SPRAWOZDANIE ROCZNE Z REALIZACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA ZA ROK 2009

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr 35/X/10 Komitetu Monitorującego RPO WP z dnia 24 czerwca 2010r. WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata SPRAWOZDANIE ROCZNE Z REALIZACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA ZA ROK 2009 Rzeszów, czerwiec 2010r.

2 SPIS TREŚCI: 1. Identyfikacja/Informacje wstępne Przegląd realizacji programu operacyjnego Realizacja i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego Informacje finansowe Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana Analiza jakościowa Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/ Komplementarność z innymi instrumentami Monitorowanie i ocena Krajowa rezerwa wykonania Realizacja w podziale na priorytety Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz środki zaradcze Oś priorytetowa 3: Społeczeństwo informacyjne Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Oś priorytetowa 5: Infrastruktura publiczna Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Oś priorytetowa 6: Turystyka i kultura Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Oś priorytetowa 7: Spójność wewnątrzregionalna Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz środki zaradcze Oś priorytetowa 8: Pomoc techniczna Realizacja celów i analiza postępów Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Programy EFS: spójność i koncentracja Programy EFRR/FS: Duże projekty Pomoc techniczna Informacja i promocja Wnioski i rekomendacje

3 Table of contents: 1. Identification Overview of the implementation of the Operational Programme Achievement and analysis of the progress Information on the physical progress of the Operational Programme Financial information Information about the breakdown of use of the Funds Assistance by target groups Assistance repaid or re-used Qualitative analysis Information about compliance with Community law Significant problems encountered and measures taken to overcome them Changes in the context of the Operational Programme implementation Substantial modification pursuant to Article 57 of Regulation (EC) No 1083/ Complementarity with other instruments Monitoring and evaluation National performance reserve Implementation by priority Priority axis 1. Competitive and innovative economy Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 2. Technological infrastructure Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 3. Information society Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 4. Environment protection and risk prevention Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 5. Public infrastructure Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 6. Tourism and culture Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 7. Internal Regional Cohesion Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them Priority axis 8. The Technical Assistance Achievement of targets and analysis of the progress Significant problems encountered and measures taken to overcome them ESF programmes: coherence and concentration ERDF/CF programmes: major projects Technical assistance Information and publicity Conclusions and recommendations

4 1. Identyfikacja/Informacje wstępne PROGRAM OPERACYJNY ROCZNE SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI Cel KONWERGENCJA Obszar kwalifikowalny WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Okres programowania Numer programu (nr CCI) CCI 2007 PL 16 1 PO 013 Nazwa programu REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA Rok sprawozdawczy 2009 Data zatwierdzenia rocznego sprawozdania przez komitet monitorujący 24 czerwca 2010r. 2. Przegląd realizacji programu operacyjnego / Overview of the implementation of the Operational Programme Celem głównym Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata (RPO WP) jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia. RPO WP jest realizowany z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w wysokości 1 136,3 mln euro. Wg kursu Europejskiego Banku Centralnego z 30 grudnia 2009r. (1 euro = 4,1249 PLN) jest to równowartość 4 687,1 mln PLN. Wartość środków EFRR przeznaczona na realizację RPO WP wynosi 6,86% całkowitej alokacji tego funduszu przeznaczonej na realizację 16 Regionalnych Programów Operacyjnych. W okresie sprawozdawczym w ramach realizacji RPO WP ogłoszono 23 konkursy (w tym 15 w procedurze preselekcji) w 7 osiach priorytetowych, w których złożono wnioski o dofinansowanie. Liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 815 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,03 euro ( ,82 PLN), natomiast od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,27 euro ( ,78 PLN). W okresie od 1 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2009r. do realizacji zatwierdzono 595 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,15 euro ( ,48 PLN), natomiast od początku realizacji Programu zatwierdzono 656 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,31 euro ( PLN). W ramach realizacji RPO WP w okresie sprawozdawczym podpisano 533 umowy, natomiast od początku realizacji Programu podpisano 551 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,22 euro ( ,41 PLN), co stanowi 22,37% zobowiązań Unii Europejskiej (UE) na lata W okresie sprawozdawczym w ramach RPO WP na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,4 euro ( ,62 PLN), natomiast od początku realizacji Programu zrealizowano płatności w kwocie ,18 euro ( ,9 PLN). Od uruchomienia Programu w ramach poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od Instytucji Zarządzającej RPO WP do Instytucji Certyfikującej (IC) zadeklarowanych oraz zatwierdzonych zostało 43 mln euro (177,35 mln PLN) z EFRR. 4

5 Wykres 1. Postęp w realizacji RPO WP - liczba i wartość dofinansowania we wnioskach poprawnych pod względem formalnym. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Wykres 2. Postęp w realizacji RPO WP liczba i wartość dofinansowania z EFRR w zawartych umowach/wydanych decyzjach. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 5

6 Wykres 3. Postęp w realizacji RPO WP liczba i wartość dofinansowania z EFRR we wnioskach o płatność. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Wykres 4. Stan wdrażania RPO WP na dzień 31 grudnia 2009r. (EFRR w mln euro). *W przypadku wniosków o dofinansowanie formalnie poprawnych oraz zatwierdzonych, podano łączną kwotę dofinansowania z EFRR i budżetu państwa (w mln euro). Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków w ramach RPO WP z dnia 15 grudnia 2009r. (Harmonogram naboru wniosków) w 2010r. planuje się ogłoszenie 11 naborów. Dane zawarte w niniejszym sprawozdaniu (wg stanu na dzień 31 grudnia 2009r.) wygenerowano z KSI SIMIK w dniu 4 stycznia 2010r. Kwoty prezentowane w sprawozdaniu przeliczono zgodnie z kursem EBC z 30 grudnia 2009r., tj. 1 euro = 4,1249 PLN. Sprawozdanie opracowano w Departamencie Rozwoju Regionalnego uwzględniając 6

7 dane sprawozdawcze z Oddziału naboru projektów w zakresie VIII osi priorytetowej RPO, Oddziału szkoleń i działań informacyjno-promocyjnych RPO, Departamentu Wdrażania Projektów Infrastrukturalnych RPO, Departamentu Wspierania Przedsiębiorczości oraz Departamentu Rolnictwa i Środowiska (Koordynator ds. środowiska). Enhancement of domestic and international economic competitiveness and improvement of the Podkarpackie Region s accessibility is the main objective of the The Regional Operational Programme of the Podkarpackie Voivodeship for the years 2007 to 2013 (Podkarpackie ROP). The Podkarpackie ROP is realized with taking advantage of resources of The European Regional Development Fund (ERDF) amounting to 1 136, 3 million of euro. According to exchange rate of European Central Bank of 30 December 2009 (1 EUR = 4,1249 PLN) this is an equivalent of 4 687,1 million PLN. The value of ERDF resources cofinancing Podkarpackie ROP accounts for 6.86% of the total amount of this fund allocated to all 16 Regional Operational Programmes in Poland. Within the reporting period, 23 calls for proposals were announced under the realization of Podkarpackie ROP (including 15 calls with the application of preselection procedure) in 7 priority axis, for which there were submitted application forms. There were 815 formally validated projects for the total value of proposed refinancing of ,03 euro ( ,82 PLN), while since the beginning of the realization of the Programme projects have been formally validated for the total value of refinancing of ,27 euro ( ,78 PLN). From 1 st January 2009 till 31 st December projects for the total amount of refinancing of ,15 euro ( ,48 PLN) were approved for the realization, while since the beginning of the realization of the Programme 656 projects have been approved for total amount of refinancing of ,31 euro ( PLN). Under the realization of Podkarpackie ROP, 533 contracts were signed during the reporting period, whereas since the beginning of the realization of the Programme, 551 contracts have been signed for the total value of EFRR refinancing of ,22 euro ( ,41 PLN) what accounts for 22,37% of the financial commitments of European Union (UE) for years During the reporting period, under Podkarpackie ROP, payments of ,4 euro ( ,62 PLN) were realized to beneficiaries, while since the beginning of the realization of the Programme, payments amounting to ,18 euro ( ,9 PLN) have been realized. Since the beginning of the Programme 43 millions of euro (177,35 million PLN) from ERDF have been declared and confirmed both in the statement of expenditure and application for interim payment from The Managing Authority Podkarpackie ROP to The Certifying Institution as well. 7

8 Graph 1. The progress of the realization of The Podkarpackie ROP - the number and value of the financing in formally validated applications. The source: KSI (SIMIK 07-13). Graph 2. The progress of the realization of The Podkarpackie ROP the number and value of ERDF financing for signed contracts / issued decisions. The source: KSI (SIMIK 07-13). 8

9 Graph 3. The progress of the realization of The Podkarpackie ROP the number and value of EFRR refinancing in payment applications. The source: KSI (SIMIK 07-13). Graph 4. The state of implementation of The Podkarpackie ROP as at 31 st December, 2009 (ERDF in million EUR). * In the case of formally validated and approved funding applications, the total amount of ERDF and state budget refinancing (in EUR millions) was presented. The source: KSI (SIMIK 07-13). According to Timetable of calls for proposals for Podkarpackie ROP of 15 th December 2009, 11 calls for proposals are scheduled in

10 Data included in the present report (as at 31 December, 2009) were generated from KSI SIMIK in the 4 th January, Amounts presented in the report were calculated according to the exchange rate of ECB of 30 December, 2009., 1 EUR = 4,1249 PLN. The report was elaborated in The Department of Regional Development taking into account reporting data given by The Division of Calls for Proposals for VIII Priority Axis ROP, The Division of Trainings and Information and Publicity Actions ROP, The Department of Implementation of the Infrastructural Projects ROP, Department of Support of the Enterprise and The Department of Agriculture and Environment (The Coordinator of the environment) Realizacja i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego Tabela 1. Postęp rzeczowy programu operacyjnego stanowi załącznik nr 1 do sprawozdania. Wykres 5. Stan realizacji wskaźnika Utworzone miejsca pracy (brutto) EPC (szt.) na dzień 31 grudnia 2009r Informacje finansowe Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco stanowi załącznik nr 2 do sprawozdania Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii stanowi załącznik nr 3 do sprawozdania. 10

11 Wykres 6. Poziom wsparcia poszczególnych obszarów (wg grup kategorii interwencji) na podstawie podpisanych umów o dofinansowanie w ramach RPO WP na dzień 31 grudnia 2009r. (%) Źródło: KSI SIMIK (07-13). W 2009r. Zarząd Województwa Podkarpackiego (ZWP) podjął pięć uchwał dotyczących realokacji środków: 1) w dniu 15 kwietnia 2009r. uchwałę nr 185/3445/09 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą dokonano przesunięcia kwoty 10 mln euro z następujących kategorii interwencji: 48 Zintegrowany system zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń ( euro), 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) ( euro), 56 Ochrona i waloryzacja dziedzictwa przyrodniczego ( euro) do kategorii interwencji 46 Oczyszczanie ścieków. Ww. decyzję podjęto w związku z: małym zainteresowaniem beneficjentów ogłoszonym w lutym 2009r. naborem wniosków w działaniu 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, w ramach którego wpłynęło jedynie 11 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą ,34 euro ( ,78 PLN). Limit środków udostępnionych w konkursie wynosił ,7 euro ( ,51 PLN), natomiast całkowity limit dotacji w tym działaniu wynosi euro. Zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków drugi nabór wniosków w omawianym działaniu zaplanowany został na 2011r. przyspieszeniem realizacji Programu, koniecznością przeciwdziałania skutkom kryzysu gospodarczego występującego w regionie, dużymi potrzebami w zakresie infrastruktury kanalizacji sanitarnej w województwie. 2) w dniu 28 lipca 2009r. uchwałę nr 208/3935/09 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą dokonano przesunięcia kwoty euro z kategorii interwencji 75 Infrastruktura systemu oświaty do kategorii interwencji 79 Pozostała infrastruktura społeczna. Ww. decyzję podjęto w związku z: dużym zainteresowaniem beneficjentów ogłoszonym w lutym 2009r. naborem wniosków w działaniu 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Inna infrastruktura 11

12 sportowa i rekreacyjna (schemat B), w ramach którego pozytywnie oceniono 40 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą ,81 euro ( ,30 PLN). Limit środków udostępnionych w konkursie wynosił ,21 euro ( ,51 PLN). Zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków nie planuje się kolejnego naboru. przyspieszeniem realizacji Programu, znacznym stopniem przygotowania do realizacji projektów w ww. naborze, dużymi potrzebami w zakresie infrastruktury sportowej i rekreacyjnej w województwie. Przesunięcie środków miało na celu dofinansowanie projektów pozytywnie ocenionych w ramach działania 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Inna infrastruktura sportowa (schemat B). 3) w dniu 25 sierpnia 2009r. uchwałę nr 214/4095/09 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą dokonano przesunięcia kwoty euro z kategorii interwencji 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną do kategorii interwencji 46 Oczyszczanie ścieków. Dodatkowo przesunięto kwotę euro z następujących kategorii interwencji: 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną ( euro), 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) ( euro), 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobieganie zagrożeniom kwotę ( euro) do kategorii interwencji 46 Oczyszczanie ścieków. Ww. decyzję podjęto w związku z: przyspieszeniem realizacji Programu, koniecznością przeciwdziałania skutkom kryzysu gospodarczego występującego w regionie, dużymi potrzebami w zakresie infrastruktury kanalizacji sanitarnej w województwie. Przesunięcie środków miało na celu dofinansowanie projektów z listy rezerwowej wyłonionej w ramach konkursu w osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, działanie 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska - Infrastruktura oczyszczania ścieków (schemat A). 4) w dniu 3 listopada 2009r. uchwałę nr 232/4406/09 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą dokonano przesunięcia kwoty euro z kategorii interwencji 79 Pozostała infrastruktura społeczna do kategorii interwencji 76 Infrastruktura ochrony zdrowia. Ww. decyzję podjęto w związku z: dużym zainteresowaniem beneficjentów przeprowadzonym w czerwcu 2009r. naborem wniosków w działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Infrastruktura ochrony zdrowia (schemat A), w ramach którego pozytywnie oceniono 38 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą ,62 euro ( PLN). Limit środków udostępnionych w konkursie wynosił ,33 euro ( PLN). Zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków drugi konkurs wniosków ogłoszono w grudniu 2009r. przyspieszeniem realizacji Programu, dużymi potrzebami w zakresie infrastruktury ochrony zdrowia w województwie. 5) w dniu 8 grudnia 2009r. uchwałę nr 242/4607/09 w sprawie realokacji środków w ramach RPO WP, zgodnie z którą dokonano przesunięcia kwoty euro z kategorii interwencji 75 Infrastruktura systemu oświaty do kategorii interwencji: 12

13 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza ( euro), 79 Pozostała infrastruktura społeczna ( euro). Ww. decyzję podjęto w związku z: dużym zainteresowaniem beneficjentów przeprowadzonym w czerwcu 2009r. naborem wniosków w działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Pomoc społeczna (schemat B), w ramach którego pozytywnie oceniono 43 wniosków. Limit środków udostępnionych w konkursie wynosił ,67 euro ( PLN). Zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków w omawianym działaniu zaplanowano na 2011r. dużymi potrzebami w zakresie infrastruktury pomocy społecznej w województwie. Powyższe zmiany nie wpłynęły na ogólną wartość alokacji w osiach priorytetowych RPO WP. W ramach ww. zmian: w kategorii interwencji 45 pozostała kwota euro, w kategorii interwencji 46 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 48 nie pozostały żadne środki (z powodu braku projektów do realizacji w ramach wskazanej kategorii zdecydowano o przeniesieniu całej alokacji), w kategorii interwencji 51 pozostała kwota euro, w kategorii interwencji 53 pozostała kwota euro, w kategorii interwencji 54 pozostała kwota euro, w kategorii interwencji 56 pozostała kwota euro, w kategorii interwencji 75 pozostała kwota euro, w kategorii interwencji 76 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 77 kwota wzrosła do wysokości euro, w kategorii interwencji 79 pozostała kwota euro Pomoc w podziale na grupy docelowe Konkursy ogłoszone w 2009r. obejmowały pomoc w obszarach dotyczących wsparcia dla przedsiębiorców, infrastruktury komunikacyjnej, infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, infrastruktury ochrony środowiska i zapobieganiu zagrożeniom, infrastruktury oświatowej, infrastruktury ochrony zdrowia, infrastruktury sportowej i rekreacyjnej oraz infrastruktury turystyki i kultury. Zgodnie z podpisanymi umowami średnia wartość ogółem projektów realizowanych w ramach RPO WP wynosi ,16 euro ( ,84 PLN), zaś w części odpowiadającej EFRR ,43 euro ( ,63 PLN). 1) Wsparcie dla przedsiębiorców W 2009r. w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka przeprowadzono trzy konkursy wniosków. W działaniu 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) ogłoszono drugi konkurs w okresie od 30 czerwca 2009r. do 4 września 2009r. Na realizację projektów w ramach konkursu przewidziano do rozdysponowania kwotę ,26 euro ( PLN) z tego ,25 euro ( PLN) dla mikroprzedsiębiorstw, ,01 euro ( PLN) dla małych przedsiębiorstw oraz euro ( PLN) dla średnich przedsiębiorstw. W ramach konkursu złożono 855 wniosków (1 wniosek został wycofany przez beneficjenta w trakcie naboru) na łączną kwotę dofinansowania ,31 euro ( PLN), tj. 554,89% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów, w tym: 13

