SPRAWOZDANIE ROCZNE Z REALIZACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA ZA ROK 2013

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr 75/XXIII/14 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 18 czerwca 2014r. Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata SPRAWOZDANIE ROCZNE Z REALIZACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA ZA ROK 2013 Rzeszów, maj 2014 r.

2 SPIS TREŚCI: 1. Identyfikacja / Informacje wstępne Przegląd realizacji programu operacyjnego Realizacja i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego Informacje finansowe Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana Analiza jakościowa (poziom Programu) System realizacji Programu Analiza postępu finansowego i rzeczowego Rekomendacje Komisji Europejskiej Rekomendacje Instytucji Zarządzającej i innych instytucji Instrumenty inżynierii finansowej Realizacja założeń Strategii EU Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi Zasada równości szans Zasada partnerstwa Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia (WE) nr 1083/ Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia Wpływ działalności KM/PKM, instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny Cross-financing Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych Przykłady projektów komplementarnych Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej Monitorowanie i ocena Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania Programu wg priorytetów Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka Osiągnięcie celów i analiza postępów Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna Osiągnięcie celów i analiza postępów Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Oś priorytetowa 3: Społeczeństwo informacyjne Osiągnięcie celów i analiza postępów

3 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom Osiągnięcie celów i analiza postępów Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Oś priorytetowa 5: Infrastruktura publiczna Osiągnięcie celów i analiza postępów Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Oś priorytetowa 6: Turystyka i kultura Realizacja celów i analiza postępów Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Oś priorytetowa 7: Spójność wewnątrzregionalna Osiągnięcie celów i analiza postępów celów i analiza postępów Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Oś priorytetowa 8: Pomoc techniczna Osiągnięcie celów i analiza postępów Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Programy EFS: spójność i koncentracja Programy EFRR/FS: Duże projekty Pomoc techniczna Informacja i promocja Załączniki: 1. Tabela 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego 2. Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) 3. Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii 4. Tabela 4. Postęp fizyczny wg priorytetów programu 5. Tabela 5. Wskaźniki kontekstowe 6. Tabela 6. EU Tabela 7. SUE RMB 8. Wskaźniki kluczowe (core indicators) Matryca instrumentów finansowych Formularz dotyczący informacji i promocji 11. Informacja dotycząca monitorowania znaczącego wpływu RPO WP na lata oraz sprawozdanie z działalności Koordynatora ds. środowiska za rok Streszczenia z badań ewaluacyjnych zrealizowanych w 2013r. 13. Rekomendacje kluczowe 14. Mapa inwestycji PZDW wg programów i stanów realizacji 15. Wsparcie w podziale na sektory gospodarki (PKD 2007) 16. Lista uchwał Komitetu Monitorującego RPO WP przyjętych w 2013r. 17. Zestawienie projektów realizowanych w ramach programów operacyjnych perspektywy finansowej w województwie podkarpackim 18. Przykłady projektów komplementarnych w ramach RPO WP 19. Mapa inwestycji PZMiUW współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej 3

4 Table of contents: 1. Identification/ Introduction Overview of the implementation of the Operational Programme Achievement and analysis of the progress Information on the physical progress of the Operational Programme Financial information Information about the breakdown of use of the Funds Assistance by target groups Assistance repaid or re-used Qualitative analysis (Programme level) System of the implementation of the Programme Financial and physical progress Recommendations of the European Commission Recommendations of the Managing Authority and other institutions Financial engineering instruments Implementation of the EU 2020 Strategy The EU Strategy for the Baltic Sea Region Information about compliance with Community law The Equal Opportunity Principle The Partnership Principle Significant problems encountered and measures taken to overcome them Changes in the context of the Operational Programme implementation Substantial modification pursuant to Article 57 of Regulation (EC) No 1083/ Complementarity with other instruments Effect of activities of the MC/MSC, institutions and groups to ensure coordination and complementarity of support Information on the use of mechanisms and tools to ensure coordination and complementarity of support and their evaluation Cross-financing Coordination and complementarity as the object of evaluation studies Examples of complementary projects Mechanisms to avoid double financing activities under the Cohesion Policy with the actions developed under the Common Agricultural Policy and Common Fisheries Policy Cross-checks under the responsibility of the Managing Authority Monitoring and evaluation Implementation by priority Priority axis 1. Competitive and innovative economy Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 2. Technological infrastructure Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 3. Information society Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them

5 3.4. Priority axis 4. Environment protection and risk prevention Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 5. Public infrastructure Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 6. Tourism and culture Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 7. Internal Regional Cohesion Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 8. The Technical Assistance Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them ESF programmes: coherence and concentration ERDF/CF programmes: major projects Technical assistance Information and publicity Annexes: 1. Table 1 Information on the physical progress of the Operational Programme 2. Table 2 Priority axes by source of funding (in euro) 3. Table 3 Cumulative breakdown of allocations of the Community contribution by category 4. Table 4 Information on the physical progress of the priority 5. Table 5 Context indicators 6. Table 6 EU Table 7 EU SBSR 8. Key indicators (core indicators) Templates of financial instruments Form for information and publicity 11. Information on monitoring significant impact ROP for and a report on the activities of the Coordinator for the environment for the year Summaries of evaluation studies carried out in Key recommendations of the evaluation studies 14. The map of The Podkarpackie Provincial Road Management s investment by programs and state of implementing 15. Support by sectors of the economy (PKD 2007) 16. The list of resolutions of the Podkarpackie ROP Monitoring Committee adopted in List of projects under the Operational Programmes financial perspective in Podkarpackie 18. Examples of complementary projects under the Podkarpackie ROP 19.The map of The Podkarpacki Board of Land Reclamation and Water Facilities investments co-financed by the European Union. 5

6 1. Identyfikacja / Informacje wstępne PROGRAM OPERACYJNY ROCZNE SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI Cel KONWERGENCJA Obszar kwalifikowalny WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Okres programowania Numer programu (nr CCI) CCI 2007 PL 16 1 PO 013 Nazwa programu REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA Rok sprawozdawczy 2013 Data zatwierdzenia rocznego sprawozdania przez komitet monitorujący 2. Przegląd realizacji programu operacyjnego Celem głównym Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata (RPO WP) jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia. RPO WP jest realizowany z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), które zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej nr K(2011)9881 z dnia 21 grudnia 2011r. wynoszą euro. Wg kursu Europejskiego Banku Centralnego z 30 listopada 2013r. (1 euro = 4,1942 PLN) jest to równowartość ,05 PLN. W okresie sprawozdawczym w ramach realizacji RPO WP ogłoszono 6 konkursów (jeden z terminem zakończenia w 2014r.) i zakończono 6 konkursów (w tym konkurs z 2012r.), w ramach których złożono 748 wniosków o dofinansowanie. Liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 422 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,23 euro ( ,88 PLN), natomiast od początku realizacji Programu do 31 grudnia 2013r. oceniono pozytywnie projekty na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,13 euro ( ,22 PLN). W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2013r. do realizacji zatwierdzono 431 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,15 euro ( ,54 PLN), natomiast od początku realizacji Programu projektów na łączną kwotę dofinansowania ,7 euro ( ,04 PLN). W ramach realizacji RPO WP w okresie sprawozdawczym podpisano 291 umów, natomiast od początku realizacji Programu do 31 grudnia 2013r. podpisano umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,69 euro ( ,39 PLN), co stanowi 94% zobowiązań Unii Europejskiej (UE) na lata W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,9 euro ( ,29 PLN). Od początku realizacji Programu zatwierdzono wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,277,6 euro ( ,5 PLN), co stanowi 73% zobowiązań Unii Europejskiej (UE) na lata

7 Mając na uwadze powyższe należy zauważyć, iż poziom zaangażowania alokacji jest na wysokim poziomie. Wykres 1. Postęp w realizacji RPO WP - liczba i wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym czerwca 2008r ,13 31 grudnia 2008r. 635,15 31 grudnia 2009r ,87 31 grudnia 2010r , , ,18 31 grudnia 2011r. 31 grudnia 2012r. 31 grudnia 2013r. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym (w mln euro) Liczba wniosków poprawnych pod względem formalnym Wykres 2. Postęp w realizacji RPO WP liczba i wartość dofinansowania z EFRR w zawartych umowach/wydanych decyzjach czerwca 2008r. 18 5,34 31 grudnia 2008r ,00 31 grudnia 2009r. 791,46 31 grudnia 2010r. 875, , ,80 31 grudnia 2011r. 31 grudnia 2012r. 31 grudnia 2013r. Wartość dofinansowania Z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach (w mln euro) Liczba podpisanych umów/wydanych decyzji Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 7

8 Wykres 3. Postęp w realizacji RPO WP liczba i wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach o płatność ,1 878, , , ,5 0 58,1 30 czerwca 31 grudnia 31 grudnia 31 grudnia 31 grudnia 31 grudnia 31 grudnia 2008r. 2008r. 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach o płatność (w mln euro) Liczba wniosków o płatność Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Wykres 4. Stan wdrażania RPO WP na dzień 31 grudnia 2013r. (EFRR w mln euro) , , , ,80 878,72 612,48 764,26 *W przypadku wniosków o dofinansowanie formalnie poprawnych oraz zatwierdzonych, podano łączną kwotę dofinansowania z EFRR i budżetu państwa (w mln euro). Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków w ramach RPO WP (Harmonogram naboru wniosków) z dnia 30 lipca 2013r. (obowiązującym na dzień 31 grudnia 2013r.) w 2014r. nie planowano ogłoszenia naborów. W I kwartale 2014r. Instytucja Zarządzająca RPO WP zaktualizowała Harmonogram naborów wniosków (nabór w działaniu 2.1 schemat F). Dane zawarte w niniejszym sprawozdaniu (wg stanu na dzień 31 grudnia 2013r.) wygenerowano z KSI SIMIK (07-13) w dniu 2 stycznia 2014r. oraz zamrożonej Bazy danych, zabezpieczonych przez MIiR. Sprawozdanie opracowano w Departamencie 8

9 Rozwoju Regionalnego uwzględniając dane sprawozdawcze z Oddziału programowania i koordynacji, Oddziału naboru projektów w zakresie VIII osi priorytetowej RPO, Oddziału szkoleń i działań informacyjno-promocyjnych RPO, Departamentu Wdrażania Projektów Infrastrukturalnych RPO, Departamentu Wspierania Przedsiębiorczości oraz Departamentu Rolnictwa i Środowiska (Koordynator ds. środowiska). Enhancement of domestic and international economic competitiveness and improvement of the Podkarpackie Region s accessibility is the main objective of the The Regional Operational Programme of the Podkarpackie Voivodeship for the years 2007 to 2013 (Podkarpackie ROP). The Podkarpackie ROP is realized with taking advantage of resources of The European Regional Development Fund (ERDF) which according to European Commission Decision No C (2011) 9881 of 21 December 2011 amounting to euro. According to exchange rate of European Central Bank of 29 November 2013 (1 EUR = 4,1942 PLN) this is an equivalent of 5 027,95 million PLN. Within the reporting period, 6 calls for proposals were announced under the realization of Podkarpackie ROP (one to be completed in 2014) and 6 was completed (one call from 2012), were submitted 748 application forms. There were 422 formally validated projects for the total value of proposed refinancing of ,23 euro ( ,88 PLN), while since the beginning of the realization of the Programme till 31 st December 2013, projects have been formally validated for the total value of refinancing of ,13 euro ( ,22 PLN). From 1 st January 2013 till 31 st December projects for the total amount of refinancing of ,15 euro ( ,54 PLN) were approved for the realization, while since the beginning of the realization of the Programme projects have been approved for total amount of refinancing of ,7 euro ( ,04 PLN). Under the realization of Podkarpackie ROP, 291 contracts were signed during the reporting period, whereas since the beginning of the realization of the Programme, contracts have been signed for the total value of EFRR refinancing of ,69 euro ( ,39 PLN) what accounts for 94% of the financial commitments of European Union (UE) for years

10 Graph 1. The progress of the realization of The Podkarpackie ROP - the number and value of the financing in formally validated applications June, December, ,13 635,15 31 December, ,9 1377, , ,18 31 December, December, December, December, Value of the financing of formally validated applications (in EUR million) The number of formally validated applications The source: KSI (SIMIK 07-13). Graph 2. The progress of the realization of The Podkarpackie ROP the number and value of ERDF financing for signed contracts / issued decisions ,5 875, ,9 1121, ,3 250,0 The number of signed contracts The source: KSI (SIMIK 07-13). Graph 3. The progress of the realization of The Podkarpackie ROP the number and value of EFRR refinancing in payment applications. 10

11 , ,1 878,7 300, ,5 58, June, December, 31 December, 31 December, 31 December, 31 December, 31 December, The source: KSI (SIMIK 07-13). Value of ERDF refinancing in payment applications (in PLN million) The number of payment applications Graph 4. The state of implementation of The Podkarpackie ROP as at 31 st December, 2013 (ERDF in million EUR) , , , ,80 878,72 612,48 764,26 * In the case of formally validated and approved funding applications, the total amount of ERDF and state budget refinancing (in EUR millions) was presented. The source: KSI (SIMIK 07-13). 11

12 According to Timetable of calls for proposals for Podkarpackie ROP of 30 th July 2013 (in force as at 31 December 2013.),. is not planned to announce calls for proposals in In the first quarter of Managing Authority of ROP updated schedule of calls for proposals (call to measure 2.1 scheme F). Data included in the present report (as at 31 December, 2013) were generated from KSI SIMIK in the 2 nd January, 2014 and "frozen" databases, backed by the MID. The report was elaborated in The Department of Regional Development taking into account reporting data given by The Division of Calls for Proposals for VIII Priority Axis ROP, The Division of Trainings and Information and Publicity Actions ROP, The Department of Implementation of the Infrastructural Projects ROP, Department of Support of the Enterprise and The Department of Agriculture and Environment (The Coordinator of the environment) Realizacja i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego Tabela 1. Postęp rzeczowy programu operacyjnego stanowi załącznik nr 1 do sprawozdania. Wykres 5. Stan realizacji wskaźnika Utworzone miejsca pracy (brutto) EPC na dzień 31 grudnia 2013r. wartość docelowa EPC miejsca pracy (EPC) 3 152, ,52 Żródło: KSI SIMIK (07-13). zrealizowano pozostało do realizacji Do 31 grudnia 2013r. zakończono projektów, w których wskaźnik Utworzone miejsca pracy (brutto) (EPC) osiągnął 3 152,25 EPC, co stanowi 85% wartości docelowej w 2013r. w tym: kobiety co stanowi 69% wartości docelowej w 2013r., mężczyźni 1 872,25 co stanowi 101% wartości docelowej w 2013r. Najwyższą wartość powyższy wskaźnik osiągnął w ramach I osi priorytetowej 2 131,75 EPC. Zgodnie z podpisanymi w RPO WP umowami szacuje sie, że wskaźnik rezultatu Utworzone miejsca pracy (brutto) (EPC)) osiągnie 4 444,77 co stanowi 90% wartości docelowej w 2015r. Wykres. 6 Postęp finansowy RPO WP (%). 12

13 51,09 42,49 6, rozliczono pozostało do rozliczenia niezakontraktowana alokacja Trzeba zaznaczyć, że wartość ww. wskaźnika jest na wysokim poziomie. Poziom realizacji ww. wskaźnika na koniec okresu sprawozdawczego był znacznie wyższy niż poziom finansowej realizacji programu, w związku z tym przewiduje się pełną realizację wskaźnika. Informacje nt. analizy rynku pracy w województwie podkarpackim zawarto w punkcie 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego Informacje finansowe Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco stanowi załącznik nr 2 do sprawozdania Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii stanowi załącznik nr 3 do sprawozdania. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2013r. Zarząd Województwa Podkarpackiego podjął dwadzieścia uchwał dotyczących realokacji środków w ramach RPO WP: 1) w dniu 22 stycznia 2013r. uchwałę nr 205/4786/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.1 Rewitalizacja miast (z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich), do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych (do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów). w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu A Projekty realizowane na terenach zmarginalizowanych gospodarczo, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. 13

14 Ww. decyzję podjęto w związku z tym, że w miesiącu grudniu 2012r. do tut. Urzędu wpłynęła rezygnacja od wnioskodawcy RPO WP z podpisania umowy w ramach działania 7.1 na łączną kwotę dofinansowania ze środków EFRR w wysokości 1 608,261 euro ( ,29) PLN. W związku z powyższym oraz mając na uwadze, ważny aspekt społeczny projektu pn. Rewitalizacja terenu byłego prowizorycznego osiedla baraków mieszkalnych w Mielcu wybudowanego w latach 50 XX wieku dla jednostek paramilitarnych i młodych robotników, w dniu 21 grudnia 2012r. podpisano z wnioskodawcą tego projektu umowę o dofinansowanie (o wartości dofinansowania ze środków EFRR w wysokości ,59 euro ( ,65 PLN) w ramach działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych RPO WP, co spowodowało przekroczenie limitu środków wspólnotowych możliwych do zakontraktowania w ramach tego działania - o kwotę ,14 euro ( PLN). Podejmując decyzję o podpisaniu ww. umowy, wzięto pod uwagę limit dostępny w ramach całej osi priorytetowej VII oraz możliwość dokonania realokacji środków pomiędzy działaniami tej osi. W związku powyższym, konieczne było dokonanie realokacji środków w celu uzupełnienia zaistniałego niedoboru w działaniu ) w dniu 19 lutego 2013r. uchwałę nr 211/4957/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu A Projekty realizowane na terenach zmarginalizowanych gospodarczo, do działania 7.1 Rewitalizacja miast. Przeniesienie to nastąpiło ramach z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich. w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, do działania 7.1 Rewitalizacja miast. Przeniesienie to nastąpiło w ramach kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich. Ww. decyzję podjęto w związku z możliwością wyboru projektów z list rezerwowych działania 7.1 Rewitalizacja miast RPO WP i koniecznością zabezpieczenia środków na ten cel. 3) w dniu 19 lutego 2013 r. uchwałę nr 211/4958/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, schematu B Drogi powiatowe, do działania 2.2 Infrastruktura energetyczna. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 23 Drogi regionalne/lokalne, do kategorii interwencji 41 - Energia odnawialna: biomasa. w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, schematu F Infrastruktura lotniska Rzeszów - Jasionka, do działania 2.2 Infrastruktura energetyczna. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 29 Porty lotnicze, do kategorii interwencji: 40 - Energia odnawialna: słoneczna - kwota euro; 42 - Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe - kwota euro; 43 - Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią - kwota euro. 14

15 Ww. decyzję podjęto w związku z planowanym wyborem do dofinansowania projektów złożonych w ramach naboru do działania 2.2 Infrastruktura energetyczna RPO WP oraz koniecznością zabezpieczenia środków na ten cel. 4) w dniu 19 marca 2013 r. uchwałę nr 218/5142/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą w osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 8.2 Informowanie, promocja oraz wsparcie przygotowania i realizacji projektów do działania 8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania. Przeniesienie to nastąpiło w ramach kategorii interwencji 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola. W związku ze zbliżającym się terminem planowania budżetu Pomocy Technicznej na 2014 rok, konieczne było dokonanie realokacji środków finansowych w ramach VIII osi priorytetowej Pomoc Techniczna RPO WP z działania 8.2 Informowanie, promocja oraz wsparcie przygotowania i realizacji projektów do działania 8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania. 5) w dniu 2 kwietnia 2013r. uchwałę nr 221/5232/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą w osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, schematu B Pomoc społeczna, do działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna schemat B Inna infrastruktura sportowa i rekreacyjna. Przeniesienie to nastąpiło w ramach kategorii interwencji 79 Pozostała infrastruktura społeczna. Ww. decyzję podjęto w związku z tym, że Gmina Stalowa Wola beneficjent projektu pn. Stadion lekkoatletyczny modernizacja stadionu stanowiącego bazę dla rozwoju lekkoatletyki wśród dzieci i młodzieży oraz propagowania zdrowego stylu życia, realizowanego w ramach działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna RPO WP, poinformował tut. Urząd o problemach w realizacji projektu. Zawiadomił, że wybrana w drodze przetargu firma budowlana ogłosiła upadłość i nie zakończyła realizacji zakresu objętego umową. W związku z powyższym zmuszony był do ogłoszenia dodatkowego przetargu na niewykonany zakres. Wartość wybranej oferty przewyższała kwotę za jaką miała te roboty wykonać firma, która upadła. Jednocześnie zwrócił się do Zarządu Województwa Podkarpackiego z prośbą o uznanie za kwalifikowane zwiększonych kosztów realizacji tego przedsięwzięcia. Zarząd Województwa Podkarpackiego po zapoznaniu się z zaistniałą sytuacją wyraził zgodę na zwiększenie kosztów kwalifikowanych i dofinansowania dla projektu. W dniu 21 lutego 2013r. został podpisany aneks do umowy o dofinansowanie dla ww. projektu, zwiększający środki dotacji z EFRR o kwotę ,73 euro ( ,62 PLN), co spowodowało przekroczenie limitu środków wspólnotowych możliwych do zakontraktowania w ramach działania o kwotę ,91 euro ( PLN). W związku z powyższym, konieczne było dokonanie realokacji środków w celu uzupełnienia zaistniałego niedoboru. 6) w dniu 2 kwietnia 2013 r. uchwałę nr 221/5231/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, ze schematu B Projekty pozainwestycyjne, do schematu A Projekty inwestycyjne. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup 15

16 przedsiębiorstw, do kategorii interwencji 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP. w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP, w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat A Projekty inwestycyjne dokonano przesunięcia kwoty euro. Przesunięcie to nastąpiło z kategorii interwencji 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa, do kategorii interwencji 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP. Uchwała ta dotyczyła przeniesienia środków ze schematu B Projekty pozainwestycyjne, do schematu A Projekty inwestycyjne działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu RPO WP, w związku z planowanym wyborem do dofinansowania projektów złożonych w ramach naboru do działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat A Projekty inwestycyjne RPO WP. Przesunięcie kwoty euro miało charakter porządkujący, gdyż nie planuje się przeprowadzenia kolejnego naboru wniosków w ramach działania 1.4, a dotychczas przeprowadzone w nim konkursy nie angażowały środków z kategorii interwencji 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. 7) w dniu 12 kwietnia 2013 r. uchwałę nr 223/5304/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 1.3 Regionalny system innowacji, do działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat A Projekty inwestycyjne. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 01 Działalność B+RT prowadzona w ośrodkach badawczych, do kategorii interwencji 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP. b) w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP, w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji, dokonano przesunięcia kwot pomiędzy kategoriami interwencji, w następujący sposób: kwoty euro z kategorii interwencji 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa, itp.), do kategorii interwencji 02 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych, kwoty euro z kategorii interwencji 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.), do kategorii interwencji 02 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych, kwoty euro z kategorii interwencji 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.), do kategorii interwencji 16

17 04 Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MŚP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych), kwoty euro z kategorii interwencji 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP, do kategorii interwencji 04 Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MŚP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych). Uchwała ta dotyczyła przeniesienia środków z działania 1.3 Regionalny system innowacji, do działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat A Projekty inwestycyjne, w związku z planowanym wyborem do dofinansowania projektów złożonych w naborze do działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat A Projekty inwestycyjne RPO WP. Przesunięcia kwot w ramach kategorii interwencji działania 1.3 Regionalny system innowacji miały charakter porządkujący, gdyż nie planuje się przeprowadzenia kolejnego naboru wniosków w ramach tego działania. 8) w dniu 23 kwietnia 2013r. uchwałę nr 225/5366/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu B Drogi powiatowe, do schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło w ramach kategorii interwencji 23 Drogi regionalne/lokalne. b) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu C Drogi gminne, do schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło w ramach kategorii interwencji 23 Drogi regionalne/lokalne. c) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu D Transport publiczny, do schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 25 Transport miejski, do kategorii interwencji 23 Drogi regionalne/lokalne. Mając na uwadze limit środków wspólnotowych jakie można zaangażować w miesiącu kwietniu 2013r. w ramach zawieranych umów o dofinansowanie (stan na dzień r.), oraz uchwałę nr 221/5233/13 Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 2 kwietnia 2013 r. w sprawie dokonania oceny strategicznej i wyboru indywidualnego projektu kluczowego pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 880 Jarosław - Pruchnik", którego wartość dofinansowania z EFRR wynosi ,39 euro ( PLN), konieczne było dokonanie realokacji środków na ten cel. 9) w dniu 23 kwietnia 2013r. uchwałę nr 225/5367/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty: euro z działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna, schematu A Szkoły wyższe (z kategorii interwencji 75 Infrastruktura systemu oświaty), euro z działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, schematu A Infrastruktura ochrony zdrowia (z kategorii interwencji 76 Infrastruktura ochrony zdrowia), euro z działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, schematu B Pomoc społeczna (z kategorii interwencji 79 Pozostała infrastruktura społeczna), 17

18 do działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna, schematu B System oświaty (do kategorii interwencji 75 Infrastruktura systemu oświaty). b) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, schemat B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. Ww. decyzję podjęto w związku z planowanym wyborem do dofinansowania projektów z EFRR w ramach osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna, działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna, schematu B System oświaty oraz koniecznością zapewnienia środków na ten cel. Realokacja środków, z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, schemat B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, wynikała z możliwości wyboru projektów z list rezerwowych działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. 10) w dniu 25 czerwca 2013r. uchwałę nr 244/5885/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą w osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom RPO WP dokonano przeniesienia kwoty: euro z działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, schematu A Projekty z zakresu infrastruktury oczyszczania ścieków (z kategorii interwencji 46 Oczyszczanie ścieków), euro z działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, schematu C Projekty dotyczące zagospodarowania odpadów (z kategorii interwencji 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi), euro z działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi (z kategorii interwencji 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym)), euro z działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej (z kategorii interwencji 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000)), euro z działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom (z kategorii interwencji 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom), do działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, schematu B Projekty z zakresu zaopatrzenia w wodę (do kategorii interwencji 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną). Ww. decyzję podjęto w związku z planowanym wyborem do dofinansowania projektów w ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, schematu B Projekty z zakresu zaopatrzenia w wodę RPO WP oraz koniecznością zapewnienia środków na ten cel. 11) w dniu 25 czerwca 2013r. uchwałę nr 244/5886/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: 18

19 a) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu A Projekty realizowane na terenach zmarginalizowanych gospodarczo, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. b) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. c) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.1 Rewitalizacja miast, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. Ww. decyzję podjęto w związku z możliwością wyboru projektów z list rezerwowych działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych RPO WP, konieczne było dokonanie realokacji na ten cel. 12) w dniu 23 lipca 2013r. uchwałę nr 252/6127/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu E Infrastruktura kolejowa, do działania 2.2 Infrastruktura energetyczna. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 16 Kolej, do kategorii interwencji 40 Energia odnawialna: słoneczna. b) w osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna schemat B Inna infrastruktura sportowa i rekreacyjna, do działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna, B System oświaty. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 79 Pozostała infrastruktura społeczna, do kategorii interwencji 75 Infrastruktura systemu oświaty. c) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.1 Rewitalizacja miast, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. d) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, schemat B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, 19

20 do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. Ww. decyzję podjęto w związku z możliwością wyboru projektów z list rezerwowych w ramach osi priorytetowych: II Infrastruktura techniczna, V Infrastruktura publiczna i VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP oraz mając na uwadze stan wydatkowania środków w ramach Programu, potencjał projektów oczekujących na tych listach, a także stopień ich przygotowania. 13) w dniu 6 sierpnia 2013 r. uchwałę nr 256/6225/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat A Projekty inwestycyjne, do działania 1.3 Regionalny system innowacji. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP, do następujących kategorii interwencji: 01 Działalność B+RT prowadzona w ośrodkach badawczych - kwota euro, 04 Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MŚP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych) - kwota euro. b) w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat B Projekty pozainwestycyjne, do działania 1.3 Regionalny system innowacji. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw, do kategorii interwencji 04 Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MŚP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych). c) w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP, w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne, dokonano przesunięcia kwot pomiędzy kategoriami interwencji, w następujący sposób: kwoty euro z kategorii interwencji 06 Wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdrożenie efektywnych systemów zarządzania środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/ użytkowanie technologii zapobiegania zanieczyszczeniom, wdrożenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw, do kategorii interwencji 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. kwoty euro z kategorii interwencji 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa, itp.), do kategorii interwencji 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. kwoty euro z kategorii interwencji 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP, do kategorii interwencji 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. 20

21 kwoty euro z kategorii interwencji 14 Usługi i aplikacje dla MŚP (e-handel, kształcenie i szkolenie, tworzenie sieci itp.), do kategorii interwencji 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. Niniejsza uchwała dotyczyła przeniesienia środków z działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, do działania 1.3 Regionalny system innowacji, w związku z planowanym ogłoszeniem naboru wniosków do tego działania. Przesunięcia w ramach kategorii interwencji działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne o charakterze porządkującym miały na celu urealnienie poziomu wydatkowania środków EFRR przypisanych do poszczególnych kategorii interwencji w tym działaniu. 14) w dniu 20 sierpnia 2013r. uchwałę nr 259/6334/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.1 Rewitalizacja miast, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 78 Infrastruktura mieszkalnictwa, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. b) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. Ww. decyzję podjęto w związku z możliwością wyboru projektów z list rezerwowych działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych RPO WP. 15) w dniu 10 września 2013 r. uchwałę nr 268/6518/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu B Drogi powiatowe, do schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło w ramach kategorii interwencji 23 - Drogi regionalne/lokalne. b) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu C Drogi gminne, do schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło w ramach kategorii interwencji 23 - Drogi regionalne/lokalne. c) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu E Infrastruktura kolejowa, do schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji: 16 Kolej - kwota euro; 18 Tabor kolejowy- kwota euro, do kategorii interwencji 23 Drogi regionalne/lokalne. d) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, ze schematu F Infrastruktura lotniska Rzeszów - Jasionka, do schematu A Drogi 21

22 wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 29 - Porty lotnicze, do kategorii interwencji 23 - Drogi regionalne/lokalne. e) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 2.2 Infrastruktura energetyczna, do działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji: 35 - Gaz ziemny - kwota euro; 41 - Energia odnawialna: biomasa - kwota euro; 42 - Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe - kwota euro; 43 - Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią - kwota euro; 47 - Jakość powietrza - kwota euro do kategorii interwencji 23 Drogi regionalne/lokalne. Mając na uwadze limit środków wspólnotowych jakie można zaangażować w miesiącu wrześniu 2013 r. w ramach zawieranych umów o dofinansowanie (stan na dzień r.), konieczne było dokonanie realokacji środków do działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, schemat A Drogi wojewódzkie, w celu pokrycia występującego tam niedoboru środków. 16) w dniu 15 października 2013 r. uchwałę nr 279/6797/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna RPO WP, dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 2.2 Infrastruktura energetyczna, do działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, schematu A Drogi wojewódzkie. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 43 - Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią, do kategorii interwencji 23 - Drogi regionalne/lokalne. Mając na uwadze limit środków wspólnotowych jakie można zaangażować w miesiącu październiku 2013r. w ramach zawieranych umów o dofinansowanie (stan na dzień r.) oraz w związku koniecznością zwiększenia dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, dla następujących projektów realizowanych przez Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich w Rzeszowie: Nr RPPK /10-00, pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 877 Naklik Leżajsk Łańcut Dylągówka Szklary odcinek Granica Województwa Leżajsk, Nr RPPK /10-00, pn. Rozbudowa dr. woj. Nr 855 Olbięcin - Zaklików - Stalowa Wola odc. Granica Województwa - Stalowa Wola, Nr RPPK /10-00, pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 858 Zarzecze - Biłgoraj - Zwierzyniec - Szczebrzeszyn odcinek Zarzecze - Granica Województwa, konieczne było dokonanie realokacji środków na ten cel. 17) w dniu 22 października 2013 r. uchwałę nr 282/6842/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.1 Rewitalizacja miast, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 78 Infrastruktura mieszkalnictwa, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. 22

23 Ww. decyzję podjęto w związku z możliwością wyboru projektów z listy rezerwowej działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych RPO WP oraz mając na uwadze stan wydatkowania środków w ramach Programu, potencjał projektów oczekujących na tej liście, a także stopień ich przygotowania. 18) w dniu 31 października 2013 r. uchwałę nr 289/6927/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu, do działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji: 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.) - kwota euro, 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw - kwota euro, do kategorii interwencji 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. Niniejsza uchwała dotyczyła przeniesienia środków z działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu, do działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne, w związku z planowanym dokonaniem wyboru projektów do dofinansowania w ramach trzeciej edycji konkursu zamkniętego w ramach tego działania i koniecznością zapewnienia im finansowania. 19) w dniu 26 listopada 2013 r. uchwałę nr 295/7137/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.1 Rewitalizacja miast, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 78 Infrastruktura mieszkalnictwa, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. Ww. decyzję podjęto w związku z możliwością wyboru projektów z listy rezerwowej działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych RPO WP oraz mając na uwadze stan wydatkowania środków w ramach Programu, potencjał projektów oczekujących na tej liście, a także stopień ich przygotowania, konieczne jest dokonanie realokacji na ten cel. 20) w dniu 17 grudnia 2013r. uchwałę nr 301/7321/13 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą: a) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.1 Rewitalizacja miast, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to nastąpiło z kategorii interwencji 78 Infrastruktura mieszkalnictwa, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. b) w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP dokonano przeniesienia kwoty euro z działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Przeniesienie to 23

24 nastąpiło z kategorii interwencji 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, do kategorii interwencji 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów. Niniejsza uchwała dotyczyła realokacji środków z działania 7.1 Rewitalizacja miast oraz działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź, ze schematu B Projekty realizowane na terenach zniszczonych przez powódź, do działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, w związku z uchwałą Nr 295/7138/13 Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 26 listopada 2013r., na mocy której dokonano wyboru do dofinansowania z listy rezerwowej w ramach działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, projektu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sanoku pn. Przebudowa i rozbudowa kompleksu PWSZ im. Jana Gródka w Sanoku o centrum sportowo-dydaktyczne - nr WND-RPPK /10. W ramach ww. realokacji: w kategorii interwencji 01 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 02 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 03 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 04 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 05 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 06 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 07 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 08 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 09 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 14 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 16 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 23 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 25 zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 29 zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 40 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 42 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 43 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 44 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 45 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 46 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 50 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 51 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 53 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 54 kwota zmniejszyła się do wysokości euro w kategorii interwencji 61 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 75 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 76 kwota zmniejszyła się do wysokości euro, w kategorii interwencji 78 kwota zmniejszyła się do wysokości euro w kategorii interwencji 79 zmniejszyła się do wysokości euro Pomoc w podziale na grupy docelowe 24

25 Informacje w podziale na grupy docelowe, sektory lub obszary zamieszczono w punkcie Analiza jakościowa Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana W 2013r. nie wykryto nieprawidłowości związanych z niezachowaniem przez beneficjentów przepisów dotyczących trwałości operacji określonych w art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, w związku z czym nie zaistniała konieczność wykorzystania zwróconej pomocy lub ponownego wykorzystania pomocy anulowanej, zgodnie z przepisami ww. art. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP wykryła w ramach Programu 140 nieprawidłowości: 30 nowych nieprawidłowości podlegających zgłoszeniu do Komisji Europejskiej oraz 110 nieprawidłowości niepodlegające raportowaniu do Komisji Europejskiej. W związku z wykrytymi nieprawidłowościami w okresie sprawozdawczym odzyskano kwotę w wysokości ,65 euro ( ,68 PLN kwota odzyskana) oraz kwotę ,62 euro ( ,34 PLN) dotyczącą środków wycofanych po anulowaniu związaną ze stwierdzonymi nieprawidłowościami. W ramach ww. kwoty odzyskano również środki (związane z nieprawidłowościami), które na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego nie zostały zwrócone, wartość ta wynosi ,17 euro ( ,50 PLN), w przypadku kwoty wycofanej po anulowaniu jest to wartość 395,55 euro (1 659,00 PLN). Zarówno środki odzyskane jak i wycofane zostały zwrócone na rachunek RPO WP. Wartość tych środków zwiększyła pozostałą alokację w osiach priorytetowych RPO WP, w których stwierdzono nieprawidłowości. W związku z czym środki zwrócone przez beneficjentów zostały przeznaczone na dalszą realizację projektów w ramach Programu. Wykryte w okresie sprawozdawczym nieprawidłowości polegały przede wszystkim na: naruszeniu przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych oraz Wytycznych IZ RPO WP w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku do których nie stosuje się ustawy prawo zamówień publicznych (nieprawidłowości stwierdzane w tym obszarze stanowią najliczniejszą grupę i są najczęściej popełnianymi naruszeniami przez beneficjentów). przedstawieniu do refundacji/dofinansowania wydatków niekwalifikowalnych oraz wydatków niezwiązanych z realizacją projektu. naruszeniu zapisów i zasad ujętych w umowie o dofinansowanie projektu. Kwota środków pozostałych do zwrotu na dzień 31 grudnia 2013r. w wyniku wykrytych nieprawidłowości wynosi ,35 euro ( ,96 PLN), w tym kwota wycofana ,50 euro ( ,12 PLN). Ponadto należy zaznaczyć, iż do końca okresu sprawozdawczego nie odzyskano środków podlegających procedurze odzyskania z lat poprzednich, w związku z czym do końca okresu sprawozdawczego nie zwrócono kwoty ,53 euro ( ,56 PLN). Łącznie od początku realizacji Programu w KSI SIMIK (07-13) do końca okresu sprawozdawczego zarejestrowano jako środki odzyskane kwotę ,34 euro ( ,60 PLN), w tym środki UE ,79 euro ( ,31 PLN). Ponadto zgodnie z danymi KSI SIMIK (07-13) wg stanu na dzień 31 grudnia 2013r. wartość kwot wycofanych (kwota do odzyskania) wyniosła ,07 euro ( ,23 PLN), w tym środki UE ,62 euro ( ,05 PLN). Wymienione kwoty dotyczą wszystkich przypadków, dla których w systemie KSI SIMIK (07-13) utworzono Rejestr obciążeń na projekcie. 25

26 W związku z powyższym kwoty te stanowią zarówno środki podlegające zwrotowi dotyczące wykrytych nieprawidłowości, jak i wynikające z przyczyn innych niż nieprawidłowości (np. kar umownych, które beneficjent uzyskał od wykonawcy już po złożeniu i rozliczeniu wniosku o płatność, błędnego/niewłaściwego zakwalifikowania wydatków bądź też rozwiązania umowy o dofinansowanie). Zaznaczyć należy, iż w celu ograniczenia występowania ww. nieprawidłowości Instytucja Zarządzająca RPO WP podjęła szereg działań edukacyjnych i informacyjnych, tj.: informacje na stronach internetowych, wystąpienia do beneficjentów, szkolenia i spotkania informacyjne oraz konsultacje indywidualne, które będą kontynuowane również w latach następnych. Ponadto wprowadzone zostały m.in. nowe formy weryfikacji, które pozwalają na zwiększenie liczby kontrolowanych projektów, a jednocześnie nie wpływają nadmiernie na wydłużenie procesu ich realizacji i rozliczania. Ponadto w przypadku potwierdzenia przez IZ RPO WP wystąpienia nieprawidłowości, w tym dotyczących zamówień publicznych, stwierdzonych przez IA, KE, ETO i ogólne informacje na ten temat zamieszczane są na stronie internetowej oraz w pismach/informacjach kierowanych do beneficjentów. Dodatkowo przedstawione w sprawozdaniach KE informacje na temat wykrytych nieprawidłowych praktyk są wykorzystywane przez kontrolujących tj. pracowników IZ RPO WP w trakcie prowadzonych weryfikacji/kontroli co pozwala na zdefiniowanie szczególnie istotnych obszarów ryzyka wystąpienia nieprawidłowości Analiza jakościowa (poziom Programu) System realizacji Programu W 2013r. Instytucja Zarządzająca RPO WP aktualizowała następujące dokumenty dotyczące systemu realizacji RPO WP: a. Szczegółowy Opis Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata W dniu 17 września 2013r. uchwałą nr 270/6547/13 ZWP zaktualizował ww. dokument. Zakres zmian wprowadzonych do dokumentu obejmował: aktualizację publikatorów aktów prawnych, wytycznych oraz innych dokumentów związanych z realizacją RPO WP, zmianę zapisów dotyczących obowiązującej procedury odwoławczej, w związku z wejściem w życie w dniu 28 czerwca 2013r. ustawy z dnia 19 kwietnia 2013r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2013 r. poz. 714) dokonanej w wyniku realizacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2011r. (sygn. Akt SK 9/08) oraz z dnia 30 października 2012r. (sygn. Akt. SK 8/12), zmianę kryteriów wyboru finansowanych operacji w części opisowej Kryteria merytoryczno techniczne, Kryteria jakościowe, w związku z podjęciem uchwały Nr 68/XX/13 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 22 sierpnia 2013r., w sprawie zatwierdzenia zmian kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP. Zmiana ta polegała na obniżeniu w działaniu 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat A Projekty inwestycyjne, minimalnej liczby punktów do 30, które musi uzyskać każdy projekt podczas oceny jakościowej, aby uzyskać ocenę pozytywną. Ponadto dostosowano zapisy tabel Lista projektów kluczowych w ramach osi priorytetowej do zmian Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata , zmiany alokacji środków w ramach poszczególnych osi priorytetowych, działań oraz schematów, wynikające z realokacji środków w ramach RPO WP dokonanych w okresie od września 2012 r., do sierpnia 2013 r., zmianę załącznika nr 26

27 1 Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, w związku z uchwałami Komitetu Koordynacyjnego NSRO. b. Harmonogram naborów wniosków o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata W okresie sprawozdawczym ZWP 3-krotnie aktualizował Harmonogram naboru wniosków: w dniu 12 lutego 2013r. uchwałą nr 210/4922/13, w dniu 9 lipca 2013r. uchwałą nr 248/6021/13, w dniu 30 lipca 2013r. uchwałą nr 254/6170/13. c. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym na lata W dniu 2 lipca 2013r. uchwałą nr 246/5965/13 ZWP zaktualizował ww. dokument. Aktualizacja była spowodowana: zmianą aktów prawnych, wypełnieniem zaleceń z kontroli IPOC przeprowadzonej w okresie , zmianą organizacji wewnętrznej oraz szczegółowego zakresu działania departamentów: Administracyjnego, Organizacyjnego, Wspierania Przedsiębiorczości oraz Ochrony Środowiska, zmianę Instrukcji Wykonawczej, wnioskami o zmianę Instrukcji Wykonawczej, przekazanymi przez Departamenty zaangażowane w realizację RPO WP. d. Podręcznik kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata W okresie sprawozdawczym ww. dokument był aktualizowany 6-krotnie: - w dniu 5 lutego 2013r. uchwałą nr 209/4866/13. Zmiana dotyczyła zapisów w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, Schemat A Wsparcie kapitałowe funduszy RPO WP. Zmiany polegały na: doprecyzowaniu wydatków dotyczących środków trwałych, z uwagi na doświadczenia wynikające z rozliczania tego rodzaju wydatków oraz uregulowaniu kwestii kwalifikowania wydatków takich jak gaz, energia elektryczna, woda itp., w ostatnim kwartale okresu realizacji projektów, których okres rozliczeniowy obejmuje ostatni kwartał realizacji projektu i pierwszy kwartał okresu trwałości. Wprowadzona regulacja pozwoliła na zakwalifikowanie wydatku w kwartale, w którym nie została dokonana jego płatność/refundacja. Ponadto, w związku ze zmianą Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie korzystania z pomocy technicznej z dnia 9 stycznia 2013r. (MRR/H/5(7)01/2013), w rozdziale dotyczącym VIII osi priorytetowej Pomoc techniczna RPO WP: doprecyzowano zapis o możliwości finansowania przygotowań do realizacji nowej perspektywy finansowej do czasu zatwierdzenia programów na lata oraz uszczegółowiono zapis dotyczący niekwalifikowanych wydatków dotyczących procesów sądowych. - w dniu 12 lutego 2013r. uchwałą nr 210/4923/13. Zmiana dotyczyła zapisów w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, Schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne RPO WP. Zmiana polegała na wprowadzeniu odrębnych zasad dotyczących kwalifikowalności wydatków dla konkursu planowanego do ogłoszenia w roku bieżącym. Zasady te 27

28 w znacznym stopniu zawężały możliwość kwalifikowania wydatków, z uwagi na ograniczone środki finansowe dostępne w ramach tego schematu, poprzez: rezygnację z inwestycji o charakterze budowlanym ze względu na zbliżający się termin zakończenia realizacji i rozliczania RPO WP oraz wysokie koszty tych inwestycji oraz ograniczenie możliwości kwalifikowania wydatków w odniesieniu do dziedzin nieprzynoszących postępu technologicznego i nietworzących miejsc pracy (firmy medyczne), ograniczenie możliwości dokonywania zakupów drobnych narzędzi, sprzętu, wyposażenia itp. (nr 808 według Klasyfikacji Środków Trwałych), celem skoncentrowania środków na wydatkach umożliwiających rzeczywistą realizację rodzajów projektów dopuszczonych w ramach planowanego konkursu (inwestycje przede wszystkim oparte na szeroko rozumianych innowacjach i wiedzy, inwestycje polegające na rozszerzeniu zakresu działania przedsiębiorstwa, inwestycje z zakresu zmian w procesie produkcyjnym lub sposobie świadczenia usług, a także unowocześnienia wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej). - w dniu 21 maja 2013r. uchwałą nr 233/5551/13. Zmiana polegała na dodaniu dwóch rozdziałów, tj.: 3.7 Dochody incydentalne i 3.8 Kara umowna (w tym gwarancja finansowa) i wadium. W Podsumowaniu ustaleń stwierdzonych w Instytucji Zarządzającej w ramach prowadzonego audytu systemu zarządzania i kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego z dnia 12 kwietnia 2013r., Instytucja Audytowa zawarła ustalenie dotyczące konieczności uregulowania kwestii rozliczania uzyskiwanych przez beneficjentów dochodów incydentalnych i kar umownych. W związku z tym konieczne było wprowadzenie do Podręcznika procedur regulujących sposób uwzględniania (w tym rozliczania) i wpływu tego rodzaju dochodów na wartość wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych w projektach realizowanych w ramach RPO WP. - w dniu 29 maja 2013r. uchwałą nr 236/5601/13. Zmiana polegała na wprowadzeniu możliwości kwalifikowania w ramach projektów kluczowych realizowanych w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.3 Regionalny system innowacji, wydatków na nabycie środków transportu oznaczonych w Klasyfikacji Środków Trwałych jako: KŚT 782 szybowce i motoszybowce oraz KŚT 788 symulatory lotu. Niniejsza zmiana była spowodowana Stanowiskiem Zarządu Województwa Podkarpackiego w sprawie poszerzenia zakresu rzeczowego projektu kluczowego nr WND-RPPK /10 pn. Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej i Nowoczesnych Technologii w Krośnie przyjętym uchwałą Nr 232/5512/13 ZWP z dnia 14 maja 2013r. - w dniu 20 sierpnia 2013 r. uchwałą nr 259/6335/13. Zmiana polegała na: zmianie regulacji dotyczących wydatków kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji (Projekty badawczo-rozwojowe dotyczy wniosków ubiegających się o dofinansowanie w trybie konkursowym), w związku z przygotowywaniem przez Departament Wspierania Przedsiębiorczości dokumentacji konkursowej dla planowanego w sierpniu 2013r. ogłoszenia konkursu w ramach ww. działania, usunięciu w działaniu 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu schematu A Projekty inwestycyjne (dotyczy projektów polegających na modernizacji infrastruktury lotniskowej) w związku z podjęciem przez ZWP uchwały Nr 250/6052/13 z dnia 16 lipca 2013 r. w sprawie rozwiązania w trybie porozumienia stron umowy dotyczącej przygotowania indywidualnego projektu kluczowego pn. Utworzenie ponadregionalnego Centrum 28

29 Szkolenia lotniczego w oparciu o zmodernizowaną infrastrukturę lotniska w Krośnie I etap oraz wprowadzeniu możliwości kwalifikowania wydatków na zakup materiałów oraz wyposażenia biurowego (np. papieru, nośników danych) oraz materiałów eksploatacyjnych (np. tonerów, tuszy i atramentów do drukarek i urządzeń wielofunkcyjnych) w ramach osi priorytetowej VIII Pomoc Techniczna RPO WP. Powyższa zmiana była konieczna w celu zapewnienia prawidłowej realizacji projektu pn. Zakup sprzętu i oprogramowania informatycznego oraz wyposażenia dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie w ramach działania 8.1 Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania RPO. - w dniu 8 października 2013r. uchwałą nr 277/6723/13. Zmiana polegała na podniesieniu dotychczasowego progu istotności dla dochodów incydentalnych z 1% do 10% wartości wydatków kwalifikowanych w ramach projektu. Z uwagi na końcowy etap realizacji wdrażania programów operacyjnych, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zwróciło uwagę na konieczność dostosowania zapisów dotyczących dochodów incydentalnych w wytycznych instytucji zarządzających. Zmiana progu istotności miała stanowić jedną z metod uchronienia przed wystąpieniem niedających się zagospodarować oszczędności w programach, w tym przede wszystkim, na etapie ostatniego okresu realizacji Programu i rozliczenia końcowego. Podniesienie progu istotności z dotychczasowej wartości 1% do 10%, w ramach RPO WP, pozwoli na uniknięcie problemów z zagospodarowaniem małych kwot wynikających ze zwrotów środków, będących skutkiem uzyskania dochodów incydentalnych. e. Indykatywny wykaz indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata W okresie sprawozdawczym ww. dokument był aktualizowany 2-krotnie: - w dniu 19 lutego 2013r. uchwałą nr 211/4956/13. Zmiana była podyktowana wyborem na listę projektów kluczowych przedsięwzięcia Uniwersytetu Rzeszowskiego pn.: Zakład nauk o człowieku w związku z rozstrzygnięciem naboru projektów trwającego od dnia 21 września 2012 r. do dnia 12 października 2012r. w ramach V osi priorytetowej Infrastruktura publiczna, Działanie 5.1 Infrastruktura edukacyjna, schemat A Szkoły wyższe. - w dniu 15 października 2013 r. uchwałą nr 279/6796/13. Zmiana była podyktowana następującymi czynnikami: podjęciem przez ZWP w dniu 16 lipca 2013r. decyzji w sprawie rozwiązania umowy dotyczącej przygotowania indywidualnego projektu kluczowego pn. Utworzenie ponadregionalnego Centrum Szkolenia Lotniczego w oparciu o zmodernizowaną infrastrukturę lotniska w Krośnie I etap, co skutkuje usunięciem go z wykazu, usunięciem przedsięwzięcia pn.: Laboratorium Edukacji Finansowej (rezygnacja beneficjenta z realizacji inwestycji), usunięciem przedsięwzięcia pn.: Kompleksowa informatyzacja Zespołu Opieki Zdrowotnej nr 2 w Rzeszowie jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej PSIM (w wyniku kilkukrotnych wezwań beneficjenta, trwających od 2012 r. do złożenia zmienionego zakresu rzeczowego i harmonogramu przygotowania projektu, beneficjent nie podjął działań zmierzających do przygotowania inwestycji), decyzją ZWP z dnia 9 września 2013r. o warunkowym wprowadzeniu na listę projektów kluczowych projektu pn.: Kompleksowa informatyzacja Szpitala Miejskiego w Przemyślu jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej PSIM (Warunkiem umieszczenia ww. projektu w wykazie było spełnienie kryteriów ustalonych przez ZWP dla projektów kluczowych. Pozytywna ocena ww. przedsięwzięcia, przeprowadzona w oparciu 29

30 o te kryteria, stanowi podstawę do podjęcia decyzji przez Zarząd w sprawie wprowadzenia projektu do wykazu projektów kluczowych) oraz decyzją ZWP o wprowadzeniu na listę projektów kluczowych przedsięwzięcia z listy rezerwowej pn.: eprz otwarta platforma e-usług zintegrowana z systemem informatycznym nowej generacji. f. Roczny plan kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na rok 2014 W dniu 12 listopada 2013r. uchwała nr 291/7021/13 ZWP przyjęto ww. dokument, który został następnie zaakceptowany przez Instytucję Koordynującą RPO (pismo z dnia 30 grudnia 2013 r., znak: DKF-IV ABi/13). g. Stanowisko dotyczące możliwości i warunków obniżania wskaźników procentowych korekty zawartych w dokumencie Wymierzanie korekt finansowych za naruszenie prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE tzw. Taryfikatorze. W dniu 30 kwietnia 2013r. uchwałą nr 229/5421/13 ZWP dokonał ww. dokumentu. Zmiana polegała na dostosowaniu zapisów załącznika do uchwały do treści znowelizowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w dniu 14 listopada 2012r. dokumentu pn. Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE (tzw. Taryfikatora). Zgodnie z informacjami przekazanymi przez MRR zmiany wprowadzone do Taryfikatora spowodowane były koniecznością: dostosowania jego treści do aktualnego brzmienia ustawy Prawo zamówień publicznych, doprecyzowania budzących wątpliwości zapisów Instrukcji i części tabelarycznej dokumentu, zaktualizowania podstaw prawnych oraz usunięcia zbędnych bądź błędnych zapisów, w tym fragmentów zdezaktualizowanych oraz powtarzających się. Kontrakt Wojewódzki W związku z wejściem w życie uchwały Rady Ministrów, zmieniającej uchwałę w sprawie zakresu i warunków dofinansowania RPO WP oraz przyjętego decyzji KE Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w dniu 4 listopada 2013r. podpisano aneks nr 6 do Kontraktu wojewódzkiego dla województwa podkarpackiego. Zmiany, których dokonano w ww. dokumentach miały na celu poprawę realizacji RPO WP i efektywne wykorzystania środków Unii Europejskiej. W okresie sprawozdawczym w ramach realizacji RPO WP miały zastosowanie następujące programy pomocowe: 1) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie transportu multimodalnego w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 15 kwietnia 2009r. 2) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 5 czerwca 2009r. 30

31 3) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na projekty w zakresie badań i rozwoju w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 25 czerwca 2010r. 4) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 16 lipca 2010r. 5) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy ze środków instrumentów inżynierii finansowej w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 24 listopada 2011r. i zastąpiło dotychczas obowiązujące Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy przez fundusze pożyczkowe i poręczeniowe w ramach regionalnych programów operacyjnych z dnia 15 czerwca 2009r. 6) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 3 listopada 2009r. 7) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 14 grudnia 2010r. i zastąpiło poprzednio obowiązujące. 8) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 18 grudnia 2010r. i zastąpiło poprzednio obowiązujące. 9) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 21 grudnia 2010r. i zastąpiło poprzednio obowiązujące. 10) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikoprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 21 grudnia 2010r. i zastąpiło poprzednio obowiązujące. 11) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 30 grudnia 2010r. 12) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 31 grudnia 2009r. Projekty kluczowe w ramach RPO WP W ramach przeprowadzonego w okresie od 21 września do 12 października 2012r. naboru wniosków do Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata w ramach V osi priorytetowej Infrastruktura publiczna, działanie 5.1 Infrastruktura edukacyjna schemat A Szkoły wyższe złożono 4 projekty. W ramach konsultacji społecznych przeprowadzonych w okresie od dnia 14 listopada do 17 grudnia 2012r. nie wpłynęły uwagi do ww. projektów. W dniu 9 stycznia 2013r. ZWP uchwałą nr 202/4707/13 wybrał do ww. Wykazu projekt pn. Zakład nauk o człowieku realizowany przez Uniwersytet Rzeszowski o całkowitej wartości 5,48 mln euro (23 mln PLN), w tym EFRR 4,66 mln euro (19,55 mln PLN). Ponadto w ramach przeprowadzonego naboru projektów kluczowych - rezerwowych w okresie od dnia 19 października do 9 listopada 2012r w osi priorytetowej IV Ochrona 31

32 środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom oraz w okresie od dnia 25 października do 16 listopada 2012r. w osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne w ramach działania 4.4 złożono 36 projektów. W wyniku oceny tych projektów stwierdzono, iż 2 projekty spełniają kryteria ustalone przez ZWP. Projekty zostały poddane konsultacjom społecznym. Wpłynęło 60 uwag wyrażających poparcie dla realizacji projektów, w tym: 17 odnoszących się do projektu pn.: Zakup samochodów specjalnych ratownictwa wysokościowego, wodnego, technicznego i ochrony dróg oddechowych dla jednostek ratowniczo - gaśniczych komend Państwowej Straży Pożarnej woj. Podkarpackiego, zgłoszonego przez Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie oraz 43 odnoszące się do projektu pn.: Poprawa stanu bezpieczeństwa na terenie województwa podkarpackiego poprzez wyposażenie jednostek Policji w specjalistyczny sprzęt zapewniający zapobieganie, przeciwdziałanie oraz likwidację negatywnych skutków zagrożeń naturalnych, technologicznych oraz społecznych, zgłoszonego przez Komendę Wojewódzką Policji w Rzeszowie. Dodatkowo płynęły 2 negatywne uwagi dotyczące realizacji projektu pn.: Poprawa stanu bezpieczeństwa na terenie województwa podkarpackiego poprzez wyposażenie jednostek Policji w specjalistyczny sprzęt zapewniający zapobieganie, przeciwdziałanie oraz likwidację negatywnych skutków zagrożeń naturalnych, technologicznych oraz społecznych, zgłoszonego przez Komendę Wojewódzką Policji w Rzeszowie. W dniu 28 czerwca 2013r. ZWP uchwałą nr 245/5914/13 przyjął ww. projekty na Listę rezerwową projektów kluczowych. Natomiast w ramach III osi priorytetowej złożono 2 projekty. Pozytywną ocenę otrzymał jeden projekt. W okresie od 4 września do 4 października 2013r. przeprowadzono konsultacje społeczne dla ww. projektu. Nie wpłynęły żadne uwagi. W ramach drugiego projektu w okresie sprawozdawczym prowadzane były uzgodnienia z wnioskodawcą dot. zakresu rzeczowego projektu. W okresie od 29 sierpnia do 20 września 2013r. ZWP przeprowadził nabór projektów rezerwowych do Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata w osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna, działanie 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, Schemat A Infrastruktura ochrony zdrowia. W ramach naboru złożono 8 projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,16 euro ( ,69 PLN). 7 projektów otrzymało ocenę pozytywną. W okresie od 17 października do 19 listopada 2013r. ogłoszono konsultacje społeczne dla ww. projektów. W wyniku przeprowadzonych konsultacji do Instytucji Zarządzającej RPO WP wpłynęło 9 uwag wyrażających poparcie dla realizacji projektu pn.: Zwiększenie dostępności do diagnostyki nowotworowej w Powiecie Sanockim poprzez zakup tomografu komputerowego i aparatu USG dla Szpitala specjalistycznego w Sanoku, zgłoszonego przez Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Sanoku. ZWP uchwałą nr 295/7129/13 z dnia 26 listopada 2013r. przyjął 7 ww. projektów na Listę rezerwową Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata Na dzień 31 grudnia 2013r. w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata ujęto 85 projektów na łączną kwotę dofinansowania z UE wynoszącą 302,17 mln euro (1 267,352 mln PLN), co stanowi 25% alokacji RPO WP. 32

33 Tabela 1. Projekty kluczowe wg osi priorytetowych. Oś priorytetowa 1 Oś priorytetowa: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka Liczba Wartość dofinansowa nia z EFRR (w mln PLN) Wartość dofinansowan ia z EFRR (w mln euro) ,612 85,03 2 Oś priorytetowa: Infrastruktura techniczna , ,53 3 Oś priorytetowa: Społeczeństwo informacyjne ,041 45,31 4 Oś priorytetowa: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom 2 46,189 11,01 5 Oś priorytetowa: Infrastruktura publiczna ,576 41,62 6 Oś priorytetowa: Turystyka i kultura 3 45,401 10,82 7 Oś priorytetowa: Spójność wewnątrzregionalna 1 24,513 5,84 8 Oś priorytetowa: Pomoc techniczna Razem , ,17 Do dnia 31 grudnia 2013r. zawarto 83 pre-umowy dotyczące przygotowania indywidualnych projektów kluczowych w ramach RPO WP na kwotę wnioskowanego dofinansowania z EFRR w wysokości 308,79 mln euro (1 295,14 mln PLN). W okresie sprawozdawczym podpisano 15 umów o dofinansowanie projektów kluczowych na kwotę dofinansowania z EFRR ,3 euro ( ,56 PLN). Od początku realizacji Programu podpisano łącznie 80 umów o dofinansowanie projektów kluczowych na kwotę dofinansowania z EFRR ,43 euro ( ,31 PLN), co stanowi 24% alokacji UE na realizację RPO WP oraz 97% wartości projektów w Wykazie. W okresie sprawozdawczym zatwierdzono 218 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,89 euro ( ,2 PLN), natomiast od początku realizacji Programu zatwierdzono 548 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,45 euro ( ,59 PLN). Należy zauważyć, iż poziom płatności dla projektów kluczowych znacznie wzrósł w okresie sprawozdawczym. Dotychczas zakończono realizację 19 projektów na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,93 euro ( ,21 PLN). Szczegółowe informacje nt. projektów kluczowych zawarto w Analizie jakościowej poszczególnych osi priorytetowych. 33

34 Wykres 7. Stan zaawansowania projektów kluczowych RPO WP w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,38 306,99 306,99 293,42 302, , , ,37 23,16 23,92 20,96 0 Wartość Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach Wartość w złożonych dofinansowania poprawnych wnioskach Wartość w pod z zatwierdzonych EFRR dofinansowania względem w podpisanych formalnym projektach z EFRR umowach/wydanych we wnioskach Alokacja beneficjentów EFRR decyzjach w Wykazie o płatność Okres sprawozdawczy Od początku realizacji Programu *W przypadku wniosków o dofinansowanie formalnie poprawnych oraz zatwierdzonych, podano łączną kwotę dofinansowania z EFRR i budżetu państwa (w mln euro). Źródło: KSI SIMIK (07-13) Analiza postępu finansowego i rzeczowego W okresie sprawozdawczym ogłoszono 6 konkursów wniosków w ramach dwóch osi priorytetowych RPO WP tj.: osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka oraz VIII Pomoc techniczna. Zakończono 6 konkursów (w tym konkurs z 2012r.), w ramach których złożono 748 wniosków o dofinansowanie. W okresie sprawozdawczym liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym (projekty kluczowe oraz projekty złożone w ramach konkursów ogłoszonych w 2012 i 2013 roku) wyniosła 422 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,23 euro ( ,88 PLN). Do realizacji zatwierdzono 431 projektów (projekty kluczowe oraz projekty złożone w ramach konkursów ogłoszonych w 2012 i 2013 roku) na łączną kwotę dofinansowania ,15 euro ( ,54 PLN) i podpisano 291 umów. Zatwierdzono wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,9 euro ( ,29 PLN). Płatności zrealizowane na rzecz beneficjentów w ramach RPO WP wyniosły ,67 euro ( ,17 PLN). W ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej nie były deklarowane wydatki kwalifikowalne. Informacje nt. przyczyn tej sytuacji w punkcie 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze. Od początku realizacji Programu ogłoszono łącznie 72 konkursy wniosków w 8 osiach priorytetowych. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,98 euro ( ,72 PLN). Złożono projekty z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,45 euro ( ,27 PLN), tj. 209% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Liczba projektów kluczowych i konkursowych ocenionych pozytywnie pod względem formalnym do 31 grudnia 2013r. wyniosła projekty na łączną wartość wnioskowanego 34

35 dofinansowania ,13 euro ( ,22 PLN). Do realizacji zatwierdzono projektów na łączną kwotę dofinansowania ,7 euro ( ,04 PLN). Podpisano umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,69 euro ( ,39 PLN), co stanowi 94% zobowiązań UE na lata W 2013r. poziom kontraktacji wzrósł o 9% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Do dnia 31 grudnia 2013r. poziom kontraktacji powyżej 90% alokacji wystąpił w osiach priorytetowych: VII Spójność wewnątrzregionalna 97%, V Infrastruktura publiczna 97%, VI Turystyka i kultura 97%, II Infrastruktura techniczna 96%, IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom 96%, III Społeczeństwo informacyjne 93%. Poziom wykorzystania alokacji poniżej 90% wystąpił w osiach priorytetowych: I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka 87% oraz VIII Pomoc techniczna 82%. Od początku realizacji Programu zatwierdzono wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,6 euro ( ,5 PLN). W 2013r. odnotowano znaczący wzrost wydatków wykazanych przez beneficjentów we wnioskach płatność, który wyniósł 24% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Analizując poziom wykorzystania alokacji na podstawie wartości wniosków beneficjentów o płatność według osi priorytetowych, na uwagę zasługuje wysoki poziom wykorzystania alokacji w osi priorytetowej: VI Turystyka i kultura 87%, V Infrastruktura publiczna 85%, IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom 83%. Poziom wykorzystania alokacji między 60-80% wystąpił w osiach priorytetowych: II Infrastruktura techniczna 76%, VII Spójność wewnątrzregionalna 76%, VIII Pomoc techniczna 75%, I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka 69%. Najniższy poziom wykorzystania alokacji w ramach wydatków wykazanych przez beneficjentów we wnioskach o płatność wystąpił w osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne 23%, jednakże nastąpił tu znaczący wzrost w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego. Płatności z EFRR zrealizowane na rzecz beneficjentów wyniosły ,42 euro ( ,6 PLN). W okresie sprawozdawczym zakończono realizację 375 projektów. Natomiast od uruchomienia Programu zakończono realizację projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,94 euro ( ,06 PLN), co stanowi 51% zobowiązań UE na lata W 2013r. odnotowano duży wzrost liczby zakończonych projektów, która wyniosła 28% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Do dnia 31 grudnia 2013r. największa liczba zakończonych projektów wystąpiła w osiach priorytetowych: I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka 661 projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,84 euro ( ,93 PLN), II Infrastruktura techniczna 334 projekty na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,26 euro ( ,59 PLN), IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom 216 projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,27 euro ( ,93 PLN). W okresie sprawozdawczym w konkursie w działaniach 1.3 i 4.1 schemat B wnioskowana kwota dofinansowania złożonych wniosków była dużo wyższa od szacunkowej kwoty przeznaczonej na dany konkurs. Natomiast w działaniu 1.1 schemat B wnioskowana kwota dofinansowania wielokrotnie przewyższała dostępną w konkursie alokację. 35

36 Wykres 8. Stan zaawansowania osi priorytetowych RPO WP dane zbiorcze na dzień 31 grudnia 2013r. (w mln euro) ,68 378,41 374,66 364,77 306,88 287,30 267,05 225,31 211,22 170,45 163,69 141,45 146,68 127,36 123,81 107,82 99,13 67,99 79,5477,55 65,46 63,49 60,11 46,22 31,09 28,47 37,07 35,90 25,54 15,37 32,28 23,18 Oś I Oś II Oś III Oś IV Oś V Oś VI Oś VII Oś VIII Alokacja EFRR Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność Źródło: KSI SIMIK (07-13). 120% 100% 80% 60% 96,39% 93,38% 87,02% 75,92% 68,83% 97,50% 96,03% 97,21% 96,83% 82,16% 82,99% 84,66% 87,06% 75,57% 74,56% 40% 20% 22,60% 0% Oś I Oś II Oś III Oś IV Oś V Oś VI Oś VII Oś VIII Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach jako % alokacji Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność jako % alokacji 36

37 Opis przyczyn niskiego stopnia realizacji wskaźników finansowych oraz podjętych środków zaradczych w osi priorytetowej III znajduje się w punkcie 3. Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania Programu wg priorytetów. Procedura odwoławcza Zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84 poz.712 z późn. zm.) oraz Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 12 kwietnia 2011r. w zakresie wymogów, jakie powinny uwzględniać procedury odwoławcze ustalone dla programów operacyjnych dla konkursów ogłaszanych od dnia 20 grudnia 2008r., w procesie wyłaniania projektów do dofinansowania w trybie konkursowym od dnia 20 grudnia 2008r. obowiązywały dwa etapy procedury odwoławczej: etap przedsądowy prowadzony przez IZ RPO WP, etap postępowania przed sądami administracyjnymi tj.: wojewódzkim sądem administracyjnym oraz Naczelnym Sądem Administracyjnym. Zgodnie z Procedurą odwoławczą obowiązująca w ramach RPO WP dla konkursów ogłaszanych od dnia 20 grudnia 2008r., przyjętą uchwałą ZWP Nr 190/3586/09 z dnia 13 maja 2009r., a następnie zmienioną uchwałami Nr 241/4572/09 z dnia 1 grudnia 2009 r., Nr 276/5426/10 z dnia 4 maja 2010r., Nr 591/1241/11 z dnia 5 lipca 2011r. i Nr 244/5883/13 z dnia 25 czerwca 2013r., w przypadku negatywnej oceny projektu Wnioskodawca po otrzymaniu informacji o wynikach oceny, może wnieść protest do IZ RPO WP, w terminie, trybie i warunkach określonych w przedmiotowej procedurze. W takim przypadku w pisemnej informacji o wynikach oceny, IZ RPO WP zamieszcza uzasadnienie wyników oceny projektu oraz pouczenie o możliwości wniesienia protestu do IZ RPO WP, wraz z informacją o tym, iż musi on być wniesiony w formie pisemnej w ciągu 14 dni kalendarzowych od otrzymania informacji o negatywnym wyniku oceny wniosku. ETAP PRZEDSĄDOWY: Do dnia 31 grudnia 2013r. złożono do IZ RPO WP 525 protestów. W 2013r. złożono do IZ RPO WP 83 protesty. IZ RPO WP zweryfikowała (tj. rozpatrzyła lub pozostawiła bez rozpatrzenia) 74 protesty w tym: Pozostawiono bez rozpatrzenia 2 Uwzględniono 16 Nie uwzględniono 56 Na dzień 31 grudnia 2013r. 9 protestów było w trakcie rozpatrywania. Tabela nr. 1 Informację nt. zgłoszonych protestów w podziale na działania oraz etapy oceny 37

38 ZESTAWIENIE PROTESTÓW ZŁOŻONYCH DO IZ RPO WP W 2013 R. (STAN NA 31 GRUDNIA 2013) Działanie Protesty ogółem Protesty od oceny formalnej w tym uwzględn ione w tym nieuwzglę dnione w tym pozostawi one bez rozpatrze nia w trakcie Protesty od oceny merytory cznej w tym uwzględ nione w tym nieuwzględ nione w tym pozostawio ne bez rozpatrzenia w trakcie 1.1 B Suma W 2013 roku nie złożono protestu od oceny strategicznej. ETAP POSTĘPOWANIA PRZED SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI: Po otrzymaniu informacji o negatywnym wyniku rozpatrzenia protestu Wnioskodawca może w tym zakresie wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wniesienie skargi odbywa się na zasadach określonych w art. 30c ust. 1, 2 i 5 ustawy dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84 poz.712 z późn. zm.). Od orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, Wnioskodawca lub IZ RPO WP może wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego na zasadach określonych w art. 30d ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84 poz.712 z późn. zm.). W roku 2013 skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na nieuwzględnienie protestu złożono w 16 przypadkach. Wojewódzki Sąd Administracyjny w 14 przypadkach oddalił skargę, natomiast w dwóch przypadkach skargę uznał. Od skarg oddalonych Wnioskodawcy nie składali w 2013r. skarg kasacyjnych. ZWP w jednym z dwóch przypadków uznania skargi przez Wojewódzki Sąd Administracyjny wniósł do Naczelnego Sadu Administracyjnego skargę kasacyjną, którą oddalono. Postęp rzeczowy W IV kwartale 2013r. zbiorowość aktywnych zawodowo w województwie podkarpackim, według danych BAEL, liczyła 963 tys. osób, a biernych zawodowo 733 tys. osób. Wśród ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej aktywni zawodowo stanowili 56,8%, a bierni zawodowo 43,2%. Odsetek aktywnych zawodowo zwiększył się w stosunku do IV kwartału 2012r. (o 0,3 p. proc.). W 2013r. w województwie podkarpackim pracujący stanowili 48,1%, a bezrobotni 8,6% ludności w wieku 15 lat i więcej, podczas gdy w IV kwartale 2012r. odpowiednio 48,6% i 7,9%. Natomiast liczba aktywnych zawodowo zwiększyła się o 2,2% w porównaniu z IV kwartałem 2012r. (w tym liczba pracujących o 0,7% i bezrobotnych o 10,6%). Ponadto wzrosła również liczba biernych zawodowo o 1,1%. Wzrost liczby pracujących nastąpił zarówno w populacji mężczyzn o 0,9% jak i w populacji kobiet o 0,6%. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, liczba pracujących zwiększyła się wśród mieszkańców miast o 2,9%, natomiast zmniejszyła się na wsi o 0,6%. 38

39 W analizowanym okresie liczba bezrobotnych zwiększyła się w populacji mężczyzn i kobiet (odpowiednio: o 12,5% i 8,3%) oraz wśród mieszkańców miast o 27,5%. Wśród mieszkańców wsi liczba ta pozostała na tym samym poziomie. W IV kwartale 2013r. współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 56,8%, co oznacza, że na każde 100 osób, które ukończyły 15 lat, 57 osób było aktywnych zawodowo, czyli miało pracę lub jej poszukiwało. Współczynnik aktywności zawodowej w populacji mężczyzn wyniósł 64,6% i był wyższy w stosunku do IV kwartału 2012r. (o 1,0 p. proc.). Wśród kobiet współczynnik ten kształtował się na poziomie 49,4% i był niższy zarówno w stosunku do IV kwartału 2012r. (o 0,2 p. proc.). Na wsi aktywność zawodowa w IV kwartale 2013r. kształtowała się na poziomie 57,3% i zmniejszyła się w stosunku do IV kwartału 2012r. (o 0,1 p. proc.) Dla miast współczynnik był niższy niż dla wsi i wyniósł 56,1%. Najwyższym poziomem aktywności zawodowej charakteryzowały się osoby w wieku lata, dla których współczynnik wyniósł 87,5%. Był on niższy w stosunku do IV kwartału 2012r. Najniższą aktywnością zawodową charakteryzowały się osoby w wieku 55 lat i więcej. Dla tej grupy współczynnik kształtował się na poziomie 24,1%. Biorąc pod uwagę poziom wykształcenia, najwyższą aktywnością zawodową charakteryzowały się osoby z wykształceniem wyższym. Na każde 100 osób mających wyższe wykształcenie 82 osoby były aktywne zawodowo. Najniższym współczynnikiem aktywności odznaczały się osoby posiadające wykształcenie gimnazjalne, podstawowe, niepełne podstawowe i bez wykształcenia szkolnego. Na każde 100 osób z takim wykształceniem 19 osób było aktywnych zawodowo. W IV kwartale 2013r. populacja pracujących województwa podkarpackiego, według danych BAEL, wyniosła 816 tys. osób i stanowiła 84,7% aktywnych zawodowo. Wśród pracujących przeważali mężczyźni (55,4%) oraz mieszkańcy wsi (56,9%). Wskaźnik zatrudnienia w IV kwartale 2013r. wyniósł 48,1% co oznacza, że na każde 100 osób, które ukończy 15 lat, przypadało 48 osób pracujących. W odniesieniu do IV kwartału 2012r. nastąpił spadek wskaźnika zatrudnienia (o 0,5 p. proc.). Wskaźnik ten zmniejszył się zarówno w populacji mężczyzn (o 0,1 p. proc.) jak i kobiet (o 0,7 p. proc.) oraz wśród mieszkańców miast i wsi (odpowiednio: o 0,8 i 0,1 p. proc.). Biorąc pod uwagę poziom wykształcenia, najwyższym wskaźnikiem zatrudnienia charakteryzowały się osoby z wykształceniem wyższym (73,8%), najniższym zaś osoby posiadające wykształcenie gimnazjalne, podstawowe, niepełne podstawowe i bez wykształcenia szkolnego (14,7%). Stosunkowo niski wskaźnik zatrudnienia wystąpił wśród osób legitymujących się wykształceniem średnim ogólnokształcącym (37,2%). Populacja bezrobotnych (według danych BAEL) w IV kwartale 2013r. w województwie podkarpackim wyniosła 146 tys. osób. W badanym okresie stopa bezrobocia wyniosła 15,2%, co oznacza, że wśród aktywnych zawodowo co siódma osoba była bez pracy. Stopa bezrobocia zwiększyła się w stosunku do IV kwartału 2012r. (o 1,2 p. proc.). Najwyższą stopą bezrobocia charakteryzowały się osoby w wieku lata (47,1%), a najniższą osoby w wieku 55 lat i więcej (5,1%). Biorąc pod uwagę poziom wykształcenia, najwyższą stopą bezrobocia odznaczała się grupa osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (23,6%), a najniższą z wykształceniem wyższym (10,3%). W IV kwartale 2013r. przeciętny czas poszukiwania pracy przekraczał 10 miesięcy i kształtował się na tym samym poziomie jak w poprzednim kwartale. Liczba osób, które poszukiwały pracy dłużej niż rok, tj. długotrwale bezrobotnych wyniosła 45 tys. Udział tej 39

40 grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 32,2%, w IV kwartale 2012r. 31,8%, natomiast w III kwartale 2013r. 30,8%. Większość w tej grupie stanowili mieszkańcy wsi. 1. W zakończonych w RPO WP projektach wskaźnik Utworzone miejsca pracy (brutto) osiągnął 3 152,25 EPC, co stanowi 85% wartości docelowej w 2013r. w tym: kobiety EPC, co stanowi 69% wartości docelowej w 2013r., mężczyźni 1 872,25 EPC, co stanowi 101% wartości docelowej w 2013r. Najwyższą wartość powyższy wskaźnik osiągnął w ramach I osi priorytetowej 2 131,75 EPC. Zgodnie z podpisanymi w RPO WP umowami szacuje się, że wskaźnik Utworzone miejsca pracy (brutto) (EPC) osiągnie 4 444,77, co stanowi 90% wartości docelowej w 2015r. Trzeba zaznaczyć, że wartość ww. wskaźnika jest na bardzo wysokim poziomie. Jednakże poziom wskaźnika miejsc pracy dla kobiet jest mniejszy od mężczyzn. Sytuacja ta jest spowodowana tym, że w ramach RPO WP powstaje zdecydowanie mniej miejsc pracy dla kobiet, co jest związane z rodzajami branż wspieranych przez Program. Na obecnym etapie wdrażania RPO WP nie jest możliwe podjęcie dodatkowych środków zaradczych zapobiegających ww. sytuacji. Informacje szczegółowe na temat realizacji ww. wsk. w podziale na płeć podano w punkcie Zasada równości szans. Tabela 2. Miejsca pracy zgodnie z podpisanymi umowami w ramach RPO WP. Nazwa osi priorytetowej Miejsca pracy zgodnie z podpisanymi umowami Wskaźnik rezultatu Oś priorytetowa I: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka 2 995,5 Oś priorytetowa II: Infrastruktura techniczna 50 Oś priorytetowa III: Społeczeństwo informacyjne 15 Oś priorytetowa IV: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom 109,5 Oś priorytetowa V: Infrastruktura publiczna 978,77 Oś priorytetowa VI: Turystyka i kultura 210 Oś priorytetowa VII: Spójność wewnątrzregionalna 86 Razem 4 444,77 Zgodnie z ww. tabelą najwięcej miejsc pracy wygenerują projekty realizowane w ramach I osi priorytetowej, tj, 67% ogólnej liczby. Są to miejsca pracy tworzone w większości przez MŚP. Dodatkowo trzeba zaznaczyć, iż analiza przeprowadzona w 2012r. przez IZ RPO WP dotycząca pośrednich miejsc pracy w projektach tworzonych na terenach inwestycyjnych i we wspartych przez instrumenty inżynierii finansowej przedsiębiorstwach wskazuje na dodatkowe etatów. W sumie w ramach RPO WP wg deklaracji powstanie 5 529,77 miejsc pracy, nie jest to znacząca liczba w skali liczby pracujących w województwie ale istotna z punktu widzenia trudnej sytuacji społeczno-gospodarczej regionu. Ponadto w kolejnym okresie sprawozdawczym planowane jest zakontraktowanie kolejnych projektów w ramach konkursów przeprowadzonych w działaniu 1.1 schemat B, 1.3 oraz 1.4 schemat A. Sytuacja ta spowoduje, iż wskaźnik miejsca pracy znacznie wzrośnie, co pozytywnie wpłynie na realizację celu Programu. 1 Aktywność ekonomiczna ludności w województwie podkarpackim IV kwartał 2013r., Urząd Statystyczny Rzeszów. 40

41 Symulację wpływu realizacji RPO WP na wybrane wskaźniki makroekonomiczne gospodarki województwa podkarpackiego przeprowadzono z wykorzystaniem regionalnego modelu HERMIN gospodarki województwa podkarpackiego (Model). W opracowaniu wykorzystano wersję Modelu z dnia 2 września 2009 r., przekazaną przez Instytut Wiedzy i Innowacji w Warszawie (IWI) w ramach badania ewaluacyjnego pn. Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN. W celu dokonania oszacowań wpływu Programu na wskaźniki Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w województwie podkarpackim oraz Liczba utworzonych miejsc pracy (netto) zaktualizowano dane dot. zrealizowanych oraz prognozowanych płatności w ramach Programu w latach w celu uzyskania wartości przejścia (wskaźników) z kategorii interwencji Programu do kategorii ekonomicznych Modelu oraz uwzględniono rozkład alokacji EFRR na kategorie interwencji (stan na 31 grudnia 2011r.). Ponieważ model HERMIN ze swej specyfiki nie uwzględnia podziału zmiennej L 2 wg płci, dane dot. Liczby utworzonych miejsc pracy (netto) dla kobiet i mężczyzn uzyskano w wyniku dodatkowych analiz poza modelem HERMIN. Przeprowadzono ekstrapolację trendu liniowego danych zawartych w Banku Danych Regionalnych dot. rozkładu zmiennej płeć w ogólnej liczbie pracujących w województwie podkarpackim 3. Uzyskane współczynniki udziału 4 wykorzystano do rozbicia otrzymanej w wyniku symulacji makroekonomicznej ogólnej liczby utworzonych miejsc pracy netto ze względu na płeć. W związku z powyższym uzyskano dla 2012 r. następujące wartości: (kobiety 342 szt.), (mężczyźni 434 szt.). Prezentowane w sprawozdaniu wartości realizacji wskaźnika uzyskano w wyniku przeprowadzenia przez Instytucję Zarządzającą RPO WP symulacji wpływu RPO WP na wskaźniki makroekonomiczne regionu. W tym celu wykorzystano wersję modelu gruntownie zmodyfikowaną w ramach badania ewaluacyjnego pn. Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN. Zakres zmian w porównaniu do wersji modelu, (2006r.), na podstawie którego uzyskano prezentowane w programie wartości docelowe należy ocenić jako zasadniczy i w konsekwencji mający decydujący wpływ na różnice pomiędzy wartościami docelowymi, a uzyskanymi w oparciu o bieżące symulacje. Specyfika analiz prognostycznych/ symulacji stanowi prawdopodobny przebieg wystąpienia zjawiska w szeregu czasowym, przy założeniu, że nie zaistnieją w rzeczywistości zjawiska nadzwyczajnie, których nie dało się przewidzieć w momencie określenia założeń w scenariuszu bazowym i prognostycznym. Tak więc przy interpretowaniu danych dot. postępu realizacji przedmiotowego wskaźnika należy wziąć pod uwagę, że w poprzednich latach regionalny model HERMIN województwa podkarpackiego bazował na scenariuszu uwzględniającym dane do 2002r. włącznie. Po aktualizacji bazy danych do 2006r. możliwe było założenie pewnych trendów, co z kolei pozwoliło na opracowanie nowego, zbliżonego do rzeczywistości i prawdopodobnego scenariusza zmian. Do większych modyfikacji należało wprowadzenie do założeń modelu mechanizmów cyklu koniunkturalnego, jak również uwzględnienie wejścia Polski do strefy euro. Uwzględniona została także rzeczywista (choć szacunkowa) wielkość migracji zagranicznych i ich konsekwencje dla dalszego rozwoju gospodarczego województwa. Ponadto urealniono dane nt. płatności 2 W regionalnych modelach makroekonomicznych HERMIN powyższy wskaźnik oznaczony jest jako zmienna endogeniczna "L", Number of net jobs created (no gender split), tj. liczba dodatkowo pracujących ogółem w tys. w rezultacie implementacji RPO - różnica pomiędzy scenariuszami "z RPO" "bez RPO". 3 Źródło: Bank Danych Lokalnych, Aktywność Ekonomiczna Ludności (dane średnioroczne), Ludność aktywna zawodowo wg typu aktywności, wieku i płci. 4 Współczynniki udziału: dla kobiet od 0,45 do 0,43, dla mężczyzn od 0,55 do 0,57. 41

42 w ramach RPO WP w okresie , co ze względu na specyfikę modelu HERMIN ma decydujące znaczenie przy określaniu i interpretowaniu skali i rozkład wpływu w szeregu czasowym. Resumując, obecnie przeprowadzona symulacja pozwoliła na urealnienie skali wpływu RPO WP na zjawisko, jakim jest zmiana PKB województwa podkarpackiego i miejsca pracy. Mając na uwadze, iż symulacje przeprowadzane były za pomocą różnych wersji modelu, porównywanie danych dot. wartości docelowej i realizacji oraz prezentowanie prostych, procentowych statystyk nt postępu realizacji wskaźnika, z punktu widzenia metodologii jest niezasadne. W okresie sprawozdawczym sytuacja społeczno-gospodarcza województwa podkarpackiego w sektorze rynku pracy charakteryzowała się nadal rosnącym poziomem stopy bezrobocia. Niesprzyjająca sytuacja ekonomiczna regionu (patrz. punkt 2.4) miała wpływ na wartość realizacji wskaźnika Utworzone miejsca pracy (brutto). W okresie sprawozdawczym przeprowadzono badanie pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata Głównym celem ewaluacji była ocena stopnia realizacji wskaźników RPO WP. W ramach badania wyciągnięto następujące wnioski: do przyczyn nieosiągnięcia wartości docelowych wskaźników zaliczono: niezakończenie projektów/ wciąż trwające nabory wniosków, ponadto realizacja niektórych projektów rozpoczęła się w przeciągu ostatnich kilku miesięcy, w związku z powyższym ich efekty możliwe będą do zaobserwowania dopiero za jakiś czas; błędy przy szacowaniu wartości docelowej, a także zmiana sytuacji (np. społeczno-gospodarczej czy demograficznej) mającej wpływ na wartości wskaźników; niskie zainteresowanie potencjalnych beneficjentów projektami dotyczącymi B&R, np. ze względu na spowolnienie gospodarcze oraz stosunkowo niską wartość dofinansowania przedsiębiorstwa nie są skłonne angażować się w kosztowne przedsięwzięcia o wysokim stopniu ryzyka; długotrwałe przygotowanie i wdrażanie projektów dotyczących budowy sieci szerokopasmowych, powodujące, że wartości wskaźników będą osiągane dopiero pod koniec wdrażania Programu; ograniczona liczba beneficjentów, którzy mogliby realizować projekty (linie kolejowe); zmiany w przepisach dotyczących OOŚ, które spowodowały konieczność uzupełnienia dokumentacji niezbędnej do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i zgody na realizację przedsięwzięcia; błędne oszacowanie kosztów jednostkowych (wzrost cen w sektorze budowalnym); tendencja spadku udziału transportu publicznego w transporcie lokalnym; niskie zainteresowanie beneficjentów realizacją projektów określonego typu (np. ze względu na trudność przedsięwzięć); linia demarkacyjna pomiędzy RPO WP a innymi programami operacyjnymi. do przyczyn nadwykonania wskaźników zalicza się: zrealizowanie przez beneficjentów projektów o niższej wartości niż zakładano przy programowaniu wartości docelowych wskaźnika, co pozwoliło na realizację większej liczby projektów w danym zakresie; realokacja środków związana z dużym zainteresowaniem beneficjentów realizacją projektów z danego zakresu, co spowodowało większe wykonanie wskaźników; trudność w określeniu wartości docelowej na etapie programowania ze względu na brak dokładnych danych, które posłużyłyby do prawidłowego wyliczenia jego wartości, a także zmiana sytuacji społeczno-gospodarczej w toku wdrażania Programu; zmiana wartości docelowej wskaźnika w trakcie wdrażania Programu ze względu na występujące na danym etapie przekonanie o niemożności jej osiągnięcia oraz zmiana sytuacji, zgłoszenie większej liczby projektów i w efekcie przekroczenie zmniejszonej wartości docelowej 42

43 wskaźnika; aplikowanie beneficjentów o mniejszą niż maksymalna dostępna wartość dofinansowania, a także wygenerowanie dodatkowych oszczędności w projektach (np. w przetargach), co przełożyło się na możliwość realizacji większej niż założono liczby projektów. działania mające na celu podniesienie stopnia realizacji wskaźników podejmowane przez IZ RPO WP cechowały się dużą skutecznością i elastycznością. Do najczęściej stosowanych narzędzi przez IZ RPO WP należały: ogłaszanie dodatkowych naborów; realokacja środków w ramach poszczególnych osi; przeznaczanie większej ilości środków na konkurs, niż było to pierwotnie zakładane; zmiana kryteriów oceny wniosków; działania związane z promocją Programu. beneficjenci na etapie tworzenia wniosku o dofinansowanie mieli trudności z określeniem płci planowanych do zatrudnienia pracowników. W ramach RPO WP zgodnie z zasadą równości płci przewidziano, że zostanie utworzonych po tyle samo miejsc pracy dla kobiet i dla mężczyzn. Z kolei beneficjenci na etapie wnioskowania o dofinansowanie deklarowali, ile osób określonej płci zatrudnią w wyniku realizacji projektu, jednakże nie mieli oni na tym etapie ani wiedzy, ani wpływu na to, jakie osoby zgłoszą się w procesie rekrutacji. Jakkolwiek dane dotyczące płci zatrudnianych przez beneficjenta pracowników miały jedynie charakter sprawozdawczo-informacyjny, to projektodawcy zobowiązani byli do wyjaśnienia IZ RPO WP, dlaczego płeć osób obejmujących ostatecznie utworzone miejsca pracy różniła się od tej deklarowanej we wniosku o dofinansowanie. Zalecane byłoby zrezygnowanie z takiego wymogu na rzecz ogólnego jedynie wskazania przez beneficjenta we wniosku o dofinansowanie liczby miejsc pracy, przewidzianych do utworzenia jako rezultat realizacji projektu. informacje odnośnie miejsc pracy, powstałych w ramach RPO WP, dotyczy tylko etatów utworzonych na podstawie umowy o pracę (mierzonych w EPC ekwiwalencie pełnego czasu pracy) i zadeklarowanych przez beneficjentów we wniosku o dofinansowanie, a następnie rozliczonych we wniosku o płatność. Nie są to jednak wszystkie miejsca pracy, jakie w ogóle tworzone były w wyniku realizacji projektów oprócz ww. etatów, zatrudniane były także osoby na podstawie umów cywilno-prawnych bądź tworzono tymczasowe miejsca pracy; ponadto inwestycje i działania podejmowane w ramach projektów mogły generować powstawanie miejsc pracy także w bezpośrednim otoczeniu beneficjenta (efekt mnożnikowy). 5 W celu bardziej szczegółowego zobrazowania postępu rzeczowego RPO WP w załączniku nr 8 Wskaźniki kluczowe (core indicators) wartości wskaźników przedstawiono na podstawie danych z ostatnich wniosków o płatność, ograniczonych datą zakończenia realizacji projektu (według umowy o dofinansowanie). Wsparcie w podziale na sektory gospodarki (PKD 2007) Wsparcie wg sekcji PKD wskazano w załączniku nr 15. Ww. tabela przedstawia, podział na sektor gospodarki projektów, realizowanych RPO WP przez podmioty gospodarcze. Ich łączna wartość dofinansowania wynosi ,34 euro ( ,16 PLN). 5 Raport końcowy badania ewaluacyjnego pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO WP Województwa Podkarpackiego na lata

44 Duży wpływ na rozwój podkarpackiej gospodarki mają podmioty działające w sektorze przetwórstwa przemysłowego, usługowego(w tym głównie w sektorze handlu hurtowego i detalicznego) oraz budownictwa. W sektorze przemysłu przetwórczego dominują branże o średnioniskiej i niskiej technologii. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowią projekty z branż produkcji i przetwórstwa gumy, metali, szkła, kamienia, branży spożywczej, gdzie rozwijanie funkcji produkcyjnej regionu dokonuje się także poprzez wytwarzanie ekologicznej, zdrowej żywności na rynek krajowy, jak i zagraniczny oraz branży związanej z naprawą i konserwacją maszyn i urządzeń, jak również branży wyrobów meblarskich. Wymienione branże mają znaczący wpływ na zwiększenie produkcji i zatrudnienia w województwie. Branże te wyróżniają się wysoką naukochłonnością. Niejednokrotnie są integralną częścią rozwiniętych gospodarek, jak i są komplementarne do branż o wysokiej technologii, w tym ukształtowanym przemyśle lotniczym, wykorzystującym najnowsze technologie. Ponadto, duża część środków zaangażowanych w ramach RPO WP koncentruje się wokół sektora usług, gdzie dominują przedsiębiorstwa usługowe w mniejszym stopniu oparte na wiedzy, w tym szczególnie handel hurtowy i detaliczny, hotele, restauracje. Znaczną grupę stanowi również pozostała działalność usługowa związana ze stylem życia np. szewc, fryzjer, kawiarnia, hotel, zakład hydrauliczny etc. Z uwagi na dynamiczny rozwój sektora usług - towarzyszący rozwojowi gospodarczemu wzrasta znaczenie przewagi konkurencyjnej właśnie w tym sektorze. Sektor usług, jest coraz bardziej podatny na innowacje i postęp techniczny i w coraz większym stopniu korzysta z jego osiągnięć. Innowacyjność technologiczna i innowacje produktowe stają się coraz ważniejszym źródłem przewagi firm usługowych na rynku podkarpackim, co przekłada się na wyższą jakość, odzwierciedloną we wzroście profesjonalizmu w procesie świadczenia usług. Sektor usług nieprzerwanie od wielu lat pozostaje najbardziej dynamicznym sektorem pod względem tworzenia miejsc pracy. Działalność innowacyjna, a zwłaszcza nowe technologie informacyjne i komunikacyjne oraz sposoby wytwarzania i dostarczania tradycyjnych usług odgrywają znaczną rolę w przemianach sektora usług. Powstają możliwości kreowania zupełnie nowych w województwie podkarpackim usług. Turystyka odgrywa ważną rolę i jest rozwijającą się gałęzią gospodarki w województwie podkarpackim. Obejmuje ona różne obszary współczesnego życia. Jej rosnąca rola zarówno w sferze społecznej, jak i gospodarczej regionu, ma wpływ na rozwój innych sektorów gospodarki, szczególnie usług i infrastruktury. Należy zauważyć, iż województwo podkarpackie jest regionem atrakcyjnym turystycznie, m. in. ze względu na liczne tereny podgórskie i górskie, duże kompleksy leśne, bogatą florę i faunę, unikatowe zabytki kulturowe, źródła wód mineralnych i leczniczych oraz liczne gatunki zwierzyny łownej. Ponadto stosunkowo wysoki stan czystości środowiska oraz duże zasoby wód mineralnych i geotermalnych, jak również sieć lecznictwa uzdrowiskowego sprawia, iż coraz częściej doceniane są jego walory turystyczne. Sektor prywatny, dostrzegając walory regionu, uatrakcyjnia ofertę turystyczną. Niejednokrotnie zauważalne jest to na przykładzie projektów realizowanych w ramach działania 1.1 Schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne, gdzie wychodząc naprzeciw rosnącym oczekiwaniom turystów budowane, bądź modernizowane są obiekty celem przyciągnięcia większej liczby turystów. Wśród projektów przeważają hotele, kompleksowo 44

