondencji Corresponding author: Anna Rodziewicz, Katedra Biotechnologii i Mikrobiologii śywności, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul. C.K. Norwida 25, Wrocław, arod@wnoz.ar. wroc.pl
2 62 A. Rodziewicz in. keratynolizy oprócz endopeptydaz uczestniczą równieŝ reduktazy dwusiarczkowe lub inne czynniki redukujące, takie jak cysteina, siarczek, siarczan (IV) czy glutation. W pierwszym etapie redukują one siarkę ze zrywanych mostków S-S cystyny do cysteiny i tiocysteiny: Cys-SS-Cys + H 2 S Cys-SH + Cys-SSH. W dalszym etapie odrywane są grupy aminowe z aminokwasów oraz siarka, która następnie jest wydzielana po uprzednim jej utlenieniu do siarczanu (VI) lub tiosiarczanu [Kunert 1989, 1992, Ramnani i in. 2005]. Redukcja mostków dwusiarczkowych cystyny poprzedza proteolizę, w której uczestniczą keratynazy i inne proteazy. Metabolizm siarki nie jest całkowicie jasny, ponadto przebiega odmiennie u organizmów pro- i eukariotycznych. Najbardziej efektywna keratynoliza zachodzi u dermatofitów, dla których jest ona podstawą ich wirulencji. Mikroorganizmy saprofityczne intensywniej degradują keratynę w warunkach tworzenia biofilmu. Bakterie z gatunku B. subtilis w odpowiednich warunkach zarówno syntetyzują keratynolityczne proteazy, jak i formują biofilm. Gatunek ten znany jest z tworzenia korzystnych biofilmów. Stwarza to moŝliwość zastosowania kontroli infekcji patogenów roślin, redukcji korozji stali, zastosowanie bioreaktorów biofilmowych w oczyszczaniu wody oraz do otrzymywania nowych substancji [Morikawa 2006]. Wtórna adhezja oraz dojrzewanie komórek bakterii w obrębie biofilmu są najwaŝniejsze w procesie jego tworzenia. W tych dwóch etapach następuje intensyfikacja wydzielania wszystkich składników egzopolimerycznej macierzy, a przede wszystkim białek oraz polisacharydów. Skład wydzielanej przez mikroorganizmy macierzy jest zaleŝny od wielu czynników, między innymi od składu środowiska, w którym powstaje biofilm [Tsuneda i in. 2003, Prakash i in. 2003]. Celem badań w prezentowanej pracy była ocena zdolności keratynolitycznych i proteolitycznych szczepu bakterii Bacillus subtilis B3 oraz charakterystyka składników pozakomórkowej macierzy biofilmu tworzonego przez te bakterie. MATERIAŁY I METODY Mikroorganizmy: Materiałem badawczym był pochodzący z kolekcji własnej Katedry Biotechnologii i Mikrobiologii śywności Akademii Rolniczej we Wrocławiu szczep B. subtilis B3 wyizolowany z gleby. Hodowle wgłębne bakterii prowadzono w kolbach Erlenmayera o pojemności 250 cm 3, w 50 cm 3 podłoŝa, w temperaturze 30 o C, przy wstrząsaniu 170 obr./min. Stosowano podłoŝe mineralne o składzie (%): MgSO 4 0,1; KH 2 PO 4 0,01; FeSO 4 7H 2 O 0,001; CaCl 2 0,01; wzbogacone ekstraktem droŝdŝowym 0,05. Podstawowym źródłem węgla i azotu były odtłuszczone pióra kurze koloru białego (1%). Inokulum stanowiła 24 h hodowla bakterii na bulionie z glukozą, którą dodawano w ilości 1 cm 3 na kolbę. Oznaczenia wykonywano w płynie pohodowlanym po odwirowaniu biomasy i składników nierozpuszczalnych przy g. Zdolność bakterii do degradacji keratyny oceniano na podstawie biosyntezy enzymów keratynolitycznych i proteolitycznych oraz wydzielania do środowiska wolnych grup tiolowych i aminowych. Aktywność keratynolityczną oznaczano przy uŝyciu keratyny rozpuszczalnej [Wawrzkiewicz i in. 1987]. Reakcję prowadzono w ph 7,5, w czasie 20 minut w temp. 40 o C. Jednostkę aktywności (AK) definiowano jako wzrost absorbancji (A 280 ) o 0,01 w przeliczeniu na 1 cm 3 płynu pohodowlanego na 1 minutę. Aktywność proteolityczną oznaczano na kazeinie (BDH). Reakcję prowadzono w ph 7,5, w czasie 20 minut, w temperaturze 30 o C. Jednostkę aktywności (JP) definiowano jako wzrost absorbancji (A 280 ) o 0,01 w Acta Sci. Pol.
3 Właściwości keratynolityczne przeliczeniu na 1 cm 3 płynu pohodowlanego na 1 minutę [Łaba i Rodziewicz 2004]. Obecność związków sulfhydrylowych oznaczano kolorymetrycznie, według metody Ellmana za pomocą DTNB (kwasu 5,5 -ditio-bis-2-nitrobenzoesowego) z cystaminą [Riener i in. 2002]. Uwalnianie aminokwasów oceniano na podstawie przyrostu wolnych grup aminowych w płynie hodowlanym, z uŝyciem kwasu trójnitrobenzenosulfonowego (TNBS) [Snyder i Sobociński 1975]. Tworzenie biofilmów przez bakterie: Powierzchnią adhezji dla bakterii były płytki szklane (2 x 2 cm) lub promienie piór strusich, znajdujące się w podłoŝu syntetycznym zawierającym 5 lub 20 g dm -3 glukozy [Ratto i in. 2001], a takŝe bulion z glukozą (10 g dm -3 ). Hodowle wstrząsane bakterii prowadzono przez 5 dób w temperaturze 28 C. Po kaŝdej dobie płytki szklane lub pióra strusie przemywano wodą destylowaną, a następnie poddawano obserwacji w mikroskopie świetlnym przy 400-krotnym powiększeniu. Obrazy utworzonych na płytkach szklanych biofilmów utrwalano kamerą CCD przy udziale oprogramowania komputerowego MS ELF. Z hodowli bakterii na tych samych podłoŝach izolowano składniki macierzy egzopolimerycznej po uprzednim wydzieleniu biomasy komórek. W celu wydzielenia sacharydów dodawano do płynu pohodowlanego roztworu NaCl do końcowego stęŝenia 0,9%, wstrząsano przez 20 min i wirowano przy rpm przez 15 minut. Polisacharydy wytrącano z supernatantu etanolem o końcowym stęŝeniu 70%. Próby pozostawiano przez 1 dobę w temp +4 C, a następnie wirowano. Uzyskany osad zawieszano w wodzie destylowanej. Ilość polisacharydów oznaczano na podstawie ilości cukrów redukujących uzyskanych po kwaśnej hydrolizie metodą Dubois [Dubois i in. 1956]. Kwasy uronowe badano przy uŝyciu metody boranowej z 0,125% roztworem karbazolu wobec standardu kwasu galakturonowego [Bitter i Muir 1962]. Pomiary absorbancji wykonywano przy długości fali 530 nm. Białka, po odwirowaniu biomasy komórkowej, wytrącano z płynu pohodowlanego za pomocą TCA o stęŝeniu końcowym 2%, po czym pozostawiano w temp. 4 C przez 30 min, a następnie wirowano. Osad dwukrotnie przemywano 70% etanolem, zawieszano w wodzie destylowanej. Ilościowo białka oznaczono metodą Lowry ego [Lowry i in. 1951]. WYNIKI I DYSKUSJA Saprofityczne, przetrwalnikujące laseczki z gatunku B. subtilis zdolne są do degradacji róŝnych biopolimerów. RównieŜ włókienkowe białka keratynowe mogą być dla nich źródłem węgla i azotu [Kim i in. 2001]. Uzdolnienia proteolityczne tych bakterii niezbędne są w procesie keratynolizy. W badaniach wcześniejszych wykazano, Ŝe zdolność do degradacji keratyny piór nie jest cechą gatunkową drobnoustrojów, ale charakteryzuje mikroorganizmy o wysokich uzdolnieniach proteolitycznych [Rodziewicz i Łaba 2005]. Aktywność proteolityczna pozakomórkowych enzymów wydzielanych przez bakterie B. subtilis B3 do środowiska była na poziomie 11,25 JP po drugiej dobie i utrzymywała się, z niewielkim obniŝeniem, do siódmej doby (rys. 1). RównieŜ keratynazy, które specyficznie degradują keratynę, obecne były w środowisku przez pierwsze dwie doby, odpowiednio 3,9 i 3,35 AK, jednak ich poziom obniŝał się po kilku dniach trwania procesu (rys. 1). MoŜe to sugerować sekwencję działalności keratynaz i proteaz, co potwierdzają teŝ wydzielane do środowiska wolne grupy aminowe i tiolowe (rys. 2). NajwyŜszy poziom grup SH był w siódmej dobie i wynosił 5,5 µg cm -3, a grup amino- Biotechnologia 5(1-2) 2006