14 mikroprzedsiębiorstwa 446 wniosków na kwotę dofinansowania ,09 euro ( PLN), małe przedsiębiorstwa 295 wniosków na kwotę dofinansowania ,48 euro ( PLN), średnie przedsiębiorstwa 112 wniosków na kwotę dofinansowania ,74 euro ( PLN) oraz 1 wniosek, który nie posiadał pełnych danych. W okresie sprawozdawczym w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości oceniono pozytywnie pod względem formalnym 472 wnioski na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,28 euro ( ,56 PLN). Do realizacji zatwierdzono 380 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,93 euro ( ,59 PLN). W działaniu 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu Projekty inwestycyjne (schemat A) ogłoszono drugi konkurs wniosków w okresie od 30 grudnia 2009r. do 31 marca 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,48 euro ( ,18 PLN). W działaniu 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu Projekty pozainwestycyjne (schemat B) ogłoszono konkurs w okresie od 31 marca 2009r. do 18 maja 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,94 euro ( PLN). W wyniku przeprowadzonego naboru złożono 44 wnioski na łączną kwotę dofinansowania ,31 euro ( ,38 PLN), tj. 82,89% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów, w tym: mikroprzedsiebiorstwa 13 wniosków na kwotę dofinansowania ,78 euro ( ,45 PLN), małe przedsiębiorstwa 11 wniosków na kwotę dofinansowania ,42 euro ( ,06 PLN), średnie przedsiębiorstwa 17 wniosków na kwotę dofinansowania ,92 euro ( ,36 PLN), stowarzyszenia 2 wnioski oraz gmina 1 wniosek na łączną kwotę dofinansowania ,19 euro ( ,51 PLN). W okresie sprawozdawczym w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu oceniono pozytywnie pod względem formalnym 17 wniosków na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,16 euro ( ,60 PLN), natomiast od początku realizacji programu oceniono pozytywnie 18 wniosków na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,85 euro ( ,29 PLN). Do realizacji zatwierdzono 14 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,36 euro ( ,46 PLN). W 2009r. w ramach osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka podpisano łącznie 316 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,23 euro ( ,05 PLN), co stanowi 17,65% zobowiązań UE na lata w ww. osi. Średnia wartość ogółem projektów realizowanych ramach I osi priorytetowej wynosi ,09 euro ( ,99 PLN), natomiast średnia wartość dofinansowania z EFRR ,61 euro ( ,75 PLN). 14

15 Wykres 7. Udział poszczególnych grup beneficjentów w podpisanych umowach w I osi priorytetowej (%). Źródło: KSI SIMIK (07-13). Tabela: Informacja nt. podpisanych umów w I osi priorytetowej. Typ beneficjenta Liczba podpisanych umów Wartość dofinansowania z EFRR (euro) Mikroprzedsiębiorstwa ,71 Małe przedsiębiorstwa ,89 Średnie przedsiębiorstwa ,04 Nie wskazano statusu przedsiębiorstwa ,59 Razem ,23 W 2009r. zakończono realizację 15 projektów, dot. wsparcia kapitałowego przedsiębiorstw, w ramach których wsparcie otrzymało: 6 mikroprzedsiębiorstw, 4 małe przedsiębiorstwa oraz 5 średnich przedsiębiorstw. Natomiast zgodnie z podpisanymi umowami w wyniku realizacji projektów wspartych zostanie: 126 mikroprzedsiebiorstw, 120 małych przedsiębiorstw oraz 69 średnich przedsiębiorstw. 2) Infrastruktura komunikacyjna W 2009r. w ramach osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna ogłoszono 6 konkursów wniosków. W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi wojewódzkie (schemat A) ogłoszono konkurs w okresie od 1 czerwca 2009r. do 3 lipca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,4 euro ( ,18 PLN). Złożono 5 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,29 euro ( ,92 PLN), tj. 76,02% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi powiatowe (schemat B) ogłoszono drugi konkurs w okresie od 14 grudnia 2009r. do 26 lutego 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,10 PLN. 15

16 W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi gminne (schemat C) ogłoszono drugi konkurs w okresie od 14 grudnia 2009r. do 26 lutego 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,46 euro ( ,73 PLN). W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Transport publiczny (schemat D) ogłoszono konkurs w okresie od 30 czerwca 2009r. do 11 września 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,18 euro ( ,81 PLN). Złożono 10 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,93 euro ( ,19 PLN), tj. 90,02% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Infrastruktura kolejowa (schemat E) ogłoszono konkurs w okresie od 14 grudnia 2009r. do 26 lutego 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,44 euro ( ,31 PLN). W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Infrastruktura lotniska Rzeszów - Jasionka (schemat F) ogłoszono konkurs w okresie od 23 listopada 2009r. do 30 grudnia 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,06 euro ( ,36 PLN). Złożono 3 wnioski na łączną kwotę dofinansowania ,59 euro ( ,87 PLN), tj. 63,35% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna podpisano 77 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,04 euro ( ,41 PLN), co stanowi 18,47% zobowiązań UE na lata w II osi priorytetowej. Średnia wartość ogółem projektów realizowanych ramach działania 2.1 wynosi ,60 euro ( ,20 PLN), natomiast średnia wartość dofinansowania z EFRR ,09 euro ( ,68 PLN). W 2009r. zakończono realizację 8 projektów, w ramach których przebudowano 30,34 km dróg gminnych i powiatowych. Natomiast zgodnie z podpisanymi umowami w wyniku realizacji projektów wybudowanych zostanie ok. 19,27 km dróg gminnych, 2,33 km dróg powiatowych oraz zmodernizowanych lub wyremontowanych ok. 104,56 km dróg gminnych, 360,53 km dróg powiatowych oraz 0,48 km dróg wojewódzkich. 3) Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego W 2009r. w ramach osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne ogłoszono konkurs wniosków w okresie od 31 grudnia 2009r. do 31 marca 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,78 euro (40 mln PLN). 4) Infrastruktura ochrony środowiska i zapobieganie zagrożeniom W 2009r. w ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom przeprowadzono trzy konkursy wniosków. W działaniu 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska Zagospodarowanie odpadów (schemat C) ogłoszono konkurs w okresie od 30 czerwca 2009r. do 25 września 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,29 euro ( ,71 PLN). Złożono 19 wniosków na łączną kwotę 16

17 dofinansowania z EFRR ,46 euro ( ,93 PLN), co stanowi 91,64% kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W działaniu 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej ogłoszono konkurs w okresie od 16 lutego 2009r. do 31 marca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,7 euro ( ,51 PLN). Złożono 11 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,34 euro ( ,78 PLN), co stanowi 15,67% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W działaniu 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom ogłoszono konkurs w okresie od 26 października 2009r. do 21 grudnia 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,94 euro ( PLN). Złożono 80 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,21 euro ( ,6 PLN), tj. 153,72% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W ramach IV osi priorytetowej podpisano 75 umów, natomiast od początku realizacji programu podpisano 80 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,11 euro ( ,95 PLN), co stanowi 53,44% zobowiązań UE na lata w ww. osi. Średnia wartość ogółem projektów realizowanych ramach IV osi priorytetowej wynosi ,97 euro ( ,48 PLN), natomiast średnia wartość dofinansowania z EFRR ,85 euro ( ,91 PLN). W 2009r. zakończono realizację 1 projektu, w ramach którego wybudowano 9,21 km sieci wodociągowej oraz przyłączono do sieci wodociągowej 719 osób. Zgodnie z podpisanymi umowami w wyniku realizacji projektów wybudowanych zostanie ok. 176,13 km sieci wodociągowej i ok ,28 km sieci kanalizacyjnej, ponadto zmodernizowanych zostanie ok. 62,5 km sieci wodociągowej. Przyłączonych do sieci wodociągowej zostanie ok osób, zaś do sieci kanalizacyjnej ok osób. Dodatkowo zostanie również wybudowanych 9 oczyszczalni ścieków, natomiast 13 zostanie przebudowanych. 5) Infrastruktura oświaty W 2009r. w ramach osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna w działaniu 5.1 Infrastruktura edukacyjna Szkoły wyższe (schemat A) ogłoszono konkurs w okresie od 16 lutego 2009r. do 19 marca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,6 euro ( ,72 PLN). Złożono 14 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,14 euro ( ,51 PLN), co stanowi 160,67% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W ramach działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna podpisano 41 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,74 euro ( ,39 PLN), co stanowi 19,07% zobowiązań UE na lata w V osi priorytetowej. Średnia wartość ogółem projektów realizowanych ramach działania 5.1 wynosi ,56 euro ( ,20 PLN), natomiast średnia wartość dofinansowania z EFRR ,12 euro ( ,72 PLN). Zgodnie z podpisanymi umowami w wyniku realizacji projektów wybudowanych zostanie ok. 18 obiektów infrastruktury szkół wyższych/szkół oraz przebudowanych ok. 27 obiektów. 17

18 6) Infrastruktura ochrony zdrowia W 2009r. w ramach osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna działanie 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej ogłoszono 3 konkursy wniosków. W działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Infrastruktura ochrony zdrowia (schemat A) bez lecznictwa uzdrowiskowego, ogłoszono konkurs w okresie od 22 czerwca 2009r. do 24 lipca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,33 euro ( PLN). Złożono 43 wnioski na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,3 euro ( ,79 PLN), co stanowi 315,97% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Infrastruktura ochrony zdrowia (schemat A) ogłoszono konkurs w okresie od 31 grudnia 2009r. do 31 marca 2010r. Nabór prowadzony jest wyłącznie dla zakładów opieki zdrowotnej działających w publicznym systemie ochrony zdrowia, dla których organem założycielskim jest spółka Skarbu Państwa uzdrowisko oraz zakładów opieki zdrowotnej działających w publicznym systemie ochrony zdrowia, dla których organem założycielskim są spółki utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,2 euro (10 mln PLN). W działaniu 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Pomoc społeczna (schemat B) ogłoszono konkurs w okresie od 22 czerwca 2009r. do 20 sierpnia 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,67 euro ( PLN). Złożono 53 wnioski na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,25 euro ( ,08 PLN), co stanowi 215,63% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W ramach działania 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej podpisano 1 umowę o dofinansowanie projektu kluczowego na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,78 euro ( PLN). 7) Infrastruktura sportowa i rekreacyjna W 2009r. w ramach osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna działanie 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna ogłoszono dwa konkursy wniosków. W działaniu 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Euroboiska (schemat A) ogłoszono konkurs w okresie od 16 lutego 2009r. do 31 marca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,77 euro ( PLN). Złożono 10 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,03 euro ( ,88 PLN), co stanowi 83,35% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W działaniu 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Inna infrastruktura sportowa i rekreacyjna (schemat B) ogłoszono konkurs w okresie od 16 lutego 2009r. do 31 marca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,21 euro ( ,51 PLN). Złożono 60 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,69 euro ( ,23 PLN), co stanowi 369,24% szacunkowej kwoty środków udostępnionych w konkursie. 8) Infrastruktura turystyki i kultury W 2009r. w ramach osi priorytetowej VI Turystyka i kultura ogłoszono konkurs wniosków w okresie od 16 lutego 2009r. do 19 marca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona 18

19 na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,77 euro ( ,27 PLN). Złożono 103 wnioski na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,75 euro ( ,53 PLN), co stanowi 302,67% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W ramach VI osi priorytetowej podpisano 1 umowę o dofinansowanie projektu kluczowego na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR euro ( PLN). Wykres 8. Rozkład dofinansowania projektów zatwierdzonych do realizacji w ramach I, II, IV, V i VI osi priorytetowej RPO WP podział wg obszarów realizacji projektów (%) Źródło: KSI SIMIK (07-13) Do końca okresu sprawozdawczego dominującą grupę beneficjentów stanowiły przedsiębiorstwa (biorąc pod uwagę liczbę podpisanych umów) oraz jednostki samorządu terytorialnego (pod względem wartości zawartych umów o dofinansowanie). Wykres 9. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg liczby podpisanych umów w ramach RPO WP na dzień 31 grudnia 2009r. (%). Źródło: KSI SIMIK (07-13). 19

20 Wykres 10. Udział poszczególnych grup beneficjentów wg wartości podpisanych umów w ramach RPO WP na dzień 31 grudnia 2009r. (%). Źródło: KSI SIMIK (07-13) Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana W 2009r. podczas realizacji RPO WP nie zaistniała konieczność wykorzystania zwróconej pomocy lub ponownego wykorzystania pomocy anulowanej, zgodnie z art. 7 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006r. W okresie sprawozdawczym w ramach RPO WP w wyniku wykrytych nieprawidłowości odzyskano kwotę w wysokości 6 709,63 euro (27 676,54 PLN) 1 (dotyczy 4 projektów realizowanych w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna). Ponadto wartość odsetek umownych od ww. kwoty nieprawidłowości wyniosła 234,05 euro (965,42 PLN) 1. Przedmiotowa kwota została zwrócona na rachunek Programu. Zwrot środków nastąpił poprzez dokonanie zwrotu w formie przelewu lub pomniejszenie wniosku beneficjenta o płatność. Ponadto kwota środków pozostałych do odzyskania w wyniku wykrytych nieprawidłowości wynosi euro (18 442,42 PLN) 1 i dotyczy projektów realizowanych w ramach działania 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska i 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym ogłoszono 23 konkursy wniosków w ramach 7 osi priorytetowych RPO WP tj.: osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna, osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne, osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna, osi priorytetowej VI Turystyka i kultura oraz osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna. Ze względu na stan realizacji RPO WP w 2009r. w ramach osi priorytetowych III, V, VI i VII RPO WP nie zatwierdzono wniosków o płatność końcową, w związku z tym nie odnotowano postępu w osiągnięciu wskaźników rzeczowych. W osiach priorytetowych III i VII nie 1 Kwoty podano zgodnie z raportem kwartalnym dotyczącym informacji o działaniach następczych prowadzonych w związku z nieprawidłowością wykrytą w IV kwartale 2009r w ramach RPO WP oraz kwartalnych zestawień nieprawidłowości niepodlegających raportowaniu do Komisji Europejskiej wykrytych w IV kwartale 2009r. w ramach RPO WP. 20

