(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) (51) T3 Int.Cl. A01N 37/46 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2012/50 EP B1 (54) Tytuł wynalazku: Sposób ochrony przed fitopatogenami za pomocą kiralaksylu, odpowiednie zastosowanie i środek do tego (30) Pierwszeństwo: DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2008/23 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2013/05 (73) Uprawniony z patentu: ISAGRO S.p.A., Milano, IT (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 MARKUS GEWEHR, Kastellaun, DE JAN WILLEM BURGERS, Neustadt, DE RONALD WILHELM, Hofheim, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Magdalena Augustyniak POLSERVICE KANCELARIA RZECZNIKÓW PATENTOWYCH SP. Z O.O. ul. Bluszczańska Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 2 28P32269PL00 EP B1 Opis [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy sposobu ochrony przed fitopatogenami, który obejmuje zastosowanie kiralaksylu (N- (fenyloacetylo)-n-(2,6-ksylilo-d-alaninian metylu) w kombinacji z fludioksonilem, dalej, odpowiedniego zastosowania kiralaksylu w kombinacji z fludioksonilem, i odpowiednie środki. [0002] W czasie przed i podczas kiełkowania oraz wschodzenia, rośliny wykazują tendencję do szczególnej wrażliwości względem szkodników, nie tylko dlatego, że ze względu na nieznaczny rozmiar będących w rozwoju organów roślin nie są one w stanie przetrwać większych uszkodzeń, lecz także dlatego, że w tej fazie rozwoju niektóre z naturalnych mechanizmów obronnych roślin nie są jeszcze rozwinięte. Ochrona rośliny w czasie przed i bezpośrednio po kiełkowaniu ma zatem zasadnicze znaczenie przy zmniejszaniu szkód wyrządzonych przez obce organizmy. [0003] Szczególne znaczenie ma to, że uszkodzenie przez organizm w następstwie przełamania naturalnych barier (np. powierzchni roślin) i/lub ogólne uszkodzenie roślin mogą predysponować roślinę do uszkodzenia wtórnego przez czynniki abiotyczne (np. łatwiejsze złamanie roślin na wietrze wskutek szkód związanych z wyżeraniem przez insekty) jak i przez inne szkodniki (np. ułatwienie infekcji grzybiczej w obszarze szkód związanych z wyżeraniem przez insekty). Przy tym wtórne szkody mogą znacznie przekraczać szkody pierwotne. [0004] Pestycydami nazywa się substancje mogące z wysoką specyficznością bronić przed poszczególnymi typami szkodników; stosownie do specyficzności rozróżnia się

3 3 insektycydy, akarycydy, wermicydy/nematocydy, moluskocydy, fungicydy itd., przy czym możliwe mechanizmy obejmują odstraszanie, zabicie, utrudnienie rozmnażania szkodnikom i inne. Pożądana jest możliwie wysoka specyficzność, aby przez stosowanie pestycydów nie szkodzić ani organizmom użytkowym ani użytkownikowi; jest oczywiste, że tę specyficzność okupuje się przez odpowiednio wąsko ograniczone spektrum działania a zatem pestycydy nie mogą ogólnie zapobiegać wtórnym szkodom wywołanym przez inne organizmy. [0005] Jednak tradycyjne zastosowanie pestycydów do roślin i ich biotopu, niżej określane jako stosowanie w polu, ma szereg możliwych wad: często szybko rozwija się oporność względem danego pestycydu, szczególnie, gdy stosowanie następuje na bardzo dużej powierzchni, tak więc trzeba opracowywać wciąż nowe pestycydy. Możliwe negatywne działania pestycydów na środowisko i zdrowie ludzkie ściągnęły na siebie uwagę opinii publicznej. Szczególnie dla zatrudnionych w rolnictwie użycie pestycydów w dużych ilościach stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Jest zatem zalecane, by pracować stosując możliwie najmniejsze dawkowania. Pomyślna obrona przed szkodnikami wymaga dobrej koordynacji oraz dużego nakładu pracy i, stosownie do użytej formulacji, może być bardzo wrażliwa względem abiotycznych, trudnych do kontrolowania czynników, takich jak wiatr, temperatura i deszcz. Ponadto zawsze istnieje niepożądana możliwość, że pestycydy wskutek dyfuzji i konwekcji nie pozostaną w miejscu zastosowania, co stanowi dodatkową wadę, że chronione są nie tylko rośliny użytkowe, lecz też i chwasty. [0006] W idealnym przypadku pestycyd powinien zatem być aktywny przy porównywalnie niskich dawkowaniach, nie