4 64 A. Rodziewicz in. wych odpowiednio 267 µg cm -3. W trakcie trwania siedmiodobowej hodowli w podłoŝu syntetycznym z keratyną jako źródłem węgla i azotu bakterie całkowicie degradowały keratynę piór, której struktury ulegały dezintegracji. Wysoka odporność keratyny na biodegradację jest spowodowana występowaniem w strukturze tego białka duŝej ilości sieciujących mostków dwusiarczkowych. Skuteczność rozkładu białka zaleŝy więc od stopnia ich redukcji z wytworzeniem cysteiny i tiocysteiny [Kunert 1989, 1992]. Wzrastająca w środowisku ilość grup SH i NH 2 jest symptomem keratynolizy zachodzącej z udziałem bakterii. Rys. 1. Biosynteza proteaz (A) i keratynaz (B) przez bakterie B. subtilis B3 Fig. 1. Biosynthesis of proteases (A) and keratinases (B) by bacteria B. subtilis B3 Acta Sci. Pol.
5 Właściwości keratynolityczne Rys. 2. Wydzielanie grup sulfhydrylowych (A) i aminowych (B) przez szczep B. subtilis B3 Fig. 2. Thiol (A) and amino (B) groups released by B. subtilis B3 strain Zdolność do tworzenia biofilmu przez bakterie jest jedną z najstarszych strategii ich rozwoju oraz przetrwania. Jest to jednocześnie proces złoŝony, zaleŝny od wielu róŝnych czynników. Bakterie B. subtilis B3 w podłoŝu mineralnym zawierającym 0,5% glukozy na powierzchni płytek szklanych utworzyły większe skupisko w porównaniu z podłoŝem bogatszym w ten związek. Obserwacje mikroskopowe przylegania komórek B. subtilis B3 do szklanych płytek w podłoŝu mineralnym z glukozą (2%) wykazały niewielkie skupiska nawet po 5 dobach (rys. 3 C, D). Pogorszenie warunków środowiska w poŝywce bulionowej skutkowało zmianą fenotypu mikrokolonii (rys. 3 A, B). Obecność keratyny piór strusich w podłoŝu zwiększała adhezję bakterii do tych powierzchni, czego następstwem było upłynnienie struktur keratynowych w kolejnych dobach hodowli (rys. 3 E, F). Niska zawartość przyswajalnego źródła węgla w środowi- Biotechnologia 5(1-2) 2006
6 66 A. Rodziewicz in. sku wzrostu mikroorganizmów indukowała adhezję do powierzchni płytek szklanych lub fragmentów piór strusich oraz wytworzenie egzopolimerycznych substancji (EPS) utrzymujących strukturę biofilmu [Castellans i in. 2002]. Egzopolimeryczna macierz poza mikrokoloniami stanowi główną masę biofilmu. Mogą ją tworzyć róŝne makromolekuły, tj.: polisacharydy, białka, kwasy nukleinowe, fosfolipidy i inne, jednak polisacharydy i białka są najwaŝniejsze. Polimery sacharydów odgrywają istotną rolę w kohezji i adhezji komórek, utrzymują integralność oraz odpowiadają za niezwykłą oporność bakterii. Często są to heteropolisacharydy o charakterze kwaśnym. Egzopolisacharydy drobnoustrojowe zabezpieczają komórki przed destrukcyjnym działaniem osmotycznych oraz oksydatywnych czynników [Czaczyk i Wojciechowska 2003, Myszka i Czaczyk 2006]. W dalszej części pracy w odrębnym postępowaniu izolowano z uzyskanej macierzy polisacharydy i białka oraz oceniano ich ilości i wzajemne proporcje. Badany szczep B. subtilis B3 tworzył biofilm, w którym zawartość polisacharydów była w granicach 1-5 mg%, co zaleŝało od składu podłoŝa i czasu trwania hodowli. W podłoŝu ubogim oraz w obecności piór strusich polisacharydy były wydzielane wcześniej (rys. 4). NajniŜsze ich ilości wykazano w podłoŝu bulionowym. Kwasy uronowe, zaliczane do polisacharydów kwaśnych, stanowiły niewielką część ogólnej ilości sacharydów w granicach do 1 mg%. W podłoŝach z 2% zawartością glukozy wykazano ich 0,6-0,92 mg%, natomiast w podłoŝach białkowych (bulion, pióra strusie) tylko 0,2-0,43 mg% (rys. 5). Ujemny ładunek kwasów uronowych sprzyja agregacji polisacharydów z innymi komponentami EPS, np. z białkami. Niektórzy autorzy twierdzą, Ŝe polisacharydy odgrywają istotną rolę w tworzeniu warstwy kondycjonującej, stwarzają korzystne warunki do adhezji. Nazywane są więc polisacharydami adhezyjnymi. Ich synteza odbywa się przy udziale specyficznego aparatu enzymatycznego charakterystycznego dla danego rodzaju mikroorganizmu oraz polisacharydu [Sutherland 2001]. W genomie bakterii z rodzaju Bacillus wykryto około 4100 genów kodujących białka, w tym pozakomórkowe [Hirose i in. 2000]. Rola białek w biofilmie jest inna i bardziej róŝnorodna: inicjują one i uczestniczą w adhezji poprzez adhezyny, pełnią funkcje enzymatyczne, informacyjne (autoinduktory) oraz w mniejszym stopniu strukturalne. Początkowo białka akumulowane są na powierzchni komórki, a później adsorbują się na powierzchni docelowej. Wzrost koncentracji białek w strefie międzyfazowej inicjuje pierwsze etapy adhezji. W kolejnych stadiach, gdy czas kontaktu między tymi powierzchniami wydłuŝa się, następuje sekrecja białek in situ, co prowadzi z jednej strony do nasilenia adhezji, a z drugiej zapewnia stabilne zakotwiczenie komórek na powierzchni docelowej [Czaczyk i Wojciechowska 2003]. W biofilmie występują unikatowe białka, których nie obserwuje się w hodowlach na podłoŝach kompleksowych. Bakterie B. cereus wytwarzały 10 nowych frakcji białek, z czego 4 charakterystyczne dla biofilmu [Oosthuizen i in. 2001, 2002]. Tjalsma i in [2000] pozakomórkowe białka podzielili na dwie grupy; do pierwszej zaliczyli enzymy takie jak: proteazy, lipazy, glikozydazy, DNA-zy, RNA-zy i inne, a do drugiej relatywnie małe cząsteczki białek regulujących gęstość komórek w biofilmie oraz sporulację mikroorganizmów. W warunkach niskiej podaŝy źródeł azotu bakterie dąŝą do minimalizacji wydatku energetycznego, a więc zahamowana jest synteza DNA, rrna, a co za tym idzie białka. W tych warunkach syntetyzowane są de novo białka specyficzne. Acta Sci. Pol.
