Co to jest FERMENTACJA?

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Co to jest FERMENTACJA?"

Transkrypt

1

2

3 Co to jest FERMENTACJA? FERMENTACJA - rozkład niektórych monosacharydów, np. glukozy, pod wpływem enzymów wydzielanych przez drożdże lub bakterie. czyli tzw. biokatalizatorów. Enzymy (biokatalizatory) - substancje pochodzenia naturalnego, które umożliwiają zajście reakcji chemicznej lub przyspieszają jej przebieg.

4 Procesy fermentacji dzielimy na: beztlenowe - zachodzące przy bardzo ograniczonym dostępie tlenu, np. alkoholowa i mlekowa. tlenowe zachodzące przy nieograniczonym dostępie tlenu, np. fermentacja octowa.

5 FERMENTACJA ALKOHOLOWA Drożdże wytwarzają enzym - zymazę, który rozkłada cukier.

6 FERMENTACJA ALKOHOLOWA ZASTOSOWANIE: - wytwarzanie napojów alkoholowych - produkcja kefiru - wyrób ciast drożdżowych

7 FERMENTACJA MLEKOWA FERMENTACJA MLEKOWA -przemiana sacharydów, m.in. glukozy, w kwas mlekowy zachodząca pod wpływem enzymów wytwarzanych przez bakterie pałeczki kwasu mlekowego.

8 FERMENTACJA MLEKOWA Składnikiem mleka jest disacharyd - laktoza, który ulega przemianom prowadzącym do powstania kwasu mlekowego. Proces ten zachodzi w dwóch etapach:

9 FERMENTACJA MLEKOWA Kwas mlekowy to przykład hydroksykwasu. W jego cząsteczce występują dwie grupy funkcyjne: grupa karboksylowa i grupa hydroksylowa kwas mlekowy (kwas 2-hydroksopropanowy)

10 FERMENTACJA MLEKOWA

11 FERMENTACJA MLEKOWA kiszenie ogórków i kapusty

12 FERMENTACJA MLEKOWA - kiszenie ogórków

13 FERMENTACJA MLEKOWA - kiszenie ogórków

14 FERMENTACJA MLEKOWA ZASTOSOWANIE w produkcji: - przetworów mlecznych (np. jogurtu), - zakwasów chlebowych, - kiszonych owoców i warzyw, - niektórych wędlin (np. metki), - koncentratów spożywczych (np. kawy, kakao).

15

16 FERMENTACJA OCTOWA FERMENTACJA OCTOWA - proces polegający na utlenieniu alkoholu do kwasu octowego. Zachodzi pod wpływem enzymów wytwarzanych przez bakterie kwasu octowego.

17 FERMENTACJA OCTOWA - produkcja octu

18 FERMENTACJA OCTOWA - produkcja octu W jednej z przemysłowych metod produkcji octu używa się ogromnych, drewnianych kadzi. Wypełnia się je wiórkami bukowymi, na których żyją bakterie kwasu octowego. Bakterie te najlepiej rozwijają się w 10% roztworze etanolu, którym zrasza się wiórki, a od dołu odbiera ocet.

19 PRZEMIANY ŻYWNOŚCI FERMENTACJA MASŁOWA - proces zachodzący z udziałem bakterii masłowych w warunkach beztlenowych. Mikroorganizmy te występują w glebie i potrafią rozkładać polisacharydy na monosacharydy, które następnie przekształcają w kwas masłowy (butanowy):

20

21 INNE PRZEMIANY ŻYWNOŚCI GNICIE - skomplikowany rozkład substancji zawierających białko, zachodzący m.in. pod wpływem bakterii gnilnych w warunkach beztlenowych. W wyniku gnicia powstają związki chemiczne o nieprzyjemnym zapachu, np. siarkowodór H 2 S. Końcowymi produktami gnicia są proste związki chemiczne, łatwo przyswajalne dla roślin, m.in.: NH 3, CO 2,H 2 O, H 2, N 2.

22 PRZEMIANY ŻYWNOŚCI BUTWIENIE - rozkład substancji zawierających białko zachodzący w warunkach tlenowych to Produktami butwienia są m.in. CO 2, H 2 O i NH 3. W wyniku butwienia powstaje kompost stosowany do wzbogacania gleby w próchnicę.

23 BOMBAŻ

24 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI WĘDZENIE -proces obsuszania żywności dymem, a także nadawania jej specyficznego wyglądu, smaku i zapachu. Działa grzybobójczo i bakteriobójczo. Wędzi się głównie ryby, mięsa i sery. W skład dymu wchodzą substancje szkodliwe, więc coraz częściej zamiast wędzenia dodaje się do żywności barwniki i sztuczny aromat dymu wędzarniczego. Preparaty te nie mają właściwości konserwujących.

25 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI MROŻENIE Obniżenie temperatury spowalnia proces psucia się żywności. Kryształki lodu, które powstają podczas zamrażania, mogą niszczyć strukturę żywności. Do mrożenia w warunkach przemysłowych używa się m.in. ciekłego N 2, który zapobiega niszczeniu struktury żywności.