4 4 dyfundować w większej mierze do otoczenia i z dala od traktowanych roślin (co prowadziłoby do niepożądanych efektów "by-stander"), oraz nadawać się do sposobów, które zmniejszają zarówno ekspozycję ludzi jak też i nakład pracy. Ponadto powinno być możliwe, by przez jednolity sposób traktowania zapewniać równocześnie ochronę przeciwko szeregowi najważniejszych szkodników tej samej lub różnych grup taksonomicznych, aby w ten sposób zapobiegać szkodom wtórnym. [0007] N-(fenyloacetylo)-N-(2,6-ksylilo)-D-alaninian metylu (według nomenklatury CIP: N-(fenyloacetylo)-N-(2,6- ksylilo)-r-alaninian metylu), znany też pod nazwą kiralaksyl, stanowi wysoce skuteczny fungicyd. Przykładowo WO 98/26654 opisuje mieszaniny N-(fenyloacetylo)-N-(2,6-ksylilo)- alaninianu metylu i co najmniej jednego innego fungicydu do traktowania infekcji grzybiczych, w szczególności infekcji oomycetes (rodzaje Plasmopara, Phytophthora, Peronospora, Pseudoperonospora i Pythium), roślin użytkowych przez aplikację mieszanin na zagrożone lub już zaatakowane rośliny i/lub na ich biotop. Przy tym N-(fenyloacetylo)-N-(2,6- ksylilo)-alaninian metylu powinien zawierać ponad 50% lewoskrętnego enancjomorfu. [0008] U podstawy niniejszego wynalazku leży zadanie opracowania nowych sposobów zastosowania kiralaksylu, które umożliwiają uniknięcie wad stosowania w polu i przy tym równocześnie umożliwiają osiągnięcie połączonej ochrony przeciwko szkodnikom, które bądź razem z chorobami grzybiczymi lub w ich następstwie mogą w szczególnej mierze szkodzić roślinom. [0009] Nieoczekiwanie okazało się, że to zadanie

5 5 rozwiązuje się, gdy nasiona roślin do ochrony traktuje się kiralaksylem w kombinacji z fungicydem fludioksonilem. [0010] Przedmiotem wynalazku jest zatem sposób ochrony rośliny przed fitopatogenem, wybranym spośród rodzajów Pythium, Rhizoctonia, Tilletia, Ustilago, Peronospora, Pseudoperonospora, Plasmopara, Altemaria, Cercospora, Drechslera, Fusarium i Verticillium, który charakteryzuje się tym, że nasiona rośliny traktuje się A) kiralaksylem o wzorze I w synergistycznej kombinacji z B) fungicydem, fludioksonilem. [0011] Dalszym przedmiotem wynalazku jest zastosowanie A) kiralaksylu o wzorze I w synergistycznej kombinacji z B) fungicydem fludioksonilem C) do traktowania nasion w celu ochrony roślin przed fitopatogenem, wybranym spośród rodzajów Pythium, Rhizoctonia, Tilletia, Ustilago, Peronospora,

6 6 Pseudoperonospora, Plasmopara, Alternaria, Cercospora, Drechslera, Fusarium i Verticillium. [0012] Dalszym przedmiotem wynalazku jest środek do traktowania nasion w celu ochrony rośliny przed fitopatogenem, wybranym spośród rodzajów Pythium, Rhizoatania, Tilletia, Ustilago, Peronospora, Pseudoperonospora, Plasmopara, Alternaria, Cercospora, Drechslera, Fusarium i Verticillium, przy czym środek obejmuje A) kiralaksyl o wzorze I w synergistycznej kombinacji z B) fungicydem fludioksonilem [0013] Dalszym przedmiotem wynalazku są nasiona o zawartości A) kiralaksylu o wzorze I w synergistycznej kombinacji z B) fungicydem fludioksonilem. [0014] Dalszym przedmiotem wynalazku są nasiona, które otrzymuje się przy użyciu sposobu zgodnego z wynalazkiem.

7 7 [0015] Kiralaksyl (składnik A) jest znanym fungicydem z grupy acyloalanin i oznacza zasadniczo czysty enacjomerycznie N-(fenyloacetylo)-N-(2,6-ksylilo)-D-alaninian metylu o wzorze I. Nie wyklucza to, że w preparacie zawierającym kiralaksyl, przykładowo produkcie według sposobu lub produkcie handlowym, znajdą się też nieznaczne ilości N-(fenyloacetylo)-N-(2,6- ksylilo)-l-alaninianu metylu. Jednak, zgodnie z wynalazkiem, te zawartości są stosunkowo niewielkie. W tym sensie dla zgodnych z wynalazkiem sposobów, zastosowań i środków obowiązuje, że odniesiony do masy stosunek N-(fenyloacetylo)- N-(2,6-ksylilo)-D-alaninianu metylu do N-(fenyloacetylo)-N- (2,6-ksylilo)-L-alaninianu metylu wynosi co najmniej 9:1, korzystnie co najmniej 19:1 i w szczególności co najmniej 99:1. [0016] Sposoby wytwarzania kiralaksylu są w zasadzie znane i przykładowo opisane w WO 00/76960, na co niniejszym następuje powołanie w pełnym zakresie. Alternatywne sposoby syntezy kiralaksylu są opisane w WO 98/ [0017] Fludioksonil można znaleźć przykładowo w podstawowych pracach, takich jak: The Pesticide Manual, British Crop Protection Council, 13. wydanie 2003, na co niniejszym następuje powołanie w pełnym zakresie. Kombinacje fludioksonilu i R-metalaksylu są opisane w EP B1. [0018] Zgodnie z wynalazkiem kiralaksyl i fludioksonil korzystnie stosuje się w takim stosunku wagowym, że uzyskuje się korzyści przy ich połączonym zastosowaniu, przykładowo działanie synergistyczne. Z reguły stosunek wagowy kiralaksylu do fludioksonilu bardziej korzystnie wynosi 100:1 do 1:100, szczególnie korzystnie 50:1 do 1: 50 i w szczególności 10:1 do 1:10.