45 wyposażone obiekty czy ośrodki rekreacyjno - wypoczynkowo- szkoleniowe, często z zapleczem SPA. Sektor prywatny w województwie podkarpackim ma duży potencjał rozwoju, przez co wpływa na rozwój regionalny, jaki i tworzenie nowych miejsc pracy. W gospodarce opartej na wiedzy odgrywa zaś decydującą rolę, ponieważ tworzy zapotrzebowanie na innowacje oraz daje realną perspektywę ich wdrożenia. Ponadto istotnym czynnikiem jest poziom innowacyjności i łatwość dostosowania do zmian, zapewniając społeczeństwom wysoki standard życia oraz bezpieczeństwo socjalne. Poza sektorem prywatnym, istotne znaczenie mają także realizowane projekty z zakresu badań i rozwoju technologicznego, polegające na wspieraniu rozwoju działalności badawczo rozwojowej, jak również wzmocnieniu współpracy pomiędzy jednostkami naukowymi, instytucjami otoczenia biznesu i przedsiębiorcami. Wiodącą rolę w procesie wzrostu zasobów intelektualnych społeczności regionalnej województwa podkarpackiego odgrywa sieć wyższych uczelni, które kierunkowo kształcą przyszłych pracowników. Obecny stan szkolnictwa wyższego pozwala na uzyskiwanie wysokich kwalifikacji zawodowych bez konieczności migracji poza granice województwa oraz stwarza szanse na podwyższanie jakości pracy z wykorzystaniem miejscowej kadry pracowników. W ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji wsparcie uzyskały przedsięwzięcia z zakresu regionalnej i lokalnej infrastruktury, która stanowi bazę infrastruktury społecznej w zakresie szkolnictwa wyższego. Niewątpliwie znaczny wpływ na wzrost innowacyjności gospodarki mają: sektor przemysłu i sektor usług. Realizacja projektów w tych sektorach przyczynia się do znacznego zwiększenia zatrudnienia, a co za tym idzie wzrostu dochodów oraz poziomu życia ludności regionu. Informacja na temat projektów realizowanych w danym obszarze 1) Przedsiębiorczość Wsparcie przedsiębiorczości w ramach RPO WP realizowane jest w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka. W 2013r. przeprowadzono w tej osi 4 konkursy wniosków. Od początku realizacji Programu z przedsiębiorcami w ramach I osi priorytetowej podpisano 863 umowy na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,77 PLN), w tym: 338 umów z mikroprzedsiębiorcami na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,98 euro ( ,5 PLN) 6, 306 umów z małymi przedsiębiorstwami na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,65 PLN), 211 umów ze średnimi przedsiębiorstwami na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,22 euro ( ,04 PLN), 8 umów z dużymi przedsiębiorstwami na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,80 euro ( ,58 PLN). 6 W tym jeden projekt - z błędną formą prawną wg KSI SIMIK - stowarzyszenie nr RPPK /08 pn. Wzrost atrakcyjności turystycznej regionu poprzez stworzenie konkurencyjnej w skali kraju oferty Ośrodka Narciarskiego Kiczera w Puławach przez Beskidzkie Towarzystwo Turystyczne Przełom Wisłoka 45

46 Do końca 2013r. zakończono realizację 508 projektów dotyczących dotacji na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,56 euro ( ,82 PLN) oraz 144 projektów w zakresie promocji gospodarczej na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,67 euro ( ,39 PLN). W ramach osi priorytetowej I RPO WP wsparcie ze środków UE uzyskało 676 projektów podmiotów gospodarczych. Dofinansowane przedsięwzięcia udostępniają ponad 1 tys. nowych produktów oraz zostanie wdrożonych 303 szt. technologii. 2) B+R Wsparcie badań i rozwoju odbywa się w ramach RPO WP w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka w działaniu 1.3 Regionalny system innowacji. W 2013r. przeprowadzono 1 konkurs wniosków. Od początku realizacji Programu z jednostkami badawczo-rozwojowymi podpisano 38 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,35 euro ( ,51 PLN). Zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 8 października 2012r. w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji realizowanych jest 15 projektów kluczowych na łączną kwotę dofinansowania w wysokości 84,19 mln euro (353,127 mln PLN), co stanowi 87% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach działania. Do końca 2013r. zakończono realizację 1 projektu w ww. zakresie na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,43 euro ( ,39PLN). W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie ,9 m² powierzchni obiektów dydaktycznych zostanie wybudowanych lub przebudowanych na potrzeby transferu wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii, zakupionych zostanie szt. aparatury lub urządzeń, gdzie 53 przedsiębiorstwa, w tym 948 pracowników tych przedsiębiorstw będzie korzystających z tych obiektów. Dodatkowo utworzonych zostanie 69 miejsc pracy w zakresie B&R etaty badawcze. Na terenie województwa podkarpackiego w zakresie przedsiębiorczości i B+R w ramach PO Infrastruktura i Środowisko realizowane są 3 projekty na łączną wartość z EFRR ,3 euro, PO Innowacyjna Gospodarka 489 projektów na łączną wartość z EFRR ,82 euro oraz PO Rozwój Polski Wschodniej 23 projekty na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,92 euro. 3) Transport W ramach osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna w działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach ww. działania podpisano 232 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,74 euro ( ,22 PLN), w tym: w ramach budowy i przebudowy dróg wojewódzkich podpisano 19 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,03 euro ( ,16 PLN), w ramach budowy i przebudowy dróg powiatowych podpisano 90 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,16 euro ( ,05 PLN), 46

47 w ramach budowy i przebudowy dróg gminnych podpisano 96 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,7 euro ( ,08 PLN), w ramach transportu publicznego podpisano 10 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,32 euro ( ,33 PLN), w ramach infrastruktury lotniska Rzeszów Jasionka podpisano 13 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,34 euro ( ,89 PLN), w ramach infrastruktury kolejowej podpisano 4 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,71 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 213 projektów dot. transportu na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,44 euro ( ,18 PLN). W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie przebudowanych zostanie ponad 906 km dróg gminnych i powiatowych oraz wybudowanych blisko 68 km nowych dróg. W zakresie komunikacji miejskiej zakupionych zostało 81 jednostek taboru komunikacji miejskiej. Natomiast w zakresie infrastruktury kolejowej zrekonstruowanych zostanie 75,05 km linii kolejowych oraz zakupionych zostanie 5 szt. taboru kolejowego. Na terenie województwa podkarpackiego w zakresie transportu w ramach PO Infrastruktura i Środowisko realizowane są 40 projektów na łączną wartość z EFRR ,22 euro. 4) Energetyka W ramach osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna w działaniu 2.2 Infrastruktura energetyczna nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach infrastruktury energetycznej podpisano 225 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,84 euro ( ,3 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 121 projektów, dot. energetyki na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,82 euro ( ,41 PLN). W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie wybudowanych zostanie 18 jednostek wytwarzania energii cieplnej z biomasy i biogazu oraz 22 jednostek z energii geotermicznej. Dodatkowo w wyniku realizacji projektów zaoszczędzonej zostanie ,86 GJ/rok energii cieplnej i ,7 GJ/rok energii pierwotnej. Na terenie województwa podkarpackiego w zakresie energetyki w ramach PO Infrastruktura i Środowisko realizowanych jest 149 projektów na łączną wartość z EFRR ,95 euro. 5) Społeczeństwo informacyjne W ramach osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach społeczeństwa informacyjnego podpisano 59 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,24 euro ( ,93 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 18 projektów, dot. społeczeństwa informacyjnego na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,62 euro ( ,42 PLN). 47

48 W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie uruchomionych zostanie 889 usług online, 350 uruchomionych PIAP oraz utworzonych 248 aplikacji lub udostępnionych usług teleinformatycznych. Na terenie województwa podkarpackiego w zakresie społeczeństwa informacyjnego w ramach PO Innowacyjna Gospodarka realizowanych jest 690 projektów na łączną wartość z EFRR ,93 euro oraz PO Rozwój Polski Wschodniej 1 projekt na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,18 euro. 6) Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom W ramach IV osi priorytetowej Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom podpisano 252 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,59 euro ( ,7 PLN), w tym: w ramach infrastruktury oczyszczania ścieków podpisano 47 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,21 euro ( ,19 PLN), w ramach ochrony środowiska zaopatrzenie w wodę podpisano 67 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,82 euro ( ,05 PLN), w ramach ochrony środowiska zagospodarowanie odpadów podpisano 14 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,65 euro ( ,17 PLN), w ramach infrastruktury przeciwpowodziowej i racjonalnej gospodarki zasobami wodnymi podpisano 27 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,79 euro ( ,66 PLN), w ramach zachowania oraz ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej podpisano 25 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,86 euro ( ,71 PLN), w ramach zwalczania i zapobiegania zagrożeniom (projekty dotyczące osuwisk) podpisano 4 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,23 euro ( ,52 PLN). W okresie sprawozdawczym w ramach ww. działania została rozwiązania umowa o dofinansowanie. w ramach zwalczania i zapobiegania zagrożeniom (projekty z zakresu monitoringu) podpisano 2 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,06 euro ( ,97 PLN), w ramach zwalczania i zapobiegania zagrożeniom (projekty dotyczące zakupu sprzętu i wyposażenia) podpisano 66 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,98 euro ( ,43 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 216 projektów, dot. ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,27 euro ( ,93 PLN). W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie wybudowanych/ zmodernizowanych zostanie ponad 887 km sieci wodociągowej, z której skorzysta ponad 195 tys. osób. dodatkowo wybudowanych zostanie ponad km sieci kanalizacji sanitarnej, z której skorzysta ponad 79 tys. osób. Na terenie województwa podkarpackiego w zakresie środowiska w ramach PO Infrastruktura i Środowisko realizowanych jest 15 projektów na łączną wartość z EFRR ,85 euro. 48

49 7) Oświata W ramach V osi priorytetowej Infrastruktura publiczna w działaniu 5.1 Infrastruktura edukacyjna nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach ww. działania podpisano 93 umowy na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,38 euro ( ,81 PLN), w tym: w ramach infrastruktury edukacyjnej szkoły wyższe podpisano 16 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,47 euro ( ,07 PLN), w ramach infrastruktury edukacyjnej - system oświaty podpisano 77 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,91 EUR ( ,74 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 55 projektów, dot. oświaty na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,66 euro ( ,05 PLN). W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie wybudowanych lub przebudowanych zostanie 121 obiektów infrastruktury szkół, z których skorzysta ponad 67 tys. uczniów i studentów. 8) Ochrona zdrowia i pomoc społeczna W ramach RPO WP w ramach V osi priorytetowej Infrastruktura publiczna w działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach ww. działania podpisano 76 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,95 euro ( ,75 PLN), w tym: w ramach infrastruktury ochrony zdrowia podpisano 37 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,65 EUR ( ,52 PLN), w ramach infrastruktury pomocy społecznej podpisano 39 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,3 EUR ( ,23 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 70 projektów, dot. ochrony zdrowia i pomocy społecznej na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,07 euro ( ,39 PLN). W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie przebudowanych zostanie 29 obiektów infrastruktury ochrony zdrowia i doposażonych 33 instytucji. Dodatkowo przeprowadzonych zostanie zakupionym sprzętem ponad 470,2 tys. specjalistycznych badań medycznych rocznie. 9) Sport i rekreacja W ramach V osi priorytetowej Infrastruktura publiczna w działaniu 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach ww. działania podpisano 48 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,99 euro ( ,59 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 44 projekty dot. sportu i rekreacji na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,83 euro ( ,55 PLN). 10) Turystyka i kultura 49

50 W 2013r. w ramach VI osi priorytetowej Turystyka i kultura nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach turystyki i kultury podpisano 71 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,04 euro ( ,34 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 63 projektów, dot. turystyki i kultury na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,57 euro ( ,55 PLN). W ramach projektów realizowanych w ww. zakresie objętych wsparciem zostało 101 obiektów/zbiorów dziedzictwa kulturowego, których liczba odwiedzających ponad 1,15 mln osób/rok. Dodatkowo ponad 331 tys. osób skorzysta z produktów turystycznych. Na terenie województwa podkarpackiego w zakresie kultury w ramach PO Infrastruktura i Środowisko realizowane są 2 projekty na łączną wartość z EFRR ,68 euro oraz PO Innowacyjna Gospodarka w zakresie turystyki 2 projekty na łączną wartość z EFRR ,29 euro. 11) Odnowa obszarów miejskich i wiejskich W 2013r. w ramach VII osi priorytetowej Spójność wewnątrzregionalna nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach odnowy obszarów miejskich i wiejskich podpisano 142 umowy o wartości dofinansowania z EFRR ,14 euro ( ,52 PLN), w tym: w ramach rewitalizacji miast podpisano 65 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,87 EUR ( ,61 PLN), w ramach rewitalizacji obszarów zdegradowanych podpisano 23 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,42 EUR ( ,11 PLN), w ramach aktywizacji obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź podpisano 54 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,84 EUR ( ,80 PLN). Do końca 2013r. zakończono realizację 86 projektów, dot. aktywizacji obszarów zmarginalizowanych gospodarczo na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,13 euro ( ,32 PLN). Wykres 9. Wielkość wsparcia poszczególnych obszarów (wg grup kategorii interwencji) na podstawie wartości podpisanych umów o dofinansowanie w ramach RPO WP na dzień 31 grudnia 2013r. (%) 50

51 Kultura (58-60) 2,63% Odnowa obszarów miejskich i wiejskich (61) 4,84% Inwestycje w Infrastrukturę społeczną (75-79) 13,97% Pomoc techniczna (85-86) 2,28% B+RT, Innowacje Przedsiębiorczość (1-9) 21,72% Społeczeństwo informacyjne (10-15) 5,76% Turystyka (55-57) 0,55% Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom (44-54) 15,76% Energia (33-43) 5,67% Transport (16-32) 26,82% Źródło: KSI SIMIK (07-13). 12) Informacja na temat projektów realizowanych na obszarze miejskim i wiejskim Od początku realizacji Programu podpisano umów dla projektów realizowanych na obszarach miejskich, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,8 euro ( ,85 PLN). W przypadku projektów realizowanych na obszarach wiejskich podpisano umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,02 euro ( ,86 PLN). Natomiast 70 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,87 euro ( ,68 PLN) to kategoria nie dotyczy (projekty realizowane w ramach VIII osi priorytetowej). Zgodnie z poniższym wykresem wartość dofinansowania z EFRR realizowanych projektów na obszarze miejskim nieznacznie przekracza tą wartość dla projektów zlokalizowanych na obszarze wiejskim. Wykres 10. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%) 2,28% Źródło: KSI SIMIK (07-13) 13) Informacja na temat projektów realizowanych na obszarze defaworyzowanym Na terenie województwa podkarpackiego występują obszary zmarginalizowane gospodarczo, charakteryzujące się wysoką stopą bezrobocia, małą liczbą podmiotów 51

52 gospodarczych, niskimi nakładami inwestycyjnymi w przedsiębiorstwach oraz niewielką wartością produkcji sprzedanej przemysłu. W oparciu o te wskaźniki wyodrębnione zostały najbardziej zmarginalizowane powiaty województwa podkarpackiego, którymi są: bieszczadzki, brzozowski, kolbuszowski, leski, lubaczowski, niżański, przemyski i strzyżowski. Ww. obszary zostały przedstawione w RPO WP w załączniku nr 6. Zauważalnym jest fakt, iż w województwie podkarpackim część obszaru charakteryzuje stagnacja społeczna i gospodarcza powiązana niejednokrotnie z zapóźnieniem cywilizacyjnym. Dotyczy to zwłaszcza obszarów najbardziej zmarginalizowanych gospodarczo. Obszary te usytuowane są przeważnie z dala od głównych szlaków komunikacyjnych regionu, wzdłuż których przebiegają pasma przyspieszonego rozwoju, charakteryzują się często niską konkurencyjnością. Sytuacja taka ma miejsce zwłaszcza w tych przypadkach, gdy niekorzystnemu położeniu towarzyszy również brak innych atutów, wśród których kluczowy to odpowiednio uzbrojone i dostępne tereny inwestycyjne. Na dzień 31 grudnia 2013r. na obszarach zmarginalizowanych zamieszkiwało osób, co stanowi 21% mieszkańców województwa podkarpackiego. Tabela 3. Podmioty gospodarki narodowej w sektorze prywatnym na obszarach zmarginalizowanych jednostka terytorialna sektor prywatny - ogółem (jedn. gosp.) PODKARPACKIE Powiat bieszczadzki Powiat brzozowski Powiat leski Powiat lubaczowski Powiat przemyski Powiat kolbuszowski Powiat strzyżowski Powiat niżański Źródło: GUS Tabela 4. Bezrobocie zarejestrowane na obszarach zmarginalizowanych jednostka terytorialna stopa bezrobocia rejestrowanego - ogółem (%) PODKARPACKIE 14, ,9 15,4 15,7 17,4 16,4 Powiat bieszczadzki 21, ,7 22,2 22,6 23,7 22,5 Powiat brzozowski 22,8 23,3 24,3 22,5 23,1 24,2 24,3 Powiat leski 22,9 22,4 25,1 21,8 21,9 22,4 23,6 Powiat lubaczowski 19, ,8 17,9 17,7 17,6 17,8 52

53 Powiat przemyski 19,1 17,9 21,7 20,1 19,6 20,2 21,8 Powiat kolbuszowski 16,4 14,6 17,1 16,7 17,2 16,8 17,2 Powiat strzyżowski 22,0 20,0 22,2 22,5 22,6 22,9 23,8 Powiat niżański 20,1 19,3 24,2 23,6 24,3 24,7 26,0 Źródło: GUS Jak wynika z ww. danych statystycznych dotyczących bezrobocia rejestrowanego w województwie podkarpackim stopa bezrobocia ogółem dla województwa zmniejszyła się, w tym również w powiecie bieszczadzkim. W pozostałych obszarach zmarginalizowanych % bezrobocia rejestrowanego zwiększył się w porównaniu do 2012r. Natomiast wg danych dotyczących liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych sektor prywatny w ww. powiatach nadal liczba tych podmiotów znacząco rośnie, co może mieć pozytywny wpływ na kształtowanie się wskaźników społeczno-gospodarczych w dłuższym okresie czasu. Najwięcej podmiotów zarejestrowanych w rejestrze REGON miało siedzibę w Rzeszowie (23,7 tys.) i powiecie rzeszowskim (11,1 tys.), a najmniej w powiatach: bieszczadzkim (2,2 tys.), leskim (2,9 tys.) i lubaczowskim (3,2 tys.) 7. Od początku realizacji Programu na obszarze zmarginalizowanym podpisano 467 umów (co stanowi 21% liczby wszystkich podpisanych umów), na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,16 euro ( ,22 PLN), co stanowi 16% wartości wszystkich podpisanych umów, w tym powiat: bieszczadzki 28 (+2) 8 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,74 euro ( ,15 PLN), brzozowski 59 (+9) umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,89 euro ( ,37 PLN), kolbuszowski 61 (+8) umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,12 euro ( ,5 PLN), leski 48 (+6) umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,45 euro ( ,13 PLN), lubaczowski 76 (+11) umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,96 euro ( ,69 PLN), niżański 74 (+4) umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,66 euro ( ,08 PLN), przemyski 52 (+5) umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,42 euro ( ,02 PLN) oraz strzyżowski 69 (+7) umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,94 euro ( ,28 PLN). Województwo podkarpackie cechuje jeden z najwyższych w kraju poziomów zagrożenia ubóstwem relatywnym, które jest jedną z najczęstszych przyczyn wykluczenia społecznego. Zła sytuacja w tym obszarze wynika z problemów regionalnego rynku pracy. Pomimo rosnącej grupy osób aktywnych zawodowo obserwowana jest negatywna tendencja związana z wzrostem odsetek bezrobotnych i spadkiem udziału pracujących. W niekorzystnej sytuacji od lat znajdują się mieszkańcy południa regionu oraz powiatów strzyżowskiego, brzozowskiego i niżańskiego. Grupy szczególnie zagrożone bezrobociem to przede wszystkim osoby młode, szczególnie kobiety, absolwenci i osoby z krótkim stażem zawodowym oraz długotrwale bezrobotni. Zjawisko bezdomności w województwie podkarpackim ciągle narasta i nie jest kojarzone tylko z ludźmi dotkniętymi problemami alkoholowymi, przedsiębiorczością czy innego rodzaju patologią. Ten problem dotyczy 7 Dane ze strony 8 W nawiasie podano wzrost liczby umów w okresie sprawozdawczym. 53

54 również osób, które straciły dach nad głową w wyniku utraty pracy, problemów rodzinnych, choroby psychicznej, czy też z przyczyn osobistych. Realizacja RPO WP ma pozytywny wpływ na tworzenie miejsc pracy i rozwój gospodarki regionu, w tym na obszarach defaworyzowanych tj. w zakresie przedsiębiorczości, edukacji, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, rewitalizacji, społeczeństwa informacyjnego, które szczególnie wpisują się w działania na rzecz walki z wykluczeniem społecznym. Działania realizowane w ramach osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka bezpośrednio stymulują wzrost zatrudnienia. Wskaźnik rezultatu Liczba utworzonych miejsc pracy (brutto, zatrudnienie w pełnym wymiarze godzin, wyniki wsparcia inwestycyjnego przedsiębiorstw), wg deklaracji zawartych w zakontraktowanych projektach, osiągnie wartość 2 995,5 etatów. Miejsca pracy są tworzone bezpośrednio także jako rezultat realizacji projektów w ramach innych osi priorytetowych RPO WP, w związku z czym na podstawie zakontraktowanych projektów przewiduje się utworzenie 4 444,77 etatów. Dodatkowo istotne są także miejsca pracy, które powstają lub są utrzymane w przedsiębiorstwach realizujących inwestycje infrastrukturalne dofinansowane w ramach RPO WP. 54

55 Mapa 1. Projekty w ramach RPO WP wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r. (zestawienie nie uwzględnia projektów w zakresie pomocy technicznej) stalowowolski m. Tarnobrzeg tarnobrzeski mielecki dębicki kolbuszowski rzeszowski ropczycko-sędziszowski m. Rzeszów strzyżowski m. Krosno brzozowski niżański łańcucki leżajski przeworski przemyski jarosławski m. Przemyśl lubaczowski jasielski krośnieński Wartość projektów w mln euro: sanocki leski bieszczadzki Liczba projektów (>=;<) Dofinansowanie UE w mln euro: W ramach RPO WP dofinansowanych jest 70 projektów o charakterze regionalnym realizowanych na terenie wielu powiatów, o wartości ogółem 242 mln euro (1 013 mln PLN), w tym dofinansowanie z EFRR 168 mln euro (704 mln PLN). 14) Informacja na temat realizowanych projektów wg rodzaju beneficjenta Od początku realizacji Programu dominującą grupę beneficjentów stanowiły jednostki samorządu terytorialnego, z którymi podpisano umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,55 euro ( ,55 PLN) oraz przedsiębiorcy 55

56 953 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,38 euro ( ,11 PLN). Z organizacjami non profit (fundacje, kościoły, stowarzyszenia) 9 podpisano 104 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,39 euro ( ,46 PLN), natomiast innymi beneficjentami (publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz spółdzielnie) 80 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,95 euro ( PLN). Z uczelniami i jednostkami naukowymi podpisano 39 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,63 euro ( ,57 PLN), a z państwowymi jednostkami organizacyjnymi podpisano 14 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,79 euro ( ,7 PLN). Wykres 11. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg liczby podpisanych umów w ramach RPO WP na dzień 31 grudnia 2013r. (%). przedsiębiorstwa 43,0% uczelnie, jesdnostki naukowe 1,8% inne 3,6% jst 46,3% organizacje non profit 4,7% organy władzy, administracja rządowa 0,6% 9 W tym projekt Podkarpackiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, nr RPPK /10- pn. Udział Regionalnej Organizacji Turystycznej jako wystawcy w międzynarodowych targach turystycznych w Polsce 2010/2011 (wg KSI SIMIK - bez szczególnej formy prawnej), przypisany został do NGO. 56

57 Wykres 12. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości dofinansowania z EFRR podpisanych umów w ramach RPO WP na dzień 31 grudnia 2013r. (%). przedsiębiorstwa 21,5% uczelnie, jesdnostki naukowe 8,0% inne 3,8% organizacje non profit 5,5% organy władzy, administracja rządowa 1,3% jst 59,8% Źródło: KSI SIMIK (07-13). Informacje na temat projektów realizowanych w innych programach operacyjnych w ramach perspektywy finansowej w województwie podkarpackim zamieszczono w załączniku nr Rekomendacje Komisji Europejskiej Instytucja Zarządzająca przygotowując powyższe sprawozdanie uwzględniła rekomendacje KE do Sprawozdania rocznego z realizacji RPO WP za rok 2012 zawarte w piśmie znak: Regio/H2/TM/(2013) z dnia 27 sierpnia 2013r.: a) kontynuowano wysiłki na rzecz poprawy jakości Sprawozdania rocznego w oparciu o uwagi KE w zakresie całego przygotowanego dokumentu, b) uwzględniono informacje nt. analizy w zakresie infrastruktury edukacyjnej i zdrowia (punkt 3.5 Analiza jakościowa) oraz otoczenia biznesu (punkt 3.1 Analiza jakościowa) na podstawie badań ewaluacyjnych zrealizowanych w 2013r. Natomiast w zakresie e-usług stosowne informacje nt. realizacji projektów: Podkarpacki System Informacji Medycznej PSIM i PSeAP Podkarpacki system e-administracji Publicznej zostały przedstawione na Przeglądzie rocznym w listopadzie 2013r. Ponieważ ww. projekty są w trakcie realizacji badanie ewaluacyjne w tym zakresie zostanie przeprowadzone w momencie zakończenia realizacji tych projektów. Dodatkowo informacja nt. wdrożonych rekomendacji zawartych w załączniku nr. 13 do Sprawozdania rocznego z realizacji RPO WP za 2012 rok została przygotowana na Przegląd roczny w listopadzie 2013r. nie została omówiona szczegółowo na ww. Przeglądzie. Wykorzystanie tych rekomendacji będzie zawarte w Informacji rocznej w zakresie ewaluacji RPO WP za rok c) uwzględniono informację nt. wyników Programu (punkty: 3.3 i 3.7 Analiza jakościowa), 57

58 d) uwzględniono informacje nt. nieprawidłowości (punkty: 2.2 Informacja nt. zgodności z przepisami wspólnotowymi 2.3. Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze). Natomiast w zakresie wprowadzonych zmian do taryfikatora informacje stosowne informacje zostały przedstawione na Przeglądzie rocznym w listopadzie 2013r. e) uwzględniono informacje nt. projektów kluczowych (punkt: 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6 i 3.7 Analiza jakościowa). Ponadto skorygowano błędną metodę obliczania poziomu płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych. f) uwzględniono informację nt. wskaźników oraz kodu interwencji (punkty: 3.1 Analiza jakościowa). Ponadto zawarto analizę porównawczą między wskaźnikami produktu i finansowej realizacji Programu (punkt: 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6 i 3.7 Analiza jakościowa). g) uwzględniono informację nt. ograniczenia ubóstwa wnioski na przyszłość (punkt: 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6 i 3.7 Analiza jakościowa). Dodatkowo w okresie sprawozdawczym przeprowadzono badanie ewaluacyjne Znaczenie inwestycji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej przedmiotem którego była m. in. kwestia ubóstwa. h) w zakresie współfinansowania EFRR inwestycji w edukację stosowne informacje zostały przedstawione na Przeglądzie rocznym Rekomendacje Instytucji Zarządzającej i innych instytucji Poniżej przedstawiono informację nt. realizacji planów Instytucji Zarządzającej RPO WP zawartych w sprawozdaniu za rok 2012, które zostały przyjęte przez Komitet Monitorujący RPO WP. W 2013r. IZ RPO WP kontynuowała działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie alokacji przeznaczonej na realizację Programu. Zgodnie z ubiegłorocznymi planami w ramach RPO WP przeprowadzono 6 konkursów. Dodatkowo kontynuowano proces podpisywania umów, pre-umów oraz ocenę wniosków złożonych w ramach ww. konkursów. Trzeba zaznaczyć, iż w okresie sprawozdawczym odnotowano znaczący postęp finansowy i rzeczowy w realizacji RPO WP w porównaniu do roku 2011 przede wszystkim w osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne oraz VII Spójność wewnątrzregionalna (postęp finansowy). W kolejnym okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP będzie kontynuować proces podpisywania ostatnich pre-umów oraz umów o dofinansowanie projektów kluczowych. Dodatkowo planuje się ocenę strategiczną wniosków złożonych w konkursach ogłoszonych w 2013r. w ramach działań: 1.1 schemat B, 1.3 oraz 1.4 schemat A. Kontynuowany będzie proces podpisywania umów. Realizacja projektów wyłonionych we wskazanych naborach przyczyni się do osiągnięcia celów wskazanych dla niniejszych osi priorytetowych, a także do poprawy stopnia realizacji wskaźników finansowych i rzeczowych RPO WP. Uwolnione środki finansowe zostaną zaangażowane w realizację projektów z list rezerwowych. W okresie sprawozdawczym w Departamencie Rozwoju Regionalnego utworzony oddział programowania perspektywy , zajmował się programowaniem nowej perspektywy. Komitet Monitorujący RPO WP w okresie sprawozdawczym nie przedstawił rekomendacji dotyczących realizacji RPO WP, natomiast analizował i zatwierdzał propozycje zmian Kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP mających na celu bardziej efektywną realizację Programu. 58

59 Instrumenty inżynierii finansowej Celem działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, schemat A - Wsparcie kapitałowe funduszy jest rozwój istniejących przedsiębiorstw poprzez zwiększenie dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania tj. poprzez rozbudowę i wzmocnienie istniejących oraz stworzenie nowych instrumentów zapewniających dostęp do kapitału dla sektora MŚP. Oferta funduszy pożyczkowych kształtuje nowe źródło finansowania, obok źródła tradycyjnego, które stanowi działalność kredytowa banków, natomiast fundusze poręczeniowe pełnią specyficzną rolę przybierając formę pośrednika na linii przedsiębiorca instytucja finansująca. Fundusze pożyczkowe i poręczeniowe przygotowują sektor MŚP do efektywnego finansowania w przyszłości ze strony systemu bankowego, przez co kreują dobrą historię pożyczkową/kredytową istotną dla dalszego rozwoju MŚP z regionu województwa podkarpackiego oraz wzrostu ich konkurencyjności i innowacyjności. Celem Działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, Schemat A - Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości jest wsparcie rozwoju istniejących przedsiębiorstw poprzez zwiększenie dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania tj. poprzez rozbudowę i wzmocnienie istniejących oraz stworzenie nowych instrumentów zapewniających dostęp do kapitału dla sektora MŚP. W ramach rozstrzygniętych konkursów dla Działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, Schemat A Wsparcie kapitałowe funduszy umowy zostały podpisane z następującymi Instytucjami, które w ramach swojej struktury organizacyjnej wyodrębniły księgowo 11 funduszy pożyczkowych: 1. Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju (Leżajsk) 2 umowy podpisane w 2010r. i 2012r., 2. Regionalna Izba Gospodarcza (Stalowa Wola) 2 umowy podpisane w 2010r. i 2012r., 3. Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A.(Mielec) 2 umowy podpisane w 2010r. i 2012r., 4. Podkarpacka Izba Gospodarcza (Krosno) umowa podpisana w 2010 r., 5. Fundacja Wspomagania Wsi (Warszawa) 2 umowy podpisane w 2010r. i 201 r., 6. Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A (Tarnobrzeg) umowa podpisana w 2012r., 7. Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. (Rzeszów) umowa podpisana w 2012r. Poręczenia, w oparciu o podpisane umowy o dofinansowanie projektów w ramach działania 1.1 schemat A RPO WP , udzielane są przez dwie Instytucje, które w ramach swojej struktury wyodrębniły księgowo 3 fundusze poręczeniowe, tj.: 1. Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. (Warszawa) umowa podpisana w 2010r., 2. Podkarpacki Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. (Rzeszów) 2 umowy podpisane w 2010r. i 2012r. W 2013 roku beneficjenci fundusze naboru z 2010r. (nabór I) oraz 2012r. (nabór II) kontynuowały realizację projektów tj. udzielanie pożyczek i poręczeń. 59

60 Fundusze pożyczkowe od początku realizacji projektów do ostatniego dnia okresu sprawozdawczego tj. 31 grudnia 2013 r. udzieliły łącznie 1823 pożyczki na łączną kwotę ogółem ,26 euro ( , 60 PLN), w tym: mikroprzedsiębiorcom 1750 pożyczek na kwotę ogółem ,48 euro ( ,60 PLN), małym przedsiębiorcom 63 pożyczki na kwotę ogółem ,34 euro ( ,00 PLN), średnim przedsiębiorstwom 10 pożyczek na kwotę ogółem ,44 euro ( ,00 PLN). Wykres 13. Liczba i wartość (w EUR) udzielonych pożyczek w poszczególnych latach realizacji projektów działania 1.1 schemat A RPO WP Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdań miesięcznych z działalności funduszy pożyczkowych dokapitalizowanych w ramach RPO WP Najliczniejszą grupą beneficjentów funduszy pożyczkowych były podmioty działające w sektorze (wg klasyfikacji PKD) handel (PKD 45-47) - udzielonych zostało 615 pożyczek na kwotę ogółem ,80 euro ( ,12 PLN), co stanowiło 29,84% wartości udzielonych pożyczek ogółem oraz podmioty gospodarcze świadczące usługi wg klasyfikacji PKD udzielono 559 pożyczek na kwotę ogółem ,88 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 28,60% wartości udzielonych pożyczek ogółem. Na podobnym poziomie w odniesieniu do łącznej liczby udzielonych pożyczek kształtowała się liczba udzielonych pożyczek przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą w sektorze przetwórstwa przemysłowego oraz budownictwa tj. przedsiębiorcom działającym w sektorze przetwórstwa przemysłowego (PKD 10-33) udzielono 234 pożyczek na kwotę ,35 euro ( ,35 PLN), co stanowiło 19,62% wartości udzielonych pożyczek ogółem oraz przedsiębiorcom działającym w sektorze budownictwa (PKD 41-43) udzielono 219 pożyczek na kwotę ogółem ,69 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 11,43% wartości udzielonych pożyczek ogółem. Podsumowując, najliczniejszą grupę pożyczkobiorców dokapitalizowanych funduszy pożyczkowych stanowią przedsiębiorcy działający w dziedzinie handlu i usług. Biorąc jednak pod uwagę średnią wartość udzielonej pożyczki osiąga ona najwyższy poziom w przypadku przedsiębiorców działających w dziedzinie przemysłu, co ma związek z kapitałochłonnością tej dziedziny 60

61 funkcjonowania przedsiębiorstw. Szczegółowe dane dotyczące udzielonych pożyczek zawiera Tabela 5 oraz Wykres 14. Tabela 5. Liczba i wartość udzielonych pożyczek wg sektora działalności gospodarczej pożyczkobiorców. Liczba Wartość w PLN Wartość w EUR 1 2 Przetwórstwo przemysłowe (PKD 10-33) Budownictwo (PKD 41-43) ,35 zł ,35 EUR ,00 zł ,69 EUR 3 Handel (PKD 45-47) ,12 zł ,80 EUR 4 Pozostałe usługi (PKD 55-96) ,00 zł ,88 EUR 5 Inne ,13 zł ,53 EUR RAZEM ,60 zł ,26 EUR Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdań kwartalnych z działalności funduszy pożyczkowych dokapitalizowanych w ramach RPO WP Wykres 14. Udzielone pożyczki w przekroju sektorowym procentowe rozkłady według liczby i wartości. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdań kwartalnych z działalności funduszy pożyczkowych dokapitalizowanych w ramach RPO WP Fundusze poręczeniowe udzieliły łącznie 147 poręczeń na kwotę ,08 euro ( ,00 PLN), w tym: mikroprzedsiębiorcom 94 poręczenia na kwotę ogółem ,46 euro ( ,00 PLN), 61

62 małym przedsiębiorcom 46 poręczeń na kwotę ogółem ,99 euro ( ,00 PLN, średnim przedsiębiorcom 7 poręczeń na kwotę ogółem ,63 euro ( ,00 PLN). Wykres 15. Liczba i wartość (w EUR) udzielonych poręczeń w poszczególnych latach realizacji projektów działania 1.1 schemat A RPO WP Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdań miesięcznych z działalności funduszy poręczeniowych dokapitalizowanych w ramach RPO WP Najliczniejszą grupą beneficjentów funduszy poręczeniowych były podmioty działające w sektorze (wg klasyfikacji PKD) handel (PKD 45-47) - udzielonych zostało 48 poręczeń na kwotę ogółem ,48 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 25,58% wartości udzielonych poręczeń ogółem. Na podobnym poziomie kształtowała się liczba udzielonych poręczeń wśród przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w sektorach: pozostałe usługi, przetwórstwo przemysłowe oraz budownictwo. Podmiotom gospodarczym z sektora usług (PKD 55-96) udzielono 29 poręczeń w kwocie ,67 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 16,30% wartości udzielonych poręczeń ogółem. Przedsiębiorcom działającym w sektorze przetwórstwa przemysłowego (PKD 10-33) udzielono 28 poręczeń na kwotę ,88 euro ( ,00 PLN), co stanowi 19,94% wartości udzielonych poręczeń ogółem. Przedsiębiorcom z sektora budownictwa (PKD 41-43) udzielono 27 poręczeń na kwotę ,09 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 24,31% wartości udzielonych poręczeń ogółem Szczegółowe dane dotyczące udzielonych poręczeń zawiera Tabela 6. oraz Wykres

63 Tabela 6. Liczba i wartość udzielonych poręczeń wg sektora działalności gospodarczej poręczeniobiorców. Liczba Wartość w PLN Wartość w EUR Przetwórstwo 1 przemysłowe (PKD 10-33) 2 3 Budownictwo (PKD 41-43) Handel (PKD 45-47) 4 Pozostałe usługi (PKD 55-96) ,00 zł ,88 EUR ,00 zł ,09 EUR ,00 zł ,48 EUR ,00 zł ,67 EUR Inne ,00 zł ,97 EUR RAZEM ,00 zł ,08 EUR Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdań kwartalnych z działalności funduszy poręczeniowych dokapitalizowanych w ramach RPO WP Wykres 16. Udzielone poręczenia w przekroju sektorowym procentowe rozkłady według liczby i wartości. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Sprawozdań kwartalnych z działalności funduszy poręczeniowych dokapitalizowanych w ramach RPO WP Wartość pożyczek/kredytów, które zostały udzielone dzięki udzielonym poręczeniom przez dokapitalizowane w ramach RPO WP fundusze poręczeniowe wg stanu na 31 grudnia 2013 r. wynosi ,91 euro ( ,00 PLN). W okresie sprawozdawczym uruchomione (przekazane do instytucji finansującej) zostały 2 poręczenia w wysokości ,36 euro ( ,00 PLN) z powodu niespłacenia kredytu/pożyczki objętej poręczeniem. 63

64 Biorąc pod uwagę wartość udzielonych pożyczek przez beneficjentów działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, Schemat A Wsparcie kapitałowe funduszy w poszczególnych powiatach województwa podkarpackiego należy stwierdzić, iż w powiatach: stalowowolskim, mieleckim oraz leżajskim wartość udzielonych pożyczek osiągnęła najwyższą wartość. Na inwestycje realizowane w powiecie stalowowolskim zostało udzielonych 105 pożyczek na kwotę ,13 euro ( ,12 PLN), co stanowiło 16,72% wartości udzielonych pożyczek ogółem. Dla przedsiębiorców realizujących inwestycje w powiecie mieleckim zostało udzielonych 88 pożyczek na kwotę ogółem ,19 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 13,62% wartości udzielonych pożyczek ogółem. Na inwestycje w powiecie leżajskim zostało udzielonych 259 pożyczek na kwotę ogółem ,51 euro ( ,13 PLN), co stanowiło 13,25% wartości udzielonych pożyczek ogółem. Szczegółowe dane dotyczące liczby i wartości udzielonych pożyczek w poszczególnych powiatach zawiera Tabela 7. Tabela 7. Liczba i wartość udzielonych pożyczek w poszczególnych powiatach. Liczba Wartość w PLN Wartość w EUR 1 bieszczadzki ,00 zł ,43 EUR 2 brzozowski ,00 zł ,13 EUR 3 dębicki ,00 zł ,40 EUR 4 jarosławski ,00 zł ,58 EUR 5 jasielski ,00 zł ,86 EUR 6 kolbuszowski ,00 zł ,80 EUR 7 krośnieński ,00 zł ,00 EUR 8 leski ,00 zł ,06 EUR 9 leżajski ,13 zł ,51 EUR 10 lubaczowski ,00 zł ,36 EUR 11 łańcucki ,00 zł ,64 EUR 12 mielecki ,00 zł ,19 EUR 13 niżański ,00 zł ,52 EUR 14 przemyski ,00 zł ,40 EUR 15 przeworski ,35 zł ,13 EUR 16 ropczyckosędziszowski ,00 zł ,31 EUR 17 rzeszowski ,00 zł ,16 EUR 18 sanocki ,00 zł ,09 EUR 19 stalowowolski ,12 zł ,13 EUR 20 strzyżowski ,00 zł ,94 EUR 21 tarnobrzeski ,00 zł ,60 EUR RAZEM ,60 zł ,26 EUR Biorąc pod uwagę wartość udzielonych poręczeń przez beneficjentów działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Schemat A Wsparcie kapitałowe funduszy w powiatach rzeszowskim oraz mieleckim wartość udzielonych poręczeń osiągnęła najwyższą wartość. 64

65 Na inwestycje realizowane w powiecie rzeszowskim udzielono 35 poręczeń na kwotę ,95 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 18,26% wartości udzielonych poręczeń ogółem. Na inwestycje realizowane w powiecie mieleckim udzielono 12 poręczeń na kwotę ,13 euro ( ,00 PLN), co stanowiło 14,02% wartości udzielonych poręczeń ogółem. Szczegółowe informacje zawiera Tabela 8. Tabela 8. Liczba i wartość udzielonych poręczeń w poszczególnych powiatach. Liczba Wartość w PLN Wartość w EUR 1 bieszczadzki ,00 zł ,02 EUR 2 dębicki ,00 zł ,37 EUR 3 jarosławski ,00 zł ,37 EUR 4 jasielski ,00 zł ,27 EUR 5 krośnieński ,00 zł ,96 EUR 6 leski ,00 zł 9 536,98 EUR 7 leżajski ,00 zł 5 841,40 EUR 8 lubaczowski ,00 zł ,31 EUR 9 łańcucki ,00 zł ,45 EUR 10 mielecki ,00 zł ,13 EUR 11 przemyski ,00 zł ,23 EUR 12 przeworski ,00 zł ,16 EUR 13 ropczyckosędziszowski ,00 zł ,63 EUR 14 rzeszowski ,00 zł ,95 EUR 15 sanocki ,00 zł ,91 EUR 16 stalowowolski ,00 zł ,72 EUR 17 strzyżowski ,00 zł ,33 EUR 18 tarnobrzeski ,00 zł ,90 EUR RAZEM ,00 zł ,08 EUR Wykorzystanie środków na udzielanie pożyczek zaangażowanych w realizację działania 1.1 Schemat A w poszczególnych powiatach województwa podkarpackiego przedstawia poniższa mapa. 65

66 Mapa 2. Wykorzystanie środków na udzielanie poręczeń na zaangażowanych w realizację działania 1.1 Schemat A w poszczególnych powiatach województwa podkarpackiego przedstawia poniższa mapa. Mapa 3. 66

67 Matryce instrumentów finansowych stanowią załącznik nr Realizacja założeń Strategii EU 2020 Regionalne Programy Operacyjne obecnej perspektywy finansowej stanowiły podstawę do realizacji celów, które zostały przyjęte dla polityki spójności na poziomie krajowym określonej w NSRO, Strategiach rozwoju województw oraz innych dokumentach programowych tej perspektywy finansowej ale przede wszystkim miały one odpowiadać na wyzwania i potrzeby wyznaczone przez założenia Strategii Lizbońskiej i jednocześnie dążyć do ich realizacji. Zatem cel główny wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej podkarpacka określony w RPO WP jest spójny w głównej mierze ze Strategią rozwoju województwa podkarpackiego na lata ale też z celami polityki spójności. Należy jednak podkreślić, iż RPO WP jest również jednym z instrumentów realizacji jakie przed państwami członkowskimi postawiła obecna Strategia UE 2020, która zastąpiła Strategię Lizbońską. Unia Europejska przyjęła nową strategię rozwojową wyznaczającą cele i kierunki działań dla instytucji UE i państw członkowskich w okresie do 2020r. tzw. Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Uwzględniając sytuację gospodarczą i społeczną państw członkowskich, na której mocno odznaczył się kryzys gospodarczy, UE wyznaczyła sobie trzy powiązane ze sobą i wzajemnie się wspierające priorytety: inteligentny (smart), zrównoważony (sustainable) oraz sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive) wzrost. Celem Strategii jest osiągnięcie wzrostu gospodarczego poprzez: bardziej efektywniejsze działania i inwestycje w edukację, badania naukowe oraz innowacje, działania zmierzające w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i konkurencyjnego przemysłu, szczególny nacisk na tworzenie nowych miejsc pracy i ograniczenie ubóstwa. Nowa Strategia jest zarówno kontynuacją wizji rozwoju nakreślonej przez Strategię Lizbońską, jak i próbą odpowiedzi na słabości europejskiej gospodarki, które w znaczny sposób ujawniły się podczas ostatniego kryzysu gospodarczego. Strategia wyznacza 5 głównych obszarów/celów dla całej Unii Europejskiej, w których prowadzone mają być działania zmierzające do ich rozwoju i poprawy funkcjonowania, a są to: zatrudnienie badania i rozwój oraz innowacje, klimat i efektywność energetyczna, edukacja, ubóstwo/włączenie społeczne. oraz dwa dodatkowe obszary/cele społeczeństwo informacyjne i konkurencyjność, wynikające z inicjatyw flagowych. Dla pierwszych 5 obszarów określono wartości wskaźników wyznaczone dla całej UE, które należy osiągnąć do 2020r. i są to: osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia na poziomie 75% wśród kobiet i mężczyzn w wieku lat, w tym poprzez zwiększenie zatrudnienia młodzieży, osób starszych i pracowników nisko wykwalifikowanych oraz skuteczniejszą integrację legalnych imigrantów, 67

68 poprawa warunków prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności z myślą o tym, aby łączny poziom inwestycji publicznych i prywatnych w tym sektorze osiągnął 3%, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z poziomami z 1990r., zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii; dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20%, podniesienie poziomu wykształcenia, zwłaszcza poprzez dążenie do zmniejszenia odsetka osób zbyt wcześnie kończących naukę do poniżej 10% oraz poprzez zwiększenie do 40% odsetka osób w wieku lat mających wykształcenie wyższe lub równoważne, wspieranie włączenia społecznego, zwłaszcza poprzez ograniczanie ubóstwa, mając na celu wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego co najmniej 20 milionów obywateli. Oprócz wymienionych priorytetów, w Strategii zaprezentowano inicjatywy flagowe (tzw. projekty przewodnie). Niniejsze inicjatywy stanowią uzupełnienie Strategii i zawierają katalog oraz opisy działań mające umożliwić implementację ww. priorytetów tematycznych. Do inicjatyw tych należą: Unia innowacji Młodzież w drodze, Europejska agenda cyfrowa, Europa efektywnie korzystająca z zasobów, Polityka przemysłowa w erze globalizacji, Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia, Europejski program walki z ubóstwem, a w ich realizację zaangażowana jest zarówno Unia Europejska, jak i państwa członkowskie, władze regionalne i lokalne. Zaznaczyć ponadto należy, iż KE sukcesywnie tworzy/opracowuje nowe projekty przewodnie. Podstawowymi instrumentami realizacji priorytetów Strategii UE 2020 są opracowywane przez państwa członkowskie UE Krajowe Programy Reform oraz wyznaczone przez Komisję Europejską inicjatywy flagowe. W ramach RPO WP obecnie nie jest realizowana żadna z ww. inicjatyw flagowych. Jednym z głównych instrumentów realizacyjnych Strategii oraz inicjatyw flagowych jest Polityka Spójności UE. Strategia ta wyznaczyła główne kierunki interwencji Polityki Spójności w okresie programowania po 2013r. Uwzględniając założenia Polityki Spójności w okresie programowania , a w szczególności jej prorozwojowy i innowacyjny charakter, trzeba zauważyć, że już w obecnym okresie polityka ta w znaczącym stopniu wpisuje się w realizację celów Strategii. W związku z zaawansowanym stanem realizacji RPO WP, w ramach którego dla większości działań kontraktacja jest już na końcowym etapie, podjęcie czynności służących dostosowaniu sytemu realizacji Programu do Strategii UE 2020 w obecnej perspektywie finansowej nie jest zasadne. W oparciu o wstępną analizę można jednakże stwierdzić (co przedstawiono poniżej w opisie), że większość projektów realizowanych obecnie oraz niektórych już zakończonych w ramach RPO WP przyczynia się do osiągnięcia celów niniejszej Strategii. 68

69 Wykres 17. Wielkość alokacji z EFRR w ramach RPO WP odpowiadająca trzem priorytetom Strategii UE 2020 wg staniu na dzień 31 grudnia 2013r. (w mln euro). 223,47 443,98 556,10 smart growth suistainable growth incusive growth Wartość alokacji na cele Strategii obliczono w oparciu o przygotowaną przez IK NSRO metodologię polegającą na przypisaniu poszczególnych kategorii interwencji do poszczególnych jej celów. Zgodnie z danymi przedstawionymi na wykresie, a także zaprezentowanymi w Tabeli. Matryca priorytetów, obszarów, celów i inicjatyw flagowych Strategii Europa 2020 oraz kategorii interwencji realizowanych w okresie programowania (stanowiącej załącznik nr 6 do sprawozdania) działania wdrażane w ramach RPO WP zgodnie z przyjętym na koniec 2013r. indykatywnym podziałem wg kategorii przyczynią się do realizacji trzech priorytetów Strategii UE Ponadto poniżej zaprezentowano w sposób tabelaryczny priorytety RPO WP, które są zgodne z poszczególnymi celami Strategii Europa klasyfikacji tej dokonano na podstawie kategorii interwencji (tematów priorytetowych). Rozwój inteligentny Tabela 7. Spójność priorytetów RPO WP z celami realizowanymi w ramach Rozwój inteligentny Strategii Europa Nazwa Priorytetu Rozwój inteligentny rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji smart growth Obszary/cele Strategii UE 2020 Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość Otoczenie biznesu Społeczeństwo informacyjne Kategorie interwencji wpisujące się w realizację Strategii Europa 2020 Osie priorytetowe RPO WP 1,2,3,4,5,6,7,8,9 I oś priorytetowa - Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka (obejmuje wszystkie kategorie interwencji) 10,11,12,13,14,15 I oś priorytetowa - Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka (14,15). III oś priorytetowa - Społeczeństwo informacyjne (10, 11, 12, 13). Edukacja 72, 73, 74, 75, 77 I oś priorytetowa - Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka (75). V oś priorytetowa Infrastruktura społeczna (75, 77). 69

70 Z danych zaprezentowanych powyżej oraz Tabeli. Matryca priorytetów, obszarów, celów i inicjatyw flagowych Strategii Europa 2020 oraz kategorii interwencji realizowanych w okresie programowania wynika, że wspierane w ramach RPO WP projekty wpisują się w priorytet Rozwój inteligentny, realizując wszystkie jego cele. Pierwszy cel strategii Rozwój inteligentny (smart growth) opiera się na wiedzy i innowacji, oznacza zwiększenie roli wiedzy i innowacji poprzez podniesienie jakości edukacji, poprawę jakości jej warunków, poprawę wyników działalności badawczej oraz wspierania transferu innowacji i wiedzy w UE przy wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jak wynika z danych zaprezentowanych w ww. tabeli w zakres priorytetu dotyczącego Rozwoju inteligentnego wpisuje się w działania realizowane w ramach I, III i V osi priorytetowej RPO WP. Wymienione powyżej kategorie interwencji w największym stopniu są realizowane w ramach osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, celem której jest tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy. Cel ten jest w całości spójny z działaniami wyznaczonymi w Strategii Europa 2020 w obszarze dotyczącym przedsiębiorczości i innowacji. W ramach I osi priorytetowej realizowane są głównie inwestycje przyczyniające się do zaspokajania potrzeb regionu w zakresie rozwoju przedsiębiorczości, ale również i projekty, których realizacja prowadzi do wzrostu i poprawy inwestycji w sferze B+R. Ponadto w ramach ww. osi priorytetowej wsparcie uzyskują projekty, związane z edukacją, polegające głównie na zakupie aparatury, sprzętu badawczego, służącego wyposażeniu laboratoriów, jednostek naukowobadawczych, modernizacji istniejących lub budowę nowych laboratoriów. Realizacja tych inwestycji ma na celu wzmocnienie konkurencyjności gospodarki i podniesienie innowacyjności uczelni. Jednocześnie przedsięwzięcia z tej dziedziny pozwalają na prowadzenie prac naukowo-badawczych na światowym poziomie, co dodatkowo wzmacnia znaczenie podkarpackich uczelni w międzynarodowej przestrzeni badawczej poprzez podniesienie jakości badań i możliwości uczestnictwa w innowacyjnych projektach badawczych. Ponadto osią priorytetową wpisującą się zakresem kategorii interwencji w priorytet Rozwój inteligentny jest III oś priorytetowa Społeczeństwo informacyjne. Zgodnie z celem III osi priorytetowej za istotny czynnik rozwoju regionu uznaje się rozwój społeczeństwa informacyjnego i wiedzy, który wymaga nie tylko dostępności do odpowiedniego sprzętu, ale przede wszystkim wykorzystania technologii, mających na celu efektywne zaspokojenie potrzeb gospodarczych, społecznych, administracyjnych oraz naukowych całego regionu i w tym właśnie zakresie działania realizowane w ramach przedmiotowej osi są zgodne z priorytetem Strategii Europa Kolejną osią priorytetową wykazującą zgodność z priorytetem Rozwój inteligentny w ramach obszaru dotyczącego edukacji jest V oś Infrastruktura publiczna. Przedmiotowa oś poprzez realizację przedsięwzięć z zakresu infrastruktury uczelni, szkół wyższych i placówek tworzących system oświaty oraz wsparcie bazy dydaktycznej i naukowej wpływają na podwyższenie jakości kształcenia oraz umożliwiają skuteczne przygotowanie młodzieży do wykonywania oczekiwanych na rynku pracy zadań zawodowych. Zatem i V oś priorytetowa poprzez przypisane jej działania jest spójna z priorytetem omawianej Strategii. Wartość alokacji RPO WP w ujęciu indykatywnym, wpisująca się w cel Badania i rozwój, innowacje przedsiębiorczość Otoczenie biznesu została określona na podstawie indykatywnego podziału środków RPO WP według kategorii interwencji, na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła euro ( ,20 PLN). W ramach RPO WP od początku realizacji Programu zakontraktowano 920 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,59 70

71 PLN), które przyczyniają się do realizacji celu Badania i rozwój, innowacje przedsiębiorczość Otoczenie biznesu. Realizacja ww. celu na koniec okresu sprawozdawczego na podstawie podpisanych umów osiągnęła 87% alokacji przewidzianej na jego realizację (w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego odnotowano wzrost o 2 punkty procentowe), natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność poziom ten wyniósł 70% i wzrósł w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego o 10 punktów procentowych. Od początku realizacji Programu w ramach obszaru Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość Otoczenie biznesu podpisano 565 umów na realizację projektów na obszarach miejskich zaś na obszarach wiejskich zakontraktowano 355 umów. Realizacja projektów w ramach RPO WP dotyczących m.in. wsparcia finansowego i instytucjonalnego w sferze przedsiębiorczości, zwłaszcza w zakresie wzrostu jej innowacyjności i produktywności stanowi wkład w osiągnięcie przypisanego do tego celu wskaźnika, którym jest przeznaczenie 3% PKB Unii na inwestycje w badania i rozwój. Zgodnie z przyjętymi zapisami KPR wskaźnik dotyczący poziomu wydatków na działalność B+R, określono na poziomie 1,7% PKB. Zaznaczyć należy, iż w województwie podkarpackim wartość tego wskaźnika na przestrzeni kilku ostatnich lat kształtowała się w sposób następujący 2005r. 0,3%, 2006r. 0,39%, 2007r. 0,36%, 2008r. i 2009r. 0,37%, 2010r. 0,97%. 10 Natomiast w 2011r. odnotowała jego wartość na poziomie 0,95% 11. Zaznaczyć należy, iż na tle nakładów na B+R w relacji do PKB województwo podkarpackie wyraźnie przewyższa średnią krajową (Polska 2011r. 0,76%) 12 i wypada bardzo dobrze także w porównaniu z innymi polskimi regionami co potwierdzają przypisane na przestrzeni kilku ostatnich lat wartości ww. wskaźnika. Ponadto nakłady na B+R w regionie są korzystne nie tylko w kontekście krajowym, ale także w kontekście europejskim. Poziom ten jest między innymi wynikiem wsparcia B+R w podmiotach gospodarczych w ramach obecnej perspektywy finansowej. Kolejnym obszarem wpisującym się w priorytet Rozwój inteligentny jest Społeczeństwo informacyjne. W ujęciu indykatywnym alokacja RPO WP zgodnie kategoriami interwencji wpisującymi się ww. obszar wyniosła euro ( ,23 PLN). W ramach RPO WP od początku realizacji Programu w ramach obszaru Społeczeństwo informacyjne zakontraktowano 73 umowy na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,5 euro ( ,67 PLN). Realizacja ww. celu na koniec okresu sprawozdawczego na podstawie podpisanych umów osiągnęła wartość 93% alokacji przewidzianej na jego realizację (w stosunku do poprzedniego okresu odnotowano nieznaczny wzrost wynoszący 2 pp.), natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność poziom ten wyniósł 24% i w stosunku do poprzedniego okresu wzrósł o 13 pp. Od początku realizacji Programu w ramach obszaru dotyczącego Społeczeństwa informacyjnego podpisano 64 umowy na realizację projektów na obszarach miejskich zaś na obszarach wiejskich zakontraktowano 9 projektów. Trzecim celem priorytetu Rozwój inteligentny jest obszar dotyczący Edukacji. Alokacja na realizację inwestycji wpisujących się w ten zakres w ujęciu indykatywnym na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła euro ( ,51 PLN) GUS, Bank Danych Lokalnych 12 GUS, Bank Danych Lokalnych 71

72 W ramach RPO WP od początku realizacji Programu podpisano 127 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,08 euro ( ,43 PLN), które wpisują się w ww. obszar. Realizacja celu w obszarze Edukacji na koniec okresu sprawozdawczego na podstawie podpisanych umów osiągnęła wartość 97% alokacji przewidzianej na jego realizację i w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego odnotowano wzrost na poziomie 11 pp. Natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność poziom wykorzystania alokacji wyniósł odpowiednio 73% i wzrósł w stosunku do poprzedniego okresu o 13 pp. Od początku realizacji Programu w ramach tego obszaru podpisano 64 umowy na realizację projektów na obszarach miejskich zaś na obszarach wiejskich zakontraktowano ich 63. Realizacja inwestycji ze środków RPO WP dotyczących m.in. infrastruktury uczelni, szkół i placówek tworzących system oświaty w tym organizacji pozarządowych działających na rzecz społeczeństwa obywatelskiego głównie w zakresie rozwoju bazy dydaktycznej i naukowej, stanowią wkład w osiągnięcie przypisanych do tego celu wskaźników tj. ograniczenie liczby uczniów przedwcześnie kończących edukację, zwiększenie liczby osób w z wyższym wykształceniem czy przede wszystkim zwiększenie zatrudnienia osób w wieku lat którego wartość w Strategii UE 2020 określono na poziomie 75%. Wartość wskaźnika zatrudnienia osób w wieku lata w KRP określono na poziomie 71%, zgodnie z danymi GUS wartość ww. wskaźnik dla województwa podkarpackiego począwszy od 2005r. do 2009 wykazywała tendencję wzrostową (2005r. 59,4%, 2009r. 64,8%) 13. Natomiast od 2010r. odnotowuje się nieznaczny spadek jego wartości 2010r. - 64,3%, 2011r. - 63,4% i 2012r. - 63,3% zaznaczyć jednak należy, iż na spadkową tendencję jego wartości w tym okresie miała m.in. ogólna sytuacja ekonomiczna w postaci kryzysu, który w większym bądź mniejszym stopniu dotknął wszystkie regiony polski jak i kraje UE. Na przestrzeni kilku ostatnich lat zaobserwowano, iż w województwie problem bezrobocia dotyka w znacznym stopniu ludzi młodych, - na koniec 2012r. w powiatowych urzędach pracy zarejestrowanych było osób bezrobotnych do 30 roku życia (osoby młode stanowią blisko 43% ogółu bezrobotnych 14 ). Jednocześnie w regionie występuje wysoki odsetek osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych (17,5%) a ich udział stale rośnie 15. Do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 754 projektów z zakontraktowanych, które wpisują się w zakres kategorii interwencji przypisanych do priorytetu Rozwój inteligentny. Do efektów rzeczowych obecnie zrealizowanych inwestycji, które przyczyniły się do osiągnięcia celów priorytetu Rozwój inteligentny należy zaliczyć m.in. wsparcie 508 przedsiębiorstw, w tym: 192 małych przedsiębiorstw, 115 średnich przedsiębiorstw oraz 201 mikroprzedsiębiorstw. Ponadto w ramach zrealizowanych projektów powstało 4 etaty badawcze, zaś do końca 2015r. przewiduje się utworzenie 69 miejsc pracy w zakresie B+R etaty badawcze. Istotny wkład w osiągnięcie celu Strategii stanowi udostępnione do 2013r usługi publiczne dostarczane on-line, powstanie 58,72 km sieci szerokopasmowego Internetu czy zmodernizowanie 39 obiektów edukacyjnych i 19 placówek prowadzących działalność w zakresie kształcenia ustawicznego Opracowanie PORP na podstawie danych SI Syriusz Podstawowe charakterystyki osób bezrobotnych do 30 roku życia zarejestrowanych w PUP z terenu województwa podkarpackiego wg. stanu na dzień 31 grudnia 2012 roku, WUP Rzeszów, 15 Badanie własne na podstawie: Analiza sytuacji na rynku pracy województwa podkarpackiego, WUP Rzeszów, 72

73 Ponadto dzięki wsparciu w perspektywie finansowej do końca okresu sprawozdawczego powstało 3 152,25 nowych miejsc pracy, przy czym etatów dla kobiet, natomiast przewiduje się, iż po zakończeniu wszystkich zakontraktowanych projektów w ramach RPO WP powstanie ponad nowych miejsc pracy, w tym ok dla kobiet. Rozwój zrównoważony Tabela 8. Spójność priorytetów RPO WP z celami realizowanymi w ramach Rozwój zrównoważony Strategii Europa 2020 w ramach RPO WP. Nazwa Priorytetu Obszary/cele Strategii UE 2020 Kategorie interwencji wpisujące się w realizację Strategii Europa 2020 Osie priorytetowe RPO WP Rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; Klimat, energia, mobilność 16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26, 27,28,29,30,31,32,33,34,35,36,37, 38,39,40,41,42,43,44,45,46,47,48, 49,50,51,52,53,54 II oś priorytetowa Infrastruktura techniczna (16, 18, 23, 25, 29, 35,40, 41,42,43,47). IV oś priorytetowa Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom (44, 45, 46, 53, 54). suistainable growth V oś priorytetowa Infrastruktura społeczna (24). VII oś priorytetowa - Spójność wewnątrzregionalna (50). W ramach drugiego priorytetu Strategii Rozwój zrównoważony (suistainable growth) występuje obszar Klimat, energia, mobilność, celem którego jest wsparcie zmiany w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i efektywniej, korzystającej z zasobów środowiska oraz dążenie do wyeliminowania zależności wzrostu gospodarczego od degradacji środowiska przyrodniczego. Również i w ten priorytet, uwzględniając kategorie interwencji, wpisuje się II, IV, V i VII oś priorytetowa RPO WP. W ramach II osi priorytetowej Infrastruktura techniczna, realizowane są inwestycje mające na celu poprawę dostępności i atrakcyjności inwestycyjnej regionu poprzez realizację przedsięwzięć w sferze komunikacyjnej i energetycznej i w tym właśnie obszarze występuje spójność ze Strategią Europa Realizowane projekty w głównej mierze dotyczą budowy, modernizacji infrastruktury drogowej, kolejowej i energetycznej, które zapewniają zwiększenie dostępności komunikacyjnej województwa podkarpackiego, a tym samym przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności i atrakcyjności regionu. Ponadto skutkiem tych działań jest poprawa jakości powiązań komunikacyjnych z podstawowymi szlakami komunikacyjnymi o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, jak również poprawa bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego, kolejowego i lotniczego. Jednocześnie w ramach II osi priorytetowej realizowane są projekty dotyczące infrastruktury technicznej w dziedzinie energetyki i ciepłownictwa. Podstawowym celem tych działań, jest dążenie do lepszego wykorzystania dostępnych zasobów i zachowania zasad ochrony środowiska. Ponadto wsparcie uzyskują inwestycje, które zmierzają do zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Jednocześnie działania realizowane w ramach IV osi priorytetowej dotyczące m.in.: oczyszczania ścieków, zaopatrzenia w wodę oraz zagospodarowania odpadów, a także polegające na zwalczaniu i zapobieganiu zagrożeniom są spójne ze Strategią Europa Również realizacja inwestycji w ramach V osi priorytetowej w zakresie wypoczynku i rekreacji dotycząca np. budowy czy modernizacji oraz wyposarzenia ścieżek rowerowych wpisuje się w ww. cel. Wyposarzenie w infrastrukturę służącą rekreacji i uprawianiu sportu ma istotny wpływ na atrakcyjność regionu i danej miejscowości ponieważ decyduje ona o wyborze miejsca pracy i zamieszkania przez ludzi młodych. Ponadto jest ona czynnikiem, który zyskuje na 73

74 znaczeniu w pozyskiwaniu nowych strategicznych inwestorów. Jakość życia w danej miejscowości czy regionie, wpływa zachęcająco na wykwalifikowane kadry, które bardziej skłonne są do osiedlania się i podejmowania pracy w miejscu gdzie znajdują się duże możliwości aktywnego wypoczynku i rekreacji. Dodatkowo inwestycje realizowane w ramach VII osi priorytetowej w zakresie 50 kategorii interwencji (tj. Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów) wpisują się realizację ww. obszaru. Na wdrażanie projektów realizowanych w ramach RPO WP przyczyniających się do realizacji celu Klimat, energia, mobilność przeznaczono najwięcej środków tj euro ( ,31 PLN). Wartość alokacji została określona na podstawie indykatywnego podziału środków RPO WP według kategorii interwencji. W ramach RPO WP od początku realizacji Programu zakontraktowano 723 umowy na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,44 euro ( ,87 PLN) wpisujących się w ww. obszar. Realizacja celu w ww. obszarze na koniec okresu sprawozdawczego na podstawie podpisanych umów osiągnęła wartość 97% alokacji przewidzianej na jego realizację (wzrost o 7 pp.), natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność poziom ten wyniósł odpowiednio 78% i w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego odnotowano wzrost o 10 pp. Od początku realizacji Programu w ramach tego obszaru podpisano 260 umów na realizację projektów na obszarach miejskich zaś na obszarach wiejskich zakontraktowano ich 463. Realizacja projektów w ramach RPO WP dotyczących m.in. udoskonalenia i rozwinięcia regionalnej infrastruktury technicznej w dziedzinie energetyki i ciepłownictwa, czy też realizacja przedsięwzięć ograniczających ilość zanieczyszczeń w tym odpadów przedostających się do środowiska, stanowi wkład w osiągnięcie przypisanego do tego celu wskaźnika, którego zadaniem na poziomie Strategii UE jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20% zwiększenie efektywności energetycznej o 20% oraz pozyskanie 20% energii ze źródeł odnawialnych. Natomiast na poziomie KPR wartość ww. wskaźnika została określona odpowiednio wysokości 19% w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, 15% udziału OZE w konsumpcji energii i 13,6% wzrostu efektywności energetycznej. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach RPO WP zakończono realizację 551 projektów z pośród 723 zakontraktowanych inwestycji, które zakresem kategorii interwencji wpisują się w priorytet Rozwój zrównoważony. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach RPO WP zakończono realizację 18 projektów z zakresu energii odnawialnej w wyniku których moc zainstalowana energii ze źródeł odnawialnych wyniosła 2,11 MW. Dodatkowo w trakcie realizacji pozostaje 17 tego rodzaju inwestycji w związku z czym przewiduje się, że w wyniku ich zakończenia moc zainstalowana energii ze źródeł odnawialnych wzrośnie do poziomu 36,63 MW. Ponadto w okresie sprawozdawczym zakończono realizację 13 inwestycji mających na celu poprawę jakość powietrza (łącznie zrealizowano 96 takich przedsięwzięć). Ponadto w wyniku realizacji projektów zakupiono 107 jednostek taboru komunikacji miejskiej, które dostosowane są do obowiązujących norm w zakresie emisji spalin. 74

75 Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu Tabela 9. Spójność priorytetów RPO WP z celami realizowanymi w ramach Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu Strategii Europa 2020 w ramach RPO WP. Nazwa Priorytetu Obszary/cele Strategii UE 2020 Kategorie interwencji wpisujące się w realizację Strategii Europa 2020 Osie priorytetowe RPO WP Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. inclusive growth Walka z ubóstwem 61,75,76,77,78,79,80 I oś priorytetowa - Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka (75, 80) V oś priorytetowa Infrastruktura publiczna (75,76,77,79). VII oś priorytetowa Spójność wewnątrzregionalna (61, 78). Trzeci cel Strategii Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) oznacza wzmocnienie pozycji obywatela poprzez zapewnienie wysokiego poziomu zatrudnienia, inwestowanie w kwalifikacje, zwalczanie ubóstwa oraz modernizowanie rynków pracy, systemów szkoleń i ochrony socjalnej. Jak wynika z danych zaprezentowanych w ww. tabeli w zakres priorytetu dotyczącego Rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu wpisują się działania realizowane w ramach I, V i VII osi priorytetowej RPO WP. Projekty realizowane w ramach osi priorytetowej dotyczące usług opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, ważnych z punktu widzenia wpływu na rozwój społeczno-gospodarczy województwa, przyczyniające się do poprawy jakości zdrowia i upowszechnienia dostępu do świadczeń w szeroko rozumianej pomocy społecznej, zwiększające aktywność zawodową i przywracające na rynek pracy osoby zagrożone wykluczeniem społecznym oraz wpływające na wyrównywanie szans (np. kobiet na rynku pracy) są zgodne ze Strategią EU 2020 w tym obszarze. Inwestycje w zakresie V osi priorytetowej koncentrują się również na przedsięwzięciach poprawiających jakość nauczania w województwie podkarpackim z wykorzystaniem nowoczesnych metod kształcenia. Realizowane są również przedsięwzięcia dotyczące rozwoju kształcenia ustawicznego i zawodowego. Zgodnie z przyjętą Europejską platformą współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej - walka z ubóstwem musi opierać się na wzroście gospodarczym oraz zatrudnieniu i skutecznej ochronie socjalnej. Interwencja innowacyjnej ochrony socjalnej musi być połączona z szerokim zestawem polityk społecznych, łącznie z ukierunkowaną edukacją, opieką społeczną, mieszkalnictwem, zdrowiem, godzeniem życia prywatnego i zawodowego oraz polityk rodzinnych. Ponadto działania podejmowane w ramach VII osi priorytetowej związane z rewitalizacją miast oraz obszarów zdegradowanych wzmacniające spójność województwa i zapewniające zwiększenie zatrudnienia są zgodne z priorytetem omawianej Strategii. Jednocześnie działania podejmowane w ramach I osi priorytetowej w zakresie 75 kategorii interwencji wpisują się w zakres ww. priorytetu. Na wdrażanie celu Walka z ubóstwem w obszarze Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu w ramach RPO WP przeznaczono euro ( ,7 PLN) alokacji, którą określono na podstawie indykatywnego podziału środków Programu według kategorii interwencji. 75

76 W ramach RPO WP od początku realizacji Programu zakontraktowano 356 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,16 euro ( ,02 PLN), które przyczyniły się do realizacji w ww. obszaru. Realizacja celu w obszarze Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu na koniec okresu sprawozdawczego na podstawie podpisanych umów osiągnęła wartość 94% alokacji przewidzianej na jego realizację (wzrost w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego o 6 pp.), natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność poziom ten wyniósł odpowiednio 78% (wzrost o 20 pp.). Od początku realizacji Programu w ramach tego obszaru podpisano 214 umów na realizację projektów na obszarach miejskich zaś na obszarach wiejskich zakontraktowano ich 142. Realizacja przedsięwzięć dotyczących obiektów pomocy społecznej takich jak ośrodki wsparcia, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, domy pomocy społecznej, placówki opiekuńczowychowawcze, ośrodki bezdomnych, centra kultury integracji społecznej zakłady aktywności zawodowej, czy inwestycje z zakresu poprawy dostępności i jakości usług medycznych poprzez wparcie obiektów i wyposażenie zakładów opieki zdrowotnej, a także działania, które przeciwdziałają niekorzystnym zjawiskom tj. bezrobocie, wykluczenie społeczne stanowi wkład w osiągnięcie przypisanego do obszaru Walka z ubóstwem wskaźnika, którego celem jest zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln. Zaznaczyć należy, iż w KPR wartość tego wskaźnika określono w przedziale 1,5-2 mln. Z dostępnych dla województwa podkarpackiego danych statystycznych wynika, iż wskaźnik zagrożenia ubóstwem (uwzględniając transfer społeczny) systematycznie spada w 2010r. wyniósł 24,1%, zaś w 2011r. 21,3% 16. Od początku wdrażania Programu w zakresie projektów wpisujących się w cel walki z ubóstwem zakończono realizację: 55 projektów dotyczących edukacji, 35 projektów dotyczących ochrony zdrowia oraz 35 dotyczących infrastruktury pomocy społecznej, 33 zapewniających zrównoważony rozwój i tym samym poprawiają atrakcyjność miast i miasteczek. Należy zaznaczyć, iż w wyniku realizacji ww. projektów do końca okresu sprawozdawczego ponad 27 tys. uczniów i ponad 20 tys. studentów skorzystało z efektów ich realizacji dodatkowo zwiększyła się liczba miejsc w przedszkolach - do końca 2013r. ze środków RPO WP powstało 260 nowych miejsc. Kolejnym istotnym efektem zakończonych inwestycji mających na celu walkę z bezrobociem oraz wykluczeniem społecznym jest utworzenie 31 nowych miejsc pracy na obszarach odnowionych. Dodatkowo na obszarach odnowionych ze środków RPO WP powstało 8 firm, a do końca 2015r. szacuje się że powstanie kolejne 6 firm. Ponadto biorąc pod uwagę podpisane do końca okresu sprawozdawczego umowy planuje się, iż na obszarach odnowionych powstanie łącznie 86 nowych miejsc pracy

77 Wykres 18. Kontraktacja i wnioski o płatność dla kategorii interwencji wpisujących się w założenia Strategii EU 2020 (w mln euro) ,10 541,32 435, ,33 243,63 196,71 223,47 211,02174, Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość Otoczenie biznesu 69,11 64,59 93,54 90,62 68,01 16,45 Społeczeństwo informacyjne Edukacja Klimat, energia, mobilność Walka z ubóstwem Alokacja Wartość dofonansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach Wartość dofonansowania z EFRR we wnioskach o płatność Źródło: KSI SIMIK (07-13). Uwzględniając dane przedstawione na wykresie 18 należy stwierdzić, iż najważniejsze działania, które realizuje RPO WP przyczyniają się i jednocześnie prowadzą do pomyślnego spełnienia założeń Strategii UE 2020 do których w główniej mierze należą: 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, 2.2 Infrastruktura energetyczna, 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi, 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom, 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, które swym zakresem interwencji przyczyniają się do wspierania celu Strategii UE 2020 Klimat energia mobilność, uwzględniając podział alokacji Programu. Zatem należy stwierdzić, że najwięcej środków skierowano na realizację inwestycji służących uniezależnieniu wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejściu na gospodarkę niskoemisyjną, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji transportu, a także propagowaniu efektywności energetycznej. Zgodnie z danymi ww. obszarze osiągnięto niemal 100% (97%) poziom kontraktacji przyznanej alokacji. Wysoki poziom kontraktacji osiągnięto również w pozostałych obszarach wpisujących się w realizację celów wyznaczonych przez Strategię. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż w dniu 26 sierpnia 2013r. na sesji Sejmiku Województwa Podkarpackiego przyjęto zaktualizowaną wersję Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata tj. Strategię Rozwoju Województwa - Podkarpackie Aktualizacja dokumentu wynikała m.in. ze zmiany koncepcji polityki rozwoju, zakładającej wieloaspektowe, zintegrowane wykorzystanie własnych potencjałów przy uwzględnieniu zróżnicowanego podejścia do różnych typów terytoriów rozumianych funkcjonalnie, co w konsekwencji powinno prowadzić do wzmacniania konkurencyjności i budowania 77

78 istotnych przewag konkurencyjnych regionu. Ponadto aktualizacji zapisów Strategii dokonano pod kątem spójności z nowymi krajowymi i unijnymi dokumentami strategicznymi tj. Europą Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 czy Długookresową Strategią Rozwoju Kraju Polska Dokument uwzględnia najnowsze zalecenia Komisji Europejskiej w programowaniu rozwoju na lata dotyczące konieczności identyfikacji inteligentnych specjalizacji regionu oraz jest zgodny ze Strategią UE 2020, ponieważ celem Strategii Rozwoju Województwa - Podkarpackie 2020 jest wzmocnienie przewag konkurencyjnych i niwelowanie barier rozwojowych województwa, co będzie prowadzić do zmniejszenia dysproporcji wewnątrz regionu w jego poziomie społeczno gospodarczym. Konsekwencją tych działań w okresie wyznaczonym przez Strategię będzie wzmocnienie konkurencyjności regionu w stosunku do innych, bardziej rozwiniętych obszarów kraju, a także UE. W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych, których bezpośrednim przedmiotem byłaby ocena wpływu RPO WP na osiągnięcie celów Strategii Europa Zrealizowano natomiast trzy badania ewaluacyjne pn: Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata na funkcjonowanie Instytucji Otoczenia Biznesu (celem badania była ocena wpływu wsparcia RPO WP na lata na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu oraz na usługi świadczone przez tego typu instytucje w województwie podkarpackim), Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata (celem badania była ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata ), Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej (celem badania była ocena wpływu projektów z zakresu infrastruktury publicznej na podniesienie jakości kapitału społecznego i zwiększenie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej regionu), W Raporcie końcowym z badania pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata ewaluator na podstawie analizy dokumentów Programowych, danych statystycznych oraz dotychczas osiągniętych efektów realizowanych w ramach RPO WP projektów potwierdził, że realizacja celów RPO WP jest zasadna, a kierunki rozwoju wyznaczone w Programie wynikają w głównej mierze ze zdiagnozowanych potrzeb gospodarczych i społecznych. Jednocześnie wskazał, iż Program w bezpośredni sposób nawiązuje do celów strategicznych, priorytetów i kierunków działań, które zostały określone w Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata , a cel główny RPO WP jest zgodny z celami polityki spójności przedstawionymi na poziomie krajowym zwłaszcza w NSRO. Zatem potwierdzeniem jest również fakt, iż inwestycje realizowane w ramach RPO WP są zgodne z celami wyznaczonymi w Strategii Lizbońskiej ale również wpisują się i są spójne z celami wyznaczonymi przez Strategię UE Ponadto w raporcie z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej ewaluator w ramach pkt. 22 Obszary problemowe i wyzwania związane z wdrażaniem Programu w kolejnej perspektywie finansowej nawiązał m.in. do dokumentu Strategii UE 2020, która stanowi przede wszystkim ramy formalne dla nowego okresu programowania, również zaznaczył, iż wyzwania określone w Krajowym Programie Reformom na rzecz realizacji Strategii UE 2020 będą możliwe do osiągnięcia w ramach polityki spójności po 2013r. Ponadto ewaluator wskazał na pewne obszary problemowe w zakresie realizacji RPO WP wskazując jednocześnie, iż powinny one 78

79 stanowić wyzwania oraz wskazówki dotyczące tego, w jakim kierunku należy kierować wsparcie w ramach kolejnej perspektywy finansowej. Ponadto Instytucja Zarządzająca RPO WP zgodnie z Okresowym planem ewaluacji RPO WP na lata na 2014r. planuje przeprowadzenie m.in. badania ewaluacyjnego pn. 10 lat województwa podkarpackiego w UE ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu, celem którego będzie ukazanie zmian jakie zaszły wewnątrz regionu, uwzględniając ocenę efektywności projektów realizowanych od początku wdrażania funduszy UE (projekty przedakcesyjne) do obecnej perspektywy finansowej. Założono, iż w trakcie badana szczególny nacisk położony zostanie na ocenę użyteczności, trafności, efektywności i trafności projektów realizowanych w ramach RPO WP w kontekście rozwoju społeczno gospodarczego województwa. Jednocześnie celem badania będzie ukazanie nowych wyzwań, jakie pozostają do osiągnięcia w nowej perspektywie finansowej Ponadto w Okresowym planie ewaluacji zaplanowano przeprowadzenie dwóch dodatkowych badań ewaluacyjnych (w przypadku dostępności środków finansowych w ramach osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna), w tym badanie pn. Ocena wpływu RPO WP na realizację Strategii Lizbońskiej i Europa Niniejsze badanie ujęto w ww. Planie w związku z zaleceniem Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju dotyczącym przeprowadzenia badania dotyczącego kwestii realizacji tych Strategii. W ramach badania założono, iż analizie poddane zostanie wsparcie realizowane w ramach RPO WP pod kątem wypełnienia celów i priorytetów Strategii Lizbońskiej oraz Strategii UE Jednocześnie założono, iż ewaluacja obejmować będzie m.in. analizę stopnia wypełnienia zapisów programowych pod kątem przyczynienia się do realizacji celów i priorytetów Strategii, identyfikację projektów w największym stopniu przyczyniających się do osiągnięcia celów Strategii, ocenę postępu w osiągnięciu celów Strategii Lizbońskiej i UE 2020 od początku wdrożenia RPO WP oraz ich wpływ na sytuację społeczno gospodarczą. Ponadto rekomendacje wydane w wyniku badania posłużą lepszemu osiągnięciu celów i priorytetów Strategii UE 2020 w nowej perspektywie finansowe jak również zostaną przedstawione w przyszłym sprawozdaniu rocznym. Poniżej przedstawiono przykłady projektów które wpisują się swym zakresem interwencji w realizację Strategii Europa Projektem wykazującym spójność z priorytetem Rozwój inteligentny w obszarze Badania i rozwój, innowacje przedsiębiorczość jest inwestycja realizowana przez "PLASTBUD" spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pn. Wzrost konkurencyjności Plastbud Sp. z o.o. poprzez zakup aparatury B+R celem opracowania nowych oraz ulepszonych produktów. Głównym wyzwaniem realizowanego projektu jest rozbudowa zakładu poprzez zakup, montaż i uruchomienie innowacyjnej w skali świata linii produkcyjnej do przerobu odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne na paliwo alternatywne. Powstała infrastruktura umożliwi rozszerzenie oferty o nowy produkt w postaci wysokojakościowego paliwa alternatywnego. Realizacja projektu składa się z dwóch etapów. Pierwszy etap dotyczy realizacji części budowlanej projektu, w szczególności opracowana zostanie dokumentacja projektowa, przeprowadzone zostaną prace przedrealizacyjne oraz wybudowana zostanie nowa hala przemysłowa. W ramach drugiego etapu realizacji projektu zakupione i zainstalowane zostaną urządzenia wchodzące w skład innowacyjnej linii (innowacja poniżej 3 lat w skali świata) do produkcji paliw alternatywnych (rozdrabniarki, separator pneumatyczny, separatory elektromagnetyczne, przenośniki itp.); zakupiona i zainstalowana zostanie stacja transformatorowa zasilająca nową linię do produkcji paliw alternatywnych oraz zakupione zostanie urządzenie załadowcze obsługujące omawianą powyżej instalację. Ponadto zakupiony i zainstalowany w nowoutworzonym laboratorium kontroli jakości 79

80 zostanie sprzęt badawczy konieczny do przeprowadzania niezbędnych analiz jakościowych dostarczanych odpadów i produktu końcowego. Ponadto w ramach drugiego etapu wykonany zostanie również plac magazynowo-manewrowy z infrastrukturą odwadniającą. W wyniku realizacji projektu utworzonych zostanie 6 nowych miejsc pracy, w tym 1 dla kobiety. Wytwarzane w wyniku procesu strzępienia będącego głównym kierunkiem działalności spółki odpady stanowią poważny problem ze względu na ich ilość i właściwości fizyko-chemiczne. Ze względu na ograniczenie techniczne i sprzętowe spółka przed realizacją projektu nie miała możliwości dalszego przerobu odpadów. Powodowało to konieczność ich składowania, co nie tylko generowało koszty, ale również stanowiło poważne obciążenia dla środowiska. Z tego względu odzysk energii z odpadów poprzez wytwarzanie wysokojakościowego paliwa alternatywnego przy wykorzystaniu innowacyjnej linii technologicznej stał się najwłaściwszym i najbardziej efektywnym sposobem postępowania z odpadami palnymi. Przetwarzanie odpadów na wysokojakościowe paliwa alternatywne mogące być współspalane razem z węglem w piecach cementowni, czy elektrociepłowni, zmniejszy ilość odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne zalęgających na składowiskach oraz zmniejszy także ilość węgla zużywanego w cementowniach i elektrociepłowniach. Projekt przyczyni się to ograniczenia emisji dwutlenku oraz propagować będzie w społeczeństwie model wykorzystywania surowców wtórnych i zachowań proekologicznych. Ponadto realizacja inwestycji przyczyni się do wzrostu stabilności działalności spółki na rynku, dzięki czemu w przyszłości możliwym będzie nawiązanie trwałej współpracy z przedsiębiorstwami zrzeszonymi w Dolinie Lotniczej, co dodatkowo prowadzić będzie do wzmocnienia konkurencyjności zarówno w skali regionu, jak i całego kraju. Za przykład projektu realizującego priorytet Rozwój inteligentny, w obszarze Edukacja może posłużyć projekt pn. Budowa budynku dydaktycznego Zespołu Szkół Gospodarczych w Rzeszowie, celem projektu była poprawa dostępności infrastruktury publicznej na terenie miasta Rzeszowa. Dla osiągnięcia tego celu podjęto działania umożliwiające poprawę lokalnej infrastruktury edukacyjno-dydaktycznej, podniesienie jakości kształcenia w Zespole Szkół Gospodarczych w Rzeszowie, lepszą dostępność do kształcenia na kierunkach uważanych za deficytowe w regionie oraz wyrównanie szans w dostępie do nowoczesnej infrastruktury dydaktycznej dla osób niepełnosprawnych. W ramach projektu wybudowano nowy czterokondygnacyjny budynek z kondygnację podziemną. W ramach inwestycji wykonano także przyłącza wodno-kanalizacyjne i energetyczne oraz niezbędne dla funkcjonowania budynku instalacje - sieć wodociągową, kanalizację sanitarną, drenaż opaskowy wokół budynku oraz sieć: gazową, elektroenergetyczną, telefoniczną, komputerową i odgromową. Wewnątrz budynku powstały działy do kształcenia zawodowego zgodne z ofertą dydaktyczną rzeszowskiego Zespołu Szkół Gospodarczych. Dział gastronomiczny obejmuje cztery sale technologiczne oraz dwie sale obsługi konsumenta wraz z zapleczem. Dział odzieżowy składa się z dwóch pracowni do nauki zawodu oraz czterech pracowni do nauki przedmiotów teoretycznych. Ponadto, stworzono pięć sal do nauki języków obcych, cztery sale wykładowe oraz cztery pomieszczenia przeznaczone na gabinety dla pracowników i sekretariat. W części drugiego piętra znajdują się również sale stanowiące zaplecze sal obsługi konsumenta i świetlicę. Na parterze mieści się aula o powierzchni 234 m 2, natomiast w piwnicach szatnie na pięćdziesiąt boksów dla poszczególnych klas. Niniejszy projekt wpływa pozytywnie na poprawę warunków prowadzenia zajęć, zwiększenie bezpieczeństwa uczniów i uczennic oraz pracowników placówki. Wyposażenie pracowni technologicznych i odzieżowych w odpowiednie urządzenia, sprzęt i pomoce naukowe ma zdecydowany wpływ na wysoki poziom nauczania 80

81 w rzeszowskim Zespole Szkół Gospodarczych. Zrealizowane przedsięwzięcie przyczyniło się do niwelowania dysproporcji w dostępie do edukacji pomiędzy obszarami wiejskimi a miastami oraz wyrównania szans w dostępie do nowoczesnej infrastruktury dydaktycznej dla osób niepełnosprawnych. W znaczący sposób poprawie uległy również warunki higieniczno-sanitarne szkoły. W wyniku realizacji projektu stworzono odpowiednie warunki do prowadzenia zajęć praktycznych, co skutkuje lepszym efektem dydaktycznym, prowadzącym do profesjonalnego przygotowania młodzieży do wykonywania oczekiwanych na rynku pracy zadań zawodowych. Zaowocowało to podniesieniem jakości kształcenia w rzeszowskim Zespole Szkół Gospodarczych oraz poprawą dostępności infrastruktury edukacyjnodydaktycznej na terenie stolicy województwa podkarpackiego. Innym przykładem inwestycji realizowanej w ramach RPO WP wpisującej się w założenia priorytetu Rozwój inteligentny w cel Społeczeństwo informacyjne jest projekt Powiatu Strzyżowskiego pn. Poprawa jakości funkcjonowania administracji publicznej w powiecie strzyżowskim poprzez rozwój e-usług. Projekt obejmował starostwo powiatowe oraz 14 podlegających mu jednostek, w tym szkoły, domy dziecka i domy pomocy społecznej. Wszystkie wymienione instytucje zyskały nowe strony internetowe wraz z Biuletynami Informacji Publicznej i elektronicznymi skrzynkami podawczymi. Do każdej z nich zakupiono podpisy elektroniczne, są one również dostosowane do przyjęcia dokumentów złożonych przez mieszkańców w wersji elektronicznej. Celem ww. projektu było stworzenie możliwości dostępu do urzędu starostwa i innych jednostek samorządu powiatowego drogą elektroniczną. Dzięki inwestycji administracja powiatowa dysponuje nowoczesnymi narzędziami dostosowanymi do współczesnych wyzwań i oczekiwań mieszkańców oraz interesantów. W ramach projektu elektroniczny obieg dokumentów wprowadziło w 3 kolejnych jednostkach Powiatowy Zarząd Dróg, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. Elektroniczny obieg dokumentów wymógł zakup odpowiedniego sprzętu tj. serwery służące wymianie dokumentów i ich archiwizacji, czy zakup 24 stanowisk komputerowych oraz przygotowanie pomieszczeń pod archiwum tych dokumentów. Jednocześnie w urzędzie zamontowano hot-spot zatem każdy kto odwiedza urząd może bezpłatnie korzystać z internetu. Również projekt pn. System Informacji Przestrzennej Powiatu Tarnobrzeskiego -SIPPT, którego beneficjentem jest Powiat Tarnobrzeski jest spójny z obszarem Społeczeństwa informacyjnego. Celem projektu było zbudowanie rozwiązań systemowych gromadzenia i przetwarzania danych przestrzennych, które gromadzone były w przeszłości w formie analogowej lub do których dostęp nie był możliwy w zautomatyzowany sposób. Powstały obecnie System Informacji Przestrzennej Powiatu Tarnobrzeskiego, służy zwiększeniu efektywności procesów decyzyjnych w administracji powiatu i gmin oraz usprawnieniu realizacji zadań publicznych na rzecz obywateli, gospodarki i instytucji życia społecznego. Efektami projektu są zbiory aplikacji wraz z bazami danych obejmujące aplikacje wspólne SIPPT dla szczebla powiatu i gmin np.: Portal Interaktywnej Mapy Powiatu (narzędzie umożliwia korzystanie z danych przestrzennych zgromadzonych w hurtowni ), Portal Inwestora umożliwia publikowanie przez gminy i powiat oraz przeglądanie przez podmioty zainteresowane wszelkich informacji przestrzennych i opisowych związanych z procesami inwestycyjnymi. Portal promocji i turystyki jest narzędziem publikacji informacji przestrzennych i opisowych związanych z ruchem turystycznym. Portal edukacyjny udostępnia funkcje podnoszenia kwalifikacji w korzystaniu z SIPPT. Do mierzalnych rezultatów projektu należy zaliczyć: ilość jednostek sektora publicznego korzystających z utworzonych aplikacji i usług teleinformatycznych 5 szt., liczba przedsiębiorstw korzystających z utworzonych aplikacji i usług teleinformatycznych 7 szt., liczba osób, które 81

82 uzyskały możliwość używania podpisu elektronicznego 11 osób, liczba przedsiębiorstw korzystających z udostępnionych rejestrów publicznych szt., liczba obywateli korzystających z udostępnionych rejestrów publicznych osób, liczba osób korzystających z usług on-line osób, liczba platform GIS w jednostkach publicznych- 5 szt., liczba usług publicznych dostarczonych on-line -15 szt. Przykładem projektu realizującego priorytet Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej, a w jego ramach cel Klimat, energia, mobilność jest projekt pn. Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Jarosław Etap I Oświetlenie zasilane energią odnawialną realizowany przez Gminę Jarosław. Celem projektu była poprawa bezpieczeństwa użytkowników dróg poprzez instalację lamp hybrydowych w celu poprawy bezpieczeństwa poruszających się w ruchu samochodowym jak i pieszym. Projekt zakładał zainstalowanie lamp w 12 miejscowościach. W wyniku realizacji projektu osiągnięto następujące rezultaty: moc zainstalowana (pozyskana z energii wiatrowej) - 0,19 MW, moc zainstalowana (pozyskana z energii słonecznej) - 0,08 MW, ilość energii elektrycznej wytworzonej z wykorzystaniem energii wiatrowej - 40,56 MWh/rok, ilość energii elektrycznej wytworzonej z wykorzystaniem energii słonecznej - 61,70 MWh/rok. Kolejnym przedsięwzięciem jest projekt realizowany przez Uzdrowisko Rymanów S.A. Zespół Zakładów Lecznictwa Uzdrowiskowego Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej pn. Modernizacja i dosprzętowienie dotychczasowego Szpitala Uzdrowiskowego Polonia z przeznaczeniem na szpital wczesnej rehabilitacji kardiologicznej w strukturach Uzdrowiska Rymanów S.A. wpisujący się w III priorytet Strategii Europa 2020 tj. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. Projekt dotyczył poprawy bezpieczeństwa zdrowotnego wśród osób, które zamieszkują region podkarpacki, ze szczególnym uwzględnieniem wczesnej diagnostyki kardiologicznej. Warto jednak zauważyć, że z Centrum Rehabilitacji Kardiologicznej korzystają także osoby spoza województwa, na przykład z terenów Małopolski, Śląska, Dolnego Śląska czy nawet województwa lubuskiego. Spółka postanowiła wykorzystać budynek dawnego sanatorium Polonia i przekształcić go, przy pomocy środków unijnych oraz dofinansowania z budżetu państwa w Centrum Rehabilitacji Kardiologicznej. W województwie podkarpackim brakowało specjalistycznych ośrodków zajmujących się opieką nad pacjentami dotkniętymi chorobami układu krążenia, pomimo tego, że są to obecnie najczęstsze przyczyny zgonów. Jedynie w Rzeszowie znajdował się specjalistyczny oddział zajmujący się rehabilitacją kardiologiczną, jednak mógł on przyjąć jedynie 20 pacjentów. Realizacja Projektu zdecydowanie przyczyniła się do poprawy dostępu do świadczeń zdrowotnych związanych z rehabilitacją kardiologiczną. Jednocześnie jego realizacji zakładała m.in. poprawę jakości usług medycznych w zakresie chorób układu krążenia/serca, jakości i bezpieczeństwa infrastruktury opieki medycznej, zwiększenie liczby osób korzystających ze specjalistycznych usług medycznych z zakresu chorób układu krążenia (CHUK), skrócenie czasu jaki mija od pojawienia się stanu zagrożenia życia do podjęcia specjalistycznego leczenia, zmniejszenie dysproporcji w dostępie do usług opieki zdrowotnej funkcjonującej w publicznym systemie zdrowia (z uwzględnieniem mieszkańców obszarów wiejskich), poprawę dostępności do usług medycznych dla osób niepełnosprawnych. Zakres rzeczowy inwestycji obejmował m.in. przebudowę dotychczasowego Szpitala Uzdrowiskowego Polonia na szpital wczesnej rehabilitacji kardiologicznej poprzez wykonanie robót budowlanych, instalacji elektrycznych, sanitarnych i doposażenie istniejącej infrastruktury w specjalistyczna aparaturę medyczną. Wnioskodawca zakładał, że realizacja projektu przyczyni się do poprawy infrastruktury 82