26 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI SOLENIE Zwiększenie stężenia soli - chlorku sodu NaCI -powoduje wydzielanie się wody zarówno z mięsa, jak i z mikroorganizmów, które na nim występują. Na skutek tego procesu mikroorganizmy giną. W ten sposób konserwuje się głównie mięso (zwłaszcza ryby).

27 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI DODAWANIE CUKRU Sacharozy używa się głównie do konserwowania owoców % zawartość sacharozy w dżemach i konfiturach uniemożliwia bakteriom przeżycie.

28 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI LIOFILIZACJA - polega na usunięciu wody z żywności. Produkty zamraża się, a następnie usuwa H 2 O przez sublimację - kryształki lodu przechodzą w parę wodną, która jest usuwana. Żywność jest lekka, a jej walory smakowe można w części przywrócić przez ponowne zmieszanie z wodą. W tym procesie powstają m.in. owoce liofilizowane i kawa rozpuszczalna.

29 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI SUSZENIE Usunięcie ok. 70% wody zabezpiecza przed rozwojem mikroorganizmów. Zastosowanie: owoce, warzywa oraz grzyby.

30 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI PAKOWANIE PRÓŻNIOWE Usunięcie powietrza z opakowań, czyli wytworzenie próżni, zapobiega utlenianiu związków chemicznych obecnych w żywności i rozwojowi drobnoustrojów tlenowych. Zastosowanie: sery i wędliny.

31 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI PASTERYZACJA - niszczenie mikroorganizmów przez ogrzewanie żywności w szczelnie zamkniętych opakowaniach (zwykle w temp C) przez określony czas. Zastosowanie: utrwalanie produktów kwaśnych, czyli o ph < 4,5 (np. przetwory owocowe).

32 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI PEKLOWANIE - proces polegający na nasycaniu mięsa mieszanką peklującą - jej głównymi składnikami są NaCl oraz sole kwasów azotowego(iii) i azotowego(v). Efektem peklowania jest utrwalanie barwy, wytworzenie charakterystycznego smaku i zapachu mięsa oraz przedłużenie trwałości produktu poprzez zahamowanie wzrostu bakterii chorobotwórczych i gnilnych. Wadą peklowania jest utrata części substancji odżywczych mięsa. Gotowanie peklowanego mięsa prowadzi do powstania związków rakotwórczych.

33 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI MARYNOWANIE - metoda utrwalania żywności i nadawania jej specyficznego smaku. Polega na wykorzystaniu zalewy, zawierającej głównie 10-procentowy roztwór kwasu octowego. Zastosowanie: głównie warzywa.

34 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI KISZENIE - metoda przetwarzania żywności z wykorzystaniem fermentacji mlekowej. Kwas mlekowy wytwarza środowisko kwasowe, które podobnie jak w przypadku marynowania hamuje rozwój szkodliwych mikroorganizmów. Zastosowanie: kapusta, ogórki i pasze dla zwierząt.

35 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI UHT [ang. Ultra High Temperature processing] - to proces sterylizacji produktów żywnościowych, polegający na ich kilkusekundowym ogrzewaniu w temp. ponad 100 C i błyskawicznym ochłodzeniu do temp. Pokojowej, co niszczy drobnoustroje, umożliwiając kilkumiesięczne przechowywanie produktów bez zmian ich jakości. Mleko UHT otrzymuje się przez ogrzewanie mleka w temp C przez 2-9 s i natychmiastowe schłodzenie do temp. ok. 20 C.

36 SPOSOBY KONSERWACJI ŻYWNOŚCI MLEKO UHT otrzymuje się przez ogrzewanie mleka w temp C przez 2-9 s i natychmiastowe schłodzenie do temp. ok. 20 C.

Czy produkcja żywności to procesy fizyczne i reakcje chemiczne?

Czy produkcja żywności to procesy fizyczne i reakcje chemiczne? Czy produkcja żywności to procesy fizyczne i reakcje chemiczne? Co to jest przemiana fizyczna? Podaj przykład przemiany fizycznej? Co to jest przemiana chemiczna? Podaj przykład przemiany chemicznej? Doświadczenie

Bardziej szczegółowo

Metody konserwacji żywności. Daria Kucharczyk klasa I GE

Metody konserwacji żywności. Daria Kucharczyk klasa I GE Metody konserwacji żywności Daria Kucharczyk klasa I GE Dlaczego konserwujemy żywność? Pojęcie konserwowania żywności oznacza metody, które mają na celu zachowanie i utrzymanie żywności w niezmienionym

Bardziej szczegółowo

Podstawy przetwórstwa spożywczego

Podstawy przetwórstwa spożywczego Podstawy przetwórstwa spożywczego Dział 4 Utrwalanie żywności Metody utrwalania żywności Technikum agrobiznesu Metody utrwalania żywności Metody utrwalania żywności Metody utrwalania żywności Fizyczne

Bardziej szczegółowo

Zadanie 4. Podaj nazwy zwyczajową i systematyczną związku chemicznego o podanym wzorze półstrukturalnym, zaznacz grupy karboksylową i hydroksylową.