7 Właściwości keratynolityczne doba (day) 5 doba (day) Rys. 3. Mikroskopowy obraz tworzenia biofilmu przez B. subtilis B3 na róŝnych podłoŝach. A, B bulion z glukozą; C F podłoŝe syntetyczne z glukozą (2%); A D przyleganie bakterii do płytek szklanych; E, F przyleganie bakterii do piór strusich Fig. 3. Microcopy picture of biofilm formation by B. subtilis B3 in different culture media. A, B nutrient broth with glucose; C F synthetic medium with glucose (2%); A D adhesion of bacterial cells to a glass plate surface; E, F adhesion of bacterial cells to a surface ostrich feather rachis Biotechnologia 5(1-2) 2006
8 68 A. Rodziewicz in. Rys. 4. Wydzielanie polisacharydów przez bakterie B. subtilis B3 w podłoŝach o róŝnym składzie, w obecności dodatkowych powierzchni. 1, 3, 4 podłoŝe syntetyczne z glukozą 2%; 2 podłoŝe syntetyczne z glukozą 0,5%; 5 bulion z glukozą 1%. W podłoŝach 2, 3, 5 obecne płytki szklane, w podłoŝu 4 pióra strusie Fig. 4. Release of polysaccharides by B. subtilis B3 strain in media of different composition, in the presence of additional surfaces. 1, 3, 4 synthetic medium with glucose 2%; 2 synthetic medium with glucose 0,5%; 5 nutrient broth with glucose 1%. Glass plates were present in media no 2, 3, 5; ostrich feathers were present in the medium no 4 Poziom białek zawartych w macierzy bakterii B. subtilis B3 w wysokim stopniu uzaleŝniony był od składu podłoŝa oraz dostępności węgla i azotu. W poŝywkach syntetycznych wykazano 3,7 mg% białek, podczas gdy na bulionie było ich 9,2 mg%, natomiast w poŝywce syntetycznej z dodatkiem piór strusich tylko 1,3 mg% (rys. 6). Wzajemne stosunki poszczególnych składników macierzy EPS po pierwszej dobie hodowli równieŝ wykazały znaczne róŝnice w zaleŝności od składu podłoŝa. Na podło- Ŝach syntetycznych z glukozą równowaŝne były ilości polisacharydów i białek, na bulionie dominowały białka (81,6%) a w podłoŝu syntetycznym z keratyną piór przewaŝały polisacharydy obojętne (77,1%) (rys. 7). Acta Sci. Pol.
9 Właściwości keratynolityczne Rys. 5. Kwasy uronowe obecne w biofilmie szczepu B. subtilis B3. 1, 3, 4 podłoŝe syntetyczne z glukozą 2%; 2 podłoŝe syntetyczne z glukozą 0,5%; 5 bulion z glukozą 1%. W podłoŝach 2, 3, 5 obecne płytki szklane, w podłoŝu 4 pióra strusie Fig. 5. Uronic acids in biofilm of B. subtilis B3 strain. present. 1, 3, 4 synthetic medium with glucose 2%; 2 synthetic medium with glucose 0,5%; 5 nutrient broth with glucose 1%. Glass plates were present in media no 2, 3, 5; ostrich feathers were present in the medium no 4 Tworzenie biofilmu przez bakterie B. subtilis B3 jest najczęściej odpowiedzią na pogorszenie warunków tlenowych, a takŝe odŝywczych. Ekspresja genów związanych z tym procesem obejmuje wiele róŝnych białek enzymatycznych, regulacyjnych, a takŝe charakterystycznych dla gatunku, np. gamma D,L glutaminianu (gamma PGA), który jest egzopolimerem podwyŝszającym interakcje powierzchni komórek [Morikawa 2006]. Głównym mechanizmem regulacji genów zaleŝnym od zagęszczenia komórek bakterii jest sygnalizator zagęszczenia (QS, ang. Quorum Sensing). Gdy poziom cząsteczek sygnałowych przekroczy wartość progową (wartość quorum), indukowana jest ekspresja genów, a następnie wywoływany efekt metaboliczny we wszystkich komórkach populacji [Czajkowski i Jafra 2006]. Biotechnologia 5(1-2) 2006
10 70 A. Rodziewicz in. Rys. 6. Białka zawarte w biofilmie bakterii B. subtilis B3. 1, 3, 4 podłoŝe syntetyczne z glukozą 2%; 2 podłoŝe syntetyczne z glukozą 0,5%; 5 bulion z glukozą 1%. W podłoŝach 2, 3, 5 obecne płytki szklane, w podłoŝu 4 pióra strusie Fig. 6. Concentration of soluble proteins formed in biofilm structure by B. subtilis B3 strain. 1, 3, 4 synthetic medium with glucose 2%; 2 synthetic medium with glucose 0,5%; 5 nutrient broth with glucose 1%. Glass plates were present in media no 2, 3, 5; ostrich feathers were present in the medium no 4 Acta Sci. Pol.
