1 X. dx dt. W trakcie hodowli okresowej wyróżnia się 4 główne fazy (Rys. 1) substrat. czas [h]
|
|
- Maria Piotrowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 stężenie [g l -1 ] Ćwiczenie 3: Bioreaktor mikrobiologiczny Cel ćwiczenia: Wyznaczanie równania kinetycznego wzrostu mikroorganizmów oraz współczynników stechiometrycznych w hodowli okresowej szczepu Bacillus licheniformis. Kinetyka wzrostu Wzrost mikroorganizmów to bardzo złożony proces. We wnętrzu komórek zachodzi wiele, powiązanych ze sobą przemian enzymatycznych o skomplikowanej kinetyce. Uwzględnienie wszystkich tych relacji stechiometrycznych i kinetycznych jest bardzo skomplikowane, dlatego też do opisu wzrostu mikroorganizmów wykorzystuje się jedynie najbardziej istotne zależności występujące w czasie wzrostu danej populacji. Wzrost mikroorganizmów można rozpatrywać jako bardzo złożoną przemianę, w której tworzona jest biomasa i produkty metabolizmu i ewentualnie substancje organiczne (np. białka enzymatyczne, antybiotyki) produkowane przez szczep w specyficznych warunkach. Jednym z najważniejszych parametrów, który określa szybkość wzrostu biomasy mikroorganizmów jest właściwa szybkość wzrostu () zdefiniowana jako: 1 X dx dt (1) gdzie: X-stężenie biomasy [g l -1 ] t czas [h] W trakcie hodowli okresowej wyróżnia się 4 główne fazy (Rys. 1). faza zastoju faza wzrostu.3 logarytmicznego.25 faza stacjonarna faza obumierania.2.15 biomasa.1.5 substrat czas [h] Rys. 1 Wzrost mikroorganizmów w hodowli okresowej przebieg zmiany stężenia substratu i biomasy w czasie.
2 Jedynie w fazie wzrostu logarytmicznego właściwa szybkość wzrostu przyjmuje stałą, maksymalną w danej hodowli (= przy danym stężeniu substratu) wartość. W fazie wzrostu logarytmicznego wzrost podlega zasadom kinetyki I rzędu względem stężenia biomasy. Równanie (1) sprowadza się do postaci (2), gdzie właściwa szybkość wzrostu jest odpowiednikiem stałej szybkości reakcji. dx dt X (2) Po scałkowaniu równania (2) dla zakresu odpowiadającego wzrostowi logarytmicznemu uzyskuje się zależność: ln X 2 ln X1 t2 t1 (3) gdzie: X 1, X 2 - graniczne stężenie biomasy w obrębie wzrostu logarytmicznego [g l -1 ] t 1, t 2 - czasy odpowiadające odpowiednio X 1, X 2 [h] Wartość właściwej szybkości wzrostu jest zależna od szczepu mikroorganizmów, parametrów fizykochemicznych (T, ph, siła jonowa) oraz jest funkcją stężenia substratu (-ów) (zwykle substratu węglowego stanowiącego główne źródło węgla i energii, nazywane substratem limitującym). Najprostszym, ale najczęściej spotykanym modelem opisującym relację właściwej szybkości wzrostu i stężenia substratu limitującego jest model przedstawiony przez Monoda: K max S (4) S c c S gdzie: c S -stężenie substratu limitującego[g l -1 ] K S - stała Monoda [g l -1 ] max maksymalna szybkość wzrostu [h -1 ] Zależność ta, analogiczna do równania Michaelisa-Menten, przedstawiona jest schematycznie na Rys. 2. max K S c S Rys. 2 Zależność właściwej szybkości wzrostu od stężenia substratu limitującego opisana modelem Monoda. Stałe powyższego równania kinetycznego można wyznaczyć zarówno przy wykorzystaniu wyników z hodowli okresowej, jak i z hodowli ciągłej. Realizacja hodowli
3 ciągłej jest znacznie bardziej skomplikowana, aniżeli hodowli okresowej, stąd wyznaczenie wartości tych stałych z reguły rozpoczyna się na podstawie danych uzyskanych w hodowli okresowej. Założenia modelu: 1. Równanie kinetyczne jest funkcją empiryczną, stąd obowiązuje tylko dla danego szczepu w danych warunkach procesowych (T, ph, skład mineralny pożywki), w badanym zakresie stężenia substratu limitującego. 2. Przyjęło się, że substratem limitującym wzrost komórek jest zwykle substrat węglowy. Pozostałe składniki (również tlen) pozostają w nadmiarze przez cały okres trwania hodowli nie powodując inhibicji. 3. W przypadku procesów z inhibicją substratową lub produktową, równanie Monoda obowiązuje w bardzo wąskim zakresie. 