Zadanie 4. Podaj nazwy zwyczajową i systematyczną związku chemicznego o podanym wzorze półstrukturalnym, zaznacz grupy karboksylową i hydroksylową. Zadanie 1. Wyjaśnij pojęcia; wędzenie, mrożenie, liofilizacja, kiszenie, peklowanie, marynowanie.. Zadanie 2. Oceń prawdziwość dokończeń poniższego zdania. Wstaw znak X w odpowiednie kratki. W warunkach

Bardziej szczegółowo

Przeznaczenie komory chłodniczej

Przeznaczenie komory chłodniczej Rozpoczynamy nową serię artykułów zatytułowaną Co trzeba wiedzieć o układach chłodniczych. Opierają się one na wielu bezpłatnych modułach elearning firmy Danfoss do samodzielnej nauki, przeznaczonych zarówno

Bardziej szczegółowo

Twój partner w gastronomii! NOWA GENERACJA PAKOWAREK. www.mmgastro.pl

Twój partner w gastronomii! NOWA GENERACJA PAKOWAREK. www.mmgastro.pl Twój partner w gastronomii! NOWA GENERACJA PAKOWAREK www.mmgastro.pl PAKOWARKI PRÓŻNIOWE VBN OGÓLNE INFORMACJE: pakowarki stołowe o niewielkich gabarytach, dzięki czemu zajmuje mało miejsca w kuchni przeznaczone

Bardziej szczegółowo

Mleko. Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. Mleko spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek.

Mleko. Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. Mleko spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek. Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek mgr Janina Niebudek 1 Ocena towaroznawcza mleka Przedmiot Etap edukacyjny Technologia

Bardziej szczegółowo

Lactobacillus pałeczki kwasu mlekowego Probiotyki

Lactobacillus pałeczki kwasu mlekowego Probiotyki Lactobacillus pałeczki kwasu mlekowego Probiotyki. Klasyfikacja Lactobacillus, rodzaj w obrębie rodziny Lactobacillaceae (pałeczka kwasu mlekowego). Gatunki najważniejsze: Lactobacillus plantarum, Lactobacillus

Bardziej szczegółowo

Fosfor w żywności i żywieniu

Fosfor w żywności i żywieniu Wydział Nauk o Żywności SGGW Fosfor w żywności i żywieniu Prof. dr hab. Mirosław Słowiński Zakład Technologii Mięsa Wydział Nauk o Żywności Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 WSTĘP 9

SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 WSTĘP 9 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 1. Podstawy towaroznawstwa 13 1.1. Zakres towaroznawstwa 13 1.2. Klasyf ikacja towarów 15 1.3. Kryteria podziału towarów (PKWiU) 15 1.4. Normalizacja

Bardziej szczegółowo

Wykaz niektórych artykułów rolnospożywczych. importu do Rosji 2014-09-17 14:08:02

Wykaz niektórych artykułów rolnospożywczych. importu do Rosji 2014-09-17 14:08:02 Wykaz niektórych artykułów rolnospożywczych nie objętych zakazem importu do Rosji 2014-09-17 14:08:02 2 Szczegółowy wykaz z kodami celnymi Z działu 2 - MIĘSO I PODROBY JADALNE 0204 - Mięso z owiec lub

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI 1. ZAKRES, ROZWÓJ I ZNACZENIE CHEMII ŻYWNOŚCI 11

SPIS TREŚCI 1. ZAKRES, ROZWÓJ I ZNACZENIE CHEMII ŻYWNOŚCI 11 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 9 1. ZAKRES, ROZWÓJ I ZNACZENIE CHEMII ŻYWNOŚCI 11 1.1. Zakres chemii żywności 11 1.2. Zarys rozwoju 12 1.2.1. Początki wiedzy o żywności 12 1.2.2. Zaczątki chemii żywności 13 1.2.3.

Bardziej szczegółowo

FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ

FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ Agata Ołownia-Sarna 1. Chemia organiczna to chemia związków: a) Węgla, b) Tlenu, c) Azotu. 2. Do związków organicznych zaliczamy: a) Metan, b) Kwas węglowy,

Bardziej szczegółowo

a) proces denaturacji białka następuje w probówce: b) proces zachodzący w probówce nr 1 nazywa się:

a) proces denaturacji białka następuje w probówce: b) proces zachodzący w probówce nr 1 nazywa się: Zadanie 1. (4 pkt) Zaprojektuj doświadczenie chemiczne, za pomocą którego można wykryć siarkę w związkach organicznych. a) opisz przebieg doświadczenia b) zapisz przewidywane spostrzeżenia c) napisz równanie

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11

ROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11 Spis treści WSTĘP 9 ROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11 1.1. Podstawowe pojęcia towaroznawstwa 12 1.2. Towar 14 1.2.1. Podział towaroznawstwa 14 1.2.2. Przydatność wiedzy o towarach w pracy w handlu 15

Bardziej szczegółowo

POTRAWA GRAMATURA [g] E [kcal] T [g] NKT [g] W [g] C [g] B [g] S [g] SKŁADNIKI

POTRAWA GRAMATURA [g] E [kcal] T [g] NKT [g] W [g] C [g] B [g] S [g] SKŁADNIKI PONIEDZIAŁEK 2019-05-06 Zupa barszcz biały z Makaron z serem białym i cukrem 350 342,7 13,41 3,61 31,68 2,98 7,00 1,42 180 408,2 10,00 6,17 64,13 25,06 15,00 0,05 woda, zakwas na barszcz biały [woda, mąka

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 1 (1 pkt) Czy piorąc w wodzie miękkiej i twardej zużywa się jednakowe ilości mydła?