83 ochrony zdrowia na poziomie lokalnymi regionalnym, ponieważ ośrodek stanowi jedyne takie miejsce - rehabilitacji kardiologicznej makroregionu woj. Podkarpackiego; jak również wpłynie na poprawę dostępności usług medycznych w zakresie usług deficytowych takich jak choroby układu krążenia (CHUK), które są częstą przyczyną śmiertelności w województwie. Obecnie Centrum Chirurgii Kardiologicznej ma możliwość przyjęcia 120 pacjentów, przede wszystkim po zawałach i operacjach kardiochirurgicznych. Średni pobyt pacjenta wynosi trzy tygodnie. Dyrekcja szpitala zauważa jednak, że taka ilość miejsc jest niewystarczająca, ponieważ liczba chętnych jest o wiele większa. Ponadto zauważalne jest rosnące zainteresowanie korzystaniem z usług placówki przez osoby spoza terenów Podkarpacia. Takie zainteresowanie Centrum Rehabilitacji Kardiologicznej spowodowane jest bardzo dobrą opinią wśród pacjentów, którzy dzielą się swoimi wrażeniami dotyczącymi jakości usług oraz warunków lokalowych m.in. na forach internetowych. Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata a Krajowy Program Reform na rzecz realizacji Strategii Europa 2020 Proces wdrażania unijnej Strategii Europa 2020 na poziomie państw członkowskich realizowany jest głównie za pomocą Krajowych Programów Reform (KPR). KPR koncentruje się na działaniach mających na celu odrobienie zaległości rozwojowych oraz budowę nowych przewag konkurencyjnych w trzech obszarach priorytetowych (przedstawione w tabeli poniżej). Budowanie nowych przewag konkurencyjnych wymaga w głównej mierze podjęcia działań związanych z poprawą zdolności innowacyjnych przedsiębiorstw oraz społeczeństwa. W związku z czym działania te powinny dotyczyć wzmocnienia kadry nauczającej w rozwoju kompetencji związanych z kreatywnością i innowacyjnością w zakresie metod nauczania. Istotne jest również wzmocnienie powiązań między szkolnictwem wyższym, sektorem nauki i sferą gospodarki. Takie podejście powinno mieć przełożenie na wzrost poziomu zatrudnienia szczególnie wśród tych grup, których potencjał do tej pory nie został w pełni wykorzystany. Dodatkowo ważnym aspektem jest dążenie do zwiększenia wzrostu cyfrowego, który będzie jedną z kluczowych dźwigniki dla utrzymania wysokiego tempa rozwoju gospodarczego w przyszłości. Dotyczy to w szczególności nowych przewag konkurencyjnych, które będą tworzone w oparciu o zaawansowane technologie. Pozwoli to Polsce w średnim okresie podnieść innowacyjność gospodarki i zwiększyć adaptacyjność społeczeństwa. W dniu 30 kwietnia 2013r. Rada Ministrów przyjęła przygotowany zaktualizowany Program Reform na rzecz realizacji strategii Europa 2020 (Aktualizacja KPR 2013/2014). Zaktualizowany dokument określa w jaki sposób Polska w okresie będzie realizować cele Strategii UE Aktualizacja ww. dokumentu uwzględnia priorytety zawarte w Rocznej Analizie Wzrostu Gospodarczego na 2013r. potwierdzone w konkluzjach Rady Europejskiej z marca 2013r., dotyczące konsolidacji fiskalnej, działań w celu ograniczenia bezrobocia, zwłaszcza wśród młodzieży, wsparcia wzrostu gospodarczego i konkurencji na jednolitym rynku oraz redukcji obciążeń regulacyjnych. Jednocześnie podstawą do Aktualizacji KPR 2013/2014 była Strategia Rozwoju Kraju 2020 aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo. Dodatkowo przy aktualizacji ww. dokumentu uwzględniono jego rolę w mechanizmach realizacji unijnej polityki spójności nowej perspektywy finansowej na lata

84 W zaktualizowanym dokumencie w ramach trzech jego obszarów priorytetowych wyznaczono cele, przypisując im jednocześnie działania, które należy zrealizować w najbliższym czasie po to aby wypełnić założenia określone m.in. w Strategii UE 2020 oraz spełnić zalecenia określone przez Radę UE. I tak w zakresie 1 celu związanego z zatrudnieniem zaplanowano wprowadzenie instrumentów rynku pracy skierowanych do grup znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy (np. młodzi do 30 roku życia, osoby długotrwale bezrobotne powyżej 50 roku życia). Ponadto będą prowadzone działania mające na celu m.in. wprowadzenia elastycznego czasu pracy, przeciwdziałanie skutkom kryzysu na rynku pracy, zwiększenie dostępności opieki nad dziećmi do lat 3, zapewnienie powszechności wychowania przedszkolnego, wspieranie wyrównywania szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, wspieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych/ działania na rzecz aktywizacji osób niepełnosprawnych. W ramach celu 2 nakłady na B+R wskazano, iż konieczne jest prowadzenie działań, które będą wspierać wzrost innowacyjności, w tym wzrost nakładów na B+R. Do głównych działań zaplanowanych w tym obszarze należą m.in. stworzenie systemu wsparcia dla przedsiębiorstw (projekt Programu Rozwoju Przedsiębiorstw), stworzenie mechanizmów finansowania infrastruktury badawczej i działalności jednostek naukowych, wspieranie instytucji otoczenia biznesu wspierających działania proinnowacyjne oraz ich sieci o znaczeniu ponadregionalnym, realizacja programów naukowo-badawczych, realizacja Programu wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata , wspieranie projektów w ramach obszarów i technologii o największym potencjale rozwoju. W przypadku celu 3 cele energetyczne będą realizowane działania związane z ograniczeniem zużycia energii, które nie tylko bezpośrednio są związane ze zmniejszeniem emisyjności gospodarki, ale w warunkach wzrostu gospodarczego, oznaczają także poprawę jej efektywności energetycznej. Również w zakresie tego celu wskazano działania oraz reformy, które powinny zostać podjęte w perspektywie do 2020r. Cele dotyczące edukacji związane z podniesieniem poziomu wykształcenia również i w tym zakresie wyznaczono działania, które będą realizowane w okresie Ostatni z wyznaczonych celów dotyczy przeciwdziałania ubóstwu. Działania w tym zakresie powinny dotyczyć nie tylko obszaru związanego z zatrudnieniem ale również powinny obejmować działania mające na celu wzmocnienie wsparcia dla rodzin z dziećmi na utrzymaniu, szczególnie rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, powinny być też kontynuowanie działania na rzecz pomocy rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, a także podjęcie działań na rzecz zapewnienia warunków lokalowych dla rodzin najuboższych. Poniżej zaprezentowano obszary/priorytety Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa 2020, w które wpisują się działania realizowane w RPO WP. Tabela 10. Spójność priorytetów RPO WP z priorytetami KPR. Krajowy Program Reform obszary priorytetowe Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego. Odrabianie zaległości rozwojowych polegać będzie przede wszystkim na zmniejszeniu dystansu infrastrukturalnego m.in. w transporcie, energetyce, telekomunikacji, infrastrukturze społecznej oraz poprawie otoczenia regulacyjnego i działań na rzecz podniesienia jakości stanowionego prawa, z zachowaniem wysokiej jakości usług świadczonych przez Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata osie priorytetowe II Infrastruktura techniczna IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom VII Spójność wewnątrzregionalna 84

85 administrację publiczną. Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego. Budowanie nowych przewag konkurencyjnych wymaga przede wszystkim działań związanych z poprawą zdolności innowacyjnych przedsiębiorstw oraz społeczeństwa. Działania te powinny się skupiać na wzmacnianiu kadry nauczającej w rozwoju kompetencji związanych z kreatywnością i innowacyjnością w zakresie metod nauczania. Ważne jest również wzmocnienie powiązań między szkolnictwem wyższym, sektorem nauki i sferą gospodarki. Aktywność dla wzrostu sprzyjającego wyłączeniu społecznemu. Obszar z tym związany obejmuje kwestie kształcenia obywateli oraz aktywne formy przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i integracji społecznej osób wykluczonych. I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka III Społeczeństwo informacyjne V Infrastruktura publiczna I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka V Infrastruktura publiczna Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego VII Spójność wewnątrzregionalna Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego (Strategia dla RMB) określona została jako pierwsza strategia makroregionalna UE o charakterze wewnątrzunijnym. Wdrożenie Strategii dla RMB oparto na Planie Działania, zawierającym Obszary Priorytetowe i Działania Horyzontalne, w związku z tym nadano jej charakter horyzontalny, pierwotnie oparty na czterech filarach tematycznych: ochronie środowiska, dobrobycie, dostępności, atrakcyjności oraz bezpieczeństwie, których realizacja miała pomóc w przekształceniu regionu Bałtyku w obszar dobrobytu gdzie stabilny rozwój społeczno-gospodarczy idzie w parze z poszanowaniem i ochroną środowiska. Komisja Europejska w lipcu 2012r. przedstawiła propozycję aktualizacji Planu Działania Strategii RMB. W związku z czym w okresie sprawozdawczym po zakończeniu procesu przeglądu Strategii RMB przeprowadzono aktualizację Planu Działania. Prace nad Planem Działania trwały ponad pół roku i polegały na zmianie struktury dokumentu oraz weryfikacji ujętych w nim projektów. Konieczne było również doprecyzowanie ról podmiotów wdrażających Strategię na różnych poziomach: Komisji, Państw Członkowskich, Koordynatorów Obszarów Priorytetowych, Liderów Projektów Flagowych, a przejrzysty podział zadań miał usprawnić zarządzanie Strategią. Dodatkowo podczas aktualizacji Planu Działania uporządkowano już istniejące oraz wprowadzono nowe dziedziny współpracy, czyli tzw. obszary priorytetowe. Wzmocniono obecność takich zagadnień, jak kultura, zdrowie, turystyka, bezpieczeństwo, edukacja, poprzez stworzenie odrębnych obszarów priorytetowych. Po aktualizacji, współpraca w ramach Strategii RMB dzieli się na 17 obszarów priorytetowych oraz 5 działań horyzontalnych, w ramach których realizowanych jest kilkadziesiąt projektów flagowych. Ponadto nowy Plan Działania doprecyzowuje pojęcie projektu flagowego oraz określa ścieżkę postępowania dla projektodawców. Jednocześnie wskazano, iż Strategia RMB powinna w bardziej precyzyjny sposób określać cele, do których zmierza stąd określenie celów, wskaźników i poziomów docelowych. W związku z czym dokument dostosowano do trzech nowych celów tematycznych Strategii, którymi są: 85

86 Save the Sea - ocalić morze, Connect the Region - rozwój połączeń w regionie, Increase Prosperity wzrost dobrobytu. Ponadto wyznaczono wskaźniki dla celów Strategii. W dniu 27 czerwca 2013r. opublikowano Raport KE nt. wartości dodanej strategii makroregionalnych, który powstał na bazie doświadczeń z realizacji Strategii RMB oraz Strategii UE dla Regionu Dunaju. Stał się on podstawą do rozpoczęcia prac nad konkluzjami Rady UE w tym obszarze. Dlatego też od lipca reaktywowana została grupa robocza w formacie Friends of Presidency ds. strategii makroregionalnych, która w trakcie 5 spotkań odbywających się w okresie lipiec-październik, wypracowała projekt konkluzji Rady w sprawie wartości dodanej strategii makroregionalnych. Konkluzje zostały przyjęte przez Radę ds. Ogólnych w dniu 22 października 2013r., doprecyzowują one koncepcję strategii makroregionalnych oraz określają ich wartość dodaną dla realizowanych polityk UE, jak i makroregionów, które obejmują. Ponadto konkluzje potwierdzają zobowiązanie państw członkowskich do wzięcia pod uwagę celów strategii makroregionalnych w programowaniu EFSI w perspektywie finansowej Dodatkowo, uruchomiono instrument Seed Money Facility, który zapewnia środki finansowe na inicjatywy oddolne mające na celu opracowanie projektu flagowego, który docelowo mógłby ubiegać się o ujęcie w Planie Działania Strategii RMB jako projekt gotowy do realizacji. Ponadto w okresie sprawozdawczym miały miejsce dwa spotkania Zespołu roboczego ds. koordynacji wdrażania Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego w Polsce, działającego przy Narodowym Punkcie Kontaktowym. Pierwsze spotkanie (13 maja 2013r.), poświęcone było omówieniu możliwości poprawy połączeń transportowych Polski w ramach wdrażania SUE RMB, wymianie informacji z Instytucjami Zarządzającymi na temat stanu prac nad poszczególnymi programami operacyjnymi w kontekście uwzględniania Strategii RMB, prezentacji doświadczeń woj. Zachodniopomorskiego ze sprawowania prezydencji w Baltic Sea States Subregional Cooperation. W dniu 7 listopada 2013r. odbyło się drugie w tym roku posiedzenie Zespołu Roboczego ds. koordynacji wdrażania Strategii RMB, które zostało poświęcone zaangażowaniu Polski w ochronę środowiska Bałtyku w ramach współpracy w różnych formatach regionalnych, w tym SUE RMB. Podczas obu spotkań przedstawiono i przedyskutowano także sposób ujęcia Strategii RMB w dokumentach programowych Polityki Spójności , w tym zagadnienia współpracy z partnerami zagranicznymi. Przedstawiciele resortu rozwoju uczestniczyli ponadto w międzynarodowych konferencjach, seminariach i pracach grup roboczych związanych z tematem Strategii RMB, mających miejsce w 2013r. Pomoc techniczna Instytucja Zarządzająca RPO WP w okresie sprawozdawczym nie przeznaczyła środków z pomocy technicznej RPO WP na potrzeby związane z informowaniem o wdrażaniu Planu działań Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Stan wdrażania W związku z tym, iż Rada Europejska przyjęła Strategię w październiku 2009r., czyli już po zatwierdzeniu RPO WP w ramach, którego wyznaczono cele i priorytety jej zapisy nie zostały w nim uwzględnione. W 2011r., przy okazji przeglądu śródokresowego programów operacyjnych, wprowadzono do treści RPO WP odniesienie do celów Strategia dla RMB. Ponadto zmiany w RPO WP decyzją Komisji nr K(2011)9881 z dnia 21 grudnia 2011r. 86

87 doprowadziły do zwiększenia indykatywnego udziału interwencji zgodnej z celami ww. Strategii. Ponadto w ramach wprowadzonych zmian dodatkowe środki wspólnotowe uzyskane z krajowej rezerwy wykonania oraz dostosowania technicznego przeznaczono na infrastrukturę drogową (tj. połączenia o znaczeniu strategicznym w wymiarze regionalnym), infrastrukturę kolejową, energetyczną, infrastrukturę szkolnictwa wyższego, a także B+R, innowacyjność i przedsiębiorczość (również w formie finansowania zwrotnego) czyli realizację inwestycji, które przyczynią się do osiągnięcia celów osi priorytetowych i tym samym celów Strategii dla RMB oraz Strategii UE Uwzględniając realizację projektów w ramach RPO WP należy zauważyć, iż wpisują się w poszczególne obszary priorytetowe Strategii dla RMB w większym lub mniejszym stopniu w ramach całego Programu z wyłączeniem osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna i VIII Pomoc techniczna. Poniżej zaprezentowano odniesienie osi priorytetowych RPO WP do obszarów Strategii RMB. W związku z danymi ujętymi w Tabeli Wpływ projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na Strategię UE dla Regionu Morza Bałtyckiego oraz wykres wkład finansowy w realizację SUE RMB (załącznik Sprawozdania nr. 7) można stwierdzić, iż środki RPO WP stanowią źródło finansowania celów i założeń ww. Strategii gdyż sama nie niesie ze sobą dodatkowego źródła finansowania ponieważ jej istotą jest współpraca na wielu poziomach, w tym rządowym, regionalnym i lokalnym, z udziałem świata nauki, ośrodków badawczych, akademickich, regionalnych struktur współpracy, programów operacyjnych, a także sektora prywatnego. Tabela 11. Osie priorytetowe RPO WP wpisujące się w priorytety, cele Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Lp. Priorytet i obszar priorytetowy oraz cel i cele cząstkowe Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego 1. Cel 1: Ocalenie morza Czysta woda Bogata i zdrowa dzika fauna i flora 2. Cel 2: Rozwój połączeń w regionie Dobre warunki transportowe Wiarygodne rynki energii 3. Cel 3: Zwiększenie dobrobytu Strategia Europa 2020 Konkurencyjność na rynku globalnym Zmiana klimatu Stan realizacji/dane ilościowe Osie priorytetowe RPO WP IV oś priorytetowa Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom II oś priorytetowa Infrastruktura techniczna I oś priorytetowa Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka III oś priorytetowa Społeczeństwo informacyjne IV oś priorytetowa Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom V oś priorytetowa Infrastruktura publiczna IV oś priorytetowa Turystyka i kultura W obszarach interwencji związanych ze Strategią UE dla Regionu Morza Bałtyckiego do końca 2013r. podpisano łącznie umów o dofinansowanie (w tym 238 w okresie sprawozdawczym) na kwotę dofinansowania ze środków EFRR wynoszącą 934,47 mln euro, co stanowi 83% wartości EFRR wszystkich umów oraz 78% alokacji EFRR na RPO WP. W okresie sprawozdawczym najwięcej projektów (tj.120) zakontraktowano w ramach celu 2 Rozwój połączeń w regionie, natomiast od początku realizacji Programu w zakresie 87

88 celu 3 Zwiększenie dobrobytu (1 276), jest to obszar w ramach którego większość osi priorytetowych RPO WP i realizowanych inwestycji wpisuje się w zakres niniejszej Strategii. Szczegółowe informacje dotyczące wpływu projektów realizowanych w ramach RPO WP na Strategię SUE RMB zawiera Tabela. Wpływ projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na Strategię UE dla Regionu Morza Bałtyckiego oraz wykres wkład finansowy w realizację SUE RMB przedstawiająca liczbę i wartość projektów wg podpisanych umów od początku realizacji Programu i za rok 2013 w podziale na poszczególne obszary priorytetowe Strategii. Przykłady projektów Przykłady projektów realizujących obszary priorytetowe Strategii przedstawiono w Tabeli stanowiącej załącznik nr 7c do sprawozdania. Ponadto w ramach RPO WP nie są realizowane projekty flagowe, które zidentyfikowano w Planie działań Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego. Wnioski i rekomendacje Biorąc pod uwagę stopień zaawansowania realizacji PRO WP na poziomie kontraktacji środków, która na koniec okresu sprawozdawczego osiągnęła poziom 94% wprowadzanie dalszych zmian mających na celu skuteczniejszą realizację Strategii w obecnym okresie programowania nie jest możliwe. Uwzględnienie zapisów Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego, a także dostosowanie systemu wdrażania i monitorowania RPO WP tj. kryteriów wyboru i oceny projektów, wniosków aplikacyjnych możliwe będzie w przyszłym okresie programowania pod warunkiem opracowania i wdrożenia odpowiednich, jednolitych dla wszystkich programów operacyjnych, wytycznych dotyczących kryteriów kwalifikowania projektów oraz uruchomienia ewentualnego systemu zachęt i bodźców finansowanych dla projektów realizujących cele przedmiotowej Strategii. Należy jednak podkreślić, iż znaczna część środków wsparcia RPO WP wpisuje się w założenia Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. W związku z kończącym się okresem programowym oraz finalną fazą negocjacji Wieloletnich Ram Finansowych na lata , w 2013r. trwały intensywne prace nad uwzględnieniem realizacji celów Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego w dokumentach programowych Polityki Spójności Koordynacja sposobu uwzględnienia zapisów Strategii RMB w Umowie Partnerstwa oraz programach operacyjnych pomiędzy państwami regionu Morza Bałtyckiego odbywała się na forum wspólnych spotkań przedstawicieli Narodowych Punktów Kontaktowych, KE i koordynatorów Umów Partnerstwa. W okresie sprawozdawczym miały miejsce trzy tego typu spotkania: 11 stycznia w Arlandzie (Szwecja), kwietnia w Espoo (Finlandia), 5 grudnia w Wilnie (kolejne w Helsinkach, 23 stycznia 2014r.). Podczas spotkań następowała wymiana informacji dotycząca zapisów w dokumentach programowych (w tym powiązań z zaktualizowanym Planem Działania) oraz formułowane były propozycje zapisów dotyczących konkretnych zagadnień (np. w zakresie preferencyjnego traktowania projektów Strategii RMB w procesie selekcji czy wprowadzenia tzw. komponentu międzynarodowego umożliwiającego rozszerzenie zakresu projektu o elementy współpracy międzynarodowej na dowolnym etapie jego realizacji). Podkreślano, że pomimo, iż programy EWT ze względu na swój międzynarodowy charakter wydają się być 88

89 naturalnym źródłem finansowania Strategii RMB, wszystkie programy EFSI (na poziomie krajowym i regionalnym) powinny w miarę możliwości zaplanować i wdrażać działania zidentyfikowane w Strategii RMB w celu wzmacniania europejskich korytarzy transportowych, zarządzania ryzykiem, gospodarki wodnej, zielonej infrastruktury, współpracy morskiej, B&R, ICT, itp. Na spotkaniach nie rozstrzygnięto kwestii sposobu i metodologii monitorowania projektów Strategii RMB w ramach programów operacyjnych. Ponadto Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (obecnie Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju) przekazało instytucjom odpowiedzialnym za przygotowanie krajowych i regionalnych programów operacyjnych zalecenia (w ramach Podręcznika systemu programowania i wdrażania programów operacyjnych ) w zakresie uwzględniania Planu Działania Strategii RMB w dokumentach programowych. Jednocześnie sposób realizacji działań Strategii pozostawiono Instytucjom Zarządzającym programem operacyjnym, która może podejmować decyzje dotyczące np. organizacji konkursów ukierunkowanych na projekty Strategii RMB czy przyznawania im dodatkowych punktów w trakcie przeprowadzania oceny. Przewiduje się, iż w nowym okresie programowania głównymi programami krajowymi wdrażającymi projekty Strategii RMB będą: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Operacyjny Inteligentny Rozwój, Program Operacyjny Polska Wschodnia oraz Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój. Wśród programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej najważniejsze znaczenie będą miały: Program Współpracy Transnarodowej Region Morza Bałtyckiego oraz Program Współpracy Transgranicznej Południowy Bałtyk. Ze środków EFSI będzie możliwość dofinansowania działań w ramach wszystkich trzech celów ogólnych Strategii, przy czym w największym zakresie będzie to dotyczyć poprawy konkurencyjności regionu Morza Bałtyckiego, realizacji strategii Europa 2020, adaptacji do zmian klimatu, połączeń transportowych i energetycznych oraz poprawy bioróżnorodności i czystości wód. Z uwagi na ważną rolę EFSI w finansowaniu działań Strategii RMB, a także konieczność zapewnienia lepszej koordynacji i komplementarności jej realizacji na poziomie programów, i ich powiązania z innymi instrumentami finansowymi UE (np. Europejskim Instrumentem Sąsiedztwa, Horyzont 2020, CEF, Life, Bonus), przedstawiciel Krajowego Punktu Kontaktowego wejdzie w skład Komitetu Koordynacyjnego Umowy Partnerstwa oraz Międzyresortowego Zespołu ds. programowania i wdrażania, funkcjonujących przy Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju. W okresie sprawozdawczym prowadzono prace nad dokumentami programowymi nowej perspektywy finansowej w rezultacie, których opracowano projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata W dokumencie tym swoje odzwierciedlenie znalazły zapisy nawiązujące do Strategii RMB. W zapisach RPO WP wskazano, iż realizacja działań przewidzianych w Strategii RMB będzie odbywać się poprzez wdrażanie projektów, mających pośredni wpływ na realizację celów wyznaczonych w ramach Strategii. RPO WP realizuje cele ogólne SUE RMB, a zgodnie z zapisami Umowy Partnerstwa, obszarami szczególnego zainteresowania z punktu widzenia Polski, spośród zakresu tematycznego objętego Strategią RMB, w ramach których możliwe jest uzyskanie wartości dodanej i efektu synergii, przy jednoczesnym realizowaniu celów Strategii są poniższe obszary: badania i rozwój (szczególnie regionalne inteligentne specjalizacje), transfer technologii i innowacji, zmiany klimatyczne i ochrona środowiska naturalnego, kultura, 89

90 transport, budowanie kapitału ludzkiego i społecznego, rynek pracy Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi Zapisy RPO WP, Szczegółowego opisu priorytetów RPO WP oraz pozostałe dokumenty programowe umożliwiające efektywne wdrażanie Programu zapewniają od początku jego realizacji na każdym etapie zgodność operacji z przepisami prawa wspólnotowego, w tym przestrzeganie zasad poszczególnych polityk horyzontalnych. Monitorowanie zgodności realizowanych w ramach RPO WP projektów z politykami horyzontalnymi (szczegółowo opisanymi poniżej) jest prowadzone na: poziomie wyboru projektów (na podstawie informacji podanych we wniosku o dofinansowanie), na etapie jego realizacji (poprzez zakres rzeczowy i finansowy projektu oraz działania w trakcie, których informacje te podlegają weryfikacji/sprawdzeniu w oparciu o odpowiednio przygotowane do tego celu narzędzia np. listy sprawdzające) na etapie sprawozdawczości (podawane są odpowiednie informacje) oraz na etapie kontroli przeprowadzonej na zakończenie jego realizacji. Projekt na każdym z ww. etapów realizacji poddawany jest weryfikacji w zakresie zgodności z obowiązującym prawem wspólnotowym m.in. w obszarach zamówień publicznych, ochrony środowiska, pomocy publicznej, budowy społeczeństwa informacyjnego, polityki równych szans. Dodatkowo realizację polityk horyzontalnych UE zapewniono w kryteriach merytorycznych oceny projektów. Aby projekt mógł otrzymać pozytywną ocenę beneficjent musi wykazać, iż wszelkie podjęte działania będą zgodne z przepisami wspólnotowymi. Projekty od początku realizacji RPO WP wybrane do dofinansowania przez ZWP wykazały zgodność z politykami horyzontalnymi UE. Operacje/projekty wdrażane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata realizowane są zgodnie z: a) prawem zamówień publicznych Polityka zamówień publicznych jest jedną z polityk horyzontalnych Unii Europejskiej, która jest obligatoryjnie przestrzegana podczas realizacji projektów współfinansowanych ze środków EFRR. Zgodność podejmowanych działań z zasadami zamówień publicznych jest przedmiotem monitoringu począwszy od etapu wyboru projektu do dofinansowania, w trakcie jego realizacji, a także po jego realizacji. Odpowiednie działania kontrolne są prowadzone zarówno przez pracowników Instytucji Zarządzającej RPO WP ale również przez inne instytucje zewnętrzne jak np. Urząd Zamówień Publicznych. Na pierwszym etapie jakim jest złożenie wniosku o dofinansowanie beneficjent zobowiązuje się do stosowania przepisów o zamówieniach publicznych w zakresie, w jakim ustawa z dnia 29 stycznia 2004r. Pzp i prawo wspólnotowe mają zastosowanie do wnioskodawcy i realizowanego projektu. Dodatkowo na tym etapie, przestrzeganie przepisów Pzp weryfikowane było w oparciu o listę sprawdzającą dotyczącą oceny formalnej wniosku o dofinansowanie projektu. W przypadku gdy beneficjent nie jest zobowiązany do stosowania zapisów ustawy Pzp ze względu na wartość zamówienia lub ze względu na wyłączenia podmiotowe/przedmiotowe, zobowiązany jest on do dokonania wydatków: w sposób celowy i oszczędny (z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów), umożliwiający terminową realizację projektu, w wysokości i terminach wynikających z zaciągniętych zobowiązań. Za wydatki dokonane w sposób określony powyżej Instytucja Zarządzająca RPO WP uznaje wydatki poniesione w ramach realizacji zamówień 90

91 udzielonych zgodnie z regulacjami zawartymi w Wytycznych Instytucji Zrządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku do których nie stosuje się ustawy Prawo zamówień publicznych, dostępnymi na stronie internetowej oraz Na etapie składania wniosków o płatność beneficjenci określali, czy projekty są realizowane zgodnie z zasadami niedyskryminowania w trakcie wyłaniania wykonawców. W przypadku udzielenia odpowiedzi wskazujących na nieprzestrzeganie polityk wspólnotowych są oni zobowiązani do opisania, na czym polegały nieprawidłowości oraz wskazać podjęte działania naprawcze. Przestrzeganie polityk wspólnotowych, w tym weryfikacja czy wydatki poniesione w ramach projektu poniesiono zgodnie z zasadami udzielania zamówień publicznych były sprawdzane przy pomocy list sprawdzających. Przedmiotowa weryfikacja na etapie przed podpisaniem umowy o dofinansowanie oraz w fazie weryfikacji wniosków o płatność - obejmuje jedynie sprawdzenie naruszeń wskazanych w rekomendacjach GIKS. Ponadto niezależnie od powyższego listy sprawdzające służące ww. weryfikacji zostały uzupełnione o podstawowe naruszenia wskazane w dokumencie Korekty finansowe związane z naruszeniami Pzp, Audyty Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego przekazane w piśmie MRR z dnia 8 sierpnia 2012r. W związku z tym, iż najliczniejszą grupą stwierdzanych nieprawidłowości pod względem liczby i kwoty, identyfikowaną w projektach dofinansowanych w ramach RPO WP jest naruszenie zasad dotyczących udzielania zamówień publicznych, począwszy od 2010r. systematycznie zwiększana jest w ramach osi priorytetowych II-VII (w projektach realizowanych w tych osiach przeprowadza się zasadniczą większość postępowań o udzielenie zamówienia publicznego) liczba projektów, w przypadku których dokonuje się kontroli zamówień publicznych w trakcie weryfikacji ex-post dokumentów i procedur udzielenia zamówień publicznych w siedzibie jednostki kontrolującej. Na etapie realizacji projektu poprawność stosowania prawa zamówień publicznych sprawdzana była podczas kontroli projektów na podstawie pytań znajdujących się w standardowej liście sprawdzającej do kontroli projektu na miejscu oraz pytań ujętych w liście sprawdzającej dla weryfikacji ex post zamówień publicznych oraz Listy sprawdzającej dla weryfikacji zamówień udzielonych w oparciu o Wytyczne IZ RPO WP na lata w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku do których nie stosuje się ustawy prawo zamówień publicznych z zachowaniem zasady dwóch par oczu. W przypadku gdy w toku kontroli projektów wykryte zostały naruszenia przepisów o zamówieniach publicznych (krajowych i wspólnotowych) mające skutki finansowe, zostały nałożone korekty przy odpowiednim zastosowaniu zasad określonych w opracowanym przez MRR dokumencie Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE (tzw. Taryfikator), dostępnym również na stronie internetowej oraz W dniu 30 kwietnia 2013r. ZWP uchwałą nr 229/5421/13 dokonał zmiany stanowiska dotyczącego możliwości i warunków obniżenia wskaźników procentowych korekty zawartych w Taryfikatorze. Zmiana ww. stanowiska była podyktowania nowelizacją Taryfikatora w następującym zakresie: dostosowania jego treści do aktualnego brzmienia ustawy Prawo zamówień publicznych, 91

92 doprecyzowania budzących wątpliwości zapisów Instrukcji i części tabelarycznej dokumentu, zaktualizowania podstaw prawnych, usunięcia zbędnych bądź błędnych zapisów, w tym fragmentów zdezaktualizowanych oraz powtarzających się. Ponadto w dokumencie rozszerzono katalog potencjalnych nieprawidłowości o przypadki dotychczas nieuwzględnione w tabelach, a także, w stosunku do niektórych kategorii nieprawidłowości, zwiększono wartość wskaźników procentowych do obliczenia wartości korekty finansowej. Ponadto, część naruszeń kwalifikowanych dotychczas jako niemające skutków finansowych, w znowelizowanym dokumencie jest wskazane jako wymagające nałożenia korekty. Dodatkowo Instytucja Zarządzająca RPO WP w celu uniknięcia zidentyfikowanych problemów i zagrożeń, wypełniając jednocześnie rekomendacje Audytorów Komisji Europejskiej i UKS zaprojektowała oraz wdrożyła mechanizm kontrolny zapewniający prawidłowy tryb udzielania zamówień publicznych dotyczący projektów realizowanych w ramach VIII osi priorytetowej, zgodnie z którym Departamenty odpowiedzialne za przygotowanie i realizację projektów systemowych zostały zobowiązane do planowania zamówień publicznych w ramach projektów, celem ich prawidłowej realizacji. Kontrola ex-ante udzielania zamówień publicznych jest przeprowadzana w oparciu o Zarządzenie Marszałka Województwa Podkarpackiego w sprawie planowania i kontroli zamówień publicznych realizowanych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego. Ponadto zapisy Instrukcji Wykonawczej IZ RPO WP wskazują, iż kontrola procedur udzielania zamówień publicznych w ramach RPO WP jest elementem kontroli na miejscu, która polega na zbadaniu zgodności dokumentacji dotyczącej udzielonego zamówienia i zawartej umowy z wykonawcą z Prawem zamówień publicznych/ Zaleceniami dla beneficjentów funduszy UE dotyczące interpretacji przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych / Wytycznymi Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku do których nie stosuje się ustawy prawo zamówień publicznych oraz z wnioskiem o dofinansowanie/umową o dofinansowanie projektu/decyzją o dofinansowaniu projektu systemowego. Kontrola ta może być zarówno elementem kontroli projektu w trakcie jego realizacji, jak i elementem kontroli na zakończenie realizacji projektu. Od ww. weryfikacji zamówień w trakcie przeprowadzania kontroli na miejscu należy odróżnić fakultatywną weryfikację ex-post dokumentów i procedur udzielenia zamówień publicznych w siedzibie jednostki kontrolującej. W trakcie kontroli projektów w okresie sprawozdawczym stwierdzano naruszenia przepisów ustawy Pzp. Kwoty wykrywanych w tym obszarze nieprawidłowości są bardzo zróżnicowane ponieważ zależą od wielu czynników. Jednakże tego rodzaju nieprawidłowości stanowią pierwszą i zarazem najliczniejszą kategorię nieprawidłowości. 2013r. główną przyczyną wykrywanych/stwierdzanych nieprawidłowości w obszarze zamówień publicznych było błędne zastosowanie przepisów związanych z ich udzielaniem. Niemniej jednak kwestie związane z uchybieniami popełnianymi przez beneficjentów skutkującymi korektami finansowymi nie spowodowały problemów z prawidłowym wdrażaniem poszczególnych osi priorytetowych RPO WP. Z analizy działań kontrolnych prowadzonych przez pracowników Instytucji Zarządzającej RPO WP wynika iż głównym źródłem ustaleń są uchybienia w procedurze udzielania zamówień publicznych oraz nieprzestrzeganie przez beneficjentów zapisów 92

93 ww. Wytycznych. W większości przypadków ustalenia dokonane przez IZ RPO WP nie zmieniają się już od kilku lat (począwszy do uruchomienia RPO WP). Podczas przeprowadzonych kontroli projektów w okresie sprawozdawczym w ramach I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka stwierdzono głównie naruszenia Wytycznych Instytucji Zrządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku do których nie stosuje się ustawy Prawo zamówień publicznych. Jednym z głównych błędów popełnianych przez beneficjentów realizujących projekty w ramach I osi priorytetowej było naruszanie przepisów w zakresie pkt. 5 Wytycznych, dotyczące niezachowania zasady przejrzystości czy konkurencyjności polegające na: zastosowaniu dyskryminacyjnych kryteriów oceny ofert poprzez wybranie spośród ofert tych, które nie określały proponowanej ceny zakupu, nie upublicznieniu zapytania ofertowego mimo szacunkowej wartości zamówienia przekraczającej wyrażoną w złotych równowartość kwoty 14 tys. euro, dzieleniu przedmiotu zamówienia na części lub zaniżania jego wartości w celu uniknięcia stosowania odpowiednich zapisów Wytycznych. W wymienionych przypadkach na podstawie ww. Wytycznych IZ RPO WP przy odpowiednim zastosowaniu zapisów Taryfikatora nakładało korekty finansowe. Kwoty tych nieprawidłowości wykazano w kwartalnych zestawieniach nieprawidłowości niepodlegających raportowaniu do KE, zaznaczyć jednak należy, iż kwota ujęta w zestawieniu niejednokrotnie dotyczy również nieprawidłowości związanych z innymi przepisami prawa. Ponadto w toku czynności kontrolnych prowadzonych w ramach I osi priorytetowej wykryto nieprawidłowości w zakresie stosowania ustawy Pzp, które wykazano w raportach kwartalnych i zgłoszono do Komisji Europejskiej. Stwierdzone w tym obszarze nieprawidłowości polegały m.in. na naruszeniu: art. 38 ust. 4a w związku z art. 29 ust. 1 i 2 oraz art. 25 ust. 1 poprzez błędy w ogłoszeniach oraz nieprawidłowości w zakresie oświadczeń i dokumentów wymaganych od wykonawców, art. 7 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1 poprzez zaniechanie konkretyzacji warunku udziału w postępowaniu dotyczącego wiedzy i doświadczenia, w taki sposób by jego spełnienie mogło być ocenione za pomocą tego samego kwotowego parametru, art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a) tj. błędne zastosowanie przesłanki udzielenia zamówienia z wolnej ręki, art. 32 ust. 2 poprzez dzielenie zamówienia na części w celu ominięcia stosowania Pzp, 29 ust. 3 oraz art. 7 poprzez opis przedmiotu zamówienia za pomocą nazw własnych znaków towarowych oraz w sytuacji gdy opis przedmiotu zamówienia został określony za pomocą nazw własnych (znaków towarowych) bez jednoczesnego określenia parametrów równoważności oraz naruszono zasady uczciwej konkurencji i zasady równego dostępu do zamówienia publicznego, 25 ust. 1 pkt 1 i 44 oraz art. 25 ust. 1 w związku z art. 26 ust. 2 poprzez zaniechanie żądania od wykonawców prawidłowego oświadczenia o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu oraz poprzez żądanie dokumentów, które nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania. 93

94 W ramach kontroli przeprowadzonych w okresie sprawozdawczym w zakresie osi priorytetowych II-VII stwierdzone uchybienia w obszarze zamówień publicznych dotyczyły m.in.: żądania zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaniechania poinformowania jednego z wykonawców o wyborze najkorzystniejszej oferty i brak zamieszczenia ww. informacji na stronie internetowej oraz w miejscu publicznie dostępnym, dokonania istotnej zmiany umowy w stosunku do treści na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, żądania dokumentów, które nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania, ustalenia różnego katalogu dokumentów na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia dla podmiotów zagranicznych oraz polskich, dokonania istotnych zmian umowy o zamówienie publiczne polegających na wyłączeniu części robót z umowy z wykonawcą i zleceniu wykonania innych robót (w miejsce robót wyłączonych) bez przewidzenia możliwości i warunków dokonywania takich zmian na etapie postępowania o udzielenie zamówienia, określenia warunku dysponowania przez wykonawców osobami posiadającymi wymagane doświadczenie uzyskane przy obsłudze inwestycji współfinansowanych ze środków UE, niezamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych w sytuacji dokonania zmian treści SIWZ prowadzącej do zmian treści ogłoszenia o zamówieniu, przedłużenia terminu składania ofert o 10 dni bez dokonania zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu publicznym zamieszczonego w BZP. Powyższe nieprawidłowości związane były z naruszeniem m.in. następujących art. Ustawy Pzp: art. 7 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1 pkt. 4; art. 36 ust.1 pkt. 4, 8; art. 94 ust. 1 w związku z art. 146 ust. 1 pkt. 7 oraz art. 180 ust. 2; art. 26 ust. 3; art. 24 ust. 4 i art. 25; art. 22 ust. 4 w związku z art.7 ust. 1; art. 29 ust. 3; art.92; 94 ust. 1; art.144; art. 11, art. 25 ust. 1, art. 29 ust. 3; art. 29 ust. 1 oraz art. 31 ust. 1, art. 29 ust. 1 pkt. 3, art. 38 ust. 4 a, art. 22 ust. 2 w związku z art. 7 ust. 1, art. 144 ust. 1; art. 41 pkt 7; art. 43 pkt 1; art. 7 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1 pkt 4 i art. 26 ust. 3 oraz art. 25 ust. 1 i 2. Jednocześnie ww. nieprawidłowości wiązały się z nieprzestrzeganiem zapisów: Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane tj.: 1 ust 1 pkt. 10; 2 ust. 1 pkt. 2, 1 ust. 1 pkt 9 i 10. Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w BZP tj: 1 ust 1. Nieprawidłowości dotyczące osi priorytetowych II-VII zostały wykazane w zestawieniach kwartalnych oraz zgłoszone do Komisji Europejskiej w formie raportów kwartalnych. W toku czynności kontrolnych prowadzonych w ramach ww. osi priorytetowych stwierdzono również, iż beneficjenci mają problemy z interpretacją Wytycznych IZ RPO WP w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku do których nie stosuje się ustawy Pzp. Ponadto uchybienia w obszarze zamówień publicznych, które skutkowały nałożeniem korekty finansowej były wykrywane w trakcie czynności kontrolnych prowadzonych przez pracowników Urzędu Kontroli Skarbowej w Rzeszowie w trakcie audytu operacji 94

95 Zaznaczyć należy, iż w celu ograniczenia występowania ww. nieprawidłowości Instytucja Zarządzająca RPO WP podjęła szereg działań edukacyjnych i informacyjnych, tj.: informacje na stronach internetowych, wystąpienia do beneficjentów, szkolenia i spotkania informacyjne oraz konsultacje indywidualne, które będą kontynuowane również w latach następnych. Ponadto wprowadzone zostały m.in. nowe formy weryfikacji, które pozwalają na zwiększenie liczby kontrolowanych projektów, a jednocześnie nie wpływają nadmiernie na wydłużenie procesu ich realizacji i rozliczania. Ponadto w przypadku potwierdzenia przez IZ RPO WP wystąpienia nieprawidłowości, w tym dotyczących zamówień publicznych, stwierdzonych przez IA, KE, ETO i ogólne informacje na ten temat zamieszczane są na stronie internetowej oraz w pismach/informacjach kierowanych do beneficjentów. Dodatkowo przedstawione w sprawozdaniach KE informacje na temat wykrytych nieprawidłowych praktyk są wykorzystywane przez kontrolujących tj. pracowników IZ RPO WP w trakcie prowadzonych weryfikacji/kontroli co pozwala na zdefiniowane szczególnie istotnych obszarów ryzyka wystąpienia nieprawidłowości. Problemy dotyczące realizacji Prawa zamówień publicznych przedstawiono w punkcie 2.3 sprawozdania. b) zasadami udzielanej pomocy publicznej Podejmowanie działania zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi pomocy publicznej są weryfikowane na każdym etapie wdrażania Programu. Zasady przyznawania pomocy publicznej w ramach RPO WP są spójne z zatwierdzonymi schematami pomocowymi. Beneficjenci składając wniosek o dofinansowanie projektu zobowiązani byli do wypełnienia oświadczenia dotyczącego zgodności przedsięwzięcia z zasadami pomocy publicznej oraz oświadczenia, że w okresie objętym wnioskiem o płatność nie uzyskał dodatkowej pomocy publicznej, nieujętej we wniosku o dofinansowanie. Weryfikacja projektu pod kątem przepisów pomocy publicznej przeprowadzana była na podstawie listy sprawdzającej na etapie oceny formalnej oraz merytorycznej w oparciu o kryteria merytoryczno-techniczne. Na tym etapie sprawdzane były m.in. założenia występowania pomocy i kwalifikowalność wydatków zgodnie z rozporządzeniami MRR. W przypadku podpisania umowy o dofinansowanie beneficjentom, którym przyznano pomoc de minimis IZ wydawała Zaświadczenia o pomocy de minimis. Podczas kontroli na miejscu sprawdzano, czy beneficjent dokonał modyfikacji projektu skutkującej zmianą jego charakteru w stosunku do założeń umowy o dofinansowanie (wniosku aplikacyjnego), w tym występowania pomocy publicznej. Pomoc publiczna na realizację projektów RPO WP udzielona została zgodnie z zasadami następujących Rozporządzeń Ministra Rozwoju Regionalnego: w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych, w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych, w sprawie udzielania pomocy na wzmocnienie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych, w sprawie udzielania pomocy na projekty w zakresie badań i rozwoju w ramach regionalnych programów operacyjnych, 95

96 w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych w sprawie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów operacyjnych, w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych. Ponadto wszystkie podmioty biorące udział we wdrażaniu RPO WP w zakresie realizacji form wsparcia objętych zasadami pomocy publicznej są zobowiązane stosować akty prawne stanowiące podstawę dla udzielenia pomocy publicznej. Od początku realizacji RPO WP udzielono pomocy publicznej w ramach: 1) I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka w zakresie następujących działań: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, 1.2 Instytucje otoczenia biznesu, 1.3 Regionalny system innowacji, 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu. 2) II osi priorytetowej Infrastruktura techniczna w ramach działań: 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, 2.2 Infrastruktura energetyczna, 3. III osi priorytetowej Społeczeństwo informacyjne, 4. V osi priorytetowej Infrastruktura publiczna w ramach działania: 5.2 Infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej, 5. VI osi priorytetowej Turystyka i kultura, 6. VII osi priorytetowej Spójność wewrzątrzregionalna, 7.1 Rewitalizacja miast, 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. W ramach osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna nie mają zastosowania Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie pomocy publicznej. Łącznie od początku realizacji Programu w ramach ww. osi priorytetowych podpisano 966 umów objętych schematem pomocy publicznej (w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego liczba tych umów wzrosła o 38), co stanowi 44% wszystkich podpisanych w ramach RPO WP umów/decyzji o dofinansowanie. Projekty objęte pomocą publiczną realizowane są w obszarze przedsiębiorczości, B+R, transportu, energetyki, społeczeństwa informacyjnego, pomocy społecznej, turystyki oraz odnowy obszarów miejskich i wiejskich. W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie dotyczącym pomocy publicznej. c) polityką ochrony środowiska W ramach RPO WP realizowane projekty są weryfikowane w zakresie stosowania przepisów o ochronie środowiska, w szczególności w zakresie konieczności i prawidłowości przeprowadzonych procedur kwalifikacji do oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (screeningu) i ewentualnie samej oceny oddziaływania. W tym celu utworzono stanowisko Koordynatora ds. środowiska w ramach IZ RPO WP, który przy pomocy pracowników realizuje ww. obowiązki. W okresie sprawozdawczym weryfikacja polegała na sprawdzeniu zgodności projektów z przepisami prawa wspólnotowego i krajowego, przy tym 96

97 przestrzegana była zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad krajowym i prowspólnotowa wykładnia prawa krajowego. Na etapie złożenia wniosku o dofinansowanie beneficjent określa wpływ projektu na środowisko naturalne, ochronę obszarów Natura Przestrzeganie ww. polityki zapewnione było także na etapie kontroli projektu na miejscu (zakończenie projektu) za pomocą pytania w liście sprawdzającej dotyczącego zgodności projektu z polityką ochrony środowiska. Jednocześnie wnioskodawca ubiegający się o dofinansowanie swojego projektu deklarował jego zgodność z polityką ochrony środowiska, co świadczy iż wpływ projektu na środowisko jest co najmniej neutralny lub pozytywny. Zgodnie z rekomendacją Komisji Europejskiej do sprawozdań rocznych, dotyczącą zagadnień środowiskowych do przedmiotowego pkt opracowano Informację dotyczącą monitorowania znaczącego wpływu RPO WP na lata oraz sprawozdanie z działalności Koordynatora ds. Środowiska w ramach IZ RPO WP za rok Przedmiotowa Informacja stanowi załącznik nr 11 do sprawozdania. W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono nieprawidłowości podczas realizacji RPO WP związanych z przestrzeganiem ww. polityki. d) polityką społeczeństwa informacyjnego Realizacja ww. polityki posiada odzwierciedlenie w kryteriach merytoryczno technicznych oceny projektów. Kryterium to promuje projekty, które w najwyższym stopniu przyczyniają się do rozwoju gospodarczego regionu głównie poprzez wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań informatycznych itp. Beneficjenci realizujący projekty w ramach I osi priorytetowej zamieszczali we wniosku o dofinansowanie deklarację dotyczącą przewidywanego wpływu projektu na wykorzystywanie nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych w życiu codziennym obywateli, przedsiębiorstw i administracji publicznej. Przestrzeganie ww. zasady w realizacji projektów zapewnione jest również na etapie kontroli projektu za pomocą pytania znajdującego się na liście sprawdzającej dotyczącego jego zgodności z polityką społeczeństwa informacyjnego. W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono nieprawidłowości podczas realizacji RPO WP związanych z przestrzeganiem ww. polityki. W 2013r. zrealizowano badanie ewaluacyjne pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej, w ramach którego ewaluator dokonał analizy wpływu projektów z ww. obszaru na upowszechnienie polityk horyzontalnych. W raporcie końcowym ewaluator wskazał, iż wszystkie projekty zrealizowane w ramach RPO WP mają co najmniej neutralny, a w wielu przypadkach pozytywny wpływ na wdrażanie polityk horyzontalnych. Dodatkowo zaznaczył, że w ramach RPO WP realizowane są projekty twarde - inwestycyjne, które najbardziej widoczny i pozytywny wpływ wykazują w odniesieniu polityki zrównoważonego rozwoju. Inwestycje tego rodzaju zakładały pozytywny wpływ na środowisko poprzez uwzględnienie działań mających na celu redukcję zużycia energii czy realne zmniejszenie emisji substancji szkodliwych do środowiska oraz dwutlenku węgla. Zdaniem ewaluatora zdecydowana większość beneficjentów zaplanowała ww. inwestycje w taki sposób, by pozytywny wpływ został faktycznie osiągnięty (w przypadku budynków już istniejących najczęściej zakładano ich termomodernizację, w przypadku budynków dopiero budowanych - zastosowanie nowoczesnych rozwiązań energetycznych, w tym również montaż paneli słonecznych). Zgodnie z wynikami przeprowadzonego badania inwestycje realizowane w ramach V osi priorytetowej zwłaszcza w sektorze edukacji, ale też ochrony zdrowia, miały pozytywny wpływ na upowszechnianie nowoczesnych technologii informacyjnych (polityka społeczeństwa informacyjnego) w życiu codziennym obywateli, w tym uczniów i studentów, 97

98 mieszkańców regionu oraz pracowników przedsiębiorstw i administracji publicznej poprzez to, że zakładały zwiększenie ich dostępu do internetu, informatyzację świadczonych usług, umożliwienie posługiwania się nowoczesnymi technologiami i urządzeniami itp. Zdaniem ewaluatora w przypadku inwestycji, które zakładającą pozytywny wpływ na budowę społeczeństwa informacyjnego powinny być premiowane na etapie oceny projektów w ramach przyszłej perspektywy finansowej Zasada równości szans Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 z dnia 5 lipca 2006r. zobowiązuje państwa członkowskie do zagwarantowania na każdym etapie realizacji projektu niedyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. RPO WP jest realizowany z poszanowaniem zasady równości szans, dlatego też każdy projekt, który realizowany jest w ramach Programu musi mieć pozytywny lub co najmniej neutralny wpływ na ww. politykę. Neutralny wpływ projektu na politykę równości szans mają w szczególności przedsięwzięcia i inwestycje o charakterze infrastrukturalnym, za wyjątkiem oczywistych elementów tych projektów, jakimi jest dostosowanie obiektów użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych. Jednak w większości projektów jak wspomniano powyżej mimo ich infrastrukturalnego charakteru, beneficjenci zwracają coraz to większą uwagę na kwestie dotyczące równości szans. Przykładem czego jest np. budowa podjazdów przystosowanych dla potrzeb osób niepełnosprawnych, czy instalacja wind w budynkach użyteczności publicznej lub też zakup niskopodłogowych pojazdów komunikacji miejskiej itp. Realizowane w ramach Programu inwestycje mają doprowadzić do równoprawnego uczestnictwa wszystkich mieszkańców w życiu społeczno gospodarczym poprzez niwelowanie barier. Na etapie programowania/wdrażania Zapisy RPO WP, Szczegółowego opisu priorytetów RPO WP oraz innych dokumentów programowych, a także i ich aktualizacje dokonane w okresie sprawozdawczym były przeprowadzane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wspólnotowego i krajowego. W ramach ogłoszonych konkursów beneficjent zobowiązany był zamieścić w składanym wniosku o dofinansowanie deklarację oraz krótkie uzasadnienie w zakresie spójności projektu z horyzontalną polityką równości szans oraz niedyskryminacji zidentyfikowaną między innymi w art. 16 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. W związku z powyższym aby projekt mógł otrzymać pozytywną ocenę beneficjent musiał wykazać, iż wszelkie podjęte działania w ramach projektu będą zgodne z politykami horyzontalnymi UE, w tym polityką równości szans. Najczęściej wnioskodawcy, pozytywny wpływ projektu na politykę równych szans wykazują m.in. poprzez dostosowanie wszystkich urządzeń, w tym sanitarnych do potrzeb osób niepełnosprawnych (np. podjazdy, dźwignie, uchwyty i inne ułatwienia dla osób na wózkach inwalidzkich), zagwarantowanie kobietom i mężczyznom równego udziału 17 Raport końcowy badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej 98

99 w rozwoju gospodarczym, poprzez gwarancję jednakowego wynagrodzenia za taką samą pracę, stworzenie pracownikom możliwości podnoszenia kwalifikacji zgodnie z planem. Na etapie wyboru wniosków do dofinansowania zaprojektowano kryteria, które zapewniają realizację tej polityki. Kryteriami tymi są zgodność projektu z politykami horyzontalnymi, w tym z polityką równych szans, czy wpływ projektu na zwiększenie dostępności infrastruktury do potrzeb niepełnosprawnych (zagadnienie wyrównania szans osób niepełnosprawnych jest przedmiotem oceny punktowej w ramach osi priorytetowych V Infrastruktura publiczna oraz VI Turystyka i kultura). Ponadto w ramach VII osi priorytetowej realizacja zasady równości posiada również odzwierciedlenie w kryteriach merytoryczno - technicznych oceny projektów, a także została zapewniona w postaci wskaźnika produktu Liczba projektów obejmujących usługi promujące równość szans i zapobieganie wykluczeniu społecznemu przedstawicieli mniejszości narodowych i ludzi młodych. Realizacja projektów złożonych w ramach V osi priorytetowej w głównej mierze polega na zapewnieniu dostępu osobom z niepełnosprawnością do budynków pomocy społecznej, szpitali, ośrodków zdrowia, szkół, natomiast inwestycje realizowane w ramach VI osi priorytetowej umożliwią dostęp do muzeów czy innych instytucji kultur. Jednocześnie Instytucja Zarządzająca RPO WP zapewniła równy dostęp do informacji na temat ogłaszanych naborów wniosków wszystkim potencjalnym beneficjentom poprzez zamieszczanie ich na stronie internetowej Urzędu, prasie o zasięgu regionalnym/lokalnym itp. W okresie sprawozdawczym procesowi konsultacji społecznych poddano inwestycje, które zostały zgłoszone w ramach naboru projektów na listę rezerwową do Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata w osi/działaniu: 3 Społeczeństwo informacyjne, 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom, 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej schemat A Infrastruktura ochrony zdrowia. Celem konsultacji było zebranie opinii i uwag wszystkich środowisk na temat zgłoszonych projektów indywidualnych przewidzianych do realizacji w ramach ww. działań. Na etapie monitorowania W ogólnej liczbie członków Komitetu Monitorującego RPO WP (53 osoby) w jego pracach uczestniczy 13 kobiet, co stanowi 25% składu osobowego tego gremium. Ze względu na niewielką liczbę kobiet w jst nie udało się zapewnić równego udziału kobiet i mężczyzn w składzie Komitetu Monitorującego. Należy jednak zaznaczyć, iż na etapie wyboru członków dążono do zapewnienia udziału jak największej liczby kobiet. Ponadto w skład Komitetu Monitorującego RPO WP, który został wyłoniony zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczącymi komitetu monitorującego wchodzą organizacje reprezentujące osoby niepełnosprawne. W ramach równego dostępu do informacji wszystkie informacje na temat Programu (ogłoszenia o naborach, wyniki konkursów, ocena projektów, konsultacje społeczne dotyczące projektów kluczowych, badania ewaluacyjne itp.) zamieszczane są na stronie internetowej oraz 99

100 Jednocześnie polityka równych szans na etapie monitorowania zapewniona była również poprzez równe traktowanie kobiet i mężczyzn w projektach, których realizacja przyczynia się do powstawania nowych miejsc pracy. Działania te monitorowanie są za pomocą wskaźnika Utworzone miejsca pracy (EPC) z podziałem na płeć. Przedmiotowy wskaźnik pozwala precyzyjnie określić stopień realizacji polityki równości płci w ramach RPO WP. Wymieniony wskaźnik do końca 2013r. osiągnął wartość 3 152,25 EPC z tego miejsc pracy utworzono dla kobiet. Zgodnie z informacjami zadeklarowanymi przez beneficjentów w ramach RPO WP przewiduje się, iż do końca 2015 roku zostanie utworzonych 4 444,77 miejsc pracy, w tym dla kobiet. Wyższa wartość wskaźnika dotyczącego miejsc pracy dla mężczyzn wynika z charakteru wspieranych inwestycji, które w głównej mierze tworzą miejsca pracy w zawodach zdominowanych przez mężczyzn. Jednakże należy zaznaczyć, iż beneficjenci na etapie naboru pracowników nie ograniczali szans kobiet na zatrudnienie. Dodatkowo należy podkreślić, iż w ramach I osi priorytetowej wskaźnik Liczba utworzonych miejsc pracy do końca 2013r. osiągnął wartość 2 122,25 EPC, w tym 742,25 dotyczy miejsc pracy dla kobiet. Zakontraktowane w ramach przedmiotowej osi umowy o dofinansowanie będą systematycznie wraz z postępem w ich realizacji przedkładały się na konkretne efekty rzeczowe, w związku z tym przewiduje się, iż realizacja projektów objętych umowami w końcowym etapie realizacji Programu przyczyni się do osiągnięcia ok nowych miejsc pracy EPC, w tym 1 024,5 dla kobiet. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż w ramach niektórych osi priorytetowych RPO WP (np. IV osi priorytetowej) nie przewidziano wskaźnika dotyczącego utworzonych miejsc pracy nie oznacza to jednak, iż takie miejsca nie powstały w wyniku ich realizacji. Zaznaczyć więc należy, iż ich powstanie ma pośredni wpływ na zmiany rynku pracy. Projekty realizowane w ramach osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna oraz IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom są tzw. projektami twardymi, których bezpośrednim celem nie jest kwestia promocji równości szans kobiet i mężczyzn. Z tego więc względu beneficjenci wielu realizowanych w ramach tej osi projektów deklarują neutralny wpływ na politykę równych szans. W nielicznych przypadkach wskazują pozytywny wpływ projektu na ww. zasadę. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż zasada równości szans w zakresie utworzonych miejsc pracy nie przekłada się tylko na podział zatrudnionych osób na mężczyzn i kobiety ale również ma istotne znaczenie w zakresie miejsca jego utworzenia (np. na obszarach wiejskich). Realizacja projektów przyczyniających się do powstania nowych miejsc pracy na terenach wiejskich ma bardzo istotne znaczenie ponieważ właśnie tam jest największe bezrobocie. Ponadto ww. zasada zapewniona jest w RPO WP poprzez równy dostęp wszystkich mieszkańców regionu do działań informacyjno-promocyjnych. Wszystkie prowadzone akcje promocyjne, materiały informacyjne skierowane są do ogółu społeczeństwa. Ponadto w ramach działań informacyjno-promocyjnych przynajmniej raz w roku organizowana jest konferencja podsumowująca stan realizacji RPO WP, na którą zapraszani są przedstawiciele różnych środowisk, w tym m.in. organizacji pozarządowych, instytucji otoczenia biznesu, a także środowiska akademicko-naukowe itp. Przedmiotowa zasada monitorowana była również na etapie kontroli na zakończenie realizacji projektu, przy pomocy pytania dotyczącego zachowania zasady równości płci oraz na podstawie sprawdzenia realizacji wskaźników rezultatu dotyczących liczby utworzonych 100

101 miejsc pracy z podziałem na kobiety i mężczyzn przedstawionych przez beneficjenta we wniosku o dofinansowanie. Poniżej zaprezentowano przykłady projektów, w ramach których realizowano zasadę równości szans zgodnie z przepisami wspólnotowymi. W ramach I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka zakończono realizację projektu pn. Wzrost konkurencyjności firmy Stolares przez innowacyjne inwestycje technologiczne i informatyczne, beneficjentem którego była firma STOLARES Marek Zieliński. Głównym celem projektu jest wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa na rynku regionalnym i ogólnokrajowym, poprzez stworzenie nowej oferty w sektorze produkcji frontów meblowych. Ze względu na specyficzny model biznesowy przedsięwzięcia, projekt posiada także oddziaływanie międzynarodowe. W wyniku realizacji inwestycji zakupiono i wdrożono do zastosowania urządzenia, dzięki którym do oferty produkcyjnej wnioskodawcy został wprowadzony nowy produkt: fronty wykończone okleiną drewnianą fornirem. Dzięki zastosowaniu nowo zakupionych urządzeń zmodernizowane zostały również produkty dotychczas oferowane przez firmę. Realizacja inwestycji umożliwiła zastosowanie nowej i innowacyjnej technologii wykańczania frontów fornirem, która polega na pokrywaniu materiału, najczęściej drewnianego lub drewnopodobnego, warstwą drewna o wyższej jakości - forniru, dzięki czemu przy obniżonym koszcie można zbudować dany produkt (np. front mebli, drzwi), tak aby wyglądał jak zbudowany z litego i cenniejszego drewna. Na skutek realizacji inwestycji wzrosło zatrudnienie w firmie. W treści wniosku o dofinansowanie beneficjent deklaruje, iż projekt jest zgodny z polityką horyzontalną równości szans oraz niedyskryminacji. Równość szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy i w życiu społecznym zachowana jest m.in. w polityce zatrudnienia. W ramach projektu mogą być zatrudnione kobiety, mężczyźni, osoby niepełnosprawne, bez względu na rasę czy pochodzenie etniczne, religie czy światopogląd, wiek lub orientacje seksualną. Beneficjent zaznaczył we wniosku, że ze względu na specyfikę branży nowo powstałe miejsca pracy przeznaczone są raczej dla mężczyzn, natomiast jeżeli zainteresowanie podjęciem pracy wyrazi kobieta o odpowiednich kwalifikacjach, to zgodnie z zasadą równości szans i niedyskryminacji, może zostać zatrudniona. W ślad za tym, pierwotnie w ramach projektu zaplanowano utworzenie 6 nowych miejsc pracy, z czego wszystkie etaty przeznaczone były dla mężczyzn. Po zakończeniu realizacji projektu beneficjent utrzymał zatrudnienie na poziomie 6 nowych etatów, z tym, że na 4 stanowiskach zostały zatrudnione kobiety, a na 2 mężczyźni. Projekt ten jest faktycznym przykładem, na to iż branże, które z zasady uważane są za typowo męskie mogą cieszyć się zainteresowaniem również kobiet, co nie stanowi problemu w jakości wykonywanej pracy. Zaznaczyć należy, iż przedmiotowy projekt wykazuje także zgodność z polityką rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Jego realizacja umożliwiła w szczególności zastosowanie innowacyjnego oprogramowania do internetowej obsługi klienta typu FrontMAN, które znacznie poprawiło sposób i komfort świadczenia usług oferowanych przez firmę, m.in. umożliwiło klientom składanie on-line skomplikowanych technicznie zamówień, w tym podgląd stanu ich realizacji oraz wprowadziło elektroniczny moduł reklamacji oraz korespondencji. Ponadto w ramach realizacji projektu zakupiono i zastosowano specjalistyczne oprogramowanie z systemem kontroli Easy Touch (indywidualny system dociskowy IAC - Invidual Acurator Control), sterowanie radiowe zastosowane w szlifierce oraz możliwość połączenia szlifierki w linię i sprzęgnięcie systemu sterowania urządzenia z systemem komputerowego sterowania produkcją. Ww. oprogramowanie zdecydowanie 101

102 poprawiło zarządzanie i nadzór całościowego procesu produkcyjnego w firmie, w szczególności umożliwiło przygotowanie planów obróbczych zgodnie ze zleceniem, zarządzanie obróbką, archiwizację danych oraz tworzenie parametrów i statystyk produkcyjnych. Niniejszy projekt wpisuje się w cel nadrzędnym I osi priorytetowej, którym jest tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy. Ponadto zakończona inwestycja podnosi konkurencyjności przedsiębiorstwa poprzez zakup patentów i nowych technologii, dodatkowo wprowadzenie zmian w procesie produkcyjnym, unowocześnienie wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności oraz rozbudowę i rozszerzenie zakresu działania przedsiębiorstwa. Na etapie ewaluacji Ewaluacje odbywają się głównie w oparciu o istniejące potrzeby (zarówno strategiczne jak i operacyjne), a ich wyniki wykorzystywane są w celu najlepszego dopasowania realizowanych przedsięwzięć do realnych potrzeb oraz efektywnego wydatkowania środków. W miarę występujących potrzeb przeprowadzane są badania obejmujące swą tematyką kwestie dot. równości szans, stanowiące odrębne badanie lub zakres innego badania. Równość szans zachowano w zakresie wyboru wykonawców badań ewaluacyjnych przeprowadzonych w 2013r. Wybór ten nastąpił w oparciu o zapisy ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004r. oraz procedury wewnętrzne Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Dodatkowo IZ RPO WP przestrzegała stosowania precyzyjnych i klarownych kryteriów wyboru wykonawcy oraz zapewniła jawność procedur. Instytucja Zarządzająca RPO WP w kolejnych okresach wdrażania RPO WP będzie kontynuowała przyjęty mechanizm w zakresie wyboru i realizacji projektów, które muszą mieć pozytywny lub co najmniej neutralny wpływ na politykę równości płci. W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów/nieprawidłowości z przestrzeganiem zasady równych szans Zasada partnerstwa Sposób realizacji zasady partnerstwa ma trzy zasadnicze aspekty: partnerstwa instytucjonalnego, wsparcia mechanizmów partnerstwa, partnerstwa na poziomie projektów. W celu zapewnienia przejrzystości zasad przyznawania i wykorzystania środków w ramach RPO WP na wszystkich etapach jego realizacji ma zastosowanie zasada partnerstwa, w realizację której zaangażowane są władze regionalne, lokalne, miejskie, partnerzy społeczno-gospodarczy. Na etapie programowania/wdrażania W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zasadę partnerstwa instytucjonalnego realizowała m.in. poprzez poddanie procesowi konsultacji przedsięwzięć zgłoszonych na listę rezerwową Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata

103 Ponadto na stronie internetowej w zakładce Vademecum wnioskodawcy/beneficjenta znajdują się dokumenty programowe, wyjaśnienia i wytyczne, wzory załączników do wniosku o dofinansowanie i wniosku o płatność, wzory umów, wspólnotowe oraz krajowe akty prawne i wytyczne, informacje dotyczące szkoleń dla potencjalnych wnioskodawców, które na bieżąco są aktualizowane. Dodatkowo IZ RPO WP zapewniła wszystkim podmiotom również równy dostęp do informacji o stanie wdrażania RPO WP czy jego projektach realizowanych w ramach poszczególnych obszarów (tj. ochrona zdrowia, kultura, czy infrastruktura drogowa, kolejowa itp.) poprzez publikację tego rodzaju informacji w Biuletynie informacyjnym RPO WP lub poprzez artykuły zamieszczane w innych informatorach europejskich. Również tego rodzaju dane zamieszczane są na stronie internetowej oraz prezentowane są na posiedzeniach KM RPO WP. Ponadto przedstawiciele Instytucji Zrządzającej RPO WP uczestniczą w licznych spotkaniach organizowanych przez partnerów społecznych, na których przedstawiane są informacje dotyczące wsparcia w ramach Programu ale również omawiane są różnego rodzaju inne kwestie mające na celu rozwój województwa. Zasada partnerstwa na poziomie projektów określona została w dokumentach programowych poprzez zapewnienie możliwości uczestnictwa w realizacji projektu innych podmiotów, tj. partnera lub partnerów projektu. W celu sprawniejszej realizacji projektów partnerskich IZ RPO WP opracowała Wytyczne w zakresie zawierania umów/porozumień o partnerstwie dla projektów realizowanych w ramach osi priorytetowych II-VII RPO WP. W ww. wytycznych określono warunki ich realizacji, wskazano wymagane do złożenia dokumenty itp. W przypadku realizacji projektu partnerskiego zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku o dofinansowanie należy w nim wyszczególnić każdego z uczestników procesu realizacji projektu określając przy tym: prawną podstawę współpracy (umowę, porozumienie administracyjne), kopię dokumentu, którą należy przedstawić jako załącznik do wniosku, główne prawa i obowiązki partnera/partnerów związane z realizacją projektu, kwestie własności i finansowania przedmiotu projektu po zakończeniu jego realizacji, sposób zabezpieczenia środków finansowych, zasady rozliczeń i płatności, jeżeli partner/partnerzy uczestniczą w finansowaniu nakładów inwestycyjnych, oraz czy partner / partnerzy będą ponosić wydatki w ramach projektu. Wymienione informacje znajdują odzwierciedlenie w sporządzanych umowach o dofinansowanie, gdzie wyszczególnia się partnerów projektu oraz wskazuje partnerów upoważnionych do ponoszenia wydatków w ramach projektu. Realizację inwestycji na zasadach partnerstwa przewidziano we wszystkich osiach priorytetowych RPO WP. Dodatkowo w niektórych działaniach osi priorytetowych, projekty realizowane w partnerstwie są premiowane większą liczbą możliwych do uzyskania punktów np. w ramach działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu czy 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu schemat A Projekty inwestycyjne określono kryterium Udział partnerów w projekcie, dające możliwość uzyskania max 15 pkt. (5 pkt. za udział każdego partnera). W osiach priorytetowych II VII powyższa zasada nie występuje wprost, jako kryterium oceny projektów, jednakże z uwagi na szereg kryteriów promujących np. obszary wiejskie, czy też zasięg projektu, niejednokrotnie wnioskodawcy zawiązywali partnerstwo w celu zwiększenia potencjału projektu. Na obecnym etapie wdrażania RPO WP realizowane są łącznie 147 projekty tego typu, których wartość dofinansowania z EFRR wyniosła 121,2 mln euro (508,33 mln PLN), co 103

104 stanowi 11% wartości z EFRR wszystkich zakontraktowanych w ramach RPO WP projektów. Najmniej jest ich w I osi priorytetowej gdzie realizowane są 2 projekty, w tym 1 w ramach działania 1.3 i 1 w działaniu 1.4, natomiast najwięcej jest w IV osi priorytetowej w sumie 73 projekty. Powyższe wynika z możliwości uzyskania większej liczby punktów na etapie oceny merytorycznej, za wskaźnik dotyczący liczby osób objętych ochroną, dlatego też wnioskodawcy tak licznie zdecydowali się na mechanizm partnerstwa międzygminnego. Ponadto, ochrona przeciwpożarowa na poziomie lokalnym realizowana jest przez ochotnicze straże pożarne, stąd też partnerami gmin w projektach realizowanych w ramach działania 4.4 są ww. jednostki. Jednocześnie zasada partnerstwa na etapie wdrażania RPO WP realizowana była również w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna - poprzez wymogi stawiane jednostkom samorządu terytorialnego, które podejmują się rewitalizacji. Jednostki te zobowiązano do opracowania lokalnych programów rewitalizacji, które są wieloletnimi planami działań w sferze przestrzeni, urządzeń technicznych, społeczeństwa i gospodarki zmierzającymi do wyprowadzenia danego obszaru z sytuacji kryzysowej. Zgodnie z Wytycznymi w zakresie przygotowania lokalnych programów rewitalizacji dokumenty te powinny być tworzone przy współudziale partnerów społeczno-gospodarczych i stanowić istotny wkład w budowę społeczeństwa obywatelskiego, a także przyczyniać się do realizacji najistotniejszych celów gminy/miasta/powiatu. W omawianych dokumentach w rozdziale dotyczącym monitorowania Lokalnych Programów Rewitalizacji należało przedstawić sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi. Tabela 12. Liczba realizowanych projektów partnerskich w ramach RPO WP. Lp. Oś priorytetowa RPO WP 1. I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka: Działanie 1.3 Regionalny system innowacji Działanie 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu 2. II Infrastruktura techniczna: Działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna Liczba projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe III Społeczeństwo informacyjne 7 4. IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom: Działanie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska Działanie 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi Działanie 4.3 Zachowanie oraz ochrona biologicznej i krajobrazowej Działanie 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom 5. V Infrastruktura publiczna: Działanie 5.1 Infrastruktura edukacyjna Działanie 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Działanie 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna 2 6. VI Turystyka i kultura VII Spójność wewnątrzregionalna Działanie 7.1 Rewitalizacja miast Działanie 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych Działanie 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź Razem 147 Istotny wkład w realizację powyższej zasady wnoszą indywidualne projekty kluczowe

105 Bardzo istotnym elementem projektów realizowanych na zasadach partnerskich jest wartość dodana wyrażona w efekcie synergii wynikającej ze wspólnej realizacji zadań w projekcie czy wypracowania wspólnego rozwiązania problemu. Dodatkowo projekty realizowane w partnerstwie przyczyniają się do nawiązywania współpracy między instytucjami, co wpływa na proces wzajemnego uczenia się i rozwiązywania zaistniałych problemów. Przedmiotowa zasada ma odzwierciedlenie również w pracach Komitetu Monitorującego RPO WP, w którym czynny udział biorą partnerzy społeczni i organizacje pozarządowe. W Komitecie Monitorującym RPO WP zachowano równowagę podziału miejsc pomiędzy przedstawicieli strony samorządowej, rządowej oraz partnerów społeczno-gospodarczych. W skład KM RPO WP wchodzą 3 organizacje pozarządowe (Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Nadpobudliwością Psychoruchową w Rzeszowie, Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Jarosławiu, Stowarzyszenie na Rzecz Innowacyjności i Transferu Technologii Horyzonty ), 2 organizacje ze środowiska akademicko-naukowego (Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska), po 1 organizacji pracowników, pracodawców, przedsiębiorców i organizacji około biznesowych oraz samorząd gospodarczy i izby rzemieślnicze, a także osoba duchowna - przedstawiciel Kościoła. Kluczowym etapem zmierzającym do realizacji ww. zasady w inwestycjach realizowanych w ramach Programu jest opracowanie i zatwierdzenie odpowiednich kryteriów wyboru finansowych operacji dla poszczególnych priorytetów/działań RPO WP. Dokonane w okresie sprawozdawczym zmiany kryteriów każdorazowo były zatwierdzane w drodze głosowania przez Komitet Monitorujący RPO WP. Kwestie związane z zasadą partnerstwa na etapie przygotowywania i wdrażania projektów zgłaszane przez potencjalnych wnioskodawców, czy też beneficjentów są gromadzone i poddawane analizie w celu ich rozwiązywania (ewentualnych problemów) w kolejnych naborach wniosków czy realizowanych projektach. Na etapie monitorowania W ramach RPO WP funkcjonuje Komitet Monitorujący RPO WP, którego członkowie zostali wyłonieni zgodnie z obowiązującymi przepisami wspólnotowymi. Jednym z elementów zastosowania przedmiotowej zasady jest udział partnerów społeczno-gospodarczych w pracach KM RPO WP, który zapewnia im uczestnictwo i podejmowanie decyzji w najważniejszych decyzjach dotyczących Programu. Spełnienie zasady partnerstwa w zakresie monitorowania, sprawozdawczości również zapewnione jest m.in. poprzez prezentowanie stanu realizacji RPO WP na posiedzeniach KM RPO WP oraz zatwierdzanie przez jego członków sprawozdań okresowych, rocznych dotyczących realizacji Programu. Następnie informacje z posiedzeń, w tym ww. sprawozdania zamieszczane są na stronie internetowej Programu. Na etapie ewaluacji Proces ewaluacji w ramach RPO WP oparto na podstawowych zasadach systemu ewaluacji, z których jedną jest zasada partnerstwa. W okresie objętym sprawozdaniem przedstawiciele partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych oraz organizacji pozarządowych pełniący funkcje członków Komitetu Monitorującego RPO WP, który odpowiada m.in. za monitorowanie postępów realizacji ewaluacji Programu, zostali zapoznani z podstawowymi dokumentami programowymi regulującymi kwestie ewaluacji RPO WP. Ponadto dokumenty służące realizacji procesu 105

106 ewaluacji RPO WP, wyniki badań ewaluacyjnych oraz informacje nt. wdrożonych rekomendacji upowszechniono za pośrednictwem strony internetowej IZ RPO WP Zakładka Ewaluacja. Strona stanowi źródło informacji nt. ewaluacji RPO WP dla wszystkich zainteresowanych podmiotów. IZ RPO WP w celu zapewnienia jak najlepszej realizacji zasady partnerstwa w kolejnych okresach wdrażania Programu będzie kontynuowała wypracowane do chwili obecnej mechanizmy w tym obszarze, mające na celu zapewnienie przejrzystości zasad przyznawania i wykorzystania środków w ramach RPO WP na wszystkich etapach jego realizacji. IZ RPO WP w celu zapewnienia jak najlepszej realizacji zasady partnerstwa w kolejnych okresach wdrażania Programu będzie kontynuowała wypracowane do chwili obecnej mechanizmy w tym obszarze, mające na celu zapewnienie przejrzystości zasad przyznawania i wykorzystania środków w ramach RPO WP na wszystkich etapach jego realizacji. Organizacje pozarządowe Organizacje tworzące sektor pozarządowy mogą aplikować o środki i realizować projekty w ramach RPO WP. Możliwość takiego wsparcia została zaprojektowana i określona w zapisach Programu oraz Szczegółowym opisie priorytetów RPO WP. Organizacje pozarządowe wyodrębniono jako potencjalnych beneficjentów niemal we wszystkich obszarach tematycznych RPO WP. Ww. organizacje działają z własnej inicjatywy na rzecz interesu publicznego i nie działają dla chęci osiągania samego zysku. Organizacje pozarządowe złożyły wnioski i uzyskały dofinansowanie w ramach RPO WP za wyjątkiem osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna. Łącznie zakontraktowano z organizacjami pozarządowymi 63 projektów (w porównaniu do poprzedniego roku liczba ta zwiększyła się o 17) na kwotę dofinansowania z EFRR ,28 euro ( ,73 PLN), co stanowi 2,35% wartości wszystkich zakontraktowanych projektów. W okresie sprawozdawczym zauważalny jest wzrost aktywności organizacji pozarządowych w regionie, potwierdzeniem jest choćby wzrost zawartych umów w stosunku do poprzednich lat sytuacja ta przekłada się na liczbę przedsięwzięć, za których wdrażanie jest odpowiedzialny właśnie trzeci sektor. Aktywność w pozyskiwaniu środków przez te instytucje wskazuje tendencje wzrostową, zwłaszcza w przypadku projektów realizowanych w ramach I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka (2013r. 38 projektów, 2012r. - 24). Natomiast w przypadku osi priorytetowych II-VII aktywność organizacji trzeciego sektora nie jest tak znacząca jak w przypadku I osi priorytetowej wynika to głównie z faktu, iż obszary wspierane ze środków EFRR w ramach osi II-VII zdominowane są przez sektor publiczny (infrastruktura techniczna, infrastruktura ochrony środowiska, edukacja, kultura). Tabela 13. Projekty realizowane przez organizacje pozarządowe w ramach RPO WP z podziałem na oś priorytetową. Lp. Oś priorytetowa RPO WP Liczba projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe Łączna wartość dofinansowania z EFRR (w euro) 1. I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka ,76 2. II Infrastruktura techniczna ,22 3. III Społeczeństwo informacyjne ,03 4. IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom ,83 106

107 5. V Infrastruktura publiczna ,37 6. VI Turystyka i kultura ,86 7. VII Spójność wewnątrzregionalna ,21 Razem ,28 Średnia wartość projektu ze środków EFRR realizowanego przez organizacje pozarządowe wynosi ,05 euro ( ,33 PLN). Z łącznej liczby 63 inwestycji - 41 realizowane jest na obszarze miejskim, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,51 euro ( ,4 PLN), zaś 22 na obszarach wiejskich na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,77 euro ( ,33 PLN). Wykres 19. Udział poszczególnych podmiotów wg wartości podpisanych umów przez organizacje pozarządowe na dzień 31 grudnia 2013r. (%). fundacja 23% organizacja społeczna oddzielnie nie wymieniona 7% stowarzyszenie 60% Źródło: KSI (SIMIK 07-13). samorząd gospodarczy i zawodowy 7% publiczny zakład opieki zdrowotnej 3% Formy prawne wśród beneficjentów trzeciego sektora, realizujące ww. projekty to: stowarzyszenia (43 projektów), fundacje (10), samorząd gospodarczy i zawodowy (4), organizacje społeczne oddzielnie nie wymienione (5) oraz publiczny zakład opieki zdrowotnej (1). Ponadto w tabeli poniżej przedstawiono informację dotyczącą projektów realizowanych przez ww. organizacje wg obszarów interwencji. Z przedstawionych danych wynika, iż organizacje non profit w ramach realizowanych inwestycji świadczą przede wszystkim usługi na rzecz wsparcia przedsiębiorczości, co przyczynia się do zbudowania skutecznego i sprawnego regionalnego systemu innowacji przy poprawie powiązań pomiędzy sferą nauki i przedsiębiorstwami. Tabela 14. Projekty realizowane przez organizacje pozarządowe w ramach RPO WP z podziałem na oś priorytetową wg kategorii interwencji. Kategoria interwencji Liczba projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe Łączna wartość dofinansowania z EFRR (w euro) 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.) ,05 107

108 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw ,71 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e-integracja itp.) ,03 40 Energia odnawialna: słoneczna ,57 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe ,89 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią ,76 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów ,77 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) ,59 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) ,25 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych ,56 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego ,30 76 Infrastruktura ochrony zdrowia ,24 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza ,69 78 Infrastruktura mieszkalnictwa ,44 79 Pozostała infrastruktura społeczna ,44 RAZEM ,28 Organizacje pozarządowe ułatwiają m.in. dostęp do specjalistycznych usług doradczych, co przedkłada się na zwiększanie ilości firm innowacyjnych w regionie, które coraz częściej stosują nowoczesne modele zarządzania (ciągłą optymalizację kosztów, zarządzanie nowym produktem, zarządzanie projektami finansowanymi z różnych źródeł). Ponadto, przyczyniają się do zwiększenia ilości firm zrzeszonych w powiązania kooperacyjne funkcjonujące w regionie oraz efektywności zarządzania powiązaniami, wzrostu liczby nowych, trwałych, opartych na wiedzy miejsc pracy oraz wzroście zamożności społeczeństwa Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze W okresie sprawozdawczym znaczącym problemem było wstrzymanie płatności przez Komisję Europejską. W związku z postępowaniem prowadzonym przez Prokuraturę Apelacyjną w Lublinie i jego ewentualnym związkiem z udzielaniem dofinansowania z funduszy strukturalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata , Komisja Europejska zwróciła poświadczenie nr RPPK.IZ.UMWPK_-D01/13-00 oraz wstrzymała refundację środków UE (pisma KE z 14 marca 2013r. oraz z 10 kwietnia 2013r.). Ponadto pismem z 19 lipca 2013r. KE zwróciła się do Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE z prośbą o przeprowadzenie dodatkowych czynności audytowych w ramach RPO WP. Pracownicy Urzędu Kontroli Skarbowej w Rzeszowie przeprowadzili czynności w zakresie audytu gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu UE w ramach RPO WP na podstawie art. 62 ust. 1 lit. 108

109 a Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Pismem z dnia 9 października 2013r. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej przekazał do Komisji wyniki audytu. Na podstawie ustaleń dokonanych w trakcie audytu Instytucja Audytowa sformułowała dla Instytucji Zarządzającej RPO WP rekomendację dotyczącą ujednolicenia podejścia w zakresie możliwych do dokonywania przez wnioskodawców zmian w ramach procedury uzupełniania i poprawy wniosku o dofinansowanie, na etapie oceny formalnej. Instytucja Zarządzająca zadeklarowała wypełnienie tej rekomendacji. Jednak Komisja Europejska uznała działania te za niewystarczające i poprosiła o przedstawienie opisu działań na rzecz poprawy systemu zarządzania i kontroli Programu, z uwzględnieniem m.in.: zapewnienia równego traktowania wniosków o dofinansowanie w ramach procedury wyboru projektów, dopuszczenia uzupełnień wniosków (po zakończeniu naborów wniosków), jedynie w zakresie oczywistych błędów formalnych. 1) Oś priorytetowa I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka. W okresie sprawozdawczym w dalszym ciągu nierozwiązany pozostaje problem procedowania w projektach, w ramach których zaplanowano zakup nieruchomości zabudowanej. Zagadnienie to poruszone zostało przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w piśmie z dnia 1 czerwca 2012 r. znak DKR-IV DS/11. W związku z brakiem ostatecznych rozstrzygnięć w przedmiotowej kwestii wstrzymywana jest kontraktacja nowych umów, co w rezultacie skutkować będzie koniecznością kolejnych wydłużeń terminów realizacji projektów, gdyż zakup nieruchomości nierozerwalnie wiąże się z zaplanowanymi pracami budowlanymi i dostosowaniem budynków do potrzeb realizacji projektu. W przypadku projektów dla których umowy o dofinansowanie zostały podpisane i Beneficjenci przedłożyli do rozliczenia wydatki związane z zakupem nieruchomości wstrzymywanie jest poświadczanie wypłaconych środków. Ponadto w trakcie kontroli przeprowadzanych na zakończenie realizacji projektów powtarzały się problemy zidentyfikowane w poprzednim okresie sprawozdawczym, związane z niewywiązywaniem się beneficjentów ze zobowiązań złożonych we wnioskach o dofinansowanie w zakresie osiągnięcia wskaźników rezultatu projektu. Z uwagi na brak jednolitych zasad, co do kwestii ewentualnego nakładania sankcji za nieosiągnięcie wskaźników, IZ RPO WP po przyjęciu wyjaśnień beneficjentów stosuje zasadę indywidualnego podejścia do poszczególnych przypadków, zobowiązując beneficjentów do dołożenia wszelkich starań w celu osiągnięcia niezrealizowanych wskaźników rezultatu w roku kolejnym. Zdarzają się również sytuacje, które wymagają dalszych wyjaśnień i dokonania pogłębionej analizy, a niejednokrotnie występuje konieczność zasięgnięcia opinii departamentu koordynującego. 2) Osie priorytetowe II-VII RPO WP. Nieprawidłowości popełniane przez Beneficjentów z zakresu prawa zamówień publicznych W okresie sprawozdawczym istotnym problem były błędy popełniane przez beneficjentów podczas przeprowadzania procedur związanych z udzielaniem zamówień publicznych. W zakresie popełnianych błędów nakładano korekty finansowe. Nadal głównym źródłem nieprawidłowości w ramach RPO WP są procedury dot. udzielania zamówień. W związku z powyższym z jednej strony zintensyfikowano działania kontrolne, a z drugiej systematycznie prowadzi się szkolenia dla beneficjentów z zakresu prawa zamówień publicznych. Niezależnie od powyższego w lutym 2013 r. w celu wyeliminowania najczęściej 109

110 występujących naruszeń w stosowaniu ustawy Prawo zamówień publicznych, mających także skutki finansowe w postaci konieczności naliczania przez Instytucję Zarządzającą RPO WP korekt finansowych na podstawie tzw. Taryfikatora, zamieszczono na stronie internetowej w formie pytań zestawienie najczęściej występujących nieprawidłowości. W związku z utrzymującą się dużą liczbą nieprawidłowości w obszarze zamówień publicznych beneficjenci zostali poproszeni o rozważenie możliwości włączenia ww. listy pytań do funkcjonujących w jednostkach systemów kontroli zarządczej, celem skutecznego eliminowania ryzyka powtarzających się nieprawidłowości w udzielaniu zamówień publicznych. Problemy wykrywane w związku z przeprowadzanymi kontrolami trwałości projektów Kolejnym istotnym problemem są wyniki przeprowadzonych kontroli trwałości projektów. Wykazały one, iż skontrolowani beneficjenci w części przypadków nie dysponowali wiarygodną dokumentacją pozwalającą dowieść, iż wskaźniki projektu zostały osiągnięte. Instytucja Zarządzająca RPO w piśmie skierowanym do beneficjentów przypomniała, iż zakończenie realizacji projektu pod względem rzeczowym i jego rozliczenie nie jest ostatnim etapem cyklu życia projektu na beneficjencie spoczywają obowiązki związane z osiągnięciem i udokumentowaniem założonych wskaźników. Kierując wystąpienie do beneficjentów ponownie wskazano na konieczność przestrzegania zasady trwałości oraz w stosownej Informacji dla beneficjentów planujących dokonanie zmian mogących mieć wpływ na trwałość projektów zrealizowanych w ramach osi II VII Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata zwrócono uwagę na poważne konsekwencje wszelkich modyfikacji w projektach w okresie trwałości. Wzrost liczby zawiadomień anonimowych i skarg dotyczących inwestycji realizowanych na terenie województwa podkarpackiego Od początku 2013r. wzrosła liczba zawiadomień anonimowych i skarg kierowanych do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego dotyczących różnych inwestycji realizowanych na terenie województwa podkarpackiego. Niejednokrotnie ww. wystąpienia pomimo powoływania się przez skarżących na źródło dofinansowania ze środków unijnych nie miały związku z projektami dofinansowanymi w ramach RPO WP. Ponadto zarzuty przedstawione w anonimach/skargach w części przypadków nie znajdują potwierdzenia w przeprowadzonych ustaleniach i zgromadzonej dokumentacji. Niedostateczne udokumentowanie przez beneficjentów osiągnięcia wskaźników projektu W związku ze wzrastającą liczba kontroli projektów przeprowadzanych w okresie trwałości stwierdzono, iż część beneficjentów nie posiada dokumentów potwierdzających osiągnięcie wskaźników projektu na poziomie wskazanym we wniosku o dofinansowanie. W związku z powyższym po bezskutecznym wezwaniu przez IZ RPO WP do dostarczenia ww. dokumentów prowadzone są działania naprawcze mające na celu odpowiednie udokumentowanie wskaźników w wydłużonym okresie trwałości. W okresie sprawozdawczym pracownicy IZ PRO WP przeprowadzili 2 szkolenia/warsztaty dla beneficjentów z zakresu najczęstszych błędów we wnioskach o płatność wraz z prezentacją sposobu prawidłowego wypełniania wniosku i opisywania dokumentów wspierających oraz kwestii związanych z aneksowaniem umów, w tym w szczególności związanych ze zmianami zakresu rzeczowego w kontekście robót dodatkowych i zamiennych. 110

111 3) Oś priorytetowa VIII Pomoc techniczna. W okresie sprawozdawczym nie pojawiły się problemy w realizacji VIII osi priorytetowej Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego Według wstępnego szacunku produkt krajowy brutto (PKB) w 2013 r. był realnie wyższy o 1,6 % w porównaniu z 2012 r. (w cenach stałych roku poprzedniego) 18. Do wzrostu PKB przyczynił się głównie pozytywny wpływ eksportu netto i krajowego popytu konsumpcyjnego, przy bliskim neutralnemu wpływie popytu inwestycyjnego. Z przedstawionych danych wynika, że wolniej niż przed rokiem rosła konsumpcja indywidualna, z drugiej strony nieznacznie mniejszy był spadek nakładów brutto na środki trwałe. Ministerstwo Gospodarki szacuje, że wkład popytu krajowego oraz eksportu netto był zbliżony do odnotowanego przed rokiem i wyniósł odpowiednio -0,2 pp oraz 1,8 pp. Szacunki GUS potwierdzają wcześniejsze wstępne dane i wskazują, iż w ostatnim kwartale 2013 r. polska gospodarka rozwijała się najszybciej od pierwszego kwartału 2012 roku. Zarówno konsumpcja (wzrost o 2,1 %), jak i inwestycje (wzrost o 1,3 %) wpływały pozytywnie na wzrost gospodarczy, a cały popyt wewnętrzny wzrósł o 1,1 proc. Głównym czynnikiem wzrostu pozostaje eksport netto, którego wkład we wzrost w czwartym kwartale 2013 roku szacujemy na 1,7pp 19. Wykres 20. Prognozowane wartości PKB per capita wg PPS w relacji do UE-27 Źródło: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku Aktualizacja, Warszawa Optymizmem mogą napawać prognozy dotyczące przyszłego roku. Narodowy Bank Polski prognozuje wzrost PKB w 2014 roku na poziomie 2,8 %, zaś Komisja Europejska na poziomie 2,9 %. Również OECD podtrzymał prognozę wzrostu dla Polski na poziomie 18 W 2012r. w porównaniu z 2011 r. wzrost PKB wyniósł 1,9 %. Produkt Krajowy brutto w 2013r. Szacunek wstępny Wyniki badań GUS, Warszawa 2014r. 19 PKB w 2013r. komentarz Ministerstwa Gospodarki do wstępnych danych GUS. Warszawa 2014, 111

112 2,7% 20. OECD prognozuje również, że stopa bezrobocia w Polsce (mierzona jako odsetek osób powyżej 15 roku życia pozostających bez pracy) wyniesie 10,4% w tym roku i spadnie do 10,1% w przyszłym roku. Polska systematycznie zmniejsza dystans względem średniego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego krajów UE-27 mierzonego PKB per capita w ujęciu PPS. Jednakże proces konwergencji zachodzi nierównomiernie w wymiarze terytorialnym, a zróżnicowane tempo wzrostu regionów przyczynia się do dalszego pogłębienia międzyregionalnych dysproporcji w poziomie rozwoju. Udział makroregionu wschodniego w kreowaniu krajowego PKB w 2010r. wyniósł 15,1% i była to wartość o 0,8 pp. niższa niż w 2002 r. Prognozowane PKB pokazuje, że obecne niekorzystne trendy utrzymają się. Jeśli nie zostaną podjęte skuteczne działania dynamizujące procesy rozwojowe, to mimo prognozowanego wzrostu PKB per capita makroregion do 2020 r. powiększy swój dystans rozwojowy do wartości krajowych 21. Biorąc pod uwagę przewidywane niższe tempo rozwojowe krajów unijnych w latach , makroregion zmniejszy dystans rozwojowy w stosunku do średniej unijnej, ale nadal wartość PKB per capita makroregionu będzie o prawie połowę od niej niższa22. Dla województwa podkarpackiego w latach nastąpił spadek regionalnego PKB per capita w stosunku do wartości krajowej, z poziomu 70,0% w roku 2004 do poziomu 67,6% w roku 2011 (Polska = 100%)23. Wykres 21. Wzrost PKB w latach w województwie podkarpackim i w Polsce Źródło: [dostęp: ]. 21 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku Aktualizacja, Warszawa 2013, s Tamże, s Źródło: 112