11 Właściwości keratynolityczne Rys. 7. Skład procentowy poszczególnych składników macierzy egzopolimerycznej biofilmu bakterii B. subtilis po pierwszej dobie hodowli. 1, 3, 4 podłoŝe syntetyczne z glukozą 2%; 2 podłoŝe syntetyczne z glukozą 0,5%; 5 bulion z glukozą 1%. W podłoŝach 2, 3, 5 obecne płytki szklane, w podłoŝu 4 pióra strusie Fig. 7. Composition of exopolymeric matrix of biofilm formed by B. subtilis B3 after one-day culture. 1, 3, 4 synthetic medium with glucose 2%; 2 synthetic medium with glucose 0,5%; 5 nutrient broth with glucose 1%. Glass plates were present in media no 2, 3, 5; ostrich feathers were present in the medium no 4 WNIOSKI 1. Szczep bakterii B. subtilis B3 syntetyzuje pozakomórkowe keratynazy i proteazy, które specyficznie degradują struktury białek keratynowych. 2. Obecność keratyny w środowisku hodowlanym indukuje bakterie B. subtilis B3 do tworzenia biofilmu o wysokiej zawartości polisacharydów, w którym degradacja tych trudno degradowalnych białek moŝe być bardziej efektywna. LITERATURA Bitter T., Muir H.M., A modified uronic acid carbazole reaction. Anal. Biochem., 4, Castellans T., Ascencio F., Bashen Y., Starvation inducted changes in the cell surface of Azospirillum lipofeum. FEMS Microbiol. Ecol., 2000, 33, 1-9. Czaczyk K., Wojciechowska K., Tworzenie biofilmów bakteryjnych istota zjawiska i mechanizmy oddziaływań. Biotechnologia, 3(62) Czajkowski R., Jafra S., Enzymatyczna degradacja laktonów acylo-l-homoseryny i jej potencjalne wykorzystanie w biokontroli i hamowaniu rozwoju infekcji. Biotechnologia, 2 (73), Dubois M, Giles KA, Hamilton JK., Colorimetric method for determination of sugars and related substances. Anal. Chem., 28, Biotechnologia 5(1-2) 2006
12 72 A. Rodziewicz in. Hirose I., Sano K., Shioda I., Kumano M., Nakamura K., Łamane K., Proteome analysis of Bacillus subtilis extracellular proteins: a two-dimensional protein electrophoretic study. Microbiology, 146, Kim J.M., Lim W.J., Suh H.J., Feather degrading Bacillus species from poultry waste. Process Biochem., 37, 287. Kunert J., Biochemical mechanism of keratin degradation by the actinomycete Streptomyces fragies and the fungus of Microsporum gypseum: a comparison. J. Basic. Microbiol., 29, 597. Kunert J., Effect of reducing agents on proteolytic and keratinolytic activity of en zymes of Microsporum gypseum. Mycoses, 35, 343. Łaba W., Rodziewicz A., Biodegradacja odpadów keratynowych z przemysłu drobiowego przy udziale bakterii z rodzajów Bacillus i Sarcina. Acta Sci. Polon: Biotechnologia, 3 (1-2), 2004, Lowry O.H., Rosenbrough N.J., Farr A.L., Randall R.J., Protein measurement with the folin phenol reagent. J. Biol. Chem., 193: Morikawa M., Beneficial biofilm formation by industrial bacteria Bacillus subtilis and related species., J. Bioscen. Bioeng., 101, 1, 1-8. Myszka M., Czaczyk K., Ograniczona dostępność składników odŝywczych w środowisku wzrostu jako induktor zmian metabolicznych u bakterii heterotroficznych. Post. Mikrobiol., 45 (2), Oosthuizen M. C., Steyn B., Theron J., Cosette P., Lindsay D., von Holy A., Brozel V. S., Proteome analysis reveals differential protein expression by Bacillus cereus during biofilm formation. Appl. Environ. Microbiol., 68 (6), Oosthuizen M.C., Steyn B., Lindsay D., Brozel V.S., von Holy A., Novel method for proteomic investigation of a dairy associated Bacillus cereus Biofilm. FEMS Microbiol. Lett., 194, Prakash B., Veeregownia B.M., Krishnappa G., Biofilms: a survival statery of bacteria. Curr. Sci., 85 (9), Ramnani P., Singh R., Gupta R., Keratinolytic potential of Bacillus licheniformis RG1: structural and biochemical mechanism of feather degradation. Can. J. Microbiol., 51, Rättı M., Murstrata A., Sikka-aho M., Strains degrading polysaccharides produced by bacteria from paper machines. Appl. Microbiol. Biotechnol., 57, Riener C.R., Kada G., Gruber H.J., Quick measurement of protein sulfhydryl with Ellman s reagent and with 4,4 dithiodipyridine. Anal. Bioanal. Chem., 373, Rodziewicz A., Łaba W., 2005 Biological degradation of feather keratin by saprophytic bacteria, Pol. J. Chem. Technol., 7 (2), Rodziewicz A., Łaba W., Keratyny i ich biodegradacja. Biotechnol., 2 (73), Snyder S.L., Sobociński P.Z., An improved 2,4,6-trinitrobenzenesulfonic acid method for the determination of amines. Anal. Biochem., 64, Sutherland I.W., Polysacharides bacterial and fungal. Microbiology, 147, 3-9. Tsuneda S., Aikawa H., Hayashi H., Yuasa A., Hirata A., Extracellular polymeric substance responsible for bacterial adhesion onto solid surface. FEMS Microbiol. Lett., 223, Tjalsma H., Bolhuis A., Jongbloed J.D.H., Bron S.,van Dijl J.M., Signal peptide- dependent protein transport in Bacillus subtilis: a genome-based survey of the secretome. Microbiol. Mol. Biol. Rev., 64, Wawrzkiewicz K., Łobarzewski J., Wolski T., Intracellular keratinase of Trichophyton gallinae, J. Med. Vet. Mycol., 25, Acta Sci. Pol.
13 Właściwości keratynolityczne KERATINOLYTIC ABILITES OF BIOFILM-FORMING BACILLUS SUBTILIS BACTERIA Abstract. Bacillus subtilis B3 strain during growth in a synthetic medium with feather keratin synthesize extracellular proteases exhibiting keratinolytic activity. These extracellular enzymes take part in biodegradation of keratin, which results in the rise of concentration of peptides, free amino acids and thiol groups. Complete liquification of chicken feathers was observed within 5-7 days of bacterial culture. The tested strain in disadvantageous conditions formed a biofilm. The composition of biofilm s exopolymeric matrix depends mainly on medium ingredients and contains 1,3-9,2 mg% of proteins and 1-5 mg% of polysaccharides. In a medium containing feather keratin as a hardly accessible source of carbon and nitrogen, the strain B.subtilis B3 formed biofilm composed of polysaccharides and proteins in 84% and 16%, respectively. Key words: keratinases, proteases, biofilm, Bacillus subtilis Zaakceptowano do druku Accepted for print: Biotechnologia 5(1-2) 2006
BIOUTYLIZACJA ODPADÓW KERATYNOWYCH Z PRZETWÓRSTWA DROBIOWEGO PRZEZ MEZO- I TERMOFILNE BAKTERIE
Słowa kluczowe: keratyna piór, keratynazy, bakterie keratynolityczne Justyna SOBOLCZYK*, Anna RODZIEWICZ*, Wojciech ŁABA*, Katarzyna BARANOWSKA* BIOUTYLIZACJA ODPADÓW KERATYNOWYCH Z PRZETWÓRSTWA DROBIOWEGO