Zadanie: 1 (1 pkt) Czy piorąc w wodzie miękkiej i twardej zużywa się jednakowe ilości mydła? Zadanie: 1 (1 pkt) Czy piorąc w wodzie miękkiej i twardej zużywa się jednakowe ilości mydła? Zadanie: 2 (1 pkt) Woda twarda powoduje tworzenie się kamienia kotłowego. Uzasadnij, pisząc odpowiednie równania

Bardziej szczegółowo

POMORSKA LIGA ZADANIOWA ZDOLNI Z POMORZA

POMORSKA LIGA ZADANIOWA ZDOLNI Z POMORZA POMORSKA LIGA ZADANIOWA ZDOLNI Z POMORZA Konkurs dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych województwa pomorskiego w roku szkolnym 2018/2019 Etap I kwalifikacyjny; Przedmiot: chemia Przed przystąpieniem do

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 3 TECHNOLOGIE KIERUNKOWE TOM 2

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 3 TECHNOLOGIE KIERUNKOWE TOM 2 TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 3 TECHNOLOGIE KIERUNKOWE TOM 2 Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Przetwórstwo mięsne 1.1. Mięso jako surowiec do przetwórstwa 1.2. Ubój zwierząt

Bardziej szczegółowo

Powodzenia!!! WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP. Termin: r. Czas pracy: 90 minut. Liczba otrzymanych punktów

Powodzenia!!! WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP. Termin: r. Czas pracy: 90 minut. Liczba otrzymanych punktów KOD Ucznia WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP Termin: 21.03.2006r. Czas pracy: 90 minut Numer zadania Liczba możliwych punktów 1 6 2 3 3 6 4 7 5 7 6 6 7 6 8 3 9 6 10 8 Razem 58 Liczba otrzymanych

Bardziej szczegółowo

Normy przetwarzania i specyfikacje składników dla produktów zwierzęcych

Normy przetwarzania i specyfikacje składników dla produktów zwierzęcych Normy przetwarzania i specyfikacje składników dla produktów zwierzęcych Obwieszczenie MFDS Nr 2015-94 (Rewizja: 12/16/2015) Spis treści Normy i specyfikacje dla poszczególnych kategorii produktów zwierzęcych

Bardziej szczegółowo

POTRAWA GRAMATURA [g] E [kcal] T [g] NKT [g] W [g] C [g] B [g] S [g] SKŁADNIKI

POTRAWA GRAMATURA [g] E [kcal] T [g] NKT [g] W [g] C [g] B [g] S [g] SKŁADNIKI PONIEDZIAŁEK 2019-03-25 Zupa kalafiorowa Kasza jęczmienna gotowana Zraz drobiowy z indyka 350 250,3 5,95 2,45 35,70 1,75 9,45 0,35 woda, ziemniaki, kalafior świeży lub mrożony, tusza drobiowa, marchew,

Bardziej szczegółowo

Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO

Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO 1 TRENDY W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM Innowacyjność w przemyśle spożywczym Zdrowa żywność Żywność z długim

Bardziej szczegółowo

g % ,3%

g % ,3% PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola

Bardziej szczegółowo

3b 2. przedstawione na poniższych schematach. Uzupełnij obserwacje i wnioski z nich wynikające oraz równanie zachodzącej reakcji.

3b 2. przedstawione na poniższych schematach. Uzupełnij obserwacje i wnioski z nich wynikające oraz równanie zachodzącej reakcji. 3b 2 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. W celu zbadania właściwości sacharozy wykonano dwa doświadczenia, które zostały przedstawione na poniższych schematach. Uzupełnij obserwacje i wnioski

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do

Bardziej szczegółowo

Ropczyce, 19 kwietnia 2012r.

Ropczyce, 19 kwietnia 2012r. Ropczyce, 19 kwietnia 2012r. I Międzyszkolny Turniej Wiedzy o Zdrowiu W zdrowym ciele zdrowy duch Ropczyce, 9 kwietnia 2008r. Ropczyce, 19 kwietnia 2012r. Żywność wygodna pozwala na szybkie i łatwe

Bardziej szczegółowo

5. Surowce, dodatki do żywności i materiały pomocnicze

5. Surowce, dodatki do żywności i materiały pomocnicze spis treści 3 Wstęp... 8 1. Żywność 1.1. Podstawowe definicje związane z żywnością... 9 1.2. Klasyfikacja żywności... 11 2. Przechowywanie i utrwalanie żywności 2.1. Zasady przechowywania żywności... 13

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1 Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne

Bardziej szczegółowo

2. Budowa i podstawowy skład surowców oraz produktów żywnościowych Robert Tylingo 9

2. Budowa i podstawowy skład surowców oraz produktów żywnościowych Robert Tylingo 9 Spis treści Przedmowa XI 1. Zakres i rola chemii żywności Zdzisław E. Sikorski 1 1.1. Zakres i rozwój chemii żywności 3 1.2. Rola chemii żywności w gospodarce żywnościowej 3 1.2.1. Priorytety 3 1.2.2.