8 8 [0019] Przykłady binarnych kombinacji kiralaksylu i fludioksonilu podano w Tabeli 1a. Tabela 1 a: Binarne kombinacje kiralaksylu i fludioksonilu Kombinacja Fungicyd B Stosunek wagowy kiralaksyl:fungicyd B 1. Fludioksonil 100:1 do 1:100, szczególnie korzystnie 50:1 do 1:50, w szczególności 10:1 do 1:10 [0020] Termin "nasiona" oznacza co najmniej jedno nasiono i odnosi się do stadium spoczynku fizycznie oddzielnego od stadium wegetatywnego rośliny. Nasiona można przez dłuższy okres czasu przechowywać i/lub stosować, aby wyhodować kolejne indywiduum roślinne tego samego rodzaju, z którego pochodzą nasiona. Termin "stadium spoczynku" oznacza, że pozostaje zachowana zdolność do życia mimo nieobecności światła, wody i/lub składników odżywczych, które są esencjonalne dla stadium wegetatywnego, tzn. stadium nie nasiona. [0021] Zgodnie z wynalazkiem traktowanie nasion obejmuje poddanie co najmniej jednego nasiona działaniu substancji czynnych. Chociaż niniejszy sposób może znaleźć zastosowanie do nasiona w każdym dowolnym stanie fizjologicznym, korzystne jest, żeby nasiono znajdowało się w na tyle odpornym stanie, żeby podczas traktowania nie poniosło ono żadnej szkody. Typowo, nasiono jest nasionem, które pojawia się wraz ze zbiorami; jest wyjęte z rośliny; lub jest oddzielone od owocu lub innych dowolnych części rośliny zawierających nasiona. Korzystnie, nasiono jest też biologicznie trwałe na tyle, że traktowanie nie przynosi nasionu żadnych szkód biologicznych.

9 9 Stosownie do jednego wykonania, można traktowanie zastosować do nasiona, które zebrano, oczyszczono i osuszono do zawartości wilgoci poniżej około 15% wagowych. Stosownie do dalszego wykonania poddawane traktowaniu nasiono może być takim, które najpierw wysuszono i następnie aktywowano wodą i/lub innym materiałem a następnie ponownie, przed lub podczas traktowania zgodną z wynalazkiem kombinacją substancji czynnych, wysuszono. Zasadniczo traktowanie można stosować do nasiona w dowolnym punkcie czasowym między uzyskiwaniem, zatem w szczególności zbiorami, i wysiewaniem nasiona. [0022] Celowym jest, żeby traktować niezasiane nasiona. Termin "niezasiane nasiono" odnosi się do nasiona w dowolnym punkcie czasowym między uzyskiwaniem i wysiewaniem nasion do gruntu, w przypadku tego ostatniego - w celu wykiełkowania i wzrostu rośliny. [0023] Pojęcie traktowania niezasianego nasiona nie uwzględnia takich sposobów postępowania, w przypadku których kombinacja substancji czynnych jest nanoszona raczej na grunt niż bezpośrednio na nasiono. Traktując nasiona przed ich wysiewaniem, upraszcza się sposób. W ten sposób można nasiona przykładowo traktować w centralnym miejscu i następnie rozprowadzać. Pozwala to na to, aby móc uniknąć kontaktu z kombinacją substancji czynnych w przypadku sadzenia nasiona. Poddane traktowaniu nasiono jest sadzone w sposób typowy dla nasiona, które nie zostało potraktowane. [0024] W celu traktowania nasion można w zasadzie stosować wszelkie typowe metody traktowania nasion bądź zaprawy nasiennej. Szczegółowo postępuje się przy traktowaniu tak, że nasiona miesza się z każdorazowo żądaną ilością kombinacji

10 10 substancji czynnych, z reguły w postaci jednej lub kilku formulacji, bądź jako takie lub po uprzednim rozcieńczeniu wodą, w odpowiednim do tego urządzeniu, przykładowo urządzeniu do mieszania dla stałych lub stałych/płynnych składników, aż do równomiernego rozprowadzenia kombinacji substancji czynnych i nasion. Proces ten może obejmować powlekanie lub namaczanie nasion co najmniej częścią kombinacji substancji czynnych. Podczas gdy przy powlekaniu na powierzchni nasiona kształtuje się warstwa zawierająca substancję czynną, przy namaczaniu co najmniej część kombinacji substancji czynnych wnika do wnętrza nasiona. Ewentualnie, następuje po tym proces suszenia. Obydwa sposoby postępowania są znane specjaliście. [0025] Składniki A i B można stosować razem lub oddzielnie. W przypadku oddzielnego stosowania aplikacja poszczególnych substancji czynnych może następować równocześnie lub jako część sekwencji traktowania może zachodzić szeregowo po sobie, przy czym przy sukcesywnym nanoszeniu korzystnie aplikacje następują w odstępie czasowym od niewielu minut do wielu dni. [0026] Ogólnie stosuje się ilości substancji czynnych (całkowite ilości substancji czynnych) od 1 do 1000 g/100 kg nasion, korzystnie 1 do 200 g/100 kg nasion, w szczególności 5 do 100 g/100 kg nasion. [0027] W szczególnym wykonaniu wynalazku traktowanie chroni nie tylko nasiona podczas przechowywania i wysiewu i do kiełkowania, lecz także rośliny podczas kiełkowania i poźniej, korzystnie przez fazę wschodzenia, szczególnie korzystnie przez co najmniej sześć tygodni po wysiewie i jeszcze raz szczególnie korzystnie przez co najmniej cztery