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ KERATYNOLITYCZNA ORAZ TWORZENIE BIOFILMU PRZEZ MONOKULTURY I KULTURY MIESZANE BAKTERII I DROŻDŻY
Acta Sci. Pol., Biotechnologia 8(2) 2009, 3-16 AKTYWNOŚĆ KERATYNOLITYCZNA ORAZ TWORZENIE BIOFILMU PRZEZ MONOKULTURY I KULTURY MIESZANE BAKTERII I DROŻDŻY Grzegorz Szczepaniak, Anna Rodziewicz, Katarzyna
Bardziej szczegółowoBIODEGRADACJA ODPADÓW KERATYNOWYCH Z PRZEMYSŁU DROBIOWEGO PRZY UDZIALE BAKTERII Z RODZAJÓW BACILLUS I SARCINA
Biotechnologia 3(1-2) 24, 19-12 BIODEGRADACJA ODPADÓW KERATYNOWYCH Z PRZEMYSŁU DROBIOWEGO PRZY UDZIALE BAKTERII Z RODZAJÓW BACILLUS I SARCINA Wojciech Łaba, Anna Rodziewicz Akademia Rolnicza we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoPROTEOLIZA KERATYNY PIÓR KURZYCH Z WYKORZYSTANIEM POZAKOMÓRKOWYCH ENZYMÓW PROTEOLITYCZNYCH SZCZEPU BACILLUS CEREUS B5E/SZ
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 211, 6 (79), 24 213 ANNA CHOIŃSKA, WOJCIECH ŁABA, ANNA RODZIEWICZ, AGATA BOGACKA PROTEOLIZA KERATYNY PIÓR KURZYCH Z WYKORZYSTANIEM POZAKOMÓRKOWYCH ENZYMÓW PROTEOLITYCZNYCH
Bardziej szczegółowoWPŁYW WYBRANYCH WARUNKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA BIOSYNTEZĘ EGZOPOLIMERYCZNYCH SKŁADNIKÓW BIOFILMU PRZEZ BAKTERIE BACILLUS CEREUS 1
Acta Sci. Pol., Biotechnologia 8(1) 2009, 15-26 WPŁYW WYBRANYCH WARUNKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA BIOSYNTEZĘ EGZOPOLIMERYCZNYCH SKŁADNIKÓW BIOFILMU PRZEZ BAKTERIE BACILLUS CEREUS 1 Justyna Sobolczyk, Anna Rodziewicz,
Bardziej szczegółowoBIOSYNTEZA EGZOPOLISACHARYDÓW I ICH ROLA W ADHEZJI BACILLUS MEGATERIUM DO POWIERZCHNI STALI NIERDZEWNEJ
ŻYWNOŚĆ 3(40)Supl., 2004 KATARZYNA CZACZYK, KAMILA MYSZKA BIOSYNTEZA EGZOPOLISACHARYDÓW I ICH ROLA W ADHEZJI BACILLUS MEGATERIUM DO POWIERZCHNI STALI NIERDZEWNEJ S t r e s z c z e n i e Celem badań było
Bardziej szczegółowo1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13
Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane
Bardziej szczegółowoACTA SCIENTIARUM POLONORUM. Biotechnologia. Biotechnologia. Biotechnology
ACTA SCIENTIARUM POLONORUM Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze Biotechnologia Biotechnologia Biotechnology 8(2) 2009 Bydgoszcz Kraków Lublin Olsztyn Poznań Siedlce Szczecin
Bardziej szczegółowoBiofilmy w branży napojowej specyfika, metody monitoringu i sposoby zapobiegania
Biofilmy w branży napojowej specyfika, metody monitoringu i sposoby zapobiegania Dr hab. inż. Dorota Kręgiel Politechnika Łódzka dorota.kregiel@p.lodz.pl Plan prezentacji: Biofilmy. Kontrola i monitoring.
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoHODOWLA PERIODYCZNA DROBNOUSTROJÓW
Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest porównanie zdolności rozkładu fenolu lub wybranej jego pochodnej przez szczepy Stenotrophomonas maltophilia KB2 i Pseudomonas sp. CF600 w trakcie prowadzenia hodowli
Bardziej szczegółowoFUNGISTATYCZNE ODDZIAŁYWANIE SZCZEPU BACILLUS COAGULANS W PORÓWNANIU Z ODDZIAŁYWANIEM WYBRANYCH FUNGICYDÓW
Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47 (2) 2007 FUNGISTATYCZNE ODDZIAŁYWANIE SZCZEPU BACILLUS COAGULANS W PORÓWNANIU Z ODDZIAŁYWANIEM WYBRANYCH FUNGICYDÓW BARBARA STACHOWIAK 1, KRYSTYNA
Bardziej szczegółowoPL 216012 B1. UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU, Wrocław, PL 11.10.2010 BUP 21/10
PL 216012 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 216012 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 391223 (22) Data zgłoszenia: 14.05.2010 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoNEURALNA PREDYKCJA WYNIKÓW PROCESU RÓWNOCZESNEJ BIOSYNTEZY INULINAZY I INWERTAZY PRZEZ ASPERGILLUS NIGER W WARUNKACH WYBRANYCH STRESÓW ABIOTYCZNYCH
InŜynieria Rolnicza 14/2005 Jacek Pielecki*, Jacek Skwarcz** *Katedra Technologii Przemysłu Rolno SpoŜywczego i Przechowalnictwa **Katedra Podstaw Techniki, Akademia Rolnicza w Lublinie NEURALNA PREDYKCJA
Bardziej szczegółowoIngredients Research Concepts Consultancy Production for the dairy industry. Milase Premium. Marta Misiuwianiec-Królikiewicz
Ingredients Research Concepts Consultancy Production for the dairy industry Milase Premium Marta Misiuwianiec-Królikiewicz Zawartość Obecne na rynku koagulanty Koagulacja mleka Milase Premium Koagulanty
Bardziej szczegółowoRoman Marecik, Paweł Cyplik
PROGRAM STRATEGICZNY ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE POZYSKIWANIA ENERGII ZADANIE NR 4 Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z biomasy, odpadów rolniczych i innych Roman Marecik,
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 5 MECHANIZMY PROMUJĄCE WZROST ROŚLIN
ĆWICZENIE 5 MECHANIZMY PROMUJĄCE WZROST ROŚLIN CZĘŚĆ TEORETYCZNA Mechanizmy promujące wzrost rośli (PGP) Metody badań PGP CZĘŚĆ PRAKTYCZNA 1. Mechanizmy promujące wzrost roślin. Odczyt. a) Wytwarzanie
Bardziej szczegółowoACTA SCIENTIARUM POLONORUM. Biotechnologia. Biotechnologia
ACTA SCIENTIARUM POLONORUM Czasopismo naukowe założone w 2001 roku przez polskie uczelnie rolnicze Biotechnologia Biotechnologia 8(1) 2009 Bydgoszcz Kraków Lublin Olsztyn Poznań Siedlce Szczecin Warszawa
Bardziej szczegółowoSkład zwany także błoną biologiczną,złożona wielokomórkowa struktura bakterii otoczona warstwą substancji organicznych i nieorganicznych, Biofilm
Biofilm Skład zwany także błoną biologiczną,złożona wielokomórkowa struktura bakterii otoczona warstwą substancji organicznych i nieorganicznych, Biofilm 70-90 % woda Polisacharydy Białka, kwasy nukleinowe,
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowoBiotechnologia interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki, zajmująca się zmianą materii żywej i poprzez wykorzystanie
Biotechnologia interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki, zajmująca się zmianą materii żywej i poprzez wykorzystanie organizmów żywych, ich części, bądź pochodzących od nich produktów, a także modeli
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5
SPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5 BIAŁKA 1. Wprowadzenie... 7 2. Aminokwasy jednostki strukturalne białek... 7 2.1. Klasyfikacja aminokwasów... 9 2.1.1. Aminokwasy białkowe i niebiałkowe... 9 2.1.2. Zdolność
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ PROTEOLITYCZNA KERATYNOLITYCZNYCH BAKTERII Stenotrophomonas rhizophila