21 odnotowano także postępu w osiągnięciu wskaźników finansowych realizacji RPO WP. Dane dotyczące postępu finansowego i rzeczowego z realizacji RPO WP w ramach powyższych osi będą dostępne po złożeniu przez beneficjentów wniosków o płatność. W 2009r. nie przeprowadzono badania ewaluacyjnego dotyczącego systemu wskaźników. Postęp rzeczowy Do dnia 31 grudnia 2009r. postęp w realizacji wskaźników rzeczowych RPO WP wykazano w odniesieniu do 45 zakończonych projektów, które stanowią 8,17% liczby podpisanych umów. Wskaźnik Utworzone miejsca pracy (brutto) osiągnął wartość 61 EPC (szt.), co stanowi 2,35% wartości docelowej w 2010r. (w tym: mężczyźni 49 EPC (szt.), co stanowi 3,78% wartości docelowej w 2010r. oraz kobiety 12 EPC (szt.), co stanowi 0,92% wartości docelowej w 2010r.). Zgodnie z podpisanymi umowami do końca okresu sprawozdawczego w wyniku realizacji projektów szacuje się, że wartość ww. wskaźnika w 2010r. wyniesie 1 499,5 EPC (szt.), co stanowi 57,67% wartości docelowej w 2010r. (w tym mężczyźni 919 EPC (szt.), co stanowi 71% wartości docelowej w 2010r., kobiety 580,5 EPC (szt.), co stanowi 45% wartości docelowej w 2010r.). W okresie sprawozdawczym sytuację społeczno-gospodarczą województwa podkarpackiego w sektorze rynku pracy wykazała wysoki poziom stopy bezrobocia. Niesprzyjająca sytuacja ekonomiczna regionu (patrz. punkt 2.4) miała wpływ na wartość realizacji wskaźnika Utworzone miejsca pracy (brutto). W przyszłym okresie sprawozdawczym planuje się w ramach ogłoszonych konkursów wniosków przeprowadzenie oceny złożonych wniosków oraz kontynuowanie procesu podpisywania umów, co będzie miało znaczący wpływ na wartość ww. wskaźników. Opóźnienia w osiąganiu postępu rzeczowego i finansowego są spowodowane m.in. problemami wnioskodawców i beneficjentów z dostosowaniem projektów do wymagań środowiskowych. Wnioskodawcy w konkursach ogłoszonych w 2008r. oraz 2009r. w ramach osi priorytetowych I-VI zostali wezwani do uzupełnienia dokumentów w tym zakresie. Proces ten przebiega powoli, co w przypadku dużej części projektów powoduje przesunięcie terminu zakontraktowania środków. Większość umów o dofinansowanie ww. projektów zostanie podpisana w I i II kwartale 2010r. Ponadto ze względu na przedłużającą się procedurę notyfikacji przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego do Komisji Europejskiej kilku programów pomocy publicznej w okresie sprawozdawczym zaistniała konieczność odsunięcia w czasie niektórych naborów wniosków. Szczególnie istotnie wpłynęło to na stan wdrażania osi priorytetowych III i VII, gdzie nie odnotowano dotychczas postępów w osiągnięciu wskaźników rzeczowych i finansowych. W okresie sprawozdawczym w konkursach w działaniu 1.4 schemat B, 2.1 schemat A, 2.1 schemat D, 2.1 schemat F, 4.1 schemat C, 4.3 oraz 5.3 schemat A wnioskowana kwota dofinansowania złożonych wniosków była mniejsza od szacunkowej kwoty przeznaczonej na dany konkurs. Natomiast w konkursach w działaniu 1.1 schemat B, 4.4, 5.1 schemat A, 5.2 schemat A i B, 5.3 schemat B oraz osi priorytetowej VI wnioskowana kwota dofinansowania wielokrotnie przewyższała dostępną w konkursie alokację. W celu zwiększenia absorpcji środków wspólnotowych Instytucja Zarządzająca RPO WP podjęła decyzję o zwiększeniu łącznej puli środków z EFRR przeznaczonych na dofinansowanie projektów w konkursach ogłoszonych w 2009r. Dzięki temu wzrośnie liczba projektów, które będą realizowane w latach Ponadto, w celu przyspieszenia procedur oceny i poprawy jakości wniosków planuje się kolejne szkolenia dla wnioskodawców. 21

22 W 2009r. Instytucja Zarządzająca RPO WP przygotowała następujące dokumenty dotyczące systemu realizacji RPO WP: a. Przyjęto projekt zmian Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata (w dniu 10 marca 2009r. uchwałą nr 178/3250/09, w dniu 11 maja uchwałą nr 189/3554/09, w dniu 23 czerwca 2009r. uchwałą nr 200/3782/09, w dniu 4 sierpnia 2009r. uchwałą nr 210/3960/09 oraz w dniu 24 listopada 2009r. uchwałą nr 237/4526/09). Natomiast na podstawie decyzji Komisji Europejskiej nr K(2009)8282 z dnia 27 października 2009r. w dniu 15 grudnia 2009r. uchwałą nr 244/4674/09 RPO WP został zaktualizowany. b. Zaktualizowano Szczegółowy Opis Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata , (w dniu 11 lutego 2009r. uchwałą nr 171/3092/09, w dniu 25 lutego 2009r. uchwałą nr 174/3183/09 oraz w dniu 23 czerwca 2009r. uchwałą nr 200/3781/09, w dniu 1 września 2009r. uchwałą nr 216/4127/09, w dniu 10 listopada 2009r. uchwałą nr 233/4448/09 oraz w dniu 15 grudnia 2009r. uchwałą nr 244/4671/09). c. Zaktualizowano Harmonogram naborów wniosków o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata (w dniu 10 marca 2009r. uchwałą nr 178/3249/09 oraz w dniu 26 maja 2009r. uchwałą nr 193/3647/09, w dniu 20 października 2009r. uchwałą nr 228/4344/09 oraz w dniu 15 grudnia 2009r. uchwałą nr 244/4670/09). d. Na podstawie uchwał: nr 165/3026/09 z dnia 20 stycznia 2009r. i nr 170/3067/09 z dnia 3 lutego 2009r dokonano zmiany niektórych załączników Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym na lata W dniu 18 sierpnia 2009r. podjęto uchwałę nr 212/4056/09 w sprawie przyjęcia zaktualizowanej Instrukcji. Następnie w dniu 22 września 2009r. uchwałą nr 221/4212/09 dokonano kolejnej aktualizacji Instrukcji. e. Zaktualizowano Podręcznik kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata (w dniu 30 marca 2009r. uchwałą 181/3343/09 oraz w dniu 25 czerwca 2009r. uchwałą nr 201/3809/09, w dniu 1 października 2009r. uchwałą 223/4258/09 oraz w dniu 29 grudnia 2009r. uchwałą nr 247/4743/09). f. Na podstawie uchwał ZWP: nr 157/2871/08 z dnia 16 grudnia 2008r., nr 159/2950/08 z dnia 23 grudnia 2008r., nr 161/2969/09 z dnia 6 stycznia 2009r., nr 166/3030/09 z dnia 23 stycznia 2009r., nr 169/3062/09 z dnia 28 stycznia 2009r. oraz nr 195/3711/09 z dnia 9 czerwca 2009r., nr 216/4130/09 z dnia 1 września 2009r., nr 237/4529/09 z dnia 24 listopada 2009r. oraz nr 238/4553/09 z dnia 26 listopada 2009r dotyczących kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP, Komitet Monitorujący RPO WP uchwałą nr 13/IV/09 z dnia 28 stycznia 2009r., uchwałą nr 17/V/09 z dnia 16 marca 2009r. oraz uchwałą nr 20/VI/09 z dnia 15 czerwca 2009r., uchwałą nr 24/VII/09 z dnia 16 września 2009r. oraz uchwałą nr 27/VIII/09 z dnia 3 grudnia 2009r. zatwierdził zmiany ww. kryteriów. g. W dniu 25 marca 2009r. zatwierdzono uchwałą nr 180/3317/09 Informację roczną w zakresie ewaluacji RPO WP za rok h. W dniu 22 grudnia 2009r. zatwierdzono uchwałą nr 245/4709/09 Okresowy Plan Ewaluacji RPO WP na rok 2010r. Dokumenty opracowane przez IZ RPO WP dla beneficjentów: wzory wniosków o dofinansowanie, umów i wniosków o płatność wraz z załącznikami i instrukcjami wypełnienia, regulaminy konkursów, 22

23 zalecenia w zakresie procedur środowiskowych, zaktualizowana procedura odwoławcza, wytyczne do opracowania Studium Wykonalności dla projektów w zakresie: społeczeństwa informacyjnego, transportu multimodalnego, infrastruktury kolejowej, transportu publicznego, infrastruktury drogowej, infrastruktury energetycznej, zagospodarowania odpadów oraz zapobiegania zagrożeniom. Projekty kluczowe w ramach RPO WP Zarząd Województwa Podkarpackiego w dniu 20 października 2009r. uchwałą nr 228/4345/09 zmienił składający się z 40 projektów Indykatywny wykaz indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata Do wykazu dodano 24 projekty przewidziane do realizacji w ramach III osi priorytetowej Społeczeństwo informacyjne, tj. jeden projekt dot. Podkarpackiego Systemu e-administracji publicznej obejmujący wszystkie Jednostki Samorządu Terytorialnego oraz 23 projekty dot. Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej w szpitalach wojewódzkich oraz Samodzielnych Publicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej. Ponadto z Wykazu usunięto 6 projektów drogowych, w odniesieniu do których Sejmik Województwa Podkarpackiego zdecydował o finansowaniu inwestycji w całości ze środków budżetu Województwa Podkarpackiego. Nowy Wykaz składa się z 58 projektów na łączną kwotę dofinansowania z UE wynoszącą ok. 291,79 mln euro. Sejmik Województwa Podkarpackiego zdecydował o zwiększeniu kosztu całkowitego inwestycji drogowej pn.: Przebudowa wiaduktu w Stalowej Woli w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 871 Nagnajów - Tarnobrzeg - Grębów - Stalowa Wola do kwoty 47 mln PLN. W związku z powyższym ZWP w dniu 27 października 2009r. uchwałą nr 231/4381/09 podjął decyzję o aktualizacji ww. kwoty w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata W dniach od 16 listopada 2009r. do 6 grudnia 2009r. przeprowadzono nabór projektów do Wykazu projektów kluczowych w ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom - działanie 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom. W czasie naboru wpłynął 1 projekt Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie pn.: Bezpieczne Podkarpacie poprawa stanu wyposażenia jednostek ratowniczych województwa podkarpackiego w specjalistyczny sprzęt do reagowania na zagrożenia. Do końca okresu sprawozdawczego trwała ocena projektu. Do 31 grudnia 2009r. zawarto 22 pre-umowy dotyczące przygotowania indywidualnych projektów kluczowych w ramach RPO WP na kwotę wnioskowanego dofinansowania z EFRR w wysokości 207,3 mln euro (855,1 mln PLN), co stanowi 71,04% dofinansowania z UE projektów kluczowych w Wykazie. W okresie sprawozdawczym podpisano 4 umowy o dofinansowanie projektów kluczowych w ramach RPO WP na kwotę dofinansowania 28,10 mln euro (115,94 mln PLN): w dniu 30 lipca 2009r. podpisano umowę dot. projektu Unowocześnienie sal koncertowych i zaplecza artystycznego Filharmonii im. Artura Malawskiego w Rzeszowie na kwotę dofinansowania 6,91 mln euro (28,51 mln PLN). w dniu 8 grudnia 2009r. podpisano umowę dot. projektu Przebudowa wiaduktu w Stalowej Woli w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 871 Nagnajów Tarnobrzeg Grębów Stalowa Wola na kwotę dofinansowania 7,8 mln euro (32,3 mln PLN). w dniu 9 grudnia 2009r. podpisano umowę dot. projektu Budowa sieci odprowadzenia wód opadowych z terenu Podkarpackiego Parku Naukowo Technologicznego 23

24 w strefie S-1 Jasionka oraz z terenu Gminy Trzebownisko na kwotę dofinansowania 4,7 mln euro (19,28 mln PLN). w dniu 17 grudnia 2009r. podpisano umowę dot. projektu Rozbudowa i modernizacja Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 w Rzeszowie na kwotę dofinansowania 8,7 mln euro (35,85 mln PLN). Kontrakt Wojewódzki W okresie sprawozdawczym podpisano dwa aneksy do Kontraktu wojewódzkiego dla województwa podkarpackiego: w dniu 30 czerwca 2009r. aneks nr 1 oraz w dniu 25 września 2009r. aneks nr 2. Realizacja Strategii lizbońskiej w Polsce Dla podkreślenia komplementarności celów polityki gospodarczej, społecznej i spójności określonych w Krajowym Programie Reform na lata na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej (KPR) oraz Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia (NSRO) Polska zobowiązała się przeznaczyć na cele związane ze Strategią Lizbońską co najmniej 60% wydatków ponoszonych w ramach krajowych programów operacyjnych realizowanych w latach w ramach Celu Konwergencja. Uwzględniając zróżnicowane uwarunkowania rozwoju polskich województw, samorządy regionalne zobowiązały się do przeznaczenia około 40% środków funduszy strukturalnych w ramach swoich Regionalnych Programów Operacyjnych na uruchomienie działań wpisujących się do agendy lizbońskiej. Utrudnieniem dla spójnego osiągania celów lizbońskich w Polsce może być odmienność procesów governance. W NSRO mamy bowiem zasadę partnerstwa, natomiast KPR powstaje w oparciu o zasadę otwartej metody koordynacji. Osiągnięcie celów lizbońskich utrudniać mogą także inne ramy czasowe w obu dokumentach. NSRO zaprogramowane są na siedem lat, podczas gdy KPR ma czteroletni okres planowania. Taki system powoduje konieczność intensyfikacji wysiłków na rzecz rozwoju mechanizmów koordynacji między podmiotami odpowiedzialnymi za KPR i podmiotami realizującymi NSRO, PO i RPO, tak aby zagwarantować osiągnięcie rzeczywistej synergii, rozumianej jako synchronizowanie działań prolizbońskich przewidzianych w NSRO, krajowych i regionalnych programach operacyjnych oraz KPR poprzez zagwarantowanie ich wzajemnego uzupełniania się (cross-reference), a nie ograniczanie się do zapewnienia wyłącznie spójności między tymi działaniami a działaniami prolizbońskimi przewidzianymi w ramach obu ścieżek realizacji Strategii Lizbońskiej W celu monitorowania wykorzystania środków polityki spójności na działania Strategii Lizbońskiej przyjęto rozwiązania proceduralne, które zapewniają przedstawicielom instytucji odpowiedzialnej za koordynację procesu lizbońskiego udział w posiedzeniach komitetów monitorujących poszczególne programy operacyjne. Zasada ta obowiązuje zarówno w odniesieniu do programów wdrażanych centralnie, jak i do 16 RPO. Instrumentem wspomagającym koordynację realizacji KPR jest Międzyresortowy Zespół ds. Realizacji Strategii Lizbońskiej w Polsce. W kwietniu 2009r., w ramach koordynowania prac związanych z wdrażaniem Strategii Lizbońskiej, odbyło się w Warszawie bilateralne spotkanie z przedstawicielami Komisji Europejskiej (KE), dotyczące reform mikroekonomicznych przeprowadzanych w Polsce w ramach KPR (tzw. Lisbon mission). W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele resortów i urzędów centralnych, odpowiedzialnych za realizację działań wskazanych w KPR. Odbyły 24