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego KUCHARZ

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego KUCHARZ Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: KUCHARZ przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość

Bardziej szczegółowo

KONSERWOWANIE ŻYWNOŚCI

KONSERWOWANIE ŻYWNOŚCI Dr inż. Andrzej Janicki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW KONSERWOWANIE ŻYWNOŚCI STOPIEŃ UTRWALENIA / PRZETWORZENIA ŻYWNOŚĆ ŚWIEŻA MINIMALNIE PRZETWORZONA CHŁODZENIE PRZEDŁUŻENIE TRWAŁOŚCI

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży

Bardziej szczegółowo

Jedzmy zdrowo na kolorowo!

Jedzmy zdrowo na kolorowo! Jedzmy zdrowo na kolorowo! Dlaczego powinniśmy jeść warzywa? Ponieważ są źródłem: -witamin: głównie: beta-karoten, witamina C, kwas foliowy oraz witaminy K, niacyna oraz witaminy E -składników mineralnych:

Bardziej szczegółowo

Poradnik Konsumenta Zakupy świąteczne. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Warszawie

Poradnik Konsumenta Zakupy świąteczne. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Warszawie Poradnik Konsumenta Zakupy świąteczne Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Warszawie Każdego roku Konsumenci dokonują zakupów produktów na świąteczny stół czy prezentów dla najbliższych. Poniżej

Bardziej szczegółowo

1.2 Drobnoustroje Dobre Mikroby

1.2 Drobnoustroje Dobre Mikroby 1.2 Drobnoustroje Dobre Mikroby Odniesienia do Podstawy Programowej SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI, Przyroda Cele kształcenia: I, II, III, IV i V Treści nauczania: 1 (1, 8), 5 (1, 2,

Bardziej szczegółowo

Są to: barwniki aromaty wzmacniacze smaku substancje słodzące regulatory kwasowości przeciwutleniacze konserwanty

Są to: barwniki aromaty wzmacniacze smaku substancje słodzące regulatory kwasowości przeciwutleniacze konserwanty Obecnie większość produktów żywnościowych wytwarza się z udziałem dodatków, które polepszają właściwości organoleptyczne i smakowe, oraz warunkują ich trwałość i jakość. Są to: barwniki aromaty wzmacniacze

Bardziej szczegółowo

Kwasy karboksylowe. 1. Cele lekcji. 2. Metoda i forma pracy. 3. Środki dydaktyczne. 4. Przebieg lekcji. a) Wiadomości.

Kwasy karboksylowe. 1. Cele lekcji. 2. Metoda i forma pracy. 3. Środki dydaktyczne. 4. Przebieg lekcji. a) Wiadomości. Kwasy karboksylowe 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna budowę kwasów karboksylowych, nazewnictwo kwasów karboksylowych, podział kwasów karboksylowych, sposoby otrzymywania kwasów karboksylowych, właściwości

Bardziej szczegółowo

Produkty złożone. Control checks at border inspection posts. 11-14 maja 2013 Monachium

Produkty złożone. Control checks at border inspection posts. 11-14 maja 2013 Monachium Produkty złożone Control checks at border inspection posts 11-14 maja 2013 Monachium Produkty złożone produkt złożony : środek spożywczy przeznaczony do spożycia przez ludzi, zawierający zarówno przetworzone

Bardziej szczegółowo

ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka

ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania - warzywa kiszone i konserwowe. L.p Nazwa produktu Wymagania jakościowe

Szczegółowe wymagania - warzywa kiszone i konserwowe. L.p Nazwa produktu Wymagania jakościowe Szczegółowe wymagania - warzywa kiszone i konserwowe Załącznik do ZADANIA NR 2 L.p Nazwa produktu Wymagania jakościowe 1 2 Buraczki konserwowe tarte Chrzan tarty z kwaskiem cytrynowym Buraczki ćwikłowe

Bardziej szczegółowo

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać

Bardziej szczegółowo

II. Analiza sensoryczna w ocenie jakości produktów spożywczych

II. Analiza sensoryczna w ocenie jakości produktów spożywczych SPIS TREŚCI Wprowadzenie 11 I. Jakość żywności, systemy zarządzania jakością i klasyfikacja żywności 13 1. Wstęp 13 2. Określenia jakości 14 3. Systemy zapewniające prawidłową jakość produktów spożywczych

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI Przyroda Czas realizacji materiału

SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI Przyroda Czas realizacji materiału SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI Przyroda Cele kształcenia: I, II, III, IV i V Treści nauczania wymagania szczegółowe: 1 (1, 8), 5 (1, 2, 4, 5), 9 (1, 2, 4, 9, 13), 14 Czas realizacji

Bardziej szczegółowo

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. (0 1) Uzupełnij schemat reakcji estryfikacji. Wybierz spośród podanych wzór kwasu karboksylowego A albo B oraz wzór alkoholu 1 albo 2.