113 Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych na terenie województwa podkarpackiego w okresie wyniosła co najmniej 7 387,4 mln zł. Roczna wartość inwestycji oscylowała w tym okresie pomiędzy 854 mln zł w 2010 r. a mln zł w 2011 r. Ten ostatni rok był rekordowy w zakresie napływu kapitału na teren województwa podkarpackiego w całym okresie Zróżnicowanie regionalne Województwo podkarpackie cechuje się wyraźnym zróżnicowaniem wewnętrznym pod względem poziomu PKB per capita. W podregionach rzeszowskim oraz tarnobrzeskim średni poziom PKB per capita jest zdecydowanie wyższy niż w podregionie krośnieńskim i przemyskim. Warto zauważyć, że zróżnicowanie regionalne pod tym względem w ostatnich latach wyraźnie rośnie. W obrębie województwa podkarpackiego najwięcej zainwestowanego kapitału zagranicznego jest w miastach Rzeszowie oraz Przemyślu. Następnie w powiatach mieleckim, rzeszowskim i stalowowolskim. Najmniej zaś w bieszczadzkim, niżańskim, leskim i kolbuszowskim 25. Największym potencjałem gospodarczym dysponuje Rzeszów z otaczającym go obszarem powiatu rzeszowskiego i łańcuckiego, wydzielone miasta na prawach powiatu (Przemyśl, Krosno) oraz północno-zachodnia, przemysłowa część regionu (powiaty: stalowowolski, mielecki, dębicki). Szczególnie niskim potencjałem gospodarczym odznaczają się powiaty: niżański, kolbuszowski, lubaczowski, brzozowski i leski 26. Tabela 14. Wartości wskaźnika potencjału gospodarczego w subregionach województwa podkarpackiego (najwyższa wartość wskaźnika = 1,00) Podregion Wartość wskaźnika potencjału krośnieński 0,42 przemyski 0,25 rzeszowski 1,00 tarnobrzeski 0,55 Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, Badanie potencjałów i specjalizacji województwa podkarpackiego, Rzeszów Nakłady na B+R W województwie podkarpackim działają 53 jednostki prowadzące działalność B+R. Zatrudnienie w strefie B+R pozostaje na jednym z najniższych poziomów w kraju, jednakże w ostatnich kilkunastu latach obserwuje się znaczny wzrost liczby placówek (z 41 w 2000 roku) i tym samym liczby osób w nich zatrudnionych. Do pozytywnych cech tego sektora należy zaliczyć korzystną strukturę nakładów na jego działalność, gdyż znacznie ponad połowa środków pochodzi z sektora gospodarczego, a znaczna mniejszość z budżetu 24 Źródło: 25 Tamże. 26 Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, Departament Rozwoju Regionalnego, Badanie potencjałów i specjalizacji województwa podkarpackiego, Rzeszów 2014, s

114 państwa. Politechnika Rzeszowska odgrywa wiodącą rolę w badaniach innowacyjnych np. prowadzi badania i wdrożenia w zakresie budowy maszyn i lotnictwa, nowoczesnych technologii tworzyw sztucznych, nowych rozwiązań z dziedziny automatyki i sterowania. Własną działalność badawczą prowadzą również niektóre zakłady produkcyjne w województwie. Pod względem wynalazczości województwo podkarpackie plasuje się na 10 miejscu w kraju, z 40 opatentowanymi wynalazkami na milion mieszkańców (przeciętnie w kraju 63) 27. W 2012 roku najwyższe nakłady na działalność B+R w przeliczeniu na 1 mieszkańca odnotowano w województwie mazowieckim. Natomiast najwyższy udział środków pochodzących z sektora przedsiębiorstw w finansowaniu prac B+R zarejestrowano w województwach poza województwem śląskim i dolnośląskim również na Podkarpaciu 28. Mapa 4. Udział środków pochodzących z sektora przedsiębiorstw w finansowaniu działalności B+R według województw w 2012 roku. Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r., Warszawa Wynagrodzenia W województwie podkarpackim przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w grudniu 2013 r. ukształtowało się na poziomie 3364,52 zł i było o 4,6% wyższe niż przed rokiem (wobec wzrostu o 2,5% w grudniu 2012 r.) i o 5,9% wyższe w porównaniu z listopadem 2013 r. W Polsce przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto wyniosło 4221,50 zł i wzrosło zarówno w odniesieniu do grudnia 2012 r., jak i w stosunku do 27 Tamże, s Główny Urząd Statystyczny, Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r., Warszawa 2013, s

115 poprzedniego miesiąca odpowiednio o 2,7% i o 8,3%. W odniesieniu do grudnia 201roku wzrost płac odnotowano w większości sekcji. Wysoki wzrost wynagrodzeń wystąpił m.in. w sekcjach: zakwaterowanie i gastronomia (o 12,7%), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 10,9%), administrowanie i działalność wspierająca (o 10,6%), a nieco niższy w handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 6,6%), przetwórstwie przemysłowym (o 6,2%), transporcie i gospodarce magazynowej oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (po 5,8%). Płace obniżyły się w pięciu sekcjach, najbardziej w górnictwie i wydobywaniu (o 11,9%) 29. Wykres 22. Dynamika przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto przedsiębiorstw (przeciętna miesięczna 2010 = 100) w sektorze Źródło: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej Województwa Podkarpackiego w grudniu 2013 roku, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, grudzień 2013 r., Ceny W porównaniu z grudniem 2012 r. podrożały usługi związane z użytkowaniem mieszkania. Zanotowano wzrost opłat za zaopatrzenie w zimną wodę z miejskiej sieci wodociągowej (o 4,6%) oraz za centralne ogrzewanie lokali mieszkalnych (o 3,0%). Wśród towarów i usług związanych z transportem wzrosła cena biletu normalnego na przejazd jednorazowy autobusem miejskim (o 4,8%), natomiast niższa była cena benzyny silnikowej bezołowiowej, 95-oktanowej (o 3,1%) oraz oleju napędowego (o 3,4%) 30. Przemysł Produkcja sprzedana przemysłu w grudniu 2013 r. osiągnęła wartość (w cenach bieżących) 3036,3 mln zł i była wyższa (w cenach stałych) o 5,4% niż przed rokiem, natomiast o 3,0% niższa niż w poprzednim miesiącu. W Polsce była wyższa o 6,6% w stosunku do grudnia 2012 roku, a o 9,7% zmniejszyła się w odniesieniu do listopada 2012 r. Udział produkcji sprzedanej przemysłu w województwie podkarpackim stanowił 3,4% przychodów krajowych. 29 Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej Województwa Podkarpackiego w grudniu 2013 roku, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, grudzień 2013 r., s Tamże, s

116 W ujęciu rocznym wzrost produkcji sprzedanej przemysłu wystąpił w trzech sekcjach. W przetwórstwie przemysłowym, którego udział w produkcji sprzedanej przemysłu stanowi 95,0%, produkcja wzrosła o 6,4%, w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji o 5,5%, a w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę o 2,2%. W górnictwie i wydobywaniu odnotowano spadek produkcji o 61,8%. W 2013 roku produkcja sprzedana przemysłu wyniosła 37244,6 mln zł i była o 8,3% (w kraju o 2,2%) wyższa niż przed rokiem, przy czym w przetwórstwie przemysłowym odnotowano wzrost o 9,2%. Wzrost produkcji wystąpił w 20 działach przemysłu, m.in. w produkcji: pozostałego sprzętu transportowego (o 26,3%), wyrobów z metali oraz pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (po 18,6%), artykułów spożywczych (o 15,4%), a także metali (o 10,7%). W tym okresie zmniejszyła się produkcja m.in. maszyn i urządzeń (o 13,3%), urządzeń elektrycznych (o 5,7%) oraz mebli (o 4,8%) 31. Wykres 23. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu (ceny stałe, przeciętna miesięczna 2005=100) Źródło: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej Województwa Podkarpackiego w grudniu 2013 roku, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, grudzień 2013 r. Podmioty gospodarki narodowej W końcu 2013 r. rejestr liczył 159,6 tys. podmiotów mających siedzibę na terenie województwa podkarpackiego (bez osób prowadzących gospodarstwa indywidualne w rolnictwie), tj. o 24,3% więcej niż w 2000r. Podmioty z Podkarpacia stanowiły 3,9% ogółu podmiotów zarejestrowanych w Polsce. decydowana większość podmiotów (153,6 tys., tj. 96,2%) należała do sektora prywatnego. Wśród podmiotów sektora prywatnego 78,7% (120,9 tys.) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, głównie handlową 29,9%, budowlaną 15,0%, w zakresie przetwórstwa przemysłowego 10,2 oraz działalność profesjonalną, naukową i techniczną 9,1%. Ponad 3/4 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą stanowiły podmioty jednoosobowe. Do rejestru 31 Tamże, s

117 REGON wpisanych było również spółek cywilnych (w 2012r. 9769, wzrost o 4,8%), 9513 spółek handlowych (w 2012 r. 8660, wzrost o 9,8%), w tym: 1308 spółek z udziałem zagranicznym (1157, wzrost o 13,1%), 243 spółki akcyjne (249, spadek o 2,4%), 7404 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (6680, wzrost o 10,8%), 110 spółek partnerskich (99, wzrost o 11,1%),1400 spółek jawnych (1383, wzrost o 1,2%), 6318 stowarzyszeń i organizacji społecznych (6104, wzrost o 3,5%), 2477 wspólnot mieszkaniowych (2417, wzrost o 2,5%), 799 spółdzielni (772, wzrost o 3,5%), oraz 342 fundacje (306, wzrost o 11,8%). Podmioty sektora publicznego (6,0tys.) stanowiły w rejestrze 3,8%. Na terenie województwa podkarpackiego przeważały podmioty należące do grupy mikroprzedsiębiorstw (tzn. te, które przy wpisie do rejestru REGON deklarowały przewidywane zatrudnienie do 9 osób), stanowiły one 95,4% ogółu zarejestrowanych jednostek. Udział podmiotów małych (o przewidywanej liczbie pracujących od 9 do 49 osób) wynosił 3,6%, a podmiotów średnich (przewidywana liczba pracujących od 50 do 249 osób) i dużych (przewidywana liczba pracujących 250 i więcej) wynosił odpowiednio 0,8% i 0,1% 32. Budownictwo mieszkaniowe Według wstępnych danych, w grudniu 2013 r. przekazano do użytkowania 863 mieszkania o łącznej powierzchni 92,1 tys. m2. Liczba nowo wybudowanych mieszkań, w porównaniu z grudniem 2012 roku, była mniejsza o 102 lokale. Inwestorzy indywidualni przekazali 642 mieszkania (o 142 więcej), na sprzedaż lub wynajem przekazano 132 mieszkania (o 288 mniej), a w budownictwie spółdzielczym 16 (o 29 mniej). Przekazano również 53 mieszkania zakładowe oraz 20 mieszkań komunalnych (w tych formach budownictwa przed rokiem nie odnotowano efektów rzeczowych). Nie oddano do użytkowania nowych mieszkań w budownictwie społecznym czynszowym. W ciągu 2013 roku oddano do użytkowania 6192 mieszkania, tj. o 334 mieszkania mniej niż w analogicznym okresie 2012 roku. Mniej mieszkań przekazano w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem (o 698) i spółdzielczym (o 98), natomiast więcej w budownictwie indywidualnym (o 396) i komunalnym (o 13). W ciągu roku oddano do użytkowania również 53 mieszkania zakładowe, podczas gdy w 2012 r. nie oddano ani jednego. Rynek pracy W 2013 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie 223,3 tys. osób i było o 3,1% niższe (w kraju o 1,0%) niż w roku poprzednim. Największy spadek przeciętnego zatrudnienia zanotowano w działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 26,0%) oraz w górnictwie i wydobywaniu (o 25,4%), a mniejszy w zakwaterowaniu i gastronomii (o 8,3%), handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 6,1%) oraz administrowaniu i działalności wspierającej (o 2,4%). Wzrost zatrudnienia wystąpił m.in. w obsłudze rynku nieruchomości (o 6,2%), dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 5,6%) oraz transporcie i gospodarce magazynowej (o 1,2%). Stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtowała się na poziomie 16,4% (podobnie jak przed rokiem) i była wyższa o 0,4 p. proc. w odniesieniu do listopada 2013 r. W rankingu województw podkarpackie pod względem wysokości stopy bezrobocia plasowało się na 12 miejscu (najniższą stopę bezrobocia zanotowano w województwie wielkopolskim 9,6%, a najwyższą w warmińsko-mazurskim 21,7%). W kraju stopa bezrobocia zarówno 32 Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie podkarpackim. Stan na koniec 2013r, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Rzeszów, luty

118 w grudniu 2013 r., jak i rok wcześniej, wyniosła 13,4%. Najwyższa stopa bezrobocia w końcu grudnia 2013 r. wystąpiła w powiatach: niżańskim (26,0%), brzozowskim (24,3%), strzyżowskim (23,8%) oraz leskim (23,6%), zaś najniższy jej poziom odnotowano w Krośnie i Rzeszowie (po 8,3%). Mapa 5. Stopa bezrobocia rejestrowanego według powiatów w 2013 r. (stan w końcu grudnia 2013). Źródło: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej Województwa Podkarpackiego w grudniu 2013 roku, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, grudzień 2013 r. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy w końcu grudnia 2013 r. stanowili 92,4% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 91,6%). Do bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy zaliczane są m.in. osoby długotrwale bezrobotne1, których udział w liczbie zarejestrowanych ogółem zwiększył się w skali roku (o 2,5 p. proc. do 58,7%). Większy był także udział osób bez kwalifikacji zawodowych (o 0,7 p. proc. do 25,4%), bezrobotnych powyżej 50 roku życia (o 1,6 p. proc. do 19,1%), osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 roku życia (o 0,4 p. proc. do 5,4%) oraz niepełnosprawnych 118

119 (o 0,2 p. proc. do 4,2%). Zmniejszył się natomiast udział osób bezrobotnych do 25 roku życia (o 1,5 p. proc. do 21,2%) 33. Aktywność ekonomiczna ludności W IV kwartale 2013 r. zbiorowość aktywnych zawodowo w województwie podkarpackim, według danych BAEL, liczyła 963 tys. osób, a biernych zawodowo 733 tys. osób. Wśród ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej aktywni zawodowo stanowili 56,8%, a bierni zawodowo 43,2%. Odsetek aktywnych zawodowo zwiększył się w stosunku do IV kwartału 2012 r. (o 0,3 p. proc.), natomiast zmniejszył się w odniesieniu do poprzedniego kwartału (o 0,3 p. proc.) Pracujący stanowili 48,1%, a bezrobotni 8,6% ludności w wieku 15 lat i więcej, podczas gdy w IV kwartale 2012 r. odpowiednio: 48,6% i 7,9% 34 Wykres 24. Ludność aktywna i bierna zawodowo w IV kwartale 2013r. Ludność w wieku 15 lat i więcej 1695 tyś Aktywni zawodowo 963 tys. Bierni zawodowo 733 tys. Pracujący 816 tys. Bezrobotni 156 tys. Źródło: Aktywność ekonomiczna ludności w województwie podkarpackim - IV kwartał 2013 r. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Rzeszów Na 100 osób aktywnych zawodowo w IV kwartale 2013 r. przypadało 76 osób biernych zawodowo, w analogicznym okresie roku poprzedniego 77 osób, natomiast w poprzednim kwartale 75 osób. Na 100 osób pracujących przypadało 108 osób niepracujących, w analogicznym okresie roku poprzedniego 106 osób, natomiast w poprzednim kwartale 103 osoby. Wskaźnik zatrudnienia w IV kwartale 2013 r. wyniósł 48,1%, co oznacza, że na każde 100 osób, które ukończyły 15 lat, przy-padało 48 osób pracujących. W odniesieniu do 33 Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej Województwa Podkarpackiego w grudniu 2013 roku, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, grudzień 2013 r., s Aktywność ekonomiczna ludności w województwie podkarpackim - IV kwartał 2013 r. Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Rzeszów

120 IV kwartału 2012 r. nastąpił spadek wskaźnika zatrudnienia (o 0,5 p. proc.). Wskaźnik ten zmniejszył się zarówno w populacji mężczyzn (o 0,1 p. proc.) jak i kobiet (o 0,7 p. proc.) oraz wśród mieszkańców miast i wsi (odpowiednio: o 0,8 i 0,1 p. proc.). Również w porównaniu z poprzednim kwartałem wskaźnik zatrudnienia zmniejszył się (o 1,3 p. proc.). Jego spadek odnotowano zarówno w populacji mężczyzn jak i kobiet (odpowiednio: o 1,6 p. proc. i 0,9 p. proc.) oraz wśród mieszkańców miast (o 1,8 p. proc.) i wsi (o 0,7 p. proc.). W IV kwartale 2013 r. przeciętny czas poszukiwania pracy przekraczał 10 miesięcy i kształtował się na tym samym poziomie jak w poprzednim kwartale. Liczba osób, które poszukiwały pracy dłużej niż rok, tj. długo-trwale bezrobotnych wyniosła 47 tys. Udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 32,2%, w IV kwartale 2012 roku 31,8%, natomiast w III kwartale 2013 r. 30,8%. Większość w tej grupie stanowili mieszkańcy wsi. Zagrożenie ubóstwem Polska w 2012 r. była krajem o przeciętnym poziomie nierówności dochodowych. Współczynnik Giniego wynosił 30,9 i nieznacznie przekraczał średnią unijną, która wynosiła 30,6. W latach obniżenie wartości współczynnika Giniego w Polsce doprowadziło do zbliżenia poziomu nierówności dochodowych w Polsce do przeciętnego poziomu UE. Nierówności w Polsce zmniejszały się do 2010 r., kiedy współczynnik Giniego osiągnął wartość 31,1, a następnie ustabilizował się na poziomie ok Niemniej jednak z badania EU-SILC przeprowadzonego na terenie całego kraju w roku 2012 wynika, że Polska wśród krajów UE27 należy do państw o wysokiej wartości wskaźnika zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym wynoszącym 26,7% ( 27,2% w roku 2011) 36. Z badania Diagnoza społeczna 2013, wynika, że poniżej granicy skrajnego ubóstwa żyło w Polsce w lutym/marcu 2013 r. 5,1 proc. gospodarstw domowych (według ujęcia obiektywnego), a poniżej granicy niedostatku (według ujęcia subiektywnego) 44,7 proc. gospodarstw 37. Wskaźnik zagrożenia ubóstwem wg granic ubóstwa dla podregionu wschodniego przedstawia poniższa tabela. Tabela 18. Wskaźniki zagrożenia ubóstwem wg granic ubóstwa - procent osób w gospodarstwach domowych poniżej granic (%). Granice ubóstwa Jednostka terytorialna relatywna granica ustawowa granica minimum egzystencji ubóstwa ubóstwa LUBELSKIE 8,5 22,9 9,0 PODKARPACKIE * 7,0 20,7 8,6 PODLASKIE 10,7 23,0 10,7 ŚWIĘTOKRZYSKIE 10,5 24,3 12,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS Do najważniejszych czynników zwiększających ryzyko ubóstwa, zalicza się: niski poziom wykształcenia i związany z tym niski status zawodowy głowy gospodarstwa domowego, bezrobocie oraz niepełnosprawność. Efekty współoddziaływania różnych czynników znajdują 35 Dochody i warunki życia ludności Polski (raport z badania EU-SILC 2012), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2013, s Tamże, s Diagnoza społeczna Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapliński, Tomasz Panek, Warszawa 2013,

121 odzwierciedlenie w ocenach zasięgu ubóstwa według różnych charakterystyk społecznoekonomicznych, w tym według miejsca zamieszkania Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 Zgodnie z art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. z późn. zm. każdy projekt współfinansowany ze środków funduszy strukturalnych musi zachować trwałość przez okres 5 lat, zaś w przypadku MŚP przez 3 lata od daty przekazania beneficjentowi płatności końcowej. W celu potwierdzenia dochowania zasady trwałości beneficjenci realizujący projekty w ramach osi priorytetowych I-VIII RPO WP, corocznie przez okres 5 lat (3 lata w przypadku projektów mających na celu utrzymanie inwestycji lub miejsc pracy przez MŚP) od zakończenia finansowego realizacji projektu składają Oświadczenia w sprawie zachowania trwałości projektu, generowania dochodu i kwalifikowalności podatku VAT, które są również załącznikiem do umowy o dofinansowanie. Zgodnie z zapisami Rocznego Planu Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na rok 2013 (RPK) kontrola trwałości projektu jest przeprowadzana jest po upływie połowy okresu trwałości i nie później niż w ostatnim roku obowiązku zachowania trwałości projektu, o którym mowa w art. 57 rozporządzenia 1083/2006. Jest ona przeprowadzana na próbie projektów wybranych w oparciu o analizę czynników ryzyka. Kontrola ta polega na sprawdzeniu zachowania trwałości projektu, a w szczególności: sprawdzenia zachowania wskaźników produktu i rezultatu, uzyskania dochodów w wyniku realizacji projektu, rozliczania podatku od towarów i usług w części dotyczącej infrastruktury, towarów i usług zakupionych/wytworzonych w ramach realizacji projektu, zgodności projektu z politykami horyzontalnymi UE, sposobu przechowywania i archiwizowania dokumentacji związanej z realizacją projektu, zachowania wymogów dotyczących promocji projektu. W trakcie przeprowadzania kontroli zachowania trwałości projektu na miejscu, przeprowadza się oględziny w miejscu fizycznej realizacji projektu. W uzasadnionych przypadkach np. projektów o charakterze nieinwestycyjnym możliwe jest odstąpienie od kontroli trwałości na miejscu realizacji projektu i poprzestanie na weryfikacji dokumentacji dotyczącej trwałości. W okresie sprawozdawczym ww. kontrola była przeprowadzana: w ramach I osi priorytetowej na próbie projektów. Analiza dotycząca planowania kontroli zachowania trwałości projektów w ramach I osi priorytetowej opierała się na badaniu ryzyk na potrzeby doboru próby do kontroli zachowania trwałości projektu. Określenie obszarów wrażliwych, odbywało się w oparciu o wyniki dotychczas prowadzonych kontroli projektów na miejscu z uwzględnieniem wyników weryfikacji Oświadczeń w sprawie zachowania trwałości projektu, generowania dochodu, kwalifikowalności podatku VAT. Efektem dokonanej analizy był zbiór głównych czynników ryzyka, które dzieli się na dwie grupy podmiotowe i przedmiotowe, następnie czynnikom tym przypisane zostaną odpowiednie wagi. Rezultatem końcowym dokonanych analiz jest lista projektów uszeregowanych wg poziomu ryzyka. Kontroli trwałości podlegają projekty zlokalizowane na czołowych miejscach listy projektów, uszeregowanych wg uzyskanej punktacji. Po ustaleniu listy projektów, które będą podlegały kontroli trwałości, o kolejności 38 Główny Urząd Statystyczny, Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS, Warszawa

122 kontroli, będzie decydował termin jaki pozostał do zakończenia okresu trwałości tj. w pierwszej kolejności kontroli będą podlegały projekty o najkrótszych terminach. Zgodnie z RPK w ramach I osi priorytetowej tego rodzaju kontrola dotyczyła projektów, dla których sporządzona została Opinia kierownika zespołu kontrolującego na temat kompletności i prawidłowości dokumentacji związanej z realizacją projektu, a zarazem nie wygasł dla tych projektów obowiązek zachowania trwałości. Uwzględniając założenia RPK kontrolą zachowania trwałości w 2013r. przewidziano objęcie minimum 5% projektów populacji, którą stanowią projekty, dla których w roku 2012 upłynie 4 lata (2 lata w przypadku MŚP) od momentu zakończenia realizacji projektu. W okresie sprawozdawczym kontrolę zachowania trwałości projektu w ramach I osi priorytetowej przeprowadzono w odniesieniu do 9 projektów realizowanych w ramach działania 1.1 schemat B. w ramach osi priorytetowych II-VII na próbie projektów. Kontrolę trwałości projektów w 2013r. zgodnie z RPK przewidziano w stosunku do projektów, w przypadku których do 31 grudnia 2013r. upłynie połowa okresu trwałości, którą przeprowadzana jest na próbie projektów. W celu wyłonienia próby projektów przeprowadza się analizę, której efektem końcowym jest lista projektów uszeregowanych wg poziomu ryzyka. W ramach przeprowadzanej analizy ryzyka uwzględniane są następujące czynniki: czas pozostały do zakończenia okresu trwałości oraz kwotę dofinansowania z EFRR. Kontrolą trwałości zgodnie z zapisami RPK przewidziano objęcie minimum 26 projektów. W 2013r. kontrolą trwałości projektów objęto 26 projektów w ramach następujących osi priorytetowych: II Infrastruktura techniczna 5 projektów (w ramach działania 2.1), III Społeczeństwo informacyjne 1 projekt, IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom 11 projektów (9 z działania 4.1 i 2 z działania 4.4), V Infrastruktura publiczna 8 projektów (z działań 5.1 2; i 5.3 1), VI Turystyka i kultura 1 projekt. w ramach VIII osi priorytetowej - na próbie projektów. Uwzględniając założenia z RPK w 2013r. przewidziano, iż kontrolą trwałości zostanie objętych nie więcej niż 50% projektów. Zastosowana wielkość próby projektów do kontroli trwałości uwzględnia założenia dotyczące kontroli na miejscu na zakończenie realizacji projektu, które przewidują obligatoryjnie ich przeprowadzanie po złożeniu przez beneficjenta wniosku o płatność końcową, przed akceptacją tego wniosku i ostatecznym rozliczeniem projektu. W okresie sprawozdawczym kontrolę trwałości przeprowadzono w odniesieniu do 2 projektów tj.: RPPK /08, RPPK /08. W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. z późn. zm. Ponadto w 2013r. w ramach zakończonych kontroli/weryfikacji trwałości nie odnotowano przypadków zasadniczych modyfikacji projektów, zgodnie z ww. artykułem. Ponadto w okresie sprawozdawczym w ramach kontroli na dokumentach w siedzibie jednostki kontrolującej, prowadzono weryfikację dotyczącą zachowania trwałości projektu, której podlega 100% projektów 122

123 Niezależnie od ww. kontroli zgodnie z zapisami RPK w 2013r., przewidziano weryfikację ex-post w okresie trwałości projektów z zakresu ochrony zdrowia oraz w związku z rekomendacją KE (przedstawioną w piśmie znak: H.1/BDAres(2011) z 7 października 2011r.) dotyczącą przeprowadzenia kontroli u beneficjentów działających w sektorze ochrony zdrowia, w okresie sprawozdawczym przeprowadzono 38 tego typu weryfikacji dotyczących projektów z działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, schemat A Infrastruktura ochrony zdrowia. Celem kontroli było zweryfikowanie projektów w zakresie posiadania przez beneficjentów kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ) na usługi świadczone z wykorzystaniem powstałej w ich ramach infrastruktury/zakupionego sprzętu. Poniżej przedstawiono listę projektów w ramach których przeprowadzono działania kontrolne. Tabela 19. Lista projektów z działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, schemat A Infrastruktura ochrony zdrowia objętych weryfikacją na wniosek Komisji Europejskiej w 2013r. Lp. Nr projektu (umowy) Beneficjent Nazwa projektu 1 RPPK /09 2 RPPK /10 3 RPPK /09 SP Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Nowej Dębie Centrum Medyczne w Łańcucie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Nisku 4 RPPK /09 Gmina Majdan Królewski 5 RPPK /10 6 RPPK /09 7 RPPK /10 8 RPPK /09 Uzdrowisko Rymanów S.A. Zespół Zakładów Lecznictwa Uzdrowiskowego Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Zespół Opieki Zdrowotnej Nr 2 w Rzeszowie Uzdrowisko Iwonicz S.A. Niepubliczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej "SANATORIUM" im. Jana Pawła II w Górnie Poprawa jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych w zakresie onkologii w SPZ ZOZ w Nowej Dębie Rozbudowa, nadbudowa oraz doposażenie Oddziałów: Neurologicznego (Udarowego), Chorób zakaźnych (leczenie neuroinfekcji) oraz Rehabilitacji Centrum Medycznego w Łańcucie Sp. z o.o. Poprawa dostępności deficytowych usług medycznych na obszarach wiejskich poprzez dostosowanie Szpitala Powiatowego im. PCK w Nisku do obowiązujących wymogów prawnych IV etap Poprawa jakości i dostępności do usług medycznych w gminie Majdan Królewski Modernizacja i dosprzętowienie dotychczasowego Szpitala Uzdrowiskowego Polonia z przeznaczeniem na szpital wczesnej rehabilitacji kardiologicznej w strukturach Uzdrowiska Rymanów S.A. Rozbudowa Centrum Diagnostycznego Przychodni Specjalistycznej w Rzeszowie Modernizacja Zakładu Przyrodoleczniczego w Iwoniczu Zdroju Rozbudowa, przebudowa oraz nadbudowa pawilonów nr 2 i 3 Oddziału Gruźlicy i Chorób Płuc Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej SANATORIUM im. Jana Pawła II w Górnie 123

124 Lp. Nr projektu (umowy) Beneficjent Nazwa projektu 9 RPPK /09 Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Kolbuszowej 10 RPPK /09 Szpital Specjalistyczny w Jaśle 11 RPPK /09 12 RPPK /09 13 RPPK /09 14 RPPK /09 15 RPPK /09 16 RPPK /09 Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Sanoku Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lubaczowie Samodzielny Publiczny Gminny Zakład Opieki Zdrowotnej w Jedliczu Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w Przemyślu Fundacja Podkarpackie Hospicjum dla Dzieci Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kołaczycach Poprawa jakości i dostępności opieki nad pacjentami z chorobami układu krążenia w SP ZOZ w Kolbuszowej poprzez stworzenie Sali Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego wraz z zapleczem diagnostycznym Przebudowa i doposażenie Oddziału Ginekologiczno-Położniczego oraz Oddziału Neonatologii Szpitala Specjalistycznego w Jaśle "Modernizacja SP ZOZ w Sanoku - alokacja Oddziału Kardiologii - profilaktyka, diagnostyka i leczenie chorób układu krążenia" Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców Powiatu Lubaczowskiego dzięki zakupowi nowoczesnej aparatury medycznej do SP ZOZ w Lubaczowie Przebudowa i rozbudowa budynku Ośrodka Zdrowia w Jaszczwi i Punktu Lekarskiego w Moderówce oraz zakup sprzętu i wyposażenia medycznego SPG ZOZ w Jedliczu Modernizacja - rozbudowa budynku głównego Zakładu Opiekuńczo- Leczniczego w Przemyślu Etap III Rozbudowa i przebudowa istniejącego budynku na potrzeby opieki hospicyjnej dla dzieci i młodzieży z terenu Województwa Podkarpackiego Przebudowa pomieszczeń mieszkalnych na pomieszczenia rehabilitacyjne wraz z wyposażeniem, montaż windy, docieplenie i renowacja elewacji, wykonanie parkingu, chodników i ogrodzenia SPZOZ w Kołaczycach 17 RPPK /09 Wojewódzki Szpital w Tarnobrzegu im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej Przebudowa pawilonu B na potrzeby powstającego Centrum Onkologicznego w Wojewódzkim Szpitalu im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej w Tarnobrzegu 18 RPPK /09 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Przeworsku 19 RPPK /09 Wojewódzki Szpital w Przemyślu 20 RPPK /09 Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej, Powiatowy Szpital Specjalistyczny w Stalowej Woli Nadbudowa i przebudowa Bloku Operacyjnego oraz OAiIT w SP ZOZ w Przeworsku. Poprawa jakości i dostępności do świadczeń medycznych poprzez zakup wysokospecjalistycznej aparatury i urządzeń medycznych w Wojewódzkim Szpitalu w Przemyślu. Rozwój Ośrodka Kardiologii Inwazyjnej w SPZZOZ Powiatowym Szpitalu Specjalistycznym w Stalowej Woli źródłem poprawy dostępności ludności Podkarpacia do leczenia chorób układu krążenia 124

125 Lp. Nr projektu (umowy) Beneficjent Nazwa projektu 21 RPPK /09 Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej Leżajsk 22 RPPK /09 Gmina Stalowa Wola 23 RPPK /09 Powiat Ropczycko-Sędziszowski 24 RPPK /09 25 RPPK /09 Wojewódzki Zespół Specjalistyczny w Rzeszowie Wojewódzki Szpital Podkarpacki im. Jana Pawła II w Krośnie Przebudowa i dostosowanie istniejącego Oddziału Ginekologiczno- Położniczego Szpitala Powiatowego w Leżajsku Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia w Gminie Stalowa Wola Zwiększenie jakości i dostępności do usług medycznych w zakresie rehabilitacji na terenie powiatu ropczycko-sędziszowskiego poprzez rozbudowę bazy technicznej Zespołu Opieki Zdrowotnej w Ropczycach. Modernizacja budynku i pomieszczeń poradni Wojewódzkiego Zespołu Specjalistycznego przy ulicy Hetmańskiej 120 w Rzeszowie Nowoczesny Blok Operacyjny na miarę XXI wieku zakup wyposażenia dla Wojewódzkiego Szpitala Podkarpackiego im. Jana Pawła II w Krośnie 26 RPPK /09 27 RPPK /09 28 RPPK /09 29 RPPK /09 30 RPPK /09 31 RPPK /09 32 RPPK /09 Samodzielny Publiczny Gminny Zakład Opieki Zdrowotnej w Zaleszanach CARITAS Archidiecezji Przemyskiej Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy STOWARZYSZENIE NA RZECZ DZIECI I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNEJ "SZANSA" Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Fryderyka Chopina Szpital Specjalistyczny w Brzozowie Podkarpacki Ośrodek Onkologiczny im. Ks. B. Markiewicza Szpital Wojewódzki Nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie Poprawa dostępności do usług zdrowotnych dla mieszkańców Gminy Zaleszany poprzez rozbudowę, modernizację i doposażenie Ośrodka Zdrowia w Zbydniowie Utworzenie Centrum Medyczno- Charytatywnego CARITAS w Krośnie Rozbudowa SPZOZ Zakładu Pielęgnacyjno-Opiekuńczego w Tarnobrzegu oraz zakup nowoczesnej aparatury i sprzętu rehabilitacyjnego. Modernizacja i wyposażenie budynku NZOZ Ośrodka Rehabilitacji Dzieci Niepełnosprawnych przy ul. Czarnieckiego 3 w Stalowej Woli Rozbudowa i Modernizacja Podkarpackiego Centrum Onkologii wraz z zakupem wyposażenia Rozbudowa, nadbudowa i przebudowa budynku Bloku Operacyjnego wraz z wyposażeniem Szpitala Specjalistycznego w Brzozowie, Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego Zwiększenie dostępności do świadczeń oferowanych przez Szpital Wojewódzki nr 2 w Rzeszowie poprzez zakup wyposażenia oraz prace modernizacyjne 125

126 Lp. Nr projektu (umowy) Beneficjent Nazwa projektu 33 RPPK /09 Zespół Opieki Zdrowotnej w Dębicy Zakup specjalistycznej aparatury medycznej wraz z przystosowaniem szpitala dla potrzeb osób niepełnosprawnych w Zespole Opieki Zdrowotnej w Dębicy 34 RPPK /09 Zespół Opieki Zdrowotnej w Strzyżowie Rozbudowa, nadbudowa i zmiana sposobu użytkowania Szpitala Powiatowego w Strzyżowie 35 RPPK /09 Gmina Miasto Rzeszów Rozwój usług medycznych w zakresie rehabilitacji poprzez utworzenie zakładu wodolecznictwa i rehabilitacji w Szpitalu Miejskim w Rzeszowie 36 RPPK /09 Szpital Powiatowy im. E. Biernackiego w Mielcu Bezpieczeństwo zdrowotne najmłodszych pacjentów i przyszłych mam - projekt poprawy jakości i dostępności usług medycznych w Szpitalu Powiatowym im. E. Biernackiego w Mielcu. 37 RPPK /09 38 RPPK /09 Wojewódzki Podkarpacki Szpital Psychiatryczny im. Prof. Eugeniusza Brzezickiego w Żurawicy. Szpital Wojewódzki Nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie Poprawa jakości lecznictwa specjalistycznego w zakresie psychiatrii stacjonarnej poprzez modernizacje i rozbudowę obiektów Wojewódzkiego Podkarpackiego Szpitala Psychiatrycznego w Żurawicy Rozbudowa i modernizacja Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 w Rzeszowie (projekt kluczowy) W toku czynności kontrolnych nie stwierdzono zasadniczej modyfikacji w ich realizacji. W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. z późn. zm. Ponadto w 2012r. w ramach zakończonych kontroli trwałości nie odnotowano przypadków zasadniczych modyfikacji projektów, zgodnie z ww. artykułem. W związku z powyższym w okresie sprawozdawczym nie wystąpiły kwoty podlegające procedurze odzyskiwania w związku z wykryciem zasadniczych modyfikacji Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia Komplementarność jest jedną z zasad przyznawania wsparcia przez Unię Europejską państwom członkowskim, określoną w Rozporządzeniu Rady (WE) 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylającym Rozporządzenie (WE) 1260/1999 (z pózn. zm.). Zgodnie z art. 9 pkt. 2 powyższego rozporządzenia: Fundusze zapewniają pomoc, która uzupełnia działania krajowe, w tym działania na poziomie regionalnym i lokalnym, włączając do nich priorytety Wspólnoty. Komisja i państwa członkowskie zapewniają zachowanie spójności pomocy funduszy z działaniami, politykami i priorytetami Wspólnoty oraz jej komplementarność z innymi wspólnotowymi instrumentami finansowymi. Ta spójność i komplementarność jest przede wszystkim wskazana 126

127 w strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności, w narodowych strategicznych ramach odniesienia i programach operacyjnych. RPO WP finansowany z EFRR jest komplementarny z programami finansowanymi z pozostałych funduszy w ramach polityki spójności tj.: z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. Województwo Podkarpackie korzysta również ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Obszarów Wiejskich (EFRROW) i Europejskiego Funduszu Rybołówstwa (EFR). Wsparcie w ramach programów krajowych stanowi ważne źródło finansowania celów rozwojowych regionu, uzupełniających interwencję w ramach RPO WP. Z uwagi na ogólny charakter dokumentu, jakim jest RPO WP, zapisy dotyczące komplementarności są ograniczone do opisu wzajemnie uzupełniających się obszarów wsparcia oraz poszczególnych priorytetów. W celu określenia zakresu interwencji poszczególnych funduszy służyć mają wskazane poniżej mechanizmy koordynacji. Działania w ramach RPO WP są komplementarne do: działań realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w szczególności w zakresie inwestycji w innowacje, badań i rozwoju nowoczesnych technologii, przedsiębiorczości, społeczeństwa informacyjnego, działań realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w szczególności w zakresie transportu, środowiska, energetyki, infrastruktury społecznej, działań realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej w szczególności infrastruktury drogowej, instytucji otoczenia biznesu, szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, działań realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki - w szczególności w zakresie zatrudnienia i przedsiębiorczości, integracji społecznej, edukacji czy rozwoju zasobów ludzkich, działań realizowanych w ramach Programu Rozwoju obszarów Wiejskich w szczególności w zakresie infrastruktury ochrony środowiska, infrastruktury społecznej, przedsiębiorczości, działań realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i przybrzeżnych obszarów rybackich w szczególności w zakresie wsparcia dla gospodarstw i przedsiębiorstw zajmujących się produkcją i przetwórstwem rybnym śródlądowym oraz w zakresie ochrony środowiska. Wzajemna komplementarność wszystkich programów operacyjnych w ramach NSRO została zaprojektowana w ten sposób, że programy krajowe (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej i Program Operacyjny Kapitał Ludzki komponent centralny) wspierają przedsięwzięcia o zasięgu i znaczeniu ponadregionalnym, krajowym lub międzynarodowym, natomiast działania w ramach RPO i regionalnego komponentu PO KL mają zasięg regionalny, subregionalny i lokalny. Dodatkowo, na obszarach przygranicznych, realizowane są działania transgraniczne w ramach programów europejskiej współpracy terytorialnej (EWT). Wszystkie ww. działania są projektowane w sposób spójny i synergiczny, tak aby zmaksymalizować efekty wydatkowania środków Wspólnoty Wpływ działalności KM/PKM, instytucji i grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia KK NSRO jest Instytucją na poziomie krajowym odpowiedzialną za zapewnienie koordynacji 127

128 pomiędzy instrumentami finansowymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. W pracach Komitetu uczestniczą przedstawiciele administracji rządowej, partnerzy społeczni i gospodarczy oraz przedstawiciele instytucji zarządzających programami operacyjnymi, w tym przedstawiciele IZ RPO WP. W pracach Komitetu Koordynacyjnego NSRO przewidziano również udział przedstawiciela Instytucji Zarządzającej RPO WP, w jego posiedzeniach uczestniczy (stan na r.) Pan Władysław Ortyl Marszałek Województwa Podkarpackiego, zaś jego zastępcą jest Pan Norbert Tomkiewicz Kierownik Oddziału programowania perspektywy W okresie sprawozdawczym KK NSRO podjął 8 uchwał w trybie procedur pisemnych, w 6 przypadkach przyjęte uchwały dotyczyły zmiany zapisów Linii demarkacyjnej, natomiast celem uchwały 80 było wprowadzenie zmiany do uchwały nr 26 z dnia 17 grudnia 2008r. która powołała do działania Grupę roboczą do spraw koordynacji i komplementarności, zaś celem uchwały 83 było upowszechnienie dobrych praktyk w zakresie stosowania zasady partnerstwa wprowadzonych przez Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego. Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności, powołana na podstawie uchwały nr 26 KK NSRO z dnia 17 grudnia 2008r. Do zadań niniejszej grupy należy: koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata dofinansowywanych ze środków polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju, monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej w obszarach interwencji dotyczących m.in. przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego, środowiska, rozwoju zasobów ludzkich, zatrudnienia, transportu, kultury, turystyki, B+R, rozwoju obszarów wiejskich, analiza kwestii o charakterze horyzontalnym w ramach NSRO i opracowywanie spójnych propozycji rozwiązań do zastosowania w systemie realizacji NSRO. W skład Grupy wchodzą przedstawiciele samorządów, administracji rządowej oraz partnerzy społeczno-gospodarczy, w tym przedstawiciel Instytucji Zarządzającej RPO WP. Ww. Grupa stanowi istotny mechanizm sprzyjający zapewnieniu komplementarności i koordynacji działań realizowanych w ramach poszczególnych programów, w tym RPO. W skład grupy powołano 4 zespoły zadaniowe (zespół zadaniowy ds. przedsiębiorczości i innowacyjności, ds. edukacji, szkolnictwa wyższego, infrastruktury edukacyjnej i praw społecznych, ds. transportu, ds. koordynacji regionalnej i obszarów wiejskich). W okresie sprawozdawczym miały miejsce 3 posiedzenia Grupy. Pierwsze odbyło się 5 lipca 2013r., (posiedzenie dwudniowe) w trakcie którego przedstawiono dotychczasowe efekty prac Grupy, przedstawiono uwagi Komisji Europejskiej do sprawozdań rocznych z realizacji krajowych i regionalnych programów operacyjnych w odniesieniu do kwestii komplementarności interwencji, zaprezentowano projekt analizy wykorzystania w kolejnym okresie programowania mechanizmów na rzecz komplementarności interwencji stosowanych w latach Kolejne posiedzenie miało miejsce w dniu 28 sierpnia 2013r. w trakcie spotkania omówiono następujące zagadnienia: koncepcja realizacji zasady komplementarności wsparcia w ramach programów operacyjnych polityki spójności w latach , zasady realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w Polsce, 128

129 przykłady projektów komplementarnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Świętokrzyskiego na lata Trzecie spotkanie Grupy odbyło się w dniu 5 listopada 2013r. na którym poruszono następujące kwestie: omówiono uwagi, które zostały zgłoszone do opracowywanego w ramach prac Grupy materiału pn. Zasada komplementarności w ramach programów operacyjnych polityki spójności wnioski na lata , a także przedstawiono harmonogram dalszych prac nad ww. dokumentem, zaprezentowano podejście do zagadnienia komplementarności w wybranych projektach programów operacyjnych na lata , przedstawiono aktualny stan prac nad dwoma nowymi instrumentami rozwoju terytorialnego tj. Zintegrowanymi Inwestycjami Terytorialnymi oraz Rozwojem Lokalnym Kierowanym przez Społeczność, które będą realizowane w przyszłej perspektywie finansowej. KK NSRO ma możliwość powoływania grup oraz zespołów zadaniowych. Obecnie powołanych jest 6 grup roboczych ds.: społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego, małych i średnich przedsiębiorstw, koordynacji i komplementarności, polityki regionalnej, informacji, promocji i szkoleń. W pracach grupy roboczej ds. polityki regionalnej uczestniczy również przedstawiciel Instytucji Zarządzającej RPO WP Pani Marta Matczyńska Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego (zastępca Pan Jerzy Rodzeń Z-ca Dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego). Głównym zadaniem Grupy jest monitorowanie oraz badanie efektów wdrażania polityki w zakresie rozwoju regionalnego w przekroju poszczególnych programów operacyjnych realizowanych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. Komitet Monitorujący RPO WP. W celu zapewnienia mechanizmu koordynacji działań RPO WP z komponentem regionalnym PO KL zapewniono uczestnictwo w pracach KM RPO WP przedstawiciela Instytucji Pośredniczącej dla PO KL. Ponadto na posiedzeniach KM RPO WP (21 marca 2013r. posiedzenie XIX.) prezentowane były informacje o projektach realizowanych ze środków RPO WP jednocześnie przedstawiano inwestycje, które stanowią ich uzupełnienie. Krajowe i regionalne grupy robocze. Pracownicy IZ RPO WP uczestniczą w grupach roboczych na poziomie krajowym w zakresie przedsiębiorczości, ewaluacji, kontroli, nieprawidłowości, wskaźników realizacji programów i sprawozdawczości. Ponadto pracownicy tut. Urzędu biorą udział w różnych spotkaniach, na których podejmowana jest m.in. kwestia dotycząca koordynacji i komplementarności wsparcia. Udział przedstawicieli IZ RPO WP w ww. grupach jest cennym doświadczeniem i umożliwia zdobycie informacji dotyczących m.in. wdrażania, realizacji innych programów, w tym w szczególności w zakresie koordynacji i komplementarności. 129

130 Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny Podstawowym mechanizmem służącym zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia jest Linia demarkacyjna, której zapisy umieszczono w dokumentach programowych. Wykorzystanie funduszy europejskich, w tym środków RPO WP komplementarnie oddziałujących na poszczególne obszary zapewni osiągnięcie celów zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata tj. Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego Najistotniejszym mechanizmem służącym zapewnieniu komplementarności jest właściwe zaprogramowanie wsparcia w ramach dostępnych programów operacyjnych. Komplementarność zachodzi zarówno pomiędzy programami operacyjnymi, gdzie osiągnięcie celów poszczególnych programów operacyjnych wzajemnie wzmacnia uzyskane efekty, osiami priorytetowymi programów, które wspierają te same obszary tematyczne, jednakże z uwzględnieniem zasięgu i charakteru przedsięwzięć (regionalny, lokalny, systemowy PO KL), jak również wewnątrz programów, gdzie poszczególne priorytety są komplementarne względem siebie i uzupełniają się wywołując efekt synergii. W ramach RPO WP funkcjonują poniżej wymienione mechanizmy (narzędzia): prace Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności, koncentracja instytucji zaangażowanych we wdrażanie RPO WP oraz PROW w jednym Urzędzie, przeprowadzenie w okresie sprawozdawczym badania ewaluacyjne pn. Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata na funkcjonowanie Instytucji Otoczenia Biznesu oraz Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej - niniejsze badania nie dotyczyły bezpośrednio samej tematyki komplementarności, jednakże ewaluator odniósł się w raporcie końcowym do kwestii komplementarności (więcej informacji na ten temat w pkt ). Ponadto w raporcie końcowym z badania ewaluacyjnego pn. Badanie potencjałów i specjalizacji województwa podkarpackiego przeprowadzonego na potrzeby dokonania analizy potencjałów i trendów rozwojowych w zakresie zmian społeczno demograficznych, przyrodniczo kulturowych, gospodarczych, przestrzennych i instytucjonalnych w województwie podkarpackim oraz w celu oceny możliwości ich rozwoju w ramach wskazanych specjalizacji, ewaluator poruszył również kwestię komplementarności badając zapisy dokumentów strategicznych szczebla regionalnego (Strategię rozwoju Województwa Podkarpackie 2020 oraz Regionalną Strategię Innowacji Województwa Podkarpackiego na lata ). Założenia dotyczące komplementarności zapisano w Programie oraz Szczegółowym opisie priorytetów RPO WP. Ponadto przedmiotowe zapisy uwzględniono w przyjętych przez KM RPO WP kryteriach wyboru projektów finansowanych operacji w ramach RPO WP, w szczególności poprzez następujące kryteria: zasięg oddziaływania projektu, wpływ projektu na podniesienie konkurencyjności gospodarki regionu, doświadczenie wnioskodawcy w realizacji projektów badawczo-rozwojowych, wspierających transfer technologii i innowacji, działalność beneficjenta w ramach sieci jednostek naukowych, naukowo badawczych lub we współpracy z nimi, kompleksowość inwestycji/projektu, 130

131 zakres obszarowy inwestycji, komplementarność projektu (w ramach tego kryterium premiowane są projekty komplementarne względem projektów realizowanych w roku 2010, bądź realizowanych w bieżącym roku służących usuwaniu skutków powodzi lub podtopień finansowanych ze środków własnych bądź zewnętrznych), poprawa dostępności do autostrad, dróg ekspresowych, dróg krajowych, lotnisk, przejść granicznych lub kluczowych regionalnych szlaków transportowych, wpływ projektu na rozwój gospodarczy, komplementarność i spójność sieci kolejowej objętej projektem z regionalnym układem komunikacyjnym, komplementarność i spójność przewidywanych połączeń jakie będą obsługiwane przy wykorzystaniu zakupionego taboru, z regionalnym układem komunikacyjnym (dodatkowo w ramach przedmiotowego kryterium uwzględniony zostanie wpływ zakładanej realizacji projektu na rozwój turystyki poprzez premiowanie poprawy dostępności do terenów atrakcyjnych turystycznie), długość obsługiwanych połączeń, dostępność infrastruktury objętej wsparciem w ramach projektu związanej z transportem multimodalnym do regionalnego systemu komunikacyjnego tj. magistrali kolejowej, autostrad, dróg ekspresowych, dróg krajowych, lotnisk, przejść granicznych, zasięg geograficzny projektu, skalowalność, zdolność do dalszego rozwoju, komplementarność z dotychczasowymi działaniami (kryterium to ma na celu promowanie projektów, które stanowią dopełnienie dotychczas podejmowanych działań w zakresie retencji i opanowania wody), zasięg oddziaływania projektu (lokalny, regionalny), wielkość obszaru objętego oddziaływaniem projektu (kryterium promować będzie projekty o jak największym obszarze oddziaływania), wpływ projektu na, rozwój kształcenia ustawicznego, wpływ projektu na ofertę zajęć pozalekcyjnych (kryterium promować będzie projekty, w których przewidziano prowadzenie zajęć pozalekcyjnych), wielofunkcyjność wykorzystania infrastruktury będącej przedmiotem projektu, upowszechnienie dostępu do szkolnictwa wyższego (kryterium promować będzie przedsięwzięcia, w których zakłada się powstanie nowych filii szkół wyższych poza głównymi ośrodkami akademickimi Podkarpacia), zasięg projektu (kryterium promuje projekty o jak najszerszym zasięgu terytorialnym). IZ RPO WP podczas realizacji Programu uwzględniła opracowane przez KK NSRO Rekomendacje horyzontalne dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie PO/RPO w ramach NSRO w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań wypracowanych w ramach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności przy Komitecie Koordynacyjnym Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata w szczególności poprzez wybór takich projektów, których realizacja prowadzi do osiągnięcia kilku celów, a korzyści płynące z ich realizacji będą oddziaływać na większą grupę osób. Spełnienie niniejszego rozwiązania przewidziano w ramach osi priorytetowych II-VII poprzez wprowadzenie m.in. takich kryteriów jak: wpływ projektów na zwiększenie dostępności infrastruktury do potrzeb niepełnosprawnych, 131

132 wpływ projektów na poprawę wydajności energetycznej budynków i zwiększenie wydajności produkcji, transmisji oraz dystrybucji ciepła i elektryczności, projekty dotyczące ochrony/zapobiegania dalszemu zanieczyszczaniu źródeł wody pitnej lub wszelkie inne przedsięwzięcia ściśle powiązane z głównymi priorytetami środowiskowymi. Ww. kryteria są zbiorem kryteriów o charakterze komplementarnym z poszczególnych osi/działań priorytetowych (z wyłączaniem VIII osi priorytetowej Pomoc techniczna). Instytucja Zarządzająca RPO WP dołożyła wszelkich starań by w jak najlepszym stopniu przyczynić się do realizacji tego rodzaju inwestycji. Dodatkowo, wymienione kryteria są odpowiednio punktowane, wskazanie komplementarności przez beneficjenta ma wpływ na pozycję, jaką zajmie dany projekt na liście, co dodatkowo zachęca beneficjentów do realizacji projektów i ma bezpośredni wpływ na zapewnienie komplementarności realizowanych w ramach RPO WP działań. Ponadto odzwierciedleniem rekomendacji horyzontalnych jest również realizacja projektów w ramach RPO WP przez kilka podmiotów tj. lidera i partnera (ów), przykładem takich inwestycji są m.in. indywidualne projekty kluczowe realizowane w ramach III osi priorytetowej. Również w pozostałych osiach priorytetowych Programu są realizowane takie przedsięwzięcia w sumie jest ich 147. Innym przykładem mechanizmu spójnym z rekomendacjami horyzontalnymi jest Indykatywny Wykaz indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata , a w szczególności etap zgłaszania przez różne środowiska propozycji takich przedsięwzięć na listę, następnie konsultacje społeczne i najważniejsze wybór takich projektów, które w największym stopniu rozwiązują zidentyfikowane w województwie potrzeby i problemy, przynoszące jak największą wartość dodaną i wykazujące spójność z pozostałą w otoczeniu infrastrukturą. Jednocześnie propagowanie i upowszechnianie wiedzy na temat projektów realizowanych ze środków unijnych na danym terenie poprzez strony internetowe, mapy interaktywne, broszury, foldery itp. również można zaliczyć jako jeden z mechanizmów koordynacji i komplementarności. W strukturze tut. Urzędu nie funkcjonują dodatkowe specyficzne mechanizmy koordynacji i komplementarności z PROW i PO RYBY Cross-financing Dla zapewnienia efektywnej realizacji celów RPO WP, przewidziano współfinansowanie wydatków objętych zakresem EFRR w ramach wybranych działań trzech osi priorytetowych. Zgodnie z zapisami RPO WP oraz Szczegółowym opisem priorytetów RPO WP beneficjenci z zasady cross-finansingu mogą korzystać w ramach niżej wymienionych osi priorytetowych: I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, VII Spójność wewnątrzregionalna. W ramach I osi priorytetowej przewidziano zastosowanie instrumentu finansowania krzyżowego ponieważ niezbędnym warunkiem skuteczności niektórych przedsięwzięć infrastrukturalnych (niezbędnych do osiągnięcia zakładanych celów tej osi), w szczególności dotyczących wsparcia kapitałowego przedsiębiorczości na zaawansowane technologie i innowacyjne inwestycje oraz kompleksowego zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej i obsługi potencjalnych inwestorów, jest podjęcie działań towarzyszących 132

133 (nieinwestycyjnych), polegających na edukacji, szkoleniu, itp. skierowanych m.in. do przedsiębiorców, instytucji otoczenia biznesu oraz administracji publicznej. Poziom finansowania krzyżowego zgodnie z art. 34. ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. nie może przekroczyć 10% finansowania wspólnotowego I osi priorytetowej. Ww. mechanizm ma zastosowanie we wszystkich działaniach przedmiotowej osi. W związku z powyższym, w ramach działania: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości - wydatki w zakresie cross-financingu nie mogą przekroczyć 5% finansowania wspólnotowego danego projektu. 1.2 Instytucje otoczenia biznesu - wydatki w zakresie cross-financingu nie mogą przekroczyć 5% finansowania wspólnotowego danego projektu. 1.3 Regionalny system innowacji - wydatki w zakresie cross-financingu nie mogą przekroczyć 5% finansowania wspólnotowego danego projektu. 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regiony - wydatki w zakresie crossfinancingu nie mogą przekroczyć 10% finansowania wspólnotowego danego projektu. Do końca okresu sprawozdawczego w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka zatwierdzono wnioski o dofinansowanie, w ramach których beneficjenci nie zadeklarowali wydatków podlegających cross-financingowi. Brak zastosowania ww. mechanizmu wynika z nieznacznego zainteresowania ze strony potencjalnych beneficjentów łączeniem rodzajów wsparcia na wydatki inwestycyjne i szkoleniowe w ramach jednego projektu. W ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom zasadę cross-financingu przewidziano w działaniu: 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska wydatki z tego obszaru nie mogą przekroczyć 3% finansowania wspólnotowego danego projektu. Cross-financing w przedmiotowym działaniu dotyczy finansowania m.in.: edukacji ekologicznej, kampanii promocyjnych i informacyjnych oraz konkursów ekologicznych. 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej wydatki w ramach cross-financingu nie mogą przekroczyć 3% finansowania wspólnotowego danego projektu. Cross-financing w przedmiotowym działaniu dotyczy finansowania m.in.: kampanii promocyjnych i informacyjnych, imprez masowych, konkursów ekologicznych, w tym promocji obszarów NATURA 2000 i projektów z zakresu edukacji ekologicznej. W ramach IV osi priorytetowej do końca okresu sprawozdawczego beneficjenci 8 projektów zaplanowali zastosowanie mechanizmu cross-financingu spośród łącznej liczby zatwierdzonych 258 wniosków o dofinansowanie. 1 z ww. projektów zatwierdzono w działaniu 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, w ramach kategorii interwencji 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi. Pozostałe projekty dotyczą działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej i kategorii 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000). Łączna kwota dofinansowania tych projektów wyniosła ,62 euro ( ,19 PLN). Ostatecznie beneficjent realizujący projekt pn. System gospodarki odpadami komunalnymi w Stalowej Woli w ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska w kategorii interwencji 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi na etapie podpisania umowy zrezygnował z ww. mechanizmu. Jednocześnie beneficjenci 3 projektów złożonych w ramach działania 4.3 tj.: 133

134 projekt pn.: Inwentaryzacja przyrodnicza cennych obszarów Natura 2000 zlokalizowanych w Beskidzie Niskim wraz z edukacją ekologiczną (beneficjent - Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki - PIB Odrzechowa Sp. z o.o.), projekt pn.: Centrum Edukacji Ekologicznej Puszcza Sandomierska w Ostrowach Tuszowskich (Gmina Cmolas), projekt pn.: Budowa wieży widokowej w Zagórzu promocja obszarów Natura 2000 (Gmina Zagórz) również na etapie podpisania umowy o dofinansowanie zrezygnowali z tego rodzaju finansowania. Ponadto beneficjent Stowarzyszenie na rzecz Innowacyjności i Transferu Technologii "HORYZONTY" projektu pn. Utworzenie Centrum Promocji Obszarów Natura 2000 na etapie podpisania umowy o dofinansowanie zadeklarował poniesienie tego rodzaju wydatków (3,89%), jednakże w okresie sprawozdawczym umowa o dofinansowanie tego projektu została rozwiązana. Pozostali beneficjenci na etapie podpisania umowy zadeklarowali udział wydatków podlegających cross-financingowi, dotyczy to następujących projektów: projekt pn.: Pielęgnacja i konserwacja pomników przyrody w Nadleśnictwie Kolbuszowa - beneficjent Nadleśnictwo Kolbuszowa, udział wydatków podlegających ww. mechanizmowi to 2,99%. Beneficjent w ramach projektu założył, iż środki z instrumentu elastyczności zostaną przeznaczone na zorganizowanie konkursu plastycznego Drzewo - Pomnik celem, którego będzie popularyzacja wiedzy środowiskowej, kształtowanie świadomości przyrodniczej oraz wypracowanie wrażliwości społecznej wśród młodzieży szkolonej oraz zamówienie i dystrybucja zakładek do książek. projekt pn.: Centra edukacji ekologicznej w gminie Pysznica beneficjent Gmina Pysznica, udział wydatków podlegających ww. mechanizmowi wynosi 2,84%. Beneficjent w ramach projektu założył, iż środki z instrumentu elastyczności zostaną przeznaczone na publikację Ekoporadnika, kampanie promocyjno informacyjną oraz konkursy (konkurs piosenki ekologicznej Rozśpiewana przyroda, konkurs fotograficzny Najpiękniejszy okaz przyrodniczy z mojego domu, podwórka, okolicy ). projekt pn.: Interaktywne Centrum Edukacji Ekologicznej w Jarocinie ośrodkiem promocji i ochrony zasobów przyrodniczych w regionie beneficjent Gmina Jarocin, udział wydatków podlegających ww. mechanizmowi wynosi 2,91%. Beneficjent w ramach projektu założył, iż środki z instrumentu elastyczności zostaną przeznaczone na materiały promocyjne dotyczące Centrum Edukacji Ekologicznej, druk folderów, imprezę z okazji otwarcia centrum i jego wyposarzenie, konkurs ekologiczny i fotograficzny poświęcony przygrodzie. Dodatkowo na etapie podpisania umowy o dofinansowanie beneficjent projektu pn. Utworzenie Regionalnego Centrum Promocji obszaru Natura 2000 Tarnobrzeska Dolina Wisły w Tarnobrzegu zdecydował o fakcie poniesienia wydatków z zastosowaniem ww. instrumentu określając jego udział w wysokości 1,24% (na etapie złożenia wniosku o dofinansowanie takiej deklaracji beneficjent nie złożył). Beneficjent w ramach projektu założył, iż wydatki z instrumentu elastyczności przeznaczy na druk ulotek oraz folderów dotyczących istnienia i funkcjonowania Regionalnego Centrum Promocji obszaru Natura 2000 Tarnobrzeska Dolina Wisły. Łączna kwota dofinansowania ze środków EFRR w ramach ww. projektów objętych crossfinansingiem wyniosła ,41 euro ( ,70 PLN), co w 13% zagospodarowuje kwotę przyznaną na realizację działania

135 Zgodnie z podpisanymi umowami o dofinansowanie w ramach instrumentu cross-finsncingu beneficjenci zaplanowali zamówienia i dystrybucję zakładek do książek, folderów o tematyce związanej z ochroną przyrody oraz zorganizowanie konkursu plastycznego, którego celem będzie popularyzacja wiedzy środowiskowej, kształtowanie świadomości przyrodniczej oraz wypracowanie wrażliwości społecznej wśród młodzieży szkolnej. Ponadto zaplanowano konkurs piosenki ekologicznej, publikację Ekoporadnika, a także konferencję promocyjną obszarów NATURA Określone w tych projektach przedsięwzięcia, objęte interwencją finansowania krzyżowego, a także ich cele są zgodne z założeniami mechanizmu crossfinansingu, który przewidziano w działaniu 4.3. Do końca okresu sprawozdawczego beneficjenci 3 projektów w ramach złożonych wniosków o płatność przedstawił wydatki z zakresu cross-finansingu w łącznej wysokości 5 416,54 euro (22 718,06 PLN), zaś w okresie sprawozdawczym wydatki te wyniosły 3 651,33 euro (15 314,40 PLN). Jeden z ww. wymienionych beneficjentów, który na etapie umowy o dofinansowanie założył wydatki objęte cross-financingiem do końca okresu sprawozdawczego w ramach złożonych wniosków o płatność nie poniósł tego rodzaju kosztów. Uwzględniając zapisy w dokumentach programowych dotyczące instrumentu finansowania krzyżowego w ramach działania 4.3 należy stwierdzić, iż wydatki poniesione przez beneficjentów w tym zakresie są zgodne z przyjętymi zasadami, co potwierdzają rzeczywiste efekty zrealizowanych projektów. Poniesione przez beneficjentów wydatki objęte cross-financingiem były związane z drukiem folderów, ulotek dotyczących promocji obszaru Natura 2000, broszur ( O zachowaniu się w lesie ), albumów ( Puszcze i lasy Polski 2011, Cuda Polski i polskiej natury, Ekoporadnik dla mieszkańców Gminy Pysznica) oraz obejmowały zakup nagród dla laureatów zorganizowanego konkursu. Wartość wydatków kwalifikowalnych związanych z zakresem interwencji EFS wykazana w Poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych przez Instytucję Certyfikującą do Komisji Europejskiej do końca omawianego okresu sprawozdawczego wyniosła 1 313,07 euro. Wg staniu na dzień 31 grudnia 2013r. zakończyła się realizacja wszystkich 4 projektów w ramach działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, których beneficjenci zadeklarowali udział wydatków podlegających crossfinancingowi. W zakresie VII osi priorytetowej ww. instrument przewidziano w ramach działania: 7.1 Rewitalizacja miast, 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. Koszty wydatków w zakresie cross financingu w obydwu wymienionych działaniach nie mogą przekroczyć 3% finansowania wspólnotowego danego projektu. Skuteczne przywracanie aktywności na obszarach przeżywających problemy strukturalne wymagają uwzględnienia wszystkich, ściśle ze sobą powiązanych aspektów. Z tego powodu przedsięwzięciom technicznym w ramach niniejszej osi priorytetowej, towarzyszyć będą działania służące aktywizacji społeczności zamieszkujących obszary poddane rewitalizacji, które mogą być objęte zakresem finansowania krzyżowego. Od początku realizacji RPO WP, a także w okresie sprawozdawczym w ramach VII osi priorytetowej beneficjenci zatwierdzonych do realizacji projektów nie zadeklarowali zastosowania instrumentu finansowania krzyżowego. W celu monitorowania procesu dotyczącego mechanizmu finansowania krzyżowego zobowiązano beneficjenta do określenia czy będzie on korzystał z cross-financingu już 135

136 na etapie wniosku o dofinansowanie. Poziom finansowania krzyżowego w ramach RPO WP ograniczony jest do działań, które są niezbędne do zrealizowania projektów inwestycyjnych i są bezpośrednio z nim związane. Jeśli projekt zakłada jego wykorzystanie, to wydatki z nim związane są kwalifikowane według zasad określonych dla danego funduszu. W przypadku korzystania z finansowania krzyżowego beneficjent opisuje, co będzie przedmiotem tego zadania, określa krąg odbiorców oraz podaje metodologię kalkulacji kosztu objętego instrumentem. Jednocześnie poziom cross financingu monitorowany jest podczas weryfikacji wniosków o płatność. Ponadto monitorowanie procesu cross-finansingu zapewnione jest w ramach systemu informatycznego KSI SIMIK na poziomie: wniosków o dofinansowanie, są widoczne informacje o tym, czy projekt przewiduje zastosowanie tego mechanizmu, umów o dofinansowanie znajduje się informacja o % udziale wydatków podlegających cross-finansingowi, wniosków o płatność, znajduje się informacja o wysokości wydatków objętych crossfinansingiem rozliczonych na podstawie zatwierdzonego wniosku o płatność, funkcjonalność ta daje możliwość określenia kwoty takich wydatków, poniesionych w ramach danego projektu. Małe zainteresowanie beneficjentów cross - financingiem wynika m.in. z niedostatecznych możliwości finansowych Programu. W większości ogłoszonych w ramach ww. działań konkursów, składane wnioski o dofinansowanie przekraczały kwotę alokacji przewidzianą na konkurs. Beneficjenci składając wnioski o dofinansowanie projektu wiedząc, iż ocenie punktowej podlega jego efektywność kosztowa (czyli relacja dotacji z UE do efektów projektu), ograniczali ich budżety. Należy jednakże podkreślić, iż brak działań związanych z cross - financingiem nie wpłynął negatywnie na ich efekty. Ze względu na nieznaczne zainteresowanie beneficjentów instrumentem finansowania elastycznego nie występuje zagrożenie przekroczenia maksymalnych progów środków przeznaczonych na współfinansowanie wydatków objętych zakresem interwencji na poziomie poszczególnych działań ww. osi priorytetowych. Zrealizowane do końca okresu sprawozdawczego badania ewaluacyjne nie dotyczyły bezpośrednio samej kwestii cross-finansingu. Ponadto uwzględniając zaplanowane na 2014r. badania ewaluacyjne zgodnie z przyjętym Okresowym planem ewaluacji RPO WP na lata na rok 2014r. w przyszłym okresie sprawozdawczym również nie przewidziano realizacji tego rodzaju badań Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych W okresie sprawozdawczym zrealizowano dwa badania ewaluacyjne, w ramach których analizie podlegało zagadnienie komplementarności. Koordynacja nie stanowiła natomiast przedmiotu badań. Komplementarność stanowiła element badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej. Komplementarność projektów poddano ocenie w podziale na obszary badawcze (komplementarność sektorowa), zgodne z zakresem przedmiotowym badania, tj. infrastrukturę edukacyjną, infrastrukturę ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz infrastrukturę sportową i rekreacyjną, jak również dot. rewitalizacji miast, interwencji podejmowanych na terenach zdegradowanych gospodarczo oraz obszarach nieaktywnych gospodarczo i zniszczonych w wyniku powodzi. 136

137 Zastosowane podejście, które pozwoliło na najbardziej przejrzystą prezentację zagadnienia, które uwzględniało ono następujące poziomy komplementarności: międzyfunduszowej - synergia działań finansowanych z różnych funduszy, np. EFS i EFFR, wewnątrzfunduszowej - uzupełnianie się działań finansowanych z tego samego funduszu, np. EFS, międzyprogramowej - zachodzi w przypadku działań finansowanych z różnych programów operacyjnych, wewnątrzprogramowej dot. działań finansowanych w ramach tego samego programu operacyjnego. Wyniki badania wskazują, iż projekty stanowiące przedmiot ewaluacji wykazują komplementarność potencjalną. Część tych inwestycji znajduje się w fazie realizacji, dlatego też ich rzeczywistą synergię można wykazać dopiero w dłuższej perspektywie czasowej kiedy projekty zafunkcjonują już w przestrzeni społecznej i widoczne staną się ich rzeczywiste rezultaty. W ramach V osi priorytetowej RPO WP zidentyfikowano m.in. komplementarność projektów infrastrukturalnych z projektami miękkimi dofinansowanymi z PO KL, dotyczącymi szkoleń, staży czy pozyskiwania grantów na badania, tj. np. inwestycje w infrastrukturę pomocy społecznej i równoczesna realizacja dużego projektu dotyczącego szkolenia kadr; inwestycje w infrastrukturę badawczo rozwojową i pozyskiwanie grantów na badania, dzięki którym zakupiona aparatura badawcza jest wykorzystywana. Należy nadmienić, iż komplementarności projektów z zakresu infrastruktury sportowej i rekreacyjnej z projektami działania 2.2 RPO WP sprzyjało promowanie w ramach kryteriów wyboru projektów inwestycji, w których zakładano prace budowlane i/lub wyposażenie przyczyniające się do poprawy wydajności energetycznej budynków i zwiększenia wydajności produkcji, transmisji oraz dystrybucji ciepła i elektryczności. Ponadto pięcioma dodatkowymi punktami promowane było zlokalizowanie zakresu rzeczowego projektu na obszarze wiejskim (ostatecznie spośród projektów przeanalizowanych w ramach badania ewaluacyjnego na obszarze wiejskim zrealizowanych zostało 22 z nich; 47,8%). Istotne jest również powiązanie inwestycji w zakresie infrastruktury publicznej, w tym sportowej i rekreacyjnej, realizowanych w ramach RPO WP z przedsięwzięciami wykonanymi w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , przede wszystkim w ramach Działania Odnowa wsi. Wybrane inwestycje zrealizowane w ramach Osi 3. PROW uzupełniły sieć infrastruktury sportowej i rekreacyjnej na wsiach, wzmocnionej w odniesieniu do całego województwa w wyniku realizacji RPO WP. W ramach działania 7.1 największe znaczenie ma łączność projektów zrealizowanych w ramach tego działania z inwestycjami w zakresie zabytków kultury oraz turystyki, a także z inwestycjami infrastrukturalnymi zrealizowanymi w ramach osi V RPO WP. Projekty działania 7.2 są natomiast specyficzne w tym sensie, że odpowiadają na bardzo konkretne potrzeby danego obszaru. Z jednej strony można powiedzieć, że realizowane były punktowo obejmowały blok mieszkalny, osiedle, gminę, z drugiej ich realizacja była powiązana z całością działań realizowanych w bliższym i dalszym otoczeniu inwestycji, zarówno w sektorze kultury, edukacji, jak i oczywiście w zakresie inwestycji komunikacyjnych zwiększających dostępność obszaru aktywizowanego, a także z szeregiem działań mających na celu poprawę stanu środowiska naturalnego. Realizacja projektów działania 7.3 również była powiązana z całością działań realizowanych w danej gminie czy powiecie, które w całości wpłyną na ich aktywizację gospodarczą (w dłuższej perspektywie finansowej) lub 137

138 choćby poprawę wizerunku albo zwiększenie walorów turystycznych (w krótszej perspektywie). Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że beneficjenci projektów realizowanych w ramach RPO WP mają małą świadomość powiązań zachodzących między poszczególnymi działaniami realizowanymi w danym obszarze czy w placówce lub też mają bardzo ograniczoną wiedzę na temat innych działań podejmowanych w ich otoczeniu. Jedynie co czwarty badany zadeklarował, że realizowana przez niego inwestycja jest komplementarna z innymi działaniami podejmowanymi w ramach innych programów operacyjnych oraz ze źródeł krajowych. Dodatkowo należy zaznaczyć, iż w opinii respondentów badania wystąpienie komplementarności wzmocniło efekt końcowy projektu (był on większy, niż by to miało miejsce w przypadku, gdyby jeden z projektów nie został zrealizowany). Komplementarność stanowiła także zakres przedmiotowy badania ewaluacyjnego pn. Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu (IOB). W ramach badania uwzględniono potencjalne oraz faktyczne powiązania dofinansowanych projektów z innymi przedsięwzięciami realizowanymi przez Beneficjentów. Komplementarność potencjalną scharakteryzowano poprzez wskazanie instrumentów wsparcia dostępnych dla podkarpackich IOB w ramach poszczególnych programów operacyjnych. Instytucje otoczenia biznesu, które prowadzą swoją działalność w województwie podkarpackim mogą ubiegać się o szereg zróżnicowanych form wsparcia w ramach funkcjonujących programów operacyjnych tj. RPO WP, PO KL, PO IG, PO RPW, Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka , Program Współpracy Transgranicznej Polska- Białoruś- Ukraina oraz Program Operacyjny w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej Europa Środkowa Faktyczne powiązania zidentyfikowano w oparciu o dane pozyskane w ramach badania jakościowego realizowanego wśród beneficjentów. Większość podkarpackich IOB działa w logice projektowej opierając swoją działalność o środki finansowe pozyskiwane ze środków publicznych na realizację przedsięwzięć, wpisujących się w przedmiot działalności danej instytucji. Dominuje tutaj podejście polegające na ciągłym monitorowaniu dostępnego wsparcia i oceny jego adekwatności do potencjału i profilu organizacji i dążenie do takiego planowania swojej aktywności aplikacyjnej i wykonawczej, by zapewnić ciągłość funkcjonowania organizacji oraz pracy dla osób w niej zatrudnionych. Wśród realizowanych przez podkarpackie IOB projektów dominują przedsięwzięcia zorientowane na zaoferowanie wsparcia dla określonych grup docelowych (przedsiębiorstw, pracowników, osób planujących założenie własnej działalności gospodarczej, członków zrzeszonych w organizacji, innych podmiotów) i obejmujące realizację bardzo różnych działań projektowych. Działanie 1.2 RPO WP jest w tym kontekście specyficzne, gdyż w dużej mierze jest zaadresowane do samej organizacji. Realizowane projekty, choć najczęściej nie były w sposób bezpośredni powiązane z innymi przedsięwzięciami beneficjentów, to jednak pośrednio wykazują całościowe powiązanie z ogółem działalności prowadzonej przez instytucje objęte wsparciem. Specyficzna sytuacja występuje natomiast w przypadku tych beneficjentów, którzy uzyskali dofinansowanie w ramach dwóch konkursów z działania 1.2 RPO WP (w roku 2010 i 2012). Tutaj bowiem występuje wewnętrzna komplementarność obu projektów. Projekt dofinansowany w ramach pierwszego naboru miał na celu zapewnienie infrastruktury niezbędnej do świadczenia usług na oczekiwanym przez klientów poziomie oraz na 138

139 planowaną przez IOB skalę. By jednak było to możliwe, niezbędne były działania zorientowane na promocję samej instytucji i jej oferty. Tego rodzaju działania stanowią istotę drugiego realizowanego przez wybrane IOB w ramach działania 1.2 projektu. Co ważne, beneficjenci wskazywali, iż pomysł na drugi projekt nie pojawił się wraz z ogłoszeniem drugiego konkursu w ramach działania 1.2, ale powstał już wcześniej jako swego rodzaju drugi etap działań projektowych dotyczących zwiększania potencjału samej instytucji. Dodatkowo, realizacja dwóch projektów w ramach działania 1.2 RPO WP umożliwiła w przypadku projektu drugiego bazowanie na doświadczeniach i świadomości określonego rodzaju trudności proceduralnych związanych z realizacją pierwszego projektu. Z drugiej strony, beneficjenci realizujący dwa projekty z odrębnych naborów zwracali uwagę, że realizacja pierwszego projektu oraz dodatkowy okres czasu jaki upłynął od momentu przygotowywania wniosku aplikacyjnego dotyczącego pierwszego projektu w ramach działania 1.2 RPO WP pozwoliły lepiej poznać organizacji potrzeby sektora przedsiębiorstw, a tym samym trafniej zaprojektować katalog nowych usług planowanych do wdrożenia w ramach drugiego projektu Przykłady projektów komplementarnych Komplementarność zgodnie z definicją jest rozumiana jako wzajemne uzupełnianie się świadomie podejmowanych działań poprzez skierowanie strumienia wsparcia na ich realizację dla efektywnego rozwiązania problemu lub osiągnięcia założonego celu, uzupełnianie się obszarów interwencji, działań i projektów prowadzące do efektu synergii. RPO WP jest jednym z głównych elementów prowadzonej przez Samorząd Województwa polityki rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, a komplementarność oferowanego w ramach Programu wsparcia w stosunku do innych instrumentów finansowanych wzmacnia realizację celów określonych w Strategii Rozwoju Województwa Podrackiego na lata (oraz jej aktualizacji), Strategii Rozwoju Kraju oraz Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia wspierających wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Wraz z postępem realizacji Programu rośnie efekt komplementarności oraz synergii, dzieje się to za sprawą korzyści, jakie może dać realizacja projektów komplementarnych zarówno dla beneficjentów końcowych, jak również dla rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Już w dwóch poprzednich sprawozdaniach rocznych zaprezentowano przykłady projektów komplementarnych, które realizowano w obszarze m.in. środowiska, edukacji, kultury czy infrastruktury komunikacyjnej. Również i w tym sprawozdaniu zaprezentowano kolejne przykłady komplementarności projektów realizowanych/zrealizowanych w ramach RPO WP z przedsięwzięciami współfinansowanymi z innych programów lub funduszy, które przedstawiono w Tabeli stanowiącej załącznik nr 18 do sprawozdania. W przypadku projektów zakończonych można w chwili obecnej zaobserwować pewne ilościowe i jakościowe efekty synergiczne w postaci m.in. zwiększenia liczby turystów czy zwiększenia dostosowania kierunków i profili kształcenia do potrzeb rynku pracy. Najczęściej projekty wspierane w ramach RPO WP są komplementarne z projektami realizowanymi w ramach programów krajowych obecnej perspektywy - przykładem takim może być obszar społeczeństwa informacyjnego w zakresie którego już na poziomie programowania wskazano, iż inwestycje dotyczące rozbudowy infrastruktury sieci szerokopasmowego internetu (realizowane w pięciu województwach Polski Wschodniej) przewidziano w ramach PO RPW. Natomiast na poziomie RPO WP wspierane są inwestycje zmierzające do upowszechnienia dostępu do usług teleinformatycznych i publicznej 139

140 infrastruktury telekomunikacyjnej. Ponadto należy zaznaczyć, iż inwestycje dotyczące budowy sieci szerokopasmowej realizowane były w ramach ZPORR przykładem takiego projektu jest Budowa regionalnej sieci szerokopasmowej aglomeracji Rzeszowskiej ResMAN - Etap I, Budowa szerokopasmowej regionalnej sieci internetowej w Krośnie i powiecie krośnieńskim, e-zagórz internetowa ekspansja budowa szerokopasmowej sieci telekomunikacyjnej i publicznych punktów dostępu do Internetu na terenie Gminy Zagórz. Projekty stanowiące dopełnienie ww. inwestycji polegające np. na wyposarzeniu w sprzęt umożliwiający korzystanie z powstałych sieci internetowych były dość liczne realizowane przez samorządy lokalne z PO IG Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Instytucja Zarządzająca RPO WP na każdym etapie realizacji stosuje niżej wymienione narzędzia, które mają na celu unikanie podwójnego finansowania projektów ze środków funduszy unijnych. Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, wspólnej Polityki Rolnej i wspólnej Polityki Rybackiej. W ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, finansowanych z poszczególnych funduszy UE (EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFR) występują wspólne obszary interwencji obejmujące infrastrukturę transportową, społeczną, ochronę środowiska, energetyczną, sferę przedsiębiorczości, B+R, innowacje, społeczeństwo informacyjne, czy też rozwój zasobów ludzkich. Prawo wspólnotowe zakazuje wielokrotnego finansowania tego samego typu operacji (typów projektów) z różnych funduszy UE. Na państwach członkowskich ciąży obowiązek zastosowania takich rozwiązań, które wyraźnie określą zakres interwencji poszczególnych funduszy. Linia demarkacyjna to zestaw kryteriów wskazujących dla określonych typów projektów miejsce (program operacyjny) ich realizacji, w celu uniemożliwienia wielokrotnego finansowania ze środków różnych funduszy UE. Dzięki zawartych w nim kryteriom demarkacyjnym, rozdzielono interwencje między programami operacyjnymi. Zapewnieniu stosowania zapisów ww. dokumentu (przestrzegania zapisanych w niej kryteriów demarkacji) służą poniżej wymienione narzędzia koordynacji i unikania podwójnego finansowania: Komitet Koordynacyjny NSRO składający się m.in. z przedstawicieli IZ programami operacyjnymi Polityki Spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa, zadaniem którego jest zapewnienie przestrzegania prawa wspólnotowego w zakresie unikania podwójnego dofinansowania tych samych inwestycji z równych źródeł poprzez wprowadzanie zmian do jej, Komitet Monitorujący RPO WP, kontrole krzyżowe projektów, oświadczenia beneficjentów o niefinansowaniu składanych projektów z innych źródeł UE. Dodatkowo, koncentracja Instytucji zaangażowanych we wdrażanie RPO WP tj. EWT oraz PROW (dotyczy niektórych działań) w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego sprzyja zapobieganiu podwójnemu finansowaniu oraz optymalizacji wdrażania tych programów. W 2013r. zapisy linii demarkacyjnej aktualizowano kilkukrotnie uchwałami KK NSRO tj.: 76 z dnia 10 stycznia 2013r. zmiana polegała na dodaniu zapisu w postaci litery k) w pkt. dotyczącym odstępstw dopuszczalnych od Linii. Jednocześnie wskazano, iż w celu 140

141 zapobiegania podwójnemu finansowaniu, beneficjenci są zobowiązani składać oświadczenie o niefinansowaniu określonego przedsięwzięcia z innego programu operacyjnego. 77 z dnia 14 czerwca 2013r. zmiana dotyczyła 05, 07, 08, 09 kategorii interwencji w odniesieniu do instrumentów osi priorytetowej 3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 78 z dnia 18 czerwca 2013r. - zmiany obejmowały: kategorię interwencji, dziedzina Społeczeństwo informacyjne i dotyczyły Regionalnych Programów Operacyjnych/PO Kapitał Ludzki komponent regionalny, kategorię interwencji dziedzina Społeczeństwo informacyjne w zakresie związanym z Programami Operacyjnymi na poziomie centralnym tj. Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. 79 z dnia 10 lipca 2013r. zmiany obejmowały: kategorię interwencji, dziedzina Społeczeństwo informacyjne i dotyczyły Regionalnych Programów Operacyjnych/PO Kapitał Ludzki komponent regionalny, kategorię interwencji dziedzina Społeczeństwo informacyjne w zakresie związanym z Programami Operacyjnymi na poziomie centralnym tj. Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, kategorią interwencji dziedzina Społeczeństwo informacyjne w zakresie związanym z Programem Operacyjnym Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. 81 z dnia 29 sierpnia 2013r. - zmiana dotyczyła 25, 28, 52 kategorii interwencji, Transport publiczny w zakresie Programy Operacyjne na poziomie centralnym tj. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej. 82 z dnia 7 października 2013r. zmiana polegała na dodaniu zapisu w postaci litery l) w pkt. dotyczącym odstępstw dopuszczalnych od Linii. Jednocześnie wskazano, iż w celu zapobiegania podwójnemu finansowaniu, beneficjenci są zobowiązani składać oświadczenia o niefinansowaniu określonego przedsięwzięcia z innego programu operacyjnego. Zmiany te miały na celu doprecyzowanie zapisów linii i wynikały głównie z praktyki wdrażania, która wskazywała konieczność dokonania pewnych korekt. Każdorazowa zmiana zapisów linii demarkacyjnej polegała na analizie dokonanej przez IZ RPO WP pod kątem ewentualnego wpływu zmian na zapisy dokumentów programowych. W dokumencie jakim jest Szczegółowy opis priorytetów RPO WP zawarto zapisy dotyczące demarkacji i komplementarności z innymi programami operacyjnymi w ramach Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej wskazując konkretne priorytety, z którymi osie/działania RPO WP są komplementarne. W związku z powyższym zmiany w zakresie linii demarkacyjnej w okresie sprawozdawczym (zatwierdzone przez KK NSRO) znalazły odzwierciedlenie w zapisach Szczegółowego opisu priorytetów RPO WP. ZWP w dniu 17 września 2013r. uchwałą nr 270/6547/13 przyjął zaktualizowany Szczegółowy opis priorytetów RPO WP w ramach, którego wprowadzone zostały zmiany w zapisach Linii demarkacyjnej zatwierdzone uchwałami KK NSRO nr 76, 77, 78, 81. W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły problemy z zapewnieniem przestrzegania zapisów określonych w linii demarkacyjnej, zatem nie podejmowano środków zaradczych w tym zakresie. 141

142 Kontrole krzyżowe. W celu eliminacji ryzyka podwójnego finansowania wydatków w ramach RPO WP przed podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu Instytucja Zarządzająca RPO WP podejmuje następujące działania: na etapie oceny formalnej wniosków o dofinansowanie każdy wniosek sprawdzany jest pod kątem spełnienia kryteriów przedstawionych w Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, wspólnej Polityki Rolnej i wspólnej Polityki Rybackiej, określających warunki brzegowe, które kwalifikują projekt do dofinansowania w ramach RPO WP, bez kolizji z innymi programami. Ponadto dokonywana jest weryfikacja ewentualnego występowania podwójnego dofinansowania pomiędzy poszczególnymi działaniami i schematami w obrębie RPO WP, na etapie kontraktacji beneficjent aktualizuje dane niezbędne do podpisania umowy o dofinansowanie, w tym m.in. źródła finansowania projektu. Dodatkowo na mocy Porozumienia o Współpracy w zakresie wymiany danych na temat beneficjentów realizujących projekty/operacje/przedsięwzięcia w ramach programów NSRO oraz PROW zawartego w dniu 7 lipca 2009r. pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego, Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, celem którego jest zapewnienie skutecznej i efektywnej kontroli krzyżowej wydatków rozliczanych w ramach programów NSRO oraz PROW , IZ RPO WP otrzymuje dane dotyczące beneficjentów PT PROW , o których mowa w 2 ust.10 ww. Porozumienia. W pkt (Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej) przedstawiono dalszą część informacji na temat ww. kontroli. Oświadczenia beneficjentów. W ogłoszonych naborach w okresie sprawozdawczym w ramach I osi priorytetowej wnioskodawca składając wniosek o dofinansowanie zobowiązany był złożyć Oświadczenia o nienakładaniu się pomocy (braku podwójnego finansowania). Również w ramach ogłoszonych konkursów w II-VII osi priorytetowej RPO WP beneficjent był zobowiązany zamieścić w składanym wniosku o dofinansowanie Oświadczenie dotyczące braku uzyskania dofinansowania z innych funduszy wspólnotowych oraz krajowych środków publicznych, na realizację składanego projektu, a także żadnego z jego elementów. Wymienione oświadczenia mają na celu wyeliminowanie możliwości podwójnego dofinansowania projektów realizowanych w ramach RPO WP. Ponadto beneficjent składając wniosek o płatność oświadczał m.in., iż zakres rzeczowy objęty wnioskiem o płatność nie uzyskał dofinansowania w ramach innego projektu realizowanego ze środków RPO WP, ani innego programu operacyjnego współfinansowanego ze środków pomocowych UE Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej Koordynacja procesów kontrolnych w ramach poszczególnych programów operacyjnych jest jednym z obowiązków Instytucji Koordynującej Narodowe strategiczne Ramy Odniesienia i Instytucji Koordynującej Regionalne Programy Operacyjne. Począwszy od 1 listopada 2013r. obie te funkcje pełni Departament Koordynacji Wdrażania Funduszy UE w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju. Obowiązki te pełni również powołany w 2009r. Komitet do Spraw Kontroli i Audytu Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności w perspektywie finansowej zwoływany przez Przewodniczącego lub jego Zastępcę, w razie zaistniałej potrzeby. Komitet składa się z przedstawicieli wszystkich Instytucji Zarządzających, Instytucji Koordynujących, Instytucji Certyfikującej, Audytowej i Najwyższej Izby Kontroli. Do zadań Komitetu należy m.in. opiniowanie rocznych planów 142

143 kontroli Instytucji Zarządzających (które następnie są akceptowanie przez właściwe Instytucje Koordynujące) oraz przyjmowanie informacji odnośnie wykonania rocznych planów kontroli. W pracach ww. Komitetu bierze udział przedstawiciel IZ RPO WP. Instytucja Koordynująca NSRO w trybie comiesięcznym prowadzi kontrole krzyżowe wydatków beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach co najmniej dwóch programów operacyjnych NSRO (kontrole krzyżowe horyzontalne). Weryfikacje prowadzone są na danych gromadzonych w systemie KSI SIMIK 07-13, zaś w razie konieczności czynności wyjaśniające dokonywane są w ścisłej współpracy z właściwą Instytucją Zarządzającą. Dodatkowo w trybie kwartalnym prowadzone są kontrole międzyokresowe, czyli kontrole beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach dwóch perspektyw finansowych, a ich weryfikacji dokonuje się na danych gromadzonych w KSI SIMIK W okresie sprawozdawczym tj. w dniu 19 grudnia 2013r. decyzją Komisji Europejskiej C(2013) 9527 zostały ustanowione Wytyczne dotyczące określania korekt finansowych dla wydatków finansowanych przez Unię w ramach zarządzania dzielonego w przypadku nieprzestrzegania przepisów dotyczących zamówień publicznych, które zastąpiły uprzednio obowiązujące w sprawie korekt finansowych stosowanych w przypadku nieprzestrzegania zasad zamówień publicznych w okresach programowania i : COCOF 07/0037/03, EFFC/24/2008 oraz Wytyczne w zakresie ustalania korekt finansowych za nieprzestrzeganie zasad udzielania zamówień publicznych w wydatkach współfinansowanych w ramach programu ogólnego Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi. Celem podjętej decyzji jest zapewnienie równego traktowania państw członkowskich, a także przejrzystość i proporcjonalność stosowanych korekt finansowych w odniesieniu do wydatków finansowanych ze środków UE. Podkreślić należy, iż skutkiem podjętej decyzji jest rozpoczęcie prac przez MIiR nad aktualizacją dokumentu Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE. Roczny Plan Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na rok 2013 (RPK) został przyjęty przez Zarząd Województwa Podkarpackiego uchwałą nr 187/4327/12 w dniu 12 listopada 2012r. Przedmiotowy dokument został przekazany do Instytucji Koordynującej Regionalne Programy Operacyjne celem akceptacji. W piśmie z dnia 3 stycznia 2013r. Instytucja Koordynująca Regionalne Programy Operacyjne poinformowała, iż akceptuje ww. dokument. W okresie sprawozdawczym ZWP uchwałą nr 291/7021/13 z dnia 12 listopada 2013r. przyjął Roczny Plan Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na rok 2014, który Instytucja Koordynująca RPO zaakceptowała w piśmie z dnia 30 grudnia 2013r. Kontrole krzyżowe W celu wykrywania podwójnego finansowania wydatków ponoszonych przez beneficjentów w ramach RPO WP przeprowadzana jest kontrola krzyżowa zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym. Zgodnie z ww. Wytycznymi oraz obowiązującymi wewnętrznymi procedurami określonymi m.in. w Instrukcji Wykonawczej IZ RPO WP (w zakresie których opracowano zasady przeprowadzania tego typu kontroli) kontrola krzyżowa prowadzona jest na dokumentach w siedzibie IZ RPO WP oraz na miejscu realizacji projektów podczas czynności kontrolnych. 143

144 W celu eliminacji ryzyka podwójnego finansowania wydatków w ramach RPO WP przed podpisaniem umowy o dofinansowanie IZ RPO WP podejmuje następujące działania: na etapie oceny formalnej wniosków o dofinansowanie każdy wniosek sprawdzany jest pod kątem spełnienia kryteriów ujętych w Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, określających warunki brzegowe, które kwalifikują projekt do dofinansowania w ramach RPO WP, bez kolizji z innymi programami. Ponadto dokonywana jest weryfikacja ewentualnego wystąpienia podwójnego dofinansowania pomiędzy poszczególnymi działaniami i schematami w obrębie RPO WP, na etapie kontraktacji beneficjent aktualizuje dane niezbędne do podpisania umowy o dofinansowanie, w tym m.in. źródła finansowania projektu. Niezależnie od ww. czynności IZ RPO WP odpowiedzialna jest za prowadzenie dwóch rodzajów kontroli: kontroli krzyżowej RPO WP. kontroli krzyżowej horyzontalnej RPO WP z projektami PROW i projektami PO RYBY Tabela 20. Informacje przedstawiające sposób prowadzenia kontroli krzyżowych RPO, kontroli krzyżowych horyzontalnych w ramach RPO WP oraz wyniki tych kontroli w okresie sprawozdawczym. RPO WP I oś priorytetowa II-VII osie priorytetowe Kontrola krzyżowa Programu weryfikacja wniosków o płatność Kontrole krzyżowe RPO WP w ramach tej osi dotyczą 100% wniosków o płatność i załączonych do nich dokumentów z zachowaniem zasady dwóch par oczu. Kontrola krzyżowa RPO WP przeprowadzana jest raz w miesiącu w terminie 5 dni roboczych od początku miesiąca i dotyczy wybranej losowo próby beneficjentów wynoszącej co najmniej 5% którzy realizują/realizowali więcej niż jeden projekt w ramach osi II-VII z uwzględnieniem beneficjentów realizujących co najmniej jeden projekt w ramach osi II-VII z jednoczesną realizacją co najmniej jednego projektu w osi I lub osi VIII. Ponadto tej kontroli, prowadzonej na próbie może podlegać dodatkowo beneficjent spoza próby wylosowanej Liczba i wyniki kontroli 100%. W trakcie czynności kontrolnych nie stwierdzono przypadku podwójnego finansowania. 12 kontroli krzyżowych. W trakcie kontroli nie stwierdzono podejrzeń podwójnego finansowania wydatków oraz nie wykryto przypadku przedkładania w ramach wniosku o płatność dwa razy tego samego wydatku. Kontrole krzyżowe horyzontalne PO PROW i PO RYBY kontrola finansowa projektów w trakcie każdej kontroli na miejscu Kontroli na miejscu realizacji podlega 100% projektów (z wyjątkiem działania 1.4 schemat B - próba projektów) 168 projektów. Dobór próby odpowiadający metodologii doboru próby projektów mający zastosowanie w ramach osi priorytetowych II-VII. Kontrolę na miejscu przeprowadzono w odniesieniu do 52 projektów. Dodatkowo w okresie sprawozdawczym dokonano 7 wizyt monitoringowych. Liczba i wyniki kontroli 227 kontroli krzyżowych horyzontalnych w trakcie, których nie stwierdzono przypadku podwójnego finansowania wydatków. 144