11 11 tygodnie po wysiewie. [0028] Zgodnie z wynalazkiem traktowanie nasion chroni przed wyżej wymienionymi fitopatogenami, w szczególności przed szkodliwymi grzybami. [0029] Przez "ochronę" rozumie się każde działanie lub połączenie działań, które są odpowiednie, by zmniejszyć szkody przez obce organizmy lub całkowicie im zapobiegać. "Szkoda" obejmuje tu każdy rodzaj jakościowego i/lub ilościowego obniżenia wydajności zbiorów (obniżenie udziału kiełkujących roślin, zebranej ilości, jakości owoców itd.). Ochrona uważana jest za osiągniętą, gdy uszkodzenie traktowanych nasion i/lub wyrastających z nich roślin względem nietraktowanych nasion bądź wyrastających z nich roślin jest znacząco zmniejszone. [0030] W szczególności traktowanie nasion nadaje się do ochrony następujących roślin-gospodarzy przed następującymi grzybami patogennymi dla roślin: -warzywa, rzepak, buraki cukrowe, owoce lub ryż, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Alternaria, -kukurydza lub zboża, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Drechslera, -kukurydza, soja, ryż lub buraki cukrowe, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Cercospora, -różne rośliny-gospodarze, w szczególności trawy, rośliny strączkowe, pieprz, rzepak, ogórki, banany lub psiankowate [niem. Solanaceen], takie jak pomidory, ziemniaki i bakłażany, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Fusarium, -różne rośliny-gospodarze, w szczególności trawy, rośliny strączkowe, pieprz lub psiankowate [niem. Solanaceen], takie jak pomidory, ziemniaki lub bakłażany, jeżeli fitopatogen

12 12 jest z gatunku Verticillium, -soja, warzywa lub sorgo, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Peronospora i Pseudoperonospora, -słoneczniki, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Plasmopara, -trawy do trawników, ryż, kukurydza, bawełna, rzepak, słoneczniki, buraki cukrowe lub warzywa, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Pythium, -bawełna, ryż, ziemniaki, trawy do trawników, kukurydza, rzepak, ziemniaki, buraki cukrowe i warzywa, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Rhizoctonia, -zboża, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Tilletia, lub -zboża, kukurydza lub buraki cukrowe, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Ustilago. [0031] Zgodne z wynalazkiem kombinacje, w których stosuje się kiralaksyl razem z fludioksonilem, mogą nieoczekiwanie wykazywać lepsze działanie grzybobójcze przeciwko szkodliwym grzybom niż można by oczekiwać przy grzybobójczym działaniu poszczególnych związków, tzn. grzybobójcze działanie zwiększa się ponad miarę wynikającą z addytywności. Oznacza to, że przez wspólne zastosowanie kiralaksylu z fludioksonilem osiąga się zwiększenie działania względem szkodliwych grzybów zgodnie z efektem synergicznym (synergizm). Z tego powodu kombinacje można stosować w mniejszych całkowitych wydatkowanych ilościach. [0032] W szczególnym wykonaniu wynalazku stosuje się zatem dawkowania, w których nie każdy składnik pestycydu sam w sobie ma działanie ochronne względem danego organizmu, natomiast kombinacja je osiąga (synergizm). [0033] W dalszym szczególnym wykonaniu wynalazku stosuje się dawkowania, przy których każdy składnik sam w sobie ma

13 13 działanie ochronne względem danego organizmu, jednak spektra działania poszczególnych składników różnią się. Szczególnie korzystne jest przy tym, gdy działania poszczególnych składników są komplementarne, działając niezależnie od siebie na często towarzyszące sobie szkodniki. [0034] Do zgodnych z wynalazkiem środków należą zarówno kompozycje obejmujące kiralaksyl o wzorze I i fludioksonil, jak też zestawy ( kits ), które obejmują pierwszy składnik, który zawiera kiralaksyl o wzorze I, i co najmniej jeden dalszy składnik, który zawiera co najmniej flusioksynil, przy czym pierwszy i dalszy składnik występują z reguły w postaci oddzielnych formulacji. Zastosowanie tych formulacji może następować równocześnie lub w różnych punktach czasu, jak już przedstawiono dla zgodnego z wynalazkiem sposobu. [0035] Odpowiednie odnosi się też do stosunków wagowych zestawów zgodnych z wynalazkiem, przy czym wspomniane stosunki wagowe mogą być też wyrażone w postaci instrukcji użycia do połączonego stosowania określonych ilości składników A) i B). [0036] Stosownie do tego, w jakiej postaci występują gotowe do stosowania formulacje zgodnych z wynalazkiem środków, zawierają one jeden lub szereg ciekłych lub stałych nośników, ewentualnie substancje powierzchniowo czynne i ewentualnie dalsze, typowe dla formulacji fungicydów bądź insektycydów substancje pomocnicze. Receptury takich formulacji są specjaliście wystarczająco znane. [0037] Wodne postacie do stosowania można przygotować przez dodanie wody np. z koncentratów emulsji, zawiesin, past, zwilżalnych proszków lub dyspergowalnych w wodzie granuli. W celu wytwarzania emulsji, past lub dyspersji