4. Równanie kinetyczne wyznaczone z hodowli okresowej dotyczy medium rozcieńczonego; w przypadku znacząco wyższych stężeń biomasy (X >15 g l -1 ), opis procesu jest znacznie bardziej skomplikowany. Stechiometria procesu Stechiometrię procesu wyznacza się najczęściej względem organicznego składnika węglowego, który stanowi czynnik limitujący proces. Część masy tego składnika zużywana jest na przyrost biomasy, część na tzw. przemianę podstawową komórek (m s ) obecnych w reaktorze a część na syntezę substancji organicznych, w tym enzymów. W procesach produkcyjnych, gdzie celem hodowli jest pozyskanie wysokiego stężenia substancji czynnych (enzymów, antybiotyków ) dąży się do wytworzenia takich warunków hodowli, by ilość substancji zużywana na przyrost substancji czynnych była jak najwyższa. Najprostszymi parametrami wyrażającym stechiometrię procesu są współczynniki wydajności, które wyraża się w literaturze naukowej przez tzw. równoważniki C-mol. Uproszczoną metodą jest wyrażenie ich poprzez stężenia poszczególnych składników: - biomasy Y X/S =dx/dc S - produktu Y Pr/S =dc Pr /dc S W hodowli okresowej zmiana stężenia poszczególnych składników odnosi się do wartości granicznych tj. na początku hodowli, gdzie stężenie substratu jest najwyższe, biomasy bliskie zera a produkowanych substancji organicznych równe zero oraz do momentu, gdzie stężenie danego składnika jest maksymalne (jak pokazano na Rys. 3), co może, ale nie musi odpowiadać spadkowi stężenia substratu do zera.
4 stężenie [g l -1 ] czas [h] Rys. 3 Przebieg zmiany stężenia substratu i biomasy w czasie. Przebieg doświadczenia Badania prowadzi się w termostatowanym bioreaktorze (przy temperaturze dobranej dla danego szczepu) wyposażonym w mieszadło mechaniczne, które zapewnia pseudohomogeniczność układu, przy odpowiednim natlenieniu hodowli. Wszystkie elementy bioreaktora, jak i pożywka poddawane są uprzednio sterylizacji (121 C). Schematycznie układ badawczy przedstawiono na Rys. 4. rotametr pobór próbek powietrze sterylne Rys. 4 Schemat bioreaktora mieszalnikowego do hodowli wgłębnej pracującego w systemie okresowym.
5 Sposób przeprowadzenia eksperymentu Przygotowane przez zajęciami dydaktycznymi: Do bioreaktora o pojemności 2,5 dm 3 wprowadza się 1,5 dm 3 pożywki mineralnej o składzie na 1 litr: K 2 HPO 4 6g, KH 2 PO 4 3g, MgSO 4,1g, CaCl 2,4g, MnSO 4,1g, FeSO 4 *7H 2 O,1g, ZnSO 4 *6H 2 O,1g, cytrynian trójsodowy 1g, (NH 4 ) 2 SO 4 1g, NaNO 3 3g i poddaje sterylizacji w autoklawie (121 C) przez 1h. Jednocześnie w osobnym naczyniu sterylizuje się roztwór glukozy (15 g l -1 ). Hodowlę rozpoczyna się poprzez dodanie odpowiedniej ilości glukozy do sterylnej pożywki mineralnej, tak aby w poszczególnych hodowlach okresowych uzyskać stężenie początkowe cukru,4-1 g l -1 i zaszczepienie reaktora bezpośrednio z płytki agarowej (2 pełne oczka ezy). Strumień powietrza podawany jest do bioreaktora ze sprężarki poprzez filtr celulozowy. W trakcie zajęć dydaktycznych: Próbki do analizy (2 x 5 ml) pobiera się do plastikowych, krótkich probówek w odstępach 2-3 minutowych zwracając uwagę na sterylność używanych do tego celu pipet i otoczenia przy otwieranym zaworze (opalanie palnikiem). Pobrane próbki służą następnie do wykonania poniższych analiz. 1. Stężenie komórek oznacza się spektrofotometrycznie poprzez pomiar mętności hodowli, przy 55 nm względem wody. Krzywa standardowa dla Bacillus licheniformis uzyskana metodą suchej masy przy drodze optycznej wynoszącej 1mm, opisana jest równaniem A(55nm)= 4,286. X [g/l], gdzie X-stężenie biomasy. Wszystkie pomiary należy wykonać przynajmniej w dwukrotnym powtórzeniu, w razie potrzeby odpowiednio rozcieńczając próbkę wodą, tak aby nie przekroczyć wartości absorbancji 1, (absorbancja po rozcieńczeniu nie powinna być niższa niż,1). Należy zwrócić uwagę na zamieszanie prób przed wykonaniem rozcieńczenia i zmierzeniem w spektrofotometrze. 2. Odwirowanie prób wyjściowych przy 3 obr./min. przez 15 min. (proszę zwrócić uwagę na wyważenie wirówki poprzez ustawienie naprzeciwko probówek z taką samą ilością płynu). 