25 się następujące sesje tematyczne: małe i średnie przedsiębiorstwa, energetyka, transport drogowy i kolejowy, innowacje i reforma sektora badań i rozwoju, lepsze regulacje prawne, społeczeństwo informacyjne. Wizyta przedstawicieli KE była jednym z elementów procesu monitorowania realizacji przez państwa członkowskie odnowionej Strategii Lizbońskiej. Rok 2009 był drugim rokiem wdrażania ostatniego, czteroletniego cyklu odnowionej Strategii Lizbońskiej. Przesłaniem Rady Europejskiej dla państw członkowskich w ostatnim cyklu Strategii Lizbońskiej jest dalsza intensywna implementacja reform strukturalnych zidentyfikowanych i niejednokrotnie już rozpoczętych w latach , lecz dotąd jeszcze nie w pełni zrealizowanych. Dodatkowym wyzwaniem i jednocześnie bodźcem dla realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej jest obecny światowy kryzys gospodarczo-finansowy. Celem KPR na lata jest stworzenie w Polsce najlepszych w Europie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości rozwoju oraz wysokiego standardu życia mieszkańcom. W związku z tym reformy w ramach KPR przeprowadzone będą w trzech obszarach priorytetowych: 1. Aktywne społeczeństwo realizacja działań w tym obszarze przyczyni się do zapewnienia odpowiednich warunków dla rozwoju społeczeństwa i obywateli. 2. Innowacyjna gospodarka realizacja działań w tym obszarze pozwoli na rozwój sektorów i gałęzi o dużej wartości dodanej oraz wysokiej innowacyjności, co będzie miało istotny wpływ na długofalowy wzrost gospodarczy. 3. Sprawne instytucje efektywne wykorzystanie środków publicznych osiągnięte dzięki realizacji działań w tym obszarze (bez dodatkowych obciążeń dla obywateli i przedsiębiorców) umożliwi sprawną realizację polityk prorozwojowych i inwestycji publicznych, przy zapewnieniu właściwego poziomu zabezpieczenia socjalnego. Ogólna ocena wpływu dotychczasowych działań realizowanych w ramach polityki spójności pod kątem przyczyniania się do realizacji celów Strategii Lizbońskiej wskazuje, że wpływ polityki spójności jest o wiele silniejszy w przypadku celu Strategicznych Wytycznych Wspólnoty związanego z rynkiem pracy (tworzenie lepszych miejsc pracy, promowanie przedsiębiorczości i możliwości przystosowawczych pracowników i przedsiębiorstw, zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki) niż w odniesieniu do celu związanego z prowadzeniem działań na rzecz innowacji, przedsiębiorczości i wzrostu gospodarki opartej na wiedzy. Wynika to z faktu, że wymierne, materialne efekty np. nowe miejsca pracy, podnoszenie potencjału przeszkolonych osób - pojawiają się szybciej w przypadku działań odnoszących się do szeroko pojętego kapitału ludzkiego niż w wyniku realizacji projektów mających na celu podniesienie innowacyjności gospodarki. 2 Realizacja Strategii Lizbońskiej w ramach RPO WP Procentowy udział wydatków przeznaczonych na realizację Strategii Lizbońskiej w ogólnej alokacji EFRR na RPO WP zapisano na poziomie: 42,13%. Łączny wkład wspólnotowy wg kategorii interwencji przeznaczony na earmarking wynosi euro ( ,97 PLN). W roku 2009 zgodnie z zatwierdzonymi do realizacji wnioskami łączna wartość dofinansowania w ramach kategorii interwencji 5, 6, 7, 8, 9, 14 i 15 wyniosła ,29 euro ( ,05 PLN), co stanowi 41,76% wkładu przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej w ramach wymienionych kategorii oraz 18,32% łącznego wkładu wspólnotowego przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej w RPO WP. Natomiast 2 Polska. Raport Strategiczny 2009, MRR, Warszawa 2010, s

26 w ramach podpisanych umów o dofinansowanie wartość przyznanego dofinansowania z EFRR w ww. kategoriach wynosi ,22 euro ( ,05 PLN), co stanowi 24,25% wkładu przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej w ramach tych kategorii oraz 10,64% łącznego wkładu wspólnotowego przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej. Dodatkowo zgodnie z wnioskami o płatność złożonymi przez beneficjentów łączna wartość dofinansowania z EFRR w ramach kategorii interwencji 6, 7, 8, 9, 14 i 15 wyniosła euro ( ,52 PLN), co stanowi 3,66% wkładu przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej w ramach wymienionych kategorii oraz 1,61% łącznego wkładu wspólnotowego przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej w RPO WP. (szczegółowe informacje w punktach Analiza jakościowa). Wykres 11. Poziom wykorzystania alokacji EFRR przeznaczonej na realizację Strategii Lizbońskiej w RPO WP (%). Działania realizowane w ramach RPO WP wpisują się w obszary Krajowego Programu Reform, w tym przede wszystkim: mikroekonomiczny oraz polityki rynku pracy i edukacji. Wkład RPO WP w promowanie równości płci i opis uzgodnień partnerskich W okresie sprawozdawczym zasada równości szans była przestrzegana na każdym etapie realizacji RPO WP. Działania prowadzone prze Instytucję Zarządzającą miały na celu niwelowanie dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Zasada partnerstwa miała zastosowanie poprzez udział mieszkańców regionu, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, instytucji publicznych oraz podmiotów stanowiących potencjalnych beneficjentów w procesie realizacji Programu. Stosując powyższą zasadę IZ RPO WP stworzyła warunki dla zawiązywania partnerstwa publicznoprywatnego i publiczno-społecznego, co zwiększa szanse na skuteczne i efektywne wydatkowanie środków w ramach RPO WP. Istotnym elementem stosowania zasady partnerstwa w okresie sprawozdawczym był udział partnerów gospodarczych i społecznych w Komitecie Monitorującym RPO WP. W okresie sprawozdawczym zasada partnerstwa kontynuowana była poprzez współpracę Instytucji Zarządzającej RPO WP z Podkarpacką Radą Innowacyjności (PRI). Zasada partnerstwa miała również zastosowanie przy wybieraniu nowych przedsięwzięć do Indykatywnego wykazu projektów indywidualnych Województwa Podkarpackiego na lata w ramach osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne (proces konsultacji społecznych trwał w okresie od 1 września do 1 października 2009r.) oraz w osi priorytetowej IV Ochrona środowiska 26

27 i zapobieganie zagrożeniom (proces konsultacji społecznych trwał w okresie od 16 listopada 2009r. do 6 grudnia 2009r.). Zasada równości szans i partnerstwa była realizowana także poprzez zapewnienie równego dostępu do informacji nt. RPO WP na stronie internetowej RPO WP Dodatkowe informacje nt. promowania równości płci oraz uzgodnień partnerskich w ramach RPO WP zawarto w punkcie 2.2. Audyt zgodności w ramach RPO WP W dniu 30 czerwca 2009r. Urząd Kontroli Skarbowej rozpoczął Kontrolę celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i wywiązywania się z warunków finansowania pomocy w ramach realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego audyt systemów zarządzania i kontroli przeprowadzany na podstawie art. 62 ust. 1 lit. a) Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r., zakończony 9 października 2009r. Czynności kontrolne dotyczyły następujących obszarów: jasnego zdefiniowania, przydziału i podziału funkcji pomiędzy oraz wewnątrz instytucji zarządzających i pośredniczących (spełnienie wymagań określonych w art. 58 a), b), e), 59.2, 59.3, 60 rozporządzenia 1083/2006 i art.12, 13.5 i 22 b) rozporządzenia 1828/2006), posiadania adekwatnych procedur wyboru projektów (spełnienie wymagań określonych w art. 60 a) i 65 a) rozporządzenia 1083/2006, w art. 5 i art rozporządzenia 1828/2006), posiadania procedur zapewniających adekwatne informacje beneficjentom i posiadania strategii w celu pomocy beneficjentom (spełnienie wymagań określonych w art. 60 rozporządzenia 1083/2006 i art. 13 rozporządzenia 1828/2006), posiadania procedur zapewniających adekwatne kontrole zarządcze (spełnienie wymagań określonych w art. 60 b), g) rozporządzenia 1083/2006 i art rozporządzenia 1828/2006), adekwatnej ścieżki audytu (art. 60 c), d), f), art. 90 rozporządzenia 1083/2006 i art. 15 rozporządzenia 1828/2006), wiarygodnych i skomputeryzowanych systemów rachunkowości i księgowości, monitorowania i sprawozdawczości, właściwych działań zapobiegawczych i korygujących w sytuacji wykrycia błędów systemowych przez Instytucję Audytową (art rozporządzenia 1083/2006 i art rozporządzenia 1828/2006). W dniu 9 października UKS pismem znak: UKS.1891/W1E/42/19/09/10/016 przekazał do IZ RPO WP Protokół kontroli, zaś w dniu 10 listopada 2009r. pismem znak: UKS.1891/W1E/42/19/09/14/023 przekazano Wynik kontroli, w którym przedstawiono stan faktyczny, wnioski, ustalenia oraz rekomendacje. Najważniejsze rekomendacje, jakie zostały określone w Wyniku kontroli dotyczyły następujących obszarów: a) jasnego zdefiniowania, przydziału i podziału funkcji pomiędzy oraz wewnątrz instytucji zarządzających i pośredniczących. Rekomendacja dotyczyła zamieszczenia w Instrukcji Wykonawczej procedury regulującej tryb zapoznawania pracowników ze zmianami procedur w Instrukcji Wykonawczej RPO WP, b) procedur wyboru transakcji do badania. Zalecenia wskazywały, iż należy monitorować prawidłowość i terminowość ukazywania się w prasie ogłoszeń o naborze wniosków oraz opracować wzór rejestru wniosków o dofinansowanie dla VIII osi priorytetowej 27

28 umożliwiający identyfikację złożonych wniosków oraz ich powiązanie z ewidencją numerów wewnętrznych do rozliczeń finansowych. Ponadto zalecono uzgadniać z Komitetem Monitorującym kwestię dopuszczalności składania wniosków przez gminy na drogi powiatowe przed kolejnym naborem. Dodatkowo UKS zalecił zaprojektowanie i wdrożenie mechanizmu pozwalającego na pozyskiwanie wiarygodnych informacji nt. podmiotów wykluczonych na podstawie art. 211 ustawy o finansach publicznych, ponieważ samo oświadczenie nie daje wiarygodnego zapewnienia, że beneficjent nie jest wykluczony w powyższym zakresie. Należy również doprecyzować procedury IZ w sposób pozwalający na uzyskanie dodatkowych i niezbędnych ekspertyz/opinii na etapie oceny merytorycznej wniosków o dofinansowanie. W ramach oceny strategicznej należy zapewnić przejrzyste i precyzyjne uzasadnienie dodatkowych punktów, które w rezultacie doprowadzą do zmiany kolejności na liście rankingowej po ocenie merytorycznej. Dodatkowo należy zaprojektować i wdrożyć mechanizm kontrolny zapewniający prawidłowy tryb udzielania zamówień publicznych w przypadku projektów VIII osi priorytetowej. Zalecenia dotyczyły również uszczegółowienia procedury w zakresie: obowiązku pisemnego informowania wnioskodawcy o wynikach oceny projektu po każdym etapie oceny wniosku, zawarcia w ww. informacji pełnych danych nt. kryteriów i punktacji przyznanych za ich spełnienie oraz pouczenie wnioskodawcy o możliwości złożenia protestu po każdym etapie oceny wniosku, w tym również w sytuacji gdy protest przeszedł pozytywnie wszystkie etapy oceny ale nie został zakwalifikowany do dofinansowania. c) informacji i strategii pomocy beneficjentom. Sformułowane zalecenie dotyczyło informowania beneficjentów o wymogach w zakresie ewidencji księgowej wydatków częściowo odnoszących się do współfinansowanych operacji oraz określonych rodzajów wydatków, które mogą być uznane za kwalifikowane jedynie do pewnych limitów lub w proporcji do poniesionych kosztów. Ponadto należy przeprowadzić weryfikację wydatków w oparciu o zasady kwalifikowalności przedstawione w Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania oraz bieżące aktualizowanie odpowiednich procedur IZ o zmiany w zakresie kwalifikowalności wydatków. d) kontroli zarządczych. Zalecenie w powyższym zakresie dotyczyło podjęcia działań zmierzających do zlikwidowania rozbieżności pomiędzy Instrukcją Wykonawczą, a często występującym stanem faktycznym uzasadniającym odstępowanie od procedur w zakresie wystawiania Zleceń uruchomienia środków. Zaleca się dokonanie analizy projektów realizowanych dłużej niż jeden rok pod kątem ewentualnego objęcia ich kontrolą doraźną w trakcie realizacji. e) ścieżki audytu. Wskazana rekomendacja dotyczyła opracowania procedury w zakresie możliwości wyłączenia przez Departament Rozwoju Regionalnego z Poświadczenia i deklaracji wydatków oraz wniosku o płatność okresową od IZ do IC wydatków, co do których istnieją wątpliwości do momentu ich wyjaśnienia. Należy precyzyjnie określać zakres i rodzaj dokumentacji dotyczącej realizacji RPO WP podlegającej przechowywaniu i archiwizacji w poszczególnych departamentach i oddziałach Urzędu. Ponadto zaleca się uszczegółowienie Standardowej listy sprawdzającej do kontroli projektu na miejscu o zagadnienia umożliwiające weryfikację wydatków tylko częściowo odnoszących się do współfinansowanych operacji oraz weryfikację określonych rodzajów wydatków, które mogą być uznane za kwalifikowalne jedynie do pewnych limitów lub w proporcji do ponoszonych kosztów. f) działań zapobiegawczych i korygujących w sytuacji wykrycia błędów systemowych przez Instytucję Audytową. Sformułowane zalecenia wskazywały, iż należy: zaprojektować czytelne procedury dotyczące wdrażania zaleceń i rekomendacji 28

29 z audytów, wskazać jednostki odpowiedzialne za wdrożenie zaleceń i rekomendacji, przestrzegać zapisów IW w zakresie Procedury analizy i wdrażania rekomendacji/zaleceń wynikających z raportów/sprawozdań audytowych/informacji pokontrolnych. Ponadto zaleca się opracowanie: procedury w zakresie ustalania wskaźnika i dokonywania korekty wydatków kwalifikowanych zawartych w Poświadczeniach i deklaracjach wydatków, procedur zapewniających informowanie pracowników o błędach systemowych w celu zapobieżenia ich ponownego wystąpienia. W dniu 4 stycznia 2010r. przekazano do UKS informację o sposobie wykonania ww. rekomendacji przedstawionych w Wyniku kontroli. Realizacja zaleceń i rekomendacji Komisji Europejskiej Instytucja Zarządzająca przygotowując powyższe sprawozdanie uwzględniła rekomendacje KE do Sprawozdania rocznego z realizacji RPO WP za rok 2008 zawarte w piśmie znak: REGIO H.1/JS/mjr D(2009) z dnia 31 sierpnia 2009r.: a) dodano sprawozdania spis treści w języku angielskim. Ponadto przed posiedzeniem KM RPO WP zostanie przetłumaczona informacja wstępna o realizacji RPO WP w pkt 2. b) rozszerzono informacje dot. wkładu RPO WP w realizację Strategii Lizbońskiej (punkty: 2.1 Analiza jakościowa oraz Analiza jakościowa), c) podano informacje nt. wpływu kryzysu na sytuację ekonomiczno-gospodarczą województwa podkarpackiego (punkt: 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych), d) opisany stan wdrażania RPO WP w 2009r. oparto na danych KSI SIMIK (07-13) (punkty: 2.1 Analiza jakościowa oraz Analiza jakościowa), e) podano informacje dot. komplementarności RPO WP z operacjami współfinansowanymi przez EFS (punkt 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami), f) podano informacje nt. kontroli krzyżowych (punkt: 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami), g) podano informacje dot. równości szans (punkty: 2.2 Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym, 3.5, 3.6 Analiza jakościowa), h) rozszerzono informacje nt. wpływu RPO WP na środowisko (załącznik nr 14 do sprawozdania), i) podano informacje nt. wdrażania wsparcia mieszkalnictwa (punkt: 3.7 Analiza jakościowa, Napotkane znaczące problemy oraz środki zaradcze, 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych), j) podano dokładniejsze informacje nt. działań informacyjno-promocyjnych (załącznik nr 15 do sprawozdania). Realizacja rekomendacji zawartych w Sprawozdaniu rocznym za 2008r. Instytucja Zarządzająca RPO WP w roku 2009 uruchomiła nabory wniosków w ramach 7 osi priorytetowych. Brak stosownego rozporządzenia uniemożliwił przeprowadzenie konkursów w ramach osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzregionalna. Niski stopień wdrażania osi priorytetowych I, II, III i V spowodowany był późnym wejściem w życie stosownych rozporządzeń. W ramach RPO WP w okresie sprawozdawczym ogłoszono 23 konkursy, w których złożono wnioski o dofinansowanie, zatwierdzono do realizacji 595 projektów oraz podpisano 551 umów. 29