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2017 (IV VI). T. 17. Z. 2 (58) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 103 110 pdf: www.itp.edu.pl/wydawnictwo/woda Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoZastosowanie metody Lowry ego do oznaczenia białka w cukrze białym
Zastosowanie metody Lowry ego do oznaczenia białka w cukrze białym Dr inż. Bożena Wnuk Mgr inż. Anna Wysocka Seminarium Aktualne zagadnienia dotyczące jakości w przemyśle cukrowniczym Łódź 10 11 czerwca
Bardziej szczegółowowoda do 1000 ml ph=6,9-7,1. Po sterylizacji dodać nystatynę (końcowe stężenie ok. 50 μg/ml). Agar z wyciągiem glebowym i ekstraktem drożdżowym (YS)
Ćwiczenie 1, 2, 3, 4 Skrining ze środowiska naturalnego: selekcja promieniowców zdolnych do produkcji antybiotyków. Testowanie zdolności do syntezy antybiotyków przez wyselekcjonowane szczepy promieniowców
Bardziej szczegółowoOPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011
OPTYMALNY POZIOM SPOŻYCIA BIAŁKA ZALECANY CZŁOWIEKOWI JANUSZ KELLER STUDIUM PODYPLOMOWE 2011 DLACZEGO DOROSŁY CZŁOWIEK (O STAŁEJ MASIE BIAŁKOWEJ CIAŁA) MUSI SPOŻYWAĆ BIAŁKO? NIEUSTAJĄCA WYMIANA BIAŁEK
Bardziej szczegółowo1 X. dx dt. W trakcie hodowli okresowej wyróżnia się 4 główne fazy (Rys. 1) substrat. czas [h]
stężenie [g l -1 ] Ćwiczenie 3: Bioreaktor mikrobiologiczny Cel ćwiczenia: Wyznaczanie równania kinetycznego wzrostu mikroorganizmów oraz współczynników stechiometrycznych w hodowli okresowej szczepu Bacillus
Bardziej szczegółowoBIOSYNTEZA ACYLAZY PENICYLINOWEJ. Ćwiczenia z Mikrobiologii Przemysłowej 2011
BIOSYNTEZA ACYLAZY PENICYLINOWEJ Ćwiczenia z Mikrobiologii Przemysłowej 2011 Acylaza penicylinowa Enzym hydrolizuje wiązanie amidowe w penicylinach Reakcja przebiega wg schematu: acylaza Reszta: fenyloacetylowa
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu
Ćwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu I. Oznaczenie ilościowe glutationu (GSH) metodą Ellmana II. Pomiar całkowitej zdolności antyoksydacyjnej substancji metodą redukcji rodnika DPPH Celem ćwiczeń jest:
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA Z BIOCHEMII
ĆWICZENIA Z BIOCHEMII D U STUDENTfiW WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Pod redakcją Piotra Laidlera, Barbary Piekarskiej, Marii Wróbel WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO ĆWICZENIA Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW WYDZIAŁU
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoUTYLIZACJA ODPADÓW TŁUSZCZOWYCH Z UDZIAŁEM WYBRANYCH SZCZEPÓW 1 GEOTRICHUM CANDIDUM
Acta Sci. Pol., Biotechnologia 5(1-2) 2006, 27-38 UTYLIZACJA ODPADÓW TŁUSZCZOWYCH Z UDZIAŁEM WYBRANYCH SZCZEPÓW 1 GEOTRICHUM CANDIDUM Anita Rywińska, Danuta Witkowska Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoDETEKCJA I USUWANIE BIOFILMU, PRZY UŻYCIU METOD ENZYMATYCZNYCH
DETEKCJA I USUWANIE BIOFILMU, PRZY UŻYCIU METOD ENZYMATYCZNYCH Prezentują: Mariusz Wlazło Wojciech Ćwikliński 1 Polski Kongres Napojowy Toruń 2016 Agenda 1 2 3 Firma Hypred; Współpraca z Realco Technologia
Bardziej szczegółowoSubstancje o Znaczeniu Biologicznym
Substancje o Znaczeniu Biologicznym Tłuszcze Jadalne są to tłuszcze, które może spożywać człowiek. Stanowią ważny, wysokoenergetyczny składnik diety. Z chemicznego punktu widzenia głównym składnikiem tłuszczów
Bardziej szczegółowoOznaczanie aktywności proteolitycznej trypsyny metodą Ansona
Oznaczanie aktywności proteolitycznej trypsyny metodą Ansona Wymagane zagadnienia teoretyczne 1. Enzymy proteolityczne, klasyfikacja, rola biologiczna. 2. Enzymy proteolityczne krwi. 3. Wewnątrzkomórkowa
Bardziej szczegółowoSpis treści. asf;mfzjf. (Jan Fiedurek)
asf;mfzjf Spis treści 1. Informacje wstępne 11 (Jan Fiedurek) 1.1. Biotechnologia w ujęciu historycznym i perspektywicznym... 12 1.2. Biotechnologia klasyczna i nowoczesna... 18 1.3. Rozwój biotechnologii:
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji genów proangiogennych w komórkach nowotworowych OVP-10 oraz transfektantach OVP-10/SHH i OVP-10/VEGF
Agnieszka Gładysz Ocena ekspresji genów proangiogennych w komórkach nowotworowych OVP-10 oraz transfektantach OVP-10/SHH i OVP-10/VEGF Katedra i Zakład Biochemii i Chemii Klinicznej Akademia Medyczna Prof.
Bardziej szczegółowoRSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU
RSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU Puławy 2012 Zasobność gleb w siarkę Prawie 60% gleb w Polsce jest ubogich w siarkę. Niedobór siarki ogranicza zawartość i jakość białka i tłuszczu, ogranicza gromadzenie się
Bardziej szczegółowoTechnika fluorescencyjnego oznaczania aktywności enzymów. Wstęp:
Technika fluorescencyjnego oznaczania aktywności enzymów Wstęp: Wśród technik biologii molekularnej jedną z najczęściej stosowanych jest technika fluorescencyjna. Stosując technikę fluorescencyjną można
Bardziej szczegółowoAtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby. AtriGran błyskawicznie udostępnia wapń. AtriGran usprawnia pobieranie makroskładników z gleby
AtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby Produkt wytworzony z surowca pochodzącego z młodego, unikatowego w Europie złoża do produkcji wapna nawozowego. Porowatość surowca dająca ogromną powierzchnię
Bardziej szczegółowo3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.
3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można
Bardziej szczegółowoKatedra Inżynierii Materiałowej
Katedra Inżynierii Materiałowej Instrukcja do ćwiczenia z Biomateriałów pt: Tworzenie biofilmu na biomateriałach metalicznych dr inż. Beata Świeczko-Żurek Gdańsk 2009 Wprowadzając implant do organizmu
Bardziej szczegółowoVII. Pałeczki Gram-dodatnie: Corynebacterium, Listeria, Erysipelothtix, Lactobacillus - ćwiczenia praktyczne
VII. Pałeczki Gram-dodatnie: Corynebacterium, Listeria, Erysipelothtix, Lactobacillus - ćwiczenia praktyczne Ćwiczenie 1. Wykonanie barwionych preparatów mikroskopowych preparat barwiony metodą Grama z
Bardziej szczegółowoProcesy biotransformacji
Biohydrometalurgia jest to dział techniki zajmujący się otrzymywaniem metali przy użyciu mikroorganizmów i wody. Ma ona charakter interdyscyplinarny obejmujący wiedzę z zakresu biochemii, geomikrobiologii,
Bardziej szczegółowoLaboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia.
Laboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia www.ppnt.pl/laboratorium Laboratorium jest częścią modułu biotechnologicznego Pomorskiego Parku Naukowo Technologicznego Gdynia. poprzez:
Bardziej szczegółowoPrezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM
Prezentacja Pracowni Ekologii Drobnoustrojów w Katedry Mikrobiologii UJCM Informacja o Katedrze Rozwój j naukowy młodej kadry naukowców w w kontekście priorytetów badawczych: W 2009 roku 1 pracownik Katedry
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Bardziej szczegółowoPowodzenia!!! WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP. Termin: r. Czas pracy: 90 minut. Liczba otrzymanych punktów
KOD Ucznia WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP Termin: 21.03.2006r. Czas pracy: 90 minut Numer zadania Liczba możliwych punktów 1 6 2 3 3 6 4 7 5 7 6 6 7 6 8 3 9 6 10 8 Razem 58 Liczba otrzymanych
Bardziej szczegółowoX. Diagnostyka mikrobiologiczna bakterii chorobotwórczych z rodzaju: Corynebacterium, Mycobacterium, Borrelia, Treponema, Neisseria
X. Diagnostyka mikrobiologiczna bakterii chorobotwórczych z rodzaju: Corynebacterium, Mycobacterium, Borrelia, Treponema, Neisseria Maczugowce (rodzaj Corynebacterium) Ćwiczenie 1. Wykonanie preparatu
Bardziej szczegółowoMECHANIZM DZIAŁANIA HERBICYDÓW
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Grzegorz Skrzypczak MECHANIZM DZIAŁANIA HERBICYDÓW metabolizm herbicydów Nowe technologie uprawy wymagają aby herbicyd był: - skuteczny biologicznie i efektywny ekonomicznie
Bardziej szczegółowoZastosowanie biopreparatów w procesie oczyszczania ścieków
1 Zastosowanie biopreparatów w procesie oczyszczania ścieków Patrycja Malucha Kierownik Działu Technologii Wody i Ścieków ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., Zakład Chemii i Diagnostyki Wiadomości ogóle o dotyczące
Bardziej szczegółowoKorozja drutów ortodontycznych typu Remanium o zróŝnicowanej średnicy w roztworze sztucznej śliny w warunkach stanu zapalnego
Korozja drutów ortodontycznych typu Remanium o zróŝnicowanej średnicy w roztworze sztucznej śliny w warunkach stanu zapalnego Marta Rydzewska-Wojnecka WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej w Ustroniu
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA
WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Denaturacja białek oraz przemiany tłuszczów i węglowodorów, jako typowe przemiany chemiczne i biochemiczne zachodzące w żywności mrożonej. Łukasz Tryc SUChiKL Sem.
Bardziej szczegółowoSposób otrzymywania białek o właściwościach immunoregulatorowych. Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania fragmentów witellogeniny.
1 Sposób otrzymywania białek o właściwościach immunoregulatorowych Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania fragmentów witellogeniny. Wynalazek może znaleźć zastosowanie w przemyśle spożywczym i
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 6 IZOLACJA BIAŁEK I ANALIZA WPŁYWU WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA BIAŁKA Doświadczenie 1
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 6 IZOLACJA BIAŁEK I ANALIZA WPŁYWU WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA BIAŁKA Doświadczenie 1 Cel: Frakcjonowanie białek mleka metodą wysalania
Bardziej szczegółowoChemiczne składniki komórek
Chemiczne składniki komórek Pierwiastki chemiczne w komórkach: - makroelementy (pierwiastki biogenne) H, O, C, N, S, P Ca, Mg, K, Na, Cl >1% suchej masy - mikroelementy Fe, Cu, Mn, Mo, B, Zn, Co, J, F
Bardziej szczegółowoBiosurfaktanty drobnoustrojowe; produkcja i zastosowanie emulgatora wytwarzanego przez grzyb strzępkowy Curvularia lunata
Biosurfaktanty drobnoustrojowe; produkcja i zastosowanie emulgatora wytwarzanego przez grzyb strzępkowy Curvularia lunata Katarzyna Paraszkiewicz, Jerzy Długoński Katedra Mikrobiologii Przemysłowej i Biotechnologii,
Bardziej szczegółowoPROTEOLYTIC ACTIVITY OF Bacillus cereus STRAINS
Proceedings of ECOpole Vol., No. Małgorzata NABRDALIK, Katarzyna GRATA and Adam LATAŁA PROTEOLYTIC ACTIVITY OF Bacillus cereus STRAINS AKTYWNOŚĆ PROTEOLITYCZNA SZCZEPÓW Bacillus cereus Abstract: The aim
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia organiczne takie jak WWA czy pestycydy są dużym zagrożeniem zarówno dla środowiska jak i zdrowia i życia człowieka.
Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN) oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBIR) w ramach projektu (TANGO1/266740/NCBR/2015) Mgr Dariusz Włóka Autor jest stypendystą programu
Bardziej szczegółowoBiotechnologia w przemyśle farmaceutycznym
Drobnoustroje jako biologiczne źródło potencjalnych leków 1 2 Etanol ANTYBIOTYKI - substancje naturalne, najczęściej pochodzenia drobnoustrojowego oraz ich półsyntetyczne modyfikacje i syntetyczne analogi,
Bardziej szczegółowoKREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb. Metoda cyjanmethemoglobinowa: Zasada metody:
KREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb Metoda cyjanmethemoglobinowa: Hemoglobina i niektóre jej pochodne są utleniane przez K3 [Fe(CN)6]do methemoglobiny, a następnie przekształcane pod wpływem KCN w trwały związek
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Aminokwasy
ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa
Bardziej szczegółowoSkładniki podłoża hodowlanego
Składniki podłoża hodowlanego 35-40 pierwiastków niezbędne w odżywianiu drobnoustrojów Makroelementy: C, O, H, N, P, S, K i Mg stanowią 98% s.s. bakterii i grzybów Mikroelementy niezbędne: Zn, Mn, Fe,
Bardziej szczegółowoNawożenie dolistne roślin w warunkach stresu suszy. Maciej Bachorowicz
Nawożenie dolistne roślin w warunkach stresu suszy Maciej Bachorowicz Co się działo w 2015 i 2018r? 3 Opady w 2015r. * Pomiar w okolicy Konina Suma opadów w 2015r. 400mm 4 Opady w 2015 i 2017r. * Pomiar
Bardziej szczegółowoProjektowanie Procesów Biotechnologicznych
Projektowanie Procesów Biotechnologicznych wykład 3 październik 2013 Bilansowanie wzrostu mikroorganizmów 1 Warunki zaliczenia Projektowanie Procesów Biotechnologicznych wykład 15 godz. projekt 15 godz.
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT
PRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT Zadanie 1127 (1 pkt) Uszereguj podane związki według rosnącego ph w roztworze wodnym. Właściwy porządek podaj zapisując go wzorami półstrukturalnymi.
Bardziej szczegółowog % ,3%
PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ Amidohydrolazy (E.C.3.5.1 oraz E.C.3.5.2) są enzymami z grupy hydrolaz o szerokim powinowactwie
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA Z MECHANIZMÓW DZIAŁANIA WYBRANYCH GRUP LEKÓW
UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ WYDZIAŁ BIOLOGII I BIOTECHNOLOGII ZAKŁAD BIOLOGII MOLEKULARNEJ ĆWICZENIA Z MECHANIZMÓW DZIAŁANIA WYBRANYCH GRUP LEKÓW dla studentów I roku II 0 biotechnologii medycznej
Bardziej szczegółowoWPŁYW CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA BIOSYNTEZĘ LIPOPEPTYDÓW PRZEZ BACILLUS SPP.