3. Stężenie białek zewnątrzkomórkowych (w tym proteaz) oznacza się spektrofotometrycznie poprzez pomiar (z odwirowanych prób) absorbancji przy 28 nm względem wody. Krzywa standardowa dla białek produkowanych przez Bacillus licheniformis opisana jest równaniem A(28nm)=,982. c Pr [g/l], gdzie c Pr -stężenie białek (produktu organicznego). Wszystkie pomiary należy wykonać przynajmniej w dwukrotnym powtórzeniu, w razie potrzeby odpowiednio rozcieńczając próbkę wodą, tak aby nie przekroczyć wartości absorbancji 1, (absorbancja po rozcieńczeniu nie powinna być niższa niż,1). Należy zwrócić uwagę na klarowność mierzonych prób. 4. Stężenie substratu węglowego (glukozy) oznacza się za pomocą testu DNS. W tym celu do,5 ml odwirowanego medium hodowlanego należy dodać 1,5 ml odczynnika DNS i próby wstawić na 5 min. do łaźni wodnej o temp. 1 C. Następnie próby należy szybko ochłodzić, dodać 8 ml wody destylowanej i po 25 min od wyjęcia z łaźni zmierzyć absorbancję przy 55 nm względem kontroli. Próbę kontrolną uzyskuje się poprzez dodanie,5 ml wody destylowanej zamiast,5 ml medium traktując następnie próbę kontrolną, jak wszystkie pozostałe. Krzywa standardowa
6 stężenie [g l -1 ] dla glukozy opisana jest równaniem A(55nm)=,65. c S [g/l] -,2 przy drodze optycznej wynoszącej 1mm. Zakres stosowalności równania,1-1,6 g l -1. Jeżeli stężenie cukru w próbie pobranej z reaktora przekracza 1,6 g l -1, przed wykonaniem testu należy rozcieńczyć je wodą destylowaną odpowiednią ilość razy. Test DNS wykonuje się w 2 ml, szklanych probówkach. Przed pomiarem bardzo istotne jest dokładne wymieszanie prób po uprzednim zamknięciu probówek parafilmem. Odczynnik DNS zawiera fenol, stąd należy zwrócić uwagę, by nie miał kontaktu ze skórą. Opracowanie wyników 1.Wyniki uzyskane w trakcie hodowli zbiera się w formie tabelarycznej. 1. Czas hodowli [h] A (55nm) X [g l -1 ] A (28nm) Rozcieńczenie Rozcieńczenie c Pr [g l -1 ] DNS (55nm) Rozcieńczenie c S [g l -1 ] Wyznaczenie stałych równania kinetycznego. Na podstawie danych z tabeli wykreśla się wykres: czas [h] biomasa glukoza Rys. 5 Zmiana stężenia komórek i stężenia glukozy w hodowli okresowej. W celu obliczenia wartości (dla danego reaktora = dla danego stężenia substratu) sporządza się wykres w układzie współrzędnych ln X=f(t) (Rys. 6), na którym wyodrębnia się odcinek prostoliniowy odpowiadający fazie logarytmicznego wzrostu.
7 [h 1 ] ln X -.5 czas [h] Rys. 6 Zmiana stężenia komórek -wykres półlogarytmiczny. Dla przedstawionego przypadku uzyskana na podstawie współczynnika kierunkowego prostej (Rys.6) wartość wyniosła,53 [h -1 ]. Odcinek prosty został wykreślony na podstawie zmiany stężenia biomasy pomiędzy 19 a 23,5 godziną hodowli. Średnie stężenie glukozy w tym przedziale czasu wynosiło,581 g l -1. Uzyskaną parę punktów (,581;,53) wraz z analogicznie uzyskanymi punktami z kolejnych hodowli okresowych nanosi się na wykres przedstawiony na Rys stężenie glukozy [g l -1 ] Rys. 7 Zależność właściwej szybkości wzrostu od stężenia substratu. Po linearyzacji równania Monoda (równ.(5)) 1 K S max 1 c S 1 max (5)
8 w prosty sposób znajduje się wartości szukanych stałych (Rys.8). 1/ [h -1 ] y = 5.93x /c S [l g -1 ] Fig. 8 Zlinearyzowana postać równania Monoda kinetycznego. służąca wyznaczeniu stałych równania Z uwagi na fakt, że w trakcie zajęć prowadzone będą badania tylko na 3 bioreaktorach, prowadzący poda dodatkowe punkty do wykreślenia funkcji =f(c S ). 3. Na podstawie tabeli wykreślić wykres zmian stężenia substratu i produktu (białka) w czasie i wybrać punkty do wyznaczenia współczynnika wydajności produktu. Analogicznie w celu wyznaczenia współczynnika wydajności biomasy wykorzystać wykres przedstawiony na Rys. 5. Wyznaczone wartości współczynników winne być zawarte w przedziale (,1). Literatura (obowiązująca obok przedstawionego powyżej materiału na kartkówce): Schleger Mikrobiologia ogólna, W-wa 1996; rozdz (str ), (str ). Opracowała: Anna Trusek-Hołownia
HODOWLA PERIODYCZNA DROBNOUSTROJÓW
Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest porównanie zdolności rozkładu fenolu lub wybranej jego pochodnej przez szczepy Stenotrophomonas maltophilia KB2 i Pseudomonas sp. CF600 w trakcie prowadzenia hodowli
Bardziej szczegółowoLaboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna
Laboratorium 5 Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Szybkość reakcji enzymatycznej zależy przede wszystkim od stężenia substratu
Bardziej szczegółowoLaboratorium Inżynierii Bioreaktorów
Laboratorium Inżynierii Bioreaktorów Ćwiczenie nr 1 Reaktor chemiczny: Wyznaczanie równania kinetycznego oraz charakterystyka reaktorów o działaniu ciągłym Cele ćwiczenia: 1 Wyznaczenie równania kinetycznego
Bardziej szczegółowoLaboratorium Inżynierii Bioreaktorów
Laboratorium Inżynierii Bioreaktorów Ćwiczenie nr 3 Reaktor chemiczny: Wyznaczanie równania kinetycznego oraz charakterystyka reaktorów o działaniu ciągłym (kaskada reaktorów) Cele ćwiczenia: 1 Wyznaczenie
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA)
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA) ĆWICZENIE PRAKTYCZNE I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie
Bardziej szczegółowoCEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową procedurą odsalania oczyszczanych preparatów enzymatycznych w procesie klasycznej filtracji żelowej.
LABORATORIUM 3 Filtracja żelowa preparatu oksydazy polifenolowej (PPO) oczyszczanego w procesie wysalania siarczanem amonu z wykorzystaniem złoża Sephadex G-50 CEL ĆWICZENIA: Zapoznanie się z przykładową
Bardziej szczegółowo3. Badanie kinetyki enzymów
3. Badanie kinetyki enzymów Przy stałym stężeniu enzymu, a przy zmieniającym się początkowym stężeniu substratu, zmiany szybkości reakcji katalizy, wyrażonej jako liczba moli substratu przetworzonego w
Bardziej szczegółowoKinetyka reakcji hydrolizy sacharozy katalizowanej przez inwertazę
Kinetyka reakcji hydrolizy sacharozy katalizowanej przez inwertazę Prowadzący: dr hab. inż. Ilona WANDZIK mgr inż. Sebastian BUDNIOK mgr inż. Marta GREC mgr inż. Jadwiga PASZKOWSKA Miejsce ćwiczenia: sala
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Biofizyki
CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu oraz wyznaczenie równania izotermy Freundlicha. ZAKRES WYMAGANYCH WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI: widmo absorpcyjne, prawo Lamberta-Beera,
Bardziej szczegółowoLaboratorium 8. Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych
Laboratorium 8 Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych Literatura zalecana: Jakubowska A., Ocena toksyczności wybranych cieczy jonowych. Rozprawa doktorska, str. 28 31.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych
CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA JONÓW TIOSIARCZANOWYCH Miejsce ćwiczenia: Zakład Chemii Fizycznej, sala
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru ćwiczenie nr 25 opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Waliszewski Zakres zagadnień obowiązujących do
Bardziej szczegółowoKINETYKA INWERSJI SACHAROZY
Dorota Warmińska, Maciej Śmiechowski Katedra Chemii Fizycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska KINETYKA INWERSJI SACHAROZY Wstęp teoretyczny Kataliza kwasowo-zasadowa Kataliza kwasowo-zasadowa
Bardziej szczegółowoĆwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ
Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu
Bardziej szczegółowoEFEKT SOLNY BRÖNSTEDA
EFEKT SLNY RÖNSTED Pojęcie eektu solnego zostało wprowadzone przez rönsteda w celu wytłumaczenia wpływu obojętnego elektrolitu na szybkość reakcji zachodzących między jonami. Założył on, że reakcja pomiędzy
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoTRANSPORT NIEELEKTROLITÓW PRZEZ BŁONY WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEPUSZCZALNOŚCI
Ćwiczenie nr 7 TRANSPORT NIEELEKTROLITÓW PRZEZ BŁONY WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEPUSZCZALNOŚCI Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawami teorii procesów transportu nieelektrolitów przez błony.