30 Do dnia 31 grudnia 2009r. zawarto 22 pre-umowy dotyczące przygotowania indywidualnych projektów kluczowych. Programy pomocowe 1) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie transportu multimodalnego w ramach regionalnych programów operacyjnych weszło w życie w dniu 15 kwietnia 2009r. 2) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych weszło w życie w dniu 5 czerwca 2009r. 3) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy przez fundusze pożyczkowe i poręczeniowe w ramach regionalnych programów operacyjnych weszło w życie w dniu 2 lipca 2009r. 4) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów operacyjnych weszło w życie w dniu 3 listopada 2009r. 5) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych weszło w życie w dniu 31 grudnia 2009r. 6) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych. W dniu 19 listopada 2009r. zakończył się proces notyfikacji. W związku z zakresem zidentyfikowanych błędów w decyzji KE przygotowano stanowisko, w którym wyszczególnione zostały błędy. W dniu 9 grudnia 2009r. za pośrednictwem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) strona polska zwróciła się do KE o wydanie corrigendum. W związku z powyższym, planowany termin ogłoszenia uległ przesunięciu na I kwartał 2010r. 7) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na projekty badawczo-rozwojowe w ramach regionalnych programów operacyjnych. W dniu 13 sierpnia 2009r. zakończono konsultacje wewnątrzresortowe. Następnie w dniu 25 sierpnia 2009r. projekt przekazano do uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji społecznych. W związku z zakresem wprowadzonych zmian w dniu 9 października 2009r. projekt ponownie przesłano do konsultacji UOKIK. W dniu 23 października 2009r. otrzymano stanowisko UOKIK, następnie projekt przekazano do rozpatrzenia przez Zespół ds. Infrastruktury KWRiST. W związku z uwagami UOKiK, skutkującymi koniecznością wprowadzenia nowego środka pomocy (w formie pomocy de minimis), projekt uwzględniający wprowadzone zmiany wymagał ponownej konsultacji. W dniu 30 grudnia 2009r. projekt przesłano do rozpatrzenia na najbliższym posiedzeniu właściwego Zespołu KWRiST Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym Instytucja Zarządzająca RPO WP powzięła wszelkie odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie polityk wspólnotowych. Podczas prac związanych z opracowaniem systemu wdrażania RPO WP, IZ uwzględniła w przygotowanych dokumentach przepisy wspólnotowe, w szczególności rozporządzenia, wytyczne i komunikaty dotyczące zasad udzielania pomocy publicznej, rozporządzenia i dyrektywy określające tryb postępowania w zakresie wywierania wpływu na środowisko naturalne przez współfinansowane inwestycje, a także przepisy określające równość szans, partnerstwa oraz odnoszące się do zamówień publicznych. System zarządzania i kontroli RPO WP zaprojektowano w sposób mający zagwarantować przestrzeganie polityk wspólnotowych, zatem projekty w ramach RPO WP będą realizowane 30

31 zgodnie z prawem wspólnotowym. Projekt na każdym etapie realizacji poddawany jest weryfikacji w zakresie zgodności z obowiązującym prawem wspólnotowym m.in. w obszarach zamówień publicznych, ochrony środowiska, pomocy publicznej, budowy społeczeństwa informacyjnego, polityki równych szans. Dodatkowo realizację polityk horyzontalnych UE zapewniono w kryteriach merytorycznych oceny projektów. Aby projekt mógł otrzymać pozytywną ocenę beneficjent musi wykazać, iż wszelkie podjęte działania będą zgodne z przepisami wspólnotowymi. Projekty wybrane do dofinansowania przez ZWP wykazały zgodność z politykami horyzontalnymi UE. W dniu 9 stycznia 2009r. zawarte zostało trójstronne Porozumienie pomiędzy Zarządem Województwa Podkarpackiego, Urzędem Kontroli Skarbowej w Rzeszowie i Komendą Wojewódzką Policji w Rzeszowie określające zasady współpracy w zakresie poprawy ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej i Rzeczypospolitej Polskiej poprzez zapobieganie, wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości w ramach projektów współfinansowanych ze środków unijnych na terenie województwa podkarpackiego. Głównym punktem niniejszego porozumienia jest zapis o wzajemnej wymianie informacji oraz danych dotyczących postępowań i kontroli podejmowanych w ramach projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej. W dniu 1 lipca 2009r. w ramach ww. Porozumienia odbyło się spotkanie, celem którego było wypracowanie zasad współpracy. Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata realizowany jest zgodnie: a) z prawem zamówień publicznych W okresie sprawozdawczym w ramach ogłoszonych konkursów beneficjent, w składanym wniosku, w umowie lub decyzji zobowiązał się do stosowania przepisów o zamówieniach publicznych w zakresie, w jakim ustawa z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych (Pzp) i prawo wspólnotowe mają zastosowanie do wnioskodawcy i realizowanego projektu. W przypadku, gdy ustawodawstwo krajowe pozostaje w sprzeczności z przepisami wspólnotowymi dotyczącymi zamówień publicznych beneficjent zobowiązany jest stosować przepisy wspólnotowe. Dodatkowo beneficjent ma obowiązek wstępnie scharakteryzować rodzaj i przedmiot każdej z zaplanowanych procedur udzielania zamówień publicznych. Natomiast w ramach naboru wniosków w VIII osi priorytetowej Pomoc techniczna w pierwszym i ostatnim wniosku o płatność beneficjent w załączniku Informacja o zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych określa czy w trakcie realizacji projektu, w okresie objętym wnioskiem o płatność nie zastosowano kryteriów dyskryminacyjnych w trakcie wyłaniania wykonawcy. W ramach osi priorytetowych I-VII RPO WP, beneficjent składając wniosek o płatność również określa czy projekt jest realizowany zgodnie z zasadami niedyskryminowania w trakcie wyłaniania wykonawcy. W przypadku udzielenia odpowiedzi wskazujących na nieprzestrzeganie polityk wspólnotowych beneficjent jest zobowiązany opisać, na czym polegały nieprawidłowości oraz wskazać podjęte działania naprawcze. Działania kontrolne służące zapewnieniu przestrzegania polityk wspólnotowych, w tym czy wydatki poniesione w ramach projektu poniesiono zgodnie z zasadami udzielania zamówień publicznych są weryfikowane przy pomocy list sprawdzających do dokonywana weryfikacji wniosków o płatność. Kolejny etap to kontrola dokumentacji i kontrola na miejscu realizacji projektu. Kontrola dokumentacji obejmuje sprawdzenie oryginałów lub uwierzytelnionych kopii dokumentów przekazanych przez beneficjentów pod kątem ich zgodności z zasadami wspólnotowymi i krajowymi. W toku tej kontroli wypełniane są właściwe listy sprawdzające, weryfikowane są dokumenty zgodnie z zatwierdzonymi procedurami Instrukcji Wykonawczej IZ RPO WP oraz 31

32 prowadzone są niezbędne postępowania wyjaśniające. Kontrola na miejscu jest formą weryfikacji wydatków potwierdzającą, że współfinansowane towary i usługi zostały dostarczone, wydatki zadeklarowane przez beneficjentów na operacje zostały rzeczywiście poniesione, a realizacja operacji jest zgodna z zasadami wspólnotowymi i krajowymi. Celem czynności kontrolnych jest sprawdzenie zgodności realizacji projektu z wnioskiem o dofinansowanie/umową o dofinansowanie/uchwałą Zarządu Województwa w sprawie decyzji o realizacji projektu własnego, przepisami wspólnotowymi i krajowymi oraz kompletności i prawidłowości dokumentacji związanej z realizacją projektu, w tym ze szczególnym uwzględnieniem przestrzegania przepisów oraz procedur dotyczących udzielenia zamówień publicznych. Kontrole zamówień publicznych przeprowadzane są co do zasady po podpisaniu z beneficjentem umowy o dofinansowanie projektu/wydania decyzji o dofinansowaniu projektu systemowego. Realizacja obowiązków kontrolnych IZ RPO WP w obszarze zamówień publicznych odbywa się w oparciu o następujące rodzaje kontroli ex post zamówień publicznych: fakultatywna weryfikacja ex - post na dokumentach w siedzibie jednostki kontrolującej, opcjonalna kontrola na miejscu w trakcie realizacji projektu w ramach kontroli pośredniej, kontrola na miejscu na zakończenie realizacji projektu (przedstawione/opisane czynności kontrolne prowadzone są zgodnie z procedurami opisanymi w Instrukcji Wykonawczej IZ RPO WP i Rocznym Planie Kontroli). W trakcie kontroli projektów w 2009r. stwierdzono naruszenie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Analiza wyników ww. kontroli, a także inne działania kontrolne realizowane przez IZ RPO WP wskazują na następujące problemy związane z prawidłowością ponoszonych wydatków w kontekście przepisów ustawy Pzp.: zmiany do umów z wykonawcami wobec wymogów art. 144, bezpodstawne wyłączenie możliwości podwykonawstwa, umowa ryczałtowa, rozbieżność w dokumentach opisujących zakres przedmiotu zamówienia na roboty budowlane, poprawność procedur udzielania zamówień publicznych w kontekście zmieniającego się stanu prawnego. W przypadku projektów, których kontrola zakończyła się w 2009r. nie wydano zaleceń pokontrolnych, jednakże w rekomendacjach zawartych w informacjach pokontrolnych zobowiązano beneficjentów do podjęcia określonych działań. Wg stanu na koniec 2009r. wszystkie rekomendacje wydane przez IZ RPO WP zostały wdrożone przez beneficjentów. Łączna kwota nieprawidłowości stwierdzonych w obszarze zamówień publicznych wyniosła około 47 tys. euro 3, z tego w ramach II osi priorytetowej około 43 tys. euro 3 i IV osi priorytetowej 4 tys. euro 3. W ramach postępowań, w których zdiagnozowano nieprawidłowości: w 2 przypadkach nałożono korektę finansową w wysokości 5% wartości dofinansowania z EFRR w oparciu o tzw. Taryfikator, pomniejszono kwotę wydatków kwalifikowanych i kwotę dofinansowania z EFRR, dokonano pomniejszenia kwoty wydatków kwalifikowanych oraz kwoty dofinansowania z EFRR w oparciu o Taryfikator ustalając wysokość metodą dyferencyjną. Ponadto w okresie sprawozdawczym Komisja Europejska przeprowadziła audyt na miejscu 10 projektów 9 poddanych kontroli projektów dotyczyło VIII osi priorytetowej Pomoc 3 Kwoty podano na podstawie raportu kwartalnego dotyczącego nieprawidłowości w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności wykrytych w IV kwartale 2009r. w ramach RPO WP oraz kwartalnych zestawień nieprawidłowości niepodlegających raportowaniu do Komisji Europejskiej wykrytych w IV kwartale 2009r. w ramach RPO WP. 32

33 techniczna zaś 1 kontrola dotyczyła projektu realizowanego w ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom. W Raporcie wstępnym audytorzy Komisji stwierdzili uchybienia w ramach projektów realizowanych w VIII osi priorytetowej, które dotyczyły braku opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej ogłoszenia o zamówieniu, co spowodowało naruszenie art. 9 Dyrektywy nr 2004/18/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004r. Dodatkowo w zakresie projektu realizowanego w ramach IV osi priorytetowej Audytorzy ustalili, iż beneficjent zastosował dyskryminacyjne kryteria wyboru w przetargu na roboty budowlane. Do końca okresu sprawozdawczego IZ RPO WP nie otrzymała ostatecznego wyniku z przeprowadzonej kontroli. Zalecenia audytu unijnego są wiążące dla państwa członkowskiego, zaś beneficjenci środków unijnych muszą stosować zarówno prawo krajowe jak i wspólnotowe. W kontekście powyżej przywołanych zaleceń jedną z kluczowych kwestii jest brak w ogłoszeniach o zamówieniu publicznym informacji dla zagranicznych oferentów. Brak informacji o tym, że potencjalni oferenci z innych państw członkowskich mogą składać dokumenty równoważne polskim dokumentom wymaganym przez zamawiającego stanowi, w opinii Komisji Europejskiej, dyskryminujące kryterium wyboru nawet w sytuacji, gdy przedmiotowe informacje zamieszczono w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Przedmiotowe informacje w tym zakresie należy zamieszczać na etapie publikowania, w ogłoszeniu o zamówieniu. W związku z powyższym w dniu 30 września 2009r. odbyło się szkolenie pt. Wybrane problemy w stosowaniu ustawy Prawo zamówień publicznych przy udzielaniu zamówień objętych współfinansowaniem ze środków Unii Europejskiej, które dotyczyło zagadnień, w przypadku których zdiagnozowano największe ryzyko wystąpienia nieprawidłowości. Ponadto, na stronie internetowej zamieszczono informację o problemach związanych z realizacją projektów, w tym stwierdzonych nieprawidłowościach (listopad 2009r.). Dodatkowo w dniu 30 grudnia 2009r. na stronie internetowej udostępniono informację dla beneficjentów osi priorytetowych II-VII, którzy planują udzielenie zamówień publicznych, w tym związanych m.in. z zakupem systemów i sprzętu informatycznego w celu dokonania prawidłowego udzielenia zamówienia publicznego, właściwego przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz dokonania właściwego opisu przedmiotu zamówienia. Dodatkowo na stronie internetowej zamieszczono Wytyczne IZ RPO WP w sprawie udzielania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR, w stosunku do których nie stosuje się ustawy prawo zamówień publicznych - informację dla beneficjentów, którzy planują przy udzieleniu zamówienia współfinansowanego z EFRR zastosować minimalne warunki udzielania zamówień na kwotę przekraczającą wyrażoną w złotówkach równowartość euro oraz Komunikat wyjaśniający Komisji dotyczący prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych. Jednocześnie na stronie internetowej udostępnione zostały Zalecenia Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych dotyczące stosowania klauzul społecznych w zamówieniach publicznych oraz Wyniki kontroli przeprowadzonych w 2008r. przez Prezesa UZP dotyczących zamówień współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Ponadto pracownicy IZ RPO WP współpracują z kancelarią prawną świadczącą usługi m.in. dotyczące oceny prawidłowości realizacji zamówień publicznych. Niepełne dostosowanie polskich przepisów z zakresu zamówień publicznych do regulacji wspólnotowych obowiązujących w tym zakresie, zwiększyło ryzyko pojawienia się nieprawidłowości w wykorzystaniu środków UE. Kwestie problemowe, które się pojawiły w stosowaniu przepisów zamówień publicznych dotyczą głównie realizacji projektów 33

34 infrastrukturalnych, a także uwidaczniają się na etapie przeprowadzanych przez KE audytów, stanowiąc jeden z zasadniczych elementów ustaleń audytowych. Nieprawidłowości w tym obszarze wynikają głównie z często nieprecyzyjnych przepisów dyrektyw wspólnotowych, co pozwala na dużą dowolność interpretacyjną zarówno podmiotów realizujących projekty, jak i służb audytowych oraz nadmiernego skomplikowania przepisów. Pewnym utrudnieniem dla beneficjentów są również zmieniające się często przepisy w zakresie zamówień publicznych. Od 1 stycznia 2007 r., tj. od początku okresu kwalifikowalności wydatków, miały miejsce liczne nowelizacje ustawy Prawo zamówień publicznych, dotyczące niejednokrotnie tego samego przepisu, np. art. 144, którego właściwe stosowanie w praktyce powoduje liczne problemy wśród beneficjentów. Kilkukrotne zmiany (nowelizacje z dnia: 13 kwietnia 2007r., 4 września 2008r., 5 października 2009r., 2 grudnia 2009r.) ustawy koncentrowały się na uelastycznieniu i usprawnieniu procedury przetargowej oraz miały na celu implementację do polskiego systemu zamówień publicznych zaleceń w zakresie dalszego dostosowania polskiego prawa do regulacji wspólnotowych. Ponadto wydano Zalecenia dla beneficjentów funduszy unijnych dotyczące interpretacji ustawy Prawo zamówień publicznych, w których znalazły się wskazówki związane ze stosowaniem Pzp umożliwiające działania w możliwie najszerszym zakresie w zgodzie z prawem UE. Ponadto w okresie sprawozdawczym Urząd Kontroli Skarbowej przeprowadził kontrolę w trakcie, której dokonano analizy m.in. wniosków o dofinansowanie projektów systemowych w ramach VIII osi priorytetowej Pomoc techniczna i stwierdzono, iż brakuje odpowiedniego mechanizmu kontrolnego pozwalającego na wyeliminowanie ryzyka związanego ze zastosowaniem nieprawidłowego trybu udzielania zamówienia publicznego, co w konsekwencji może spowodować uznanie wydatków za niekwalifikowane. UKS w przekazanym Wyniku kontroli sformułował rekomendację w powyższym zakresie dotyczącą zaprojektowania i wdrożenia mechanizmu kontrolnego zapewniającego prawidłowy tryb udzielania zamówień publicznych w przypadku VIII osi priorytetowej Pomoc techniczna. W odpowiedzi na powyższe wskazano, iż zamówienia ze środków publicznych realizowane w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego są zgodnie z przepisami Pzp, natomiast zamówienia w stosunku do których nie stosuje się ustawy, są realizowane w sposób celowy i oszczędny w oparciu o zasadę uzyskania najlepszych efektów z danych nakładów wyrażoną w przepisie art. 35 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, co znajduje odzwierciedlenie w wewnętrznej procedurze obowiązującej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego. Ponadto dodatkowy mechanizm kontrolny ułatwiający wybór trybu udzielenia zamówienia zostanie wdrożony w postaci programu komputerowego uwzględniającego zapisy planu finansowego jednostki oraz ponoszone bieżąco wydatki. b) z zasadami udzielanej pomocy publicznej W okresie sprawozdawczym w ramach ogłoszonych konkursów beneficjent, na etapie składania wniosku przedkładał Test pomocy publicznej, dokumenty potwierdzające otrzymanie pomocy publicznej lub zaświadczenie o udzielonej pomocy de minimis lub oświadczenie, iż takiej pomocy nie otrzymał oraz Formularz informacji o pomocy publicznej dla podmiotów ubiegających się o pomoc inną niż pomoc de minimis w rolnictwie i rybołówstwie. W przypadku podpisania umowy o dofinansowanie beneficjentom, którym przyznano pomoc de minimis wydano Zaświadczenie o pomocy de minimis. Przedmiotowa zasada przestrzegana jest również na etapie kontroli na zakończenie realizacji projektu poprzez uzupełnienie list sprawdzających. Ponadto na stronie internetowej zamieszczono informację dotyczącą kwestii pomocy publicznej. Dodatkowo IZ RPO WP współpracuje z kancelarią 34