14 14 olejowych fungicydy bądź insektycydy jako takie lub rozpuszczone w oleju lub rozpuszczalniku homogenizuje się w wodzie za pomocą środka zwilżającego, adhezyjnego, dyspergującego lub emulgującego. Można jednak też wytwarzać koncentraty składające się z substancji czynnej, środka zwilżającego, adhezyjnego, dyspergującego lub emulgującego i ewentualnie rozpuszczalnika lub oleju, które nadają się do rozcieńczania wodą. [0038] Formulacje wytwarza się w znany sposób, np. przez rozprowadzanie fungicydów bądź insektycydów rozpuszczalnikami i/lub nośnikami, jeśli jest to wymagane przy zastosowaniu substancji powierzchniowo czynnych, tzn. środków emulgujących i środków dyspergujących. Jako rozpuszczalniki/nośniki zasadniczo wchodzą w rachubę: - Woda, rozpuszczalniki aromatyczne (np. produkty Solvesso, ksylen), parafiny (np. frakcje ropy naftowej), alkohole (np. metanol, butanol, pentanol, alkohol benzylowy), ketony (np. cykloheksanon, keton metylohydroksybutylowy, alkohol diacetonowy, tlenek mezytylu, izoforon), laktony (np. gammabutyrolakton), pirolidony (pirolidon, N-metylopirolidon, N- etylopirolidon, n-oktylopirolidon), octany (dioctan glikolu), glikole, dimetyloamidy kwasów tłuszczowych, kwasy tłuszczowe i estry kwasów tłuszczowych. Zasadniczo można też stosować mieszaniny rozpuszczalników. - Nośniki, takie jak naturalne mączki mineralne (np. kaoliny, tlenki glinu, talk, kreda) i syntetyczne mączki mineralne (np. wysoko dyspergowany kwas krzemowy, krzemiany), środki emulgujące, jak niejonogenne i anionowe środki emulgujące (np. etery polioksyetylenowe alkoholi tłuszczowych, alkilosulfoniany i arylosulfoniany) i środki dyspergujące,

15 15 jak ligninowe ługi posiarczynowe i metyloceluloza. [0039] Jako substancje powierzchniowo czynne wchodzą w rachubę sole metali alkalicznych, ziem alkalicznych i sole amonowe kwasu lignosulfonowego, kwasu naftalenosulfonowego, kwasu fenolosulfonowego, kwasu dibutylonaftalenosulfonowego, alkiloarylosulfoniany, alkilosiarczany, alkilosulfoniany, siarczany alkoholi tłuszczowych, kwasy tłuszczowe i siarczanowane etery glikolowe alkoholi tłuszczowych, ponadto produkty kondensacji sulfonowanego naftalenu i pochodnych naftalenu z formaldehydem, produkty kondensacji naftalenu bądź kwasu naftalenosulfonowego z fenolem i formaldehydem, etery polioksyetylenowego oktylofenolu, etoksylowany izooktylofenol, oktylofenol, nonylofenol, etery poliglikolowe alkilofenoli, etery poliglikolowe tributylofenylu, etery poliglikolowe tristyrylofenylu, alkohole alkiloarylopolieterowe, kondensaty oksyetylenowanych alkoholi i alkoholi tłuszczowych, etoksylowany olej rycynowy, etery alkilowe polioksyetylenu, etoksylowany polioksypropylen, acetal eterów poliglikolowych i alkoholu laurylowego, estry sorbitu, ligninowe ługi posiarczynowe i metyloceluloza. [0040] W celu wytwarzania roztworów gotowych do bezpośredniego rozpylania, emulsji, past lub dyspersji olejowych w rachubę wchodzą frakcje ropy naftowej o średniej do wysokiej temperaturze wrzenia, jak nafta lub olej napędowy, dalej oleje smołowe z węgla jak i oleje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, węglowodory alifatyczne, cykliczne i aromatyczne, np. toluen, ksylen, parafina, tetrahydronaftalen, alkilowane naftaleny lub ich pochodne, metanol, etanol, propanol, butanol, cykloheksanol, cykloheksanon, tlenek mezytylu, izoforon, silnie polarne