Zadanie 2. (0 1) Uzupełnij schemat reakcji estryfikacji. Wybierz spośród podanych wzór kwasu karboksylowego A albo B oraz wzór alkoholu 1 albo 2. Zadanie 1. (0 1) W celu odróżnienia kwasu oleinowego od stopionego kwasu palmitynowego wykonano doświadczenie, którego przebieg przedstawiono na schemacie. W probówce I wybrany odczynnik zmienił zabarwienie.

Bardziej szczegółowo

wydłużenia trwałości produktów zapewnienia łatwego i wygodnego użycia (dania gotowe, pojedyncze porcje) atrakcyjnej prezentacji produktu

wydłużenia trwałości produktów zapewnienia łatwego i wygodnego użycia (dania gotowe, pojedyncze porcje) atrakcyjnej prezentacji produktu ALIGAL klucz do uzyskania dłuższej trwałości produktu. Utrzymanie jakości i trwałości artykułów spożywczych jest najważniejszym zadaniem producentów i sprzedawców z branży spożywczej. Jakość dla konsumenta

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI WSTĘP... 11

SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 SPIS TREŚCI WSTĘP................................................................ 11 1. PRODUKCJA ŻYWNOŚCI (Zygmunt Litwińczuk, Joanna Barłowska)......... 13 1.1. Podstawowe pojęcia i regulacje prawne

Bardziej szczegółowo

WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1

WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1 WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1 W żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu

Bardziej szczegółowo

SPROSTOWANIA. (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 113 z dnia 29 kwietnia 2017 r.) ZAŁĄCZNIK

SPROSTOWANIA. (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 113 z dnia 29 kwietnia 2017 r.) ZAŁĄCZNIK L 118/30 SPROSTOWANIA Sprostowanie do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2017/754 z dnia 28 kwietnia 2017 r. otwierającego unijne kontyngenty taryfowe na niektóre produkty rolne i przetworzone produkty

Bardziej szczegółowo

Domowe wędzenie wędlin i ryb

Domowe wędzenie wędlin i ryb Domowe wędzenie wędlin i ryb Ryby wędzone - solanka Solanka wodna na 12 h PSTRĄG na 3 l wody - 100 g soli - 80 g cukru można dodać również ulubione przyprawy, w naszym przypadku był to koper KARP na 3

Bardziej szczegółowo

zdrowego żywienia w chorobie

zdrowego żywienia w chorobie Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska

Bardziej szczegółowo

Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu żywność i jej przetwarzanie

Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu żywność i jej przetwarzanie Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu żywność i jej przetwarzanie I. Składniki żywności i ich funkcje Składnik żywności Białka (polipeptydy) Węglowodany cukry (sacharydy) Charakterystyka funkcje i znaczenie

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł projektu: Realizacja Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej Treści wykraczające poza podstawę

Bardziej szczegółowo

Żywienie w szpiczaku mnogim

Żywienie w szpiczaku mnogim Żywienie w szpiczaku mnogim Spotkanie II : dbamy o kości mgr inż. Sławomir Kozłowski szpiczak mnogi leczenie osteoporoza- zaburzenie mineralizacji kości Czynniki środowiskowe dieta (wapń i witamina D)

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny

POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej Seminarium: WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Psucie się żywności nieutrwalonej Prowadzący pracę: doc. dr inż.

Bardziej szczegółowo

Warunki przywozu produktów złożonych do UE

Warunki przywozu produktów złożonych do UE Warunki przywozu produktów złożonych do UE Decyzja Komisji 2007/275 z dnia 17 kwietnia 2007 r. dotycząca wykazu zwierząt i produktów mających podlegać kontroli w punktach kontroli granicznej na mocy dyrektyw

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie

Kuratorium Oświaty w Lublinie Kuratorium Oświaty w Lublinie KOD UCZNIA ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 ETAP WOJEWÓDZKI Instrukcja dla ucznia 1. Zestaw konkursowy zawiera 12 zadań. 2. Przed

Bardziej szczegółowo

Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki.

Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki. Suplement diety Składniki Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać w suchym

Bardziej szczegółowo

3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.