Bardziej szczegółowoBadanie kinetyki katalitycznego rozkładu H 2 O 2
Badanie kinetyki katalitycznego rozkładu H 2 O 2 (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z prawami kinetyki chemicznej, sposobem wyznaczenia stałej szybkości i rzędu reakcji
Bardziej szczegółowoSprawozdzanie z ćwiczenia nr 3 - Kinetyka enzymatyczna
Sprawozdzanie z ćwiczenia nr 3 - Kinetyka enzymatyczna Imię i nazwisko..... Data... UZYSKANE WYNIKI LICZBOWE (wartości liczbowe i wymiar) Stała Michaelisa dla H 2 O 2, Km:... Prędkość maksymalna Vmax:...
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowoTypy bioreaktorów najczęściej stosowanych w biotechnologii farmaceutycznej
Typy bioreaktorów najczęściej stosowanych w biotechnologii farmaceutycznej Najczęściej stosowana technika: hodowla wgłębna w podłożach płynnych inokulum skala laboratoryjna skala pilotowa/ produkcyjna
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
ZALEŻNOŚĆ STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI OD TEMPERATURY WSTĘP Szybkość reakcji drugiego rzędu: A + B C (1) zależy od stężenia substratów A oraz B v = k [A][B] (2) Gdy jednym z reagentów jest rozpuszczalnik (np.
Bardziej szczegółowoLaboratorium 4. Określenie aktywności katalitycznej enzymu. Wprowadzenie do metod analitycznych. 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA
Laboratorium 4 Określenie aktywności katalitycznej enzymu. Wprowadzenie do metod analitycznych. Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Enzymy to wielkocząsteczkowe, w większości białkowe,
Bardziej szczegółowoC 6 H 12 O 6 2 C 2 O 5 OH + 2 CO 2 H = -84 kj/mol
OTRZYMYWANIE BIOETANOLU ETAP II (filtracja) i III (destylacja) CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie procesu filtracji brzeczki fermentacyjnej oraz uzyskanie produktu końcowego (bioetanolu)
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoKINETYKA REAKCJI ENZYMATYCZNYCH Wyznaczenie stałej Michaelisa i maksymalnej szybkości reakcji hydrolizy sacharozy katalizowanej przez inwertazę.
KINETYKA REAKCJI ENZYMATYCZNYCH Wyznaczenie stałej Michaelisa i maksymalnej szybkości reakcji hydrolizy sacharozy katalizowanej przez inwertazę. (Chemia Fizyczna I) Maria Bełtowska-Brzezinska, Karolina
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ Amidohydrolazy (E.C.3.5.1 oraz E.C.3.5.2) są enzymami z grupy hydrolaz o szerokim powinowactwie
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wyznaczanie stałej szybkości i rzędu reakcji metodą graficzną. opiekun mgr K.
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wyznaczanie stałej szybkości i rzędu reakcji metodą graficzną opiekun mgr K. Łudzik ćwiczenie nr 27 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Zastosowanie
Bardziej szczegółowoBioreaktor membranowy. Biodegradacja serwatki
Wrocław, 4.12.15 Bioreaktor membranowy Biodegradacja serwatki 1. Wstęp Reaktor membranowy jest rodzajem reaktora działającego w trybie ciągłym, który ma na celu immobilizację objętościową katalizatora.
Bardziej szczegółowoZagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych
Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych 1. Równanie kinetyczne, szybkość reakcji, rząd i cząsteczkowość reakcji. Zmiana szybkości reakcji na skutek zmiany
Bardziej szczegółowoKinetyka. Kinetyka. Stawia dwa pytania: 1)Jak szybko biegną reakcje? 2) W jaki sposób przebiegają reakcje? energia swobodna, G. postęp reakcji.