16 16 rozpuszczalniki, np. dimetylosulfotlenek, 2-pirolidon, N- metylopirolidon, butyrolakton lub woda. [0041] Środki w postaci proszku, środki do posypywania i środki do opylania można wytwarzać przez mieszanie lub wspólne mielenie substancji czynnych ze stałym materiałem nośnika. [0042] Granule, np. granule powlekane, granule impregnowane i granule jednorodne, można wytwarzać przez wiązanie substancji czynnych ze stałym nośnikiem. Stałymi nośnikami są np. ziemie mineralne, takie jak żele krzemionkowe, krzemiany, talk, kaolin, glinka Attaclay, wapień, wapno, kreda, glinka bolus, glinka nawiana, glina, dolomit, ziemia okrzemkowa (diatomit), siarczan wapnia i magnezu, tlenek magnezu, zmielone tworzywa sztuczne, nawozy, jak np. siarczan amonu, fosforan amonu, azotan amonu, moczniki i produkty pochodzenia roślinnego, jak mąka zbożowa, mączka z kory drzew, mączka drzewna i mączka z łupin orzechów, pył celulozowy i inne stałe nośniki. [0043] Ogólnie, formulacje zawierają między 0,01 i 95% wagowych, korzystnie między 0,1 i 90% wagowych, w szczególności 5 do 50% wagowych fungicydowych bądź insektycydowych substancji czynnych. Substancje czynne są przy tym stosowane jako związki o czystości 90% do 100%, korzystnie 95% do 100% (wg widma NMR). [0044] Przykładami formulacji są: 1. Produkty do rozcieńczania w wodzie I) Koncentraty rozpuszczalne w wodzie (SL) 10% wagowych substancji czynnych rozpuszcza się w wodzie lub rozpuszczalniku rozpuszczalnym w wodzie. Alternatywnie dodaje się środki zwilżające lub inne substancje pomocnicze. W

17 17 przypadku rozcieńczania w wodzie substancja czynna rozpuszcza się. II) Koncentraty dyspergujące (DC) 20% wagowych substancji czynnych rozpuszcza się w cykloheksanonie przy dodatku środka dyspergującego, np. poliwinylopirolidonu. Przez rozcieńczenie w wodzie uzyskuje się dyspersję. III) Koncentraty do emulsji (EC) 15% wagowych substancji czynnych rozpuszcza się w ksylenie przy dodatku dodecylobenzolosulfonianu wapnia i etoksylanu oleju rycynowego (każdorazowo 5%). Przez rozcieńczenie w wodzie uzyskuje się emulsję. IV) Emulsje (EW, EO) 40% wagowych substancji czynnych rozpuszcza się w ksylenie z dodatkiem dodecylobenzolosulfonianu wapnia i etoksylanego oleju rycynowego (każdorazowo 5%). Mieszaninę tę za pomocą maszyny do emulgowania (Ultraturrax) wprowadza się do wody i doprowadza do jednorodnej emulsji. Przez rozcieńczenie w wodzie uzyskuje się emulsję. V) Zawiesiny (SC, OD) 20% wagowych substancji czynnych z dodatkiem środków dyspergujących i zwilżających oraz wody lub rozpuszczalnika organicznego rozdrabnia się w młynie kulowym z mieszalnikiem do drobnej zawiesiny substancji czynnej. Przez rozcieńczenie w wodzie uzyskuje się trwałą zawiesinę substancji czynnej. VI) Granule do dyspergowania w wodzie i rozpuszczalne w wodzie (WG, SG) 50% wagowych substancji czynnej z dodatkiem środków dyspergujących i zwilżających miele się drobno i za pomocą urządzeń technicznych (np. wytłaczarka, kolumna rozpryskowa,

18 18 złoże fluidalne) wytwarza jako granule do dyspergowania w wodzie lub rozpuszczalne w wodzie. Przez rozcieńczenie w wodzie uzyskuje się trwałą dyspersję lub roztwór substancji czynnej. VII) Proszki do dyspergowania w wodzie i rozpuszczalne w wodzie (WP, SP) 75% wagowych substancji czynnych z dodatkiem środków dyspergujących i zwilżających jak i żel krzemionkowy miele się w młynie rotor-stator. Przez rozcieńczenie w wodzie uzyskuje się trwałą dyspersję lub roztwór substancji czynnej. 2. Produkty do bezpośredniego stosowania VIII) Proszki do opylania (DP) 5% wagowych substancji czynnych miele się drobno i dokładnie miesza się z 95% wagowych drobnocząstkowego kaolinu. Otrzymuje się tak środek do opylania. IX) Granule (GR, FG, GG, MG) 0,5% wagowych substancji czynnych drobno miele się i łączy z 99,5% wagowych nośnika. Rozpowszechnionymi procesami są przy tym wytłaczanie, suszenie rozpyłowe lub procesy w złożu fluidalnym. Otrzymuje się tak granule do bezpośredniego stosowania. X) Roztwory ULV (UL) 10% wagowych substancji czynnych rozpuszcza się w rozpuszczalniku organicznym, np. ksylenie. Otrzymuje się w ten sposób produkt do bezpośredniego stosowania. [0045] Szczególnie korzystnymi formulacjami do traktowania nasion są: I Koncentraty rozpuszczalne (SL) IV Emulsje (EW, EO) V Zawiesiny (SC, OD)