3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź. 3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można

Bardziej szczegółowo

Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich

Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich .pl https://www..pl Zasady i cele stosowania dodatków kiszonkarskich Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 1 kwietnia 2016 Wykorzystanie na szeroką skalę kiszonek jako podstawowych gospodarskich pasz

Bardziej szczegółowo

Badane cechy Metoda badawcza Badane obiekty Metodyka Zawartość witaminy C A

Badane cechy Metoda badawcza Badane obiekty Metodyka Zawartość witaminy C A strona/stron 1/6 Wykaz metodyk badawczych stosowanych do badań żywności, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością i kosmetyków w Oddziale Laboratoryjnym Badania Żywności Stosowane skróty/symbole:

Bardziej szczegółowo

dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r.

dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące żywienia w stołówkach i asortymentu w sklepikach szkolnych szansą na poprawę sposobu żywienia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak

Bardziej szczegółowo

Przemiany substancji

Przemiany substancji Przemiany substancji Poniżej przedstawiono graf pokazujący rodzaje przemian jaki ulegają substancje chemiczne. Przemiany substancji Przemiany chemiczne Przemiany fizyczne Objawy: - zmiania barwy, - efekty

Bardziej szczegółowo

Słownik pojęć prawa żywnościowego

Słownik pojęć prawa żywnościowego Słownik pojęć prawa żywnościowego analiza ryzyka proces składający się z trzech powiązanych elementów: oceny ryzyka, zarządzania ryzykiem i informowania o ryzyku; aromaty inaczej środki aromatyzujące substancje

Bardziej szczegółowo

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.

Bardziej szczegółowo

Cukry właściwości i funkcje

Cukry właściwości i funkcje Cukry właściwości i funkcje Miejsce cukrów wśród innych składników chemicznych Cukry Z cukrem mamy do czynienia bardzo często - kiedy sięgamy po białe kryształy z cukiernicy. Większość z nas nie uświadamia

Bardziej szczegółowo

KATALOG PRODUKTÓW Nadzienia Marmolady Powidła

KATALOG PRODUKTÓW Nadzienia Marmolady Powidła KATALOG PRODUKTÓW Nadzienia Marmolady Powidła 2015/2016 Nadzienia wysoki procentowy udział owoców, naturalny owocowy smak, duże kawałki owoców, powstają z owoców nie konserwowanych chemicznie, doskonale

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 2. Budowa i podstawowy skład surowców oraz produktów. Przedm ow a...

Spis treści. 2. Budowa i podstawowy skład surowców oraz produktów. Przedm ow a... Przedm ow a... XI 1. Zakres i rola chemii żywności - Zdzisław E. Sikorski... 1 1.1. Zakres i rozwój chemii żywności... 3 1.2. Rola chemii żywności w gospodarce żywnościowej... 3 1.2.1. Priorytety... 3

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA Z OBSŁUGĄ KONSUMENTA CZ. 2. Danuta Górecka, Halina Limanówka, Ewa Superczyńska, Melania Żylińska-Kaczmarek

TECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA Z OBSŁUGĄ KONSUMENTA CZ. 2. Danuta Górecka, Halina Limanówka, Ewa Superczyńska, Melania Żylińska-Kaczmarek TECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA Z OBSŁUGĄ KONSUMENTA CZ. 2 Danuta Górecka, Halina Limanówka, Ewa Superczyńska, Melania Żylińska-Kaczmarek SPIS TREŚCI Rozdział 1. Podstawowe wiadomości o produktach spożywczych

Bardziej szczegółowo

Komórka organizmy beztkankowe

Komórka organizmy beztkankowe Grupa a Komórka organizmy beztkankowe Poniższy test składa się z 12 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Informacje ogólne KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Forma studiów: Obszar kształcenia: Koordynator przedmiotu: Prowadzący

Bardziej szczegółowo

Zidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą.

Zidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą. Zadanie 1. (2 pkt) Poniżej przedstawiono schemat syntezy pewnego związku. Zidentyfikuj związki A i B. w tym celu podaj ich wzory półstrukturalne Podaj nazwy grup związków organicznych, do których one należą.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA

POLITECHNIKA GDAŃSKA POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Specjalność: SYSTEMY I URZĄDZENIA CHŁODNICZNE I KLIMATYZACYJNE WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA Temat: Nowe technologie konserwacji Ŝywności z wykorzystaniem wysokich

Bardziej szczegółowo

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA 17.1.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 13/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 25/2013 z dnia 16 stycznia 2013 r. zmieniające załączniki II

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 11

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 11 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 11 1. PRODUKCJA ŻYWNOŚCI (Zygmunt Litwińczuk, Joanna Barłowska) 13 1.1. Podstawowe pojęcia i regulacje prawne z zakresu towaroznawstwa 14 1.2. Podstawowe pojęcia i regulacje prawne

Bardziej szczegółowo

Przedmioty zawodowe gastronomia. Żywność wygodna

Przedmioty zawodowe gastronomia. Żywność wygodna Przedmioty zawodowe gastronomia Żywność wygodna dr inż. Alicja Kucharska Zakład Technologii Owoców i Warzyw Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu 1/23 PLAN WYKŁADU Definicje żywności wygodnej Cel produkcji

Bardziej szczegółowo

Mądre zakupy. Kryteria wyboru żywności

Mądre zakupy. Kryteria wyboru żywności Kryteria wyboru żywności Plan prezentacji: Podstawowe definicje Rady dla kupującego Etykiety produktów żywnościowych Substancje dodatkowe Wzbogacanie żywności Znakowanie żywności ekologicznej Znakowanie