145 RPO WP VIII oś priorytetowa Kontrola krzyżowa Programu weryfikacja wniosków o płatność do kontroli, co do którego zachodzi podejrzenie podwójnego finansowania wydatków. Kontrole krzyżowe RPO WP w ramach tej osi dotyczą 100% wniosków o płatność i załączonych do nich dokumentów z zachowaniem zasady dwóch par oczu. Liczba i wyniki kontroli 100%. W trakcie czynności kontrolnych nie stwierdzono przypadku podwójnego finansowania. Kontrole krzyżowe horyzontalne PO PROW i PO RYBY kontrola finansowa projektów w trakcie każdej kontroli na miejscu Kontrola na miejscu realizacji (kontrola planowa), dotyczy 100% projektów. Liczba i wyniki kontroli 100% projektów nie stwierdzono nakładania się pomocy z funduszy europejskich (w okresie sprawozdawczym przeprowadzono 18 kontroli). Kontrola krzyżowa RPO WP. Celem tej kontroli jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach RPO WP ponoszonych przez beneficjentów. W strukturze tut. Urzędu komórkami odpowiedzialnymi za przeprowadzenie tego typu kontroli są: w ramach I osi priorytetowej: Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności beneficjentów w zakresie działania 1.1 oraz Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności beneficjentów w zakresie działania Kontrole krzyżowe w ramach I osi priorytetowej przeprowadzane są przez 27 pracowników. w ramach osi priorytetowych II-VII: Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności projektów w zakresie infrastruktury technicznej, społecznej i spójności wewnątrzregionalnej. W okresie sprawozdawczym w ramach osi priorytetowych II-VII kontrole krzyżowe przeprowadzało od 24 do 26 pracowników. w ramach VIII osi priorytetowej: Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności w zakresie VIII osi priorytetowej RPO. Kontrole te przeprowadzane są przez 2 pracowników. Ponadto niezależnie od wyżej opisanych działań Oddział wsparcia procesu wdrażania osi priorytetowych II-VII RPO na prośbę Departamentu Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich prowadzi weryfikację dotyczącą wystąpienia ewentualnego wspólnego zakresu rzeczowego pomiędzy projektami realizowanymi w ramach działania 313, 322, 323 Odnowa i rozwój wsi lub działania 4.31 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja objętego PROW na lata , a projektami złożonymi w ramach RPO WP. W okresie sprawozdawczym w ramach osi priorytetowych II-VII przeprowadzono 12 kontroli, w ramach których nie stwierdzono podejrzeń podwójnego finansowania wydatków. Ponadto w ramach osi priorytetowej I i VIII kontroli krzyżowej RPO WP sprawdzeniu podlegało 100% wniosków o płatność i załączonych do nich dokumentów. W ramach przeprowadzonych kontroli nie wykryto przypadku przedkładania w ramach wniosków o płatność dwa razy tego samego wydatku. W okresie sprawozdawczym w trakcie przeprowadzania kontroli krzyżowej RPO WP nie stwierdzono przypadku przedłożenia w ramach wniosku o płatność dwa razy tego samego wydatku, a tym samym nie wykryto nieprawidłowości w powyższym zakresie. Kontrola krzyżowa horyzontalna RPO WP z projektami PROW Celem tej kontroli jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków na podstawie 145

146 dokumentów finansowo-księgowych przedkładanych równolegle w ramach RPO WP i PROW Komórkami odpowiedzialnymi za prowadzenie ww. kontroli i jednocześnie kontroli krzyżowej horyzontalnej RPO WP z projektami PO RYBY jest: Oddział kontroli finansowej beneficjentów RPO dokonujący kontroli w ramach osi priorytetowych I-VII. Kontrolę krzyżowa horyzontalną w okresie sprawozdawczym przeprowadzało 13 pracowników. Oddział kontroli projektów Pomocy Technicznej RPO przeprowadzający kontrolę w zakresie VIII osi priorytetowej. Kontrole te przeprowadzane są przez 2 pracowników. W trakcie każdej kontroli projektu na miejscu pracownicy odpowiedzialni za kontrolę finansową projektów sprawdzają czy na oryginałach faktur (lub dokumentach o równoważnej wartości dowodowej) występuje adnotacja instytucji wdrażających PROW o treści: Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Powyższa adnotacja potwierdza fakt przedłożenia faktur (lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej) do refundacji w ramach PROW 07-13, w związku, z czym pracownik w ramach czynności wyjaśniających/kontrolnych ustala czy wydatki zostały faktycznie zrefundowane/rozliczone (w szczególności poprzez dostęp do systemu OFSA PROW lub zwrócenie się z zapytaniem do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Sprawdzeniu pod kątem możliwości podwójnego dofinansowania podlegają także wszystkie duplikaty faktur. Zakończenie kontroli krzyżowej horyzontalnej z projektami PROW uprawnia do wypełnienia odpowiednich pól dotyczących podwójnego finansowania w ramach standardowej listy sprawdzającej do kontroli projektu na miejscu. Jednocześnie w celu zachowania komplementarności działań dotyczących przeprowadzania kontroli krzyżowej horyzontalnej z projektami PROW 07-13, w Instrukcji do wniosku beneficjenta o płatność wraz z opisem załączników uwzględnione są szczegółowe zasady opisywania oryginałów faktur lub innych dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej (m.in. dokumenty te powinny być opatrzone adnotacją: Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata ) i poświadczania ich kopii za zgodność z oryginałem. Ponadto we wniosku o płatność w ramach osi priorytetowych I-VII znajduje się oświadczenie beneficjenta, że zakres rzeczowy objęty wnioskiem o płatność nie uzyskał dofinansowania w ramach innego projektu realizowanego ze środków RPO WP, ani innego programu operacyjnego współfinansowanego ze środków pomocowych Unii Europejskiej. W odniesieniu do projektów systemowych, realizowanych w VIII osi priorytetowej, oświadczenie o braku nakładania się pomocy z funduszy europejskich stanowi załącznik do informacji pokontrolnej z kontroli projektu na miejscu. W sytuacji wykrycia podwójnego dofinansowania wydatków przez beneficjenta realizującego projekt w ramach RPO WP i PROW 07-13, informacja na temat dokonanych ustaleń przekazywana jest do właściwej instytucji w ramach PROW oraz IPOC. Kontrola krzyżowa horyzontalną RPO WP z projektami PO RYBY Celem kontroli jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków na podstawie dokumentów finansowo-księgowych przedkładanych równolegle w ramach RPO WP i PO RYBY. Kontrola krzyżowa horyzontalną RPO WP z projektami PROW Celem tej kontroli jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków na podstawie 146

147 dokumentów finansowo-księgowych przedkładanych równolegle w ramach RPO WP i PROW Pracownicy odpowiedzialni za kontrolę finansową projektów w trakcie każdej kontroli projektu na miejscu sprawdzają czy na oryginałach faktur (lub dokumentach o równoważnej wartości dowodowej) występuje adnotacja instytucji wdrażających PO RYBY o treści: Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Adnotacja ta potwierdza fakt przedłożenia faktur (lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej) do refundacji w ramach PO RYBY, w związku z czym w ramach czynności wyjaśniających/kontrolnych ustala się czy wydatki zostały faktycznie zrefundowane/rozliczone (w szczególności poprzez dostęp do aplikacji RYBY lub zwrócenie się z zapytaniem do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Jednocześnie w celu zachowania komplementarności działań dot. przeprowadzania kontroli krzyżowej horyzontalnej z projektami PO RYBY 07-13, prowadzona jest taka sama procedura jak w przypadku kontroli krzyżowej RPO WP z projektami PROW W sytuacji wykrycia podwójnego dofinansowania wydatków przez beneficjenta realizującego projekt w ramach RPO WP i PO RYBY 07-13, informacja na temat dokonanych ustaleń przekazywana jest do właściwej instytucji w ramach PO RYBY oraz IPOC. Należy zaznaczyć, iż zgodnie z RPK na rok 2013 kontrola na miejscu realizacji projektu w ramach VIII osi priorytetowej dotyczy 100% projektów, w związku z czym w 2013r. podczas 18 kontroli planowych projektów Pomocy technicznej przeprowadzono jednocześnie kontrole krzyżowe z PROW i PO RYBY W trakcie realizacji czynności kontrolnych nie wykryto przypadku nakładania się pomocy z funduszy europejskich. Dodatkowo beneficjenci kontrolowanych projektów przedłożyli oświadczenia, iż projekty są finansowane tylko z EFRR. Ponadto w trakcie każdej kontroli na miejscu prowadzonej w ramach osi priorytetowych I-VII pracownicy odpowiedzialni za kontrolę finansową projektów dokonują sprawdzenia czy na oryginałach i duplikatach faktur występuje adnotacja instytucji wdrażających PROW i PO RYBY W okresie sprawozdawczym przeprowadzono łącznie 227 kontroli na miejscu realizacji projektów w ramach osi priorytetowych I-VII i jednocześnie kontroli krzyżowych horyzontalnych RPO WP z projektami PROW i PO RYBY W trakcie tych kontroli na podstawie udzielonych odpowiedzi na pytania zawarte w standardowej liście sprawdzającej do kontroli na miejscu ustalono, iż we wszystkich kontrolowanych projektach nie stwierdzono nakładania się pomocy z funduszy europejskich Monitorowanie i ocena Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata (Komitet) został powołany przez Zarząd Województwa Podkarpackiego uchwałą nr 75/1216/07 z 20 listopada 2007r. Komitet wraz z IZ RPO WP prowadzi monitorowanie Programu, które gwarantuje realizację określonych w nim celów strategicznych i cząstkowych. Prawidłowy przebieg procesu monitorowania pozwala m.in. na bieżąco śledzić postęp finansowy Programu, odpowiednio wcześnie reagować na występujące trudności i nieprawidłowości oraz pozyskiwać dane niezbędne w procesie oceny, przyczyniając się w konsekwencji do zapewnienia odpowiedniej jakości wdrażania Programu. 147

148 W okresie sprawozdawczym odbyły się trzy posiedzenia Komitetu Monitorującego RPO WP. W dniu 21 marca 2013r. odbyło się XIX posiedzenie Komitetu, podczas którego członkowie Komitetu przyjęli Protokół z XVIII posiedzenia Komitetu (uchwała nr 63/XIX/13) oraz zatwierdzili Sprawozdanie okresowe z realizacji RPO WP za II półrocze 2012r. (uchwała nr 65/XIX/13). Ponadto Komitet uchwałą nr 64/XIX/13 przyjął zmianę Regulaminu Komitetu. Na spotkaniu przedstawiono również informację nt. stanu realizacji RPO WP oraz zaprezentowano dwa projekty kluczowe realizowane w ramach RPO WP tj.: Budowa nowoczesnego laboratorium geoinformatycznego oraz Poprawa warunków studiowania na kierunkach technicznych o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy poprzez budowę i modernizację budynków Instytutu Inżynierii Technicznej PWSTE w Jarosławiu. Przedstawiono również informację nt. realizacji komponentu regionalnego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w kontekście komplementarności działań finansowanych ze środków UE w województwie podkarpackim. W dniu 21 czerwca 2013r. odbyło się XX posiedzenie Komitetu podczas którego członkowie Komitetu przyjęli Protokół z XIX posiedzenia Komitetu (uchwała nr 66/XX/13) oraz zatwierdzili Sprawozdanie roczne z realizacji RPO WP za 2012r. (uchwała nr 67/XX/13). Ponadto na spotkaniu przedstawiono informację nt. stanu realizacji RPO WP, a także sprawozdanie z działalności Komitetu. Zaprezentowano również cele i priorytety projektu Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata Aktualizacji na lata W dniach września 2013.r odbyło się XXI posiedzenie Komitetu (wyjazdowe). Podczas posiedzenia zaprezentowano informacje nt. stanu realizacji RPO WP oraz stanu wdrożenia rekomendacji z badań ewaluacyjnych zrealizowanych w ramach RPO WP. Ze względu na brak kworum nie zostały podjęte uchwały Komitetu (zostały one przyjęte podczas XXII posiedzenia Komitetu w dniu 19 marca 2014r.). Posiedzenie Komitetu w dniu 25 września 2013r. poprzedzone było seminarium dotyczącym raportu pt. Ocena efektywności wykorzystania pomocy finansowej Unii Europejskiej jako instrumentu polityki spójności społeczno-gospodarczej oraz poprawy warunków życia autorstwa: Jana Misiąga, Wojciecha Misiąga, Marcina Tomalaka zorganizowanym przez Wyższą Szkołę Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie wraz z Samorządem Województwa Podkarpackiego. Celem organizacji seminarium była prezentacja wyników badan, dotyczących oceny efektywności wykorzystania środków, jakie począwszy od momentu przystąpienia Polski w 2004 roku kierowane są do Polski z budżetu Unii Europejskiej. Dodatkowo w ramach wizytacji, zarówno w pierwszym, jak i w drugim dniu posiedzenia członkowie Komitetu Monitorującego RPO WP i przedstawiciele Instytucji Zarządzającej RPO WP mieli możliwość zapoznania się z efektami realizacji następujących projektów: 1. Przeniesienie i zestawienie zespołu kościelnego p. w. św. Marka Ewangelisty wraz z wyposażeniem i wystrojem z Mielca-Rzochowa do Parku Etnograficznego Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, którego beneficjentem jest Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Regionalne Centrum Nowoczesnych Technologii Wytwarzania - powiat mielecki, którego beneficjentem jest Powiat Mielecki. 2. Uruchomienie produkcji innowacyjnego komina hybrydowego w wyniku zastosowania nowych technologii produkcyjnych na terenie SSE EUROPARK Mielec, którego beneficjentem jest firma SPIROFLEX Sp. z o.o. 148

149 3. Wzrost konkurencyjności firmy Sierosławscy Sp.j. poprzez nowe inwestycje, którego beneficjentem jest firma Sierosławscy Sp.j. 4. Nowe technologie sprężyn i zacisków w Metalpol Sp. z o.o. Mielec, którego beneficjentem jest firma Metalpol Sp. z o.o. W okresie sprawozdawczym Komitet podjął jedną uchwałę w trybie obiegowym. Uchwała nr 68/XX/13 z 22 sierpnia 2013r. dotyczyła zmiany kryteriów wyboru operacji finansowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Ww. zmiana wynika z rezultatów naboru wniosków o dofinansowanie projektów w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu schemat A Projekty inwestycyjne osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka RPO WP, ogłoszonego w 2012 r. i rozstrzygniętego w 2013 r. oraz pokonkursowych wystąpień Gminy Krosno i Miasta Jasła sygnalizujących trudności jednostek samorządu terytorialnego z uzyskaniem wymaganego poziomu 40 punktów na etapie oceny merytorycznej złożonych wniosków o dofinansowanie. Jako przyczynę odnotowanych trudności wskazano m.in. zmieniające się uwarunkowania ekonomiczne (trudności ze znalezieniem współrealizatorów projektów, trudności z zawieraniem umów z partnerami współrealizującymi projekty, co uniemożliwia zdobycie max. 15 punktów w kryterium Udział partnerów w projekcie). Jednocześnie występowało znaczące zaangażowanie finansowe samorządów województwa podkarpackiego w liczne, wieloletnie projekty infrastrukturalne realizowane w ramach innych działań RPO WP, powodujące bardzo ograniczone możliwości angażowania środków własnych wyższych od wymaganych, co z kolei uniemożliwiało zdobycie max. 20 punktów w kryterium Zaangażowanie środków własnych wyższe od wymaganego. Skutkiem ww. uwarunkowań było uzyskiwanie przez jst niższej od zakładanej liczby punktów w trakcie oceny jakościowej. Zmiana wymaganego minimum niezbędnego do uzyskania pozytywnej oceny jakościowej projektów składanych w ramach osi priorytetowej I, działanie 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu schemat A Projekty inwestycyjne z poziomu 40 punktów do poziomu 30 punktów stanowiła także ujednolicenie wymagań dotyczących projektów infrastrukturalnych, zgłaszanych przez jst w ramach RPO WP, gdyż w odniesieniu do takich projektów w ramach osi priorytetowych II-VII Komitet Monitorujący RPO WP obniżył wymagany pułap do poziomu 30 punktów. W związku z przygotowaniem dokumentacji konkursowej naboru wniosków planowanego w ww. działaniu zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków o dofinansowanie w ramach RPO WP we wrześniu br., konieczne było zatwierdzenie ww. zmian w trybie obiegowym. Lista uchwał Komitetu podjętych w 2013r. stanowi załącznik nr 17 do sprawozdania. Działania ewaluacyjne podejmowane w 2013r. dotyczyły realizacji badań ewaluacyjnych oraz działań związanych z budową i rozwojem potencjału ewaluacyjnego w regionie. Były one realizowane na podstawie Okresowego planu ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata na rok 2013 (OPE), przyjętego przez Zarząd Województwa Podkarpackiego 18 grudnia 2012r. uchwałą nr 198/4615/12. Zgodnie z wytycznymi nr 6 MRR OPE został przekazany do Krajowej Jednostki Ewaluacji (KJE) 28 grudnia 2012r. Uchwałą nr 220/5185/13 z dnia 27 marca 2013r. zatwierdzona została Informacja roczna w zakresie ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata za rok 2012, a następnie zgodnie z wytycznymi nr 6 MRR, przekazana do 149

150 KJE pismem z dnia 28 marca 2013r. Natomiast uchwałą nr 305/7391/13 z dnia 31 grudnia 2013r. ZWP przyjął Okresowy plan ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata na rok 2014, który zgodnie z zapisami wytycznych nr 6 MRR, został przekazany do KJE w dniu 31 grudnia 2013r 39. Jednostka ewaluacyjna (JE) RPO WP we wrześniu 2013r. opracowała Raport nt. stanu wdrażania rekomendacji z badań ewaluacyjnych zrealizowanych w ramach RPO WP, na podstawie którego Komitet Monitorujący RPO WP oraz Grupa sterująca procesem ewaluacji RPO WP (GSE) monitorują proces wykorzystania dotychczasowych rekomendacji sformułowanych w raportach ewaluacyjnych. Organizację VI edycji Podkarpackiej Konferencji Ewaluacyjnej, przełożono na kolejny rok. Przyczyn należy upatrywać w zmianach kadrowych w JE RPO WP, jak również kumulacji prac w II półroczu 2013 r. Konferencja planowana jest w II kwartale 2014r. Na bieżąco aktualizowana jest strona internetowa Ewaluacja, na której zamieszczane są niezbędne informacje dotyczące postępu realizacji procesu ewaluacji RPO WP, w tym: dokumenty służące realizacji ewaluacji, wyniki badań ewaluacyjnych, informacje nt. wdrożonych rekomendacji, jak również informacje nt. konferencji ewaluacyjnych. W październiku 2013r. opublikowano raporty z badań ewaluacyjnych przeprowadzonych w 2012 roku pn. Ewaluacja wkładu bezpośrednich dotacji inwestycyjnych udzielonych w ramach RPO WP we wzrost innowacyjności oraz konkurencyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw województwa podkarpackiego oraz Znaczenie projektów realizowanych w ramach RPO WP dla rozwoju miast województwa podkarpackiego. Publikacje udostępniane były w siedzibie Urzędu oraz rozdane podczas spotkań Komitetu Monitorującego. W okresie sprawozdawczym IZ RPO WP zrealizowała trzy badania ewaluacyjne zapisane w OPE na rok 2013: Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu, Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej oraz Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata Badanie ewaluacyjne pn. Wpływ wsparcia RPO WP na lata na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu, zostało przeprowadzone w okresie czerwiec wrzesień 2013r. W ramach badania ocenie poddano efekty interwencji realizowanych w ramach osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka działanie 1.2 Instytucje otoczenia biznesu RPO WP. Głównym celem badania była ocena wpływu wsparcia RPO WP na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu oraz na usługi świadczone przez tego rodzaju instytucje w województwie podkarpackim. Zakres badania obejmował: Zbadanie potencjalnego wpływu wsparcia RPO WP na wzmocnienie regionalnej sieci instytucji otoczenia biznesu oraz oferowane przez nią usługi, Zidentyfikowanie poziomu zadowolenia i oczekiwania przedsiębiorstw wobec instytucji otoczenia biznesu wspartych w ramach RPO WP, Określenie problemów i barier utrudniających realizację projektów przez IOB w ramach Działania 1.2, 39 OPE na 2014 rok zaktualizowany został 25 lutego 2014 roku uchwałą nr 325/7744/14 ZWP i przekazany, zgodnie z zapisami wytycznych nr 6 MRR, do KJE w dniu 27 lutego 2014 roku. 150

151 Wskazanie dalszych działań, jakie powinny zostać podjęte przez IZ RPO WP oraz same IOB pod kątem spełniania zdiagnozowanych oczekiwań przedsiębiorców i rosnących wymagań prowadzenia działalności gospodarczej. W okresie czerwiec listopad 2013r. firma Public Profits Sp. z o. o. przeprowadziła badanie pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej. Analizie poddano efekty inwestycji w ramach osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna, obejmującej wsparcie w zakresie edukacji, sportu i rekreacji oraz zdrowia i pomocy społecznej. Badanie objęło także działania realizowane na obszarach defaworyzowanych w ramach osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna RPO WP. Głównym celem ewaluacji była ocena wpływu projektów z zakresu infrastruktury publicznej na podniesienie jakości kapitału społecznego i zwiększenie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej regionu. Ewaluatorzy przeprowadzili prace analityczne w ramach następujących obszarów badawczych: Diagnoza stanu oraz jakości infrastruktury publicznej w regionie. Występowanie dysproporcji rozwojowych na poziomie województwa/powiatów/ gmin. Analiza charakteru oraz rozkładu przestrzennego interwencji z zakresu infrastruktury publicznej. Charakterystyka projektów (wg miejsca realizacji, formy prawnej beneficjenta, celów projektu, wielkości udzielonego wsparcia), specyfika podejmowanych interwencji, rozkład przestrzenny projektów. Wypełnianie przez projekty założeń dokumentów strategicznych regionu. Realizacja kluczowych potrzeb regionu. Potencjalne efekty realizowanych interwencji w kontekście ich wpływu na rozwój społeczno-gospodarczy regionu. Stopień osiągnięcia celów Programu oraz osi priorytetowej i jego ocena, Poprawa stanu (jakości) infrastruktury publicznej w regionie, w tym dostosowanie do potrzeb i standardów obowiązujących w kraju i UE, Poprawa dostępności mieszkańców do infrastruktury publicznej, w tym uwzględnienie potrzeb starzejącego się społeczeństwa oraz osób niepełnosprawnych, Wpływ projektów na poziom i jakość życia mieszkańców regionu, w tym dostosowanie do potrzeb społeczności lokalnych, Zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności regionu stymulowanie rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, wzrost poziomu zatrudnienia, tworzenie nowych miejsc pracy, przeciwdziałanie bezrobociu, Zmniejszenie zróżnicowań rozwojowych, szczególnie na obszarach wiejskich i słabiej rozwiniętych w zakresie jakości oraz dostępności infrastruktury publicznej, Komplementarność (w szczególności z projektami PO KL), efektywność i trwałość podejmowanych działań. Zwiększenie spójności społecznej w regionie. Potencjalne efekty inwestycji V i VII osi priorytetowej w kontekście zmniejszenia problemów społecznych w regionie (redukcja ubóstwa, wykluczenia społecznego, nierówności społecznych). Infrastruktura publiczna w wyzwaniach nowego okresu programowania na lata Ukierunkowanie środków finansowanych przyszłej perspektywy finansowej na potrzeby strategiczne regionu w zakresie infrastruktury publicznej oraz przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu. 151

152 W II półroczu przeprowadzono ewaluację pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata Realizacja badania obejmowała okres wrzesień listopad 2013r. Głównym celem badania była ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata Analizie podano również efekty inwestycji w ramach osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna, działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, schemat F Infrastruktura lotniska Rzeszów Jasionka RPO WP. Swoim zakresem badanie objęło następujące obszary badawcze: Diagnoza stanu realizacji wskaźników RPO WP ze wskazaniem uwarunkowań dotychczas osiągniętych wartości (w tym przyczyn nieosiągnięcia/nadwykonania wskaźników). Ocena możliwości realizacji wartości docelowych wskaźników w kontekście aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej województwa. Wpływ osiągniętych wartości wskaźników na realizację celów RPO WP, w kontekście realizacji Strategii Europa 2020 oraz Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata Opracowanie rekomendacji dotyczących realizacji zakładanych wartości wskaźników RPO WP oraz propozycji rozwiązań mogących mieć zastosowanie w nowym okresie programowania. Ocena wpływu projektów dotyczących lotniska Rzeszów Jasionka na realizację celów głównego RPO WP i II osi priorytetowej Infrastruktura komunikacyjna. W okresie sprawozdawczym Zarząd Województwa Podkarpackiego przyjął Tabele wdrażania rekomendacji z badań zakończonych pod koniec 2012 roku pn. Diagnoza potrzeb rozwojowych regionu w kontekście realizacji RPO Województwa Podkarpackiego na lata oraz Znaczenie projektów realizowanych w ramach RPO WP dla rozwoju miast województwa podkarpackiego, kolejno uchwałami nr 203/4744/13 z dnia 15 stycznia 2013r. oraz nr 272/6637/13 z dnia 24 września 2013r. Nad zakresem i sposobem wykorzystania rekomendacji z badań ewaluacyjnych przeprowadzonych w 2013 roku w okresie sprawozdawczym trwały konsultacje. Dodatkowo podjęto działania związane z rozpowszechnianiem wyników wymienionych ewaluacji m.in. poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Instytucji Zarządzającej RPO WP Ewaluacja, zapoznanie Komitetu Monitorującego RPO WP oraz przekazanie Krajowej Jednostce Ewaluacyjnej i Instytucji Koordynującej Regionalne Programy Operacyjne. Zgodnie z założeniami Okresowego planu ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata na rok 2014 w następnym roku zaplanowano realizację następujących badań ewaluacyjnych: 1) Ocena działań informacyjno promocyjnych w ramach RPO WP, 2) 10 lat województwa podkarpackiego w UE ocena wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju regionu, 3) Ocena ex-ante instrumentów inżynierii finansowej dla RPO WP , 4) Ocena wpływu wsparcia RPO WP w kontekście dostępności komunikacyjnej. Zestawienie rekomendacji kluczowych badań ewaluacyjnych zrealizowanych przez IZ RPO WP wraz ze stanem ich wdrożenia stanowi załącznik do sprawozdania nr Aktualne informacje nt. stanu wdrażania rekomendacji badań ewaluacyjnych zrealizowanych w ramach RPO WP znajdują się w Informacji rocznej w zakresie ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata za rok 2013 zamieszczonej na stronie internetowej Zakładka Ewaluacja/ Dokumenty. 152

153 3. Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania Programu wg priorytetów 3.1. Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka Celem niniejszej osi jest tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: wsparcie dla rozwoju przedsiębiorstw poprzez zwiększenie dostępności do zewnętrznych źródeł dofinansowania, rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu, stworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego i wzrostu potencjału innowacyjnego w regionie oraz transferu wiedzy, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i wsparcie aktywności w zakresie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej. Realizacja wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, 1.2 Instytucje otoczenia biznesu, 1.3 Regionalny system innowacji, 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację I osi priorytetowej wynosi 25,6% alokacji EFRR na RPO WP Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Tabela 4.1 Postęp rzeczowy wg priorytetów Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka stanowi załącznik nr 4.1 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach I osi priorytetowej RPO WP ogłoszono 4 konkursy wniosków. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,57 euro (103 mln PLN). Kontynuowano proces podpisywania umów, trwała ocena formalna, merytoryczna oraz strategiczna złożonych wniosków w ramach konkursów ogłoszonych w 2012r. i 2013r. Od początku realizacji Programu ogłoszono łącznie 19 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,9 euro ( ,37 PLN). Złożono projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,5 euro ( ,86 PLN), tj. 247% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W 2013r. w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka liczba wniosków ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 272 na łączną wartość dofinansowania ,06 euro ( ,8 PLN), zaś od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie wnioski o wartości ,73 euro ( ,07 PLN). W okresie sprawozdawczym zatwierdzono do realizacji 239 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania ,12 euro ( ,44 PLN), zaś od początku wdrażania Programu zatwierdzono do realizacji projektów 153

154 o wartości wnioskowanego dofinansowania ,95 euro ( ,82 PLN). W 2013r. podpisano 77 umów (w tym 3 projekty kluczowe), natomiast od początku realizacji Programu podpisano 946 umów (16 projektów kluczowych) na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,91 euro ( ,55 PLN), co stanowi 87% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej. W 2013r. poziom kontraktacji wzrósł o 5% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Biorąc pod uwagę obecny poziom kontraktacji oraz wartość projektów oczekujących na kontraktację można stwierdzić, iż stopień realizacji założeń finansowanych jest na wysokim poziomie. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 658 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,66 euro ( ,24 PLN). Od początku realizacji Programu zatwierdzono wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,36 euro ( ,6 PLN), co stanowi 69% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej. Ponadto w okresie sprawozdawczym na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,96 euro ( ,22 PLN), zaś od początku realizacji Programu w kwocie ,45 euro ( ,63 PLN). Od początku realizacji w ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej zadeklarowano ,2 euro wydatków kwalifikowanych. Wykres 25. Stan wdrażania I osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,91 374, ,05 211,22 257,53 306, ,13 36,80 21,44 41,74 0,00 W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK (07-13). 154

155 W ramach I osi zakontraktowano 87% alokacji środków, natomiast w złożonych wnioskach o płatność kwota dofinansowanie UE stanowiła 69% alokacji. Stopień realizacji osi jest zaawansowany i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację ww. osi. Analizując zakończone projekty należy stwierdzić, że postęp finansowy w I osi priorytetowej jest na niskim poziomie (32% wydatkowania alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową). Jednocześnie postęp rzeczowy 25 wskaźników w zakończonych projektach wykazuje, iż 3 wsk. (12% wszystkich wsk.) osiągnęły już wartość docelową, 9 wskaźników (36%) osiągnęło wartość powyżej 75%, 5 wsk. osiągnęło wartość między 50-75%, 5 wsk. osiągnęło wartość między 0-50%, natomiast w zakresie 3 wsk. nie odnotowano żadnych postępów. Analizując ww. informacje podkreśla się, iż przy 1/3 już wydatkowanej alokacji 48% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnęło wartości docelowe między 75% a 100% (lub powyżej). Trzeba zaznaczyć, iż w podpisanych umowach zaangażowano 87% alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową. W ramach podpisanych umów 16 wsk. (64% wszystkich wsk.) osiągnie/przekroczy wartości docelowe, 5 wsk. osiągnie wartości między 80-95%, natomiast 4 wsk. osiągnie wartości między 4-55% wartość docelowej. Sytuacja ta wskazuje, iż 84% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnie pełny postęp rzeczowy. Postęp rzeczowy w realizacji wskaźników jest na takim samym poziomie, co postęp finansowy tej osi priorytetowej. Powyższy stopień osiągnięcia wskaźników celu ww. osi priorytetowej potwierdza realizację celu głównego RPO WP jakim jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia, a także celu Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata : Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zwiększenia zatrudnienia oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności. Działania wspierane w ramach niniejszej osi priorytetowej przyczyniają się do realizacji celów Strategii Europa 2020 i jednocześnie wpisują się w poszczególne obszary Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa Więcej informacji w tym zakresie podano punkcie Od początku realizacji Programu w ramach I osi priorytetowej dominującą grupę beneficjentów stanowili przedsiębiorcy umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,77 PLN), z uczelniami, jednostkami naukowymi podpisano 9 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,74 euro ( ,92 PLN), z organizacjami non profit 7 (fundacje, stowarzyszenia) 7 podpisano 38 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,76 euro ( ,72 PLN), z jednostkami samorządu terytorialnego podpisano 36 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,23 euro ( ,14 PLN). 155

156 Wykres 26. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach I osi priorytetowej RPO WP na dzień 31 grudnia 2013r. (%). uczelnie, jednostki naukowe 24,1% jst 15,0% organizacje non profit 6,2% przedsiębiorcy 54,6% Źródło: KSI SIMIK (07-13). Od początku realizacji Programu w ramach I osi priorytetowej podpisano 585 umów dla projektów realizowanych na obszarach miejskich, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,98 euro ( ,33 PLN), natomiast dla projektów realizowanych na obszarach wiejskich podpisano 361 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,93 euro ( ,22 PLN). Z ww. informacji wynika, iż na obecnym etapie realizacji Programu na obszarze miejskim realizowanych jest więcej projektów o wyższej wartości dofinansowania niż na obszarze wiejskim. Wykres 27. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach I osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%) Obszary wiejskie 34,74% Obszary miejskie 65,26% Źródło: KSI SIMIK (07-13). 156

157 Od początku realizacji Programu w ramach I osi priorytetowej na obszarze defawozyrowanym realizowanych jest 149 projektów (co stanowi 16% wszystkich podpisanych umów), na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,93 euro ( ,54 PLN) (co stanowi 9% wartości wszystkich podpisanych umów), w tym powiat: bieszczadzki 11 umów, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,71 euro ( ,33 PLN), brzozowski 19 umów, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,36 euro ( ,37 PLN), kolbuszowski 21 umów, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,51 euro ( ,24 PLN), leski 19 umów, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,05 euro ( ,42 PLN), lubaczowski 19 umów, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,05 euro ( ,03 PLN), niżański 22 umowy, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,09 euro ( ,58 PLN), przemyski 14 umów, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,62 euro ( ,60 PLN) oraz strzyżowski 24 umowy, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,23 euro ( ,97 PLN). Na terenie województwa podkarpackiego występują obszary zmarginalizowane gospodarczo, charakteryzujące się wysoką stopą bezrobocia, małą liczbą podmiotów gospodarczych, niskimi nakładami inwestycyjnymi w przedsiębiorstwach oraz niewielką wartością produkcji sprzedanej przemysłu. Na obszarze 8 powiatów, w których występuje trudna sytuacja społeczno-gospodarcza wybrano do dofinansowania w ramach I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka 149 projektów. 120 projektów realizowanych jest w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości - Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) o wartości z EFRR ,41 euro ( ,17 PLN), co stanowi 7,21% wartości oraz 17,39% liczby zakontraktowanych projektów w ramach tego działania. Wśród projektów dotacji inwestycyjnych dla MŚP najwięcej projektów realizowanych jest w przemyśle średnioniskiej i niskiej technologii. W obszarze tym tworzonych jest również najwięcej 250 nowych miejsc pracy. Najwięcej 19 projektów realizowanych jest w powiecie strzyżowskim, 18 w powiecie lubaczowskim. Ogromne znaczenie dla obszarów opisywanych 8 powiatów ma fakt, iż projekty te generują 509 nowych miejsc pracy, z czego 72 miejsc pracy w obszarze turystyki. Faktem jest, że obszary zmarginalizowane, są jednocześnie obszarami o wyjątkowych walorach przyrodniczych i turystycznych. Na poprawę sytuacji w opisywanych powiatach będzie wpływać w perspektywie długofalowej tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości poprzez kompleksowe uzbrojenie terenów wraz ze zwiększeniem dostępności terenów w celu m.in. zlokalizowania na nich podmiotów gospodarczych. 157

158 Mapa 6. Projekty w ramach I osi priorytetowej wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r stalowowolski m. Tarnobrzeg tarnobrzeski mielecki dębicki kolbuszowski rzeszowski ropczycko-sędziszowski m. Rzeszów strzyżowski m. Krosno brzozowski niżański łańcucki leżajski przeworski przemyski jarosławski m. Przemyśl lubaczowski jasielski krośnieński Wartość projektów w mln euro: sanocki leski bieszczadzki Liczba projektów (>=;<) Dofinansowanie UE w mln euro: W ramach I osi priorytetowej dofinansowanych jest 28 projektów o charakterze regionalnym realizowanych na terenie wielu powiatów o wartości ogółem 57,06 mln euro (239,32 mln PLN), w tym dofinansowanie z EFRR 44,59 mln euro (187,01 mln PLN). Informacje na temat projektów realizowanych w innych programach operacyjnych w ramach perspektywy finansowej w województwie podkarpackim zamieszczono w załączniku nr

159 W okresie sprawozdawczym postęp rzeczowy ww. osi priorytetowej wykazano w odniesieniu do 661 zakończonych projektów tj.: 508 projektów w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,56 euro ( ,82 PLN), 144 projektów w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,64 euro ( ,14 PLN), 8 projektów w ramach działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu na łączna wartość dofinansowania z EFRR ,21 euro ( ,58 PLN) oraz 1 projektu w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,43 euro ( ,39 PLN). Opis postępu rzeczowego przedstawiono poniżej w ramach poszczególnych działań ww. osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym nie zrealizowano badań ewaluacyjnych dotyczących oceny efektywności I osi priorytetowej. Projekty kluczowe Zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 15 października 2013r. w ramach I osi priorytetowej realizowanych będzie 16 projektów kluczowych (w tym 15 projektów w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji oraz 1 projekt w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu schemat A Projekty inwestycyjne) na łączną kwotę dofinansowania w wysokości 85,025 mln euro (356,612 mln PLN), co stanowi 28% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach osi priorytetowej. Od początku realizacji Programu podpisano w I osi priorytetowej 16 pre-umów (w tym 15 w ramach działania 1.3 oraz 1 w ramach działania 1.4 schemat A) dotyczących realizacji indywidualnych projektów kluczowych ujętych w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowanie 86,03 euro (360,84 PLN). W okresie sprawozdawczym nie złożono wniosków o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych, natomiast od początku realizacji Programu złożono 18 wniosków o dofinansowanie na łączną wartość z EFRR ,55 euro ( ,36 PLN). W okresie sprawozdawczym podpisano 3 umowy o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych tj.: 25 lutego 2013 r. dla projektu pn. Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych Technologii Wytwarzania - powiat jasielski, 26 lutego 2013 r. dla projektu pn. Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych Technologii Wytwarzania - powiat tarnobrzeski, 26 lutego 2013 r. dla projektu pn. Budowa sieci kanalizacyjnej i wodociągowej łączącej Strefę S1 ze Strefą S1-3 Podkarpackiego Parku Naukowo Technologicznego. Łączna wartość ww. umów wyniosła ,31 euro ( ,15 PLN), w tym EFRR ,06 euro ( ,35PLN). Od początku realizacji Programu podpisano 16 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,06 euro ( ,08 PLN), co stanowi 28% alokacji przewidzianej do zakontraktowania w ramach I osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym zweryfikowano i zatwierdzono 60 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,02 euro ( ,57 PLN), zaś od początku realizacji Programu zatwierdzono 127 wniosków o płatność na łączną kwotę 159

160 dofinansowania z EFRR ,43 euro ( ,6 PLN), co stanowi 19% kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej RPO WP. Wykres 28. Stan realizacji projektów kluczowych w ramach I osi priorytetowej RPO WP w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,81 85,90 85,90 85, ,00 1,59 1,59 2,93 0 Wartość Wartość dofinansowania z EFRR we w wnioskach Wartość złożonych dofinansowania poprawnych wnioskach Wartość w pod zatwierdzonych z EFRR względem dofinansowania w podpisanych formalnym projektach z EFRR umowach/wydanych we wnioskach Alokacja beneficjentów decyzjach EFRR o płatność 21,39 58,21 85,03 Okres sprawozdawczy Od początku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK

161 Wykres 29. Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych od uruchomienia Programu. poziom płatności w relacji do zaangażowanych 68% Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej i Budowa, rozbudowa i modernizacja bazy naukowo- Budowa sieci kanalizacyjnej i wodociągowej Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej i Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych Uniwersyteckie Centrum Innowacji i Transferu Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych 95% 94% 92% 92% 91% 86% 80% 74% Tworzenie bazy służącej kształceniu praktycznemu 64% Przyrodniczo - Medyczne Centrum Badań 39% Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych Regionalne Centrum Kształcenia Zawodowego w 29% 29% 26% Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych 16% Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej i Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych 1% 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych wyniósł na koniec okresu sprawozdawczego ok. 68%. W okresie sprawozdawczym nastąpił znaczny postęp w realizacji projektów kluczowych realizowanych w ramach I osi priorytetowej RPO WP. Analizując przebieg realizacji projektów oraz poziom dotychczas wypłaconych środków, należy stwierdzić, że jest na wysokim poziomie. Żaden z realizowanych projektów nie wykazuje objawów finansowego i rzeczowego późnienia realizacji projektów. Nie istnieje zatem zagrożenie nie zrealizowania powyższych inwestycji. Realizacja projektów kluczowych przyczyni się do zwiększenia zaangażowania środków przeznaczonych na działanie 1.3 oraz realizacji celów I osi priorytetowej, a także celu głównego Programu. Projekty w szczególności przyczynią się do trwałego zwiększenia konkurencyjności regionu oraz długofalowego przyspieszenia rozwoju gospodarczego poprzez zwiększenie innowacyjności gospodarki, wspieranie rozwoju nauki, współpracy pomiędzy sferą nauki i gospodarki oraz wspomaganie postępu technologicznego i innowacji. Ponadto, z uwagi na swój charakter, projekty te znacząco przyczynią się do realizacji zapisów RPO WP, tj. celu głównego a zwłaszcza celu nadrzędnego osi priorytetowej I RPO WP, jakim jest tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy poprzez zbudowanie potencjału naukowego, który wpłynie pozytywnie na rozwój 161

162 sektorów innowacyjnych, rozwój Doliny Lotniczej, jak również na podnoszenie kwalifikacji zawodowych obecnych i przyszłych pracowników przedsiębiorstw w zakresie korzystania z nowoczesnej infrastruktury B+R, a tym samym na wzrost potencjału innowacyjnego, zachowując przy tym szczególną dbałość o zasoby naturalne i środowiskowe Regionu. Informacje nt. równości szans kobiet i mężczyzn zawarto w punkcie 2.2.1, natomiast nt. cross-financingu podano w punkcie sprawozdania. Rekomendacje KE Kontynuowano wysiłki na rzecz poprawy jakości sprawozdania rocznego w oparciu o uwagi KE. Ponadto skorygowano błędną metodę obliczania poziomu płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych. Przedstawiono postęp realizacji projektów realizowanych przez Regionalne Centra Transferu Nowoczesnych Technologii Wytwarzania, w tym brak opóźnień w ich realizacji. Opisano rezultaty wsparcia dla otoczenia biznesu w regionie, w tym ocenę jego wartości dodanej z punktu widzenia przedsiębiorstw. Zaprezentowano analizę porównawczą wskaźników finansowych i rzeczowych realizacji I osi priorytetowej RPO WP. Przedstawiono analizę wskaźników rzeczowych, które w opinii KE budzą zaniepokojenie (Liczba projektów B+R, Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostki badawczymi, Liczba utworzonych miejsc pracy w zakresie B+R etaty badawcze oraz Powierzchnia uzbrojonych i przygotowanych terenów inwestycyjnych). Ponadto, IZ jest w trakcie wdrażania rekomendacji KE, dotyczącej raportowania formy finansowania instrumentów inżynierii finansowej pod kodem 02 pomoc (pożyczka, dotacja na spłatę oprocentowania, gwarancje) a nie 04 Inne formy finansowania. Do stycznia 2014 roku prowadzona była korespondencja z przedstawicielem KE, który jednoznacznie potwierdził konieczność stosowania kodu 02 do raportowania instrumentów inżynierii finansowej celem ujednolicenia raportowania IIF dla programów w Polsce. W celu wdrożenia ww. rekomendacji konieczne jest aneksowanie umów o dofinansowanie projektów w ramach działania 1.1 schemat A. Obecnie IZ jest w trakcie dokonywania przedmiotowych aneksów. Rekomendacje IZ RPO WP Poniżej przedstawiono informację nt. realizacji planów Instytucji Zarządzającej RPO WP zawartych w sprawozdaniu za rok 2012, które zostały przyjęte przez Komitet Monitorujący RPO WP. W 2013r. IZ RPO WP kontynuowała działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie alokacji przeznaczonej na realizacje I osi priorytetowej. Zgodnie z ubiegłorocznymi planami w ramach RPO WP przeprowadzono 4 konkursy. Dodatkowo kontynuowano proces podpisywania umów, weryfikację wniosków o płatność, kontrolę projektów zakończonych oraz ocenę wniosków złożonych w ramach ww. konkursów. Trzeba zaznaczyć, iż w okresie sprawozdawczym odnotowano postęp finansowy w realizacji RPO WP w porównaniu do roku 2012 przede wszystkim w działaniach 1.1, 1.2, 1.3 oraz 1.4. Biorąc pod uwagę kontraktację projektów od początku realizacji Programu wykorzystano 87,02% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej RPO WP na lata Przy czym, w 2013 r. poziom kontraktacji wzrósł o 5% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Poziom zatwierdzonych wniosków o płatność od początku realizacji Programu stanowi ok. 68,63% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej. Mając na uwadze obecny poziom podpisanych umów, wartość projektów oczekujących na kontraktację oraz poziom zatwierdzonych wniosków 162

163 o płatność, można stwierdzić, iż stopień realizacji założeń finansowanych i rzeczowych utrzymany jest na wysokim poziomie. W przyszłym okresie sprawozdawczym planowane jest zakończenie oceny wniosków złożonych w konkursach przeprowadzonych w 2013r. oraz podpisanie umów o dofinansowanie projektów złożonych w dotychczas ogłoszonych konkursach, w przypadku których ocena zakończyła się wynikiem pozytywnym. Ponadto kontynuowane będą prace mające na celu podpisanie kolejnych umów o dofinansowanie oraz weryfikacja wniosków o płatność. Przeprowadzenie ww. działań ma na uwadze poprawę stopnia osiągnięcia wskaźników finansowych i rzeczowych zarówno dla ww. działań, jak i całej osi priorytetowej oraz osiągnięcie celów, w tym celu głównego osi I RPO WP tj.: Wzrostu krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawy dostępności przestrzennej Podkarpacia. Osiągnięcie celu będzie możliwe przede wszystkim przez wsparcie finansowe i instytucjonalne w sferze przedsiębiorczości, zwłaszcza w zakresie wzrostu jej innowacyjności i produktywności, co stanowi czynniki wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie w regionie. Integralnym elementem wsparcia, w ramach I osi priorytetowej, przyczyniającym się do realizacji celów Programu będą również działania w zakresie promocji i doradztwa dla podmiotów gospodarczych oraz badań i rozwoju technologicznego, które zwiększą aktywność MŚP oraz wpłyną na wzrost konkurencyjności regionu. Działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Celem działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości jest wsparcie rozwoju istniejących przedsiębiorstw poprzez zwiększenie dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania. Na przedmiotowe działanie składają się następujące schematy: A. Wsparcie kapitałowe funduszy, B. Bezpośrednie dotacje inwestycyjne. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach ww. działania na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki został przeznaczony na realizację przedmiotowego działania wynosi 14,53% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości stanowi załącznik nr 4.1 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości ogłoszono 1 konkurs wniosków. W działaniu 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne ogłoszono dwa konkursy w okresie: - od 21 lutego do 22 marca 2013r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosiła ,73 euro (30 mln PLN). Złożono 284 wnioski na łączną kwotę dofinansowania ,14 euro ( ,11 PLN), tj. 332% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. - od 29 sierpnia do 11 października 2013r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosiła ,73 euro (30 mln PLN). 163

164 Złożono 364 wnioski na łączną kwotę dofinansowania ,82 euro ( ,79 PLN), tj. 394% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Od początku realizacji Programu w ramach działania 1.1. przeprowadzono łącznie 6 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,15 euro ( ,12 PLN). Złożono projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,21 euro ( ,97 PLN), co stanowi 375% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Wykres 30. Stan wdrażania działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,69 249,22 153,30 18,69 17,34 4,39 17,24 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 139,58 Wartość Wartość dofinansowania z dofinansowania z EFRR w podpisanych EFRR we wnioskach umowach/wydanych beneficjentów o decyzjach płatność 174,18 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK Wartość pożyczek i poręczeń udzielonych na koniec okresu sprawozdawczego w stosunku do założeń przyjętych przez fundusze potwierdza wysoki poziom realizacji wskaźników finansowych działania 1.1. schemat A oraz efektywne wykorzystanie środków europejskich. Przeprowadzony kolejny konkurs wniosków przyczyni się wzrostu realizacji wskaźników finansowych w kolejnych latach. Wartość kontraktacji umów oraz zrealizowanych płatności na rzecz beneficjentów w ramach działania 1.1. schemat B potwierdza wysoki stopień realizacji wskaźników finansowych oraz absorpcji dostępnej alokacji. Wysokie wykorzystanie środków na poziomie schematu B wynika z dużego zainteresowania przedsiębiorców środkami z UE o charakterze dotacyjnym. Wykres 31. Postęp finansowy działania 1.1.(%). 51,88 36,14 11, zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane 164

165 Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym postęp realizacji wskaźników rzeczowych w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości wykazano w odniesieniu do 690 zakontraktowanych projektów, z których 508 zakończono, co stanowi 74% łącznej liczby umów podpisanych w ramach działania. Nadal trwa realizacja 182 projektów, dodatkowo w 2014r. zostaną podpisane kolejne umowy o dofinansowanie w ramach dwóch konkursów przeprowadzonych w 2013r. zakończenie realizacji ww. projektów przyczyni się do osiągnięcia wartości docelowych wskaźników zaplanowanych na 2015 rok. Analizując postęp rzeczowy należy stwierdzić, iż w ramach działania 1.1 wskaźniki produktu i rezultatu, nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast analizując projekty zakontraktowane i oczekujące na kontraktację, wartości docelowe niżej wymienionych wskaźników mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Liczba wspartych funduszy pożyczkowych, Liczba wspartych funduszy poręczeniowych, Wartość pożyczek udzielonych przedsiębiorcom z sektora MŚP, Wartość poręczeń udzielonych przedsiębiorcom z sektora MŚP. W działaniu 1.1 schemat A realizowanych jest 14 projektów, w ramach których wartość udzielonych pożyczek i poręczeń na koniec okresu sprawozdawczego, w stosunku do przyjętych założeń przez beneficjentów - funduszy, jest na wysokim poziomie. Do końca 2013r. wartość udzielonych pożyczek wynosiła ,52 euro ( ,6 PLN), natomiast zgodnie z informacjami miesięcznymi przekazanymi przez fundusze udzielone zostaną pożyczki o łącznej wartości ,16 euro ( PLN). Wartość udzielonych poręczeń do końca 2013r. wyniosła ,08 euro ( ,00 PLN), udzielone zostaną poręczenia o łącznej wartości ,36 euro ( PLN). Podane wartości wskazują, że środki przeznaczone na udzielanie pożyczek i poręczeń są efektywnie wykorzystywane. Liczba projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla MŚP (w tym liczba wspartych przedsiębiorstw - pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności), Liczba projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla mikroprzedsiębiorstw (w tym liczba wspartych przedsiębiorstw - pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności), Liczba projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla małych przedsiębiorstw (w tym liczba wspartych przedsiębiorstw - pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności), Liczba projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla średnich przedsiębiorstw (w tym liczba wspartych przedsiębiorstw - pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności), Liczba utworzonych miejsc pracy (brutto, zatrudnienie w pełnym wymiarze godzin, wynik wsparcia inwestycyjnego przedsiębiorstw w tym: kobiety, mężczyźni oraz na obszarach wiejskich, Dodatkowe inwestycje wykreowane dzięki wsparciu, Biorąc pod uwagę projekty będące jeszcze w realizacji w ramach działania 1.1 schemat B, jak również 201 projektów oczekujących na kontraktację oraz projekty będące w trakcie oceny formalnej w ramach dwóch przeprowadzonych konkursów w 2013r. wg stanu na 165

166 dzień 31 grudnia 2013r., należy stwierdzić, iż nie istnieje zagrożenie dla osiągnięcia założonych wartości ww. wskaźników. Realizacja ww. wskaźników przez projekty wsparte w ramach działania 1.1 zmierzają do zaspokajania potrzeb rozwojowych regionu poprzez zwiększenie dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania, a przez to przyczynia się do osiągnięcia celu głównego tego działania, tj. wsparcia rozwoju istniejących przedsiębiorstw. W końcu 2013r. rejestr REGON liczył 159,6 tys. podmiotów mających siedzibę na terenie województwa podkarpackiego (bez osób prowadzących gospodarstwa indywidualne w rolnictwie), tj. o 9,13% więcej niż w 2007r. Podmioty z Podkarpacia stanowiły 3,9% ogółu podmiotów zarejestrowanych w Polsce. Zdecydowana większość podmiotów (153,6 tys., tj. 96,2%) należała do sektora prywatnego. Wśród podmiotów sektora prywatnego 78,7% (120,9 tys.) stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, głównie handlową 29,9%, budowlaną 15,0%, w zakresie przetwórstwa przemysłowego 10,2% oraz działalność profesjonalną, naukową i techniczną 9,1%. Ponad 3/4 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą stanowiły podmioty jednoosobowe. Do rejestru REGON wpisanych było również: spółek cywilnych (w 2012 r. 9769, wzrost o 4,8%), 9513 spółek handlowych (w 2012 r. 8660, wzrost o 9,8%), w tym: 1308 spółek z udziałem zagranicznym (1157, wzrost o 13,1%), 243 spółki akcyjne (249, spadek o 2,4%), 7404 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (6680, wzrost o 10,8%), 110 spółek partnerskich (99, wzrost o 11,1%), 1400 spółek jawnych (1383, wzrost o 1,2%), 6318 stowarzyszeń i organizacji społecznych (6104, wzrost o 3,5%), 2477 wspólnot mieszkaniowych (2417, wzrost o 2,5%), 799 spółdzielni (772, wzrost o 3,5%), oraz 342 fundacje (306, wzrost o 11,8%). Na terenie województwa podkarpackiego przeważały podmioty należące do grupy mikroprzedsiębiorstw (tzn. te, które przy wpisie do rejestru REGON deklarowały przewidywane zatrudnienie do 9 osób), stanowiły one 95,4% ogółu zarejestrowanych jednostek. Udział podmiotów małych (o przewidywanej liczbie pracujących od 9 do 49 osób) wynosił 3,6%, a podmiotów średnich (przewidywana liczba pracujących od 50 do 249 osób) i dużych (przewidywana liczba pracujących 250 i więcej) wynosił odpowiednio 0,8% i 0,1%. Podmioty sektora publicznego (6,0 tys.) stanowiły w rejestrze 3,8%. W przeliczeniu na 1000 ludności w województwie przypada 75 podmiotów (podczas gdy średnio w kraju 106). Najwięcej podmiotów w przeliczeniu na 1000 ludności zarejestrowanych było w miastach: Rzeszowie (130), Krośnie (119), Tarnobrzegu (104) i powiecie leskim (107), a najmniej w powiatach: przemyskich (53), lubaczowskim (55), przeworskim i kolbuszowskim (po 56). Wskazuje to na potencjał rozwoju przedsiębiorczości w regionie. W związku z tym istotne znaczenie mają środki na wsparcie MŚP w ramach RPO WP. Z każdym rokiem wzrasta liczba podmiotów prowadzonych przez kobiety, w 2013r. było ich 39,3 tys. (o 1166 więcej niż w 2012r., wzrost o 3,1%), co stanowi 32,5% ogółu osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. W porównaniu z 2005r. liczba podmiotów prowadzonych przez kobiety wzrosła o 11,9%. Na koniec 2013r. w ramach projektów zrealizowanych w działaniu 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne RPO WP wspartych zostało 508 przedsiębiorców, w tym: 201 mikroprzedsiebiorców, 192 małych przedsiębiorców oraz 115 średnich przedsiębiorców. Zgodnie z podpisanymi umowami wspartych zostanie 166

167 676 przedsiębiorców, w tym: 293 mikroprzedsiebiorców, 246 małych przedsiębiorców oraz 137 średnich przedsiębiorców. Liczba wspartych przedsiębiorców w ramach RPO WP stanowi 0,4% liczby podmiotów sektora prywatnego zarejestrowanych w podkarpackim rejestrze REGON. W grudniu 2013r. w województwie podkarpackim przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 223,4 tys. osób i było o 1,3% niższe niż w 2012r. W odniesieniu do grudnia 2012r. niższe zatrudnienie odnotowano w większości sekcji. Najbardziej obniżyło się m.in. w górnictwie i wydobywaniu (o 30,8%) oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 23,5%), a nieco mniej m. in. w handlu: naprawie pojazdów samochodowych (o 4,1%), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz parę wodną i gorącą wodę) o 1,4%) oraz zakwaterowaniu i gastronomii (o 0,6%). W przetwórstwie przemysłowym oraz transporcie i gospodarce magazynowej przeciętne zatrudnienie pozostało na poziomie analogicznego miesiąca 2012r. Wzrost zatrudnienia wystąpił m. in. W sekcji obsługa rynku nieruchomości (o 10,1%) oraz dostawa wody: gospodarowanie ściekami i odpadami: rekultywacja (o 6,4%) 41. Na koniec 2013r. w ramach projektów zrealizowanych w działaniu 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne RPO WP liczba utworzonych miejsc pracy wyniosła 2 122,25 EPC, dofinansowane przedsięwzięcia udostępniły nowych produktów/usług, wdrożono 283 szt. technologii oraz wybudowano/zmodernizowano ,54 m² powierzchni budynków. Informacje na temat realizacji ww. wsk. w podziale na płeć podano w punkcie Zasada równości szans. Działanie 1.2 Instytucje otoczenia biznesu Celem działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu jest rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ww. działaniu na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki przeznaczono na realizację przedmiotowego działania wynosi 0,37% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.2 Instytucje otoczenia biznesu stanowi załącznik nr 4.1 do sprawozdania. Analiza jakościowa Od początku realizacji Programu w działaniu 1.2 przeprowadzono 2 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w konkursie wyniosła ,34 euro ( ,35 PLN). Złożono 48 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,42 euro ( ,46 PLN), co stanowi 47% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Niski stopień wykorzystania środków postawionych w konkursach wynika z małego zainteresowania IOB aplikowaniem w ramach działania 1.2. Wśród głównych problemów 41 Podmioty gospodarki narodowej, GUS, Rzeszów 2013r. 167

168 i barier związanych z realizacją tych projektów można wymienić m.in.: niewystarczający potencjał organizacyjny i finansowy wnioskodawców, brak wykwalifikowanych pracowników, przygotowanych do pracy w specyfice sektora otoczenia biznesu, problemy kadrowe wynikające z niewystarczającego zaplecza finansowego, problemy lokalowe oraz kryzys gospodarczy. Wykres 32. Stan wdrażania działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,13 0,13 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym 5,61 5,61 Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 1,74 4,38 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 0,60 2,35 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 4,45 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK W ramach działania 1.2 zakontraktowano ok. 99% alokacji, jest to bardzo to bardzo wysoki stopień wykorzystania alokacji. Wykres 33. Postęp finansowy działania 1.2 (%). 25,13 73,37 1, zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym postęp realizacji wskaźników rzeczowych w ramach działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu wykazano w odniesieniu do 34 zakontraktowanych projektów, z których 8 zakończono. Nadal trwa realizacja 26 projektów, zakończenie ww. projektów przyczyni się do osiągnięcia wartości docelowych wskaźników zaplanowanych na 2015 rok. Analizując postęp rzeczowy należy stwierdzić, iż w ramach działania 1.2 wskaźniki produktu i rezultatu, nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast analizując projekty zakontraktowane 168

169 i oczekujące na kontraktację, wartości docelowe niżej wymienionych wskaźników mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Liczba wspartych instytucji otoczenia biznesu, Liczba nowych i zmodyfikowanych usług dla przedsiębiorstw świadczonych przez wsparte instytucje otoczenia biznesu. Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu wskazano w odniesieniu do 8 zakończonych projektów, natomiast wartości szacunkowe określono na podstawie 34 podpisanych umów o dofinansowanie na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,71 euro ( ,16 PLN). Wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników szacuje się na średnim poziomie. Można szacować, iż w wyniku realizacji wybranych projektów, wartości wskaźników zostaną osiągnięte, a tym samym, przyczynią się do osiągnięcia głównego celu tego działania, jakim jest rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu, a co za tym idzie, poprawę sytuacji regionu w zakresie wsparcia i doradztwa związanego z tworzeniem, prowadzeniem i rozwojem przedsiębiorstw. W województwie podkarpackim istnieje szereg instytucji zrzeszających przedsiębiorców oraz instytucji świadczących usługi o charakterze informacyjnym, doradczym, szkoleniowym, a także finansowym dla przedsiębiorstw. W działaniu 1.2 wsparcie otrzymało 21 instytucji, które realizując projekty umożliwią zwiększyć potencjał w zakresie dostarczania przedsiębiorcom 189 specjalistycznych usług. Realizacja powyższych projektów ma na celu poprawę jakości istniejących oferty usługowej dla przedsiębiorców w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Osiągnięcie powyższego celu umożliwi stworzenie nowych sprawnych sieci instytucji otoczenia biznesu w regionie, co jest istotne w kontekście istniejącego potencjału rozwoju przedsiębiorczości w województwie podkarpackim, co jest zgodne z celem głównym RPO WP oraz Strategią rozwoju województwa podkarpackiego Przykładem projektu realizowanego w ramach działania 1.2 jest projekt pt. Wdrożenie i modernizacja usług świadczonych przez PAKD Sp. z o.o. na rzecz MŚP, którego beneficjentem jest Podkarpacka Agencja Konsultingowo Doradcza Sp. z o.o. Celem projektu jest przede wszystkim rozwój instytucji poprzez zwiększenie różnorodności usług świadczonych na rzecz podkarpackich firm z sektora MŚP oraz poprawę infrastruktury i warunków prowadzenia działalności. Realizacja projektu wpłynie na poprawę dostępu przedsiębiorców do usług poprzez wprowadzenie rozwiązań umożliwiających lepszą i sprawniejszą komunikację, podniesienie jakości i profesjonalizmu świadczonych usług poprzez dostosowanie stosowanych procedur do standardów KSU i KSI oraz poprawę infrastruktury i warunków prowadzenia działalności poprzez zwiększenie zasobów lokalowych. Bezpośrednim rezultatem projektu jest przede wszystkim wprowadzenie 4 nowych produktów/usług: informacyjnych, szkoleniowych i doradczych, modyfikacja 6 świadczonych obecnie usług oraz utworzenie 2 stanowisk pracy (1,5 etatu) związanych ze świadczeniem ww. usług. Wdrożenie nowych i modyfikacja istniejących usług, jak też inwestycja w infrastrukturę i wyposażenie w wysokiej jakości sprzęt pozwolą na podniesienie standardu usług oraz rozszerzenie oferty beneficjenta, w wyniku czego nastąpi wzmocnienie pozycji Podkarpackiej Agencji Konsultingowo-Doradczej na lokalnym i regionalnym rynku. Realizacja projektu przyczyni się m.in. do zwiększenia dostępności do specjalistycznych usług doradczych, zwiększenie ilości firm, które stosują nowoczesne modele zarządzania (ciągłą optymalizację kosztów, zarządzanie nowym produktem, zarządzanie projektami finansowanymi z różnych źródeł), zwiększenia ilości firm zrzeszonych w powiązaniu 169

170 kooperacyjnych funkcjonujących w regionie. Projekt wpisuje się w cel działania 1.2, którym jest rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu, jako inwestycja wpływająca na poprawę dotychczas oferowanych usług oraz zwiększająca pakiet nowych usług świadczonych na rzecz podkarpackiego sektora MŚP, co bezpośrednio przyczyni się do realizacji celu nadrzędnego I osi priorytetowej, którym jest tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy. Realizacja projektów w ramach działania 1.2 poprawia bazę pozostającą w dyspozycji IOB oraz wyposażenie techniczne, w tym informatyczne, służące świadczeniu usług. Dzięki wsparciu lokalnych i regionalnych IOB następuje wzmocnienie efektu pobudzenia przedsiębiorczości, uzyskanego dzięki dotacjom inwestycyjnym (synergia działania 1.2 oraz działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości schemat B Bezpośrednio dotacje inwestycyjne), a także poprzez udzielone przedsiębiorstwom dotacje w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu Schemat B Projekty pozainwestycyjne, na opracowanie strategii marketingowych, ofert targowych i wystawienniczych, organizację misji gospodarczych itp. (synergia 1.2 z 1.4 B). Na wysoką ocenę zasługuje wsparcie z RPO WP udzielone Instytucjom Otoczenia Biznesu prowadzącym fundusze pożyczkowe i poręczeniowe (działanie 1.1 Schemat A). Oferta tych instytucji jest rzeczywistą odpowiedzią na potrzeby przedsiębiorców. Odnotowano znaczące zainteresowanie pożyczkami i poręczeniami, które są udostępnione w sposób szczególnie dogodny dla przedsiębiorców. W toku realizacji I osi priorytetowej RPO WP zaistniała komplementarność czasowa wsparcia przedsiębiorców. Po wykorzystaniu zasadniczej puli środków dotacyjnych ułatwiono dostęp do środków inwestycyjnych dedykowanych MŚP w formie pożyczek i poręczeń (realizacja zaleceń i rekomendacji KE). W okresie sprawozdawczym przeprowadzone zostało badanie ewaluacyjne pt. Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata na funkcjonowanie Instytucji Otoczenia Biznesu. Głównym celem badania była ocena wpływu wsparcia RPO WP na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu oraz na usługi świadczone przez tego typu instytucje w województwie podkarpackim. Obszarem badawczym objęto zagadnienia dotyczące zbadania wpływu wsparcia RPO WP na wzmocnienie regionalnej sieci instytucji otoczenia biznesu oraz oferowane przez nią usługi, zidentyfikowania poziomu zadowolenia i oczekiwań przedsiębiorstw wobec instytucji otoczenia biznesu wspartych w ramach RPO WP, określenie problemów i barier utrudniających realizację projektów przez IOB w ramach działania 1.2 oraz wskazanie dalszych działań, jakie powinny zostać podjęte przez IZ RPO WP oraz same IOB pod kątem spełniania zdiagnozowanych oczekiwań przedsiębiorców i rosnących wymagań prowadzenia działalności gospodarczej. Biorąc pod uwagę IOB będące beneficjentami wsparcia w ramach działania 1.2 RPO WP najczęściej wnioskowały o dofinansowanie działań mających na celu poprawę jakości istniejącej oferty usługowej, przygotowania i wdrożenia pakietu nowych usług. Drugim obszarem wsparcia, biorąc pod uwagę rodzaje działań podejmowanych w ramach wdrażanych projektów, są inwestycje niezbędne do właściwego funkcjonowania IOB lub sieci instytucji świadczących wyspecjalizowane usługi na rzecz przedsiębiorców w szczególności usługi wprowadzenia innowacji do sektora MŚP. Głównym celem realizowanych projektów było zwykle tworzenie korzystnych warunków rozwoju oraz wzrost konkurencyjności sektora MŚP w województwie podkarpackim poprzez zwiększenie dostępności do specjalistycznych usług. 170

171 Głównym celem realizowanych projektów było zwykle tworzenie korzystnych warunków rozwoju oraz wzrost konkurencyjności sektora MŚP w województwie podkarpackim poprzez zwiększenie dostępności do specjalistycznych usług. Do najbardziej poszukiwanych przez przedsiębiorców usług należy: wsparcie w zakresie pozyskiwania zewnętrznego finansowania, specjalistyczne doradztwo i szkolenia oraz bezpośrednie wsparcie finansowe. Coraz mniejszym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców cieszą się przede wszystkim usługi informacyjne, doradcze i szkoleniowe o charakterze podstawowym. Zmiany w ofercie usługowej dokonywane są na bieżąco w zależności od zmieniającej się sytuacji i potrzeb przedsiębiorców. Należy zaznaczyć, iż dokonanie pełnej oceny wpływu wsparcia w ramach działania 1.2. na funkcjonowanie podkarpackich IOB jest trudne zarówno z przyczyn obiektywnych (różne rodzaje IOB, pełniących różne funkcje; trudna ocena efektów, które zwykle są bardzo odłożone w czasie) oraz technicznych tj. mała ilość zakończonych projektów (8 projektów) i zbyt krótki okres jaki minął od wprowadzenia do ich oferty nowych usług. W związku z powyższym, aby zbadać jakość usług świadczonych przez podkarpackie IOB przeprowadzono badanie Mystery Client (w wariancie osobistym, telefonicznym i owym). W jego wyniku dobrze oceniono wiedzę i kompetencje pracowników IOB w kwestii funduszy unijnych. Wysokie były także oceny m.in. uprzejmości i komunikatywności doradców. Zakres informacji jakie udało się uzyskać, w odniesieniu do większości aspektów był szerszy w przypadku konsultacji prowadzonych z beneficjentami działania 1.2 niż z instytucjami, które takich projektów nie realizowały. Wg danych zawartych w biznesplanach, beneficjenci prognozowali, iż w rok po zakończeniu projektów liczba wyświadczonych usług dla przedsiębiorstw wzrośnie o 140% w stosunku do roku poprzedzającego (wzrost ten dot. szczególnie usług nietypowych, najmniejszy przewidywano natomiast w odniesieniu do podstawowego doradztwa). Wśród planowanych do wdrożenia usług nad zmodyfikowanymi zdecydowanie dominowały nowe usługi. Najczęściej były to szkolenia, a także doradztwo i rozwiązania informatyczne. Analizując wpływ udzielonego wsparcia na kompetencje i konkurencyjność podkarpackich IOB wyróżniono m.in. następujące efekty: zwiększenie potencjału w zakresie świadczonych usług oraz poszerzenie oferty usług, poprawa wizerunku i wzrost rozpoznawalności instytucji, wzrost poziomu zatrudnienia w instytucji lub wzrost potencjału merytorycznego kadry, wdrażanie kolejnych, nieprzewidzianych w projekcie usług, wzrost pozycji konkurencyjnej instytucji, a także nabycie cennego doświadczenia. Instytucją otoczenia biznesu, z usług której najczęściej korzystały podkarpackie przedsiębiorstwa, jest Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego. Spośród przedsiębiorstw korzystających z usług IOB prawie połowa była ich klientem od 2 do 5 razy w ciągu ostatnich 3 lat. Są to zwykle młodsze firmy (powstałe w latach ), niż te niekorzystające z usług IOB (powstałe w latach ). Wielkość przychodów w obu kategoriach firm nie różni się istotnie pod względem statystycznym. Jeśli chodzi o branże badanych przedsiębiorstw, to wśród przedsiębiorstw korzystających z usług IOB znajduje się stosunkowo więcej firm prowadzących działalność w ramach sekcji C. Przetwórstwo przemysłowe, N. Działalność w zakresie usług administrowania, J. Informacja i komunikacja oraz P. Edukacja. Analiza statystyczna wykazała, iż przedsiębiorstwa korzystające z usług IOB pochodzą z mniejszych miejscowości aniżeli 171

172 podmioty niekorzystające z takich usług. Jeżeli chodzi natomiast o zasięg prowadzonej działalności to jest on w tym przypadku szerszy (najczęściej ogólnopolski). Najpopularniejszą usługą IOB okazały się szkolenia, skorzystała z nich nieco ponad połowa badanych przedsiębiorstw. Popularne są też usługi informacyjne oraz udostępnianie infrastruktury. Najwyższe oceny uzyskały takie usługi jak: doradztwo w zakresie transferu technologii, doradztwo prawne i podatkowe oraz audyt technologiczny. Oceniono je najlepiej pod względem: dopasowania do potrzeb, przydatności w praktyce prowadzenia działalności gospodarczej, a także jako usługi o najwyższej jakości i wzbudzające najwyższy poziom zadowolenia klientów. Do najczęstszych oczekiwań przedsiębiorców należy usprawnienie działania przedsiębiorstwa oraz zwiększenie wiedzy i kompetencji kadry. Mając na uwadze wyniki przeprowadzonego badania ewaluacyjnego, jak też ilość zakontraktowanych projektów (34 umowy) oraz postęp rzeczowy realizowanych projektów (w szczególności stopień szacowanej realizacji wskaźników), należy stwierdzić, iż realizacja projektów w ramach działania 1.2 znacznie poprawi efektywność działania podkarpackich IOB, a przez to znacząco przyczyni się do stworzenia korzystnych warunków dla rozwoju oraz wzrostu konkurencyjności sektora MŚP w województwie podkarpackim. Bezpośrednie rezultaty wsparcia dla otoczenia biznesu w regionie, a w szczególności jego wpływ na innowacyjność i konkurencyjność przedsiębiorstw będą możliwe do przedstawienia po zakończeniu wszystkich projektów realizowanych w ramach działania 1.2 oraz przeprowadzeniu badania bezpośrednich efektów realizacji projektów, obejmującego zarówno perspektywę IOB, jak również perspektywę korzystających z ich usług przedsiębiorców. Przeprowadzone badanie wskazuje, iż na przyszłość zaleca się : szczególny nacisk położony na wspomaganie procesu świadczenia przez IOB tych usług, które zgodnie z tendencjami występującymi na rynku tego rodzaju usług ocenić należy jako obecnie najistotniejsze lub rozwojowe. w sposób szczególny premiować przedsięwzięcia o charakterze partnerskim. w sposób szczególny wspomagać proces nawiązywania i utrzymywania współpracy pomiędzy instytucjami otoczenia biznesu a jednostkami naukowo-badawczymi planując katalog kryteriów wyboru projektów realizowanych przez IOB należy zmodyfikować lub wyeliminować część obecnie obowiązujących kryteriów, które nie pełnią swojej funkcji w sposób należyty jako instrument kierunkowania wsparcia. wsparcie dla IOB oferowane w ramach RPO WP powinno przebiegać na dwóch poziomach: uproszczone wsparcie oferowane w ramach projektu systemowego UMWP dotyczące świadczenia określonych usług specjalistycznych; projekty konkursowe dotyczące uruchamiania lub utrzymania zinstytucjonalizowanych form wsparcia dla firm. podjęcie na szczeblu regionalnym skoordynowanych działań promujących sektor IOB, wskazujących dobre praktyki (przykłady sukcesów firm, które skorzystały ze wsparcia IOB) oraz stworzenie instrumentów skutecznego informowania firm o ofercie IOB. należy dążyć do zapewnienia jak największej dostępności (tj. dostępności na poziomie lokalnym) podstawowych usług doradczych i informacyjnych świadczonych bezpłatnie na rzecz przedsiębiorstw. wykorzystując zasadę dwufunduszowości należy wprowadzić możliwość korzystania przez IOB ze wsparcia dotyczącego szkolenia pracowników instytucji w zakresie odnoszącym się do działalności prowadzonej przez IOB. Należy w tym przypadku rozważyć: (a) realizację projektu systemowego zorientowanego na przeprowadzenie 172

173 otwartych szkoleń z zakresu kompetencji kluczowych dla pracowników IOB, (b) wprowadzenie bonów szkoleniowych dla pracowników IOB, którzy potrzebują specjalistycznego wsparcia szkoleniowego w wąskich dziedzinach tematycznych (co ogranicza zasadność realizacji całego poświęconego im projektu szkoleniowego). w celu rozwiązania zdiagnozowanego problemu braku partnerskiego podejścia samorządu województwa do IOB oraz ograniczonej podmiotowości tego sektora niezbędne jest podjęcie różnego rodzaju działań i co ważne mających charakter długofalowy. Zalecane jest jednak uwzględnienie w katalogu działań podejmowanych przez UMWP w obszarze wspierania przedsiębiorczości w przyszłym okresie finansowania przedsięwzięcia zorientowanego na: integrację sektora otoczenia biznesu, uruchomienie systematycznych mechanizmów konsultacji, promocję całego sektora otoczenia biznesu, stworzenie platformy internetowej zawierającej szczegółową i aktualną informację o ofercie IOB i ukierunkowującą przedsiębiorców na konkretne instytucje mogące im pomóc. 42 Działanie 1.3 Regionalny system innowacji Celem działania 1.3 Regionalny system innowacji jest stworzenie warunków do rozwoju gospodarczego i wzrostu potencjału innowacyjnego w regionie oraz transferu wiedzy. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach ww. działania na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki został przeznaczony na realizację przedmiotowego działania wynosi 8,11% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.3 Regionalny system innowacji stanowi załącznik nr 4.1 do sprawozdania. Analiza jakościowa W działaniu 1.3 Regionalny system innowacji przeprowadzono 1 nabór wniosków. W ww. działaniu ogłoszono czwarty konkurs w okresie od 29 sierpnia do 4 października 2013r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosiła ,91 euro (10 mln PLN). Złożono 60 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,06 euro ( ,88 PLN), tj. 428% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Od początku realizacji Programu w działaniu 1.3 przeprowadzono 4 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,19 euro (90 mln PLN). Złożono 167 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,83 euro ( PLN), co stanowi 179% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. 42 Raport końcowy badania ewaluacyjnego pn. Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata na funkcjonowanie Instytucji otoczenia biznesu, Rzeszów, 2013r. 173

174 Wykres 34. Stan wdrażania działania 1.3 Regionalny system innowacji w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,82 99,13 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym 6,44 6,08 Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 92,75 89,86 21,18 58,40 Wartość Wartość dofinansowania z dofinansowania z EFRR w podpisanych EFRR we wnioskach umowach/wydanych beneficjentów o decyzjach płatność 97,27 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK W ramach działania 1.3 zakontraktowano 92% alokacji, jest to wysoki stopień wykorzystania alokacji. W przyszłym okresie sprawozdawczym zostaną zakontraktowane projekty, które zostaną wybrane do dofinansowania (nabór wniosków w 2013r.), dzięki czemu zostaną w całości zrealizowane wskaźniki finansowe oraz absorpcja środków przewidziana dla tego działania. Wykres 35. Postęp finansowy działania 1.3 (%). 91,81 7, zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym postęp realizacji wskaźników rzeczowych w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji wykazano w odniesieniu do 38 zakontraktowanych projektów, z których 1 zakończono. Nadal trwa realizacja 37 projektów, zakończenie ww. projektów przyczyni się do osiągnięcia wartości docelowych wskaźników zaplanowanych na 2015 rok. Wskaźniki produktu i rezultatu, nie zostały osiągnięte, natomiast analizując projekty zakontraktowane i oczekujące na kontraktację, wartości docelowe niżej wymienionych wskaźników mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Powierzchnia wybudowanych lub przebudowanych obiektów dydaktycznych na potrzeby transferu wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii, 174

175 Liczba zakupionej aparatury lub urządzeń na potrzeby transferu wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii, Liczba utworzonych miejsc pracy w zakresie B&R etaty, Liczba przedsiębiorstw korzystających z wybudowanych lub przebudowanych obiektów dydaktycznych na potrzeby transferu wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii, Liczba pracowników przedsiębiorstw korzystających z wyposażonych obiektów dydaktycznych na potrzeby transferu wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii. Liczba projektów z zakresu B+R, Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. W okresie sprawozdawczym postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji wykazano w odniesieniu do 1 zakończonego projektu. Dane szacunkowe bazują na 38 podpisanych umowach na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,35 euro ( ,51 PLN). Analizując wartości docelowe wskaźników należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień ich osiągnięcia szacuje się na dobrym poziomie. Niski poziom osiągnięcia wartości docelowych obejmuje 2 wskaźniki produktu: Liczba projektów z zakresu B+R oraz Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. Analizując trzy dotychczas przeprowadzone konkursy z zakresu B+R, w których łącznie złożonych zostało 107 wniosków o dofinansowanie, do dofinansowania zatwierdzono tylko 33 wnioski, w tym 9 projektów dotyczących inwestycji z zakresu B+R oraz 24 projekty dotyczące prac B+R. Od początku realizacji Programu do chwili obecnej podpisanych zostało 26 umów (w tym 3 umowy dotyczą indywidualnych projektów kluczowych z zakresu infrastruktury badawczo-rozwojowej), a 3 projekty oczekują na kontraktację. Ponadto, trwa obecnie ocena formalna 60 wniosków o dofinansowanie dotyczących prac badawczo-rozwojowych, złożonych w ramach czwartej edycji konkursu w działaniu 1.3. Trudno jednak na tym etapie oceny przewidzieć, w jakim stopniu projekty znajdujące się w trakcie oceny przyczynią się do osiągnięcia wartości docelowych wskaźników przyjętych dla tego obszaru wsparcia. Biorąc pod uwagę ryzyko odrzucenia części wniosków w trakcie oceny, możliwość odstąpienia od podpisania niektórych umów, jak też ryzyko rozwiązania umów, należy stwierdzić, że w chwili obecnej istnieje zagrożenie nie osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika Liczba projektów z zakresu B+R założonej na rok Od początku realizacji Programu nie odnotowano zakończonych projektów z zakresu współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi, zatem nie jest możliwe zaprezentowanie stopnia realizacji wskaźników w tym zakresie. Biorąc pod uwagę dotychczas przeprowadzone konkursy z zakresie B+R, należy stwierdzić: w pierwszym konkursie przeprowadzonym w okresie od 30 lipieca do 30 września 2010r. poziom zainteresowania był bardzo niski (14 złożonych wniosków o dofinansowanie, z czego tylko 1 podpisana umowa), drugi konkurs przeprowadzony w okresie od 30 września do 15 listopada 2011r. dotyczył: infrastruktury B+R, zakupu aparatury, w trzecim konkursie przeprowadzonym w okresie od 24 maja do 31 lipca 2012r. zwiększono katalog wydatków kwalifikowanych, umożliwiono złożenie więcej niż jednego projektu w ramach konkursu oraz zwiększono maksymalną wartość wydatków kwalifikowanych do 0,7 mln euro (3 mln PLN), dotychczas było to 95 tys. euro (400 tys. PLN) (zmiana zapisów Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki 175

176 Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej). Powyższe zmiany przyczyniły się do większego zainteresowania wnioskodawców możliwością dofinansowania projektów badawczo-rozwojowych. Jednak z 80 wniosków złożonych, pozytywną ocenę przeszło tylko 22 projekty, z czego zawartych zostało 17 umów (w tym 3 projekty oczekują na kontraktację). w czwartym konkursie przeprowadzonym w okresie od 29 sierpnia do 4 października 2013r. złożono 60 wniosków o dofinansowanie, pozytywną ocenę formalną otrzymało 14 projektów. Analizując podpisane umowy dotyczące projektów z zakresu prac badawczo-rozwojowych, należy stwierdzić bardzo niski poziom zainteresowania przedsiębiorców realizacją projektów w ramach RPO WP, polegających na współpracy z jednostkami badawczymi. Na 12 projektów realizowanych przez przedsiębiorców, tylko w 3 przypadkach wykazano, że projekt jest realizowany we współpracy. Biorąc pod uwagę powyższe, jak również trwającą ocenę formalną wniosków o dofinansowanie dotyczących prac badawczo-rozwojowych, złożonych w ramach czwartej edycji konkursu dla działania 1.3, należy stwierdzić, że realizacja ww. wskaźnika jest zagrożona. Do głównych przyczyn niskiego stopnia realizacji wskaźników: Liczba projektów z zakresu B+R oraz Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi należy wymienić: ograniczenia, które wyznaczają założenia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, głównie w zakresie poziomu dofinansowania (maksymalna wartość wydatków kwalifikowanych do 0,7 mln euro (3 mln PLN); stan prawny w Polsce regulujący współpracę jednostek naukowo-badawczych z przedsiębiorstwami; jak również konieczność zaangażowania kapitału własnego w realizację powyższych projektów przez przedsiębiorstwa. W celu zwiększenia stopnia realizacji ww. wskaźników oraz wykorzystania pozostałych w ramach działania 1.3 środków alokacji, IZ ogłosiła w dniu 30 września 2013 r. kolejny konkurs. W związku z powyższym, rzeczywisty postęp realizacji tych wskaźników będzie możliwy do przedstawienia w przyszłych okresach sprawozdawczych. Wartości wskaźnika Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi zaktualizowano, ponieważ w poprzednim okresie sprawozdawczym były one błędnie oszacowane. Po analizie zakresu rzeczowego ustalono faktyczną ilość projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. Zgodnie z podpisanymi umowami w działaniu 1.3 Regionalny system innowacji wsparcie obecnie otrzymało 26 projektów z zakresu B+R i 3 projekty współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi. W wyniku realizacji powyższych projektów powierzchnia wybudowanych lub przebudowanych obiektów na potrzeby transferu wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii wyniesie ,9 m 2, zakupionych zostanie szt. aparatury. Dodatkowo utworzonych zostanie 69 miejsc pracy w zakresie B+R, 53 przedsiębiorstwa i 948 pracowników przedsiębiorstw będzie korzystać z wybudowanych lub przebudowanych obiektów dydaktycznych na potrzeby wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii. Postęp w realizacji wskaźnika rezultatu: Liczba utworzonych miejsc pracy w zakresie B+R etaty badawcze wykazano na podstawie 1 zatwierdzonego dotychczas wniosku o płatność końcową dotyczącego projektu z zakresu B+R i wynosi on obecnie 4 szt., 176

177 co stanowi 8% wartości docelowej założonej dla 2015 r. Biorąc jednak pod uwagę ilość projektów będących obecnie w realizacji, w ramach których przewiduje się utworzenie jeszcze 65 etatów badawczych, jak również trwającą ocenę 60 wniosków złożonych w ramach czwartego konkursu w zakresie B+R, należy stwierdzić, iż wartość tego wskaźnika szacuje się na bardzo wysokim poziomie zatem nie istnieje ryzyko nie osiągnięcia jego wartości docelowej założonej na rok Na stopień osiągnięcia wskaźników rzeczowych w ramach działania 1.3. znaczny wpływ będzie miała realizacja 15 indywidualnych projektów kluczowych, w tym 3 projektów typowo z zakresu infrastruktury badawczo - rozwojowej oraz 12 projektów realizowanych w ramach kategorii 75 - Infrastruktura systemu oświaty. Realizacja 12 komplementarnych projektów kluczowych dotyczących rozwoju Regionalnych Centrów Transferu Nowoczesnych Technologii Wytwarzania miała na celu uzupełnienia i wzmacniania efektów w ramach RPO WP. Na etapie przygotowania i wdrażania projektów ważnym czynnikiem była bardzo aktywna współpraca beneficjentów w celu wypracowania z IZ RPO WP najlepszej formuły ich realizacji i wymiana doświadczeń. Celem projektów jest zmodernizowanie szkolnictwa zawodowego, które musi zostać powiązane z potrzebami innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki. Beneficjentami ostatecznymi projektów jest młodzież szkół zawodowych w ramach obowiązkowego systemu oświaty oraz osoby pracujące. 2 projekty realizowane są na terenie powiatów, które są zaliczane w ramach RPO WP do obszarów defaworyzowanych, tj. powiatów kolbuszowskiego i strzyżowskiego. Ważna jest także komplementarność ww. projektów z projektem systemowym w ramach PO KL: Podkarpackie stawia na zawodowców realizowanym przez WUP w Rzeszowie z organami prowadzącymi szkoły zawodowe w powiatach. Celem tego projektu jest podniesie jakości i atrakcyjności szkolnictwa zawodowego w województwie podkarpackim. Działanie 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu Celem działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu jest zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i wsparcie aktywności w zakresie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej. Na przedmiotowe działanie składają się następujące schematy: A. Projekty inwestycyjne, B. Projekty pozainwestycyjne. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach ww. działania na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki przeznaczono na realizację ww. działania wynosi 2,58% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu stanowi załącznik nr 4.1 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym ogłoszono 1 nabór wniosków w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i inwestycyjna regionu. W działaniu 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu schemat A Projekty inwestycyjne ogłoszono trzeci konkurs w okresie od 30 września 2013r. do

178 stycznia 2014r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosiła ,2 euro (33 mln PLN). Od początku realizacji Programu w działaniu 1.4 przeprowadzono 7 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,23 euro ( ,9 PLN). Złożono 400 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,04 euro ( ,43 PLN), co stanowi 70% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Wykres 36. Stan wdrażania działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,47 14,48 12,88 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym 27,08 Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 9,23 19,51 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 2,72 10,89 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 30,98 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK W ramach działania 1.4 zakontraktowano 63% alokacji, jest to dobry stopień wykorzystania alokacji. W przyszłym okresie sprawozdawczym zostaną zakontraktowane projekty, które zostaną wybrane do dofinansowania (nabór wniosków w 2013r.), dzięki czemu zwiększy się realizacja wskaźników finansowych oraz absorpcja środków przewidzianych dla tego działania. Wykres 37. Postęp finansowy działania 1.4 (%). 17,66 45,30 37, Postęp rzeczowy zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane W okresie sprawozdawczym postęp realizacji wskaźników rzeczowych w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu wykazano w odniesieniu do 184 zakontraktowanych projektów, z których 144 zakończono. Nadal trwa realizacja 73 projektów, dodatkowo zostaną zakontraktowane projekty w ramach konkursu, który zakończy 178

179 się w 2014r. Zakończenie ww. projektów przyczyni się do osiągnięcia wartości docelowych wskaźników zaplanowanych na 2015 rok. Analizując postęp rzeczowy należy stwierdzić, iż w działaniu 1.4 schemat A wskaźniki produktu i rezultatu, nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast analizując projekty zakontraktowane i oczekujące na kontraktację, wartości docelowe nw. wskaźników mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Liczba projektów dotyczących kompleksowego uzbrojenia i przygotowania terenów, Powierzchnia uzbrojonych i przygotowanych terenów inwestycyjnych, Liczba inwestycji zlokalizowanych na przygotowanych terenach. Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna schemat A Projekty inwestycyjne regionu wskazano w odniesieniu do 4 zakończonych projektów. Dane szacunkowe bazują na 9 podpisanych umowach. Analizując wartości docelowe wskaźników należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień ich osiągnięcia szacuje się na średnim poziomie. Niska wartość wskaźników: Liczba projektów dotyczących kompleksowego uzbrojenia i przygotowania terenów oraz Powierzchnia uzbrojonych i przygotowanych terenów inwestycyjnych związana jest ze wspomnianym wcześniej rozwiązaniem pre-umowy dotyczącej realizacji projektu kluczowego, w ramach którego zaplanowana była inwestycja znacznie zwiększająca wartość ww. wskaźnika. Rozwiązanie tej umowy było więc powodem znacznego spadku wartości wskaźnika oraz przyczyną podjęcia przez IZ decyzji o ogłoszeniu kolejnego konkursu w ramach działania 1.4 schemat A. Analizując ww. wskaźniki, jak również mając na uwadze obecnie trwający konkurs w ramach działania 1.4 schemat A oraz fakt, że na kontraktację oczekuje jeszcze 1 projekt, należy przypuszczać, iż wartości ww. wskaźników produktu jeszcze wzrosną i będą możliwe do przedstawienia w przyszłych okresach sprawozdawczych. Należy więc stwierdzić, iż w chwili obecnej nie istnieje zagrożenie dla osiągnięcia zaplanowanych na koniec 2015 r. wartości docelowych wskaźników. Liczba projektów z zakresu promocji gospodarczej regionu Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, schemat B Projekty pozainwestycyjne, wskazano w odniesieniu do 140 zakończonych projektów, natomiast wartości szacunkowe określono na podstawie 175 podpisanych umów o dofinansowanie. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowej ww. wskaźnika szacuje się na bardzo wysokim poziomie. Szacowana wartość ww. wskaźnika znacznie przekracza wartości docelowe, co świadczyć może o większej efektywności projektów, w stosunku do założeń metodologicznych przyjętych na etapie kwantyfikacji wskaźnika. Ocena postępu rzeczowego w I osi priorytetowej W okresie sprawozdawczym przeprowadzono badanie pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata , które potwierdziło, iż niskie zainteresowanie potencjalnych beneficjentów projektami dotyczącymi B&R, np. ze względu na spowolnienie gospodarcze oraz stosunkowo niską wartość dofinansowania przedsiębiorstwa nie są skłonne angażować się w kosztowne przedsięwzięcia o wysokim stopniu ryzyka; z kolei uczelnie wyższe prowadzące działalność badawczą nie do końca 179

180 wiedzą, jak komercjalizować wyniki badań czy nawiązać współpracę z przedsiębiorcami w przypadku tej ostatniej i w odniesieniu do projektów realizowanych we współpracy jednostek badawczych z przedsiębiorstwami diagnozuje się niski poziom chęci podjęcia tego typu kooperacji. Dodatkowo badanie podkreśla, że jednym z czynników, który ma wpływ na stopień realizacji wskaźników RPO WP jest sytuacja społeczno-gospodarcza i zmiany zachodzące w województwie podkarpackim na przestrzeni lat wdrażania Programu. Negatywny wpływ sytuacji gospodarczej na realizację RPO potwierdzają indywidualne wywiady pogłębione przeprowadzone z przedstawicielami Instytucji Zarządzającej RPO WP. Spowolnienie gospodarcze wpłynęło na wzrost bezrobocia w czasie renegocjacji programu musiał zostać ograniczony wskaźnik dotyczący miejsc pracy. Sytuacja społecznogospodarcza odbiła się negatywnie na projektach z wielu różnych dziedzin, kryzys dotknął każdy sektor. Obecna sytuacja społeczno-gospodarcza utrudnia osiągnięcie wskaźników RPO WP dotyczących sektora prywatnego widoczne jest spowolnienie działań podejmowanych przez prywatnych przedsiębiorców którzy ograniczali inwestycje (co odbiło się m.in. na funduszach poręczeniowych i pożyczkowych) wystosowywali prośby o przedłużenie terminów realizacji, deklarowali iż osiągną zakładane wartości, ale w późniejszym terminie. Podczas badania CAWI odnotowano najwięcej wypowiedzi dotyczących negatywnego wpływu kryzysu ekonomicznego na realizację projektów z zakresu funduszy pożyczkowych oraz poręczeniowych ponieważ skutkuje on dużą ostrożnością inwestycyjną potencjalnych klientów funduszu, mniejszym zapotrzebowaniem na pożyczki. Trudna sytuacja społecznogospodarcza w firmach z województwa podkarpackiego doprowadziła w wielu przypadkach do likwidacji czy upadłości firm, jak również do problemów związanych z uzyskaniem kolejnych kredytów czy pożyczek, w związku z czym wpływa to negatywnie na stopień realizacji wskaźników w ramach projektu, m.in. na liczbę udzielanych poręczeń oraz wartość udzielanych poręczeń przez Fundusz. Oprócz wielu negatywnych odpowiedzi beneficjentów projektów dotyczących funduszy poręczeniowych oraz pożyczkowych odnotowano także pozytywną opinię - coraz więcej osób rozpoczęło własne działalności gospodarcze a firmy działające mogą skorzystać z pożyczek preferencyjnych. Zgodnie z pozyskanymi w trakcie badania informacjami, podstawowym narzędziem wykorzystywanym przez Instytucję Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego w celu osiągania wskaźników były działania związane z ogłaszaniem dodatkowych naborów, lub przeznaczaniem większej ilości środków na konkurs, niż było to pierwotnie zakładane. Przeprowadzone wywiady indywidualne pozwalają stwierdzić, że Instytucja Zarządzająca RPO WP stara się wykorzystać efektywnie każdy pieniądz oraz wyjść naprzeciw beneficjentom, poprzez m.in. wydłużanie terminów realizacji w tych projektach, które np. narażone były na negatywne skutki kryzysu ekonomicznego. Dotyczy to głównie projektów budowlanych, gdzie realizacja jest długoterminowa i jej przedłużenie bywało nieraz konieczne aby zbliżyć się do wartości wskaźnika pierwotnie zakładanej we wniosku. Można zatem stwierdzić, że działania IZ RPO cechują się elastycznością są brane pod uwagę czynniki zewnętrzne takie jak wspomniana koniunktura gospodarcza. Instytucja Zarządzająca RPO WP korzysta z możliwości realokacji środków w ramach poszczególnych osi, aby osiągnąć założone wartości wskaźników. Podczas indywidualnych wywiadów pogłębionych odnotowano, że działania takie podejmowane są ze stosownym wyprzedzeniem: nie czeka się do ostatniej chwili, tylko podejmuje się ruch mający na celu tam gdzie jest potrzeba wykorzystywania tych środków. Oczywiście mając na uwadze też, czy te pieniądze pozwolą nam te wskaźniki osiągnąć. 180