35 prawną świadczącą usługi doradcze związane z występowaniem pomocy publicznej w projektach dofinansowanych ze środków UE. W okresie objętym sprawozdaniem oraz od początku realizacji RPO WP udzielono pomocy publicznej w ramach dwóch działań: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości i 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu tj. beneficjentom I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka. Wg stanu na dzień 31 grudnia 2009r. w ramach osi II-VII nie zakontraktowano projektów objętych pomocą publiczną. Dodatkowo w ramach osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna nie mają zastosowania Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie pomocy publicznej. Pomocy publicznej na realizację projektów w ramach I osi priorytetowej udzielono zgodnie z zasadami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2007r. Nr 193, poz z późn. zm.) oraz Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2007r. Nr 185, poz. 1317). Istotnym problemem dotyczącym przedmiotowej zasady było m.in. późne zakończenie procesu notyfikacji Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych, (decyzja KE 19 listopada 2009r.) co w konsekwencji spowodowało brak możliwości przeprowadzenia konkursu w 2009r. w ramach osi priorytetowej VII Spójność wewnątrzegionalna. Dodatkowo opóźniający się termin wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozowjowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych spowodował brak podstaw do przygotowania wzorów wniosków o dofinansowanie wraz z załącznikami dla projektów kluczowych znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Projektów Kluczowych w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji. Brak ww. rozporządzenia opóźnił realizację osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne. W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono nieprawidłowości podczas realizacji RPO WP związanych z udzieloną pomocą publiczną. c) z polityką ochrony środowiska W okresie sprawozdawczym w ramach ogłoszonych konkursów beneficjent wypełniając wniosek o dofinansowanie musiał złożyć m.in.: Oświadczenie o prowadzeniu własnej i zgodnej z prawem gospodarki dotyczącej unieszkodliwiana ścieków na obszarze realizacji projektów, Oświadczenie dotyczące wpływu projektu na obszary objęte siecią NATURA 2000, Formularz do wniosku o dofinansowanie w zakresie oceny oddziaływania na środowisko, Raport o oddziaływaniu na środowisko, Zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów NATURA 2000 oraz Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji lub oświadczenie wnioskodawcy o braku konieczności sporządzania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z uzasadnieniem i powołaniem na podstawę prawną. W ramach RPO WP realizowane projekty są weryfikowane w zakresie stosowania przepisów o ochronie środowiska, w szczególności w zakresie konieczności i prawidłowości przeprowadzonych procedur kwalifikacji do oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (screeningu) i ewentualnie samej oceny oddziaływania. W tym celu utworzone zostało stanowisko Koordynatora ds. Środowiska w ramach IZ RPO WP, który przy pomocy pracowników realizuje ww. obowiązki. Weryfikacja polega na sprawdzeniu zgodności projektów z przepisami prawa wspólnotowego i krajowego, przy tym przestrzegana jest 35

36 zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad krajowym i prowspólnotowa wykładnia prawa krajowego. Utrudnienia, jakie miały miejsce podczas wdrażania RPO WP, wynikały głównie z niedostosowania polskich przepisów w obszarze ochrony środowiska do regulacji unijnych, głównie z zakresu oddziaływania na środowisko. Skutkiem powyższego było ponowne przeprowadzenie ocen oddziaływania na środowisko dla projektów, w przypadku których oceny dokonano przed dostosowaniem przepisów krajowych. Ponadto, czasochłonność procedur związanych z oceną oddziaływania ma środowisko na również wpływ na termin i wysokość środków, które są przekazane beneficjentom. W związku z powyższym podjęto prace legislacyjne, których efektem jest Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (ustawa weszła w życie 15 listopada 2009r.). Dodatkowo w celu umożliwienia beneficjentom korzystania ze środków UE Ministerstwo Rozwoju Regionalnego opracowało wskazówki w postaci Wytycznych w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych (obowiązujących od 30 czerwca 2008r. uzgodnionych z KE i przez nią zaakceptowanych), które pozwoliły tymczasowo, tzn. do czasu wejścia ustawy w życie realizować projekty zgodnie z wymogami UE. Dodatkowo na stronie internetowej zamieszczono informację dotyczącą procedur oceny oddziaływania na środowisko oraz wyjaśnienia dotyczące załącznika do wniosku o dofinansowanie nr 4 Aktualne zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów NATURA Przestrzeganie polityki ochrony środowiska zapewnione jest także na etapie kontroli projektu na miejscu (zakończenie projektu) za pomocą pytania czy projekt został zrealizowany zgodnie z zasadami polityk horyzontalnych UE: zgodność projektu z polityką ochrony środowiska w liście sprawdzającej. Zgodnie z rekomendacją Komisji Europejskiej do sprawozdań rocznych, dotyczącą zagadnień środowiskowych do przedmiotowego pkt opracowano Informację dotyczącą monitorowania znaczącego wpływu na środowisko Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Przedmiotowa Informacja stanowi załącznik nr 14 do sprawozdania. d) z polityką równych szans RPO WP realizowany jest z poszanowaniem zasady równości płci i niedyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, wyznanie lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. W ramach ogłoszonych konkursów beneficjent był zobowiązany zamieścić w składanym wniosku deklarację oraz krótkie uzasadnienie w zakresie spójności projektu z horyzontalną polityką równości szans oraz niedyskryminacji zidentyfikowaną między innymi w art. 16 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Ponadto, na etapie monitorowania wdrażania, realizacja polityki równych szans w RPO WP zapewniona jest poprzez równe traktowanie kobiet i mężczyzn, które jest widoczne szczególnie w tych projektach, których realizacja przyczyni się do powstania nowych miejsc pracy. W związku z powyższym dla każdego projektu, wymagane jest zamieszczenie wskaźnika pn. Liczba bezpośrednio utworzonych miejsc pracy (EPC) z podziałem na płeć. Monitorowanie wskazanego wskaźnika w projekcie umożliwi sprecyzowanie stopnia realizacji polityki równości płci w ramach RPO WP. Realizację ww. polityki horyzontalnej zapewniono m.in. poprzez uwzględnienie przedmiotowej kwestii w kryteriach merytorycznych oceny projektów. Aby projekt, mógł 36

37 otrzymać pozytywną ocenę beneficjent musiał wykazać, iż wszelkie podjęte działania w ramach projektu będą zgodne z politykami horyzontalnymi UE, w tym polityką równości szans. Wnioskodawcy najczęściej pozytywny wpływ projektu na politykę równych szans deklarują/wykazują m.in. poprzez dostosowanie wszystkich urządzeń, w tym sanitarnych do potrzeb osób niepełnosprawnych (np. podjazdy, dźwignie, uchwyty i inne ułatwienia dla osób na wózkach inwalidzkich), zagwarantowanie kobietom i mężczyznom równego udziału w rozwoju gospodarczym, poprzez gwarancję jednakowego wynagrodzenia za taką samą pracę, stworzenie pracownikom możliwości podnoszenia kwalifikacji zgodnie z planem szkoleń (np. specjalne programy dla osób w wieku 50+), wprowadzenie elastycznych godzin pracy dla kobiet w celu zachęcenia ich do podjęcia pracy oraz dofinansowanie systemu dziennej opieki nad dziećmi, przygotowanie pomieszczeń z miejscami do wypoczynku w pozycji leżącej dla kobiet w ciąży i matek karmiących. W przypadku gdy projekt wybrano do dofinansowania, beneficjent przed podpisaniem umowy zobowiązany jest do złożenia Deklaracji odnośnie stworzonych nowych miejsc pracy. Przedmiotowa zasada weryfikowana jest również na etapie kontroli na zakończenie realizacji projektu, przy pomocy listy sprawdzającej, w której sformułowano pytania dotyczące zachowania zasady równości szans. W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono nieprawidłowości podczas realizacji RPO WP związanych z przestrzeganiem polityki równych szans. e) z polityką społeczeństwa informacyjnego W okresie sprawozdawczym w ramach ogłoszonych konkursów beneficjent był zobowiązany zamieścić w składanym wniosku deklarację w zakresie związanym z przewidywanym wpływem projektu na wykorzystywanie nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych w życiu codziennym obywateli, przedsiębiorstw i administracji publicznej. Ponadto w ramach konkursu ogłoszonego pod koniec 2009r. w III osi priorytetowej Społeczeństwo Informacyjne wnioskodawca przedkładał Oświadczenie w sprawie wpływu projektu na rozwój gospodarczy dotyczące projektów z zakresu budowy lub rozbudowy sieci (szerokopasmowych lub innych) realizowanych w tej osi. Realizacja przedmiotowej polityki posiada odzwierciedlenie w kryteriach merytoryczno technicznych oceny projektów (określa się wpływ projektu na rozwój gospodarczy, w tym na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych). Przedmiotowe kryterium promować będzie projekty w największym stopniu przyczyniające się do rozwoju gospodarczego kraju. Na realizacji takich właśnie projektów zyska przede wszystkim regionalny wymiar innowacji i społeczeństwa informacyjnego. Realizacja projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego przy wykorzystaniu środków pochodzących z funduszy UE jest głównym źródłem finansowania Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Podkarpackiego na lata (RSI). Należy podkreślić, iż RSI wpływa także na intensyfikację współpracy między podmiotami gospodarczymi a szkołami wyższymi, jednostki naukowymi i innymi podmiotami wspierającymi rozwój innowacyjności na poziomie regionalnym. Przestrzeganie przedmiotowej zasady zapewnione jest także na etapie kontroli projektu na miejscu (zakończenie projektu) za pomocą pytania czy projekt został zrealizowany zgodnie z zasadami polityk horyzontalnych UE: zgodność projektu z polityką społeczeństwa informacyjnego w liście sprawdzającej. W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono nieprawidłowości podczas realizacji RPO WP związanych z przestrzeganiem ww. polityki. Ponadto w okresie sprawozdawczym w Instytucji Zarządzającej RPO WP odbyło się seminarium szkoleniowe pn. Polityki horyzontalne Unii Europejskiej w okresie programowania Program szkolenia obejmował zagadnienia dotyczące równości 37

38 szans, zrównoważonego rozwoju środowiskowego, przykłady kryteriów wyboru projektów w odniesieniu do polityk horyzontalnych itp. Zasada partnerstwa W celu zapewnienia przejrzystości zasad przyznawania i wykorzystania środków w ramach RPO WP na wszystkich etapach jego realizacji ma zastosowanie zasada partnerstwa, w realizacje której zaangażowane są władze regionalne, lokalne, miejskie, partnerzy społeczno-gospodarczy. Zasada partnerstwa jest realizowana podczas całego procesu realizacji programu, zarówno na etapie przygotowania zapisów programu, naboru projektów do indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych, jak i wdrażania Programu, kontroli, monitorowania jego realizacji oraz ewaluacji. Zasada partnerstwa jest realizowana także za pomocą konsultacji społecznych. W skład Komitetu Monitorującego RPO WP wchodzi 28 osób, w tym Przewodniczący oraz dwóch Zastępców. W Komitecie zapewniono uczestnictwo przedstawicieli strony samorządowej, strony rządowej oraz partnerów społeczno gospodarczych. W pracach Komitetu uczestniczą przedstawiciele dwóch organizacji pozarządowych zajmujących się problemami osób upośledzonych umysłowo oraz dzieci z nadpobudliwością psychoruchową. Ponadto w składzie Komitetu są też przedstawiciele organizacji pozarządowej zajmującej się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego. W Planie ewaluacji RPO WP zdefiniowano obszary, w obrębie których przeprowadzane będą badania ewaluacyjne. Obszary te odpowiadają celom szczegółowym RPO WP, a tym samym jego celowi głównemu. Ewaluacje odbywają się głównie w oparciu o istniejące potrzeby (zarówno strategiczne jak i operacyjne), a ich wyniki wykorzystywane są w celu najlepszego dopasowania realizowanych przedsięwzięć do realnych potrzeb oraz efektywnego wydatkowania środków. Równość szans zachowano także w zakresie wyboru wykonawców badań ewaluacyjnych przeprowadzonych w 2009r. Wybór ten nastąpił w oparciu o zapisy ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004r. oraz procedury wewnętrzne Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Dodatkowo IZ RPO WP przestrzegała stosowania precyzyjnych i klarownych kryteriów wyboru wykonawcy oraz zapewniła jawność procedur. Proces ewaluacji skonstruowany w ramach RPO WP oparto na podstawowych zasadach systemu ewaluacji, z których jedną jest zasada partnerstwa. W celu zachowania tej zasady Jednostka Ewaluacyjna RPO WP w 2009r. kontynuowała działania zmierzające do nawiązania współpracy oraz zainteresowania tematyką ewaluacji ekspertów zewnętrznych, w tym w szczególności regionalnego środowiska akademickiego. Pomoc ekspertów zapewni merytoryczne wsparcie w zakresie funkcjonowania procesu ewaluacji RPO WP. Wzmocnieniu roli ewaluacji w organizacji i zarządzaniu środkami publicznymi m.in. poprzez rozwój potencjału ewaluacyjnego na poziomie regionalnym służyła organizacja II regionalnej konferencji ewaluacyjnej, w której uczestniczyli m.in. przedstawiciele administracji samorządowej, środowiska akademickiego w regionie oraz instytucji zaangażowanych w realizację procesu ewaluacji RPO WP (informacje dodatkowe w pkt. 2.7 Monitorowanie i ocena). W okresie objętym sprawozdaniem przedstawiciele partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych oraz organizacji pozarządowych pełniący funkcje członków Komitetu Monitorującego RPO WP, który odpowiada m.in. za monitorowanie postępów realizacji ewaluacji Programu, zostali zapoznani z podstawowymi dokumentami programowymi regulującymi kwestie ewaluacji RPO WP, tj. Okresowym planem ewaluacji RPO WP na rok 2009, Informacją roczną w zakresie ewaluacji RPO WP za rok 2008, Raportem nt. stanu wdrażania rekomendacji z badań ewaluacyjnych zrealizowanych w ramach RPO WP, jak 38