19 19 VI Granule do dyspergowania w wodzie i rozpuszczalne w wodzie (WG, SG) VII Proszki do dyspergowania w wodzie i rozpuszczalne w wodzie (WP, SP) VIII Proszki do opylania i preparaty pyliste (DP) [0046] Korzystne formulacje stałe fungicydów bądź insektycydów do traktowania nasion obejmują typowo 0,5 do 80% substancji czynnych, 0,05 do 5% środków zwilżających, 0,5 do 15% środków dyspergujących, 0,1 do 5% zagęszczaczy, 5 do 20% środków ochrony przed mrozem, 0,1 do 2% środków przeciwpiennych, 1 do 20% pigmentu i/lub barwnika, 0 do 15% środka klejącego bądź środka adhezyjnego, 0 do 75% wypełniacza/nośnika, i 0,01 do 1% środków konserwujących. [0047] Odpowiednimi pigmentami bądź barwnikami do formulacji fungicydów bądź insektycydów do traktowania nasion są Pigment blue 15:4, Pigment blue 15:3, Pigment blue 15:2, Pigment blue 15:1, Pigment blue 80, Pigment yellow 1, Pigment yellow 13, Pigment red 112, Pigment red 48:2, Pigment red 48:1, Pigment red 57:1, Pigment red 53:1, Pigment orange 43, Pigment orange 34, Pigment orange 5, Pigment green 36, Pigment green 7, Pigment white 6, Pigment brown 25, Basic violet 10, Basic violet 49, Acid red 51, Acid red 52, Acid red 14, Acid blue 9, Acid yellow 23, Basic red 10, Basic red 108. [0048] Jako środki zwilżające i środki dyspergujące wchodzą w rachubę w szczególności wymienione substancje powierzchniowo czynne. Korzystne środki zwilżające to alkilonaftaleno-sulfoniany, jak diizopropylo- lub diizobutylnaftaleno-sulfoniany. Korzystne środki dyspergujące to niejonowe lub anionowe środki dyspergujące lub mieszaniny

20 20 niejonowych lub anionowych środków dyspergujących. Odpowiednie niejonowe środki dyspergujące to w szczególności polimery blokowe tlenek etylenu i tlenek propylenu, etery poliglikolowe alkilofenolu jak i etery poliglikolowe tristyrylofenolu, przykładowo etery polioksyetylenowe oktylofenolu, etoksylowany izooktylofenol, oktylofenol, nonylofenol, etery poliglikolowe alkilofenolu, etery poliglikolowe tributylofenylu, etery poliglikolowe tristyrylofenylu, alkohole alkiloarylopolieterowe, kondensaty oksyetylenowanych alkoholi i alkoholi tluszczowych, etoksylowany olej rycynowy, etery alkilowe polioksyetylenu, etoksylowany polioksypropylen, acetal eterów poliglikolowych i alkoholu laurylowego, estry sorbitu i metyloceluloza. Odpowiednie anionowe środki dyspergujące to w szczególności sole metali alkalicznych, ziem alkalicznych i sole amonowe kwasu lignosulfonowego, kwasu naftalenosulfonowego, kwasu fenolosulfonowego, kwasu dibutylonaftalenosulfonowego, alkiloarylosulfoniany, alkilosiarczany, alkilosulfoniany, siarczany alkoholi tłuszczowych, kwasy tłuszczowe i siarczanowane etery glikolowe alkoholi tłuszczowych, ponadto kondensaty arylosulfonian-formaldehyd, np. produkty kondensacji sulfonowanego naftalenu i pochodnych naftalenu z formaldehydem, produkty kondensacji naftalenu bądź kwasu naftalenosulfonowego z fenolem i formaldehydem, lignosulfoniany, ligninowe ługi posiarczynowe, fosforanowe lub siarczanowe pochodne metylocelulozy i sole kwasu poliakrylowego. [0049] Jako środki ochrony przed mrozem można w zasadzie stosować wszelkie substancje, obniżające temperaturę topnienia wody. Do odpowiednich środków ochrony przed mrozem