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 1 (50), 140 149 KATARZYNA CZACZYK, AGNIESZKA MARCINIAK, WOJCIECH BIAŁAS, ANNA MUELLER, KAMILA MYSZKA WPŁYW CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH NA BIOSYNTEZĘ LIPOPEPTYDÓW
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoTytuł prezentacji. Możliwość wykorzystania biowęgla w rekultywacji gleb zanieczyszczonych. metalami ciężkimi
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka 1, Piotr Chohura 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław 2 Katedra
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI OiB Nr 53/MON/2016
Grupa 15 ZAKRES AKREDYTACJI OiB Nr 53/MON/2016 Wydanie 1 LABORATORIUM J.S. HAMILTON POLAND S.A. 81-571 Gdynia, ul. Chwaszczyńska 180 Załącznik do Decyzji Nr 46 Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 października
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoOznaczanie dekstranu w sokach cukrowniczych
Oznaczanie dekstranu w sokach cukrowniczych mgr inż. Aneta Antczak Instytut Chemicznej Technologii Żywności Specjalistyczne Laboratorium Analityki Cukrowniczej Instytut Chemicznej Technologii Żywności
Bardziej szczegółowoProfil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Bardziej szczegółowo2 Chmiel Polski S.A., ul. Diamentowa 27, Lublin
Acta Agrophyisca, 25, 6(2), 353-357 PORÓWNANIE WARTOŚCI WSKAŹNIKÓW STARZENIA W OCENIE WYBRANYCH PRODUKTÓW CHMIELOWYCH Jerzy Jamroz 1, Artur Mazurek 1, Marek Bolibok 2, Wojciech Błaszczak 2 1 Zakład Oceny
Bardziej szczegółowoDo jednego litra medium dodać 10,0 g skrobi ziemniaczanej lub kukurydzianej i mieszać do uzyskania zawiesiny. Sterylizować w autoklawie.
Ćwiczenie 3. Izolacja laseczek przetrwalnikujących z gleby Cel ćwiczenia: Izolacja i testowanie przydatności biotechnologicznej laseczek z rodzaju Bacillus występujących w glebie. Odczynniki i podłoża:
Bardziej szczegółowoProtokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców
Protokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców 1. Rekcja na obecność cukrów: próba Molischa z -naftolem Jest to najbardziej ogólna reakcja na cukrowce, tak wolne jak i związane. Ujemny jej wynik wyklucza
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20006/11859/09
SPRAWOZDANIE MOŻE BYĆ POWIELANE TYLKO W CAŁOŚCI. INNA FORMA KOPIOWANIA WYMAGA PISEMNEJ ZGODY LABORATORIUM. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20006/11859/09 BADANIA WŁASNOŚCI PRZECIWDROBNOUSTROJOWYCH
Bardziej szczegółowoDezintegracja osadów planowane wdrożenia i oczekiwane efekty
Dezintegracja osadów planowane wdrożenia i oczekiwane efekty Poznań, 23-24.10.2012r. Plan prezentacji I. Wstęp II. III. IV. Schemat Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków Gospodarka osadowa Lokalizacja urządzeń
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ 1. Gen to odcinek DNA odpowiedzialny
Bardziej szczegółowoNowoczesne systemy ekspresji genów
Nowoczesne systemy ekspresji genów Ekspresja genów w organizmach żywych GEN - pojęcia podstawowe promotor sekwencja kodująca RNA terminator gen Gen - odcinek DNA zawierający zakodowaną informację wystarczającą
Bardziej szczegółowoPODATNOŚĆ POLILAKTYDU NA DEGRADACJĘ W WYBRANYCH SKŁADNIKACH KOSMETYKÓW
Katarzyna Krasowska Akademia Morska w Gdyni PODATNOŚĆ POLILAKTYDU NA DEGRADACJĘ W WYBRANYCH SKŁADNIKACH KOSMETYKÓW Celem pracy była ocena podatności polilaktydu (PLA) na degradację w wybranych składnikach
Bardziej szczegółowoCzy produkcja żywności to procesy fizyczne i reakcje chemiczne?
Czy produkcja żywności to procesy fizyczne i reakcje chemiczne? Co to jest przemiana fizyczna? Podaj przykład przemiany fizycznej? Co to jest przemiana chemiczna? Podaj przykład przemiany chemicznej? Doświadczenie
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189078
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189078 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 328647 (22) Data zgłoszenia: 17.09.1998 (51) IntCl7 C12P 1/02 A23L
Bardziej szczegółowoZakład Biologii Molekularnej Materiały do ćwiczeń z przedmiotu: BIOLOGIA MOLEKULARNA
Zakład Biologii Molekularnej Materiały do ćwiczeń z przedmiotu: BIOLOGIA MOLEKULARNA Zakład Biologii Molekularnej Wydział Farmaceutyczny, WUM ul. Banacha 1, 02-097 Warszawa tel. 22 572 0735, 606448502
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoCo to jest FERMENTACJA?
Co to jest FERMENTACJA? FERMENTACJA - rozkład niektórych monosacharydów, np. glukozy, pod wpływem enzymów wydzielanych przez drożdże lub bakterie. czyli tzw. biokatalizatorów. Enzymy (biokatalizatory)
Bardziej szczegółowoProdukcja biomasy. Termin BIOMASA MIKROORGANIZMÓW oznacza substancję komórek wytwarzaną w wyniku masowej hodowli drobnoustrojów.
Termin BIOMASA MIKROORGANIZMÓW oznacza substancję komórek wytwarzaną w wyniku masowej hodowli drobnoustrojów. BIAŁKO JEDNOKOMÓRKOWCÓW (SCP single cell protein) biomasa mikroorganizmów stosowana jako źródło
Bardziej szczegółowoFESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ
FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ Agata Ołownia-Sarna 1. Chemia organiczna to chemia związków: a) Węgla, b) Tlenu, c) Azotu. 2. Do związków organicznych zaliczamy: a) Metan, b) Kwas węglowy,
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ
OPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA - INŻYNIERSKIE Mikrobiologia Rola mikrobiologii. Świat mikroorganizmów: wirusy, bakterie, archebakterie,
Bardziej szczegółowoLicealista w świecie nauki
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Chojnie V EDYCJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO Licealista w świecie nauki Uczestnicy projektu: 1. Hanna Babiarz 2. Ilona Brzezińska 3. Wiktoria Bujak 4. Oliwia Gramburg 5. Łucja
Bardziej szczegółowoJak ocenić jakość białek
Jak ocenić jakość białek NPU- Net Protein Utilization = Wykorzytanie Białka Netto określa ilość azotu zatrzymanego w ustroju. NPU= Nb - Nbo Nspoż X 100% Nb-N oznaczony w tuszkach zwierząt na badanej diecie,
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne
Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne Czas trwania lekcji: 2x 45 minut Cele lekcji: 1. Ogólny zapoznanie
Bardziej szczegółowoZakład Mikrobiologii Stosowanej RUPA BADAWCZA FIZJOLOGIA BAKTERII
http://zms.biol.uw.edu.pl/ Zakład Mikrobiologii Stosowanej RUPA BADAWCZA FIZJOLOGIA BAKTERII 2018-2019 LIDERZY ZESPOŁÓW dr hab. Magdalena Popowska, prof. UW (p. 420A), IV Piętro, Instytut Mikrobiologii
Bardziej szczegółowoInstrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia
1 Zakład Mikrobiologii UJK Instrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia 2 Zakład Mikrobiologii UJK Zakres materiału
Bardziej szczegółowoWspółczesne techniki zamraŝania
Współczesne techniki zamraŝania Temat: Odporność drobnoustrojów na niskie temperatury i jej wpływ na jakość produktów mroŝonych. Piotr Chełstowski Sem. 9 SUChiKl Spis treści: 1. Wstęp 2. Odporność drobnoustrojów
Bardziej szczegółowoProteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich lub prawie wszystkich białek komórkowych
Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich lub prawie wszystkich białek komórkowych Zalety w porównaniu z analizą trankryptomu: analiza transkryptomu komórki identyfikacja mrna nie musi jeszcze oznaczać
Bardziej szczegółowo