39 również wynikami badań ewaluacyjnych przeprowadzonych w 2008r. oraz badania z 2009r. pn. Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN. Ponadto dokumenty służące realizacji procesu ewaluacji RPO WP, wyniki badań ewaluacyjnych oraz informacje nt. wdrożonych rekomendacji upowszechniono za pośrednictwem strony internetowej IZ RPO WP Zakładka Ewaluacja. Strona stanowi źródło informacji nt. ewaluacji RPO WP dla wszystkich zainteresowanych podmiotów. IZ RPO WP na każdym etapie realizacji programu zapewnia wszystkim zainteresowanym oraz potencjalnym beneficjentom dostęp do informacji związanych z wdrażaniem programu tj.: nabór wniosków w poszczególnych działaniach/osiach priorytetowych RPO WP i jego zakończenie, informacje nt. oceny formalnej, merytorycznej i strategicznej oraz dokonania przez ZWP wyboru projektów do dofinansowania, informacje dotyczące konsultacji społecznych nowych przedsięwzięć wybranych do Indykatywnego wykazu projektów indywidualnych Województwa Podkarpackiego na lata , jak również informacje o aktualizacji dokumentów np. Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata , Podręcznika kwalifikowania wydatków w ramach RPO WP. Na stronie internetowej w zakładce Vademecum wnioskodawcy/beneficjenta znajdują się dokumenty programowe, wyjaśnienia i wytyczne, wzory załączników do wniosku o dofinansowanie i wniosku o płatność, wzory umów, wspólnotowe oraz krajowe akty prawne i wytyczne, informacje dotyczące szkoleń dla potencjalnych wnioskodawców osi priorytetowych RPO WP, które na bieżąco są aktualizowane Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze a) Istotnym problemem utrudniającym realizację RPO WP był brak lub opóźniające się wejście w życie rozporządzeń w zakresie pomocy publicznej, które stanowią podstawę prawną do jej stosowania w ramach następujących działań: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Wsparcie kapitałowe funduszy (schemat A), 1.2 Instytucje otoczenia biznesu oraz 1.3 Regionalny system innowacji, 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Infrastruktura kolejowa (schemat E), 2.2 Infrastruktura energetyczna, 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Infrastruktura ochrony zdrowia (schemat A), 7.1 Rewitalizacja miast, 7.2 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, 7.3 Aktywizacja obszarów zmarginalizowanych gospodarczo oraz w osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne. Do aktów prawnych, o których mowa powyżej, należy zaliczyć: Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 20 maja 2009r. w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie 5 czerwca 2009r. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 czerwca 2009r. w sprawie udzielania pomocy przez fundusze pożyczkowe i poręczeniowe w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie 2 lipca 2009r. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie 3 listopada 2009r. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie 31 grudnia 2009r. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych. 39

40 Po wejściu w życie ww. rozporządzeń podjęto działania mające na celu przygotowanie dokumentacji konkursowej. Decyzja KE w przypadku rozporządzenia dotyczącego rewitalizacji wydana została w dniu 19 listopada 2009r., jednak do dnia 31 grudnia 2009r. przedmiotowe rozporządzenie nie weszło w życie (nadal trwa proces legislacyjny). W konsekwencji spowodowało to kilkukrotną zmianę Harmonogramu naborów wniosków o dofinansowanie w ramach RPO WP. Ponadto w odniesieniu do niektórych obszarów wsparcia w ramach RPO występują niejasne i wciąż budzące wątpliwości rozstrzygnięcia występujące w skali kraju w kwestii występowania pomocy publicznej. Jednocześnie występują obszary wsparcia, w stosunku do których MRR nie przewiduje obecnie programów pomocy publicznej i prawdopodobnie jedyną możliwością udzielenia pomocy publicznej będzie notyfikacja indywidualna do Komisji Europejskiej, co może okazać się długotrwałym procesem. W związku z powyższym w ramach przeprowadzonych i planowanych szkoleń dla wnioskodawców, jak również w dokumentacji konkursowej przewiduje się zwrócenie szczególnej uwagi na kwestie przesądzające o konieczności zastosowania zasad pomocy publicznej, a także warunki realizacji i/lub eksploatacji inwestycji zapewniające możliwość uzyskania dofinansowania bez konieczności zastosowania ww. zasad. Celem tych działań będzie zminimalizowanie konieczności przeprowadzania procedury notyfikacji indywidualnej, która może znacząco odsunąć w czasie zatwierdzenie projektów do dofinansowania i ich kontraktację. Ponadto na bieżąco udzielana jest pomoc i instruktaż dla wnioskodawców przez pracowników Departamentów wdrażających. b) Nadal znaczące utrudnienia, jakie miały miejsce podczas wdrażania RPO WP w omawianym okresie sprawozdawczym dotyczyły procedur związanych z oceną oddziaływania przedsięwzięć na środowisko (OOŚ) dla projektów ubiegających się o dofinansowanie ze środków UE. W związku z tym w dalszym ciągu pojawiają się problemy ze strony wnioskodawców oraz beneficjentów RPO WP z dokumentowaniem procedury OOŚ co potwierdzają liczne uchybienia w przeprowadzonych procedurach oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono szkolenia dla beneficjentów z zakresu regulacji i wytycznych dotyczących kwestii środowiskowych w projektach współfinansowanych z RPO WP, jednak w dalszym ciągu konieczne jest przeprowadzenie tego typu szkoleń. Ponadto ZWP, pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPO WP w związku z zaleceniami Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie procedur związanych z oceną oddziaływania przedsięwzięć na środowisko dla projektów ubiegających się o dofinansowanie ze środków UE, podjął uchwałę nr 244/4669/09 w dniu 15 grudnia 2009r. umożliwiająca wnioskodawcom uzupełnienie braków w dokumentacji środowiskowej wniosków złożonych w trybie preselekcji w osiach priorytetowych I-VII. Dodatkowo w strukturze Urzędu powołano Koordynatora ds. Środowiska, którego zadaniem jest m.in. weryfikacja prawidłowości omawianych dokumentów. c) Ogłoszone i zrealizowane dotychczas nabory wniosków ujawniły dysproporcję pomiędzy środkami dostępnymi w ramach RPO WP, a realnymi potrzebami, dlatego też ZWP dokonując rozstrzygnięć konkursów w ramach m.in. takich działań jak: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B), 5.1 Infrastruktura edukacyjna Szkoły wyższe (schemat A) i System oświaty (schemat B), 5.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Pomoc społeczna (schemat B), 5.3 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna Inna infrastruktura sportowa i rekreacyjna (schemat B), zdecydował zwiększyć łączną kwotę przeznaczoną na dofinansowanie projektów. 40

41 d) Jednocześnie problemem utrudniającym realizację zadań IZ było nierozstrzygnięcie w I połowie 2009r. zamówienia publicznego na realizację badania ewaluacyjnego pn. Ocena naborów przeprowadzonych w 2008 roku i zakładanego wpływu ich efektów na realizację celów RPO WP. Ograniczona liczba firm świadczących usługi ewaluacyjne w Polsce oraz zwiększająca się ilość zlecanych ewaluacji może spowodować trudności w realizacji badań wykonywanych przez ewaluatorów zewnętrznych w zakresie RPO WP. Należy zaznaczyć, iż w województwie podkarpackim nie ma wyspecjalizowanych firm ewaluacyjnych. W związku z powyższym Instytucja Zarządzająca RPO WP podjęła następujące działania: bezpośrednie informowanie wykonawców o wszczętych postępowaniach, stosowanie dłuższych terminów składania ofert oraz zamieszczanie ogłoszeń o zamówieniach na wykonanie badań ewaluacyjnych na stronie internetowej e) W II połowie 2009r. poważnym utrudnieniem we wdrażaniu RPO WP stał się system przepływów finansowych. W okresie sprawozdawczym ujawniły się wszystkie spodziewane negatywne konsekwencje przyjętego systemu przekazywania dotacji z UE, na zasadzie dotacji z budżetu państwa. W szczególności, zasadniczym utrudnieniem stały się ograniczenia wynikające z dostępnego limitu środków na 2009r., które spowodowały na początku okresu sprawozdawczego brak możliwości podpisywania umów o dofinansowanie ze zobowiązaniami na 2009r., pomimo niekiedy znacznego zaawansowania realizacji projektów gotowych do kontraktacji. Brak możliwości podjęcia przez IZ RPO WP zobowiązań na 2009r. spowodował ponadto opóźnienia w realizacji projektów przez tych beneficjentów, którzy wstrzymali się z realizacją projektów do czasu podpisania umowy o dofinansowanie. Kolejną negatywną konsekwencją przyjętego systemu przepływów finansowych był brak możliwości szybkiego przesuwania wolnych środków na rzecz projektów (np. pojawiające się w wyniku oszczędności poprzetargowych) z uwagi na nieprzystające do realiów wdrażania programu zasady budżetowe. Wymagana polskim prawem zbyt szczegółowa klasyfikacja budżetowa środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów w budżecie województwa, a także mało elastyczne zasady dokonywania zmian w budżecie, spowodowały opóźnienia w kontraktacji projektów. Kwota przyznanych środków z rezerwy celowej była niewystarczająca w stosunku do potrzeb beneficjentów. Spowodowało to: konieczność aneksowania pod koniec 2009r. 70 umów o dofinansowanie w ramach osi priorytetowych II-VII w zakresie ostatecznej kwoty zobowiązań finansowych na rok 2009, zaniżenie możliwej do wypłacenia kwoty w 2010r. z uwagi na przeniesienie części niewypłaconych zobowiązań na rok następny, obniżenie lokaty województwa na tle innych regionów kraju w zakresie wielkości dokonanych płatności. Z dniem 1 stycznia 2010r. weszła w życie ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych, która zastąpiła ustawę z dnia 30 czerwca 2005r. Ustawa ta wprowadza szereg zmian w dotychczas obowiązującym systemie przepływu środków przeznaczonych na finansowanie programów operacyjnych, w związku z czym wprowadzone na mocy nowej ustawy zmiany rozwiążą bądź zminimalizują powyższe problemy. W związku z ww. zmianą ustawy o finansach publicznych w dniu 24 listopada 2009r. Zarząd Województwa Podkarpackiego uchwałą nr 237/4526/09 przyjął projekt zmian RPO WP w zakresie dotyczącym zarządzania finansowego, który przedstawiono na Komitecie Monitorującym RPO WP w dniu 3 grudnia 2009r. f) Istotne utrudnienie we wdrażaniu całego Programu stanowiły także liczne kontrole/audyty dotyczące wdrażania RPO WP przeprowadzone przez instytucje zewnętrzne (Najwyższa Izba Kontroli - odrębnie Delegatura w Rzeszowie, odrębnie jednostka centralna, Regionalna Izba Obrachunkowa w Rzeszowie, Urząd Kontroli Skarbowej w Rzeszowie, 41

42 Komisja Europejska, Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji). Przedmiotowe kontrole/audyty były w przeważającej części obszarów tematycznych zbieżne, ponadto wykonywane niejednokrotnie w nakładających się terminach, co powodowało utrudnienia w wykonywaniu bieżących obowiązków IZ. Wskazane jest, by w przyszłości tego typu kontrole realizowane przez instytucje krajowe były lepiej skoordynowane Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego Sytuacja społeczno gospodarcza w Polsce W 2009r. globalny kryzys finansowy silnie oddziaływał na gospodarki poszczególnych krajów UE. W pierwszej fazie kryzysu Polska nie odczuła bezpośrednio jego skutków, jednak w miarę pogłębiania się tendencji recesyjnych w gospodarce światowej kryzys stopniowo zaczął wpływać także na gospodarkę polską. Początkowo wpływ zaburzeń na światowych rynkach finansowych na gospodarki krajów rozwijających się takich jak Polska był ograniczony głównie do rynków kapitałowych. W 2009r. negatywny wpływ globalnych zjawisk kryzysowych na sytuację makroekonomiczną w Polsce okazał się słabszy niż w większości krajów. Polska była jedynym krajem unijnym o dodatnim wzroście gospodarczym (realny wzrost gospodarczy na poziomie 1,7% w skali roku). Jednakże znacznie niższe niż w latach poprzednich tempo wzrostu (2008r. - 5,0% i 2007r. - 6,8%). wpłynęło negatywnie na rynek pracy i stan finansów publicznych, a także na obniżenie aktywności inwestycyjnej przedsiębiorstw. Wzrost wartości dodanej brutto o 1,7% w skali roku nastąpił w wyniku zwiększenia produkcji w usługach rynkowych o 2,5% i budownictwie o 4,7 %. Spadek produkcji o 1,1 % odnotowano natomiast w przemyśle po raz pierwszy od kryzysu z lat Z danych dotyczących przemysłu i budownictwa wynika, że małe jednostki zatrudniające (poniżej 9 osób) zostały bardziej dotknięte kryzysem niż podmioty średnie i duże. Już II połowie 2008r. w związku z wyraźnym pogorszeniem perspektyw gospodarki światowej nastąpiło pogorszenie się wskaźników koniunktury oraz obniżenie większości miar aktywności gospodarczej w Polsce przy znacznym spadku stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych, zwłaszcza w przemyśle i budownictwie. Niski poziom wykorzystania mocy produkcyjnych (70% w przemyśle, 60% w budownictwie) w 2009r. nie sprzyjał podejmowaniu działalności inwestycyjnej przez przedsiębiorstwa. Nakłady inwestycyjne ogółem przedsiębiorstw były prawie o 12% niższe niż 2008r. Czynnik ten będzie oddziaływał także na decyzje inwestycyjne w bliskiej perspektywie. Znacząca deprecjacja złotego w II połowie 2008 roku była ważnym czynnikiem oddziałującym negatywnie na sytuację finansową podmiotów gospodarczych, a przez to m.in. na ich decyzje o spowolnieniu lub zmniejszeniu konsumpcji lub inwestycji oraz powodowała wzrost wartości zadłużenia w walutach obcych. W przypadku części przedsiębiorstw doprowadziła do dużych strat z tytułu zawartych wcześniej transakcji opcyjnych. Znalazło to odzwierciedlenie w negatywnych wynikach działalności finansowej sektora przedsiębiorstw na przełomie lat 2008 i 2009, którego trend spadkowy został zahamowany w II kwartale 2009r. Nasilenie zjawisk inflacyjnych w 2009r. było mniejsze niż w 2008r. w zakresie cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz cen producentów w budownictwie. Trwający od 2008r. proces osłabiania się złotego łagodził trudną sytuację finansową eksporterów i przyczyniał się do poprawy bilansu płatniczego. Wyniki finansowe przedsiębiorstw w 2009r. były lepsze niż w 2008r. Po wyraźnym osłabieniu w I półroczu 2009r., w ostatnich miesiącach ub. roku nastąpiła poprawa dynamiki produkcji w przemyśle, sprzedaży detalicznej, usług w transporcie i łączności oraz obrotów w handlu zagranicznym. Wybrane wskaźniki obrazujące sytuację społeczno gospodarczą Polski w 2009r: 42