181 Do działań podejmowanych przez IZ RPO WP należy także zmiana kryteriów oceny np. dopuszczenie złożenia więcej niż jednego wniosku przez beneficjenta w danej edycji działania. W przypadku niektórych działań liczba potencjalnych beneficjentów była ograniczona, toteż umożliwienie wielokrotnego udziału (dopuszczenie do złożenia więcej niż jednego wniosku przez beneficjenta) zwiększało szansę na realizację danego wskaźnika. Dotyczyło to m.in. działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu. W przypadku niektórych gmin odnotowano potrzebę kompleksowego uzbrojenia i przygotowania więcej niż jednego terenu inwestycyjnego. Zgodnie z pozyskanymi informacjami, działania takie umożliwiano, co wpływało również pozytywnie na stopień osiągania założonych wartości wskaźników RPO WP osiągnięto zamierzony efekt. Do pozostałych kroków podejmowanych przez Instytucję Zarządzającą RPO WP należą również działania związane z promocją programu. Aby dotrzeć do maksymalnie dużej grupy potencjalnych beneficjentów, program musi być odpowiednio przedstawiony, rozpoznawalny w regionie. Zgodnie z przeprowadzonymi indywidualnymi wywiadami pogłębionymi, działania takie podjęto i cechowały się dużą skutecznością. Na podstawie przeprowadzonego desk research można również stwierdzić, że podczas realizacji RPO prowadzone były badania dotyczące strony internetowej, po których wdrażano sugerowane rozwiązania dotyczące m.in. intuicyjności obsługi, dostępu do informacji. W celu zwiększenia liczby projektów prowadzono mailingi skierowane do potencjalnych beneficjentów. Zgodnie z pozyskanymi informacjami, na skutek przeprowadzonego badania przez niezależną firmę, maile te były udoskonalane poprawiono atrakcyjność wizualną oraz poziom spersonalizowania wiadomości w ten sposób, aby potencjalny beneficjent był pewien, że przedstawiona oferta jest adekwatna do jego potrzeb. W przypadku ograniczonej liczby beneficjentów rozpowszechnienie wiadomości dotyczących programu jest kwestią bardzo istotną może decydować o stopniu wykonania danego wskaźnika. Zgodnie z badaniem stwierdzono, iż wartość docelowa wskaźnika RPO WP dotycząca liczby projektów z zakresu B+R należy do jednych z najwyższych w kraju. Wskaźnik nie zostanie zrealizowany w RPO WP m.in. ze względu na przeszacowanie jego wartości docelowej. Badanie zwraca uwagę, że inne województwa, które mają np. więcej instytucji B+R, zakładały wartości wskaźników na poziomie niższym niż województwo podkarpackie. Związku z powyższy badanie rekomenduje, aby w nowej perspektywie wartości wskaźnika Liczba projektów B+R realizowanych dzięki wsparciu na szacować na niższym poziomie, uwzględniając możliwości realizacyjne projektów w województwie podkarpackim Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacje nt. problemów przedstawiono w pkt Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna Celem niniejszej osi jest poprawa dostępności i atrakcyjności inwestycyjnej regionu poprzez realizację przedsięwzięć w sferze komunikacyjnej i energetycznej. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: poprawę powiązań komunikacyjnych i systemu komunikacji publicznej w województwie, poprawę stanu i efektywności wykorzystania infrastruktury energetycznej. 43 Raport końcowy badania ewaluacyjnego pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO WP Województwa Podkarpackiego na lata

182 Realizacja wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, 2.2 Infrastruktura energetyczna. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację II osi priorytetowej wynosi 31,57% alokacji EFRR na RPO WP Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Tabela 4.2 Postęp rzeczowy wg priorytetów programu Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna stanowi załącznik nr 4.2 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach II osi priorytetowej nie ogłoszono konkursów wniosków. Od początku realizacji Programu przeprowadzono łącznie 14 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,41 euro ( ,63 PLN). Złożono 629 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,28 euro ( ,25 PLN), tj. 157% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów, co świadczy z znacznym zainwestowaniu beneficjentów wsparciem, w tym obszarze. W okresie sprawozdawczym liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 8 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,13 euro ( ,82 PLN), natomiast od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 602 projekty na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,02 euro ( ,64 PLN). W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2013r. do realizacji zatwierdzono 122 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,35 euro ( ,17) PLN, natomiast od początku realizacji Programu zatwierdzono 463 projekty na łączną kwotę dofinansowania ,9 euro ( ,24 PLN). W ramach realizacji RPO WP w okresie sprawozdawczym podpisano 121 umów (w tym 6 projektów kluczowych), zaś od początku realizacji Programu podpisano 457 umów (22 projekty kluczowe) na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,58 euro ( ,52 PLN), co stanowi 96% zobowiązań UE na lata w ww. osi. W 2013r. poziom kontraktacji wzrósł o 14% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Realizacja projektów w II osi priorytetowej wpłynie na zwiększenie dostępności komunikacyjnej województwa podkarpackiego, a tym samym wzrost konkurencyjności i atrakcyjności regionu. Ponadto przyczyni się do poprawy jakości powiązań komunikacyjnych z podstawowymi szlakami komunikacyjnymi o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, jak również poprawy bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego, kolejowego i lotniczego. Dodatkowo realizacja projektów w zakresie działania 2.2 przyczyni się do rozwinięcia i udoskonalenia regionalnej infrastruktury w dziedzinie energetyki i ciepłownictwa. Podstawowym celem tych działań, będzie dążenie do lepszego wykorzystania dostępnych zasobów i zachowania zasad ochrony środowiska. Podjęte 182

183 działania zmierzać będą do zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w ogólnym bilansie energetycznym województwa. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 327 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę z EFRR ,28 euro ( ,06 PLN). Natomiast od początku realizacji programu zatwierdzono wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,7 euro ( ,33 PLN), co stanowi 76% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach II osi priorytetowej. W 2013r. poziom kontraktacji wzrósł o 24% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. W okresie sprawozdawczym na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności na kwotę ,04 euro ( ,94 PLN), zaś od początku realizacji Programu na kwotę ,99 euro ( ,91 PLN). W 2013r. znacznie wzrósł stopień realizacji płatności. Od początku realizacji Programu w ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej zadeklarowano ,85 euro wydatków kwalifikowanych. Wykres 38. Stan wdrażania II osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,90 493,20 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym 441,68 364,77 58,72 46,77 55,35 Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 287,30 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 0,00 320,57 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach skierowanych przez IC do KE 378,41 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W ramach II osi zakontraktowano 96% alokacji środków, natomiast w złożonych wnioskach o płatność kwota dofinansowanie UE stanowiła 76% alokacji. Stopień realizacji osi jest bardzo wysoki. W okresie sprawozdawczym nastąpił znaczący wzrost wskaźników finansowych w II osi priorytetowej. W 2014r. planowana jest kontraktacja 2 projektów kluczowych, dzięki czemu zwiększy się realizacja wskaźników finansowych oraz absorpcja środków przewidzianych dla ww. osi. Analizując zakończone projekty należy stwierdzić, że postęp finansowy w II osi priorytetowej jest na średnim poziomie (57% wydatkowania alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową). Jednocześnie postęp rzeczowy 20 wskaźników w zakończonych projektach wykazuje, iż 7 wsk. (35% wszystkich wsk.) osiągnęło już wartość docelową, 2 wskaźniki (10%) osiągnęły wartość powyżej 75%, 3 wsk. osiągnęły wartość między 50-75%, 6 wsk. osiągnęło wartość między 0-50%, natomiast w zakresie 2 wsk. nie odnotowano żadnych postępów. Analizując ww. informacje podkreśla się, iż przy połowie już wydatkowanej alokacji, 45% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnęło wartości docelowe między 75% a 100% (lub powyżej). 183

184 Trzeba zaznaczyć, iż w podpisanych umowach zaangażowano 96% alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową. W ramach podpisanych umów 13 wsk. (65% wszystkich wsk.) osiągnie/przekroczy wartości docelowe, 2 wsk. osiągnie wartości między 75-82%, 3 wsk. osiągnie wartości między 1-50% wartość docelowej, natomiast w zakresie 2 wsk. nie odnotuje się żadnych postępów. Sytuacja ta wskazuje, iż 75% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnie pełny postęp rzeczowy. Postęp rzeczowy w realizacji wskaźników, w tej osi priorytetowej jest niższy od postępu finansowego. Powyższy stopień osiągnięcia wskaźników celu ww. osi priorytetowej potwierdza realizację celu głównego RPO WP w zakresie poprawy dostępności przestrzennej Podkarpacia, co wpłynie na wzrost krajowej i międzynarodowej konkurecyjności gospodarki. a także celu Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata : Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zwiększenia zatrudnienia oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności. Działania wspierane w ramach niniejszej osi priorytetowej przyczyniają się do realizacji celów Strategii Europa 2020 i jednocześnie wpisują się w poszczególne obszary Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa Więcej informacji w tym zakresie podano punkcie Od początku realizacji Programu w ramach II osi priorytetowej dominującą grupę beneficjentów stanowią jednostki samorządu terytorialnego, z którymi podpisano 380 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,88 euro ( ,64 PLN). Ponadto podpisano 37 umów z przedsiębiorcami na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,29 euro ( ,17 PLN), z innymi beneficjentami (publiczne zakłady opieki zdrowotnej) podpisano 19 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,18 euro ( ,68 PLN), z organizacjami non profit (Kościół Katolicki) podpisano 10 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,28 euro ( ,27 PLN), z uczelniami, jednostkami naukowymi podpisano 5 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,43 euro ( ,07 PLN) oraz z administracją rządową podpisano 6 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,51 euro ( ,69 PLN). 184

185 Wykres 39. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach RPO WP na dzień 31 grudnia 2013r. (%). jst 75,6% organy władzy, administracja rządowa 0,6% organizacje non profit 1,1% przedsiębiorstwa 20,4% inne 1,5% uczelnie, jednostki naukowe 0,8% Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Od początku realizacji Programu w ramach II osi priorytetowej podpisano 195 umów na realizację projektów na obszarach miejskich, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,04 euro ( ,93 PLN) oraz 262 omowy obszarach wiejskich na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,54 euro ( ,59 PLN). Z ww. informacji wynika, iż na obecnym etapie realizacji programu na obszarze wiejskim realizowanych jest więcej projektów o wyższej wartości dofinansowania niż na obszarze miejskim. Wykres 40. Rozkład dofinansowania projektów wg wartości dofinansowania z EFRR podpisanych umowach w ramach II osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%) Obszary miejskie 33,21% Obszary wiejski 66,79% Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Od początku realizacji Programu w ramach II osi priorytetowej na obszarze defaworyzowanym realizowanych jest 126 projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,11 euro ( ,58 PLN), w tym powiat: bieszczadzki 7 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR euro ( ,87 PLN), brzozowski 15 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,88 euro ( ,46 PLN), 185

186 kolbuszowski 15 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,84 euro ( ,82 PLN), leski 11 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,29 euro ( ,37 PLN), lubaczowski 22 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,71 euro ( ,89 PLN), niżański 21 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,5 euro ( ,43 PLN), przemyski 15 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,65 euro ( ,44 PLN) oraz strzyżowski 20 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,38 euro ( ,17 PLN). Mapa 7. Projekty w ramach II osi priorytetowej wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r stalowowolski m. Tarnobrzeg tarnobrzeski niżański mielecki dębicki kolbuszowski rzeszowski ropczycko-sędziszowski m. Rzeszów jasielski strzyżowski m. Krosno krośnieński brzozowski leżajski łańcucki przeworski jarosławski przemyski m. Przemyśl lubaczowski Wartość projektów w mln euro: sanocki leski bieszczadzki Liczba projektów Dofinansowanie UE w mln euro:

187 W ramach II osi priorytetowej dofinansowanych jest 11 projektów o charakterze regionalnym realizowanych na terenie wielu powiatów o wartości ogółem 97,22 mln euro (407,77 mln PLN), w tym dofinansowanie z EFRR 59,33 mln euro (248,86 mln PLN). Informacje na temat projektów realizowanych w innych programach operacyjnych w ramach perspektywy finansowej w województwie podkarpackim zamieszczono w załączniku nr 17. W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 334 zakończonych projektów tj.: 213 projektów w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,44 euro ( ,18 PLN) oraz 121 projektów w ramach działania 2.2 Infrastruktura energetyczna na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,82 euro ( ,41 PLN). Województwo podkarpackie charakteryzuje się niezadowalającym stanem podstawowej infrastruktury komunikacyjnej, co stanowi poważną barierę rozwoju. Zgodnie z Aktualizacją Strategii rozwoju województwa Podkarpackie 2020 z perspektywy województwa szczególnie ważne jest wzmacnianie integracji wojewódzkiego systemu transportu drogowego z europejską siecią TEN-T oraz planowaną siecią autostrad i dróg ekspresowych w Polsce. Ważnym elementem poprawiającym dostępność regionu, obok modernizacji dróg krajowych, będzie tworzenie węzłów intermodalnych stanowiących dogodne połączenia pozwalające korzystać z różnych rodzajów transportu oraz rozbudowy przejść granicznych. Wpłynie to na poprawę warunków wymiany handlowej, co pozwoli lepiej wykorzystać szansę, jaką stwarza przygraniczne położenie regionu. W ramach działania 2.1 realizowane są przedsięwzięcia związane z rozbudową infrastruktury drogowej i transportowej przyczyniające się do realizacji założeń Strategii Lizbońskiej. Uznać należy, że wszelkie działania związane z budową infrastruktury transportowej przyczynią się do tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości oraz poprawy życia mieszkańców, stanu środowiska naturalnego, co w konsekwencji przyczyni się do wzrostu gospodarczego. Ponadto stworzą one warunki do lepszego rozwoju współpracy transgranicznej i międzynarodowej. Przedsięwzięcia realizowane w ramach działania 2.1 wpisują się również w priorytet Innowacyjna gospodarka KPR, który swoimi działaniami przyczynia się do modernizacji i rozbudowy systemu transportowego, warunkującego tempo rozwoju społecznogospodarczego. System transportowy ma szczególne znaczenie zwłaszcza dla wsparcia ośrodków wzrostu, poprawy ich dostępności, a także zwiększenia możliwości dojazdów ludności do miast i poruszania się w samych miastach. Zgodnie z Diagnozą sytuacji społeczno-gospodarczą województwa podkarpackiego w regionie brak bezpośredniego połączenia drogowego ze stolicą kraju, niewystarczająca ilość planowanych połączeń węzłów autostrady nr 4 i drogi ekspresowej nr 19 o tonażu zapewniającym możliwości przejazdu między tymi drogami, zbyt niskie nasycenie obszaru województwa siecią dróg krajowych i ich duże obciążenie mała ilość obwodnic miast, znaczny procent dróg o złym stanie nawierzchni. Trzeba zaznaczyć, iż w województwie podkarpackim nadal występują obszary o trudnej dostępności komunikacyjnej a w szczególności w południowej i północno-wschodniej części województwa. Realizacja projektów w ramach RPO WP ma na celu zminimalizować postępującą marginalizację regionu w skali kraju związaną z brakiem inwestycji w modernizacji układu komunikacyjnego. 187

188 W okresie sprawozdawczym nie zrealizowano badań ewaluacyjnych dotyczących oceny efektywności II osi priorytetowej. Szczegółowe informacje dotyczące podejmowanych w okresie sprawozdawczym działań w ramach procesu ewaluacji przedstawiono w pkt 2.7 Monitorowanie i ocena. Projekty kluczowe Zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 15 października 2013r. w ramach II osi priorytetowej ujęto 24 projekty kluczowe na łączną kwotę dofinansowania w wysokości 102,53 mln euro (430,02 mln PLN), co stanowi 27% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach osi priorytetowej. Od początku realizacji Programu podpisano w II osi priorytetowej 24 pre-umowy dotyczące realizacji wszystkich indywidualnych projektów kluczowych ujętych w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR 104,12 mln euro (436,69 mln PLN). W okresie sprawozdawczym złożono 5 wniosków o dofinansowanie dla indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ww. inwestycji wyniosła ,66 euro ( ,62 PLN). Od początku realizacji programu złożono 23 wnioski o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,75 euro ( ,2 PLN). W okresie sprawozdawczym podpisano 6 umów o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych: dot. projektu pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 880 Jarosław Pruchnik, dot. projektu Odbudowa mostu na ul. 3-go Maja w Ropczycach, dot. projektu Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 723 w Tarnobrzegu, dot. projektu Modernizacja dróg powiatowych na terenie miasta Tarnobrzeg, dot. projektu Odbudowa mostów w miejscowości Ropczyce w ciągu dróg gminnych: Nr R Pietrzejowa-Witkowice - ul. Szkolna w km 0+406,50 oraz Nr R Chechły- Chechły - ul. Strażacka w km 0+415,20, dot. Modernizacja dróg gminnych w Tarnobrzegu. Łączna wartość dofinansowania z EFRR ww. inwestycji wyniosła ,36 euro ( ,19 PLN). Od początku realizacji programu podpisano 22 umowy o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,54 euro ( ,56 PLN), co stanowi 25% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym zweryfikowano 46 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania z UE ,06 euro ( ,4 PLN), od początku realizacji Programu zweryfikowano i zatwierdzono 167 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania ze środków UE ,54 euro ( ,92 PLN). Do dnia 31 grudnia 2013r. zakończono realizację 10 projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,58 euro ( ,03 PLN). 188

189 Wykres 41. Stan realizacji projektów kluczowych w ramach II osi priorytetowej RPO WP w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,48 101,85 101,85 96,06 102, , ,33 15,57 15,57 10,27 19,98 0 Wartość dofinansowania z EFRR w złożonych wnioskach Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność Alokacja EFRR Okres sprawozdawczy Od początku realizacji Programu Wykres 42. Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych. 189

190 poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych 72% Odbudowa mostu na ul. 3-go Maja w Ropczycach Odbudowa powiatowej infrastruktury drogowej na terenie miasta Jasła - ul. Mickiewicza, Szopena, Szajnochy, Jagiełły (projekt kluczowy) Budowa obwodowej Grębowa w ciągu drogi wojewódzkiej nr 871 Nagnajów- Tarnobrzeg-Grębów-Stalowa Wola (projekt kluczowy) Budowa drogi dojazdowej do przejścia granicznego oraz przebudowa drogi wojewódzkiej nr 866 Dachnów - Lubaczów Krowica Hołodowska -Granica Przebudowa wiaduktu w ciągu drogi wojewódzkiej nr 875 Mielec - Kolbuszowa - Sokołów Małopolski - Leżajsk w miejscowości Mielec (projekt kluczowy) Przebudowa wiaduktu w Stalowej Woli w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 871 Nagnajów- Tarnobrzeg-Grębów-Stalowa Wola (projekt kluczowy) Przebudowa ulicy Krajowickiej Miasta Jasła zniszczonej w wyniku powodzi (projekt kluczowy) Odbudowa infrastruktury komunikacyjnej Miasta Jasła zniszczonej w wyniku powodzi (projekt kluczowy) Remont dróg gminnych w miejscowościach: Sokolniki, Trześń, Orliska, Zalesie Gorzyckie, Wrzawy zniszczonych w wyniku powodzi w 2010 r. (projekt kluczowy) Remont dróg powiatowych w Gminie Gorzyce zniszczonych w wyniku powodzi (projekt kluczowy) Modernizacja dróg wojewódzkich ul. Wolności w ciągu drogi wojewódzkiej nr 875 Mielec-Kolbuszowa-Sokołów Małopolski-Leżajsk (projekt kluczowy) Przygotowanie i realizacja budowy łącznika drogi wojewódzkiej nr 835 Lublin - granica województwa - Przeworsk -Kańczuga - Dynów - Grabownica Starzeńska (projekt 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 93% Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 877 Naklik Leżajsk Łańcut Dylągówka Szklary odcinek Granica Województwa Leżajsk (projekt kluczowy) Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 858 Zarzecze -Biłgoraj Zwierzyniec - Szczebrzeszyn odcinek Zarzecze-Granica Województwa (projekt kluczowy) Odbudowa mostów w miejscowości Ropczyce w ciągu dróg gminnych: Nr R Pietrzejowa-Witkowice - ul. Szkolna w km 0+406,50 oraz Nr R Chechły- Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 985 Nagnajów - Baranów Sandomierski - Mielec - Dębica na odcinku Mielec - Dębica etap II (projekt kluczowy) Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 855 Olbięcin Zaklików Stalowa Wola odcinek Granica Województwa Stalowa Wola (projekt kluczowy) Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 892 Zagórz - Komańcza (projekt kluczowy) 78% 75% 68% 61% 58% 50% Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 880 Jarosław - Pruchnik 33% Modernizacja dróg gminnych w Tarnobrzegu Modernizacja dróg powiatowych na terenie miasta Tarnobrzeg Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 723 w Tarnobrzegu (PROJEKT KLUCZOWY) 0% 0% 0% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych wyniósł na koniec okresu sprawozdawczego ok. 72%. Na koniec okresu sprawozdawczego suma dofinansowania z EFRR zakontraktowanych projektów kluczowych stanowiła 25 % alokacji osi II priorytetowej. Generalnie należy ocenić pozytywnie postęp w realizacji płatności w ramach projektów kluczowych w osi II. Faktem jest, że w przypadku kilku projektów występowały opóźnienia na etapie gromadzenia dokumentacji niezbędnej do złożenia wniosku o dofinansowanie. Problemy te związane były głównie z koniecznością dostosowania projektów budowlanych i uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji. Jednak po uzyskaniu stosownej dokumentacji, a następnie zakontraktowaniu poszczególnych projektów ich 190

191 realizacja rzeczowa i finansowa (zarówno terminy wyłaniania wykonawców robót jak i same roboty) przebiega zasadniczo sprawnie. Wg stanu na koniec grudnia 2013 r. dla 11 projektów zostały złożone wnioski o płatność końcową natomiast w przypadku 7 projektów zostały wypłacone środki w kwotach przekraczających 50% wartości dofinansowania poszczególnych projektów. W związku z tym, iż dla 3 projektów realizowanych przez Gminę Tarnobrzeg umowy o dofinansowanie zostały podpisane pod koniec roku 2013, dlatego beneficjenci nie złożyli wniosków o płatność w okresie sprawozdawczym. Poziom płatności na rzecz projektów kluczowych przekracza średnią Programu. W kolejnym roku planowane jest zakontraktowanie 2 projektów kluczowych:. Odbudowa urządzeń ciepłowniczych w Jaśle (termin kontraktacji tego projektu zależy od terminu wydania decyzji przez Komisję Europejską). Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 869 łączącej węzeł A-4 Rzeszów Zachodni z węzłem S-19 Jasionka ( ): (w styczniu 2014 r. beneficjent złożył wniosek o dofinansowanie do oceny). Informacje nt. równości szans kobiet i mężczyzn zawarto w punkcie 2.2.1, natomiast nt. cross-financingu podano w punkcie sprawozdania. Rekomendacje KE Kontynuowano wysiłki na rzecz poprawy jakości sprawozdania rocznego w oparciu o uwagi KE. Przedstawiono postęp realizacji projektów kluczowych. Ponadto skorygowano błędną metodę obliczania poziomu płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych. Zaprezentowano analizę porównawczą wskaźników finansowych i rzeczowych realizacji II osi priorytetowej RPO WP. Rekomendacje IZ RPO WP Poniżej przedstawiono informację nt. realizacji planów Instytucji Zarządzającej RPO WP zawartych w sprawozdaniu za rok 2012, które zostały przyjęte przez Komitet Monitorujący RPO WP. W 2013r. IZ RPO WP kontynuowała działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie alokacji przeznaczonej na realizację II osi priorytetowej. Dodatkowo kontynuowano proces podpisywania umów, weryfikację wniosków o płatność, kontrolę projektów zakończonych oraz ocenę wniosków złożonych w ramach ww. konkursów. Trzeba zaznaczyć, iż w okresie sprawozdawczym odnotowano postęp finansowy w realizacji RPO WP w porównaniu do roku 2013 przede wszystkim w działaniu 2.2. Biorąc pod uwagę kontraktację projektów od początku realizacji Programu wykorzystano 96% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach II osi priorytetowej RPO WP na lata Przy czym, w 2013 r. poziom kontraktacji wzrósł o 14% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Poziom zatwierdzonych wniosków o płatność od początku realizacji Programu stanowi 76% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej, poziom płatności wzrósł o 24% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Mając na uwadze obecny poziom podpisanych umów, wartość projektów oczekujących na kontraktację oraz poziom zatwierdzonych wniosków o płatność, można stwierdzić, iż stopień realizacji założeń finansowanych i rzeczowych utrzymany jest na bardzo wysokim poziomie. W przyszłym okresie sprawozdawczym planowana jest ocena złożonych wniosków projektów kluczowych oraz kontraktacja dwóch projektów kluczowych. Realizacja projektów w ramach II osi priorytetowej przyczyni się do zwiększenia zaangażowania środków oraz realizację 191

192 celów II osi priorytetowej, a także celu głównego Programu. W szczególności przyczynią się do trwałego zwiększenia konkurencyjności regionu oraz długofalowego przyspieszenia rozwoju gospodarczego poprzez poprawę infrastruktury transportowej. Projekty zapewnią komplementarność i spójność regionalnego układu komunikacyjnego z istniejącymi oraz nowymi szlakami transportowymi, w szczególności autostradą A4 i drogami ekspresowymi S19 i S17, modernizowaną linią kolejową, portem lotniczym, a także dostępność do przejść granicznych w regionie. Działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Celem niniejszego działania jest poprawa powiązań komunikacyjnych i systemu komunikacji publicznej w województwie. Na Infrastrukturę komunikacyjną składają się następujące schematy: A. Drogi wojewódzkie, B. Drogi powiatowe, C. Drogi gminne, D. Transport publiczny, E. Infrastruktura kolejowa, F. Infrastruktura lotniska Rzeszów Jasionka. Środki finansowe przeznaczone do wykorzystania w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna w całym okresie programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki został przeznaczony na realizację przedmiotowego działania wynosi 25,78% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna, działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna stanowi załącznik nr 4.2 do sprawozdania. Analiza jakościowa Od początku realizacji Programu przeprowadzono łącznie 12 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,29 euro ( ,72 PLN). Złożono 328 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,78 euro ( ,79 PLN), tj. 145% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Wykres 43. Stan wdrażania działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro). 192

193 ,58 357,77 15,57 15,57 10,40 Wartość dofinansowania Wartość dofinansowania w we wnioskach poprawnych zatwierdzonych projektach pod względem formalnym 300,57 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 46,00 250,87 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 309,09 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK W ramach działaniu 2.1 zakontraktowano 97% alokacji środków, natomiast w złożonych wnioskach o płatność kwota dofinansowanie UE stanowiła 81% alokacji. Stopień realizacji osi jest na wysokim poziomie. W 2014r. planowane jest kontynuacja procesu kontraktacji projektów kluczowych, dzięki czemu zwiększy się realizacja wskaźników finansowych oraz absorpcja środków przewidzianych dla ww. działania. Wykres 44. Postęp finansowy działania 2.1 (%). 60,32 36,92 2, zakończono w trakcie realizacji niezakontraktowane Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 213 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,44 euro ( ,18 PLN). a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które zostały osiągnięte lub zostały przekroczone: Liczba projektów z zakresu transportu, Długość nowych dróg: lokalnych (gminnych i powiatowych), Długość zrekonstruowanych dróg, Długość zrekonstruowanych dróg: lokalnych (gminnych i powiatowych), Oszczędność czasu na zrekonstruowanych drogach w przewozach pasażerskich i towarowych (w min.), Liczba zakupionego/zmodernizowanego taboru komunikacji miejskiej, Przyrost liczby ludności korzystającej z komunikacji miejskiej wspartej w ramach programu. 193

194 Wartość docelowa dla roku 2015 wskaźnika Liczba projektów z zakresu transportu została przekroczona ponad dwukrotnie. Wysoki poziom wskaźników Długość zrekonstruowanych dróg: lokalnych (gminnych i powiatowych) oraz Oszczędność czasu a zrekonstruowanych drogach w przewozach pasażerskich i towarowych (w min) potwierdza, iż diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego przedstawiona w RPO WP jest właściwa. Zgodnie z ww. diagnozą sieć dróg regionalnych i lokalnych w województwie jest dobrze rozwinięta, natomiast poprawy wymaga stan techniczny infrastruktury. Dlatego też beneficjenci wnioskowali w tak dużym stopniu o przebudowę dróg. Poziom realizacji wskaźnika Przyrost liczby ludności korzystającej z komunikacji miejskiej wspartej w ramach programu przekroczył prawie dwukrotną wartość docelową dla roku Zgodnie z pismami i oświadczeniami w sprawie zachowania trwałości projektu, generowania dochodu i kwalifikowalności podatku VAT otrzymanych od beneficjentów działania 2.1, schemat D, osiągnięcie i utrzymanie zakładanego ww. wskaźnika w części projektów było niemożliwe. Beneficjenci wskazywali, jako główne przyczyny takiego stanu rzeczy tendencję spadkową jeśli chodzi o korzystanie z publicznych środków komunikacji miejskiej przez mieszkańców miast, spowodowane np. wzrostem liczby przewoźników prywatnych oferującym pasażerom tańsze usługi, wzrastającą liczbę osób bezrobotnych, spadkiem liczby uczniów stanowiących najliczniejszą grupę użytkowników komunikacji miejskiej, systematycznym wzrostem liczby rejestrowanych samochodów osobowych. W związku z tym, iż beneficjenci osiągali wartości ww. wskaźnika mniejsze o 25% od pierwotnie zakładanych, 5 projektów z ww. działania podlegało ponownej ocenie merytorycznej i strategicznej. Ocena ostatniego projektu zakończyła się w II półroczu 2013r., natomiast 4 projekty oceniane były w poprzednich okresach sprawozdawczych. Zarząd Województwa Podkarpackiego, zobowiązał wszystkich pięciu beneficjentów do podjęcia dalszych działań naprawczych, w celu poprawy osiągniętych wskaźników w projekcie i uzyskania ich wymiernych efektów. Biorąc powyższe pod uwagę, prawdopodobnie stopień realizacji ww. wskaźnika będzie niższy od zakładanego w umowach o dofinansowanie. b) Wskaźniki rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Oszczędność czasu na nowych i zrekonstruowanych drogach w przewozach pasażerskich i towarowych (euro/rok), Oszczędność czasu na nowych i zrekonstruowanych liniach kolejowych w przewozach pasażerskich i towarowych (euro/rok), Oszczędność czasu na zrekonstruowanych liniach kolejowych (min), Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna wskazano w odniesieniu do 213 zakończonych projektów, natomiast wartości szacunkowe określono na podstawie 232 podpisanych umów o dofinansowanie. Analizując wartości docelowe wskaźników, na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień ich osiągnięcia szacuje się na wysokim poziomie. c) Wskaźniki produktu, w których nie odnotowano postępów lub osiągnęły niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartości docelowe nie zostaną osiągnięte, natomiast istnieje możliwość, że ww. wartości ulegną zmianie: Długość nowych dróg, 194

195 Długość zrekonstruowanych dróg: regionalnych (wojewódzkich), Długość nowych dróg: regionalnych (wojewódzkich). W kolejnym okresie sprawozdawczym zakontraktowany zostanie projekt kluczowy pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 869 łączącej węzeł A-4 Rzeszów Zachodni z węzłem S-19 Jasionka, połączonej w sposób bezkolizyjny z istniejącymi drogami krajowymi nr 9 Radom Barwinek i nr 19 Kuźnica Rzeszów i linią kolejową L-71- etap IV budowa skrzyżowania dwupoziomowego z DK9 i wiaduktu nad linią kolejową L-71 oraz budowa drogi do Parku Technologicznego. Zrealizowanie tego projektu może nieznacznie poprawić wartości ww. wskaźników. d) Wskaźniki rezultatu i produktu, które osiągnęły niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartości docelowe nie zostaną osiągnięte (w nawiasie podano procentowy poziom osiągnięcia wartości docelowej dla roku 2015, zgodnie z podpisanymi umowami): Liczba pasażerokilometrów w zakupionym/zmodernizowanym taborze komunikacji miejskiej (0,86%), Długość nowych linii kolejowych (0%), Długość zrekonstruowanych linii kolejowych (75%), Liczba zakupionego taboru kolejowego (45%), Długość zrekonstruowanych dróg zniszczonych przez powódź (76%). Biorąc pod uwagę skalę rozbieżności wskaźnika Liczba pasażerokilometrów w zakupionym/zmodernizowanym taborze komunikacji miejskiej (wartość docelowa i wartość oszacowana na podstawie umów o dofinansowanie) należy stwierdzić, iż wskaźnik ten został błędnie oszacowany na etapie opracowywania RPO WP. Fakt, iż nabór wniosków w dziedzinie transportu publicznego przyniósł pozytywne efekty w postaci liczby projektów oraz pozostałych wskaźników. Nieosiągnięcie w pewnym stopniu może wynikać również z wcześniej wspomnianych problemów (opisanych we wskaźniku Przyrost liczby ludności korzystającej z komunikacji miejskiej wspartej w ramach programu) beneficjentów ze spadającą liczbą osób korzystających z komunikacji miejskiej. Wskaźnik produktu Długość nowych dróg: regionalnych (wojewódzkich) został osiągnięty w 22% natomiast zgodnie z podpisanymi umowami, zostanie osiągnięty w 28%. Na kontraktację oczekują 1 projekt kluczowy, który dotyczy: rozbudowy drogi wojewódzkiej. Realizacja powyższych projektu nie zasili ww. wskaźnika. Sytuacja ta potwierdza, iż w województwie podkarpackim zdecydowaną większość dróg wojewódzkich należy remontować, natomiast inwestycji dotyczących budowy nowych dróg jest bardzo mało. Początkowo Wykaz zawierał 16 projektów z zakresu dróg wojewódzkich na łączną wartość dofinansowania z EFRR 25,93 mln euro (108,74 mln PLN), w tym 2 projekty dotyczące budowy nowych dróg i 14 projektów dot. przebudowy lub modernizacji dróg. Na koniec okresu sprawozdawczego Wykaz zawiera 24 projekty na łączną wartość dofinansowania z EFRR 102,53 mln euro (430,02 mln PLN). Jeden projekt oczekuje na kontraktację, 13 projektów jest w trakcie realizacji. Do dnia 31 grudnia 2013r. zakończono realizację 10 projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,58 euro ( ,03 PLN). IZ RPO WP w celu osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika produktu Długość nowych dróg: regionalnych (wojewódzkich) przeprowadził dotychczas cztery nabory wniosków do Indykatywnego wykazu w ramach II osi priorytetowej - Infrastruktura techniczna, działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi wojewódzkie (schemat A) oraz nabór projektów w ramach konkursu. W ranach ww. naborów (projekty kluczowe) 195

196 powstały listy rezerwowe i w przypadku, gdy pojawiały się dodatkowe środki ZWP brał pod uwagę te projekty, co nadal będzie kontynuowane. Powyższe opisane sytuacje mogą przyczynić się do wzrostu wartości ww. wskaźników w tym zakresie, lecz nie osiągnie się pełnej wartości docelowej. W okresie sprawozdawczym nie wykazano postępów w realizacji wskaźników w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna schemat E Infrastruktura kolejowa: Długość nowych linii kolejowych oraz Liczba zakupionego taboru kolejowego ponieważ: w zakresie budowy nowych linii kolejowych nie został zatwierdzony żaden projekt i podpisana umowa o dofinansowanie, natomiast w zakresie zakupu taboru kolejowego jest podpisana jedna umowa i projekt jest w trakcie realizacji. Wartości ww. wskaźników nie ulegną poprawie, gdyż według harmonogramu naboru wniosków nie przewiduje się przeprowadzenie kolejnych konkursów w tych zakresach. W grudniu 2013r. zostały zakontraktowane ostatnie projekty z działania 2.1 dotyczące usuwania skutków powodzi z 2010r. Zgodnie z harmonogramem naboru wniosków nie przewiduje się przeprowadzenie kolejnego konkursu w tym zakresie, dlatego też wskaźnik prawdopodobnie nie ulegnie poprawie. Drogi Według danych GUS na rok 2012 na terenie województwa występuje sieć dróg powiatowych których całkowita długość wynosi 6 719,5 km, w tym dróg o twardej nawierzchni ulepszonej 6 229,5 km co stanowi 93 % całkowitej ich długości. Sieć dróg gminnych na obszarze województwa ma długość 9 206,4 km w tym dróg o twardej nawierzchni ulepszonej 5 613,3 km co stanowi 61 % całkowitej ich długości. W ramach zakończonych projektów w działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna na koniec 2013 roku w województwie podkarpackim, wybudowano: 7,54 km dróg wojewódzkich, 29,67 km dróg powiatowych, 37,58 km dróg gminnych, przebudowano: 25,53 km dróg wojewódzkich, 653,46 km dróg powiatowych, 221,5 km dróg gminnych. Zgodnie z zakontraktowanymi projektami zostanie wybudowanych 9,51 km dróg wojewódzkich, 30,23 km dróg powiatowych, 37,6 km dróg gminnych, przebudowanych zostanie: 113,96 km dróg wojewódzkich, 670,92 km dróg powiatowych, 235,45 km dróg gminnych. Zgodnie z powyższymi danymi w zakresie realizacji projektów dofinansowanych w ramach RPO WP w województwie przebudowuje się blisko 10% dróg powiatowych oraz ponad 2.5% dróg gminnych. W wyniku budowy i przebudowy ww. projektów zakłada się: uzyskanie przez firm oraz gospodarstw agroturystycznych bezpośredniego połączenia z ważnymi szlakami komunikacyjnymi, w tym: projekty na drogach wojewódzkich firm oraz gospodarstw agroturystycznych, projekty na drogach gminnych i powiatowych firm oraz gospodarstw agroturystycznych, uzyskanie lepszej dostępności komunikacyjnej terenów inwestycyjnych o powierzchni ha, projekty na drogach wojewódzkich - ok. 800 ha, projekty na drogach gminnych i powiatowych ha. Stan nawierzchni dróg w województwie podkarpackim jest zróżnicowany w poszczególnych regionach województwa. Na wykresie poniżej zaprezentowano natychmiastowe potrzeby remontowe ilustrując stosunek długości sieci w stanie złym do długości administrowanej w 196

197 danym województwie, otrzymując w ten sposób wskaźnik natychmiastowych potrzeb remontowych. Wykres 45. Rozkład wskaźników natychmiastowych potrzeb remontowych w województwie. Źródło: Raport o stanie technicznym sieci dróg krajowych na koniec 2012 roku. Zgodnie raportami i analizami w zakresie stanu technicznego sieci dróg krajowych w województwie podkarpackim należy stwierdzić, że stan techniczny tych dróg ulega poprawie. Jednakże mimo bardzo dużej ingerencji środków w ramach RPO WP w województwie podkarpackim nadal 27,5% dróg krajowych ma stan niezadowalający i 15,4 stan zły. Należy, również nadmienić, iż dostępność potencjałowa drogowa Polski w układzie gminnym, w której brano pod uwagę wyłącznie relacje krajowe wskazują, iż województwie podkarpackim obszarem lepszej dostępności obejmuje północno-zachodnią oraz centralną część regionu (z Rzeszowem). Dalej wartość wskaźnika maleje zarówno ku wschodowi, jak i na południe. W Bieszczadach notowane są najniższe poziomy wskaźnika dostępności potencjałowej w skali kraju. Widoczna jest wyraźna różnica w dostępności przestrzennej względem sąsiednich regionów (poza lubelskim). Dodatkowo zaznacza się strefa nieciągłości na linii Wisły, spowodowana brakiem mostów na południe od Tarnobrzega. Z perspektywy województwa podkarpackiego szczególnie ważna jest dostępność do ośrodków wojewódzkiego miasta Rzeszów oraz miast określonych jako biegun wzrostu. Mapa 8. Dostępność potencjałowa do ludności (2012r.) 197

198 Źródło: Diagnoza sytuacji społeczno gospodarczej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2013r. Dostępność transportowa wewnątrz województwa, mierzona odległością i czasem dojazdu z miast powiatowych do Rzeszowa wskazuje na utrudnioną dostępność szczególnie Ustrzyk Dolnych, Leska i Lubaczowa. 44 W 2013r. na drogach województwa podkarpackiego zmalała w bardzo dużym stopniu liczba wypadków drogowych (298 wypadków mniej w stosunku do poprzedniego roku oraz o 470 wypadków mniej od 2007r.) oraz ofiar śmiertelnych wypadków drogowych (40 ofiar mniej w stosunku do poprzedniego roku oraz 73 ofiar mniej od 2007r.). Wskaźniki te bardzo się zmieniły w stosunku do poprzedniego i 2007 roku, są mniejsze: 2013r (2012r i 2007r ) wypadków drogowych, w tym 184 (2012r. 224 i 2007r ) ofiar śmiertelnych. W wyniku realizacji projektów w działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna na terenie województwa podkarpackiego przewiduje się usprawnienie ciągów komunikacyjnych ważnych zarówno dla obszaru Polski wschodniej jak i całego kraju. Wybudowane ciągi wojewódzkich przyczynią się do sprawnego i bezpiecznego połączenia regionu z międzynarodowym, krajowym i regionalnym systemem transportowym. Budowa obwodnic oraz modernizacja wybranych odcinków wyeliminuje wąskie gardła, wyprowadzi ruch z centrum miast oraz poprawi bezpieczeństwo ruchu. Realizacja zadań ukierunkowanych na 44 Diagnoza sytuacji społeczno gospodarczej województwa podkarpackiego, Rzeszów, 2013r. 198

199 rozszerzenie dostępności komunikacyjnej przyczyni się do rozwijania konkurencyjności i ożywienia przedsiębiorczości. Mapa inwestycji PZDW wg programów i stanów realizacji stanowi załącznik nr 14 do sprawozdania. Mapa pokazuje wyraźnie komplementarność działań na drogach wojewódzkich a także z realizowaną autostradą A4. Transport publiczny W ramach zakończonych projektów w działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna na koniec 2013 roku w województwie podkarpackim, zakupiono/zmodernizowano 107 szt. taboru komunikacji miejskiej. W wyniku realizacji projektów w ramach transportu publicznego przyrost liczby ludności korzystającej z komunikacji miejskiej w miastach objętych projektami w 2013r. wynosi 5,4%, natomiast zgodnie z podpisanymi umowami będzie wynosił 6%. Jednakże w całym regionie w 2012r. w znacznym stopniu zmniejszyła się liczba przewozów pasażerów komunikacją miejską z 67 mln w 2008r., 62 mln w 2009r., 58 mln osób w 2010r., 54 mln osób w 2011r. do 48 mln w 2012r. Powyższe dane wskazują na to, iż w województwie podkarpackim nadal maleje liczba pasażerów komunikacji miejskiej. Wszelkie działania w ramach RPO WP służące modernizacji i rozwojowi systemów komunikacji miejskiej są istotne w kontekście tego negatywnego trendu. Infrastruktura kolejowa Długość linii kolejowych na terenie województwa podkarpackiego wynosi 972,977 km. Przez teren województwa podkarpackiego przebiega linia nr 91 o długości 161,154 km należąca do III-go Paneuropejskiego Korytarza Transportowego Zachód-Wschód (E30). Generalnie można stwierdzić, że sieć linii kolejowych na Podkarpaciu jest wystarczająca dla obsługi tego obszaru. Stan techniczny linii jest jednak niezadowalający z wyjątkiem linii nr 71 Ocice Rzeszów. Dla usprawnienia podróży koleją, koniecznym jest wykonanie rewitalizacji większości linii na terenie województwa podkarpackiego. Do końca 2013r. zakończono realizację 1 projektu w ramach, którego zrekunstruowano 16,67 km linii kolejowych, a oszczędność czasu na tych liniach wyniosła ,97 euro/rok i 538,51 min. Zgodnie z zakontraktowanymi 4 projektami zrekonstruowanych zostanie 75,05 km linii kolejowych, natomiast oszczędność czasu na zrekonstruowanych liniach kolejowych wyniesie ,67 euro/rok oraz 37,03 min. Dodatkowo zostanie zakupionych 5 szt. taboru kolejowego. Postęp rzeczowy w zakresie infrastruktury kolejowej jest na zadawalającym poziomie. W odniesieniu do wskaźnika dotyczącego nowych linii kolejowych należy wskazać - zbyt dużą kosztochłonność takiej inwestycji i brak realnej możliwości wykonania takiego zadania obecnie przez PKP. Należy także podkreślić, iż układ oraz długość linii kolejowych jest prawidłowy i wystarczający dla obsługi obszaru województwa podkarpackiego, co zostało wyraźnie wskazane w RPO WP. Zgodnie z kierunkami wsparcia określonymi w Programie w odniesieniu do sieci kolejowej, za konieczne inwestycje uznano modernizację istniejących odcinków sieci kolejowej, a jedynie w ograniczonym zakresie wskazano na potrzebę budowy nowych odgałęzieni. Stąd też nieosiągnięcie zaplanowanego (i tak w niskiej wysokości) omawianego wskaźnika pozostaje bez wpływu na podstawowe założenia wsparcia infrastruktury kolejowej wyrażone w Programie. 199

200 Infrastruktura lotniska Rzeszów Jasionka Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka jest regionalnym lotniskiem międzynarodowym dla ruchu pasażerskiego i cargo wpisane do sieci TEN-T (droga startowa o nawierzchni asfaltobetonowej, ma długość 3200 m i szerokość 45 m). Może przyjmować wszystkie typy samolotów, zarówno w komunikacji krajowej, jak i międzynarodowej. Na terenie Portu Lotniczego zorganizowane jest przejście graniczne, w związku z czym posiada on status lotniska międzynarodowego. Ilość pasażerów obsłużonych w 2012 roku to osób, a na podstawie Master Planu dla Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka w 2018r. planuje się obsłużyć pasażerów, a w 2023r pasażerów. Planowany kierunek rozwoju - regionalne lotnisko międzynarodowe dla ruchu pasażerskiego i CARGO w sieci TEN-T. Dynamicznie rozwijający się Port Lotniczy Rzeszów Jasionka powinien mieć stworzone warunki do skutecznego konkurowania z regionalnymi lotniskami zlokalizowanymi na terenie sąsiednich województw. Wymaga to dalszego inwestowania w rozwój infrastruktury lotniczej oraz około lotniskowej w szczególności: zwiększenia przepustowości lotniska, budowy terminalu obsługi przewozów towarowych CARGO, rozbudowy i modernizacji infrastruktury lotniskowej. Optymalne wykorzystanie transportu lotniczego wymaga utworzenia warunków, poprzez objęcie wspólnym programowaniem, aby istniejące obiekty przekształcić w kompatybilne funkcjonalnie elementy zintegrowanego systemu. Dotyczy to głównie lotnisk lokalnych i lądowisk, ponieważ Port Lotniczy Rzeszów Jasionka ze względu na skalę działalności powinien być objęty indywidualnym programowaniem. Transport lotniczy będący wewnętrznie złożonym układem musi równocześnie tworzyć element kompatybilny z całym systemem transportowym województwa podkarpackiego. Rozwój innych gałęzi transportu na poziomie województwa, powiatu i gminy powinien w odpowiednim zakresie uwzględniać powiązanie z transportem lotniczym. Ocena postępu rzeczowego w II osi priorytetowej W okresie sprawozdawczym przeprowadzono badanie pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata , w którym zdiagnozowano, iż do przyczyn nieosiągnięcia wartości docelowych wskaźników należy: ograniczona liczba beneficjentów, którzy mogliby realizować projekty dotyczące budowy/modernizacji linii kolejowych PKP PLK S.A. nie przygotowała żadnej inwestycji dotyczącej budowy linii kolejowej na obecny okres programowania, zmiany w przepisach dotyczących OOŚ, które spowodowały konieczność uzupełnienia dokumentacji niezbędnej do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i zgody na realizację przedsięwzięcia kwestia ta dotyczy projektów obejmujących budowę/modernizację dróg wojewódzkich: na etapie przygotowania Programu opracowano wstępną listę inwestycji, które miały zostać objęte dofinansowaniem i w oparciu o które oszacowano wskaźniki produktu dotyczące budowy/modernizacji dróg wojewódzkich. Następnie zaistniał problem niedostosowania polskiego prawa w zakresie OOŚ do prawa unijnego, w tym kwestia konieczności uzyskania pozwolenia na budowę w procesie inwestycyjnym a sporo przedsięwzięć dotyczących dróg wojewódzkich w ramach RPO WP miało być realizowanych w oparciu o zgłoszenie robót budowlanych. Konieczność uzyskania pozwoleń na budowę spowodowała, że wszystkie inwestycje wymagały ponownego wydatkowania pieniędzy na projekty budowlane (tzw. pełną dokumentację budowlaną), co w efekcie spowodowałoby znaczne wydłużenie czasu potrzebnego na przygotowanie inwestycji oraz zwiększenie kosztów przedsięwzięcia. W trybie awaryjnym IZ RPO WP poszukiwała innych inwestycji, 200

201 które mogłyby być realizowane, jednak nie były one w stanie wygenerować wartości docelowych wskaźników, założonych w Programie, błędne oszacowanie kosztów jednostkowych (wzrost cen w sektorze budowalnym w pierwszych dwóch latach realizacji Programu) oraz tendencja spadku udziału transportu publicznego w transporcie lokalnym (wynikająca m.in. z przyrostu liczby samochodów osobowych w województwie, por. dalej). Z kolei do przyczyn nadwykonania w wskaźników II osi priorytetowej zalicza się: realizowanie przez beneficjentów projektów o niższej wartości niż zakładano przy programowaniu wartości docelowych wskaźnika, co pozwoliło na realizację większej liczby projektów w danym zakresie; realokacja środków związana z dużym zainteresowaniem beneficjentów realizacją projektów z danego zakresu, co spowodowało większe wykonanie wskaźników; trudność w określeniu wartości docelowej na etapie programowania ze względu na brak dokładnych danych, które posłużyłyby do prawidłowego wyliczenia jego wartości, a także zmiana sytuacji społeczno-gospodarczej w toku wdrażania Programu; zmiana wartości docelowej wskaźnika w trakcie wdrażania Programu ze względu na występujące na danym etapie przekonanie o niemożności jej osiągnięcia oraz zmiana sytuacji, zgłoszenie większej liczby projektów i w efekcie przekroczenie zmniejszonej wartości docelowej wskaźnika; aplikowanie beneficjentów o mniejszą niż maksymalna dostępna wartość dofinansowania, a także wygenerowanie dodatkowych oszczędności w projektach (np. w przetargach), co przełożyło się na możliwość realizacji większej niż założono liczby projektów. Dodatkowo badanie podkreśla, że jednym z czynników, który ma wpływ na stopień realizacji wskaźników RPO WP jest sytuacja społeczno-gospodarcza i zmiany zachodzące w województwie podkarpackim na przestrzeni lat wdrażania Programu. Przykładem może być widoczny przyrost osób rezygnujących z komunikacji miejskiej, oraz osób młodych migrujących poza granice województwa co utrudniało realizację wskaźnika dotyczącego wzrostu z korzystania z komunikacji miejskiej. Badanie potwierdza, iż IZ RPO WP podejmował wszelakie możliwe kroki w celu osiągnięcia wartości docelowych zagrożonych wskaźników (szczegóły w punkcie Analiza jakościowa). Badanie wskazuje również, iż szereg pozytywnych inwestycji związanych z Lotniskiem Rzeszów-Jasionka, jakie poczynione zostały w czasie realizacji RPO WP w dużej mierze stanowi czynnik rozwoju wykorzystywania tego środka transportu, który w obecnych czasach jest jednym z kluczowych elementów, przyczyniającym się do rozwoju gospodarczego. Niewątpliwie ważne wydaje się więc monitorowanie efektów, jakie niosą za sobą poczynione inwestycje lotniskowe. Brak wskaźników na poziomie Programu bowiem powoduje trudności w monitorowaniu rzeczywistych efektów, osiągniętych dzięki realizacji tych przedsięwzięć. Ogromną szansą dla budowania konkurencyjności województwa podkarpackiego wydają się być więc inwestycje lotniskowe, jakie poczynione zostały w ramach Programu RPO WP. Ciągłe działania w tym zakresie i rozwój portu lotniczego Rzeszów-Jasionka bez wątpienia stanowią dobrą podstawę do poprawy dostępności przestrzennej oraz konkurencyjności inwestycyjnej i turystycznej Podkarpacia, co ma swoje odzwierciedlenie w realizacji głównego celu RPO WP. Działania mające na celu zapewnienie międzynarodowych standardów Lotniska i związanego z tym zwiększenia jego dostępności są niewątpliwie ważnym impulsem do rozwoju przedsiębiorczości. Możliwość pozyskania środków w ramach RPO WP w latach stworzyło niewątpliwie ogromną szansę na przyspieszenie rozwoju społeczno - gospodarczego regionu, charakteryzowanego jako teren o cechach peryferyjnych. Projekty przyczyniły się bowiem do generowania dochodów przez podmioty z otoczenia branży lotniskowej (usługi gastronomiczne, handlowe, transport na lotnisko/ z lotniska), a także inne firmy z regionu rzeszowskiego. Ponadto stworzone zostały warunki 201

202 do dalszego rozwoju, a także redukcji uległ problem dysproporcji w rozwoju portów lotniczych w kraju. Jedna z głównych rekomendacji badania wskazuje, że w kolejnym programowaniu należy zrezygnować z monitorowania wskaźnika Całkowita długość nowych linii kolejowych, który jest trudnym do realizacji we wszystkich RPO i nie zostanie osiągnięty w żadnym RPO spośród 3 województw, które go określiły. Zdecydowana większość województw (13) nie zakłada tego wskaźnika. Ponadto wskaźnik określony na poziomie 6 km (RPO WP) nie wpływa znacząco na zmianę kolejowej struktury komunikacyjnej. Należy mieć na uwadze, że budową nowych linii kolejowych zajmuje się jeden podmiot - w przypadku rezygnacji z wcześniejszych planów nie ma możliwości pozyskania innych beneficjentów. Ogólne rekomendacje wskazano w punkcie Analiza jakościowa. 45 Działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna Celem niniejszego działania jest poprawa stanu i efektywności wykorzystania infrastruktury energetycznej. Środki finansowe przeznaczone do wykorzystania w ramach działania 2.2 Infrastruktura energetyczna na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację przedmiotowego działania wynosi 5,78% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna, działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna stanowi załącznik nr 4.2 do sprawozdania. Analiza jakościowa Od początku realizacji Programu przeprowadzono 2 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,12 euro ( ,91 PLN). Złożono 301 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,5 euro ( ,46 PLN), tj. 196% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Wykres 46. Stan wdrażania działania 2.2 Infrastruktura energetyczna w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,63 43,15 83,91 36,37 64,20 36,44 69, ,33 Wartość dofinansowania Wartość dofinansowania w we wnioskach poprawnych zatwierdzonych projektach pod względem formalnym Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 9,36 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK Raport końcowy badania ewaluacyjnego pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO WP Województwa Podkarpackiego na lata

203 W ramach działania 2.2 zakontraktowano 93% alokacji środków, natomiast w złożonych wnioskach o płatność kwota dofinansowanie UE stanowiła 53% alokacji. Stopień realizacji osi jest na wysokim poziomie. W styczniu 2014r. planowana jest kontraktacja projektu kluczowego, dzięki czemu zwiększy się realizacja wskaźników finansowych oraz absorpcja środków przewidzianych dla tego działania. Wykres 47. Postęp finansowy działania 2.2 (%). 42,92 49,69 7, zakończono w trakcie realizacji niezakontraktowane Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 121 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,82 euro ( ,41 PLN). a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Liczba projektów z zakresu energii odnawialnych, Dodatkowa moc zainstalowana energii ze źródeł odnawialnych, Liczba projektów mających na celu poprawę jakości powietrza. Wskaźnik Dodatkowa moc zainstalowana energii ze źródeł odnawialnych w wyniku renegocjacji Programu została zmniejszona wartość z 63 MW do 6,2 MW. Wartości szacunkowe określono na podstawie 225 podpisanych umów o dofinansowanie. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników szacuje się na wysokim poziomie. b) Wskaźnik produktu, który osiągnął niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartość docelowa nie zostanie osiągnięta: Liczba projektów dotyczących infrastruktury przesyła energii elektrycznej. W ramach działania 2.2 na koniec okresu sprawozdawczego żaden wskaźnik nie osiągnął pełnej założonej wysokości, jednakże sądząc po wartościach wskaźników według podpisanych umów o dofinansowanie prawie wszystkie wskaźniki zostaną osiągnięte w 100% a nawet przekroczone. Należy uznać, iż realizacja wskaźników przebiega zgodnie z oczekiwaniami. Wyjątkiem jest wskaźnik Liczba projektów dotyczących infrastruktury przesyłu energii elektrycznej, gdyż jak wspomniano wyżej, w tym zakresie został złożony tylko jeden wniosek, który następnie uzyskał negatywną ocenę formalną. Podkreślić należy, iż obszar wsparcia działania 2.2 obejmujący inwestycje w zakresie energii odnawialnych 203

204 należy do trudniejszych, w którym realizowane są przedsięwzięcia o nowatorskim charakterze w skali województwa podkarpackiego. Według danych GUS w ostatnim dziesięcioleciu następuje ciągły wzrost ilości energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych, co przy jednoczesnym spadku pozyskania energii pierwotnej daje systematyczny wzrost udziału tej energii w pozyskiwaniu ogółem. Struktura wytwarzania energii elektrycznej z wykorzystaniem zasobów odnawialnych wskazuje, że największy udział w wytwarzaniu tej energii mają elektrownie i elektrociepłownie wykorzystujące energię biomasy oraz elektrownie wodne. Ponadto coraz istotniejszą rolę odgrywają źródła wykorzystujące wiatr oraz biogaz. Oprócz konwencjonalnych źródeł wytwarzania energii elektrycznej i ciepła na terenie województwa podkarpackiego funkcjonują urządzenia wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych, tj. potencjał wód płynących, energię wiatrową, słoneczną a także pochodzącą z biogazu i biomasy. Województwo podkarpackie posiada dobre warunki naturalne do rozwoju infrastruktury odnawialnych źródeł energii. Na terenie województwa podkarpackiego ze wszystkich źródeł biomasy w największym stopniu wykorzystywane jest drewno oraz rzepak. Natomiast, niewiele stosuje się innych roślin energetycznych oraz słomy, biogazu wysypiskowego i biogazu z oczyszczalni ścieków. Nie wykorzystuje się siana, biogazu roślinnego i biogazu ze ścieków przemysłowych. W ostatnich latach zauważa się wzrost zabudowy nowych elektrowni wiatrowych. Zgodnie z danymi od r. nastąpił blisko 22-krotny wzrost mocy zainstalowanej w elektrowniach wiatrowych. Na początku 2012r. w województwie funkcjonowało 18 elektrowni wodnych, kilka projektowano i jedna była w trakcie realizacji. Województwo podkarpackie należy do czołówki województw, w których roczna sprzedaż kolektorów słonecznych należy do największych w kraju. Korektory słoneczne są jedną z najbardziej rozpowszechnionych technologii OZE, wykorzystywanych na terenie województwa głównie do podgrzewania ciepłej wody 46. Wzrost zapotrzebowania na energię, która wynika z rozwoju gospodarczego województwa w pewien sposób ogranicza ilość zasobów naturalnych i przyczynia się do zwiększenia zanieczyszczenia środowiska. W 2012r. zmniejszyła się produkcja energii elektrycznej ogółem 2 664,7 GWh, gdzie w 2011r. wskaźnik ten wynosił 2 876,5 GWh, a w 2008r ,2 GWh. Mała efektywność w tym zakresie niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji, do których należy między innymi wyczerpywanie się potencjalnych zasobów, dostępnych w regionie i tym samym hamowanie wzrostu społeczno-gospodarczego 47. Trzeba zaznaczyć, iż w konkursie przeprowadzonym w 2012r. zainteresowanie naborem było bardzo duże, gdzie wartość złożonych wniosków była ponad dwukrotnie większa niż alokacja przeznaczona na konkurs. Sytuacja ta wskazuje, iż środków w zakresie infrastruktury energetycznej w ramach RPO WP jest zbyt mała do olbrzymich potrzeb województwa. 46 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2013r. 47 Raport końcowy badania ewaluacyjnego pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO WP, Rzeszów 2013r. 204

205 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Informacje nt. problemów przedstawiono w pkt Oś priorytetowa 3: Społeczeństwo informacyjne Celem niniejszej osi jest tworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację III osi priorytetowej wynosi 5,67% alokacji EFRR na RPO WP Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Tabela 4.3 Postęp fizyczny wg priorytetów Oś priorytetowa 3: Społeczeństwo informacyjne stanowi załącznik nr 4.3 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach III osi priorytetowej RPO WP nie przeprowadzono konkursu wniosków. Ocenie formalnej poddany został jeden projekt tj. indywidualny projekt kluczowy pn. Kompleksowa informatyzacja Centrum Medycznego w Łańcucie Sp. z o. o. jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM, który następnie zatwierdzono do realizacji. Ponadto kontynuowano proces podpisywania umów o dofinansowanie wniosków złożonych w dotychczas ogłoszonych konkursach. Jednocześnie w 2013r. podejmowano działania w celu przyśpieszenia tempa realizacji indywidualnych projektów kluczowych, które polegały na współpracy z beneficjentami w zakresie np. uzupełnień lub ostatecznego ustalenia zakresów rzeczowych. Od początku realizacji Programu przeprowadzono 2 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,37 euro (70 mln PLN). Złożono 60 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,16 euro ( ,04 PLN), tj. 295% szacunkowej kwoty przeznaczonej na ich dofinansowanie. W okresie sprawozdawczym w ramach III osi priorytetowej oceniono pozytywnie pod względem formalnym 1 projekt (projekt kluczowy) na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,14 euro ( PLN), natomiast od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 73 (w tym 21 projektów kluczowych) na łączną wartość dofinansowania ,09 euro ( ,35 PLN). W 2013r. zatwierdzono do realizacji 1 projekt o wartości wnioskowanego dofinansowania ,14 euro ( PLN), zaś od początku wdrażania Programu zatwierdzono do realizacji 59 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania ,47 euro ( ,21 PLN). W okresie sprawozdawczym podpisano 6 umów/decyzji, w tym 2 dotyczące projektów kluczowych, natomiast od początku realizacji Programu 59 umów/decyzji (w tym 21 projekty kluczowe) na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,24 euro ( ,93 PLN), co stanowi 93% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach III osi priorytetowej. Biorąc pod uwagę obecny poziom kontraktacji oraz projekty oczekujące na kontraktację (59 zakontraktowanych z 73 pozytywnie ocenionych) można stwierdzić, iż stopień realizacji założeń finansowanych jest na zadawalającym wysokim poziomie. Zgodnie 205

206 z Harmonogramem naboru wniosków o dofinansowanie nie planuje się w przyszłym okresie sprawozdawczym kolejnych naborów. W wyniku realizacji projektów już zakontraktowanych oraz projektów, które oczekują na podpisanie umów o dofinansowanie zostaną udostępnione usługi i aplikacje dla obywateli e-edukacja, e-administracja, e-integracja oraz wybudowana zostanie nowoczesna infrastruktura telekomunikacyjna, w tym sieci szerokopasmowe. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 130 wniosków beneficjentów o płatność na kwotę dofinansowania z EFRR ,88 euro ( ,60 PLN). Od początku realizacji Programu zatwierdzono 239 wniosków beneficjentów o płatność na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,41 euro ( ,98 PLN), co stanowi 23% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach III osi priorytetowej (w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego odnotowano znaczny wzrost ponieważ na koniec 2012r. poziom ten wynosił 9,65%). Ponadto w okresie sprawozdawczym na rzecz beneficjenta zrealizowano płatności w kwocie ,35 euro ( ,51 PLN), zaś od początku realizacji programu w kwocie ,17 euro ( ,80 PLN). Od początku realizacji Programu w ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od oraz od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej zadeklarowano ,26 euro. Wykres 48. Stan wdrażania III osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,73 0,40 0,40 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 65,46 63,49 3,66 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 8,96 15,37 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 0,00 7,67 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach skierowanych przez IC do KE 67,99 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK (07-13). Obecnie, poziom kontraktacji kształtuje się na wysokim poziomie i wynosi 93%, stopień ten w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego wzrósł nieznacznie. Jednakże kontraktacja pozostałych projektów konkursowych oraz indywidualnych projektów kluczowych w pełni wyczerpie alokację przewidzianą na realizację inwestycji w ramach osi priorytetowej. Poziom płatności, który w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego znacząco wzrósł i wynosi 23% (na koniec 2012r. - 9,65%), choć relatywnie niższy nadal będzie wzrastał. Postęp ten wynika z intensywnej realizacji projektów złożonych w pierwszym oraz drugim konkursie, a także kontraktacji indywidualnych projektów kluczowych (do zakontraktowania pozostały 2 indywidualne projekty kluczowe). Niski poziom płatności wynika głównie z tego, iż wydatki 206

207 przeznaczone na realizację niewielkich projektów wyłonionych w ramach pierwszej edycji konkursu zostały w większości całkowicie zrealizowane. Ponadto na taki poziom płatności na obecnym etapie realizacji RPO WP zdecydowanie miał wpływ, późny termin ogłaszanych konkursów spowodowany oczekiwaniem na program pomocy publicznej. Jednocześnie na stan płatności mają w zdecydowanym stopniu wpływ realizowane indywidualne projekty kluczowe, które zagospodarowywują jej alokację aż w 67%, przy czym do końca okresu sprawozdawczego nie zakończyła się realizacja żadnego z nich. Taka sytuacja wynika głównie z ich złożoności oraz z powstałych na etapie ich przygotowywania do realizacji i wdrażania znacznych utrudnień i komplikacji. Jednocześnie w przypadku indywidualnych projektów kluczowych realizowanych przez szpitale powiatowe w ramach PSIM zaistniała konieczność wydłużenia ich realizacji z uwagi na terminy integracji z projektem głównym realizowanym przez województwo podkarpackie pn. Podkarpacki System Informacji Medycznej PSIM, na który składają się projekty. Należy jednak mieć na uwadze, iż w ramach drugiego naboru przeprowadzono w poprzednim okresie sprawozdawczym, wybrano kolejne inwestycje, których kontraktacja i realizacja rozpoczęła się w drugiej połowie 2012r. Do końca okresu sprawozdawczego zakontraktowano wszystkie projekty, które zostały zatwierdzone do realizacji tj. 59 przedsięwzięć, zaznaczyć należy, iż do zatwierdzenia pozostaje 14 projektów ocenionych pozytywnie. W przyszłym okresie sprawozdawczym spodziewany jest znaczny wzrost płatności, ponieważ większość inwestycji zgodnie z harmonogramem jest w ostatniej fazie realizacji. Zatem nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację ww. osi. Zaznaczyć należy, iż w ramach ogłoszonego konkursu zastosowano proces odpowiedniego skoordynowania wsparcia inwestycji w ramach Programu ze wsparciem udzielonym w ramach POIG oraz zapewniono komplementarność projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego realizowanych na poziomie regionalnym z projektami realizowanymi na poziomie krajowym. W związku z tym, w Regulaminie dotyczącym drugiego naboru zawarto zapisy wykluczające możliwość składania projektów przez jednostki samorządu terytorialnego objęte projektem kluczowym PSeAP Podkarpacki System e-administracji Publicznej. Ponadto, składane projekty dotyczące ww. zakresu przez inne niż wskazane powyżej jednostki nie mogły powielać funkcjonalności istniejących centralnych bądź regionalnych systemów dziedzinowych lecz powinny być komplementarne do rozwiązań, które oferują: e-puap, Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 (OST 112), pl.id polska ID karta. Ponadto w zakresie e-zdrowia wykluczono możliwość składania projektów przez jednostki, które są objęte projektem kluczowym Samorządu Województwa Podkarpackiego pn. Podkarpacki System Informacji Medycznej PSIM oraz jednostki znajdujące się w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata w zakresie Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej. Dodatkowo, projekty składane w zakresie e-zdrowia przez inne niż wskazane powyżej jednostki miały być w pełni komplementarne z ww. indywidualnym projektem kluczowym. Ponadto w zakresie e-zdrowia projekty nie mogły powielać funkcjonalności (zakresów) istniejących rozwiązań, lecz powinny zapewniać interoperacyjność z rozwiązaniami przewidzianymi w ramach Krajowego Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia, które oferują następujące projekty: 207

208 Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych, Platforma Udostępniania On-line Przedsiębiorcom Usług i Zasobów Cyfrowych Rejestrów Medycznych, Systemy związane z przebudową, dostosowaniem, utrzymywaniem i monitorowaniem rejestrów i innych zasobów ochrony zdrowia przez organy publiczne, w tym administrację państwową i samorządową Platforma Rejestrów Ochrony Zdrowia (PROZ). Jednocześnie projekty z zakresu Systemów Informacji Przestrzennej nie mogły powielać funkcjonalności istniejących systemów krajowych (np. Geoportal) i kierunków rozwoju tych systemów. We wszystkich przypadkach, kiedy zachodziła ewentualna możliwość nakładania się zakresu rzeczowego, czy też funkcjonalności przewidzianych w ramach projektów składanych do dofinansowania w naborze wniosków z projektami przewidzianymi do realizacji w programach krajowych tut. Urząd kierował zindywidualizowane wystąpienia zawierające charakterystykę wniosków będących przedmiotem oceny w celu koordynacji wsparcia na przedsięwzięcia z zakresu e-usług. Zapytania zmierzały do uzyskania jednoznacznego potwierdzenia braku nakładania się zakresów rzeczowych i funkcjonalności ocenianych projektów, co było warunkiem pozytywnej oceny formalnej ocenianych wniosków o dofinansowanie. W okresie sprawozdawczym zakończyła się realizacja 3 projektów, natomiast łącznie zakończono realizację 18 z 59 przedsięwzięć. IZ RPO WP w ramach prowadzonych działań, w przypadku opóźnień w projektach, analizuje każdy przypadek indywidualnie motywując beneficjentów do maksymalnego przyspieszania realizacji projektów. Analizując zakończone projekty należy stwierdzić, że postęp finansowy w III osi priorytetowej jest na średnim poziomie (10% wydatkowania alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową). Jednocześnie postęp rzeczowy 12 wskaźników w zakończonych projektach wykazuje, iż 5 wsk. (42% wszystkich wsk.) osiągnęło już wartość docelową, 2 wskaźniki (17%) osiągnęły wartość powyżej 75%, 1 wsk. osiągnął wartość między 50-75%, 4 wsk. osiągnęły wartości między 0-50%. Analizując ww. informacje podkreśla się, iż przy 1/10 wydatkowanej alokacji, 58% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnęło wartości docelowe między 75% a 100% (lub powyżej). Trzeba zaznaczyć, iż w podpisanych umowach zaangażowano 93% alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową. W ramach podpisanych umów 7 wsk. (58% wszystkich wsk.) osiągnie/przekroczy wartości docelowe, 3 wsk. osiągnie wartości między 89-97%, natomiast 2 wsk. osiągnie wartości między 1-50% wartość docelowej. Sytuacja ta wskazuje, iż 83% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnie pełny postęp rzeczowy. Postęp rzeczowy w realizacji wskaźników, w tej osi priorytetowej jest wyższy od postępu finansowego. Powyższy stopień osiągnięcia wskaźników celu ww. osi priorytetowej potwierdza realizację celu głównego RPO WP jakim jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia, a także celu Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata : Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zwiększenia zatrudnienia oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności. 208

209 Działania wspierane w ramach niniejszej osi priorytetowej przyczyniają się do realizacji celów Strategii Europa 2020 i jednocześnie wpisują się w poszczególne obszary Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa Więcej informacji w tym zakresie podano punkcie Od początku realizacji Programu w ramach III osi priorytetowej dominującą grupę beneficjentów stanowią jednostki samorządu terytorialnego realizujące 25 projektów o wartości dofinansowania z EFRR wynoszącej ,03 euro ( ,57 PLN), z uczelniami, jednostkami naukowymi podpisano 8 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,21 euro ( ,89 PLN), z administracją rządową podpisano 2 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,13 euro ( ,55 PLN), z organizacjami non profit zawarto również 2 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR wynoszącą ,24 euro ( ,88 PLN), natomiast z innymi beneficjentami tj. publiczne zakłady opieki zdrowotnej podpisano 21 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,82 euro ( ,23 PLN). Ponadto w ramach osi podpisano 1 umowę z przedsiębiorstwem o łącznej wartości dofinansowania z EFRR wynoszącej ,80 euro ( ,81 PLN). Wykres 49. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach III osi priorytetowej na dzień 31 grudnia 2013r. (%). organizacja non profit 0,5% ogany władzy, administracja rządowa 7,5% przedsiębior stwa 0,6% uczelnie, jednostki naukowe 4,0% inne 18,1% jst 69,3% Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Od początku realizacji Programu w ramach III osi priorytetowej podpisano 53 umowy na realizację projektów na obszarach miejskich, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,83 euro ( ,25 PLN). Natomiast 6 umów na obszarach wiejskich na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,41 euro ( ,68 PLN), co stanowi 2,87% wartości zakontraktowanych projektów. Nie można jednakże jednoznacznie określić liczby projektów, która dotyczy wyłącznie terenów miejskich lub terenów wiejskich, dlatego że większość z nich ma zasięg regionalny (powiatowy lub wojewódzki). Zasadniczo środki na rozwój e-administracji trafiają w dużej części do stolicy regionu, gdzie powstają projekty, które mają jednak często wymiar ogólnoregionalny (np. Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa, Podkarpacka Platforma Antyplagiatowa) czy aglomeracyjny ( Budowa regionalnej sieci szerokopasmowej aglomeracji rzeszowskiej ResMAN Etap II ). Duże środki trafiają również do ośrodków subregionalnych Jarosławia, Krosna i Tarnobrzega. Ze względu na specyfikę 209

210 projektów teleinformatycznych środki na ich realizację są przypisane do miast lub sieci miast, w których są one wdrażane, ale ich oddziaływanie ma zdecydowanie szerszy zasięg. Efekty realizacji większości projektów dotyczą także obszarów wiejskich, co znajduje odzwierciedlenie we wskaźniku Liczba osób, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu. Zgodnie z tym wskaźnikiem dostęp do Internetu na terenach wiejskich w 2013 roku uzyskało ponad 38 tys. osób z ponad 52 tys. osób ogółem. Zaznaczyć należy, iż wartość ww. wskaźnika przekroczyła zaplanowaną na 2015r. wartość docelową. Wykres 50. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach III osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%). Obszary wiejskie 2,87% Źródło: KSI SIMIK (07-13). Obszary miejskie 97,13% Od początku realizacji Programu w ramach III osi priorytetowej na obszarze defaworyzowanym realizowanych jest 11 projektów (co stanowi 19% wszystkich podpisanych umów), na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,21 euro ( ,73 PLN), (co stanowi 6% wartości wszystkich podpisanych umów), w tym powiat: bieszczadzki 1 umowa na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,2 euro ( ,13 PLN), kolbuszowski 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,76 euro ( ,23 PLN), leski 1 umowa na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,17 euro ( ,34 PLN), lubaczowski 2 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,4 euro ( PLN), niżański 1 umowa na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,81 euro ( ,89 PLN) oraz strzyżowski 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,86 euro ( ,14 PLN). 210

211 Mapa 9. Projekty w ramach III osi priorytetowej Społeczeństwo informacyjne wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r stalowowolski m. Tarnobrzeg tarnobrzeski mielecki dębicki kolbuszowski rzeszowski ropczycko-sędziszowski m. Rzeszów niżański łańcucki leżajski przeworski jarosławski lubaczowski strzyżowski m. Krosno 0.04 brzozowski przemyski m. Przemyśl jasielski krośnieński Wartość projektów w mln euro: sanocki leski bieszczadzki Dofinansowanie UE w mln euro: Liczba projektów (>=;<) W ramach przedmiotowej osi dofinansowane uzyskało 7 projektów o charakterze regionalnym realizowanych na terenie wielu powiatów o wartości ogółem 49,86 mln euro (209,14 mln PLN), w tym dofinansowanie z EFRR 41,09 mln euro (172,36 mln PLN). W ramach III osi priorytetowej na koniec 2013r. zakontraktowano 59 projektów, z czego: 6 projektów z łącznym dofinansowaniem z EFRR ,60 euro ( ,61 PLN) w zakresie budowy/rozbudowy sieci szerokopasmowej, 211

212 3 projekty z łącznym dofinansowaniem z EFRR ,89 euro ( ,57 PLN) w zakresie budowy systemu informacji przestrzennej, 50 projektów z łącznym dofinansowaniem z EFRR ,75 euro ( ,75 PLN) w zakresie e-zdrowia, e-administracji i e-edukacji. Informacje na temat projektów realizowanych w innych programach operacyjnych w ramach perspektywy finansowej w województwie podkarpackim zamieszczono w załączniku nr 17. W okresie sprawozdawczym nie zrealizowano badań ewaluacyjnych dotyczących oceny efektywności III osi priorytetowej. Zrealizowano natomiast badanie pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata w trakcie, którego analizie i ocenie poddano stopień realizacji wskaźników tej osi. Ewaluator na potrzeby niniejszego badania dokonał analizy przypisanych do III osi priorytetowej wskaźników, ich wartości i podejmowane w ramach PRO WP działania w celu ich osiągnięcia. Zdaniem ewaluatora efekty działań podejmowanych w ramach RPO WP w zakresie budowania społeczeństwa informacyjnego wydają się być zadawalające. Szybki wzrost osób posiadających dostęp do Internetu oraz wyrównywanie różnic w tym zakresie, pomiędzy miastem i wsią przyczyniają się do wzrostu lokalnej przedsiębiorczości. Ważne jest także coraz lepsze wykorzystanie możliwości technicznych, jakie daje internet w sferze publicznej poprzez realizację projektów w dużej części usprawniających pracę i przyczyniających się do rozwoju społeczno gospodarczego regionu. 48 Projekty kluczowe Zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podakpackiego na lata w ramach III osi priorytetowej realizowanych będzie 23 projekty na łączną kwotę dofinansowania w wysokości 45,31 mln euro (190,041 mln PLN), co stanowi 67% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach tej osi. W okresie sprawozdawczym złożono wniosek o dofinansowanie indywidualnego projektu kluczowego, tj.: projekt pn. Kompleksowa informatyzacja Centrum Medycznego w Łańcucie Sp. z o. o. jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej PSIM, na kwotę dofinansowania z EFRR ,63 euro ( PLN), realizowany przez Centrum Medyczne w Łańcucie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W dniu 15 października 2013r. ZWP uchwałą nr 279/6796/13 dokonał zmiany Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata , w tym w ramach III osi priorytetowej - polegającej na usunięciu z ww. Wykazu przedsięwzięcia pn. Kompleksowa Informatyzacja Zespołu Opieki Zdrowotnej nr 2 w Rzeszowie jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej PSIM oraz na warunkowym wprowadzeniu na listę projektów kluczowych projektu pn.: Kompleksowa informatyzacja Szpitala Miejskiego w Przemyślu jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej PSIM, a także przedsięwzięcia pn.: eprz otwarta platforma e-usług zintegrowana z systemem informatycznym nowej generacji. Przyczyną usunięcia ww. inwestycji z Wykazu było nie podjęcie przez beneficjenta działań zmierzających do przygotowania inwestycji, polegających na zmianie zakresu rzeczowego i harmonogramu 48 Raport końcowy badania ewaluacyjnego pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata , Rzeszów listopad

213 jego przygotowania pomimo kilkukrotnych wezwań ze strony IZ RPO WP trwających od 2012r. Ponadto pod koniec roku ZWP ogłosił konsultacje społeczne (trwające od 11 grudnia 2013r. do 11 stycznia 2014r.) propozycji projektu zgłoszonego przez Komendę Wojewódzką w Rzeszowie na listę rezerwową Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata pn. Budowa aplikacji mobilnej i usprawnienie działania systemu teleinformatycznego komunikacji społecznej w jednostkach Policji województwa podkarpackiego. W okresie sprawozdawczym podpisano 2 umowy o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych tj.: projekt pn. Kompleksowa informatyzacja Centrum Medycznego w Łańcucie Sp. z o. o. jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM na kwotę dofinansowania z EFRR ,80 euro ( ,81 PLN), projekt pn. Kompleksowa Informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Nr 1 w Rzeszowie, jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM na kwotę dofinansowania z EFRR ,44 euro ( ,82 PLN), Łaczna wartość dofinansowania z EFRR ww. inwestycji wyniosła ,25 euro ( ,63 PLN). Od początku realizacji Programu podpisano 21 umów o dofinansowanie projektów kluczowych w ramach III osi priorytetowej na kwotę dofinansowania z EFRR ,20 euro ( ,18 PLN), co stanowi 63% alokacji przewidzianej w ramach III osi priorytetowej. Na koniec okresu sprawozdanego do zakontraktowania pozostało 2 indywidualne projekty kluczowe (projekt pn. Kompleksowa informatyzacja Szpitala Miejskiego w Przemyślu jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM realizowany przez Szpital Miejski w Przemyślu oraz projekt pn. eprz-otwarta platforma e-usług zintegrowane z system informatycznym nowej generacji przewidziany do realizacji przez Politechnikę Rzeszowską im. Ignacego Łukasiewicza) zaznaczyć należy, iż dla ww. projektów do końca okresu sprawozdawczego nie zawarto pre-umów. Zgodnie z harmonogramem ich przygotowania planowana data podpisanie pre-umowy to 31 styczeń 2014r. (w przypadku pierwszego projektu) i 27 styczeń 2014r. (w zakresie drugiego). W okresie sprawozdawczym zweryfikowano i zatwierdzono 65 (znaczny postęp w stosunku o roku ubiegłego) wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,78 euro ( ,44 PLN), natomiast od początku realizacji Programu zweryfikowano i zatwierdzono 85 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,14 euro ( ,90 PLN). Zaznaczyć należy, iż w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego odnotowano postęp finansowy w ramach projektów kluczowych. 213

214 Wykres 51. Stan realizacji projektów kluczowych w ramach III osi priorytetowej RPO WP w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro). Od początku realizacji Od początku realizacji Od początku realizacji Od początku realizacji Programu; Wartość Programu; Wartość Programu; Wartość Programu; Wartość dofinansowania z dofinansowania we dofinansowania w dofinansowania z EFRR w złożonych wnioskach poprawnych zatwierdzonych EFRR w podpisanych wnioskach ; 43,59 pod względem formalnym; 43,58 projektach ; 43,58 umowach/wydanych decyzjach ; 42,99 Okres sprawozdawczy; Alokacja EFRR ; 45,31 Okres sprawozdawczy; Od początku realizacji Okres sprawozdawczy; Okres sprawozdawczy; Wartość Programu; Wartość Okres sprawozdawczy; Wartość Okres sprawozdawczy; Wartość dofinansowania dofinansowania z z Wartość dofinansowania we Wartość dofinansowania z EFRR we EFRR wnioskach we wnioskach dofinansowania wnioskach z poprawnych dofinansowania w EFRR w podpisanych beneficjentów beneficjentów o o EFRR w złożonych pod względem zatwierdzonych umowach/wydanych płatność płatność ; 3,21 ; 3,37 wnioskach ; 0,41 formalnym; 0,40 projektach ; 0,40 decyzjach ; 1,42 Okres sprawozdawczy Od początku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 214

215 Wykres 52. Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych. poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych 8% Kompleksowa informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Leżajsku jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) 91% Kompleksowa informatyzacja SPZZOZ w Nisku jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) Kompleksowa informatyzacja Zespołu Opieki Zdrowotnej w Ropczycach jako element Podkarpackiego systemu Informacji Medycznej PSIM 66% 65% Kompleksowa informatyzacja ZOZ MSWiA w Rzeszowie jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - 47% Kompleksowa informatyzacja SPZOZ w Kolbuszowej jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej Kompleksowa informatyzacja SPZZOZ w Nowej Dębie jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) Kompleksowa informatyzacja Centrum Opieki Medycznej w Jarosławiu jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) Kompleksowa informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Lesku jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM Kompleksowa informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej Sanatorium im. J. Pawła II w Górnie jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM Kompleksowa informatyzacja Szpitala Powiatowego im. Edmunda Biernackiego w Mielcu jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) PSeAP - Podkarpacki System e-administracji Publicznej (projekt kluczowy) Kompleksowa informatyzacja SP ZZOZ w Przeworsku jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) Kompleksowa informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Lubaczowie jako element Kompleksowa informatyzacja Szpitala Specjalistycznego w Jaśle jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej PSIM Kompleksowa informatyzacja Powiatowego Szpitala Specjalistycznego w Stalowej Woli jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) Kompleksowa informatyzacja Zespołu Opieki Zdrowotnej w Strzyżowie jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej (PSIM) Podkarpacki System Informacji Medycznej PSIM (projekt kluczowy) Kompleksowa informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Ustrzykach Dolnych jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM Kompleksowa informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Sanoku jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej PSIM Kompleksowa Informatyzacja Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Nr 1 w Rzeszowie, jako element Kompleksowa informatyzacja Centrum Medycznego w Łańcucie Sp. z o. o. jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej - PSIM 29% 28% 20% 17% 15% 10% 6% 6% 2% 1% 1% 1% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 215

216 Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych na koniec okresu sprawozdawczego wyniósł 8%. W ramach III osi priorytetowej Województwo Podkarpackie realizuje w partnerstwie 2 indywidualne projekty kluczowe tj.: Podkarpacki System e-administracji Publicznej PseAP, Podkarpacki System Informacji Medycznej - (PSIM). Celem pierwszego projektu pn. Podkarpacki System e-administracji Publicznej PseAP jest zapewnienie mieszkańcom Podkarpacia możliwości korzystania z szerokiego zakresu usług publicznych dostępnych drogą elektroniczną poprzez: budowę systemów informatycznych, umożliwiających dostęp obywateli do e-usług, modernizację infrastruktury teleinformatycznej urzędów administracji lokalnej, wprowadzenie procedur obsługi i standardów informatycznych w zakresie świadczenie e-usług. Projekt ten ma stanowić wspólną platformę e-administracji Województwa Podkarpackiego zintegrowaną z elektroniczną Platformą Usług Administracji Publicznej (epuap) realizowaną przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W tym celu konsultowano zakres rzeczowy projektu z Centrum Projektów Informatycznych MSWiA, aby projekt PSeAP nie powielał usług publicznych dostępnych na epuap. Zgodnie z dokonanymi ustaleniami PSeAP poprzez integrację z platformą epuap będzie tworzył jednolity, bezpieczny i zgodny z prawem elektroniczny kanał udostępniania usług publicznych przez administrację publiczną. Ponadto poprzez swą interoperacyjność i standaryzację usprawni pracę jednostek samorządu terytorialnego województwa podkarpackiego. Należy zaznaczyć, iż w realizacji projektu uczestniczy 160 podmiotów w 235 lokalizacjach. W ramach ww. projektu założono, iż w wyniku jego realizacji zostanie uruchomionych m.in. 200 usług on-line dotyczących poziomu 1 (Informacje), 150 usług on-line dotyczących poziomu 2 (Interakcja), 50 usług online dotyczących poziomu 3 (dwustronna interakcja) oraz 20 usług on-line dotyczących poziomu 4 (transakcja). Ponadto zakończenie inwestycji przyczyni się do uruchomienia 217 PIAP-ów, jednocześnie jego realizacja umożliwi korzystanie z usług on-line ponad 105 tys. mieszkańcom Podkarpacia. W okresie sprawozdawczym realizacja ww. projektu przebiegała następująco: w dniu 21 stycznia - otwarcie ofert złożonych w postępowaniu ogłoszonym w dniu 29 października 2012r. na wykonanie systemu informatycznego PSeAP- Podkarpacki System e-administracji Publicznej, w dniach od 3 8 kwietnia w ramach oceny ofert przeprowadzono demonstrację próbek oferowanego systemu, które zostały dostarczone przez oferentów, w dniu 8 maja w wyniku oceny ofert dokonano wyboru najkorzystniejszej oferty tj. oferty złożonej przez firmę ATOS IT Service Sp. z o.o. w dniu 17 maja do Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęły 3 odwołania oraz 3 postępowania do odwołań po stronie zamawiającego, w dniu 3 czerwca odbyło się posiedzenie KIO, w dniu 7 czerwca KIO wydała orzeczenie, w którym podtrzymała wybór oferty firmy ATOS IT Service Sp. z o.o. jednocześnie odrzucając pozostałe, w dniu 13 września podpisano umowę na Generalnego Wykonawcę. Realizacja projektu PSeAP podzielona została na dwie części. W ramach pierwszej, zgodnie z umową, firma BIW KONCEPT Sp. z o.o., wykonała w siedzibach jst uczestniczących w projekcie infrastrukturę techniczną LAN, której odbiór nastąpił w dniu 7 maja 2013r. (całkowity koszt tej części projektu to kwota ponad 1,22 mln euro). Druga część projektu 216

217 dotyczy dostawy sprzętu oraz niezbędnego oprogramowania. Całość zrealizowało konsorcjum firm ATOS IT Services Sp. z.o.o. (dostawa sprzętu i części oprogramowania standardowego ) oraz Sputnik Sp. z.o.o., której zadaniem jest wykonanie oprogramowania dedykowanego (Systemu Elektronicznego Obiegu Dokumentów oraz oprogramowania dla CPD). Odbiór dostarczonego sprzętu (zgodnie z harmonogramem dostaw) nastąpił 13 grudnia 2013r. Firma Sputnik przeprowadziła wdrożenie pilotażowe oprogramowania SEOD w 10 wytypowanych jst. Ponadto w dniu 6 lutego 2014r. zostało ogłoszone postępowanie przetargowe na wybór Audytora ww. projektu. Otwarcie złożonych ofert nastąpiło w dniu 21 lutego 2014r. Zgodnie z harmonogramem realizacji projektu jego zakończenie planowane jest na wrzesień 2014r. Drugi projekt kluczowy pn.: Podkarpacki System Informacji Medycznej PSIM jest realizowany na poziomie wojewódzkim oraz powiatowym (28 jednostek służby zdrowia, w tym 8 szpitali wojewódzkich i 19 szpitali powiatowych oraz Szpital MSWiA w Rzszowie). Głównym celem projektu jest zwiększenie dostępu do usług zdrowotnych na terenie Województwa Podkarpackiego. W wyniku realizacji projektu powstanie Regionalne Centrum Informacji Medycznej tj. system świadczący następujące usługi: informacja medyczna dla obywateli Podkarpacia e-informator - usługa udostępniająca obywatelom województwa informacje o jednostkach opieki zdrowotnej realizujących świadczenia finansowane ze środków publicznych, w zakresie udzielanych świadczeń przez te jednostki oraz warunkach ich dostępności, rejestracja pacjentów do jednostek służby zdrowia e-rejestracja - usługa umożliwiająca rejestrację pacjentów na wizyty/pobyty w jednostkach opieki zdrowotnej (objętych projektem), udostępnienie Elektronicznego Rekordu Pacjenta ERP - Elektroniczny Rekord Pacjenta - usługa wspomagająca udostępnianie elektronicznej dokumentacji medycznej pacjenta w ramach regionalnej sieci jednostek służby zdrowia, udostępnienie Regionalnego Rejestru Danych Ratunkowych RRDR - Regionalny Rejestr Danych Ratunkowych - usługa wspomagająca udostępnianie elektronicznej dokumentacji medycznej pacjenta w ramach regionalnej sieci jednostek służby zdrowia, wymiana elektronicznych informacji medycznych pomiędzy jednostkami opieki zdrowotnej EPW-ZOZ Elektroniczna Platforma Współpracy ZOZ - usługa umożliwiająca wymianę informacji pomiędzy jednostkami opieki zdrowotnej, wymiana elektronicznych informacji pomiędzy jednostkami opieki zdrowotnej a podmiotami nadzorującymi te jednostki i koordynującymi politykę zdrowotną w regionie EPN-Elektroniczna Platforma Nadzoru - usługa umożliwiająca jednostkom opieki zdrowotnej przekazywanie informacji w zakresie: struktury organizacyjnej jednostek i lokalizacji, zasobów materialnych (sprzęt i aparatura medyczna) posiadanych przez jednostki, sytuacji finansowej jednostek, zawartych kontraktów i realizacji tych kontraktów, kolejek oczekujących na realizację usług medycznych. W ramach ww. projektu założono, iż w wyniku jego realizacji zostanie utworzonych lub udostępnionych 15 aplikacji/usług teleinformatycznych, 3 rejestrów publicznych udostępnionych on-line, ponadto uruchomionych zostanie m.in. 1 usługa on-line na poziomie 1 (Informacje), 3 usługi on-line dotycząca poziomu 2 (Interakcja), 2 usługi on-line dotyczące poziomu 3 (dwustronna interakcja). Ponadto zakończenie inwestycji przyczyni się do uruchomienia 13 PIAP-ów, jednocześnie jego realizacja umożliwi korzystanie z usług on-line ponad 100 tys. mieszkańcom Podkarpacia oraz 286 osób będzie mieć możliwość używania podpisu elektronicznego. W okresie sprawozdawczym realizacja ww. projektu przebiegała następująco: 217