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ ZAJĘĆ INTERDYSCYPLINARNYCH

SCENARIUSZ ZAJĘĆ INTERDYSCYPLINARNYCH 67 S t r o n a IV. SCENARIUSZ ZAJĘĆ INTERDYSCYPLINARNYCH Temat: Kwasy i zasady w kuchni i łazience. Czas trwania: 45 min. Cel główny: Uczeń: - Opisuje występowanie, właściwości i zastosowanie kwasów i

Bardziej szczegółowo

4 Ogólna technologia żywności

4 Ogólna technologia żywności Spis treści Przedmowa 7 1. Operacje membranowe, Krzysztof Surówka 9 1.1. Wstęp 9 1.2. Zasada krzyżowej filtracji membranowej 9 1.3. Ogólna charakterystyka operacji membranowych 10 1.4. Membrany - klasy

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ GRUPA ZAOPATRZENIA ŻYWNOŚCIOWEGO OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Do przetargu na dostawę produktów KOD CPV 15131000-5 KONSERWY I PRZETWORY Z MIĘSA KOD CPV 15200000-0 RYBY PRZETWORZONE

Bardziej szczegółowo

Substancje dodatkowe definicja

Substancje dodatkowe definicja Dozwolone i niedozwolone substancje dodatkowe w żywności - podział i ich wpływ na zdrowie! Stosowanie przez producentów spożywczych dodatków do żywności, które wpływają na właściowści produktów żywnościowych,

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 510

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 510 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 510 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 17 Data wydania: 8 maja 2018 r. AB 510 Kod identyfikacji dziedziny/przedmiotu

Bardziej szczegółowo

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1179

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1179 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1179 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8 Data wydania: 30 stycznia 2015 r. Nazwa i adres NUSCANA

Bardziej szczegółowo

Śniadania mleczne i bezmleczne. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej

Śniadania mleczne i bezmleczne. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Śniadania mleczne i bezmleczne dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Mleko i przetwory mleczne Mleko i przetwory mleczne stanowią ważną grupę żywności, która jest najlepszym źródłem

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 510

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 510 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 510 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 15, Data wydania: 13 czerwca 2016 r. AB 510 Nazwa i adres GRUPA

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III Nr lekcji Temat lekcji Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej) Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania i kryteria ocen Uczeń:

Bardziej szczegółowo

X / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto

X / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto Zadanie 1. (3 pkt) Nadtlenek litu (Li 2 O 2 ) jest ciałem stałym, występującym w temperaturze pokojowej w postaci białych kryształów. Stosowany jest w oczyszczaczach powietrza, gdzie ważna jest waga użytego

Bardziej szczegółowo

Szkolny konkurs chemiczny Grupa B. Czas pracy 80 minut

Szkolny konkurs chemiczny Grupa B. Czas pracy 80 minut Szkolny konkurs chemiczny Grupa B Czas pracy 80 minut Piła 1 czerwca 2017 1 Zadanie 1. (0 3) Z konfiguracji elektronowej atomu (w stanie podstawowym) pierwiastka X wynika, że w tym atomie: elektrony rozmieszczone

Bardziej szczegółowo

l. at C Wzór sumaryczny pół strukturalny Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa 1 HCOOH

l. at C Wzór sumaryczny pół strukturalny Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa 1 HCOOH KWASY KARBOKSYLOWE Temat: Szereg homologiczny kwasów karboksylowych 1) Występowanie kwasów karboksylowych 2) Podział kwasów karboksylowych 3) Wzory i nazwy kwasów karboksylowych Ad.1 - kwas octowy - kwas

Bardziej szczegółowo

I. Węgiel i jego związki z wodorem

I. Węgiel i jego związki z wodorem NaCoBeZU z chemii dla klasy 3 I. Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła węglowodorów wymieniam kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną wyjaśniam, czym zajmuje się

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

ŚLAZOWCA POZYSKANEJ W RÓŻNYCH TERMINACH JEJ ZBIORU. Purwin C., Pysera B., Fijałkowska M., Wyżlic I.

ŚLAZOWCA POZYSKANEJ W RÓŻNYCH TERMINACH JEJ ZBIORU. Purwin C., Pysera B., Fijałkowska M., Wyżlic I. CENTRUM BADAŃ ENERGII ODNAWIALNEJ UNIWERSYTETU WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W OLSZTYNIE 10-719 Olsztyn, ul. M. Oczapowskiego 8, Tel. (089) 523 43 97 e-mail: cbeo@uwm.edu.pl www.uwm.edu.pl/cbeo PROGRAM STRATEGICZNY

Bardziej szczegółowo

Naturalna Pasza Karobowa

Naturalna Pasza Karobowa Naturalna Pasza Karobowa Carob Powder NATURAL CAROB FEED Karob to owoc pozyskiwany ze strąków drzewa karobowego (Ceratonia siliqua), należącego do rodziny roślin strączkowych i pochodzącego z regionu Morza

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 212

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 212 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 212 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 11 września 2015 r. Nazwa i adres INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1537

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1537 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1537 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 12 lipca 2017 r. Nazwa i adres UO TECHNOLOGIA

Bardziej szczegółowo