Kinetyka energia swobodna, G termodynamika stan 1 kinetyka termodynamika stan 2 postęp reakcji 1 Kinetyka Stawia dwa pytania: 1)Jak szybko biegną reakcje? 2) W jaki sposób przebiegają reakcje? 2 Jak szybko
Bardziej szczegółowoKinetyka. energia swobodna, G. postęp reakcji. stan 1 stan 2. kinetyka
Kinetyka postęp reakcji energia swobodna, G termodynamika kinetyka termodynamika stan 1 stan 2 Kinetyka Stawia dwa pytania: 1) Jak szybko biegną reakcje? 2) W jaki sposób przebiegają reakcje? 1) Jak szybko
Bardziej szczegółowoBioreaktor membranowy. Produkcja alkoholu przez drożdże Saccharomyces cerevisiae z permeatu serwatki
Wrocław, 4.01.17 Bioreaktor membranowy Produkcja alkoholu przez drożdże Saccharomyces cerevisiae z permeatu serwatki (zajęcia odbywać się będą w sali nr 32 C6) 1. Wstęp Reaktor membranowy jest rodzajem
Bardziej szczegółowo1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym
1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym 2. W pewnej chwili szybkość powstawania produktu C w reakcji: 2A + B 4C wynosiła 6 [mol/dm
Bardziej szczegółowoPolarymetryczne oznaczanie stężenia i skręcalności właściwej substancji optycznie czynnych
Polarymetryczne oznaczanie stężenia i skręcalności właściwej substancji optycznie czynnych Część podstawowa: Zagadnienia teoretyczne: polarymetria, zjawisko polaryzacji, skręcenie płaszczyzny drgań, skręcalność
Bardziej szczegółowoOznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej
Oznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej Wprowadzenie: Większość lądowych organizmów kręgowych część jonów amonowych NH + 4, produktu rozpadu białek, wykorzystuje w biosyntezie
Bardziej szczegółowoSEPARACJE i OCZYSZCZANIE BIOPRODUKTÓW DESTYLACJA PROSTA
SEPARACJE i OCZYSZCZANIE BIOPRODUKTÓW DESTYLACJA PROSTA CELE ĆWICZENIA Monitorowanie procesu destylacji odfiltrowanej mieszaniny pofermentacyjnej (wodaalkohol) z deflegmacją i bez zawrotu strumienia na
Bardziej szczegółowoBiochemia Ćwiczenie 4
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /2 podpis asystenta ĆWICZENIE 4 KINETYKA REAKCJI ENZYMATYCZNYCH Wstęp merytoryczny Peroksydazy są enzymami występującymi powszechne zarówno w świecie roślinnym
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI REAKCJI KOMPLEKSOWANIA
POLITECHNIK POZNŃSK ZKŁD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENI PRCOWNI CHEMII FIZYCZNEJ RÓWNOWGI REKCJI KOMPLEKSOWNI WSTĘP Ważną grupę reakcji chemicznych wykorzystywanych w chemii fizycznej i analitycznej stanowią
Bardziej szczegółowoEKOFIZJOLOGIA MIKROORGANIZMÓW WODNYCH
EKOFIZJOLOGIA MIKROORGANIZMÓW WODNYCH I. AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNA PLANKTONU JEZIORNEGO Prowadzący ćwiczenia: Mgr Tomasz Kaliński 1 Aktywność enzymatyczna mikroplanktonu Uwagi ogólne Aktywność ektoenzymów
Bardziej szczegółowoOdczynniki. dzieląc zmierzoną absorbancję przez współczynnik absorbancji dla 1µg p-nitrofenolu
Wyznaczanie stałej Michaelisa (Km), Vmax oraz określanie typu inhibicji aktywności fosfatazy kwaśnej (EC 3.1.3.2 fosfohydrolaza monoestrów ortofosforanowych kwaśne optimum). Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowod[a] = dt gdzie: [A] - stężenie aspiryny [OH - ] - stężenie jonów hydroksylowych - ] K[A][OH
1 Ćwiczenie 7. Wyznaczanie stałej szybkości oraz parametrów termodynamicznych reakcji hydrolizy aspiryny. Chemiczna stabilność leków jest ważnym terapeutycznym problemem W przypadku chemicznej niestabilności
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI
6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska BADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ ĆWICZENIE 2 Nukleotydy pirydynowe (NAD +, NADP + ) pełnią funkcję koenzymów dehydrogenaz przenosząc jony
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoBADANIA TOKSYCZNOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ ORGANIZMÓW WODNYCH (PN -90/C-04610/01;03;05)
BADANIA TOKSYCZNOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ ORGANIZMÓW WODNYCH (PN -90/C-04610/01;03;05) Magdalena Retkiewicz 26.03.2014 ZANIECZYSZCZENIA WÓD Zanieczyszczenie wód niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych
Bardziej szczegółowoZADANIE 1 W temperaturze 700 K gazowa mieszanina dwutlenku węgla i wodoru reaguje z wytworzeniem pary wodnej i tlenku węgla. Stała równowagi reakcji
ZADANIE 1 W temperaturze 700 K gazowa mieszanina dwutlenku węgla i wodoru reaguje z wytworzeniem pary wodnej i tlenku węgla. Stała równowagi reakcji w tej temperaturze wynosi K p = 0,11. Reaktor został
Bardziej szczegółowoALGALTOXKIT F Procedura testu
ALGALTOXKIT F Procedura testu 1 PRZYGOTOWANIE STANDARDOWEJ POŻYWKI A B C D - KOLBKA MIAROWA (1 litr) - FIOLKI Z ROZTWORAMI POŻYWEK A (2 fiolki), B, C, D - DESTYLOWANA (lub dejonizowana) WODA 2 A PRZENIEŚĆ
Bardziej szczegółowoADSORPCJA PARACETAMOLU NA WĘGLU AKTYWNYM
ADSORPCJA PARACETAMOLU NA WĘGLU AKTYWNYM CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest analiza procesu adsorpcji paracetamolu na węglu aktywnym. Zadanie praktyczne polega na spektrofotometrycznym oznaczeniu stężenia
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Farmakokinetyka podania dożylnego i pozanaczyniowego leku w modelu jednokompartmentowym
ĆWICZENIE 1 Farmakokinetyka podania dożylnego i pozanaczyniowego leku w modelu jednokompartmentowym Celem ćwiczenia jest wyznaczenie parametrów farmakokinetycznych leków podanych w jednorazowych dawkach:
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][
Bardziej szczegółowoWykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej
Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Część 5 ELEMENTY STATYKI CHEMICZNEJ Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. n.chem.