218 w dniu 19 kwietnia - otwarcie ofert na wybór Generalnego Wykonawcy Inwestycji w dniach od 19 kwietnia do 11 lipca - weryfikacja złożonych ofert, w dniu 12 lipca - dokonanie wyboru najkorzystniejszej oferty (Asseco Poland), w dniu 13 sierpnia - decyzja zwiększająca budżet projektu PSIM, w dniu 13 września - podpisanie umowy z Generalnym Wykonawcą, w dniu 7 stycznia 2014 r. ZWP podjął nową decyzję o dofinansowaniu projektu. Ponadto 11 lutego 2014r. ogłoszono postępowanie na wyłonienie Audytora projektu. Zgodnie z harmonogramem realizacji projektu jego zakończenie zaplanowano na październik 2014r. Należy zaznaczyć, iż ww. projekty bardzo mocno wpływają na rozwój społeczeństwa informacyjnego w województwie. Duże znaczenie ma również fakt, że są one realizowane w sposób kompleksowy co stanowi dobry przykład efektywnych działań na rzecz infrastruktury telekomunikacyjnej, a także rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Jednocześnie ww. projekty uwzględniono w Strategii informatyzacji województwa podkarpackiego na lata Niski poziom płatności projektów kluczowych w stosunku do alokacji przewidzianej na ich realizację wynika z utrudnień, które wystąpiły na etapie ich przygotowania. Głównym problemem było ustalenie kształtu zakresów rzeczowych 21 projektów realizowanych przez jednostki powiatowe oraz ich harmonogramów, które tworzą Podkarpacki System Informacji Medycznej - PSIM. Potwierdzeniem powyższego było w okresie sprawozdawczym usunięcie z Wykazu jednego z projektów PSIM pn. Kompleksowa informatyzacja Zespołu Opieki Zdrowotnej nr 2 w Rzeszowie jako element Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej. Do końca okresu sprawozdawczego do zakontraktowania pozostało 2 z 23 projektów. Utrudnienia związane z ich przygotowaniem spowodowały przesunięcie terminu złożenia wniosków o dofinansowanie, a w konsekwencji i ich realizację. Zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie ich zakończenie planowane jest na koniec 2013 i na 2014 rok. Informacje nt. równości szans kobiet i mężczyzn przedstawiono w punkcie 2.2.1, natomiast nt. cross-financingu podano w punkcie sprawozdania. Rekomendacje KE W powyższym punkcie poszerzono informacje nt. realizacji III osi priorytetowej w powiązaniu z celami osi i Programu. Rozszerzono również informacje nt. projektów kluczowych realizowanych w ramach ww. osi oraz przedstawiono ocenę jakościową w zakresie e-administracji i e-zdrowia. Zaprezentowano analizę porównawczą wskaźników finansowych i rzeczowych realizacji III osi priorytetowej RPO WP. Kontynuowano wysiłki na rzecz poprawy jakości sprawozdania rocznego w oparciu o uwagi KE. Rekomendacje IZ RPO WP Poniżej przedstawiono informację nt. realizacji rekomendacji Instytucji Zarządzającej RPO WP, które zostały przyjęte przez Komitet Monitorujący RPO WP. W 2013r. IZ RPO WP kontynuowała działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie alokacji przeznaczonej na realizację III osi priorytetowej. Dodatkowo kontynuowano proces podpisywania umów, weryfikację wniosków o płatność, kontrolę projektów. Trzeba zaznaczyć, iż w okresie sprawozdawczym odnotowano znaczny postęp finansowy w porównaniu do roku 2012 w ramach niniejszej osi priorytetowej. 218

219 W przyszłym okresie sprawozdawczym planuje się podpisanie umów o dofinansowanie 2 projektów kluczowych. Ponadto kontynuowane będą prace mające na celu weryfikację wniosków o płatność. Przeprowadzenie ww. działań ma na uwadze poprawę stopnia osiągnięcia wskaźników finansowych i rzeczowych osi priorytetowej oraz osiągnięcie jej celu tj.: Tworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. Osiągnięcie celu będzie możliwe przede wszystkim przez wsparcie przedsięwzięć dotyczących e-usług publicznych o wymiarze regionalnym i lokalnym, w administracji publicznej, poprzez zwiększenie publicznych punktów dostępu do Internetu oraz wsparcie lokalnych bądź regionalnych sieci teleinformatycznych przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii. Według obowiązującego na koniec 2013 roku Harmonogramu naborów wniosków w ramach RPO WP, nie przewidziano kolejnego naboru wniosków. Wykres 53. Postęp finansowy III osi priorytetowej (%). 9,77 83,61 6, Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Przeprowadzone w ramach III osi priorytetowej nabory mają na uwadze poprawę stopnia osiągnięcia wskaźników finansowych i rzeczowych. W ramach osi priorytetowej do końca okresu sprawozdawczego zakończono realizację 18 projektów, a 59 zakontraktowanych, ponadto na realizację oczekuje 14 inwestycji, które uzyskały pozytywną ocenę formalną lecz do końca okresu sprawozdawczego nie zostały zatwierdzone. Postęp rzeczowy zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 18 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,62 euro ( ,42 PLN). Nadal trwa realizacja 41 projektów, których zakończenie przyczyni się do osiągnięcia wartości docelowych wskaźników zaplanowanych na 2015 rok. Zakończone projekty stanowią 31% liczby i 10% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie III osi priorytetowej. a) Wskaźniki rezultatu i produktu, których wartości docelowe zostały przekroczone: Liczba osób, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu, w tym na obszarach wiejskich, Liczba podmiotów, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu, w tym gospodarstwa domowe na obszarach wiejskich, Liczba podmiotów, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu, w tym MŚP Długość wybudowanych sieci Internetu szerokopasmowego, Liczba osób, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu. 219

220 Wartość ww. wskaźników znacznie przekracza wartości docelowe, co świadczyć może o większej efektywności projektów, w stosunku do założeń metodologicznych przyjętych na etapie kwantyfikacji wskaźników produktu i rezultatu. b) Wskaźniki produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% (lub blisko) lub przekroczone: Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego, Liczba usług publicznych dostarczonych on-line, Liczba podmiotów, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu, Liczba podmiotów, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu, w tym gospodarstwa domowe. c) Wskaźnik rezultatu, w którym osiągnięto niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartość docelowa nie zostanie osiągnięta, natomiast istnieje możliwość, że ww. wartość ulegnie zmianie: Liczba użytkowników usług on-line. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników szacuje się na wysokim poziomie. Kontraktacja 2 projektów kluczowych spowoduje, iż wartość ww. wskaźnika wzrośnie. d) Wskaźniki rezultatu, które osiągnęły niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartości docelowe nie zostaną osiągnięte (w nawiasie podano procentowy poziom osiągnięcia wartości docelowej dla roku 2015, zgodnie z podpisanymi umowami): Liczba podmiotów, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu, w tym szkoły (37%), Liczba podmiotów, które uzyskały dostęp do szerokopasmowego Internetu, w tym podmioty administracji publicznej (8%). Wartości przedstawionych powyżej wskaźników, prawdopodobnie nie ulegną zwiększeniu, ponieważ w przeprowadzonym naborze wniosków w I półroczu 2012r. nie dopuszczono projektów z zakresu sieci szerokopasmowych. Natomiast w ramach pierwszego naboru ogłoszonego w 2009r. wystąpiły istotne problemy w zakresie projektów, które dotyczyły budowy sieci szerokopasmowej związane z pomocą publiczną. Z tego powodu nie wszystkie ze złożonych projektów uzyskały ocenę pozytywną. Zgodnie z celem określonym w Programie w ramach III osi priorytetowej wsparcie miały uzyskać inwestycje dotyczące e-usług zmierzające do poprawy poziomu dostępu do nowoczesnych technologii teleinformatycznych i komunikacyjnych, które jednocześnie stanowią uzupełnienie i są komplementarne z inwestycjami przewidzianymi do realizacji w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, ze środków którego jest realizowana inwestycja pn. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej województwo podkarpackie. Jego waga dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego w województwie jest bardzo duża, gdyż jego efektem będzie możliwość dostępu do łącz o bardzo wysokich parametrach transferu dla ponad 90% mieszkańców regionu. Dodatkowo należy podkreślić, iż oprócz projektu realizowanego z PO RPW (dotyczącego sieci szerokopasmowego Internetu) oraz środków RPO WP (dotyczących e-usług) na terenie województwa realizowane są również projekty indywidualne w ramach PO IG, które są 220

221 realizowane na terytorium całej Polski ale wpływają również na kształtowanie społeczeństwa informacyjnego Podkarpacia. Przykładem takiego projektu jest Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych projekt ma na celu zapewnienie ZOZ wymiany elektronicznych dokumentów, a pacjentom i przedsiębiorcom umożliwienie śledzenia historii usług zdrowotnych. Ponadto powstały system zostanie połączony z podobnymi platformami w innych krajach Europy oraz pozwoli na prowadzenie analiz finansowych i statystycznych. Należy jednak podkreślić, iż niski poziom realizacji wskaźników dotyczących dostępu do szerokopasmowego Internetu nie wpłynie na realizację celu osi priorytetowej, którego zadaniem jest stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. Cel ten jak wynika z postępu rzeczowego w pełni zostanie zrealizowany, a w niektórych przypadkach już został przekroczy. Dodatkowo zrealizowane do chwili obecnej inwestycje oraz te które są w trakcie realizacji przyczyniają się jednocześnie do realizacji celu założonego w dokumencie strategicznym tj. Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata w ramach 4 priorytetu jakim jest Poprawa sprawności funkcjonowania regionalnego systemu usług telekomunikacyjnych. Jednocześnie zakończenie realizacji indywidualnych projektów kluczowych mających zasięg regionalny, w sposób bezpośredni i istotny przyczyni się do realizacji wskaźników określonych na poziomie III osi priorytetowej. Zgodnie z Harmonogramem naboru wniosków nie planuje się 2014r. kolejnego naboru. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników szacuje się na wysokim poziomie, ponieważ jedynie wskaźniki dotyczące sieci szerokopasmowego internetu nie zostaną w pełni osiągnięte. Podkreślić należy, że zgodnie z założeniami RPO WP w ramach III osi priorytetowej wsparcie miały uzyskać projekty zmierzające do upowszechnienia dostępu do usług teleinformatycznych, a także do publicznej infrastruktury telekomunikacyjnej szczególnie na terenach wiejskich oraz w małych miejscowościach gdyż kompleksowa rozbudowa sieci szerokopasmowej dla regionu przewidziana została w ramach PO RPW. W związku z tym, iż na kontraktację oczekują 2 indywidualne projekty kluczowe, a w przypadku zakontraktowania projektów, które pozytywnie przeszły ocenę formalną lecz do końca okresu sprawozdawczego nie zostały zatwierdzone należy stwierdzić, iż wartości ww. wskaźników wzrosną. Ponadto na liście rezerwowej indywidualnych projektów kluczowych znajduje się inwestycja, której realizacja przyczyni się do zwiększenia wartości ww. wskaźników jednakże jest to uzależnione od dostępu na ten cel środków. Według danych statystycznych w 2012r. w województwie podkarpackim 62,2% gospodarstw domowych posiadało dostęp do Internetu. Począwszy od 2007 w województwie obserwuje się większy przyrost gospodarstw domowych z dostępem do Internetu w porównaniu do 2009r. odnotowano wzrost o 11,8 punktu procentowego. Wśród gospodarstw domowych zdecydowanie najbardziej rozpowszechnionym sposobem łączenia się z Internetem jest dostęp ADSL 49, oferowany przez firmy telekomunikacyjne. Drugim sposobem łączenia się z Internetem jest dostęp bezprzewodowy oraz przez telewizję kablową. Nadal w województwie występuje niska liczba Publicznych Punktów Dostępu do Internetu i tzw. Hotspotów. 49 ADSL- ang. Asymmetric Digital Subscriber Line asymetryczna cyfrowa linia abonencka 221

222 W ostatnich latach obserwowany jest wzrost odsetka osób kontaktujących się z administracją publiczną za pośrednictwem Internetu (ok 22,6% populacji) 50, jednak ciągle występują bariery utrudniające ten kontakt. Najczęściej wskazywaną barierą jest brak możliwości kompleksowego załatwienia sprawy i konieczność udania się do urzędu celem złożenia wszystkich niezbędnych dokumentów, które zwykle zawierają dane już znajdujące się w innych systemach ewidencyjnych i rejestrowych 51. Z usług e-administracji najczęściej korzystają przedsiębiorstwa duże i to właśnie one są głównymi odbiorcami oferowanych wśród przedsiębiorców usług. Do najczęściej wykorzystywanych form kontaktu należą: pozyskanie informacji, pobranie formularzy i odesłanie wypełnionych 52. Ponadto w obszarze społeczeństwa informacyjnego duże znaczenie ma tzw. wykluczenie cyfrowe. W wielu regionach Polski w tym również i podkarpackim problem korzystania z internetu wynika z natury mentalnej nie zaś technicznej. Trudności tego rodzaju są możliwe do rozwiązania nie poprzez inwestycje w infrastrukturę lecz przedsięwzięcia społeczne inicjatywy związane z przełamywaniem oporów w korzystaniu z nowych technologii. Jak wynika z raportu Dojrzałość w sieci tylko 21,6% osób w wieku 50+ korzysta z internetu, co oznacza, że reszta Polaków nie posługuje się tym narzędziem komunikacji. Dodatkowo wg danych przedstawionych w opracowaniu pn. Diagnoza i rekomendacje w obszarze kompetencji cyfrowych społeczeństwa i przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w kontekście zaprogramowania wsparcia w latach % osób, które nie używają sieci stanowią osoby w wieku 45 lat i więcej, a ponad połowa niekorzystających przekroczyła już 60-ty rok życia. Podstawowym problemem dla tych osób jest brak wiedzy o internecie oraz umiejętności potrzebnych do obsługi komputera i poruszania się w sieci. Urzędy województwa podkarpackiego charakteryzuje model informatyczny oparty na komputerach spiętych siecią, lokalizacją aplikacji i plików na serwerze, przekazywaniem danych między programami w trybie wsadowym 53. W województwie podkarpackim obserwuje się niskie zainteresowanie społeczne, jak i niską dostępność usług e-administracji. Wskaźnik świadczenia i rozwijania usług e-administracji dla województwa podkarpackiego wynosi 19% i jest to najniższa wartość w Polsce. Należy mieć na uwadze, iż elektroniczny dostęp do usług publicznych to jeden z filarów nowoczesnego społeczeństwa. E-Administracja usprawnia działanie urzędów oraz pozwala kształtować dobre relacje między urzędnikiem a obywatelem. Wzorcowym przykładem tego rodzaju inwestycji jest już wspomniany powyżej indywidualny projekt kluczowy PSeAP jego zakończenie pozwoli w łatwy sposób zrealizować sprawy administracyjne we wszystkich typach urzędu w regionie. Wdrożenie projektu oznacza kompleksową informatyzację jednostek samorządu terytorialnego, stworzenie elektronicznego środowiska pracy dla urzędników i nowych kanałów komunikacji dla mieszkańców w postaci m.in. infomatów. W chwili obecnej niemal 300 procedur można w części zrealizować drogą elektroniczną, a w przypadku zgłoszenia powstania obowiązku podatku rolnego, korekty informacji o gruntach rolnych można dokonać od początku do końca on-line. Znaczy postęp w tym zakresie zostanie odnotowany z chwilą zakończenia realizacji ww. projektu (przewiduje się, iż pełną sprawność Podkarpacki System e- Administracji osiągnie do końca 2014r). 50 Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2013 r., GUS Szczecin 2013 r., str Program Zintegrowanej informatyzacji Państwa, MAiC, Warszawa 2013 r., str Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2013, MAiC, Warszawa 2013 r., str Wpływ cyfryzacji na działanie urzędów administracji publicznej w Polsce w 2012 r., op. cit., str

223 Jednocześnie internet stanowi pomoc nie tylko w ww. zakresie ale rozwiązuje problemy i jest pomocny w innych dziedzinach jak np. służba zdrowia. Również w tej sferze w województwie podkarpackim dostęp do tego rodzaju usług był znacznie ograniczony. Jednakże realizacja PSIM umożliwi każdemu pacjentowi szybką rejestrację, dostęp do lekarza, a także przypomnienie o wizycie. W efekcie realizacji projektu nastąpi poprawa jakości całego procesu leczenia, zostanie podniesiona efektywność ekonomiczna regionalnego systemu ochrony zdrowia, a także zwiększy się dostępność usług medycznych. Najważniejszym elementem projektu będzie zaawansowany technologicznie system teleinformatyczy, w którym będą gromadzone dane dotyczące udzielonych lub planowanych świadczeń opieki zdrowotnej, a informacja o nich zostanie udostępniona zarówno pacjentom, jak i placówkom leczniczym. Projekt w całości zacznie funkcjonować pod koniec przyszłego okresu sprawozdawczego. Ponadto realizacja inwestycji, które zakładały wybudowanie sieci szerokopasmowego Internetu w połączeniu z efektami realizacji projektu w ramach PO RPW spowoduje, iż infrastruktura teleinformatyczna w województwie przestanie być problemem, a tzw. białe plamy (tereny pozbawione dostępu do sieci) znikną z mapy regionu. W ramach RPO WP wsparto projekt pn. Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa, tj. regionalną biblioteką cyfrową tworzoną przez kilkanaście instytucji z województwa podkarpackiego, a także projekt pn. Wirtualne Muzea Podkarpacia, który obejmuje instytucje muzealne z terenu województwa podkarpackiego i umożliwia wirtualne zwiedzanie wnętrz muzealnych. Jednakże podaż udostępnionych zasobów nie odpowiada rosnącemu zapotrzebowaniu na dane i informacje. Zgodnie z potrzebami regionu (potwierdzeniem są zapisy wskazane w badaniu pn. Diagnoza potrzeb rozwojowych regionu w kontekście realizacji RPO Województwa Podkarpackiego na lata ) w województwie podkarpackim konieczna jest dalsza realizacja inwestycji, które zapewnią dostęp do szerokopasmowego internetu, e-usług publicznych (szczególne preferencje dla projektów integrujących systemy informatyczne w skali całego regionu), e- biznesu (zmiana profilu działalności gospodarczej bez konieczności zmiany miejsca zamieszkania). W związku z tym, iż w okresie sprawozdawczym prowadzono intensywne prace dotyczące przygotowania dokumentów programowych przyszłej perspektywy finansowej, w zapisach projektu RPO WP wskazano, iż inwestycje przeznaczone do realizacji w tym okresie będą dotyczyły m.in. zmniejszenia barier w dostępie do administracji poprzez zwiększenie ilości spraw możliwych do załatwienia drogą elektroniczną, ułatwienia dostępu do informacji publicznej oraz zwiększenie zakresu zasobów udostępnianych w technologii cyfrowej, usprawnienia zarządzania przestrzenią, rozwoju usług przestrzennych oraz ułatwienia dostępu do danych przestrzennych dzięki rozwojowi systemów informacji przestrzennej, zwiększenia wykorzystania technik informacyjno - komunikacyjnych w procesach edukacji, poprawy stanu informatyzacji oraz poszerzenia zakresu usług ochrony zdrowia, poprawy jakości oraz zwiększenia zakresu zasobów wiedzy i kultury dostępnej w formie cyfrowej. W celu osiągnięcia założonych w Programie wartości wskaźników, w ogłoszonych naborach wysoko punktowane były projekty, które spełniały następujące kryteria: wpływ realizacji projektu na rozwój gospodarczy, w tym na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych, zakładana liczba użytkowników z obszarów wiejskich tj. udział mieszkańców z obszarów wiejskich wśród korzystających z infrastruktury lub usług uzyskanych 223

224 w wyniku realizacji projektu. Kryterium promowało projekty zakładające większy udział mieszkańców z obszarów wiejskich. zasięg geograficzny projektu. Projekty o znaczeniu regionalnym były wyżej punktowane niż o znaczeniu powiatowym, czy ponadlokalnym. Ww. kryteria spowodowały, iż określone w Programie wartości docelowe dotyczące wsparcia infrastruktury służącej małym i średnim przedsiębiorcom oraz obszarom wiejskim zostały lub zostaną osiągnięte uwzględniając już zakontraktowane projekty. Ponadto drugi nabór projektów umożliwił wsparcie inwestycji z zakresu e-usług: publicznych o wymiarze regionalnym i lokalnym (w tym e-zdrowie, e-edukacja), w administracji publicznej m.in. elektroniczny obieg dokumentów, podpis elektroniczny oraz tworzenie Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej zarówno dla poziomu regionalnego i lokalnego. W ramach zakończonych projektów w III osi priorytetowej na koniec 2013 roku w województwie podkarpackim wybudowano 58,72 km sieci Internetu szerokopasmowego w ramach, której dostęp uzyskało osób, w tym osób na obszarach wiejskich, gospodarstw domowych (z czego gospodarstwa domowe na obszarach wiejskich), MŚP, 10 szkół oraz 1 podmiot administracji publicznej. Ponadto w ramach zakończonych projektów udostępniono 91 usług publicznych dostarczonych on-line dla użytkowników. Zaprezentowane powyżej wartości wskaźników w 2013r. wykazały tendencję wzrostową w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego. Znaczny wzrost odnotowano m.in. w liczbie usług publicznych dostarczonych on-line, czy też w ramach wybudowanej sieci internetu szerokopasmowego. W zakresie wskaźnika liczba usług publicznych dostarczonych on-line widoczny jest systematyczny wzrost. W stosunku do poprzedniego roku wzrósł on 25% (w 2012r. wynosił 73). Również wskaźnik związany z budową sieci internetu szerokopasmowego odnotował znaczny wzrost w stosunku do wcześniejszych lat, w okresie sprawozdawczym osiągnął wartość na poziomie 58,72 km przy wartości 24,7 km w roku 2011 i Jeden z głównych aspektów tworzenia społeczeństwa informacyjnego jest realizacja takich inwestycji, które umożliwiają świadczenie usług publicznych dostępnych drogą elektroniczną, czyli możliwość zapewnienia lepszej komunikacji w kontaktach pomiędzy obywatelami a instytucjami publicznymi a także pomiędzy różnymi instytucjami. Dane zaprezentowane w opracowaniu pn. Diagnoza społeczna 2011 warunki i jakość życia Polaków potwierdzają, iż w Polsce systematycznie rozwijane są kolejne usługi publiczne oferowane przez sieć umożliwiają załatwienie coraz większej liczby różnych spraw. Jednak ciągle występują bariery utrudniające taki kontakt. Najczęściej występującą barierą jest brak możliwości kompleksowego załatwienia sprawy i konieczność udania się do urzędu celem złożenia wszystkich niezbędnych dokumentów. Analizy sposobu korzystania z Internetu wskazują, iż jednak coraz więcej użytkowników Internetu korzysta z informacji zamieszczanych na stronach instytucji publicznych, chociażby w postaci pozyskania informacji (81%) pobrania formularza (81%) oraz jego wypełnienie i odesłanie (87%). Dane gromadzone przez GUS potwierdzają systematyczny rozwój społeczeństwa informacyjnego Polski wyrażającego się m.in. poprzez wzrost liczby gospodarstw domowych wyposażonych w komputery, wzrost liczby regularnych użytkowników komputerów, wzrost liczby gospodarstw domowych posiadających szerokopasmowy dostęp do Internetu. W okresie sprawozdawczym nie zrealizowano badań ewaluacyjnych dotyczących oceny efektywności III osi priorytetowej. Szczegółowe informacje dotyczące podejmowanych 224

225 w okresie sprawozdawczym działań w ramach procesu ewaluacji przedstawiono w pkt 2.7 Monitorowanie i ocena Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono problemów związanych z wdrażaniem III osi priorytetowej Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom Celem niniejszej osi jest zapobieganie degradacji środowiska oraz zagrożeniom naturalnym i technologicznym, a także efektywna gospodarka zasobami naturalnymi. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: ograniczenie ilości zanieczyszczeń, w tym odpadów przedostających się do środowiska, a także poprawa zaopatrzenia w wodę, poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego oraz racjonalne zagospodarowanie zasobów wodnych, ograniczenie degradacji środowiska oraz ochrona zasobów różnorodności biologicznej, poprawa poziomu bezpieczeństwa w regionie pod względem zagrożeń naturalnych i technologicznych. Osiągnięcie wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi, 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jej realizację wynosi 14% alokacji EFRR na RPO WP Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Tabela 4.4 Postęp fizyczny wg priorytetów Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom stanowi załącznik nr 4.4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach IV osi priorytetowej RPO WP nie ogłoszono konkursu wniosków, zakończono natomiast nabór projektów, który ogłoszono w dniu 9 listopada 2012r. i zakończono w dniu 14 lutego 2013r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach ww. konkursu wyniosła ,52 euro ( PLN). W ramach naboru złożono 28 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,09 euro ( ,37 PLN), co stanowi 315% alokacji przewidzianej na konkurs. Ponadto w okresie sprawozdawczym trwała ocena formalna, merytoryczna i strategiczna złożonych wniosków. Jednocześnie kontynuowano proces podpisywania umów. Od początku realizacji Programu przeprowadzono 10 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,90 euro ( ,22 PLN). Złożono 338 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem 225

226 wynoszącym ,36 euro ( ,58 PLN) tj. 206% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów, co świadczy o dużym zainteresowaniu beneficjentów wsparciem z RPO WP w tym obszarze. W okresie sprawozdawczym w ramach IV osi priorytetowej liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 20 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,57 euro ( ,60 PLN), natomiast od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 288 projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,87 euro ( ,82 PLN). W 2013r. do realizacji zatwierdzono 20 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,81 euro ( ,34 PLN), zaś od początku realizacji Programu zatwierdzono 258 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,36 euro ( ,26 PLN). W ramach przedmiotowej osi w okresie sprawozdawczym podpisano 19 umów/decyzji, natomiast od początku realizacji Programu podpisano 252 umowy/decyzje (w tym 2 projekty kluczowe), których wartość dofinansowania z EFRR wyniosła ,59 euro ( ,70 PLN), co stanowi 96,03% zobowiązań UE na lata w ramach ww. osi. Należy stwierdzić, iż poziom kontraktacji w ramach przedmiotowej osi jest na wysokim poziomie w stosunku do poprzedniego roku wzrósł o ponad 3 punkty procentowe. W wyniku realizacji ww. projektów na terenie województwa podkarpackiego ograniczana jest ilość zanieczyszczeń, w tym odpadów przedostających się do środowiska, a także następuje poprawa w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę. Zostały wybudowane nowe sieci kanalizacyjne i wodociągowe, natomiast istniejące sieci, zostały zmodernizowane. Ponadto w wyniku występujących w ostatnich latach klęsk żywiołowych (m. in. powódź) realizowane są projekty, których celem jest poprawa oraz budowa infrastruktury przeciwpowodziowej zabezpieczającej mieszkańców regionu przed tego rodzaju zjawiskami. Realizowane projekty dotyczą też osuwisk, których występowanie na obszarze województwa podkarpackiego jest szczególnie nasilone. Unowocześniony został również system monitorowania i obserwowania środowiska oraz gromadzenia i przetwarzania informacji o środowisku. Dodatkowo jednostki państwowej i ochotniczej straży pożarnej zostały doposażone w sprzęt, zmodernizowano budynki i system łączności tych jednostek. Ponadto w ramach osi do zakontraktowania pozostało 6 projektów. Ich kontraktacja przyczyni się do wykorzystani pozostałej kwoty alokacji. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 212 wniosków o płatność na kwotę dofinansowania z EFRR ,16 euro ( ,18 PLN). Od początku realizacji Programu zatwierdzono natomiast wniosków na kwotę dofinansowania z EFRR ,18 euro ( ,36 PLN), co stanowi 83% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach IV osi priorytetowej. Ponadto w okresie sprawozdawczym zrealizowano płatności na rzecz beneficjentów w kwocie ,38 euro ( ,10 PLN), natomiast od uruchomienia Programu beneficjentom wypłacono środki o wartości ,40 euro ( ,28 PLN). Poziom płatności w osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom osiągnął 83% i jest na wysokim poziomie. W stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego wzrósł o ponad 5 punktów procentowych. W ramach osi priorytetowej ostatni konkurs ogłoszono na przełomie 2012/2013 roku (działanie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska) w związku z czym występują jeszcze projekty, które przeszły pozytywną ocenę formalną, oczekują tym samym na zatwierdzenie i kontraktację. Podpisanie umów z beneficjentami tych projektów wyczerpie pozostałą alokację w ramach osi, a ich realizacja przełoży się na dalszy wzrost poziomu płatności. Ponadto w osi do końca okresu 226

227 sprawozdawczego zakończyła się realizacja 216, a realizacja 36 zakontraktowanych nadaj jest w trakcie. Uwzględniając termin ich zakończenia należy mieć na uwadze, iż poziom płatności w przyszłym okresie sprawozdawczym wzrośnie ponieważ dla większości tych inwestycji wnioski o płatność końcową złożono w grudniu 2013r. (do końca okresu sprawozdawczego nie zostały zatwierdzone). Dodatkowo część tych projektów zakończy się w 2014r. Tylko 12 projektów (i to w większości te, które wyłoniono w ostatnim konkursie w ramach działania 4.1) zostaną zakończone na początku 2015r. W związku z powyższym należy stwierdzić, iż w ramach IV osi priorytetowej nie występuje zagrożenie nie osiągnięcia wskaźników finansowych. Od początku realizacji Programu w ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej w osi priorytetowej zadeklarowano ,56 euro. Wykres 54. Stan wdrażania IV osi priorytetowej RPO WP w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,16 225,31 163,69 141,45 186,32 170, ,99 16,18 12,55 12,06 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 0,00 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach skierowanych przez IC do KE Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK (07-13). W ramach IV osi zakontraktowano 96% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowi 83% alokacji. Stopień realizacji osi jest zaawansowany i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na jej realizację, uwzględniając iż w ramach osi priorytetowej znajdują się projekty, które oczekują na dalszą kontraktację w związku z tym, iż ostatni konkurs zakończono w lutym 2013r. W ramach IV osi priorytetowej najbardziej zaawansowanym działaniem pod względem podpisanych umów w stosunku do alokacji jest działanie 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi (97,73%) następnie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska (95,98%), 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej (poziom kontraktacji 95,37%) i 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom (93,73%). Natomiast najwyższy poziom zatwierdzonych wniosków o płatność odpowiadający kwocie dofinansowania UE prezentuje się w działaniu 4.4 w którym płatności stanowią 94,99% alokacji, następnie w działaniu 4.1 (83,14%), 4.2 (76,45%) i 4.3 (59,2%). Należy zaznaczyć, iż poziom płatności w stosunku do poprzedniego okresu 227

228 sprawozdawczego wzrósł. Największy wzrost odnotowano w działaniu 4.3 gdzie przyrost ten wyniósł ponad 39 punktu procentowego. Analizując zakończone projekty należy stwierdzić, że postęp finansowy w IV osi priorytetowej jest na średnim poziomie (79% wydatkowania alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową). Jednocześnie postęp rzeczowy 15 wskaźników w zakończonych projektach wykazuje, iż 8 wsk. (53% wszystkich wsk.) osiągnęło już wartość docelową, 2 wskaźniki (13%) osiągnęły wartość powyżej 75%, 3 wsk. osiągnął wartość między 50-75%, 2 wsk. osiągnęły wartość między 0-50%. Analizując ww. informacje podkreśla się, iż przy powyżej 3/4 wydatkowanej alokacji, 67% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnęło wartości docelowe między 75% a 100% (lub powyżej). Trzeba zaznaczyć, iż w podpisanych umowach zaangażowano 96% alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową. W ramach podpisanych umów 9 wsk. (60% wszystkich wsk.) osiągnie/przekroczy wartości docelowe, 3 wsk. osiągnie wartości między 84-98%, 1 wsk. osiągnie wartość 57%, natomiast 2 wsk. osiągnie wartości między 1-50% wartości docelowej. Sytuacja ta wskazuje, iż 80% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnie pełny postęp rzeczowy. Postęp rzeczowy w realizacji wskaźników, w tej osi priorytetowej jest na zbliżonym poziomie co postęp finansowy. Powyższy stopień osiągnięcia wskaźników celu ww. osi priorytetowej potwierdza realizację celu głównego RPO WP jakim jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia, a także celu Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata : Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zwiększenia zatrudnienia oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności. Osiągnięty poziom kontraktacji w ramach niniejszej osi priorytetowej przyczynia się do realizacji założeń celu głównego RPO WP przede wszystkim przez ograniczenie ilości zanieczyszczeń, poprawę bezpieczeństwa przeciwpowodziowego oraz poprawę poziomu bezpieczeństwa pod względem występujących w regionie zagrożeń naturalnych i technologicznych, a także ochronę zasobów różnorodności biologicznej. Działania wspierane w ramach niniejszej osi priorytetowej przyczyniają się do realizacji celów Strategii Europa 2020 i jednocześnie wpisują się w poszczególne obszary Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa Więcej informacji w tym zakresie podano punkcie Od początku realizacji Programu w ramach IV osi priorytetowej dominującą grupę beneficjentów stanowiły jednostki samorządu terytorialnego umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,81 euro ( ,02 PLN). Z przedsiębiorcami zawarto 18 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,70 euro ( ,60 PLN), z administracją rządową podpisano 8 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,15 euro ( ,46 PLN), z organizacjami non profit również zawarto 6 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,93 euro ( ,62 PLN). 228

229 Wykres 55 Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach IV osi priorytetowej na dzień 31 grudnia 2013r. (%). organizacje non profit 1,1% przedsiebiorstwa 6,6% organy władzy, administracja rządowa 4,9% jst 87,4% Źródło: KSI SIMIK(07-13). Od początku realizacji Programu w ramach IV osi priorytetowej podpisano 59 umów na realizację projektów na obszarach miejskich, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,58 euro ( ,38 PLN) oraz 193 umowy na obszarach wiejskich na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,01 euro ( ,32 PLN). Z ww. informacji wynika, iż na obszarze wiejskim realizowana jest większa liczba projektów o wyższej wartości dofinansowania niż na obszarze miejskim. Działanie to wynika z faktu, iż na terenach wiejskich występują obszary, które wymagały wybudowania sieci wodociągowych czy kanalizacyjnych i podłączenia do nich mieszkańców tych terenów. W przypadku miast potrzeby w zakresie nowych sieci są znacznie mniejsze, a nakłady finansowe kierowane są głównie na ich modernizację. Wykres 56. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach IV osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%). Obszaty miejskie 23,81% Obszary wiejskie 76,19% Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Od początku realizacji Programu w ramach IV osi priorytetowej na obszarze defaworyzowanym realizowanych jest 74 projekty (co stanowi 30% liczby wszystkich 229

230 podpisanych umów), na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,8 euro ( ,63 PLN) (co stanowi 24% wartości wszystkich podpisanych umów), w tym powiat: bieszczadzki 2 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,37 euro ( ,55 PLN), brzozowski 7 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,46 euro ( ,63 PLN), kolbuszowski 9 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,25 euro ( ,36 PLN), leski 6 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,89 euro ( ,92 PLN), lubaczowski 13 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,17 euro ( ,42 PLN), niżański 18 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,88 PLN), przemyski 11 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,23 euro ( ,36 PLN) oraz strzyżowski 8 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,25 euro ( ,51 PLN). W ramach ww. projektów na obszarach defaworyzowanych realizowanych jest m. in. 17 projektów w zakresie kanalizacji, 13 w zakresie wodociągów, 14 w zakresie zapobiegania zagrożeniom w szczególności dotyczące poprawy efektywności działania systemu ratowniczo gaśniczego w gminach. 230

231 Mapa 10. Projekty w ramach IV osi priorytetowej Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r stalowowolski m. Tarnobrzeg tarnobrzeski mielecki dębicki kolbuszowski rzeszowski ropczycko-sędziszowski m. Rzeszów strzyżowski niżański leżajski łańcucki przeworski jarosławski lubaczowski m. Krosno brzozowski przemyski m. Przemyśl jasielski krośnieński Wartość projektów w mln euro: sanocki leski bieszczadzki Liczba projektów (>=;<) Dofinansowanie UE w mln euro: W ramach przedmiotowej osi dofinansowanie uzyskało 13 projektów o charakterze regionalnym realizowanych na terenie wielu powiatów o wartości ogółem 19,44 mln euro (81,55 mln PLN), w tym dofinansowanie z EFRR 14,74 mln euro (61,82 mln PLN). W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 216 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,27 euro ( ,93 PLN). Zakończone projekty stanowią 86% liczby i 82% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie IV osi priorytetowej. Na ww. liczbę zakończonych inwestycji składają się projekty zrealizowane w ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska 231

232 tj. 101 projektów na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,65 euro ( ,33 PLN), 23 projekty w ramach działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,41 euro ( ,85 PLN), 20 projektów w ramach działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,95 euro ( ,83 PLN) oraz 72 projekty w ramach działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,27 euro ( ,92 PLN). Opis postępu rzeczowego przedstawiono poniżej w ramach poszczególnych działań ww. osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym nie zrealizowano badań ewaluacyjnych dotyczących oceny efektywności IV osi priorytetowej. Zrealizowano natomiast badanie pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata , w trakcie którego analizie i ocenie poddano stopień realizacji wskaźników tej osi. Projekty kluczowe W ramach IV osi priorytetowej zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata zrealizowane zostały 2 projekty kluczowe. Zakończenie realizacji projektu pn. Budowa sieci odprowadzania wód opadowych z terenu Podkarpackiego Parku Naukowo Technologicznego w strefie S-1 Jasionka oraz z terenu Gminy Trzebownisko miało miejsce w 2011r., natomiast projekt pn. Bezpieczne Podkarpacie - poprawa stanu wyposażenia jednostek ratowniczych województwa podkarpackiego w specjalistyczny sprzęt do reagowania na zagrożenia został zakończony w 2012 roku. W okresie sprawozdawczym złożono wniosek o płatność (sprawozdawczy) w ramach projektu Bezpieczne Podkarpacie - poprawa stanu wyposażenia jednostek ratowniczych województwa podkarpackiego w specjalistyczny sprzęt do reagowania na zagrożenia natomiast od początku realizacji Programu łącznie dla obu ww. projektów zweryfikowano i zatwierdzono 13 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,79 euro ( ,05 PLN). Należy jednak podkreślić, że ostatecznie wartość płatności dotycząca kwoty dofinansowania z EFRR dla tych projektów po uwzględnieniu pomniejszeń tj. kwot wycofanych bądź odzyskanych wyniosła ,28 euro ( ,60 PLN), co stanowi 6,45% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach osi priorytetowej. W związku z tym, iż w 2012r w ramach IV osi priorytetowej ogłoszono nabór projektów rezerwowych do Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata , w odpowiedzi na który zgłoszono 36 projektów - w okresie sprawozdawczym ZWP ogłosił konsultacje społeczne (trwające od 15 marca do dnia 15 kwietnia 2013r.). W wyniku, których stwierdzono, iż 2 projekty spełniają kryteria ustalone przez ZWP tj. projekt pn.: Zakup samochodów specjalnych ratownictwa wysokościowego, wodnego, technicznego i ochrony dróg oddechowych dla jednostek ratowniczo gaśniczych komend Państwowej Straży Pożarnej woj. Podkarpackiego - zgłoszony przez Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie, Poprawa stanu bezpieczeństwa na terenie województwa podkarpackiego poprzez wyposażenie jednostek Policji w specjalistyczny sprzęt zapewniający zapobieganie, przeciwdziałanie oraz likwidację negatywnych skutków zagrożeń naturalnych, 232

233 technologicznych oraz społecznych - zgłoszony przez Komendę Wojewódzką Policji w Rzeszowie. W dniu 28 czerwca 2013r. ZWP uchwałą nr 245/5914/13 przyjął listę rezerwową Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata w ramach IV osi priorytetowej - Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom, która została powiększona o ww. inwestycje. Podkreślić należy, iż realizacja tych przedsięwzięć uzależniona będzie od dostępności środków w ramach IV osi priorytetowej. Wykres 57. Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych. Bezpieczne Podkarpacie - poprawa stanu wyposażenia jednostek ratowniczych województwa podkarpackiego w specjalistyczny sprzęt do reagowania na zagrożenia (projekt kluczowy) 100% Budowa sieci odprowadzenia wód opadowych z terenu Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego w strefie S-1 Jasionka oraz z terenu Gminy Trzebownisko (projekt kluczowy) 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% W zakresie finansowej realizacji, poziom obydwu projektów osiągnął wartość określoną w umowie o dofinansowanie. Dodatkowo cele jakie założono w zakresie ww. projektów w postaci wskaźników rzeczowych również zostały zrealizowane w 100%, a nawet jak w przypadku wskaźnika rezultatu Liczba osób objętych ochroną przeciwpowodziową lasów i innymi środkami ochrony nieznacznie przekroczone (100,8%). Realizacja pierwszego z ww. projektów miała za cel uporządkowanie gospodarki wodami opadowymi na terenie Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego, terenu, który jest jednym z najbardziej atrakcyjnych miejsc pod inwestycje w południowo-wschodniej Polsce. Jednakże przeszkodą w zagospodarowaniu tych terenów okazał się brak odpowiedniej kanalizacji odprowadzającej wody opadowe gdyż firmy chcące na tych terenach prowadzić swoją działalność miały trudności z uzyskaniem pozwolenia na budowę. Ze względu na położenie i układ terenu zdecydowano o budowie 2,6 km sieci krytych kanałów odprowadzających wody z terenu Parku. Jednocześnie na jego terenie powstał suchy zbiornik retencyjny. Ponadto w ramach projektu zmodernizowano potoki Szuwarka- Gołębiówka i Świerkowiec. Realizacja projektu ma strategiczny charakter dla rozwoju województwa podkarpackiego jest on zgodny nie tylko z celem IV osi priorytetowej i działaniem 4.2 jakim jest poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi ale również z celami określonymi w Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata jakim jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki poprzez rozwijanie przedsiębiorczości, zwiększenie jej innowacyjności oraz podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu. 233

234 Ponadto drugi projekt w pełni przyczynił się do realizacji celu IV osi priorytetowej jakim jest zapobieganie degradacji środowiska oraz zagrożeniom naturalnym i technologicznym, a także efektywne gospodarowanie zasobami naturalnymi. Zaznaczyć należy, iż przedsięwzięcie swym oddziaływaniem obejmuje cały obszar województwa podkarpackiego. W ramach projektu zarówno komendy miejskie i powiatowe Państwowej Straży Pożarnej zostały wyposażone w specjalistyczny sprzęt do zapobiegania i zwalczania zagrożeń naturalnych i technologicznych. Informacje nt. równości szans kobiet i mężczyzn zawarto w punkcie 2.2.1, natomiast nt. cross-financingu w punkcie sprawozdania. Rekomendacje KE Kontynuowano wysiłki na rzecz poprawy jakości sprawozdania rocznego w oparciu o uwagi KE. Przedstawiono postęp realizacji projektów kluczowych. Zaprezentowano analizę porównawczą wskaźników finansowych i rzeczowych realizacji IV osi priorytetowej RPO WP. Rekomendacje IZ RPO WP W 2013r. IZ RPO WP kontynuowała działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie alokacji przeznaczonej na realizację IV osi priorytetowej. Kontynuowano proces podpisywania umów, weryfikację wniosków o płatność, kontrolę projektów zakończonych oraz ocenę wniosków złożonych w ramach ostatniego konkursu, który zakończył się w okresie sprawozdawczym (luty 2013r.). Trzeba zaznaczyć, iż w okresie sprawozdawczym odnotowano dalszy postęp finansowy w realizacji RPO WP w porównaniu do roku 2013, w tym również w ramach IV osi priorytetowej. W kolejnym okresie sprawozdawczym planowana jej kontraktacja pozostałych projektów, jednocześnie kontynuowane będą prace związane z weryfikacją wniosków o płatność. Przeprowadzenie ww. działań ma na uwadze zwiększenie wartości osiągniętych wskaźników finansowych i rzeczowych do poziomu 100% zarówno dla poszczególnych działań, jak i całej osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym nie zrealizowano badań ewaluacyjnych dotyczących oceny efektywności IV osi priorytetowej. Zrealizowano natomiast badanie pn. Ocena stopnia realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata , w trakcie którego analizie i ocenie poddano stopień realizacji wskaźników tej osi. W raporcie końcowym ewaluator wskazał, iż przyczyną nie zrealizowania wartości docelowych niektórych wskaźników jest niższy niż założono poziom zainteresowania beneficjentów realizacją projektów w zakresie gospodarki odpadami ze względu na ograniczenia wynikające z istnienia linii demarkacyjnej pomiędzy RPO WP a Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko oraz zmian ustawy dotyczącej gospodarki odpadami. Jednocześnie w raporcie ewaluator wskazał przyczyny nadwykonania wartości docelowych wskaźników. W ramach osi priorytetowej występują wskaźniki, które w chwili obecnej osiągnęły założone na 2015r. wartości lub już je przekroczyły. Zdaniem ewaluatora wpływ na przekroczenie wartości wskaźników miała m.in. realokacja środków związana z dużym zainteresowaniem beneficjentów realizacjach projekty z danego zakresu, co w konsekwencji spowodowało większe wykonanie wskaźników (zjawisko to dotyczy m.in. projektów obejmujących budowę sieci kanalizacyjnej/wodociągowej). Zdaniem ewaluatora efektywność działań podejmowanych w ramach rozwoju infrastruktury ochrony środowiska zdaje się być duża. Ważna w tym zakresie wydaje się być poprawa sieci kanalizacyjnej, oczyszczalni ścieków, a także zaopatrzenie ludności w wodę zdatną do picia. Pozytywne wartości niesie 234

235 za sobą również realizacja przedsięwzięć, dotyczących projektów z zakresu gospodarki wodnej oraz ochrony przed powodzią i suszą, jak również ochrona dziedzictwa naturalnego. W drugiej połowie 2012r. zakończono badanie dotyczące Diagnozy potrzeb rozwojowych regionu w kontekście realizacji RPO Województwa Podkarpackiego na lata Głównym celem ww. zadania było ustalenie sytuacji wyjściowej dla programu operacyjnego województwa w przyszłej perspektywie finansowej. Jednym z wyodrębnionych na potrzeby badania obszarów wsparcia był obszar Przestrzeń i infrastruktura. Jak wskazano w raporcie końcowym w województwie podkarpackim m.in. utrzymuje się rosnąca liczba odpadów, a gospodarka wodna nadal wymaga nakładów. Zatem w przyszłym okresie programowania środki finansowe należy skoncentrować na inwestycje umożliwiające tworzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz rozbudowę instalacji ich technicznego przekształcania. Jednocześnie nadal należy wspierać przedsięwzięcia dotyczące rozbudowy sieci wodno-kanalizacyjnej, głównie na terenach o rozproszonej budowie. Szczegółowe informacje dotyczące podejmowanych w okresie sprawozdawczym działań w ramach procesu ewaluacji przedstawiono w pkt 2.7 Monitorowanie i ocena. Informacje nt. równości szans kobiet i mężczyzn w punkcie oraz cross-financing w punkcie sprawozdania. Działanie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska Celem działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska jest ograniczenie ilości zanieczyszczeń w tym odpadów przedostających się do środowiska, a także poprawa zaopatrzenia w wodę. Na przedmiotowe działanie składają się schematy: A. Infrastruktura oczyszczania ścieków, B. Zaopatrzenie w wodę, C. Zagospodarowanie odpadów. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jego realizację wynosi 8,36% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska stanowi załącznik nr 4.4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska zakończono w dniu 14 lutego 2013r. konkurs, który ogłoszono w dniu 9 listopada 2012r. Kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,52 euro ( PLN). W jego wyniku złożono 28 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,09 euro ( ,37 PLN), co stanowi 315% alokacji przewidzianej na konkurs. Od początku realizacji programu ogłoszono łącznie 5 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,13 euro ( ,71 PLN). Złożono 190 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,86 euro ( ,20 PLN), co stanowi 295% szacowanej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Świadczy to o bardzo dużym zainteresowaniu 235

236 wsparciem z RPO WP w zakresie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i gospodarki odpadami, wynikającym z dużych potrzeb w tych obszarach. Wykres 58. Stan wdrażania działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,99 140,10 96,18 13,99 16,18 11,75 9,71 Wartość dofinansowania wewartość dofinansowania w wnioskach poprawnych pod zatwierdzonych projektach względem formalnym Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 83,31 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 100,21 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska zakontraktowano 95,98% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 83,14% alokacji. Stopień realizacji działania jest zaawansowany i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację ww. działania. W okresie sprawozdawczym odnotowano dalszy postęp w jego realizacji zarówno na poziomie kontraktacji jak i płatności. W ramach działania znajdują się projekty oczekujące na kontraktację, co dodatkowo wpłynie na pełne wykorzystanie alokacji działania. W związku z tym, iż na koniec okresu sprawozdawczego w ramach działania zakończono realizację 101 projektów spośród 128 zakontraktowanych przewiduje się iż poziom płatności nadal będzie wykazywał tendencję wzrostową gdyż w trakcie realizacji pozostaje 27 inwestycji. Ponadto w okresie sprawozdawczym został zakończony konkurs, który ogłoszono w ramach działania 4.1 schemat B i związany z tym proces oceny złożonych wniosków. Niektóre z wybranych projektów zakontraktowano niektóre oczekują na dalszą kontraktację i realizację. Przedstawione powyżej działania zwiększą realizację wskaźników finansowych oraz nastąpi dalszy postęp rzeczowy, który obecnie jest na wysokim poziomie. Wykres 59. Postęp finansowy działania 4.1 (%). 77,22 18,76 4, zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 236

237 Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 101 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,65 euro ( ,33 PLN). Zakończone projekty stanowią 79% liczby i 80% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska oraz 77% alokacji przeznaczonej na działanie. a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które zostały osiągnięte lub zostały przekroczone: Długość wybudowanej sieci wodociągowej, Długość wybudowanej sieci wodociągowej, w tym na obszarach wiejskich, Liczba osób przyłączonych do sieci kanalizacyjnej w wyniku realizacji projektów, Liczba osób przyłączonych do sieci wodociągowej w wyniku realizacji projektów. b) Wskaźniki produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej, Długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej na obszarach wiejskich, Liczba osób objętych selektywną zbiórką odpadów. c) Wskaźniki produktu i rezultatu, w których osiągnięto niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartości docelowe nie zostaną osiągnięte (w nawiasie podano procentowy poziom osiągnięcia wartości docelowej dla roku 2015, zgodnie z podpisanymi umowami): Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami (41%), Powierzchnia terenów zrekultywowanych w wyniku realizacji projektów (57%), Liczba mieszkańców obsługiwanych w ramach projektów dotyczących zagospodarowania odpadów (40%). W działaniu 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska schemat B Zaopatrzenie w wodę, w poprzednim okresie zakończono konkurs, w ramach którego zatwierdzono do realizacji w okresie sprawozdawczym 19 projektów, z czego zostało w tym okresie 18 zakontraktowanych. Biorąc pod uwagę, iż na kontraktację oczekują jeszcze w ramach działania projekty, należy stwierdzić, iż wskaźniki zostaną zrealizowane. Ponadto w okresie sprawozdawczym dokonano realokacji środków polegającej na przeniesieniu do działania 4.1 schemat B Zaopatrzenie w wodę euro ( ,14 PLN). ZWP podjął tą decyzję w celu wyboru do dofinansowania projektów z ww. działania i koniecznością zapewnienia na ten cel środków. Podjęta przez ZWP decyzja na celu realizację dodatkowych inwestycji, co przyczyni się do wzrostu wartości wskaźników. Województwo podkarpackie plasowało się poniżej średniej krajowej jeśli chodzi o gospodarkę wodno-kanalizacyjną, zapóźnienia te dotyczyły w podobnym stopniu gospodarki kanalizacyjnej jak i gospodarki wodnej. Podjęte dotychczas wysiłki doprowadziły do znacznego wyrównania poziomu krajowego województwa w sferze infrastruktury komunalnej. Oczyszczanie ścieków oraz zaopatrzenie w wodę W województwie podkarpackim nadal występują dysproporcje między liczbą osób obsługiwanych przez sieci wodociągowe i sieci kanalizacyjne. Z sieci wodociągowej korzysta 237

238 76% mieszkańców województwa, natomiast z sieci kanalizacyjnej korzysta 60,7% mieszkańców. Pozostała część ludności około 20% korzysta nadal z wody pochodzącej z własnych ujęć lub studni przydomowych, nadal występuje niedostatek indywidualnych rozwiązań w zakresie oczyszczania ścieków a w szczególności problem ten jest znacznie widoczniejszy na terenach o nielicznej lub rozproszonej budowie. Uwzględniając aktualne dane statystyczne w 2012r. długość sieci wodociągowej na terenie województwa podkarpackiego wyniosła ,7 km i wzrosła o ponad 860 km w porównaniu do 2007r. Zaznaczyć należy, iż w województwie podkarpackim ze środków dostępnych w ramach RPO WP na koniec 2013r. wybudowano 416,31 km sieci wodociągowej, w tym na obszarach wiejskich 380,29 km. Jednocześnie w 2012r. (65,1%) odnotowano wzrost udziału ludności w województwie na terenach wiejskich korzystających z wodociągów o 0,7 punktu procentowego w porównaniu do lat ubiegłych w 2010r. wskaźnik ten wynosił 64,4%, w 2011r. - 64,8%. Zaznaczyć należy, iż postęp ten ma duże znaczenie ponieważ z roku na rok w województwie zwiększa się zużycie wody na potrzeby gospodarki i ludności regionu. Zgodnie z danymi statystycznymi pobór wody w województwie podkarpackim ogółem w 2012r. wyniósł 83,8 hm 3, w tym wody powierzchniowej 42 hm 3, zaś gospodarstwa domowe zużyły 47,7 42 hm 3. Ponad 95% ilości wody ujmowanej w sektorze przemysłowym stanowią wody powierzchniowe. Wg danych GUS pobór wód powierzchniowych w województwie utrzymuje się na zbliżonym poziomie i wykazuje tendencję spadkową (2012r.) spowodowaną głównie zmniejszeniem zużycia wody w sektorze przemysłowym. W gospodarce komunalnej wielkość poboru wód powierzchniowych i podziemnych utrzymuje się na zbliżonym poziomie. Największy udział w poborze wody na cele komunalne w województwie mają powiaty grodzkie: m. Rzeszów i m. Przemyśl oraz powiaty ziemskie: krośnieński, jarosławski, mielecki, rzeszowski, stalowowolski, dębicki i sanocki. W 2012r. wielkość poboru wody na cele komunalne wyniosła 83,8 hm 3 i w porównaniu do roku 2011 nie uległa istotnym zmianom. 54. Duże znaczenie dla gospodami wodnej województwa mają wody powierzchniowe, które pokrywają ok. 85% zaopatrzenia na wodę w regionie i są podstawowym źródłem zaopatrzenia mieszkańców w wodę pitną. Zasoby wód podziemnych są rozmieszczone nierównomiernie i są dużo mniejsze niż w innych częściach kraju. Wody podziemne w regionie pokrywają ok. 15 % zapotrzebowania na wodę i wykorzystywane są głównie jako źródło wody pitnej oraz w przemyśle spożywczym. Jednym z głównych problemów relacji człowiek-środowisko na terenie województwa podkarpackiego jest zanieczyszczenie wód powierzchniowych związane z emisją ścieków komunalnych. Wody narażone są na coraz większą presję gospodarki komunalnej, która powodowana jest przede wszystkim przez wzrost ilości ścieków oczyszczonych, związany z rozbudową infrastruktury kanalizacyjnej. Dzięki inwestycjom w zakresie gospodarki ściekowej, podejmowanym m.in. w ramach RPO WP, czy Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK), znacząco wzrosła długość sieci kanalizacyjnej oraz zmalała emisja ścieków nieoczyszczonych. Wzrosła ponadto liczba wysokosprawnych oczyszczalni ścieków, pracujących w technologii podwyższonego usuwania substancji biogennych, co przyczyniło 54 Raport o stanie środowiska w województwie podkarpackim w roku 2012r. (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie) 238

239 się do redukcji ładunku fosforu ogólnego odprowadzanego do wód. Mając na uwadze powyższe, z jednej strony możemy zaobserwować wzrost presji mierzony wielkością emisji oczyszczonych ścieków, z drugiej natomiast obniżenie presji z uwagi na jakość odprowadzanych ścieków. Według GUS w 2012r. z obszaru województwa podkarpackiego odprowadzono do wód powierzchniowych 56,7 hm 3 oczyszczonych ścieków komunalnych. W latach odnotowano wzrost ilości ścieków oczyszczanych w powiatach: rzeszowskim, leżajskim, jarosławskim, krośnieńskim, dębickim, stalowowolskim i łańcuckim. W latach zaznacza się trend stopniowego wzrostu ilości oczyszczanych ścieków komunalnych, który jest wynikiem rozbudowy infrastruktury kanalizacyjnej na obszarach wiejskich, co odzwierciedlają wartości wskaźników osiągnięte do końca okresu sprawozdawczego w ramach RPO WP. Zgodnie z danymi GUS na koniec 2012r. w województwie działało 229 oczyszczalni ścieków komunalnych, z czego 226 komunalnych biologicznych oczyszczalni ścieków, w tym 37 oczyszczalni z podwyższonym usuwaniem biogenów. W 2012r. sektor przemysłowy odprowadził do wód powierzchniowych 138,5 hm 3 ścieków, w tym 13,1 hm 3 ścieków wymagających oczyszczania. Pozostałą ilość ścieków stanowiły wody chłodnicze (nie wymagające oczyszczania) odprowadzone głównie z obszaru powiatu stalowowolskiego. Oczyszczalnie w zakładach oczyściły 12,3 hm 3 ścieków. Dokonując porównania danych z trzech ostatnich lat, stwierdza się, że ilość ścieków przemysłowych wymagających oczyszczania, odprowadzonych bezpośrednio do wód powierzchniowych, zmniejszyła się o blisko 40%. Największy postęp odnotowano dotychczas w wykorzystaniu oczyszczalni ścieków komunalnych: w roku 2012 liczba osób korzystających z oczyszczalni ścieków w regionie wyniosła 68,7% ogólnej liczby mieszkańców, przy czym wskaźnik ten w 2010r. wynosił 64,1%, 2011r. 66,2%. Ponadto w znacznym stopniu problem dostępności sieci kanalizacyjnej czy wodociągowej na terenach wiejskich niwelują projekty realizowane w ramach PROW Projekty te dotyczą zarówno budowy i modernizacji sieci kanalizacyjnej. W ramach zakończonych projektów w działaniu 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska RPO WP na koniec 2013 roku w województwie podkarpackim, wybudowano: 1 518,98 km sieci kanalizacyjnej, w tym na obszarach wiejskich 1 489,8 km, 416,31 km sieci wodociągowej, w tym na obszarach wiejskich 380,29 km. Liczba osób przyłączonych do sieci kanalizacyjnej wyniosła , natomiast liczba osób podłączonych do sieci wodociągowej to Należy zaznaczyć, iż wartości zaprezentowanych wskaźników w stosunku do lat ubiegłych wykazują tendencję wzrostową, w przypadku wskaźnika długość wybudowanej sieci wodociągowej jego wartość znacząco wzrosła na koniec 2012r. Ze środków RPO WP do końca 2013r. powstało 416,31 km. wodociągów. Jednocześnie wzrost wartości ww. wskaźnika przełożył się na zwiększenie liczby osób przyłączonych do tej sieci, wartość tego wskaźnika w porównaniu do roku ubiegłego znacząco wzrosła, a inwestycje ze środków RPO WP umożliwiły do końca 2013r. przyłączenie osób. Jednocześnie zaprezentowane wartości zgodnie z zakontraktowanymi projektami wykazują nadal tendencję wzrostową. Do końca 2015r. przewiduje się, iż zostanie łącznie wybudowanych: 1 547,24 km sieci kanalizacyjnej, 704,93 km sieci wodociągowej, w tym na obszarach wiejskich 621,8 km. Liczba osób przyłączonych do sieci kanalizacyjnej wyniesie , natomiast liczba osób podłączonych do sieci wodociągowej to

240 W 2012r. dokonano oceny stanu wód ogółem 94 jednolitych części wód rzecznych, w tym 47 naturalnych i 44 silnie zmienionych części wód oraz 3 silnie zmienionych jednolitych części wód będących zbiornikami zaporowymi. Ocenione jednolite części wód położone są w 14 zlewniach (3 poziomu wg MPHP), z czego 13 zlewni znajduje się w obszarze Dorzecza Wisły i jedna zlewnia należy do Dorzecza Dniestru. W ocenie uwzględniona została jednolita część wód Wisła od Wisłoki do Sanu, położona na obszarze województwa podkarpackiego i małopolskiego, w której badania prowadził WIOŚ w Kielcach 55. Monitoring wód powierzchniowych województwa wskazuje bardzo dobry lub dobry stan ekologiczny oraz potencjał ekologiczny dobry i powyżej dobrego dla 45,3% klasyfikowanych jednolitych części wód, umiarkowany stan/potencjał ekologiczny cechuje 37,5% części wód, słaby stan/potencjał ekologiczny cechuje 15,6% części wód, a zły potencjał ekologiczny stwierdzono w 1,6% części wód. Ogólny stan wód powierzchniowych województwa wskazuje ich dobry stan dla 17,4% jednolitych części wód, natomiast stan zły stwierdzono w 82,6% części wód. Monitoring wód podziemnych województwa wskazał, że 70% wód spełniało warunki dobrego stanu, natomiast 30 % wód cechuje się stanem słabym. Uwzględniając potrzeby regionu w ww. zakresie w okresie sprawozdawczym ZWP podjął decyzję o przeniesieniu do działania 4.1 schemat B Zaopatrzenie w wodę dodatkowej kwoty środków, która umożliwi realizację dodatkowych projektów. Zanieczyszczenie i degradacja zasobów wodnych są powodowane przede wszystkim przez ścieki. Najistotniejszym zadaniem służącym poprawie jakości wód jest doskonalenie procesów zbierania i oczyszczania ścieków. Działalność ta ma na celu usuwanie zanieczyszczeń ze ścieków w stopniu umożliwiającym dalsze wykorzystanie wody i zmniejszającym obciążenie środowiska naturalnego. Porządkowanie gospodarki wodnościekowej w województwie na przestrzeni ostatnich lat przejawiało się obok oddawania do eksploatacji nowych oczyszczalni rozbudową sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, modernizowaniem oczyszczalni (dostosowywaniem parametrów oczyszczalni do aktualnych potrzeb poprzez likwidację nadwyżek przepustowości, rozbudowę obiektów przeciążonych), a także inwestowaniem w urządzenia do redukcji ładunków zanieczyszczeń w ściekach. Działania tego rodzaju są istotne ponieważ mają na celu oprócz ochrony środowiska to również nadrobienie zaległości i istniejących dysproporcji w województwie w tym obszarze. Uwzględniając powyższe (stan tej infrastruktury), w nowym okresie programowania nadal zasadna jest realizacja tego rodzaju inwestycji dlatego też na etapie przygotowywania projektu RPO WP uwzględniono potrzeby tego rodzaju i wskazano, iż wsparcie zostanie skierowane m. in. na realizację inwestycji dotyczących poprawy gospodarowania odpadami komunalnymi i innymi niż komunalne, poprawy stanu gospodarki wodnościekowej, w tym rozwój systemów indywidualnych oczyszczania ścieków w terenach zabudowy rozproszonej. Odpady Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska schemat C Zagospodarowanie odpadów wskazano w odniesieniu do 14 zakończonych projektów. Należy stwierdzić, iż stopień osiągnięcia wartości docelowych wskaźników

241 dotyczących gospodarki odpadami szacuje się na niskim poziomie. Konkurs projektów w tym obszarze był ogłoszony w 2009r. (zrealizowano tylko 1 nabór projektów), cieszył się o wiele mniejszą popularnością wśród beneficjentów niż dotyczące infrastruktury wodno-ściekowej. Zgodnie z Harmonogramem naboru wniosków nie planuje się kolejnego naboru wniosków w tym schemacie. Realizacja ww. wskaźników nie ulegnie zmianie. Pierwotnie, w pierwszym harmonogramie naborów wniosków przewidziane były dwa konkursy w dziedzinie zagospodarowania odpadów. Należy zaznaczyć, iż aż 4 beneficjentów z 18 wybranych wówczas do dofinansowania odstąpiło od realizacji projektów. Dowodzi to znacznych trudności w przygotowaniu i realizacji projektów z tego zakresu. Zgodnie z linią demarkacyjną pomiędzy programami regionalnymi, a krajowymi - projekty obsługujące powyżej 150 tys. mieszkańców kwalifikują się do programu krajowego Infrastruktura i Środowisko. Z ekonomicznego punktu widzenia niezasadne jest tworzenie systemów zagospodarowania odpadów w mniejszej skali. Dlatego prawdopodobnie złożone projekty dotyczyły w niewielkim stopniu ww. systemów. W związku z powyższym ZWP odstąpił od przeprowadzania kolejnego konkursu. Jednocześnie należy zaznaczyć, że założone w ramach poszczególnych projektów wskaźniki zostały osiągnięte. Z danych przedstawionych w sprawozdaniach z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi wynika, iż na terenie województwa podkarpackiego w 2012r. zebrano ok. 411,6 tys. Mg odpadów komunalnych, w tym ok. 339,8 tys. Mg odpadów niesegregowanych (zmieszanych), co stanowi 82,6% odpadów zebranych z terenu całego województwa. Natomiast pozostała cześć odpadów tj. 17,4% (71,8 tys. Mg) została zebrana selektywnie. W województwie podkarpackim, podobnie jak w całej Polsce, odsetek ilości odpadów poddawanych selektywnemu zbieraniu nadal pozostaje niski. Odpady komunalne zebrane selektywnie w relacji do ogółu odpadów komunalnych zebranych w województwie podkarpackim w 2012r. stanowiły 12,1% 56. Około 69% odpadów komunalnych zostało zebranych na terenie miast, natomiast 31% na terenie wsi. Odpady zebrane z miast zostały w 45% składowane na składowiskach odpadów, a w 55% poddane procesom przetwarzania innym niż składowanie. Natomiast odpady zebrane z terenu wsi zostały w 61% składowane na składowiskach, a w 39% poddane innym niż składowanie procesom przetwarzania. 57 Na terenie województwa w ciągu roku wytworzono na 1 km 2-80,6 ton odpadów, zaś odpady komunalne wytworzone na 1 mieszkańca wynoszą 201 kg, natomiast zebrane na 1 mieszkańca 172,1 kg 58 W ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska schemat C Zagospodarowanie odpadów na koniec 2013 roku, zakończono realizację 14 projektów, w ramach których osób zostało objętych selektywną zbiórką odpadów. Natomiast liczba mieszkańców obsługiwanych w ramach zakończonych projektów dotyczących zagospodarowania odpadów wyniosła osób. 56 Diagnoza sytuacji społeczno gospodarczej województwa podkarpackiego. Aktualizacja Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata , UMWP, Rzeszów 2013 r., 57 Raport o stanie środowiska w województwie podkarpackim w roku 2012r. (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie) 58 Ochrona środowiska 2013 opracowanie GUS 241

242 Działanie 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi Celem działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi jest poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego oraz racjonalne zagospodarowanie zasobów wody. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jego realizację wynosi 3,37% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi stanowi załącznik nr 4.4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w działaniu 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi nie ogłoszono konkursu wniosków, kontynuowano natomiast proces podpisywania umów. Od początku realizacji programu ogłoszono łącznie 2 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,98 euro ( PLN). Złożono 33 projekty na łączną kwotę dofinansowania ,56 euro ( ,96 PLN), co stanowi 116% szacowanej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Wykres 60. Stan wdrażania działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,73 53, ,53 30,93 40, ,00 0,00 0,81 1,29 Wartość dofinansowania wewartość dofinansowania w wnioskach poprawnych pod zatwierdzonych projektach względem formalnym Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W ramach działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi zakontraktowano 97,73% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 76,45% alokacji. Stopień realizacji działania jest na wysokim poziomie i nie przewiduje się zagrożenia związanego 242

243 z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na jego realizację. Wartości ww. wskaźników w porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego wzrosły odpowiednio o ponad 7,6 (poziom kontraktacji) i 7,5 (płatności) punktu procentowego. W ramach niniejszego działania do końca okresu sprawozdawczego zakontraktowano wszystkie zatwierdzone projekty. W przyszłym okresie sprawozdawczym planowane jest kontynuowanie procesu weryfikacji wniosków o płatność oraz zakończenie realizacji pozostałych 4 z pośród 27 zakontraktowanych projektów. Wykres 61. Postęp finansowy działania 4.2 (%). 74,34 23,40 2,27 Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 23 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,41 euro ( ,85 PLN). Zakończone projekty stanowią 85% liczby i 76% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi oraz 74% alokacji przeznaczonej na działanie (wzrost o 10 punkty procentowe). a) Wskaźnik produktu, który został osiągnięty lub przekroczony: rozliczono pozostało do rozliczenia niezakontraktowana alokacja Liczba wybudowanych zbiorników. b) Wskaźniki produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% (lub blisko 100%) lub przekroczone: Wielkość obszaru chronionego przed powodzią, Liczba przedsiębiorstw zabezpieczonych przed powodzią, Długość cieków wodnych poddanych regulacji lub innym pracom melioracyjnym, Liczba wybudowanych/zmodernizowanych innych niż wały budowli/urządzeń przeciwpowodziowych oraz budowli/urządzeń melioracyjnych, Liczba projektów w zakresie infrastruktury przeciwpowodziowej. d) Wskaźniki produktu i rezultatu, w których osiągnięto niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartości docelowe nie zostaną osiągnięte (w nawiasie podano procentowy poziom osiągnięcia wartości docelowej dla roku 2015, zgodnie z podpisanymi umowami): Długość wybudowanych/zmodernizowanych wałów przeciwpowodziowych (65%), Liczba osób zabezpieczonych przed powodzią w wyniku realizacji projektów (43%). 243

244 Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wskazano w odniesieniu do 23 zakończonych projektów, natomiast wartości szacunkowe określono na podstawie 27 podpisanych umów o dofinansowanie. Należy również zaznaczyć, iż odrębną kategorię stanowią 2 projekty, zrealizowane przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, dotyczące opracowania skutków ochrony przeciwpowodziowej rzek: Wisłoki i Wisłoka. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników w tym działaniu szacuje się na dobrym poziomie. Należy zaznaczyć, iż w ramach działania przeprowadzono dwa konkursy w wyniku, których dofinansowanie uzyskało 27 inwestycji z 31 pozytywnie ocenionych. W przypadku pozostałych projektów jeden nie będzie realizowany ponieważ jego wnioskodawca złożył rezygnację, natomiast drugi nie złożył dokumentów wymaganych do pozytywnej weryfikacji końcowej. Zgodnie z Harmonogramem naboru wniosków nie planuje się kolejnego naboru wniosków w tym działaniu. Biorąc powyższe pod uwagę, nieosiągnięcie pełnej wartości wskaźników założonych w dokumentach programowych wynika z nieznacznego przeszacowania wskaźników. W województwie podkarpackim wg staniu na koniec 2012r. długość rzek wynosiła km, długość wałów przeciwpowodziowych to 633 km (w 2008r. 630 km), z czego 72,8 tys. ha obejmowały obszary chronione. 59 Doświadczenia ostatnich lat dowodzą, że zwiększa się w województwie podkarpackim prawdopodobieństwo występowania zjawisk ekstremalnych: powodzi, osuwania się mas ziemnych i suszy. Sprzyja temu różnorodne ukształtowanie terenu, w części południowowschodniej ma ono charakter górski i podgórski, w części północno-zachodniej nizinny. Warunki klimatyczne wraz z anomaliami pogodowymi sprawiają, że na terenie województwa pojawia się problem nadmiaru wody podczas obfitych opadów i śnieżnych roztopów oraz problem jej deficytu w czasie długotrwałej suszy. Jednym ze skutków takiego stanu rzeczy jest problem zalewania obszarów o większej gęstości zaludnienia, co generuje wysokie koszty. W ostatnich kilku latach rokrocznie w województwie występują wysoce negatywne zjawiska w tym zakresie (zwłaszcza powodzie, szczególnie dotkliwe w latach 1997, 2001, 2004, 2005, 2006, 2008 oraz 2010). Najbardziej zagrożone powodziami są obszary położone wzdłuż głównych rzek województwa, zwłaszcza w środkowych i ujściowych ich odcinkach. Klęskom powodzi zapobiegłaby modernizacja istniejących wałów przeciwpowodziowych na Wiśle i jej dopływach oraz budowa zbiorników retencyjnych. Przedstawione zjawiska dodatkowo mają wpływ na stan techniczny urządzeń przeciwpowodziowych i powodują często nowe szkody. Tylko w 2010r. w wyniku powodzi w województwie zniszczonych zostało ok. 115 km obwałowań przeciwpowodziowych 60. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Podkarpacki Zarząd Melioracji Urządzeń Wodnych koszt wykonania modernizacji 1 km wału przeciwpowodziowego wynosi 0,4 mln euro (1,7 mln PLN), natomiast koszt budowy 1 km nowego obwałowania to wartość ponad 1,4 euro (5,8 mln PLN) zaś koszt związany z retencją 1m 3 wody wynosi 2,38 euro (10 PLN). 59 Ochrona środowiska w 2013r. opracowanie GUS. 60 Raport z wykonania programu ochrony środowiska dla województwa podkarpackiego za lata

245 W załączniku nr 14 przedstawiono mapę obrazującą najważniejsze inwestycje przeciwpowodziowe na terenie województwa podkarpackiego zrealizowane m.in. ze środków RPO WP. W ramach działania 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi na koniec 2013 roku, wybudowano/zmodernizowano 24,06 km wałów przeciwpowodziowych, wybudowano/zmodernizowano 91 inne niż wały budowle/urządzenia przeciwpowodziowe oraz budowle/urządzenia melioracyjne, wybudowano 8 zbiorników, a 36,64 km cieków wodnych poddano regulacji lub innym pracom melioracyjnym. Najważniejszym efektem projektów przeciwpowodziowych będzie bezpośrednie zabezpieczenie przed powodzią aż osób i ich mienia oraz ,73 ha powierzchni województwa. Ponadto zabezpieczonych przed powodzią zostanie przedsiębiorstw. Z analizy warności wskaźników określonych w działaniu 4.2 (5 produktu, 3 rezultatu) wynika, iż w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego w większości odnotowano ich wzrost. W przypadku wskaźnika dotyczącego budowy/modernizacji wałów przeciwpowodziowych nie odnotowano zmian. Biorąc pod uwagę zmiany klimatyczne zachodzące na przestrzeni ostatnich lat w (anomalie pogodowe skutkujące powodziami, podtopieniami) oraz potrzeby regionu w tym obszarze, które systematycznie są redukowane chociażby poprzez realizację inwestycji ze środków dostępnych w ramach RPO WP, to nadal zasadnym jest podejmowanie działań w tym zakresie. W związku z czym na etapie przygotowania dokumentów programowych perspektywy finansowej również w zapisach projektu RPO WP przewidziano realizację inwestycji w tym obszarze, które będą dotyczyły rozwoju form małej retencji, czy też zwiększenia możliwości monitorowania ewentualnych zagrożeń i zarządzanie nimi, poprawy koordynacji akcji ratunkowych zaznaczyć należy, iż obecnie inwestycje w tym zakresie prowadzone są w ramach działania 4.4 RPO WP. Działanie 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej Celem działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej jest ograniczenie degradacji środowiska oraz ochrona zasobów różnorodności biologicznej. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach w działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jego realizację wynosi 0,25% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej stanowi załącznik nr 4.4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono naboru wniosków. Od początku realizacji programu ogłoszono łącznie 2 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,81 euro ( ,51 PLN). Złożono 35 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,97 euro ( ,82 PLN), co stanowi 64% szacowanej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. 245

246 Wykres 62. Stan wdrażania działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,00 4,00 0,00 0,00 0,00 Wartość dofinansowania we Wartość dofinansowania w wnioskach poprawnych pod zatwierdzonych projektach względem formalnym 2,91 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 1,06 1,80 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 3,05 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W ramach działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej zakontraktowano 95,37% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 59,2% alokacji. W porównaniu z rokiem ubiegłym poziom płatności wzrósł o ponad 39 punktów procentowych. Należy stwierdzić, iż środki przewidziane na realizację tego działania zostaną w całości wyczerpane gdyż na kontraktację oczekuje 3 zatwierdzone do realizacji projekty. Ponadto w ramach działania zakończono realizację 20 z pośród 28 zatwierdzonych inwestycji w związku z czym w przyszłym okresie sprawozdawczym przewiduje się, dalszy postęp w zakresie płatności. Dodatkowo uwzględniając zapisy umowy o dofinansowanie zakończenie realizacji projektów zaplanowano w większości na koniec 2013r. i na początek 2014r. Wykres 63. Postęp finansowy działania 4.3 (%). 47,11 48,26 4, Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Postęp rzeczowy zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 20 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,95 euro ( ,83 PLN). Zakończone projekty stanowią 80% liczby i 49% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej oraz 47,11% alokacji przeznaczonej na działanie. a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które zostały osiągnięte lub zostały przekroczone: 246

247 Liczba zagrożonych gatunków objętych działaniami ochronnymi w ramach projektów, Liczba projektów z zakresu monitoringu przyrodniczego, Liczba projektów z zakresu infrastruktury służącej promocji obszarów Natura 2000, centrów edukacji ekologicznej, Liczba projektów związanych z zachowaniem oraz ochroną różnorodności biologicznej i krajobrazowej, Liczba projektów z zakresu zachowania różnorodności gatunkowej, ekosystemowej i krajobrazowej. Szacowana wartość ww. wskaźników znacznie przekracza wartości docelowe, co świadczyć może o większej efektywności projektów, w stosunku do założeń metodologicznych przyjętych na etapie kwantyfikacji wskaźników produktu i rezultatu. b) Wskaźnik produktu, w którym nie odnotowano postępu lub osiągnął niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartość docelowa nie zostanie osiągnięta, natomiast istnieje możliwość, że ww. wartość ulegnie zmianie: Liczba projektów z zakresu inwentaryzacji przyrodniczej, opracowania planów ochrony dla obszarów NATURA 2000, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody. W ramach działania 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej 1 projekt oczekuje na kontraktację w związku z powyższym wartość ww. wskaźnika może wzrosnąć. c) Wskaźniki produktu i rezultatu, w których osiągnięto niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartości docelowe nie zostaną osiągnięte (w nawiasie podano procentowy poziom osiągnięcia wartości docelowej dla roku 2015, zgodnie z podpisanymi umowami): Wielkość obszarów objętych oddziaływaniem projektów (4,58%), Liczba projektów w zakresu ochrony siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin, zwierząt i grzybów (50%), Liczba projektów z zakresu budowy przejść dla zwierząt i/lub likwidacja barier ekologicznych (0%). Wartości szacunkowe wskaźników określono na podstawie 25 podpisanych umów o dofinansowanie. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników szacuje się na średnim poziomie. W ramach działania 3 projekty oczekuje na kontraktację w związku z tym wartości ww. wskaźników mogą wzrosnąć. W ramach działania łącznie ogłoszono 2 konkursy, pomimo tego nie złożono projektów, które przyczyniłyby się do osiągnięcia ww. wartości niektórych wskaźników. Trudno jednoznacznie wskazać na przyczynę braku projektów z zakresu przejść dla zwierząt i likwidacji barier. Możliwe jest, iż wpływ na taki stan rzeczy miały kryteria, które były w tych naborach wysoko punktowane tj.: efektywność kosztowa projektu, znaczenie projektu dla obszarów chronionych (w szczególności dla obszarów NATURA 2000, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody, obszarów chronionego krajobrazu), czy wielkość obszaru objętego oddziaływaniem projektu. Ponadto zgodnie z założeniami RPO WP wsparcie w ramach działania w postaci m.in. zachowania różnorodności gatunkowej i ochrony siedlisk jest uzupełnieniem zadań dotyczących infrastruktury ochrony środowiska, gospodarki wodnej czy infrastruktury przeciwpowodziowej. 247

248 W związku z tym realizowane w ramach IV osi priorytetowej inwestycje w większości przypadków dotyczą obszarów w zakresie, których występują bardziej istotniejsze problemy mające wpływ na poprawę bezpieczeństwa oraz warunków życia mieszkańców województwa. Natomiast realizacja projektów w ramach działania 4.3 dotyczących w przeważającej większości budowy, przebudowy czy adaptacji budynków na centra edukacji ekologicznej stanowi dopełnienie realizacji celu głównego jakim jest zapobieganie degradacji środowiska oraz zagrożeniom naturalnym i technologicznym, a także efektywna gospodarka zasobami naturalnymi. Region obejmuje swoim zasięgiem 3 odrębne krainy fizjograficzne, znacząco zróżnicowane pod względem budowy geologicznej, ukształtowania terenu i środowiska przyrodniczego. W części północnej, obejmującej prawie połowę województwa, znajduje się Kotlina Sandomierska, pośrodku Pogórze Karpackie, na południu Beskidy, dzielące się na Beskid Niski i Bieszczady. Najbardziej na północny-wschód wysunięty skrawek województwa położony jest w obrębie Roztocza. Województwo należy do najczystszych ekologicznie regionów Polski. Prawie 45% powierzchni zajmują obszary prawnie chronione. Są wśród nich: 2 parki narodowe Magurski i Bieszczadzki, 94 rezerwaty przyrody, 10 parków krajobrazowych, 13 obszarów chronionego krajobrazu, 28 stanowisk dokumentacyjnych, 361 użytków ekologicznych, 9 zespołów przyrodniczo- krajobrazowych oraz pomników przyrody. Znajduje się tutaj również 8 obszarów specjalnej ochrony ptaków (w tym cztery obszary położone na terenie dwóch województw) oraz 17 obszarów ochrony siedlisk. 61 W działaniu 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej na koniec 2013 roku, zakończono realizację 20 projektów związanych z zachowaniem oraz ochroną różnorodności biologicznej i krajobrazowej, które dotyczyły w szczególności zakresu zachowania różnorodności gatunkowej, ekosystemowej i krajobrazowej, ochrony siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin, zwierząt i grzybów, inwentaryzacji przyrodniczej, opracowania planów ochrony dla obszarów NATURA 2000, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, monitoringu przyrodniczego oraz infrastruktury służącej promocji obszarów NATRUA 2000, centrów edukacji ekologicznej. Na koniec okresu sprawozdawczego w ramach zakończonych projektów działaniami ochronnymi objęto 20 zagrożonych gatunków. Należy zaznaczyć, iż wskaźnik ten osiągnął już wartość docelową określoną w Programie zaplanowaną w 2015r. Ponadto 89,65 ha zostało objętych oddziaływaniem zakończonych inwestycji. W poprzednich okresach sprawozdawczych przeprowadzono badania ewaluacyjne, które dotyczyły obszaru związanego z ochroną środowiska i zapobieganiem zagrożeniom (badanie ewaluacyjne pt. Znaczenie inwestycji RPO województwa podkarpackiego na lata w obszarze infrastruktury ochrony środowiska oraz pn. Diagnozy potrzeb rozwojowych regionu w kontekście realizacji RPO Województwa Podkarpackiego na lata ) wnioski z tych badań przedstawiono w sprawozdaniu rocznym z realizacji RPO WP za 2011r. i 2012r (Raport za rok 2012) 248

249 Działanie 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom Celem działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom jest poprawa poziomu bezpieczeństwa w regionie pod względem zagrożeń naturalnych i technologicznych. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jej realizację wynosi 2,23% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom stanowi załącznik nr 4.4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono naboru wniosków w działaniu 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom. Od początku realizacji programu ogłoszono łącznie 1 konkurs. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,98 euro ( PLN). Złożono 80 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,97 euro ( ,6 PLN), co stanowi 154% szacowanej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Wykres 64. Stan wdrażania działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,43 27,24 25,07 25,41 26, ,00 0,00 0,00 0,00 Wartość dofinansowania wewartość dofinansowania w wnioskach poprawnych pod zatwierdzonych projektach względem formalnym Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W ramach działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom zakontraktowano 93,73% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 94,99% alokacji. Stopień realizacji działania jest na wysokim poziomie i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na jego realizację. 249

250 Wykres 65. Postęp finansowy działania 4.4 (%). 93,73 6,27 Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 72 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,27 euro ( ,92 PLN). Zakończone projekty stanowią 100% liczby i 100% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom oraz 94% alokacji przeznaczonej na działanie. a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które zostały osiągnięte lub zostały przekroczone: Liczba projektów w zakresie zapobiegania zagrożeniom w tym: w zakresie zabezpieczenia przed pożarami lasów i innymi zagrożeniami, Wielkość obszaru objętego monitoringiem środowiska, Liczba zakupionych wozów pożarniczych w ramach projektów w zakresie zabezpieczenia przed pożarami lasów i innymi zagrożeniami, Liczba projektów dotyczących monitoringu środowiskowego, Liczba ludności objętych ochroną przeciwpożarową lasów i innymi środkami ochrony (chemiczno-ekologiczną, techniczną oraz innymi zagrożeniami). Szacowana wartość ww. wskaźników znacznie przekracza wartości docelowe, co świadczyć może o większej efektywności projektów, w stosunku do założeń metodologicznych przyjętych na etapie kwantyfikacji wskaźników produktu i rezultatu. b) Wskaźnik produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięta w 100% (lub blisko 100%) lub przekroczona: zakończone w trakcie realizacji niezakontraktowane Wartość mienia zabezpieczonego przed zagrożeniem w postaci osuwisk, Liczba projektów dotyczących osuwisk. Wartości szacunkowe określono na podstawie 72 podpisanych umów o dofinansowanie. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż stopień osiągnięcia wartości ww. wskaźników w tym działaniu szacuje się na wysokim poziomie. Zgodnie z Harmonogramem naboru wniosków nie planuje się kolejnego naboru wniosków w tym działaniu. W poprzednich okresach sprawozdawczych przeprowadzono badania ewaluacyjne, które dotyczyły obszaru związanego z ochroną środowiska i zapobieganiem zagrożeniom (badanie ewaluacyjne pt. Znaczenie inwestycji RPO województwa podkarpackiego na lata w obszarze infrastruktury ochrony środowiska oraz badanie pn. Diagnoza potrzeb 250

251 rozwojowych regionu w kontekście realizacji RPO Województwa Podkarpackiego na lata ) wnioski z tych badań przedstawiono w sprawozdaniu rocznym z realizacji RPO WP za 2011r. i 2012r. W ramach działania 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom na koniec 2013 roku, zakończono realizację 72 projektów w zakresie zabezpieczenia przed pożarami lasów i innymi zagrożeniami (w tym 4 projekty dotyczące osuwisk), w ramach których zakupiono 157 wozów pożarniczych, a wartość zabezpieczonego mienia w wyniku ich realizacji wyniosła 8,47 mln euro (35,53 mln PLN). Zakończono również realizację 2 projektów dotyczących monitoringu środowiska, w ramach których monitoringiem środowiskowym objęto ha obszaru. Biorąc pod uwagę wybrane do dofinansowania w ramach działania 4.4 projekty, należy uznać iż przekazane w ten sposób wsparcie w pełni zrealizuje jego cel założony w RPO WP jakim jest poprawa poziomu bezpieczeństwa w regionie pod względem zagrożeń naturalnych i technologicznych. W ramach działania jedynie 1 wskaźnik nie zostanie osiągnięty w 100%, (podkreślić jednak należy, iż na poziomie projektu jego wartość została zrealizowana). Dodatkowo na zmniejszenie wartości wskaźnika liczba projektów dotyczących osuwisk ma wpływ rozwiązania w drugiej połowie 2013r. umowa o dofinansowanie z beneficjentem, który w ramach realizowanego projektu założył osiągnięcie wartości ww. wskaźnika. Zaznaczyć jednak należy, iż w ramach ww. działania na liście rezerwowej znajdują się 2 indywidualne projekty kluczowe, których kontraktacja przyczyniłaby się do wzrostu wartości wskaźników tego działania. Stan realizacji wskaźników finansowych i rzeczowych w ramach IV osi priorytetowej jest na zaawansowanym poziomie. Na koniec okresu sprawozdawczego tylko w nielicznych przypadkach wartości nie zostały osiągnięte w 100% należy jednak zaznaczyć, iż realizacja zakontraktowanych projektów pozwoli na osiągnięcie ich wartość docelowych określonych w Programie. W ramach osi występuje także niewielka grupa wskaźników, które osiągnęły niski poziom i jednocześnie wartości te nie ulegną poprawie. Zgodnie z Harmonogram naboru wniosków w przyszłym okresie sprawozdawczym nie planuje się ogłoszenia naborów wniosków, ponieważ stopień realizacji alokacji w ramach osi na koniec okresu sprawozdawczego wyniósł 96,03% (i w stosunku do roku 2013r. wzrósł o ponad 3 punku procentowego). W ramach osi priorytetowej są jeszcze inwestycje, które oczekują na dalszą kontraktację. Jednocześnie na liście rezerwowej znajdują się 2 indywidualne projekty kluczowe, których kontraktacja jest uzależniona od dostępności środków aczkolwiek ich realizacja przyczyniłaby się do wzrostu wartości wskaźników. Ponadto uwzględniając sytuację dotyczącą obszaru wsparcia działania 4.1 schemat C, nie ma pewności czy ogłoszenie kolejnego naboru wpłynęłoby znacząco na poprawę wartości tych wskaźników Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Opis problemu we wdrażaniu IV osi priorytetowej zawarto w punkcie 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze. 251

252 3.5. Oś priorytetowa 5: Infrastruktura publiczna Celem niniejszej osi jest tworzenie warunków do rozwoju kapitału społecznego poprzez inwestycje w edukację, ochronę zdrowia, pomoc społeczną, sport i rekreację. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: poprawę dostępności i podnoszenie jakości regionalnego systemu edukacji, poprawę bezpieczeństwa zdrowotnego ludności i rozwój infrastruktury pomocy społecznej, zwiększenie dostępności mieszkańców do obiektów sportowych i rekreacyjnych. Realizacja wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 5.1 Infrastruktura edukacyjna, 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach V osi priorytetowej na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jej realizację wynosi 10,62% alokacji EFRR na RPO WP Osiągnięcie celów i analiza postępów Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Tabela 4.5 Postęp fizyczny wg priorytetów Oś priorytetowa 5: Infrastruktura publiczna stanowi załącznik nr 4.5 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach V osi priorytetowej RPO WP nie przeprowadzono konkursu wniosków, trwał proces oceny projektów złożonych w ramach konkursu przeprowadzonego w 2012r. w działaniu 5.1 Infrastruktura edukacyjna schemat B System oświaty. Jednocześnie prowadzono proces kontraktacji tych projektów. Od początku realizacji Programu przeprowadzono łącznie 8 konkursów. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,29 euro ( ,23 PLN). Złożono 441 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,25 euro ( ,51 PLN), tj. 316% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W okresie sprawozdawczym w ramach V osi priorytetowej oceniono pozytywnie pod względem formalnym 109 wniosków na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,59 euro ( ,66 PLN), zaś od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 429 wniosków o wartości dofinansowania ,33 euro ( ,10 PLN). W 2013r. zatwierdzono do realizacji 36 projektów (w tym 4 projekty kluczowe) o wartości wnioskowanego dofinansowania ,83 euro ( ,25 PLN), zaś narastająco od początku realizacji Programu zatwierdzono 220 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania ,87 euro ( ,88 PLN). W okresie sprawozdawczym podpisano 36 umów (w tym 4 projekty kluczowe), natomiast od początku realizacji Programu podpisano 217 umów (w tym 15 projektów kluczowych) na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,32 euro ( ,15 PLN), co stanowi 97,21% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach V osi priorytetowej. Poziom kontraktacji jest na wysokim poziomie. W wyniku realizacji tych projektów na terenie województwa podkarpackiego zostały wsparte przedsięwzięcia dotyczące infrastruktury uczelni oraz szkół i placówek tworzących system oświaty, w tym organizacji pozarządowych działających na rzecz społeczeństwa 252

253 obywatelskiego głównie w zakresie rozwoju bazy dydaktycznej i naukowej. W ramach działania 5.2 projekty przyczyniły się do poprawy dostępności i jakości usług medycznych m.in. poprzez zakup aparatury i sprzętu medycznego, natomiast w ramach działania 5.3 realizowane projekty przyczyniły się do podniesienia atrakcyjności regionu i zapewniają odpowiednią infrastrukturę sportową, poprzez budowę boisk i wyposażenie obiektów sportowych. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 117 wniosków beneficjentów o płatność (w tym 37 wnioski o płatność dla projektów kluczowych) na łączną dofinansowania z EFRR ,30 euro ( ,49 PLN). Od początku realizacji Programu zatwierdzono wniosków o płatność (w tym 104 wnioski o płatność dla projektów kluczowych) na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,54 euro ( ,36 PLN), co stanowi 84,66% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach V osi priorytetowej. W przypadku płatności należy zauważyć, iż w okresie sprawozdawczym nastąpił dalszy ich wzrost i wyniósł ponad 6 punktów procentowych w stosunku do 2012r. W okresie sprawozdawczym na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,23 euro ( ,27 PLN), natomiast od początku realizacji Programu płatności te wyniosły ,71 euro ( ,06 PLN). Od początku realizacji Programu w ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej zadeklarowano ,14 euro. Wykres 66. Stan wdrażania V osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) , ,85 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym 146,68 123,81 13,52 12,92 10,55 Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 107,82 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 0,00 156,68 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach skierowanych przez IC do KE 127,36 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK (07-13) W ramach V osi zakontraktowano 97,21% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 84,66% alokacji. Stopień realizacji osi jest na wysokim poziomie i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na jej realizację. Zarówno w poziom wykorzystania alokacji oraz płatności w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego odnotował dalszy wzrost. Poziom wykorzystania alokacji ulegnie jeszcze zmianie (wzrośnie) w związku z tym, iż w ramach osi na kontraktację oczekuje 3 inwestycje (jeden projekt w ramach działania 5.2 i dwa w ramach działania 5.3). Dodatkowo do zwiększenia poziomu wskaźników finansowych w przyszłym okresie sprawozdawczym przyczyni się realizacja 253

254 projektu kluczowego, który oczekuje na kontraktację. Ponadto na liście projektów rezerwowych Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata znajduje się 7 inwestycji, aczkolwiek ich realizacja jest uzależniona od dostępności środków. W ramach V osi priorytetowej najbardziej zaawansowanym działaniem pod względem podpisanych umów w stosunku do alokacji jest działanie 5.1 Infrastruktura edukacyjna (97,59%), następnie 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej (poziom kontraktacji 97,47%) i działanie 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna (95,84%). Poziom zatwierdzonych wniosków o płatność odpowiadający kwocie dofinansowania UE prezentuje się w następująco: w działaniu ,31% (osiągnięto największy poziom płatności), następnie w działaniu 5.3 poziom ten wyniósł 87,74%, zaś w ramach działania 5.1 odnotowano 75,09%. W okresie sprawozdawczym postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 169 zakończonych projektów tj.: 55 projektów ramach działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,66 euro ( ,05 PLN), 70 projektów w ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,07 euro ( ,39 PLN) oraz 44 zakończonych w działaniu 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,83 euro ( ,55 PLN). Opis postępu rzeczowego przedstawiono poniżej w ramach poszczególnych działań ww. osi priorytetowej. Zakończone projekty stanowią 78% liczby i 60% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie V osi priorytetowej. Analizując zakończone projekty należy stwierdzić, że postęp finansowy w V osi priorytetowej jest na średnim poziomie (58% wydatkowania alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową). Jednocześnie postęp rzeczowy 16 wskaźników w zakończonych projektach wykazuje, iż 8 wsk. (50% wszystkich wsk.) osiągnęło już wartość docelową, 4 wskaźniki (31%) osiągnęło wartość powyżej 75%, 8 wsk. osiągnęło wartość między 50-75%, 1 wsk. osiągnął wartość między 0-50%. Analizując ww. informacje podkreśla się, iż przy prawie 3/4 wydatkowanej alokacji 75% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnęło wartości docelowe między 75% a 100% (lub powyżej). Trzeba zaznaczyć, iż w podpisanych umowach zaangażowano 96% alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową. W ramach podpisanych umów 12 wsk. (75% wszystkich wsk.) osiągnie/przekroczy wartości docelowe, 3 wsk. osiągnie wartości między 74-96%, natomiast 1 wsk. osiągnie wartość 63% wartości docelowej. Sytuacja ta wskazuje, iż 94% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnie pełny postęp rzeczowy. Postęp rzeczowy w realizacji wskaźników, w tej osi priorytetowej jest tym samym poziomie co postęp finansowy. Powyższy stopień osiągnięcia wskaźników celu ww. osi priorytetowej potwierdza realizację celu głównego RPO WP, a także celu Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata : Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zwiększenia zatrudnienia oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności. Od początku realizacji Programu w ramach V osi priorytetowej dominującą grupę beneficjentów stanowiły jednostki samorządu terytorialnego umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,41 euro ( ,86 PLN), z uczelniami, 254