21 21 chlorobenzylo)-3(2h)-izotiazolon, należą alkanole, jak metanol, etanol, izopropanol, butanole, glikol, gliceryna, glikol dietylenowy i tym podobne. [0050] Jako zagęszczacze wchodzą w rachubę wszelkie substancje stosowalne do tego rodzaju celów w środkach agrochemicznych, przykładowo pochodne celulozy, pochodne kwasu poliakrylowego, ksantan, glinki modyfikowane i wysoko dyspergowany kwas krzemowy. [0051] Jako środki przeciwpienne można stosować wszelkie materiały powstrzymujące pianę typowe dla formulacji agrochemicznych substancji czynnych. Szczególnie odpowiednie są silikonowe środki przeciwpienne i stearynian magnezu. [0052] Jako środki konserwujące można stosować wszelkie środki konserwujące stosowalne do tego rodzaju celów w środkach agrochemicznych. Przykładowo można wymienić dichlorofen, izotiazolony, jak 1,2-benzoizotiazol-3 (2H)-on, chlorowodorek 2-metylo-2H-izotiazol-3-onu, 5-chloro-2-(4-5-chloro-2-metylo-2Hizotiazol-3-on, 5-chloro-2-metylo-2H-izotiazol-3-on, dichloro-2-cykloheksylo-4-izotiazolin-3-on, chlorowodorek 5-chloro-2-metylo-2H-izotiazol-3-onu, 4,5-4,5-dichloro-2- oktylo-2h-izotiazol-3-on, 2-metylo-2H-izotiazol-3-on, kompleks 2-metylo-2H-izotiazol-3-on chlorek wapnia, 2- oktylo-2h-izotiazol-3-on i hemiformal alkoholu benzylowego. [0053] Kleje/środki adhezyjne dodaje się dla poprawy przyczepności składników czynnych na nasionach po traktowaniu. Odpowiednie kleje to powierzchniowo czynne kopolimery blokowe oparte na EO/PO, lecz także alkohole poliwinylowe, poliwinylopirolidony, poliakrylany, polimetakrylany, polibuteny, poliizobuteny, polistyren, polietylenoaminy, polietylenoamidy, polietylenoiminy

22 22 (Lupasol, Polimin ), polietery i kopolimery, wywodzące się z tych polimerów. Szczególnymi formulacjami do traktowania nasion są formulacje do powlekania nasion. Zawierają one z reguły co najmniej jedną specjalną substancję pomocniczą, służącą do utworzenia odpowiedniego powlekania nasion. Wyżej wymienione kleje bądź środki adhezyjne można do tego stosować w kombinacji z nieklejącymi adsorbentami. Odpowiednie adsorbenty, jak wyżej opisane nośniki, są specjaliście znane. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób ochrony rośliny przed fitopatogenem, wybranym spośród rodzajów Pythlum, Rhizoctonia, Tilletia, Ustilago, Peronospora, Pseudoperonospora, Plasmopara, Alternaria, Cercospora, Drechslera, Fusarium i Verticillium, znamienny tym, że nasiona rośliny traktuje się A) kiralaksylem o wzorze I w kombinacji synergicznej z B) fungicydem fludioksonilem. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że daje ochronę przed następującymi patogenami dla następujących roślin: -roślina wybrana spośród warzyw, rzepaku, buraków cukrowych, owoców i ryżu, jeżeli fitopatogen jest z gatunku

23 23 Alternaria; -roślina wybrana spośród kukurydzy i zbóż, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Drechslera, -roślina wybrana spośród kukurydzy, soi, ryżu i buraków cukrowych, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Cercospora, -roślina wybrana spośród traw, roślin strączkowych, pieprzu, rzepaku, ogórków, bananów i psiankowatych, jak pomidory, ziemniaki i bakłażany, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Fusarium, -roślina wybrana spośród traw, roślin strączkowych, pieprzu i psiankowatych, jak pomidory, ziemniaki i bakłażany, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Verticillium; -roślina wybrana spośród soi, warzyw i sorgo, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Peronospora i Pseudoperonospora, -roślina wybrana spośród słoneczników, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Plasmopara, -roślina wybrana spośród traw do trawników, ryżu, kukurydzy, bawełny, rzepaku, słoneczników, buraków cukrowych i warzyw, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Pythium, -roślina wybrana spośród bawełny, ryżu, ziemniaków, traw do trawników, kukurydzy, rzepaku, ziemniaków, buraków cukrowych i warzyw, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Rhizoctonia, -roślina wybrana spośród zbóż, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Tilletia, lub -roślina wybrana spośród zbóż, kukurydzy i buraków cukrowych, jeżeli fitopatogen jest z gatunku Ustilago. 3. Sposób według jednego z poprzednich zastrz., znamienny tym, że kiralaksyl i fludioksonil stosuje się równocześnie lub jeden po drugim.

24 24 4. Zastosowanie A) kiralaksylu o wzorze I w synergistycznej kombinacji z B) fungicydem fludioksonilem w celu traktowania nasion rośliny dla ochrony rośliny przed fitopatogenem, wybranym spośród rodzajów Pythium, Rhizoctonia, Tilletia, Ustilago, Peronospora, Pseudoperonospora, Plasmopara, Alternaria, Cercospora, Drechslera, Fusarium i Verticillium. 5. Środek do traktowania nasion rośliny dla ochrony rośliny przed fitopatogenem, wybranym spośród rodzajów Pythium, Rhizoctonia, Tilletla, Ustitago, Peronospora, Pseudoperonospora, Plasmopara, Alternaria, Cercospora, Drechslera, Fusarium i Verticillium, przy czym środek obejmuje: A) kiralaksyl o wzorze I w synergistycznej kombinacji z B) fungicydem fludioksonilem. 6. Środek według zastrz. 5 w postaci kompozycji, obejmującej kiralaksyl o wzorze I i fludioksonil. 7. Środek według zastrz. 5 w postaci zestawu,

25 25 obejmującego pierwszy składnik, który zawiera kiralaksyl o wzorze I, i dalszy składnik, który zawiera fludioksonil. ISAGRO S.p.A. Pełnomocnik