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI JONOWYCH W ZALEŻNOŚCI OD SIŁY JONOWEJ ROZTWORU
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW SZYBKOŚĆ REAKCI ONOWYCH W ZALEŻNOŚCI OD SIŁY ONOWE ROZTWORU Opiekun: Krzysztof Kozieł Miejsce ćwiczenia: Czerwona Chemia,
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA CHEMII. Kinetyka reakcji chemicznych (Fiz1)
PRACOWNIA CHEMII Ćwiczenia laboratoryjne dla studentów II roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Kinetyka reakcji chemicznych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 7. Wyznaczanie stałej szybkości oraz parametrów termodynamicznych reakcji hydrolizy aspiryny.
1 Ćwiczenie 7. Wyznaczanie stałej szybkości oraz parametrów termodynamicznych reakcji hydrolizy aspiryny. Chemiczna stabilność leków jest ważnym terapeutycznym problemem W przypadku chemicznej niestabilności
Bardziej szczegółowoEnzymologia I. Kinetyka - program Gepasi. Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii Zakład Regulacji Metabolizmu
Enzymologia I Kinetyka - program Gepasi Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii Zakład Regulacji Metabolizmu I zasada + II zasada termodynamiki zmiana entalpii i entropii może zostać wyrażona ilościowo
Bardziej szczegółowoWysokosprawna chromatografia cieczowa w analizie jakościowej i ilościowej
Wysokosprawna chromatografia cieczowa w analizie jakościowej i ilościowej W analizie ilościowej z zastosowaniem techniki HPLC wykorzystuje się dwa możliwe schematy postępowania: kalibracja zewnętrzna sporządzenie
Bardziej szczegółowoK02 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących
Bardziej szczegółowoPRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO
ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Cel ćwiczenia: wyznaczenie wartości indukcyjności cewek i pojemności kondensatorów przy wykorzystaniu prawa Ohma dla prądu przemiennego; sprawdzenie prawa
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoKI + Pb(NO 3 ) 2 PbI 2 + KNO 3. fermentacja alkoholowa
Kinetyka chemiczna KI + Pb(NO 3 ) 2 PbI 2 + KNO 3 fermentacja alkoholowa czynniki wpływaj ywające na szybkość reakcji chemicznych stęż ężenie reagentów w (lub ciśnienie gazów w jeżeli eli reakcja przebiega
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Bardziej szczegółowoChemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 2, zadanie nr 1 1
Chemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 2, zadanie nr 1 1 [Imię, nazwisko, grupa] prowadzący Uwaga! Proszę stosować się do następującego sposobu wprowadzania tekstu w ramkach : pola szare
Bardziej szczegółowoMateriał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych
Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych I. Reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne 1. Układ i otoczenie Układ - ogół substancji
Bardziej szczegółowoSEDYMENTACJA OKRESOWA
SEPARACJE i OCZYSZCZANIE BIOPRODUKTÓW SEDYMENTACJA OKRESOWA CELE ĆWICZENIA Wyznaczenie krzywej sedymentacji oraz krzywej narastania osadu dla procesu sedymentacji okresowej. Obliczenie na podstawie danych
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowoKI + Pb(NO 3 ) 2 PbI 2 + KNO 3. fermentacja alkoholowa
Kinetyka chemiczna KI + Pb(NO 3 ) 2 PbI 2 + KNO 3 fermentacja alkoholowa czynniki wpływaj ywające na szybkość reakcji chemicznych stęż ężenie reagentów w (lub ciśnienie gazów w jeżeli eli reakcja przebiega
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoOznaczanie aktywności - i β- amylazy słodu metodą kolorymetryczną
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Oznaczanie aktywności - i β- amylazy słodu metodą kolorymetryczną ĆWICZENIE 5 OZNACZANIE AKTYWNOŚCI -AMYLAZY SŁODU METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ Enzymy
Bardziej szczegółowo1 Kinetyka reakcji chemicznych
Podstawy obliczeń chemicznych 1 1 Kinetyka reakcji chemicznych Szybkość reakcji chemicznej definiuje się jako ubytek stężenia substratu lub wzrost stężenia produktu w jednostce czasu. ν = c [ ] 2 c 1 mol
Bardziej szczegółowoWpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej
Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej WPROWADZENIE Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną techniką analityczną, stosowaną
Bardziej szczegółowoSporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości
Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy
Bardziej szczegółowoBadanie uwalniania paracetamolu z tabletki. Mgr farm. Piotr Podsadni
Badanie uwalniania paracetamolu z tabletki Mgr farm. Piotr Podsadni Co będziemy badać? Dlaczego jest to tak ważne? Metody Badania Produktu Aby produkt był zaakceptowany przez odbiorcę musi spełniać narzucone
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI
Data.. Imię, nazwisko, kierunek, grupa SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI OCENA JAKOŚCI WODY DO PICIA Ćwiczenie 1. Badanie właściwości fizykochemicznych wody Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoBioreaktory. Sterylizacja Pomiary Regulacja i sterowanie. M. Kamiński. Gdańsk 2016
Bioreaktory Sterylizacja Pomiary Regulacja i sterowanie M. Kamiński Gdańsk 2016 Sterylność WARUNKI ASEPTYCZNE WYBÓR METODY STERYLIZACJI METODY I MECHANIZMY STERYLIZACJI Główne rodzaje bioreaktorów Reaktor
Bardziej szczegółowoOpracował dr inż. Tadeusz Janiak
Opracował dr inż. Tadeusz Janiak 1 Uwagi dla wykonujących ilościowe oznaczanie metodami spektrofotometrycznymi 3. 3.1. Ilościowe oznaczanie w metodach spektrofotometrycznych Ilościowe określenie zawartości
Bardziej szczegółowoIR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni
IR II 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni Promieniowanie podczerwone ma naturę elektromagnetyczną i jego absorpcja przez materię podlega tym samym prawom,
Bardziej szczegółowoAdsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu
Adsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu, wyznaczenie równania izotermy Freundlicha oraz wpływu
Bardziej szczegółowoChemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii
Bardziej szczegółowoTEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II
TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać
Bardziej szczegółowoLicealista w świecie nauki
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Chojnie V EDYCJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO Licealista w świecie nauki Uczestnicy projektu: 1. Hanna Babiarz 2. Ilona Brzezińska 3. Wiktoria Bujak 4. Oliwia Gramburg 5. Łucja
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń
Ćwiczenie 1 Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń Stężenie roztworu określa ilość substancji (wyrażoną w jednostkach masy lub objętości) zawartą w określonej jednostce objętości lub
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
KALORYMETRIA - CIEPŁO ZOBOJĘTNIANIA WSTĘP Według pierwszej zasady termodynamiki, w dowolnym procesie zmiana energii wewnętrznej, U układu, równa się sumie ciepła wymienionego z otoczeniem, Q, oraz pracy,
Bardziej szczegółowoVI. OCENA NARAŻENIA ZAWODOWEGO I ŚRODOWISKOWEGO NA DZIAŁANIE KSENOBIOTYKÓW
VI. OCENA NARAŻENIA ZAWODOWEGO I ŚRODOWISKOWEGO NA DZIAŁANIE KSENOBIOTYKÓW 1. Ocena narażenia zawodowego w przemyśle na przykładzie aniliny Wprowadzenie Pary aniliny wchłaniają się w drogach oddechowych
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA WYMAGAŃ UŻYTKOWNIKA URZĄDZENIA (URS) Urządzenie: Spektrofotometr (Propozycja zakupu)
Strona1 Załącznik nr 1 do Zapytania ofertowego z dnia 16.04.2014 r. WYMAGAŃ UŻYTKOWNIKA ZĄDZENIA (S) Str.1/5 1. Wstęp Powstające Laboratorium Technologiczne w ramach działalności CBR planuje oprzeć swoją
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 1 WYZNACZANIE GĘSTOSCI CIECZY Autorzy:
Bardziej szczegółowoWłaściwości kinetyczne fosfatazy kwaśnej z ziemniaka
Właściwości kinetyczne fosfatazy kwaśnej z ziemniaka Celem ćwiczenia jest zapoznanie się metodyką wyznaczania szybkości reakcji Vmax oraz stałej Michaelisa Menten dla fosfatazy kwaśnej z ziemniaka WPROWADZENIE
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoOznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
OZNACZANIE ŚREDNIEJ MASY CZĄSTECZKOWEJ POLIMERU WSTĘP Lepkość roztworu polimeru jest z reguły większa od lepkości rozpuszczalnika. Dla polimeru lepkość graniczna [η ] określa zmianę lepkości roztworu przypadającą
Bardziej szczegółowoGrawitacyjne zagęszczanie osadu
Grawitacyjne zagęszczanie osadu Wprowadzenie Zagęszczanie grawitacyjne (samoistne) przebiega samorzutnie w np. osadnikach (wstępnych, wtórnych, pośrednich) lub może być prowadzone w oddzielnych urządzeniach
Bardziej szczegółowo