255 jednostkami naukowymi podpisano 15 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,80 euro ( ,15 PLN), z organizacjami non profit podpisano 17 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,56 euro ( ,31 PLN), z przedsiębiorcami podpisano 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,40 euro ( ,22 PLN), z innymi beneficjentami (publiczne zakłady opieki zdrowotnej) podpisano 28 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,15 euro ( ,61 PLN). Wykres 67. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach V osi priorytetowej na dzień 31 grudnia 2013r. (%). przedsiebiorstwa 1,4% organizacje non profit 14,3% uczelnie, jednostki naukowe 15,4% inne 19,9% jst 49,0% Źródło: KSI SIMIK (07-13). Od początku realizacji Programu w ramach V osi priorytetowej podpisano 124 umowy dla projektów realizowanych na obszarach miejskich na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,40 euro ( ,66 PLN), natomiast dla projektów realizowanych na obszarach wiejskich podpisano 93 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,92 euro ( ,49 PLN). Z ww. informacji wynika, iż na obecnym etapie realizacji Programu na obszarze miejskim realizowanych jest więcej projektów o wyższej wartości dofinansowania niż na obszarze wiejskim. 255

256 Wykres 68. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach V osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%). Obszary wiejskie 23,08% Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Obszary miejskie 76,92% Od początku realizacji Programu w ramach V osi priorytetowej na obszarze defaworyzowanym realizowanych jest 51 projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,32 euro ( ,9 PLN), w tym powiat: bieszczadzki 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,31 euro ( ,65 PLN), brzozowski 9 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,48 euro ( ,4 PLN), kolbuszowski 7 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,63 euro ( ,6 PLN), leski 5 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,31 euro ( ,58 PLN), lubaczowski 7 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,84 euro ( ,6 PLN), niżański 7 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,7 euro ( ,97 PLN), przemyski 6 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,97 PLN) oraz strzyżowski 7 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,85 euro ( ,13 PLN). W ramach ww. projektów na obszarach defaworyzowanych realizowanych jest m. in. 12 projektów w zakresie poprawa infrastruktury edukacyjnej, 7 w zakresie modernizacji infrastruktury opiekuńczo-wychowawczej, 5 w zakresie poprawy jakości i dostępności do usług medycznych w gminach oraz 8 projektów w zakresie rozwój infrastruktury sportowo rekreacyjnej na tych terenach. 256

257 Mapa 11. Projekty w ramach V osi priorytetowej Infrastruktura publiczna wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r stalowowolski m. Tarnobrzeg tarnobrzeski mielecki dębicki kolbuszowski rzeszowski ropczycko-sędziszowski m. Rzeszów strzyżowski m. Krosno brzozowski niżański łańcucki leżajski przeworski przemyski jarosławski m. Przemyśl lubaczowski jasielski krośnieński Wartość projektów w mln euro: sanocki leski bieszczadzki Liczba projektów (>=;<) Dofinansowanie UE w mln euro: W ramach przedmiotowej osi dofinansowanie uzyskał 2 projekty o charakterze regionalnym realizowany na terenie wielu powiatów o wartości ogółem 22,98 mln euro (5,48 mln PLN), w tym dofinansowanie z EFRR 4,71 mln euro (1,12 mln PLN). Informacje na temat projektów realizowanych w innych programach operacyjnych w ramach perspektywy finansowej w województwie podkarpackim zamieszczono w załączniku nr 17. W okresie sprawozdawczym zrealizowano badanie ewaluacyjne pn. Znaczenie inwestycji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej przedmiotem, którego była ocena wpływu 257

258 projektów z zakresu infrastruktury publicznej na podniesienie jakości kapitału społecznego i zwiększenie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Poniżej przedstawiono wnioski z badania. Zgodnie z wynikami ww. badania jakość infrastruktury w województwie podkarpackim w analizowanych obszarach najniżej oceniona została w ramach ochrony zdrowia i pomocy społecznej, najwyżej oceniona została infrastruktura edukacyjna. Na podstawie wyników badania, społeczny poziom dostrzegalności efektów inwestycji poczynionych w analizowanych obszarach należy uznać za znaczny. Zarówno mieszkańcy województwa jak i przedstawiciele jst. jakość infrastruktury w poszczególnych obszarach ocenili dość wysoko. Zrealizowane projekty w opinii respondentów wpłynęły w dużym stopniu na zwiększenie dostępności mieszkańców województwa podkarpackiego do infrastruktury publicznej, zwłaszcza w przypadku osób niepełnosprawnych oraz osób mieszkających na obszarze wiejskim. Jednocześnie w badaniu podkreślono, iż poziom wyposażenia w infrastrukturę w obszarze edukacji, zdrowia, pomocy społecznej oraz sportu i rekreacji wzrósł znacząco w 2013r. w porównaniu z rokiem Wskazują na to zarówno dane statystyczne, jak i opinie przedstawicieli instytucji zaangażowanych we wdrażanie RPO WP, przedstawicieli gminnych jednostek samorządu terytorialnego oraz mieszkańców regionu, w tym przedsiębiorców. W celu potwierdzenia ww. wniosków w ramach badania zmierzono efekty realizowanych inwestycji, analizowano dane prezentujące rzeczywistą sytuację gmin w województwie za pomocą danych zastanych, głównie publikowanych przez GUS. Użyta metoda polegała na skonstruowaniu zestawu wskaźników określających rzeczywisty potencjał obszarów (gminy) w oparciu o szereg cech standaryzowanych w procesie analitycznym w przedziałach czasowych. Analizowanymi jednostkami były poszczególne gminy porównywane między sobą. Analiza wykazała, że wartość wskaźnika rosła w przypadku gmin realizujących projekty dofinansowane ze środków RPO w większości badanych obszarów (infrastruktura edukacyjna, infrastruktura sportowa i rekreacyjna, rewitalizacja miast i obszarów zdegradowanych, klęski żywiołowe, wskaźnik rynku pracy). Największy wzrost odnotowano w przypadku infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, czego potwierdzeniem jest opinia mieszkańców, którzy potwierdzali wprowadzone zmiany w obrębie infrastruktury tego typu. Jedyną wartość ujemną wskaźnika zanotowano w przypadku infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej. Zaznaczyć jednak należy, że spadek wartości wskaźnika nie jest spowodowany przez negatywne zmiany w infrastrukturze, a przez tendencje demograficzne powodujące daleko idące zmiany w natężeniu z korzystania z usług medycznych. Dlatego też konieczne jest dostosowanie istniejącego systemu opieki zdrowotnej i pomocy społecznej do daleko idących zmian w strukturze społeczeństwa, spowodowanych znacznym wzrostem osób w wieku powyżej 65, jaki i 80 roku życia. Jednocześnie w trakcie badania mieszkańcy województwa podkarpackiego wypowiedzieli się, jakie typy inwestycji w zakresie infrastruktury publicznej powinny być szczególnie dofinansowywane w perspektywie finansowej Najczęściej wskazywany obszar to właśnie poprawa jakości usług świadczonych przez instytucje ochrony zdrowia i pomocy społecznej poprzez modernizację wyposażenia oraz poszerzenie zakresu usług, ponieważ jakość i ich efektywność została oceniona przez mieszkańców województwa najniżej. Z kolei wyniki zrealizowanego badania potwierdzają, iż wiele przedsięwzięć zrealizowanych w ramach RPO WP stanowi innowacje relacyjne nowości na skalę lokalną czy regionalną. Inwestycje zrealizowane przez szkoły wyższe przyczyniły się w bardzo dużym stopniu do zwiększenia ich potencjału innowacyjnego. Ponadto tego rodzaju przedsięwzięcia realizują 258

259 w największym stopniu cele V osi priorytetowej w zakresie wsparcia kierunków nauczania zgodnych z potrzebami rynku pracy, rozwoju potencjału badawczo naukowego szkół wyższych, nowoczesnych metod kształcenia oraz dostosowania obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych. Jednakże wpływ inwestycji na rozwój współpracy między szkołami a przedsiębiorcami oraz rozwój kształcenia ustawicznego uzależniony będzie od sposobów wykorzystania infrastruktury przez beneficjentów w dalszej perspektywie czasowej. Jednocześnie badanie wskazuje, iż inwestycje w zakresie ochrony zdrowia realizują w dużym stopniu cele V osi priorytetowej dotyczące wsparcia usług medycznych w deficytowych i newralgicznych dla regionu dziedzinach. Udzielone w ramach RPO WP wsparcie w postaci inwestycji w zakresie pomocy społecznej - domy pomocy społecznej funkcjonujące w województwie dostosowane zostały do standardów wyznaczonych przepisami prawa. Na podstawie ww. badania ewaluator sformułował w zakresie dotyczącym infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy społecznej następujące rekomendacje: dążenie do ścisłego powiązania zrealizowanych dotychczas projektów infrastrukturalnych z projektami miękkimi, w tym dofinansowanymi w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Wiedza, Edukacja i Rozwój, które będą realizowane w przyszłej perspektywie finansowej, uwzględnienie w systemie oceny wniosków precyzyjnych kryteriów pozwalających ocenić wpływ realizowanej inwestycji na rozwój kadry naukowej uczelni i/lub nawiązanie współpracy z sektorem przedsiębiorstw, dokonywanie wyboru projektów w zakresie edukacji, w taki sposób aby ich realizacja stymulowała rozwój szkolnictwa zawodowego, wspieranie inwestycji oraz działań, które poprawią jakość usług medycznych w kluczowych obszarach związanych ze stanem zdrowia ludności, w sektorze edukacji, dofinansowanie powinny uzyskać inwestycje mające na celu rozbudowę i modernizację infrastruktury edukacyjnej zlokalizowanej na obszarach miejskich oraz takie projekty, które uwzględniają potrzebę rozwoju dostępu do internetu w placówkach edukacyjnych (zwłaszcza gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych), wsparcie powinno zostać skierowane w inwestycje mające na celu poprawę jakości i dostępności infrastruktury sportowej i rekreacyjnej zlokalizowanej na obszarach miejskich (dofinansowane przedsięwzięcia uwzględniać powinny potrzeby osób starszych w tym zakresie polegające na wytyczaniu ścieżek do nordic walking, czy budowę odpowiednio zaprojektowanych siłowni zewnętrznych itp.). Wyniki zrealizowanego badania wykazały, iż poprzez realizację projektów RPO WP w obszarze dotyczącym infrastruktury publicznej nastąpiła widoczna poprawa dostępności i podniesienie jakości regionalnego systemu edukacji, w tym również realizacja znacznej części interwencji na obszarach wiejskich, na których występują widoczne opóźnienia w zakresie rozwoju ww. infrastruktury publicznej. Inwestycje poczynione w ramach obszaru związanego z edukacją powodują wzrost jakości a przede wszystkim dostępności kształcenia jednocześnie umożliwiają szerszej grupie osób zdobywanie wykształcenia lepiej dopasowanego do wymagań pracodawców w regionie. Zdaniem ewaluatora konieczne są 259

260 jednak dalsze inwestycje głownie na terenach miejskich gdzie infrastruktura ta jest dość mocno obciążona. 62 Ponadto w 2013r. przeprowadzono badanie pn. Ocena stopnie realizacji wskaźników RPO Województwa Podkarpackiego na lata , jego celem była ocena stopnia realizacji wskaźników RPO WP. W ramach badania ocenie poddano również wskaźniki rzeczowe przypisane do V osi priorytetowej. Wyniki ewaluacji potwierdzają, iż inwestycje przewidziane do realizacji w ramach V osi priorytetowej są kluczowe do dla wzrostu społecznogospodarczego regionu. Potwierdzeniem jest fakt, iż niektóre wartości wskaźników zostały osiągnięte lub przekroczone tylko niewielki procent wskaźników w tej osi nie osiągnie założonej wartości. Do przyczyn takiej sytuacji można zaliczyć m.in. niedostateczną liczbę projektów złożonych w ramach ogłaszanego naboru. Projekty kluczowe Zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 15 października 2013r. w ramach V osi priorytetowej realizowanych będzie 16 projektów kluczowych na łączną kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 41,62 mln euro (174,576 mln PLN), co stanowi 32,68% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym ZWP uchwałą nr 211/4956/13 dokonał zmiany Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata polegającej na dodaniu do ww. Wykazu przedsięwzięcia pn. Zakład nauk o człowieku. Kolejnej zmiany ZWP dokonał w dniu 15 października 2013r. uchwałą nr 279/6796/13 polegającej na usunięciu przedsięwzięcia pn. Laboratorium Edukacji Finansowej. Jednocześnie w okresie sprawozdawczym ogłoszono nabór projektów rezerwowych do Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata (trwający od 29 sierpnia do 20 września 2013r.) w ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, schemat A Infrastruktura ochrony zdrowia. Ww. nabór został ogłoszony na projekty, których realizacja ma na celu zwiększenie dostępności w województwie podkarpackim do deficytowych usług medycznych, tj. w zakresie onkologii. W odpowiedzi na ogłoszony nabór wpłynęło 8 propozycji projektów, które poddano ocenie. Ostatecznie stwierdzono, iż 7 ze zgłoszonych inwestycji spełnia kryteria ustalone przez ZWP, wskazane w zaproszeniu do zgłaszania projektów na listę rezerwową, w związku z tym w okresie od 17 października do 19 listopada 2013r. ogłoszono konsultacje społeczne. W dniu 26 listopada 2013r. ZWP uchwałą nr 295/7129/13 przyjął Listę rezerwową Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata w ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, schemat A - Infrastruktura ochrony zdrowia umieszczając na niej następujące projekty: 1. Nadbudowa bloku dziecięcego H1 na potrzeby Oddziału Onkohematologii dzieci, zgłoszony przez Szpital Wojewódzki Nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie, 2. Zwiększenie dostępności do diagnostyki nowotworowej w Powiecie Sanockim poprzez zakup tomografu komputerowego i aparatu USG dla Szpitala Specjalistycznego w Sanoku, zgłoszony przez Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Sanoku, 62 Raport końcowy z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie inwestycji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej, Poznań-Rzeszów, październik 2013r. 260

261 3. Poprawa bezpieczeństwa zdrowia publicznego i ograniczanie nierówności w zdrowiu poprzez przebudowę i wyposażenie SP ZOZ w Leżajsku, zgłoszony przez Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Leżajsku, 4. Zakup rezonansu magnetycznego na potrzeby Centrum Onkologii w Wojewódzkim Szpitalu im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej w Tarnobrzegu, zgłoszony przez Wojewódzki Szpital im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej w Tarnobrzegu, 5. Poprawa jakości i dostępności usług medycznych poprzez zakup tomografu komputerowego dla Wojewódzkiego Szpitala im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej w Tarnobrzegu, zgłoszony przez Wojewódzki Szpital im. Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej w Tarnobrzegu, 6. Przebudowa i modernizacja Podkarpackiego Centrum Onkologii wraz zakupem wyposażenia - projekt zgłoszony przez Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie, 7. Rozbudowa i modernizacja Podkarpackiego Centrum Onkologii dobudowa budynku wraz z wyposażeniem i infrastrukturą towarzyszącą, zgłoszony przez Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie. Zaznaczyć należy, iż realizacja ww. przedsięwzięć uzależniona jest od dostępności środków w ramach V osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym pozytywnie oceniono wnioski o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych, tj.: projekt pn. Zakład Nauk o Człowieku na kwotę dofinansowania z EFRR ,80 euro ( PLN), realizowany przez Uniwersytet Rzeszowski, projekt pn.: Odbudowa obiektów infrastruktury sportowej zalanych w wyniku powodzi w 2010 roku na terenie miasta Tarnobrzeg na kwotę dofinansowania z EFRR ,48 euro ( ,93 PLN), realizowany przez Gminę Tarnobrzeg, projekt pn.: Odbudowa trybun stadionu sportowego w Ropczycach na kwotę dofinansowania EFRR ,91 euro ( ,99 PLN), realizowany przez Gminę Ropczyce. Ponadto w okresie sprawozdawczym ww. przedsięwzięcia zostały zatwierdzone do realizacji przy czym dodatkowo zatwierdzono projekt pn.: Odbudowa obiektów Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji na kwotę dofinansowania EFRR ,55 euro ( ,79 PLN) realizowany przez Miasto Jasło. Od początku realizacji Programu zatwierdzono do realizacji 15 wniosków o dofinansowanie na łączna wartość dofinansowania z EFRR ,38 euro ( ,2 PLN). W dniu 23 maja 2013r. ZWP zawarł pre-umowę z beneficjentem przedsięwzięcia pn. Zakład Nauk o Człowieku. W 2013r. podpisano 4 umowy o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,22 euro ( ,36 PLN). Od początku realizacji Programu podpisano 15 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,46 euro ( ,86 PLN), co stanowi 32,22% alokacji przewidzianej do zakontraktowania w ramach V osi priorytetowej. Natomiast w zakresie realizacji alokacji przewidzianej na realizację projektów kluczowych w ramach V osi priorytetowej poziom ten wyniósł 98,58%. Do zakontraktowania pozostał 1 indywidualny projekt kluczowy tj.: Adaptacja, rozbudowa oraz wyposażenie obiektu WSIiZ w Przemyślu dla podmienienia poziomu kształcenia w aspekcie potrzeb gospodarki, realizowany przez Wyższą Szkołę Informatyki i Zarządzania w Przemyślu, którego kontraktacja pozwoli na wykorzystanie pozostałej kwoty alokacji. 261

262 W 2013r. zweryfikowano i zatwierdzono 37 wnioski o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,34 euro ( ,35 PLN), natomiast od początku realizacji Programu zweryfikowano i zatwierdzono 104 wnioski o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,19 euro ( ,04 PLN). Wykres 69. Stan wdrażania projektów kluczowych w ramach V osi priorytetowej RPO WP w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,07 43,29 43,29 5,59 5,59 6,35 6,24 Wartość dofinansowania z EFRR w złożonych wnioskach Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 41,03 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 5,78 30,49 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 41,62 Alokacja EFRR Okres sprawozdawczy Od początku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 262

263 Wykres 70. Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych. poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych Odbudowa obiektów Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji Odbudowa kompleksu sportowo - rekreacyjnego w Małej (PROJEKT KLUCZOWY) 88% 100% 100% Budowa nowoczesnego laboratorium geoinformatycznego Rozwój bazy laboratoryjnej dla kierunków inżynierskich w ramach kampusu Technicznego PWSZ w Krośnie (projekt kluczowy) Remont boisk sportowych w miejscowościach Furmany i Trześń zniszczonych w wyniku powodzi w 2010 roku Rozbudowa i modernizacja Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 w Rzeszowie (projekt kluczowy) Budowa Instytutu Teologiczno - Pastoralnego im. św. Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie (projekt kluczowy) 100% 100% 100% 95% 95% Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Komputerowego 74% Poprawa warunków studiowania na kierunkach technicznych o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy poprzez budowę i modernizację Budowa i modernizacja bazy dydaktycznej Wydziału Budownictwai Inżynierii Środowiska Politechniki Rzeszowskiej (projekt kluczowy) Rozbudowa "Collegium Securitatis" podstawą lepszego kształcenia (PROJEKT KLUCZOWY) 36% 33% 60% Odbudowa trybun stadionu sportowego w Ropczycach Odbudowa obiektów infrastruktury sportowej zalanych w wyniku powodzi w 2010 roku na terenie miasta Tarnobrzeg Poprawa infrastruktury sportowej poprzez przebudowę stadionu miejskiego w Rzeszowie (projekt kluczowy) 0% 0% 0% Zakład Nauk o Człowieku 0% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Poziom płatności w relacji do zaangażowanych środków w projektach kluczowych wyniósł na koniec okresu sprawozdawczego nieco ponad 88%. W ramach V osi priorytetowej realizowanych jest 5 indywidualnych projektów kluczowych mających na celu usunięcie skutków powodzi z 2010r. Realizacja jednego z nich tj. projektu 263

264 pn. Remont boisk sportowych w miejscowościach Furmany i Trześń zniszczonych w wyniku powodzi w 2010 roku została zakończona w poprzednim okresie sprawozdawczym. W 2013r zakończono realizację 4 indywidualnych projektów kluczowych tj.: projekt pn. Rozwój bazy laboratoryjnej dla kierunków inżynierskich w ramach kampusu Technicznego PWSZ w Krośnie. W zakresie stopnia finansowej realizacji jego poziom osiągnął wartość zgodną z podpisaną umową. Celem projektu było podniesienie jakości szkolnictwa wyższego w regionie. W ramach projektu doposażono laboratoria uczelni służące studentom na kierunkach inżynierskich tj.: Budownictwo, Mechanika i Budowa Maszyn, Towaroznawstwo, Inżynieria Środowiska i Rolnictwo. Realizacja inwestycji pozwoli na osiągnięcie wymiernych rezultatów, przede wszystkim w postaci zwiększonej liczby studentów na kierunkach inżynierskich. Nowoczesna baza naukowo dydaktyczna, wyposażona w odpowiedni sprzęt podniosła atrakcyjność uczelni, jako potencjalnego partnera w prowadzeniu badań naukowych, wymiany wiedzy. Dodatkowo powstała baza przyczyniła się do polepszenia warunków badań pracowników naukowo-dydaktycznych, którzy stanowią łącznik pomiędzy sektorem nauki i sektorem przedsiębiorstw. Ponadto z powstałej infrastruktury dydaktycznej wspartej w wyniku realizacji projektu korzysta 443 studentów. projekt pn. Budowa nowoczesnego laboratorium geoinformatycznego. W zakresie stopnia finansowej realizacji jego poziom osiągnął wartość zgodną z podpisaną umową. Celem zrealizowanego projektu było podniesienie poziomu jakości kształcenia, innowacyjności form przekazywania wiedzy i umiejętności, stworzenie warunków do wzrostu potencjału dydaktycznego Uczelni oraz transferu wiedzy poprzez budowę nowoczesnego laboratorium geoinformatycznego (fotogrametria, teledetekcja, GIS, skaning laserowy, technologie satelitarne GNSS) w Wyższej Szkole Inżynieryjno- Ekonomicznej z siedzibą w Rzeszowie. W wyniku zakończonej inwestycji powstało nowoczesne laboratorium wyposażone w nowoczesny sprzęt i aparaturę, umożliwiający wykonywanie różnorodnych projektów z zakresu fotogrametrii, a także geodezji satelitarnej i ogólnej oraz precyzyjnych pomiarów inżynierskich. Jednocześnie zakupiona aparatura umożliwia pracownikom uczelni poszerzenie zakresu prac badawczych o tematy związane z wykorzystaniem najnowszych technologii oraz różnych metod pomiarowych. Dodatkowo powstałe laboratorium pozwoli na podjęcie współpracy między uczelnią a innymi jednostkami administracji publicznej lub firmami komercyjnymi, przy realizacji specjalistycznych projektów bazujących na danych geoinformacyjnych (np. zaawansowane analizy GIS przewidywania zagrożeń powodziowych, wykonanie ortofotomapy satelitarnej dla całego województwa, analizy zmian kształtu i przemieszczeń obiektów inżynierskich, zakładanie osnów geodezyjnych). Ponadto z powstałej infrastruktury dydaktycznej wspartej w wyniku realizacji projektu korzysta 200 studentów. projekt pn. Odbudowa kompleksu sportowo - rekreacyjnego w Małej. W zakresie stopnia finansowej realizacji jego poziom osiągnął wartość zgodną z podpisaną umową. Celem projektu była poprawa dostępności mieszkańców wsi Mała do obiektu sportowo rekreacyjnego, który uległ zniszczeniu w wyniku powodzi w 2010r. Taki stan boiska uniemożliwiał prowadzenie zajęć sportowych. Zatem celem głównym realizacji projektu była likwidacja skutków powodzi w ww. obiekcie, co umożliwi ponowne prowadzenie zajęć lekcyjnych z wychowania fizycznego na świeżym powietrzu dla uczniów Zespołu Szkół w Małej. W wyniku realizacji projektu odbudowana została infrastruktura boiska 264

265 wielofunkcyjnego, wykonano remont istniejącego systemu odprowadzania wód mający na celu prawidłowe odprowadzenie wód opadowych, tak aby nie zalegała ona na płycie boiska. Realizacja projektu przyczyniła się do zwiększenia aktywności mieszkańców m.in. poprzez wzrost liczby osób uprawiających sport, zwiększenie popularyzacji sportu wśród młodzieży i osób dorosłych oraz poprawę stanu zdrowia i kondycji mieszkańców. Inwestycja wpłynęła na zmniejszenie dysproporcji w dostępie do infrastruktury sportowej pomiędzy uczniami z obszarów wiejskich a miastem. projekt pn. Odbudowa obiektów Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji -realizowany w Jaśle. W zakresie stopnia finansowej realizacji jego poziom osiągnął wartość zgodną z podpisaną umową. Celem głównym projektu była odbudowa infrastruktury zniszczonej w wyniku powodzi, która miała miejsce w 2010r. Ponadto projekt zakładał zwiększenie dostępu mieszkańców do nowoczesnych, bezpiecznych i komfortowych obiektów sportowych i rekreacyjnych oraz przywrócenie dostępności obiektów zniszczonych podczas powodzi dla mieszkańców miasta. W ramach działań inwestycyjnych przeprowadzono roboty budowlane, zakupiono sprzęt i niezbędne wyposażenie. Realizacja zakończonej inwestycji w dużej mierze przyczyniła się do promowania zdrowego i aktywnego trybu życia, jednocześnie podniosła standard istniejącej infrastruktury sportowej i tym samym zwiększyła dostęp do obiektów sportowych wszystkim mieszkańcom miasta, w tym również osobom niepełnosprawnym. Dodatkowo w wyniku dokonanej modernizacji poprawiła się wydajność energetyczna obiektów. Ponadto w wyniku zakończonej inwestycji utworzono nowe miejsce pracy. Podsumowując założenia określone w ww. projektach zostały w pełni osiągnięte, jednocześnie przyczyniają się one do osiągnięcia celu V osi priorytetowej jakim jest tworzenie warunków do rozwoju kapitału społecznego poprzez inwestycje w edukację, ochronę zdrowia, pomoc społeczną, sport i rekreację. Informacje nt. równości szans kobiet i mężczyzn zawarto w punkcie 2.2.1, natomiast nt. cross-financingu w punkcie sprawozdania. Rekomendacje KE Kontynuowano wysiłki na rzecz poprawy jakości sprawozdania rocznego w oparciu o uwagi KE. Przedstawiono postęp realizacji projektów kluczowych. Zaprezentowano analizę porównawczą wskaźników finansowych i rzeczowych realizacji V osi priorytetowej RPO WP. Ponadto w zakresie rekomendacji dotyczącej analizy inwestycji w infrastrukturę edukacyjną i zdrowia przedstawiono informację z badania ewaluacyjnego przeprowadzonego w okresie sprawozdawczym pn. Znaczenie inwestycji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej. Rekomendacje IZ RPO WP W 2013r. IZ RPO WP kontynuowała działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie alokacji przeznaczonej na realizację V osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym dokonano pozytywnej oceny 109 projektów, dodatkowo kontynuowano proces podpisywania umów (zakontraktowano 36 projektów), prowadzono weryfikację wniosków o płatność oraz kontrolę projektów zakończonych. Trzeba zaznaczyć, iż w okresie sprawozdawczym odnotowano postęp finansowy i rzeczowy w realizacji RPO WP w porównaniu do roku Jednocześnie w 2013r. zakontraktowano kolejne indywidualne projekty kluczowe w związku z czym do zakontraktowania pozostał już tylko 1. W przyszłym okresie sprawozdawczym planowana jest jego kontraktacja oraz pozostałych 3 zatwierdzonych do realizacji inwestycji. Przeprowadzenie ww. działań ma na uwadze pełne osiągnięcie stopnia wskaźników 265

266 finansowych i rzeczowych zarówno dla działań, jak i całej osi priorytetowej oraz osiągnięcie celów, w tym celu V osi priorytetowej jakim jest tworzenie warunków do rozwoju kapitału społecznego poprzez inwestycje w edukację, ochronę zdrowia, pomoc społeczną sport i rekreacją. Według obowiązującego na koniec okresu sprawozdawczego Harmonogramu naborów wniosków w ramach RPO WP, w ramach V osi priorytetowej i jej działań nie planuje się nowego naboru wniosków do dofinansowania. Działanie: 5.1 Infrastruktura edukacyjna Celem niniejszego działania jest poprawa dostępności i podniesienie jakości regionalnego systemu edukacji. Na infrastrukturę edukacyjną składają się następujące schematy: A. Szkoły wyższe, B. System oświaty. Środki finansowe przeznaczone do wykorzystania w ramach działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna w całym okresie programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki przeznaczono na realizację przedmiotowego działania wynosi 5,02% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp fizyczny wg priorytetów Oś priorytetowa 5: Infrastruktura publiczna, działanie 5.1 Infrastruktura edukacyjna stanowi załącznik nr 4.5 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna nie przeprowadzono konkursu wniosków, prowadzono proces oceny formalnej projektów złożonych w działaniu 5.1 Infrastruktura edukacyjna schemat B System oświaty w ramach konkursu ogłoszonego w 2012r. Ponadto kontynuowano proces podpisywania umów. Od początku realizacji Programu w ramach działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna przeprowadzono łącznie 3 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,95 euro ( ,72 PLN). Złożono 271 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,90 euro ( ,67 PLN), co stanowi 373% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. 266

267 Wykres 71. Stan wdrażania działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) , ,92 68,33 11,83 11,34 Wartość dofinansowania wewartość dofinansowania w wnioskach poprawnych pod zatwierdzonych projektach względem formalnym 58,67 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 5,31 45,15 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 60,13 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W ramach działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna zakontraktowano 97,59% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 75,09% alokacji. Stopień realizacji działania jest zaawansowany i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację działania omawianej osi. Dodatkowo w okresie sprawozdawczym zarówno poziom kontraktacji jak i płatności odnotował wzrost w stosunku do poprzedniego roku i wyniósł odpowiednio na poziomie kontraktacji 16,31 i płatności 4,84 punktu procentowego. Znaczny wzrost w kontraktacji jest wynikiem zakończonego w listopadzie 2012r. ostatniego naboru, w ramach którego złożono 110 projektów. W związku z czym w okresie sprawozdawczym zatwierdzone do realizacji projekty poddano kontraktacji. Wykresy 72. Postęp finansowy działania 5.1 (%). 48,72 48,87 2, Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Postęp rzeczowy rozliczono pozostało do rozliczenia niezakontraktowana alokacja W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 55 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,66 euro ( ,05 PLN). Zakończone projekty stanowią 59% liczby i 50% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna oraz 49% alokacji przeznaczonej na działanie. 267

268 a) Wskaźnik rezultatu, który został przekroczony: Liczba miejsc w przedszkolach wiejskich wybudowanych lub zmodernizowanych. Szacowana wartość ww. wskaźnika znacznie przekracza wartości docelowe, co świadczyć może o większej efektywności projektów, w stosunku do założeń metodologicznych przyjętych na etapie kwantyfikacji wskaźników produktu i rezultatu. b) Wskaźniki produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% (blisko 100%) lub przekroczone: Liczba projektów z zakresu edukacji w tym na obszarach wiejskich Liczba uczniów korzystających z efektów projektów, Liczba projektów z zakresu edukacji, Liczba zmodernizowanych obiektów edukacyjnych. c) Wskaźniki produktu i rezultatu, w których osiągnięto niski poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartości docelowe nie zostaną osiągnięte, natomiast istnieje możliwość, że ww. wartości ulegną zmianie: Liczba wspartych placówek prowadzących działalność w zakresie kształcenia ustawicznego (63%), Liczba studentów korzystających z efektów projektów (74%). Wartości szacunkowe określono na podstawie 93 podpisanych umów o dofinansowanie. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż wg stanu na 31 grudnia 2013r. stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników szacuje się na dobrym poziomie. Należy jednak mieć na uwadze, że w ramach ostatniego konkursu złożono 110 wniosków, niektóre z tych projektów zostały już zakontraktowane jednak nadal występują w ramach tego działania projekty, które uzyskały pozytywną ocenę i oczekują na dalszą realizację. Dodatkowo na kontraktację oczekuje indywidualny projekt kluczowy. Opisane sytuacje przyczynią się z pewnością do wzrostu wartości przedstawionych wskaźników. Ponadto w okresie sprawozdawczym dokonano dwukrotnej realokacji środków polegającej na przeniesieniu do działania 5.1 schemat B System oświaty: kwoty euro ( ,97 PLN), ZWP podjął decyzję w celu wyboru do dofinansowania projektów z ww. działania i koniecznością zapewnienia na ten cel środków. kwoty euro (6 270,40 PLN), ZWP podjął decyzję w związku z możliwością wyboru projektów z listy rezerwowej do dofinansowania. Podjęte przez ZWP ww. mają na celu realizację dodatkowych inwestycji w obszarze edukacji co przyczyni się do wzrostu wartości wskaźników. Na skutek realizacji projektów ze środków RPO WP w ramach ww. działania, w tym również dotyczących inwestycji na obszarach wiejskich gdzie występują znaczne opóźnienia w zakresie rozwoju infrastruktury publicznej nastąpiła znaczna i zauważalna poprawa dostępności infrastruktury edukacyjnej w regionie. Potwierdzeniem są efekty rzeczowe w tym obszarze, które już osiągnęły wartości docelowe w 100% lub je przekroczyły jak w przypadku wskaźnika liczba miejsc w przedszkolach wiejskich wybudowanych lub zmodernizowanych (zrealizowany w 236,36%). Poprawa jakości zasobów ludzkich rozumiana jako wzrost poziomu wykształcenia mieszkańców jest jednym z podstawowych warunków budowy i rozwoju nowoczesnej, konkurencyjnej gospodarki. Ponadto niezwykle istotne jest, aby oferta edukacyjna była 268

269 dostosowana do potrzeb i oczekiwań gospodarki oraz rynku pracy, a programy nauczania nastawione na kształcenie praktyczne i dobre przygotowanie zawodowe. Do osiągnięcia tych celów przyczyniają się m.in. projekty realizowane na poziomie regionalnej i lokalnej infrastruktury edukacyjnej przez podkarpackie uczelnie, centra kształcenia praktycznego i ustawicznego oraz placówki oświatowe na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym. Szkolnictwo wyższe i system oświaty Istotnym czynnikiem rozwoju każdego regionu i zarazem kraju jest jakość zasobów ludzkich, szczególnie wykształcenie i związane z tym ciągłe podnoszenie kwalifikacji, ponieważ dla wzrostu gospodarczego znaczenie ma gospodarka nie o dużej liczbie ludności, lecz o dużych zasobach dobrze wykształconych pracowników. W ostatnich latach jedną z dynamicznych funkcji wyższego rzędu w polskich miastach stało się szkolnictwo wyższe. W 2012r. na obszarze województwa podkarpackiego funkcjonowało 15 szkół wyższych, w tym 1 uniwersytet, 1 wyższa szkoła techniczna, 2 wyższe szkoły ekonomiczne oraz 11 pozostałych szkół wyższych. 63 Największe jednostki zlokalizowane są w stolicy regionu co powoduje, iż region cechuje się bardzo monocentryczną strukturą szkolnictwa wyższego trzech na czterech studentów kształci się w Rzeszowie. 64 W publicznych szkołach wyższych na Podkarpaciu w 2012r. ogółem kształciło się studentów o 887 więcej niż w 2007r., a w szkołach niepublicznych aż o studentów mniej niż w 2007r. W Rzeszowie struktura osób kończących studia jest prawie identyczna jak w Polsce, co oznacza, że prawie 14% kończy kierunki pedagogiczne, 9% humanistyczne, 17% społeczne, 8% medyczne, 7% ścisłe, 10% inżynieryjno-techniczne oraz 35% ekonomię i administrację. Absolwentem takich kierunków jak: ścisły i inżynieryjno-techniczny jest zaledwie co szósta osoba kończąca studia, a są to kierunki najbardziej pożądane z punktu widzenia rynku pracy. Wyniki analizy dokonanej na potrzeby badania wskazują, iż inwestycje realizowane w ramach działania w istotny sposób polepszyły jakości usług świadczonych przez placówki edukacyjne funkcjonujące w województwie, mieszkańcy województwa potwierdzili również, że poprawie uległ stan (jakość) infrastruktury edukacyjnej. Jednocześnie ww. zakresie znaczną poprawę na podstawie opinii mieszkańców odnotowały gminy miejsko-wiejskie, niż mieszkańcy miast. Tego rodzaju opinie mogą wynikać z większej liczby przeprowadzonych inwestycji na terenach miejsko-wiejskich niż w miastach w zakresie edukacji, które poszerzyły czy też zwiększyły ofertę edukacyjną oraz jej jakość, a także z wyższych oczekiwań mieszkańców miast, których analogiczne inwestycje nie satysfakcjonują w tym samym stopniu. Bardzo istotne jest również natężenie potencjalnych odbiorców w miastach, pomimo dużej liczby placówek, liczba uczniów jest znaczna, co przekłada się na mniejszą dostępność, a także szybciej postępujący stopień zużycia. Do końca okresu sprawozdawczego z efektów zrealizowanych w ramach RPO WP inwestycji dotyczących szkolnictwa wyższego skorzystało studentów, natomiast na podstawie wszystkich zakontraktowanych projektów zakłada się wzrost liczby studentów korzystających z efektów tych inwestycji i w 2015r. będzie to studentów. 63 Dane GUS oraz Raport końcowy z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej, Poznań-Rzeszów, październik 2013r. 64 Raport końcowy z badania pn. Badanie potencjałów i specjalizacji województwa podkarpackiego. 269

270 liczba placówek edukacyjnych W publicznych szkołach wyższych na Podkarpaciu w 2012 roku ogółem kształciło się studentów o 887 więcej niż w 2007 roku, a w szkołach niepublicznych aż o 7191 studentów mniej niż w 2007 roku. Wykres 73. Placówki edukacyjne w województwie podkarpackim w latach 2007 i 2012 roku. szkoły wyższe licea ogólnokształcące zasadnicze szkoły zawodowe szkoły gimnazjalne szkoły podstawowe rok 2012 rok Źródło: Raport końcowy z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej. Diagnoza funkcjonowania szkolnictwa ogólnego w województwie podkarpackim z uwzględnieniem dynamiki zmian w okresie pokazuje, że w zakresie szkolnictwa podstawowego liczba uczniów spada, a w kontekście tego ogólna liczba klas i szkół podstawowych ulega redukcji. Dynamika ta widoczna jest szczególnie na obszarach wiejskich (w roku szkolnym 2011/12 zanotowano spadek aż o 22 szkoły w stosunku do roku szkolnego 2010/11), bowiem w miastach liczba ta z roku na rok nieznacznie wzrasta (przyrost rzędu 1 do 4 placówek rocznie). Z kolei liczba gimnazjów wzrasta systematycznie z roku na rok, aczkolwiek należy zaznaczyć, że tendencja ta dotyczy tylko miast (w latach 2006/ /2012 liczba gimnazjów w mieście wzrosła ze 109 do 124). Na wsi, gdzie najwięcej gimnazjów działało w roku szkolnym 2008/09 (418 placówek) widoczny jest spadek ich liczby o 1-2 placówki rocznie (w roku szkolnym 2011/2012 funkcjonowało 413 placówek) 65. Podobna tendencja występuje w przypadku szkół ponadgimnazjalnych na wsiach, gdzie ich liczba od roku szkolnego 2006/2007 (27 placówek) znacząco spadła 21 placówek w roku szkolnym 2011/2012. W kontekście zmian demograficznych zauważalny jest również systematyczny spadek liczby uczniów we wszystkich typach szkół. W szkołach gimnazjalnych w 2012r. ogółem uczyło się uczniów, co stanowiło 79,3% podkarpackich gimnazjalistów z 2007r. Analiza liczby szkół w województwie podkarpackim w ostatnich pięciu latach pokazuje, że liczba zasadniczych szkół zawodowych, techników oraz centrów kształcenia praktycznego nie zmienia się znacząco, zaś liczba uczniów w zasadniczych szkołach zawodowych i technikach spadła pomiędzy rokiem 2008 a Analiza potrzeb i barier organów prowadzących w zakresie programów rozwojowych szkół i placówek prowadzących kształcenie ogólne w ramach Poddziałania PO KL w województwie podkarpackim, Raport z analizy danych zastanych dla badania ewaluacyjnego, Katowice-Kraków, grudzień 2012, IPM Sp. z o.o., Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. 270

271 o 13% 66. W przypadku liceów ogólnokształcących również odnotowano spadek ilościowy w liczebności placówek, gdzie w 2007r. na Podkarpaciu funkcjonowało 129 tego typu placówek edukacyjnych, a pięć lat później o dwa mniej, czyli 127. W 2012r. do liceów ogólnokształcących uczęszczało uczniów, którzy stanowili 84,8% licealistów z 2007r. Niemiej jednak spadek liczby uczniów występował w analizowanym okresie we wszystkich typach szkół, co świadczy o tym, iż jest to tendencja ogólna. Powyższe jest nie tylko wynikiem zachodzących zmian demograficznych, ale również występującym w całym kraju zjawiskiem niedowartościowania kształcenia zawodowego w relacji do kształcenia ogólnego. Na terenie województwa podkarpackiego poziom upowszechnienia edukacji przedszkolnej wzrasta systematycznie z każdym rokiem to jednak w dalszym ciągu jest on niższy od krajowego. W 2012r. odsetek dzieci w wieku 3-6 lat objętych wychowaniem przedszkolnym wyniósł 67,4% (kraj 71,6%). W województwie występują znaczące dysproporcje w dostępie do edukacji przedszkolnej widoczne przede wszystkim w podziale na miasto - gdzie odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym sięga 86,6% (2012r.) i wieś, gdzie wartość ta sięga 55,1% (2012r.) 67. Zgodnie ze wskaźnikiem dotyczącym upowszechnienia edukacji przedszkolnej na 2020 rok, który określono na poziomie 95% w dalszym ciągu należy wspierać inwestycje dotyczące edukacji przedszkolnej polegające na tworzeniu nowych miejsc przedszkolnych oraz jakości tych zajęć przy jednoczesnym uwzględnieniu trendów demograficznych 68. W 2013r. w województwie podkarpackim w wyniku zakończonych projektów zwiększyła się liczba miejsc w przedszkolach wiejskich wybudowanych lub zmodernizowanych, która wyniosła 260 dodatkowych miejsc. Z danych zaprezentowanych w raporcie ewaluacyjnym pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej wynika, iż zdaniem respondentów stan publicznej infrastruktury w 2013r. w ramach obszaru edukacja w odniesieniu do 2007r., pozostał na tym samym poziomie (37,9 ogółu badanych mieszkańców gmin województwa podkarpackiego). Zbliżony jednakże odsetek mieszkańców (niespełna 36%) uznał, że sytuacja raczej się poprawiła, co można uznać za pozytywny przejaw zrealizowanych projektów. Ponadto badanie wykazało, że osoby zamieszkujące gminy miejsko-wiejskie w sposób istotny statystycznie wyżej oceniały polepszenie jakości usług świadczonych przez placówki edukacyjne funkcjonujące w województwie, jak i poprawę stanu (jakości) infrastruktury edukacyjnej niż robili to mieszkańcy miast. Oznacza to, że różnice pomiędzy grupami wyodrębnionymi na podstawie wskazanej zmiennej można uznać za prawidłowość. Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi na przyczyny tej prawidłowości. Mogą one wynikać z większej liczby przeprowadzonych inwestycji na terenach miejsko-wiejskich niż w miastach w zakresie edukacji, które poszerzyły w ten sposób ofertę edukacyjną oraz jej jakość, a także z wyższych oczekiwań mieszkańców miast, których analogiczne inwestycje nie satysfakcjonują w tym samym stopniu. Bardzo istotne jest również natężenie potencjalnych odbiorców w miastach, pomimo dużej liczby placówek, liczba uczniów jest znaczna, co przekłada się na mniejszą dostępność, a także szybciej postępujący stopień zużycia. 66 Ocena rozwoju szkolnictwa zawodowego w województwie podkarpackim w kontekście Działania 9.2 PO KL, Raport końcowy z badania ewaluacyjnego, Katowice-Kraków, grudzień 2012, IPM Sp. z o.o., Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. 67 Bank Danych Lokalnych ( dostęp z dnia r.)) 68 Ocena ośrodków wychowania przedszkolnego, utworzonych lub wspartych ze środków finansowych EFS w ramach poddziałania PO KL 271

272 udział % szkół wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do Internetu szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych szkoły ponadgimnazjalne Ewaluator w raporcie końcowym na podstawie dokonanej analizy stwierdził, iż inwestycje poczynione ze środków RPO WP w obszarze dotyczącym edukacji można uznać za znaczące dla obszaru całego województwa, a ich realizacja w znacznym stopniu przyczyni się do redukcji problemów społecznych i rozwoju społecznego regionu. Ponadto na potrzeby badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej, analizie poddano dane dotyczące infrastruktury edukacyjnej w zakresie jej wyposażenia w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do internetu. Wyniki dokonanych analiz wskazują, iż w okresie najlepiej kształtowała się sytuacja w przypadku szkół podstawowych, ponieważ na koniec 2012r. aż 95,1% tego typu szkół na Podkarpaciu było wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do internetu, a najgorzej w przypadku szkół ponadgimnazjalnych zaledwie 64,7% było wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do internetu, należy jednak zaznaczyć, że procent ten na przestrzeni lat stale wzrasta. Uwzględniając poziom informatyzacji placówek edukacyjnych na Podkarpaciu mierzony ilością uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu, najgorzej wypadają szkoły gimnazjalne, dla których wartość ta osiąga 8,7 uczniów (na 1 komputer z dostępem do Internetu). Najlepsze wyniki zauważalne są w przypadku szkół podstawowych, dla których powyższe wartości plasują się na poziomie 7,6 uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu. Wykres 74. Udział % szkół wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do Internetu województwo podkarpackie ,7% ,8% ,1% ,4% ,7% 82,3% ,1% ,6% 92,5% 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% Źródło: Raport końcowy z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej. 272

273 uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych szkoły ponadgimnazjalne Wykres 75. Uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów województwo podkarpackie lata , , , , , , , , ,0 0,0 5,0 10,0 15,0 Źródło: Raport końcowy z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej. Na podstawie danych oraz wniosków z ww. badania ewaluator sformułował rekomendację dotyczącą inwestycji w okresie programowania , które powinny uwzględniać konieczność rozbudowy infrastruktury edukacyjnej zlokalizowanej na obszarach miejskich oraz zwiększenie dostępu do internetu w placówkach edukacyjnych za pomocą nowoczesnych narzędzi oraz wykorzystanie multimedialnych programów edukacyjnych. Liczba uczniów i studentów korzystających z infrastruktury dydaktycznej wspartej w wyniku realizacji projektów wynosi blisko 12% populacji uczniów i studentów. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że znacząca część inwestycji realizowana była na terenach wiejskich, a więc na obszarach charakteryzujących się największymi potrzebami w rozwoju infrastruktury publicznej. Jak już zasygnalizowało powyżej w ramach zakończonych projektów z zakresu edukacji w działaniu 5.1 Infrastruktura edukacyjna na koniec 2013r. w województwie podkarpackim zmodernizowano 39 obiektów edukacyjnych oraz wsparto 19 placówek prowadzących działalność w zakresie kształcenia ustawicznego, natomiast uczniów/studentów skorzystało z wspartej infrastruktury edukacyjnej. Dodatkowo powstało 260 miejsc w przedszkolach wiejskich. W raporcie końcowym z badania ewaluacyjnego pn. Badanie potencjałów województwa podkarpackiego zaznaczono, iż niezbędnym czynnikiem prowadzącym do wzrostu gospodarczego regionu jest pewien zasób wiedzy, który jest tym większy, im wyższy poziom wykształcenia człowieka. Szczególnie wykształcenie oraz ciągłe podnoszenie kwalifikacji są ważnymi czynnikami i generatorami rozwoju regionu i kraju, ponieważ dla wzrostu gospodarczego znaczenie ma gospodarka nie o dużej liczbie ludzi, ale o dużych zasobach dobrze wykształconych pracowników Badanie potencjałów i specjalizacji województwa podkarpackiego 273

274 Działanie 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Celem niniejszego działania jest poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego ludności i rozwój infrastruktury społecznej. Na Infrastrukturę ochrony zdrowia i pomocy społecznej składają się następujące schematy: A. Infrastruktura ochrony zdrowia, B. Pomoc społeczna. Środki finansowe przeznaczone do wykorzystania w ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację przedmiotowego działania wynosi 3,58% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp fizyczny wg priorytetów Oś priorytetowa 5: Infrastruktura publiczna, działanie 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej stanowi załącznik nr 4.5 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej przeprowadzono łącznie 3 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,91 euro ( PLN). Złożono 100 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,31 euro ( ,72 PLN), co stanowi 246% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. Wykres 76. Stan wdrażania działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,43 50,33 0,00 0,00 0,00 Wartość dofinansowania wewartość dofinansowania w wnioskach poprawnych pod zatwierdzonych projektach względem formalnym Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 41,84 41,35 3,92 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 42,93 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej zakontraktowano 97,47% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 96,31% alokacji. Stopień realizacji działania jest na wysokim poziomie i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację ww. działania. Ponadto w okresie sprawozdawczym znacząco w stosunku do poprzedniego roku wzrósł poziom płatności (ponad 11 punktów procentowych). 274

275 Wykres 77. Postęp działania 5.2 (%). 69,01 28,46 2, Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Postęp rzeczowy rozliczono pozostało do rozliczenia niezakontraktowana alokacja W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 70 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,07 euro ( ,39 PLN) (w okresie sprawozdawczym zakończono realizację 12 projektów). Zakończone projekty stanowią 92% liczby i 71% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz 69% alokacji przeznaczonej na działanie. a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które zostały osiągnięte lub zostały przekroczone: Liczba projektów związanych z infrastrukturą pomocy społecznej, Liczba projektów związanych z infrastrukturą pomocy społecznej na obszarach wiejskich, Liczba osób korzystających rocznie z efektów realizacji projektów dotyczących pomocy społecznej, Liczba projektów z zakresu ochrony zdrowia, w tym na obszarach wiejskich, Liczba projektów z zakresu ochrony zdrowia, Liczba zmodernizowanych zakładów opieki zdrowotnej, Liczba pacjentów korzystających rocznie z efektów realizacji projektów dotyczących ochrony zdrowia, Potencjalna liczba specjalistycznych badań medycznych przeprowadzonych sprzętem zakupionym w wyniku realizacji projektów. Szacowana wartość ww. wskaźników znacznie przekracza wartości docelowe, co świadczyć może o większej efektywności projektów, w stosunku do założeń metodologicznych przyjętych na etapie kwantyfikacji wskaźników produktu i rezultatu. b) Wskaźnik produktu, w którym odnotowano niepełny poziom realizacji, jednocześnie poziom kontraktacji wskazuje, że wartość docelowa nie zostanie osiągnięta (w nawiasie podano procentowy poziom osiągnięcia wartości docelowej dla roku 2015, zgodnie z podpisanymi umowami): Liczba zmodernizowanych obiektów pomocy społecznej (51%). Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej wskazano w odniesieniu do 70 zakończonych projektów, natomiast wartości szacunkowe określono na podstawie 76 podpisanych umów o dofinansowanie. Stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników jest na wysokim poziomie. Zgodnie z Harmonogramem naboru wniosków nie planuje się kolejnego naboru wniosków w ww. działaniu. Jednocześnie, biorąc pod uwagę zakontraktowane projekty w tym działaniu, 275

276 należy stwierdzić, iż zadeklarowane przez beneficjentów wskaźniki zostały osiągnięte. Średni stopień realizacji wskaźnika Liczba zmodernizowanych obiektów pomocy społecznej wynika z niedostatecznej liczby projektów złożonych, które swoim zakresem obejmują modernizację obiektów pomocy społecznej. W ramach ww. działania pozostał do zakontraktowania 1 projekt. Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Kluczowym znaczeniem z punktu widzenia rozwoju społeczno gospodarczego województwa jest tworzenie warunków umożliwiających wzrost dostępności i jakości deficytowych usług medycznych o charakterze regionalnym oraz lokalnym. Właściwy system opieki zdrowotnej wymaga odpowiedniej bazy infrastrukturalnej podnoszącej dostępność i poziom specjalistycznych usług medycznych. Szczególne znaczenie w dbałości o zdrowie ma zapewnienie mieszkańcom dostępu do nowoczesnych technologii medycznych, których integralnym składnikiem jest aparatura medyczna. W 2007 roku na Podkarpaciu funkcjonowały 22 szpitale i sanatoria uzdrowiskowe, na koniec 2012r. odnotowano 24 tego typu placówki. Warto zauważyć, że na przestrzeni lat wzrosła liczba leczonych/kuracjuszy w trybie stacjonarnym w szpitalach/uzdrowiskach podkarpackich, gdzie w 2007r. liczba ta wynosiła , a w 2012 r. już (wzrost o 11,5%). W 2009r. w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej funkcjonowało 884 zakłady, w 2010r. 898, 2011r placówek w natomiast 2012r W związku z powyższym w ramach działania 5.2 szpitale i zakłady opieki zdrowotnej realizowały projekty, które przyczyniały się do poprawy dostępności i jakości usług medycznych m.in. poprzez zakup aparatury i sprzętu medycznego. Dzięki zakończonym w działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej schemat A Infrastruktura ochrony zdrowia projektom na koniec 2013r. w województwie podkarpackim zmodernizowano 25 zakładów opieki zdrowotnej, pacjentów skorzystało z efektów realizacji projektów w tym działaniu. W porównaniu do roku ubiegłego nastąpił dalszy wzrost specjalistycznych badań medycznych zakupionym sprzętem, których wykonano Zaznaczyć należy, iż realizowane w ramach działania projekty zdrowotne wpisują się w cele Strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata , jako szczególnie ważny element działań strategicznych wpisano tam wzrost poziomu jakości usług medycznych i ich dostępności dla pacjentów. Podkreślono także konieczność wsparcia procesu modernizacji bazy leczniczej. W 2013r. przeprowadzono badanie ewaluacyjne pt. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej w ramach, którego przedstawiono również zagadnienia dotyczące obszaru zdrowia i opieki zdrowotnej. Wnioski z ww. badania przedstawiono poniżej. Zgodnie z analizą przeprowadzoną na potrzeby ww. badania wynika, mieszkańcy województwa podkarpackiego wskazali na fakt średniej oceny jakości infrastruktury publicznej w obszarze zdrowie i pomoc społeczna na terenie gmin, na których zamieszkują. Obecny stan infrastruktury publicznej w ramach ww. obszarów w odniesieniu do stanu z 2007r. zadaniem największego odsetka respondentów pozostał na tym samym poziomie (48,2% ogółu badanych mieszkańców gmin województwa podkarpackiego). Kolejny ze względu na liczebność odsetek mieszkańców (niespełna 22,1%) uznał, że sytuacja raczej się poprawiła. Średni poziom rang odpowiedzi wynosił 3 co oznacza, że środek wskazań odpowiadał wartości pozostał na tym samym poziomie. 276

277 Zgodnie z wnioskami przedstawionymi w ww. badaniu zmiany, które zaszły w ramach obszaru infrastruktury dotyczącej ochrony zdrowia i pomocy społecznej można uznać za daleko idące i znaczące. Liczba pacjentów korzystających rocznie z efektów realizacji projektów dotyczących ochrony zdrowia to przeszło 15% ludności województwa. Równie wysoką wartością charakteryzuje się liczba pacjentów z obszarów wiejskich korzystających rocznie z efektów realizacji projektów dot. ochrony zdrowia stanowi ona blisko 61% ogółu. Jest to zjawisko pozytywne i w dużej mierze tłumaczy pozytywne opinie mieszkańców wsi na temat samego stanu i jakości infrastruktury, ale i przede wszystkim zmian dokonanych od roku Nie bez znaczenia jest również liczba zakupionego sprzętu medycznego i aparatury medycznej oraz wyposażenia medycznego. W ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej udzielane jest również wsparcie w zakresie pomocy społecznej. Z danych statystycznych wynika, iż liczba placówek pomocy społecznej systematycznie rośnie (2005r. 65, 2011r. 76). W 2012r. w województwie zlokalizowanych było 81 placówek stacjonarnej opieki społecznej, w tym 48 domów pomocy społecznej (ok. 65% podmiotów prowadzących tego rodzaju placówki stanowiły gminy). Najwięcej takich placówek jest w Rzeszowie (8) i Przemyślu (7). W związku z tym w placówkach pomocy społecznej zwiększała się liczba miejsc w 2010r. było ich 5 283, w 2011r , natomiast w 2012r. było ich już Jednocześnie istotnym jest, iż od 2008r. maleje liczba dostępnych miejscy w tychże placówkach, przy jednoczesnym wzroście liczby mieszkańców. Jak wynika z dostępnych danych z roku na roku zwiększa się liczba osób wymagających wsparcia tych podmiotów. Spowodowane jest to starzeniem się społeczeństwa. Starzeniu, się społeczeństwa towarzyszy spadek liczby potencjalnych opiekunów osób starszych (głownie członków rodzin), co jest związane m.in. ze zmieniającym się modelem rodziny i spadkiem dzietności (np. opóźnianiem decyzji o posiadaniu dzieci) oraz mniejszą skłonnością do tworzenia wielorodzinnych gospodarstw domowych 70. Wobec postępującego procesu starzenia się społeczeństwa ważną rolę będą odgrywały placówki i zakłady pomocy społecznej, w których będzie możliwości opieki długoterminowej, dlatego nadal zasadne i konieczne jest wspieranie obszaru ochrony zdrowia i pomocy społecznej oraz podnoszenie jakości i dostępności do specjalistycznych usług medycznych. Ponadto region charakteryzuje się wysoką liczbą osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej na 10 tys. ludności województwo plasuje się znacznie powyżej średniej dla kraju 71. Ogółem w 2012 roku z pomocy społecznej skorzystało ponad 74 tys. rodzin, a w nich blisko 246 tys. osób, stanowi to ponad 11,5% mieszkańców regionu. Wśród osób korzystających z pomocy społecznej w województwie podkarpackim bardzo liczną grupę stanowią rodziny z dziećmi zwłaszcza rodziny wielodzietne, niepełne. Od 2010r. następuje wzrost liczby rodzin, którym udzielono pomocy i wsparcia z powodu ubóstwa, bezrobocia a także niepełnosprawności W ramach zakończonych projektów w działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej schemat B Pomoc społeczna na koniec 2013r. w województwie podkarpackim zmodernizowano 25 zakładów opieki zdrowotnej, 19 zakładów opieki społecznej, natomiast osób skorzystało z efektów realizacji projektów w tym działaniu. 70 Ocena zasobów pomocy społecznej w województwie Podkarpacki 2012r, Obserwatorium Integracji Społecznej w Rzeszowie, ROPS Rzeszów, Rzeszów Źródło: Bank danych lokalnych. 277

278 Należy podkreślić, iż efekty projektów przyczyniają się do poprawy zdrowia i warunków socjalnych mieszkańców regionu m.in. poprzez zwiększenie dostępności do metod szybkiego i nowoczesnego rozpoznawania chorób oraz skutecznego leczenia. Jednocześnie w ramach realizowanych projektów budynki przychodni czy pomocy społecznej zostały dostosowane do obowiązujących standardów i przepisów prawa określających wymagania jakim powinny odpowiadać pomieszczenia oraz urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, w tym dostosowanie placówek do potrzeb osób niepełnosprawnych m.in. poprzez instalację wind czy budowę podjazdów. Inwestycje w ww. zakresie przyczyniają się do bardziej efektywnego wsparcia osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie do ich życiowego usamodzielnienia i umożliwienia in życia w warunkach odpowiadających godności człowieka co jest celem pomocy społecznej. Poprzez ilościowy i jakościowy rozwój struktur pomocy społecznej możliwe jest lepsze realizowanie założonych celów, a przez to redukcja problemów społecznych. Zgodnie z rekomendacjami przedstawionymi w raporcie końcowym z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie inwestycji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej w ramach obszaru związanego pomocą społeczną w ramach obszaru związanego pomocą społeczną ewaluator sprecyzował rekomendację wskazując, iż w przyszłym okresie programowania dofinansowane powinny być działania poprawiające dostępność usług medycznych w kluczowych obszarach związanych ze stanem zdrowia ludności. Działanie 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Celem niniejszego działania jest zwiększenie dostępności mieszkańców do obiektów sportowych i rekreacyjnych. Na Infrastrukturę sportową i rekreacyjną składają się następujące schematy: A. Euroboiska, B. Inna infrastruktura sportowa i rekreacyjna. Środki finansowe przeznaczone do wykorzystania w ramach działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację przedmiotowego działania wynosi 2,03% alokacji EFRR na RPO WP. Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów działania Tabela Postęp fizyczny wg priorytetów Oś priorytetowa 5: Infrastruktura publiczna, działanie 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna stanowi załącznik nr 4.5 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna nie ogłoszono konkursu wniosków. Od początku realizacji Programu w ramach działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna przeprowadzono łącznie 2 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła ,43 euro ( ,51 PLN). Złożono 70 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,03 euro ( ,11 PLN), co stanowi 288% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. 278

279 Wykres 78. Stan wdrażania działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,93 37,41 28,03 Wartość dofinansowania wewartość dofinansowania w wnioskach poprawnych pod zatwierdzonych projektach względem formalnym 23,30 21,33 1,69 1,58 1,33 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 24,31 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI (SIMIK 07-13). W ramach działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna zakontraktowano 95,84% alokacji środków, natomiast w zatwierdzonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowiła 87,74% alokacji. Stopień realizacji działania jest znacznie zaawansowany i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację ww. działania. Wykres 79. Postęp finansowy działania 5.3 (%). 61,69 34,15 4, Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Postęp rzeczowy rozliczono pozostało do rozliczenia niezakontraktowana alokacja W okresie sprawozdawczym, postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 44 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,83 euro ( ,55 PLN). Zakończone projekty stanowią 92% liczby i 64% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna oraz 62% alokacji przeznaczonej na działanie. a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% (blisko 100%) lub przekroczone: Liczba osób korzystających rocznie z efektów realizacji projektów dotyczących infrastruktury sportowej lub rekreacyjnej, Liczba projektów związanych z infrastrukturą sportową i rekreacyjną, Liczba wyposażonych obiektów sportowych lub rekreacyjnych, Liczba wybudowanych obiektów sportowych lub rekreacyjnych, 279

280 Liczba odbudowanych/wyremontowanych obiektów sportowych lub rekreacyjnych zniszczonych przez powódź. Postęp w realizacji wskaźników w ramach działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna wskazano w odniesieniu do 44 zakończonych projektów, natomiast wartości szacunkowe określono na podstawie 48 podpisanych umów o dofinansowanie. Na podstawie liczby zakontraktowanych projektów, należy stwierdzić, iż stopień osiągnięcia wartości docelowych ww. wskaźników dotyczący infrastruktury sportowej i rekreacyjnej szacuje się na wysokim poziomie i przewiduje się zagrożenia związanego z nieosiągnięciem wartości docelowych ww. wskaźników. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż w ramach działania do zakontraktowania pozostały 2 inwestycje, których realizacja może przyczynić się do wzrostu wartości ww. wskaźników. W 2010r. w Polsce ogółem funkcjonowało stadionów, w samym województwie podkarpackim 307 (najwięcej w Polsce), z tego zdecydowana większość, bo aż 294 posiadało widownię do miejsc siedzących 72. W województwie podkarpackim w 2010r. zarejestrowano klubów sportowych tj. o 407 klubów więcej niż w 2004r. (863 szt.). W 2012r. nastąpił dalszy wzrost w liczby powstałych klubów (1 323). Ponadto dokonując analizy wszystkich klubów sportowych na 1000 mieszkańców Polski w 2012r. przypadało 24 ćwiczących (w 2010r. 23). W województwie podkarpackim od kilku lat wartość tego wskaźnika jest większa niż w Polsce i wynosi 34 ćwiczących. Powyżej średniej krajowej znalazły się m.in. województwa tj.: małopolskie (31), opolskie (28) czy zachodniopomorskie (26). Jednocześnie odnotowano wzrost liczby ćwiczącej młodzieży na 1000 osób w wieku do lat 18. Wartość dla Polski w 2012r. wyniosła 85 (w 2010r. 80) również w wskaźnik ten był najwyższy w województwie podkarpackim z liczbą 110 ćwiczących 73. Zgodnie z analizą poczynioną przez ewaluatora w badaniu pn. Znaczenie interwencji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej, mieszkańcy podkarpacia dobrze ocenili jakość infrastruktury publicznej związanej ze sportem i rekreacją. Najwyższy odsetek respondentów uznał, że jakość infrastruktury sportowej i rekreacyjnej jest średnia (31%), a drugi w kolejności (28,5%), że jakość tej infrastruktury w ich gminach cechuje się wysoką jakością. Przeprowadzona analiza wykazała, że mieszkańcy gmin miejskich w sposób istotny statystycznie niżej oceniają jakość publicznej infrastruktury w obszarze sportu i rekreacji niż mieszkańcy gmin miejsko-wiejskich oraz wiejskich. Jest to najprawdopodobniej powiązane z obciążeniem infrastruktury na terenach miejskich. Porównując obecną sytuację w jakiej znajduje się publiczna infrastruktura w ramach sportu i rekreacji w odniesieniu do stanu w roku 2007, największy odsetek respondentów stwierdził, że sytuacja raczej się polepszyła (42% ogółu badanych mieszkańców gmin województwa podkarpackiego). Kolejny ze względu na liczebność odsetek mieszkańców (niespełna 25%) uznał, że sytuacja pozostała na tym samym poziomie, a nieznacznie niższa liczba respondentów (22,5%) uznała, że sytuacja zdecydowanie się polepszyła. Sytuacja ta wskazuje więc na daleko idącą społeczną świadomość zmian będących wynikiem przeprowadzonych inwestycji. Średni poziom rang odpowiedzi wynosił 3,7 co oznacza, że środek odpowiedzi umiejscowiony był pomiędzy odpowiedziami pozostał na tym samym poziomie a raczej się polepszył. Przeprowadzona 72 Opracowanie GUS Kultura fizyczna w Polsce w latach Kultura fizyczna w Polsce w latach 2011 i 2012 opracowanie GUS. 280

281 analiza wykazała, że zarówno ludność wiejska, jak i miejsko-wiejska w sposób istotny statystycznie lepiej oceniała poprawę jakości usług świadczonych przez obiekty sportowe i rekreacyjne niż robili to mieszkańcy miast. Także osoby młode (18-29 lat) oraz studenci i uczniowie w sposób istotnie statystycznie wyżej oceniali poprawę usług niż osoby w wieku lat oraz emeryci i renciści. Zgodnie z rekomendacjami przedstawionymi w raporcie końcowym z badania ewaluacyjnego pn. Znaczenie inwestycji RPO WP w obszarze infrastruktury publicznej, w ramach obszaru związanego pomocą społeczną ewaluator sprecyzował również rekomendację wskazując, iż w przyszłym okresie programowania wspierane powinny być inwestycje mające na celu poprawę jakości i dostępności infrastruktury sportowej i rekreacyjnej zlokalizowanej na obszarach miejskich. Dodatkowo ewaluator zaznaczył, że dofinansowane przedsięwzięcia powinny uwzględniać potrzeby osób starszych w tym zakresie i powinny być zgodne z turystyczno-krajobrazowymi walorami regionu. W ramach zakończonych projektów w działaniu 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna na koniec 2013r. w województwie podkarpackim wybudowano 37 obiektów sportowych lub rekreacyjnych, z których skorzystało osób. Zgodnie z zakontraktowanymi projektami wybudowanych, zostanie w sumie 40 obiektów sportowych lub rekreacyjnych z których skorzysta osób. Jak wynika z postępu rzeczowego realizacji Programu, w tym obszarze odnotowano wzrost we wszystkich wartościach wskaźników i zgodnie z podpisanymi umowami ich wartości ulegną dalszej poprawie. W porównaniu do poprzedniego roku w wyniku zakończonych w okresie sprawozdawczym projektów powstało 5 nowych obiektów, zaś 3 dodatkowe obiekty wyposażono w niezbędny sprzęt sportowy (łącznie w niezbędny sprzęt sportowy wyposażono 15 obiektów sportowych/rekreacyjnych). Ponadto w 2013r. zakończyła się realizacja 4 indywidualnych projektów kluczowych, których wyniki przełożyły się m.in. na wzrost wartości wskaźnika związanego z liczbą osób korzystających rocznie z efektów realizacji projektów, którego wartość na koniec roku wyniosła ponad 2,9 mln (zgodnie z zakontraktowanymi projektami przewiduje się zwiększenie jego wartości). W wyniku realizacji projektów w ramach RPO WP, w tym również realizacji znacznej części interwencji na obszarach wiejskich, na których występują widoczne opóźnienia w zakresie rozwoju infrastruktury publicznej, nastąpiła zauważalna poprawa dostępności infrastruktury edukacyjnej w regionie Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Opis problemów we wdrażaniu osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna zawarto w punkcie 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Oś priorytetowa 6: Turystyka i kultura Celem niniejszej osi jest wzrost udziału turystyki w gospodarce regionu oraz ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój instytucji kultury. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jej realizację stanowi 3,09% alokacji EFRR na RPO WP. 281

282 Realizacja celów i analiza postępów Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Tabela 4.6 Postęp rzeczowy wg priorytetów - Oś priorytetowa 6: Turystyka i kultura stanowi załącznik nr 4.6 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach VI osi priorytetowej RPO WP nie przeprowadzono konkursu wniosków, natomiast trwała kontraktacja projektów wybranych z listy rezerwowych do dofinansowania z jedynego naboru przeprowadzonego w 2009r. Od początku realizacji Programu ogłoszono 1 konkurs. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,05 euro ( ,27 PLN). Złożono 103 projekty z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,12 euro ( ,53 PLN), tj. 303 % szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W 2013r. w osi priorytetowej VI Turystyka i kultura nie przeprowadzono oceny formalnej wniosków, zaś od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 97 wniosków o wartości ,67 euro ( ,74 PLN). W okresie sprawozdawczym zatwierdzono do realizacji 2 projekty o wartości wnioskowanego dofinansowania ,57 euro ( ,34 PLN), zaś od początku wdrażania Programu zatwierdzono do realizacji 71 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania euro ( ,47 PLN). W 2013r. podpisano 2 umowy, natomiast od początku realizacji Programu 71 umów (w tym 3 projekty kluczowe) na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,04 euro ( ,34 PLN), co stanowi 97% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach VI osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 70 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,28 euro ( ,65 PLN). Od początku realizacji Programu zatwierdzono 523 wnioski beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania ,65 euro ( ,72 PLN), co stanowi 87 % dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach VI osi priorytetowej. Na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,09 euro ( ,42 PLN), zaś od początku realizacji Programu w kwocie ,34 euro ( ,37 PLN). Od początku realizacji Programu w ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej zadeklarowano ,42 euro wydatków kwalifikowanych. 282

283 Wykres 80. Stan wdrażania VI osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,59 0,00 0,89 0,84 3,43 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym 46,22 Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 35,90 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 32,28 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 0,00 39,17 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach skierowanych przez IC do KE 37,07 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło:KSI SIMIK (07-13). W ramach VI osi zakontraktowano 97% alokacji środków, natomiast w złożonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowi 87% alokacji. Stopień realizacji osi jest zaawansowany i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację ww. osi. Analizując zakończone projekty należy stwierdzić, że postęp finansowy w VI osi priorytetowej jest na średnim poziomie (82% wydatkowania alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową). Jednocześnie postęp rzeczowy 5 wskaźników w zakończonych projektach wykazuje, iż 3 wsk. (60% wszystkich wsk.) osiągnęło już wartość docelową, natomiast 2 wskaźniki osiągnęły wartość między 50-75%. Analizując ww. informacje podkreśla się, iż przy powyżej 3/4 wydatkowanej alokacji 60% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnęło wartości docelowe między 75% a 100% (lub powyżej). Trzeba zaznaczyć, iż w podpisanych umowach zaangażowano 97% alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową. W ramach podpisanych umów 5 wsk. (100% wszystkich wsk.) osiągnie/przekroczy wartości docelowe. Sytuacja ta wskazuje, iż wszystkie wskaźniki tej osi priorytetowej osiągnie pełny postęp rzeczowy. Postęp rzeczowy w realizacji wskaźników, w tej osi priorytetowej jest na tym samym poziomie co postęp finansowy. Powyższy stopień osiągnięcia wskaźników celu ww. osi priorytetowej potwierdza realizację celu głównego RPO WP jakim jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia, a także celu Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata : Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zwiększenia zatrudnienia oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności. Od początku realizacji Programu w ramach VI osi priorytetowej dominującą grupę beneficjentów stanowiły jednostki samorządu terytorialnego 46 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,84 euro ( ,81 PLN), z organizacjami non profit podpisano 22 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,02 euro ( ,31 PLN), z przedsiębiorstwami podpisano 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,18 euro ( ,22 PLN). 283

284 Wykres 81. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach VI osi priorytetowej na dzień 31 grudnia 2013r. (%). organizacje non profit 24,0% przedsiębiorstwa 2,9% jst 73,2% Źródło: KSI SIMIK (07-13). Od początku realizacji Programu w ramach VI osi priorytetowej podpisano 30 umów dla projektów realizowanych na obszarach miejskich, na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,84 euro ( ,82 PLN), natomiast dla projektów realizowanych na obszarach wiejskich podpisano 41 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,2 euro ( ,52 PLN). Z ww. informacji wynika, iż na obecnym etapie realizacji programu na obszarach wiejskich realizowanych jest więcej projektów. Wykres 82. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach VI osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%) Obszary wiejskie 40,78% Obszary wiejskie 59,22% Źródło: KSI SIMIK (07-13). Od początku realizacji Programu w ramach VI osi priorytetowej na obszarze defaworyzowanym realizowanych jest 17 projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,12 euro ( PLN), w tym powiat: brzozowski 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,02 euro ( ,9 PLN), kolbuszowski 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,55 euro ( ,9 PLN), leski 1 umowa na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,96 euro ( ,05 PLN), lubaczowski 6 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR 284

285 ,18 euro ( ,58 PLN), niżański 1 umowa na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,73 euro ( ,5 PLN), przemyski 1 umowa na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,53 euro ( ,22 PLN) oraz strzyżowski 2 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,16 euro ( ,85 PLN). Mapa 12. Projekty w ramach VI osi priorytetowej wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r. *** stalowowolski m. Tarnobrzeg tarnobrzeski niżański mielecki dębicki kolbuszowski rzeszowski ropczycko-sędziszowski m. Rzeszów łańcucki leżajski przeworski jarosławski lubaczowski strzyżowski brzozowski przemyski m. Przemyśl m. Krosno jasielski krośnieński Wartość projektów w mln euro: sanocki leski bieszczadzki Liczba projektów (>=;<) Dofinansowanie UE w mln euro: W ramach VI dofinansowano 9 projektów o charakterze regionalnym, które są realizowane na terenie wielu powiatów: o wartości ogółem 12,34 mln euro (51,77 mln PLN), w tym dofinansowanie z EFRR 7,02 mln euro (29,46 mln PLN). 285

286 Informacje na temat projektów realizowanych w innych programach operacyjnych w ramach perspektywy finansowej w województwie podkarpackim zamieszczono w załączniku nr 16. W okresie sprawozdawczym nie zrealizowano badań ewaluacyjnych dotyczących oceny efektywności VI osi priorytetowej. Projekty kluczowe W Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 15 października 2013r. znajdują się 3 projekty kluczowe, które zostały już zakontraktowane. Od początku realizacji Programu podpisano w VI osi priorytetowej pre-umowy dotyczące realizacji wszystkich indywidualnych projektów kluczowych ujętych w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR 10,82 mln euro (45,401 mln PLN). Od początku realizacji programu złożono 3 wnioski o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,13 euro ( PLN). Od początku realizacji Programu podpisano w ramach VI osi priorytetowej 3 umowy dotyczące realizacji indywidualnych projektów kluczowych ujętych w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,87 euro ( ,30 PLN), co stanowi 30,82% alokacji przeznaczonej na VI oś. Do dnia 31 grudnia 2013r. zakończono realizację 2 projektów kluczowych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,44 euro ( ,97 PLN). Wykres 83. Stan wdrażania projektów kluczowych w ramach VI osi priorytetowej RPO WP w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro) ,23 14,22 14,22 11,43 8,98 10, ,00 0,00 0,00 0,00 Wartość dofinansowania z EFRR w złożonych wnioskach Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 0,99 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność Alokacja EFRR Okres sprawozdawczy Od początku realizacji Programu Wykres 84. Poziom płatności w relacji do zaangażowania środków w projektach kluczowych. 286

287 poziom płatności w relacji do zaangażowania środków w projektach kluczowych 78,2% Rozbudowa, przebudowa i remont budynku Filharmonii im. Artura Malawskiego w Rzeszowie Modernizacja Zamku Kazimierzowskiego wraz z rewitalizacją Parku Miejskiego w Przemyślu Zagospodarowanie zespołu zabytkowego Twierdzy Przemyśl w celu udostępnienia dla turystyki kulturowej, etap I 0,2% 100,0% 100,0% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Poziom płatności w relacji do zaangażowania środków w projektach kluczowych wyniósł na koniec okresu sprawozdawczego ok. 78%. Generalnie należy ocenić pozytywnie postęp w realizacji płatności w ramach projektów kluczowych w osi VI. Znikomy procent wydatkowania środków przez beneficjenta Związek Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl wynika ze złożoności zakresu rzeczowego projektu pn. Zagospodarowanie zespołu zabytkowego Twierdzy Przemyśl w celu udostępnienia dla turystyki kulturowej, etap I. Procedury przetargowe związane m.in. z robotami budowlanymi zostały przeprowadzone przez beneficjenta w drugiej połowie roku 2013r., natomiast w roku 2014 rozpocznie się realizacja projektu. Ponadto beneficjent zaplanował złożenie wniosku o płatność końcową na październik 2014r. Wykres 85. Postęp finansowy VI osi priorytetowej (%). 82,38 14,45 3, rozliczono pozostało do rozliczenia niezakontraktowana alokacja Postęp rzeczowy Postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 63 zakończonych projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,57 euro ( ,55 PLN). Zakończone projekty stanowią 89% liczby i 85% wartości wszystkich podpisanych umów w zakresie VI osi priorytetowej oraz 82 % alokacji przeznaczonej na ww. oś. a) Wskaźniki produktu i rezultatu, które osiągnęły wartości docelowe: Liczba wspartych instytucji kultury, Liczba projektów związanych z infrastrukturą kultury, Liczba obiektów dziedzictwa kulturowego udostępnionych dla ruchu turystycznego. 287

288 b) Wskaźniki produktu i rezultatu, które nie zostały w pełni osiągnięte, natomiast zgodnie z zakontraktowanymi projektami ich wartości docelowe mogą zostać osiągnięte w 100% lub przekroczone: Liczba projektów z zakresu turystyki, Liczba utworzonych miejsc pracy w zakresie turystyki. W ramach osi priorytetowej VI Turystyka i kultura na listach rezerwowych znajdują się projekty, które w przypadku uwolnienia się dodatkowych środków mogą być wybrane do dofinansowania. W związku z powyższym wymienione sytuacje mogą przyczynić się do wzrostu wartości ww. wskaźników. Stopień realizacji wskaźników w ramach VI osi jest bardzo dobry. Dwa wskaźniki nie zostały zrealizowane wg stanu na koniec grudnia 2013r. w pełnej założonej wartości docelowej, jednakże wg podpisanych umów, zostaną one osiągnięte. W ramach niniejszej osi projekty wybierane są z listy rezerwowej, natomiast nie ogłasza się nowych konkursów. W sytuacji pojawienia się wolnych środków i ewentualnego wyboru pozostałych projektów z listy rezerwowej do dofinansowania, mogą one wpłynąć również pozytywnie na zwiększenie wartości wskaźników. Na koniec okresu sprawozdawczego do zakontraktowania pozostało 3 projekty, które mogą wpłynąć m.in. na wzrost wskaźnika dotyczącego liczby projektów związanych z infrastrukturą kultury. W efekcie realizacji projektów zostanie utworzonych ponad 210 nowych miejsc pracy 74 (EPC), natomiast obiekty dziedzictwa kulturowego objęte wsparciem odwiedzi ponad 1,442 mln osób. W 2012r. w województwie podkarpackim zanotowano spadek liczby widzów teatru i instytucji muzycznych (z 218,9 tys. do 198,2 tys. osób). Liczba widzów była jednak wyższa niż odnotowana w roku 2007r. Natomiast w odniesieniu do osób zwiedzających muzea odnotowano wzrost (z 952 tys. do 1 010,2. tys. osób. Zwiększyła się też liczba turystycznych obiektów zakwaterowania zbiorowego (z 429 szt. do 452 szt.). 75 Odnosząc się do ogólnego produktu turystycznego województwa stwierdzono, że oparty jest on na szeregu różnych atrakcjach i środowisku regionu, infrastrukturze i usługach, a na jego konsumpcję wpływa dostępność komunikacyjna wizerunek regionu oraz ceny usług. Zgodnie z danymi GUS województwo podkarpackie nie należy do licznie odwiedzanych regionów Polski (10 miejsce). Pomimo spadku liczby turystów zagranicznych, generalnie ruch turystyczny w województwie wskazuje tendencję wzrostową. W oparciu o dane obejmujące zwiedzanie atrakcji turystycznych oraz liczbę udzielonych noclegów ustalono, że konsumpcja turystyczna na terenie województwa podkarpackiego koncentruje się na obszarze powiatów: leskiego, bieszczadzkiego, krośnieńskiego, sanockiego oraz miast Rzeszowa i Przemyśla. 76 Mapa 13. Funkcja turystyczna w układzie powiatów województwa podkarpackiego 74 Wartość wskaźnika Liczba miejsc pracy została podana według danych zawartych w KSI SIMIK, według wskaźnika rezultatu dla wszystkich podpisanych umów. 75 Dane lokalne GUS, Rzeszów 2013r. 76 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2013r. 288

289 Źródło: Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego. Zgodnie z powyższą mapą rozwiniętą w zakresie podstawowych usług turystycznych, wykazują następujące powiaty: leski, miasto Przemyśl, bieszczadzki, krośnieński, miasto Rzeszów, jasielski, łańcucki, sanocki, przemyski, miasto Krosno, jarosławski, dębicki, rzeszowski oraz lubaczowski. Porównując potencjał zawarty w atrakcyjności turystycznej terenu województwa ze skalą ruchu turystycznego, należy stwierdzić, że nie jest on wykorzystany. Przyczyn niekorzystnej sytuacji należy szukać m.in. w mało konkurencyjnych produktach turystycznych regionu, niedostatku produktów o charakterze pakietowym i zintegrowanym, niskiej jakości infrastruktury usługowej, stałej ekspozycji atrakcji turystycznych oraz niewystarczających działaniach promocyjnych. M. in. do barier rozwoju gospodarki turystycznej należą czas i warunki dojazdu do terenów o największym popycie turystycznym w województwie, jakość oferowanych usług i promocja regionu 77. W ramach RPO WP dotychczas wybudowano 209,76 km szlaków turystycznych a przebudowano 5,87 km, natomiast zgodnie z umowami przebudowanych zostanie ich 295,9 km. Dodatkowo powstało 15 nowych produktów turystycznych i wybudowano 26 (w ramach umów 53) obiektów turystycznych i rekreacyjnych, z których korzysta 317 tys. osób (zgodnie z umowami ponad 331 tys. osób). 77 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2013r. 289

290 W kontekście zrównoważonego rozwoju społecznego wyzwaniem stojącym przed władzami wojewódzkimi jest zapewnienie możliwie równego i powszechnego dostępu do oferty kulturalnej. Pod względem liczby instytucji kultury region zajmuje 6 pozycję w kraju. Tak wysoką lokat zawdzięcza bardzo dużej liczbie bibliotek publicznych. W przypadku pozostałych typów placówek widoczne jest duże zróżnicowanie: bardzo słaba pozycja w odniesieniu do liczby teatrów i galerii oraz salonów sztuki (14 miejsce w kraju), średnia krajowa w przypadku muzeów (9), wypadając jednocześnie dobrze w odniesieniu do liczby kin słaby (6). Problemem jest silna koncentracja tych podmiotów w dwóch miastach: Rzeszowie i Przemyślu, co powoduje słabą dostępność dla mieszkańców innych części regionu. Szczególne ważne znaczenie w obszarze wysokiej kultury mają profesjonalne instytucje znajdujące się w Rzeszowie: Filharmonia, Teatr im. W. Siemaszkowej oraz w Przemyślu Galeria Sztuki Współczesnej, które wypełniają swoją misję w upowszechnianiu kultury wysokiej, zyskują wysokie oceny za poziom artystycznych dokonań, ale znaczącej poprawy wymaga stan ich materialnej bazy 78. W ramach RPO WP objęto wsparciem 74 obiekty/zbiory dziedzictwa kulturowego (zgodnie z umowami 101), których odwiedziło ponad 54 tys. osób. Przebudowano 13 obiektów instytucji kulturowych (zgodnie z umowami będzie to 15), natomiast wybudowano 4 obiekty instytucji kulturalnych (zgodnie z umowami będzie to 5 obiektów). 33 obiekty wsparte w ramach programu zapewnia dostęp dla osób niepełnosprawnych. Informacje nt. równości szans kobiet i mężczyzn zawarto w punkcie 2.2.1, natomiast nt. cross-financingu w punkcie sprawozdania. Rekomendacje KE Kontynuowano wysiłki na rzecz poprawy jakości sprawozdania rocznego w oparciu o uwagi KE. Przedstawiono postęp realizacji projektów kluczowych. Ponadto skorygowano metodę obliczania średniego poziomu płatności w zakresie zakontraktowanych projektów kluczowych. Zaprezentowano analizę porównawczą wskaźników finansowych i rzeczowych realizacji VI osi priorytetowej RPO WP. Rekomendacje IZ RPO WP Poniżej przedstawiono informację nt. realizacji planów Instytucji Zarządzającej RPO WP zawartych w sprawozdaniu za rok 2012, które zostały przyjęte przez Komitet Monitorujący RPO WP. W 2013r. IZ RPO WP kontynuowała działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie alokacji przeznaczonej na realizacje VI osi priorytetowej. Dodatkowo kontynuowano proces podpisywania umów, weryfikację wniosków o płatność, kontrolę projektów zakończonych. Trzeba zaznaczyć, iż w okresie sprawozdawczym odnotowano dalszy postęp finansowy i rzeczowy w realizacji RPO WP w porównaniu do roku Biorąc pod uwagę kontraktację projektów od początku realizacji Programu wykorzystano 97% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach VI osi priorytetowej RPO WP na lata Poziom zatwierdzonych wniosków o płatność od początku realizacji Programu stanowi 87% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej, poziom płatności wzrósł o ok. 12% w porównaniu do stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. 78 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2013r. 290

291 Zakończono realizację dwóch projektów kluczowych z pośród trzech realizowanych w ramach tej osi priorytetowej. Mając na uwadze obecny poziom podpisanych umów oraz poziom zatwierdzonych wniosków o płatność, można stwierdzić, iż stopień realizacji założeń finansowanych i rzeczowych utrzymany jest na bardzo wysokim poziomie. W przyszłym okresie sprawozdawczym planowane jest podpisanie trzech umów projektów z zakresu kultury. W przypadku dodatkowych środków IZ RPO WP zdecyduje o realizacji projektów z listy rezerwowej. Realizacja projektów w ramach VI osi priorytetowej przyczyni się do uruchomienia ogromnego potencjału kulturowego regionu związanego nie tylko z dbałością o zachowanie, ale z pomnażaniem dziedzictwa kulturowego. Realizacja niniejszej osi stymulować będzie rozwój gospodarki województwa, w szczególności obszarów biedniejszych, lecz posiadających walory turystyczne, jak również szansą powstania na tych obszarach nowych miejsc pracy w turystyce Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Opis problemów, które pojawiły się podczas wdrażania przedstawiono w pkt 2.3. W trakcie realizacji VI osi priorytetowej nie wystąpiły specyficzne dla tego obszaru wsparcia problemy Oś priorytetowa 7: Spójność wewnątrzregionalna Celem niniejszej osi jest zmniejszanie różnic rozwojowych występujących wewnątrz województwa. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: wzmocnienie ośrodków miejskich, ożywienie społeczno gospodarcze obszarów zdegradowanych, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej obszarów zmarginalizowanych gospodarczo. Realizacja wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 7.1 Rewitalizacja miast, 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jej realizację stanowi 6,64% alokacji EFRR na RPO WP Osiągnięcie celów i analiza postępów celów i analiza postępów Informacja na temat fizycznych i finansowych postępów priorytetu Tabela 4.7 Postęp rzeczowy wg priorytetów - Oś priorytetowa 7: Spójność wewnątrzregionalna stanowi załącznik nr 4.7 do sprawozdania. Analiza jakościowa Od początku realizacji Programu ogłoszono 4 konkursy. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursów wyniosła 60,92 mln euro (255,5 mln PLN). Złożono 190 projektów z wnioskowanym dofinansowaniem wynoszącym ,64 euro ( ,89 PLN), tj. 218,6% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. 291

292 Od początku realizacji Programu w osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna liczba wniosków ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 160 na łączną wartość dofinansowania ,29 euro ( ,89 PLN). W okresie sprawozdawczym zatwierdzono do realizacji 11 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania ,34 euro ( PLN), zaś od początku wdrażania Programu zatwierdzono do realizacji 144 projekty o wartości wnioskowanego dofinansowania ,75 euro ( ,55 PLN). W 2013r. podpisano 18 umów, natomiast od początku realizacji Programu podpisano 142 umowy na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,14 euro ( ,52 PLN), co stanowi 98 % dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach VII osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 356 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,65 euro ( ,91 PLN). Od początku realizacji Programu zatwierdzono 776 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,66 euro ( ,96 PLN), co stanowi 76% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach VII osi priorytetowej. Na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,93 euro ( ,55 PLN), zaś od początku realizacji Programu w kwocie ,27 euro ( ,36 PLN). Od początku realizacji Programu w ramach Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Certyfikującej do Komisji Europejskiej zadeklarowano ,66 euro wydatków kwalifikowanych. Na koniec okresu sprawozdawczego zakończyła się realizacja: - 33 projektów na kwotę dofinansowania z EFRR ,94 euro ( ,99 PLN) w ramach działania 7.1 Rewitalizacja miast, - 7 projektów na kwotę dofinansowania z EFRR ,87 euro ( ,60 PLN) w ramach działania 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, - 46 projektów na kwotę dofinansowania EFRR ,32 euro ( ,73 PLN) w ramach działania 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz wsparcie terenów zniszczonych przez powódź. Wykres 86. Stan wdrażania VII osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu (w mln euro). 292

293 ,00 116,86 Wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym 99,13 8,87 9,10 Wartość dofinansowania w zatwierdzonych projektach 77,55 Wartość dofinansowania z EFRR w podpisanych umowach/wydanych decyzjach 30,66 60,11 Wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach beneficjentów o płatność 0,00 25,59 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach skierowanych przez IC do KE 79,54 Alokacja EFRR W okresie sprawozdawczym Od poczatku realizacji Programu Źródło: KSI SIMIK(07-13). W ramach VII osi zakontraktowano 98% alokacji środków, natomiast w złożonych wnioskach o płatność kwota dofinansowania UE stanowi 76% alokacji. Stopień realizacji osi jest zaawansowany i nie przewiduje się zagrożenia związanego z niewykorzystaniem alokacji przeznaczonej na realizację ww. osi. Działania wspierane w ramach niniejszej osi priorytetowej przyczyniają się do realizacji celów Strategii Europa 2020 i jednocześnie wpisują się w poszczególne obszary Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji Strategii Europa Więcej informacji w tym zakresie podano punkcie Analizując zakończone projekty należy stwierdzić, że postęp finansowy w VII osi priorytetowej jest na średnim poziomie (38% wydatkowania alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową). Jednocześnie postęp rzeczowy 9 wskaźników w zakończonych projektach wykazuje, iż 3 wsk. (33% wszystkich wsk.) osiągnęło już wartość docelową, 2 wsk. osiągnęły wartość między 50-75%, 4 wsk. osiągnęło wartości między 0-50%. Analizując ww. informacje podkreśla się, iż przy powyżej 1/3 wydatkowanej alokacji, 33% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnęło wartości docelowe między 75% a 100% (lub powyżej). Trzeba zaznaczyć, iż w podpisanych umowach zaangażowano 98% alokacji przeznaczonej na tą oś priorytetową. W ramach podpisanych umów 5 wsk. (56% wszystkich wsk.) osiągnie/przekroczy wartości docelowe, 3 wsk. osiągnie wartości między 75-96%, natomiast 1 wsk. osiągnie wartość między 1-50% wartości docelowej. Sytuacja ta wskazuje, iż 89% liczby wskaźników tej osi priorytetowej osiągnie pełny postęp rzeczowy. Postęp rzeczowy w realizacji wskaźników, w tej osi priorytetowej jest na zbliżonym poziomie co postęp finansowy. Powyższy stopień osiągnięcia wskaźników celu ww. osi priorytetowej potwierdza realizację celu głównego RPO WP jakim jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia, a także celu Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata : Podniesienie krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wzrost jej innowacyjności, a tym samym efektywności, która stworzy warunki do zwiększenia zatrudnienia oraz wzrostu dochodów i poziomu życia ludności. Od początku realizacji Programu w ramach VII osi priorytetowej dominującą grupę beneficjentów stanowiły jednostki samorządu terytorialnego 91 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,48 euro ( ,83 PLN), z organizacjami non 293

294 profit podpisano 11 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,27 euro ( ,72 PLN). Ponadto w ramach VII osi priorytetowej realizowane są 2 projekty uczelni wyższych na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,46 euro ( ,54 PLN), 1 projekt przedsiębiorcy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,83 euro ( ,66 PLN) oraz 37 projektów realizowanych przez spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,1 euro ( ,77 PLN). Wykres 87. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach VII osi priorytetowej na dzień 31 grudnia 2013r. (%). organizacje non profit 15,9% przedsiębiorstwa 0,1% uczelnie, jednostki naukowe 1,3% inne 10,7% Źródło: KSI SIMIK (07-13). jst 71,9% Od początku realizacji Programu w ramach VII osi priorytetowej podpisano 89 umów dla projektów realizowanych na obszarach miejskich na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,13 euro ( ,48 PLN), natomiast dla projektów realizowanych na obszarach wiejskich podpisano 53 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,01 euro ( ,04 PLN). Z ww. informacji wynika, iż na obecnym etapie realizacji programu na obszarze miejskim realizowanych jest więcej projektów o wyższej wartości dofinansowania niż na obszarze wiejskim, co wynika z charakteru wsparcia w VII osi priorytetowej. Należy zaznaczyć, iż część wsparcia w VII osi priorytetowej przeznaczona jest na rewitalizację miast, a także zdegradowanych obszarów poprzemysłowych. Wykres 88. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach VII osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%) 294

295 Obszary wiejskie 25,27% Obszary miejskie 74,73% Źródło: KSI SIMIK (07-13). Od początku realizacji Programu w ramach VII osi priorytetowej na obszarze defaworyzowanym realizowanych jest 39 projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,68 euro ( ,84 PLN), w tym powiat: bieszczadzki 4 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,27 euro ( ,49 PLN), brzozowski 6 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,7 euro ( ,61 PLN), kolbuszowski 3 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,58 euro ( ,35 PLN), leski 5 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,45 euro ( ,47 PLN), lubaczowski 7 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,61 euro ( ,17 PLN), niżański 4 umowy na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,62 euro ( ,83 PLN), przemyski 5 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,2 euro ( ,43 PLN) oraz strzyżowski 5 umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,22 euro ( ,51 PLN). Mapa 14. Projekty w ramach VII osi priorytetowej wg miejsca realizacji na podstawie podpisanych umów na dzień 31 grudnia 2013r. 295