43 niższy wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych r/r (2009r. - 3,5%, 2008r. - 4,2%), spadek produkcji sprzedanej w przemyśle o 3,5% w skali roku, przy spadku na poziomie 3,2 % w odniesieniu do przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 9 osób, stosunkowo niski wzrost produkcji budowlano montażowej o około 3% (w 2008r. wzrost o 12,1%, w 2007r. o 15,5%), niski wzrost sprzedaży detalicznej o 1,3% w odniesieniu do 2008 r. (5%) i 2007r. (7,6%) wyższa liczba nowo utworzonych miejsc pracy (522 tys.) w odniesieniu do 2008r. i znacząco niższa w porównaniu z 2007r. (640 tys.), wzrost stopy bezrobocia rejestrowanego (2008 r. - 9,5%, 2009 r. - 11,9%) oraz liczonego metodologią BAEL (IV kwartał 2008r. - 7,2%, IV kwartał 2009r.10,2%). Sytuacja społeczno - gospodarcza województwa podkarpackiego w roku 2009 na tle sytuacji w kraju Ważnym wskaźnikiem związanym z sytuacją gospodarczą regionu jest poziom bezrobocia. W końcu grudnia 2009r. w urzędach pracy województwa podkarpackiego zarejestrowanych było prawie 142 tys. osób bezrobotnych, tj. o 22,8% więcej niż przed rokiem. Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy w końcu 2009r. stanowili 15,5% ludności aktywnej zawodowo (przed rokiem 13,0%). Wskaźnik ten w województwie podkarpackim w porównaniu do innych województw w kraju jest stosunkowo wysoki (6 miejsce wśród 16 województw). Ponad 60% ogólnej liczby bezrobotnych stanowili mieszkańcy wsi. Bez prawa do zasiłku pozostawało w końcu 2009r. prawie 117 tys. osób. Warto nadmienić, że nie jest to jednak wskaźnik, który wyczerpująco charakteryzuje sytuację na rynku pracy. W województwie podkarpackim występuje większe niż w innych regionach kraju bezrobocie ukryte, które dotyczy głównie terenów wiejskich i słabo zurbanizowanych. Do osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy należą m.in. długotrwale bezrobotni. W końcu grudnia 2009r. ich udział wśród bezrobotnych ogółem wyniósł 49,0% i w odniesieniu do analogicznego okresu ub. roku zmniejszył się o 6,4 pkt. proc. W porównaniu z końcem grudnia 2008r. wzrósł udział osób bezrobotnych w wieku poniżej 25 lat (25,3% wobec 22,7% w 2008r.) oraz osób powyżej 50 roku życia (z 14,9% do 15,0%). W końcu grudnia 2009r. w rejestrze KRUPGN - REGON w województwie podkarpackim zarejestrowano 145 tys. podmiotów gospodarki narodowej (bez jednostek lokalnych) i w porównaniu ze stanem z grudnia 2008r. nastąpił wzrost o 736 podmiotów. Zdecydowana większość podmiotów (138,9 tys., tj. 95,8%) należy do sektora prywatnego. Podmioty z Podkarpacia stanowiły 3,9% ogółu podmiotów zarejestrowanych w Polsce. W I półroczu 2009r. nastąpił spadek podmiotów gospodarczych. Można przypuszczać, iż główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest sytuacja gospodarcza i problemy jakie odnotowały firmy w początkowym okresie kryzysu. Niepewność co do dalszych zdarzeń gospodarczych, problemy finansowe, niestabilna sytuacja społeczna i ekonomiczna, spowodowały że wielu przedsiębiorców zmuszonych zostało do zlikwidowania prowadzonej działalności gospodarczej. Warto odnotować, iż wpłynęło to także na spadek nakładów inwestycyjnych w województwie podkarpackim w okresie styczeń wrzesień 2009r. o 526,4 mln PLN, tj. o 28,5% w odniesieniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wraz z malejącą aktywnością gospodarczą przedsiębiorstw obniżały się dynamiki miar podaży pieniądza oraz kredytów udzielanych przedsiębiorcom. Tempo wzrostu zadłużenia z tytułu posiadania kredytu od połowy 2009r. stopniowo malało. Wielkości nominalne miesięcznych zmian kredytu pozostawały wysokie, jednak był to w dużej mierze efekt deprecjacji złotego z uwagi na dużą wartość kredytów udzielanych w walutach obcych. 43

44 Stan zadłużenia kredytowego przedsiębiorców w województwie podkarpackim w 2009 roku uległ obniżeniu o 13,7% w stosunku do roku 2008 r. Spadek wartości kredytu był z jednej strony związany z niższą aktywnością gospodarczą, a z drugiej strony był wynikiem bardziej restrykcyjnej polityki kredytowej banków komercyjnych. W grudniu 2009r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 216,3 tys. osób i było o 5,7% (w Polsce o 1,8%) niższe niż w grudniu 2008r. W odniesieniu do grudnia 2008r. największy spadek przeciętnego zatrudnienia wystąpił w przetwórstwie przemysłowym (o 10,2%). Wydajność pracy, mierzona produkcją sprzedaną na jednego zatrudnionego była wyższa zarówno w grudniu 2009r. (o 21,7%) jak i w całym 2009r. (o 1,4%) w porównaniu z analogicznymi okresami 2008 roku. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w grudniu 2009r. ukształtowało się na poziomie 2884,45 zł i było o 6,1% wyższe niż w grudniu 2008 roku (w Polsce wyniosło 3652,40 zł i zwiększyło się o 6,5%). Produkcja budowlano-montażowa zrealizowana w grudniu 2009r. była o 14,7% wyższa od uzyskanej w grudniu 2008r. Wszystkie grupy przedsiębiorstw budowlanych wykazały wzrost sprzedaży. W 2009r. oddano do użytkowania 5450 mieszkań, tj. o 196 mieszkań mniej niż w analogicznym okresie ub. roku. W województwie podkarpackim skutki spowolnienia w 2009r. były odczuwalne, co przekłada się na niekorzystne zmiany wielu wskaźników ekonomicznych. Polska jest powiązana z wieloma rynkami zagranicznymi, szczególnie dotyczy to działów gospodarki, które silnie nastawione są na eksport. Rynek wewnętrzny nawet podczas kryzysu nie jest w stanie wchłonąć nadwyżki produkcji. Z danych GUS wynika, że w bardzo dużym stopniu zmniejszyła się produkcja i sprzedaż w głównych dziedzinach gospodarki oraz nastąpiło ograniczenie eksportu. Przekłada się to na spadek inwestycji w kraju, jak i w regionie oraz zmniejszenie zatrudnienia. W celu niwelowania negatywnych skutków kryzysu w województwie podkarpackim podjęto następujące działania: ZWP przyjął Zasady udzielania zaliczek w ramach RPO WP. W ramach RPO WP o zaliczkę mogą ubiegać się jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych oraz beneficjenci działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczość - Wsparcie kapitałowe funduszy (schemat A), których projekty uzyskały dofinansowanie. Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych mogą ubiegać się o zaliczkę w wysokości do 30% wartości dofinansowania, zaś po rozliczeniu całości wykorzystanej zaliczki, beneficjenci mogą ubiegać się o kolejną zaliczkę w kwocie nieprzekraczającej 30% dofinansowania projektu. Beneficjenci działania 1.1 schemat A, Pomocy technicznej, projektów własnych oraz wojewódzkie osoby prawne województwa podkarpackiego mogą ubiegać się o zaliczkę w wysokości do 100% wartości dofinansowania. Komitet Monitorujący RPO WP w dniu 28 stycznia 2009r. zatwierdził zmiany kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP przyjętych uchwał nr 3/I/2008r. z późn. zm. Zmiana przedmiotowych kryteriów dotyczyła: metodologii przyznawania punktów w kryteriach liczbowych, sposobu przyznawania punktów w niektórych z pozostałych kryteriów, zmniejszenia wymaganej do uzyskanej liczby punktów z 40 do 30 w przypadku osi priorytetowej II-VII. Dodatkowo KM RPO WP wprowadził zmianę kryteriów, celem której było uelastycznienie kryteriów, które pozwolą różnorodnym wnioskodawcom w ramach działania 1.4 schemat B osiągnięcie wymaganego 40 punktowego pułapu oceny jakościowej projektów. 44

45 Zwiększenie absorpcji środków wspólnotowych, poprzez podwyższenie łącznej puli środków z EFRR przeznaczonych na dofinansowanie projektów w ogłoszonych konkursach w ramach: osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka (działanie 1.1 B), osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna (działania 2.1 B i 2.1 C), osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom (działania 4.1 A, 4.1 B, 4.2), osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna (działania 5.1 A, 5.1 B, 5.2 A, 5.3 A, 5.3 B) oraz osi priorytetowej VI Turystyka i kultura. Dzięki temu wzrosła liczba projektów, które są realizowane w latach Problemy związane z zadłużeniem jednostek samorządu terytorialnego i pozyskaniem kredytów na realizację inwestycji wpłynęły na duże zainteresowanie zaliczkami. Należy zauważyć, iż niezależnie od działań Instytucji Zarządzającej RPO WP konkurencja na rynku zamówień publicznych spowodowana kryzysem wpłynęła na obniżenie kosztów inwestycji współfinansowanych w ramach RPO WP. 4 W dniu 1 stycznia 2010 roku weszła w życie ustawa o finansach publicznych z 27 sierpnia 2009r., która wprowadziła fundamentalne zmiany w systemie wdrażania Funduszy Europejskich. Dotyczą one przede wszystkim systemu finansowania realizacji programów, ale również systemu instytucjonalnego. Nowe przepisy ustanawiają instytucję Płatnika, którego rolę pełni Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). W nowym systemie środki UE są wyłączone z budżetu państwa. Utworzony został budżet środków europejskich, przeznaczony do finansowania programów operacyjnych. Pieniądze z tego budżetu są przekazywane bezpośrednio do beneficjenta w formie płatności (a nie dotacji rozwojowej) wypłacanej przez BGK. Wypłata uruchamiana jest na podstawie zlecenia wystawianego przez instytucję podpisującą z beneficjentem umowę o dofinansowanie. Nowa ustawa o finansach publicznych przewiduje, że współfinansowanie krajowe, czyli część dofinansowania projektu pochodząca z budżetu państwa jest przekazywana beneficjentowi w formie dotacji celowej przez właściwego dysponenta części budżetowej, bezpośrednio albo za pośrednictwem BGK. Konsekwencją przyjęcia nowego systemu przepływów finansowych dla Instytucji Zarządzającej RPO WP było dostosowanie dokumentów programowych i wytycznych do przepisów ustawy o finansach publicznych oraz aktów wykonawczych, zmiana wzorów umów/decyzji o dofinansowanie projektów, zmiana procedur przekazywania środków oraz ustalenie harmonogramu przepływu środków z Bankiem Gospodarstwa Krajowego Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. z późn. zm Komplementarność z innymi instrumentami RPO WP finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest komplementarny z programami finansowanymi z pozostałych funduszy w ramach polityki spójności tj.: z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. 4 Źródła wykorzystane do przygotowania informacji w pkt 2.7 sprawozdania: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa podkarpackiego, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, styczeń 2010r., - Biuletyn Statystyczny Województwa Podkarpackiego, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, luty 2010r., - Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN, Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, wrzesień 2009r., - Informacja Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Sytuacja społeczno gospodarcza w 2009r., kwiecień 2010r., 45

46 Województwo Podkarpackie korzystać będzie również ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Obszarów Wiejskich (EFRROW) i Europejskiego Funduszu Rybołówstwa (EFR). W celu określenia zakresu interwencji poszczególnych funduszy służyć mają wskazane poniżej mechanizmy koordynacji. Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej W celu wyeliminowania ewentualnego nakładania się interwencji poszczególnych programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, EFRROW i EFR, Instytucja Zarządzająca RPO WP stosuje zapisy Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej dokumentu zaakceptowanego przez Komitet Koordynacyjny NSRO. Ww. dokument jest zestawem kryteriów wskazujących dla określonych typów projektów miejsce (program operacyjny) ich realizacji, w celu uniemożliwienia wielokrotnego finansowania ze środków różnych funduszy UE. Dokument stanowi tabelaryczne zestawienie zidentyfikowanych na etapie programowania wspólnych obszarów interwencji funduszy strukturalnych UE. Poprzez zawarte w nim kryteria demarkacyjne, rozdziela interwencje pomiędzy programami operacyjnymi. Kryteria odnoszą się do zasięgu terytorialnego/charakteru projektów, wartości (kosztów kwalifikowanych) projektów, rodzaju beneficjenta. W 2009r. Komitet Koordynacyjny NSRO kilkakrotnie zatwierdził zmiany Linii demarkacyjnej, mające na celu doprecyzowanie jej zapisów. Modyfikacje dotyczyły między innymi grup beneficjentów mogących realizować projekty w poszczególnych obszarach oraz wysokości progów kwotowych. Przedmiotowy dokument stanowi załącznik do Szczegółowego opisu priorytetów RPO WP. Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności W dniu 17 grudnia 2008r. powołano Grupę roboczą ds. koordynacji i komplementarności, celem której jest m.in. koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata dofinansowanych ze środków Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju. Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności w 2009r. opracowała rekomendacje horyzontalne dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie i koordynację programów operacyjnych NSRO dotyczące m.in. wykorzystania projektów systemowych, opracowania sprawnego systemu komunikacji pomiędzy instytucjami, wyboru projektów, współpracy beneficjentów, powiązania planowanych do realizacji projektów z innymi projektami, zapewnienie koncentracji i synergii wsparcia (podejście zintegrowane), przeprowadzania analiz np. badania ewaluacyjne, w celu zapewnienia efektywnego stosowania mechanizmów służących do zapewnienia komplementarności wsparcia itp. IZ RPO WP wdrażając Program uwzględnia rekomendacje horyzontalne wypracowane przez Grupę roboczą ds. koordynacji i komplementarności przy KK NSRO, w następującym zakresie: Zapewnienie skutecznej i efektywnej komunikacji. Pracownicy IZ RPO WP uczestniczą w grupach roboczych na poziomie krajowym w zakresie przedsiębiorczości, ewaluacji, kontroli, nieprawidłowości, wskaźników realizacji programów i sprawozdawczości. Ponadto w ramach kontroli systemowej przewidziano prowadzenie spotkań, których celem jest opracowanie działań zaradczych mających na celu poprawę skuteczności i efektywności funkcjonowania systemu zarządzania RPO WP oraz wyeliminowanie zidentyfikowanych nieprawidłowości. W związku z powyższym departamenty zaangażowane w realizację RPO WP zobowiązane są na bieżąco analizować sposób 46

47 wykorzystania powierzonych im zadań, rejestrując jednocześnie zidentyfikowane nieprawidłowości i problemy. Wybór projektów. W ramach przyjętych przez Komitet Monitorujący RPO WP kryteriów wyboru projektów uwzględniono kwestie dotyczące komplementarności w zakresie niektórych działań i osi priorytetowych. Przedmiotową kwestię opisano poniżej. Okresowa weryfikacja efektów komplementarności wsparcia w ujęciu sektorowym, regionalnym i funduszowym. Rekomendacja realizowana będzie poprzez badanie ewaluacyjne zaplanowane do realizacji w 2010r. pn. Komplementarność projektów realizowanych w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata z regionalnym układem komunikacyjnym. Aktualizacja indykatywnych list projektów kluczowych. W Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata znajdują się projekty komplementarne względem siebie dotyczące Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej w szpitalach wojewódzkich oraz Samodzielnych Publicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej. Kolejną grupę komplementarnych projektów kluczowych stanowią projekty dotyczące Regionalnego Centrum Transferu Nowoczesnych Technologii Wytwarzania. Projekty ujęte w ww. wykazie mają strategiczne znaczenie dla rozwoju województwa podkarpackiego w ujęciu regionalnym oraz znaczenie ponadregionalne. Założenia dotyczące komplementarności zapisano w RPO WP oraz Szczegółowym opisie osi priorytetowych RPO WP. Ponadto kwestia komplementarności projektów realizowanych ze środków RPO WP została uwzględniona w Kryteriach wyboru projektów finansowanych w ramach RPO WP zatwierdzonych przez Komitet Monitorujący RPO WP tj.: Poprawa dostępności do autostrad, dróg ekspresowych, dróg krajowych, lotnisk, przejść granicznych lub kluczowych regionalnych szlaków transportowych. Komplementarność i spójność sieci kolejowej objętej projektem z regionalnym układem komunikacyjnym. Komplementarność z dotychczasowymi działaniami (kryterium to ma na celu promowanie projektów, które stanowią dopełnienie dotychczas podejmowanych działań w zakresie retencji i opanowania wody). Wielkość obszaru objętego oddziaływaniem projektu (kryterium promować będzie projekty o jak największym obszarze oddziaływania). Poniżej zaprezentowano projekty realizowane w ramach RPO WP, które są komplementarne z projektami realizowanymi w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) na terenie województwa podkarpackiego. 1) Projekt Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie - Poprawa dostępu do szkolnictwa wyższego oraz podniesienie jakości kształcenia w regionie w wyniku rozbudowy i wyposażenia obiektów PWSZ w Krośnie, realizowany jest w osi priorytetowej V Infrastruktura publiczna. Realizacja projektu umożliwi dostęp do kształcenia dla szerokiego grona zainteresowanych osób w zakresie kierunków takich jak: mechanika i budowa maszyn, informatyka. Przedmiotowy projekt jest komplementarny z projektami złożonymi w ramach PO KL: Podnoszę swoje kwalifikacje i wpływam na wzrost poziomu turystyki na Podkarpaciu - organizacja szkoleń zawodowych z zakresu sektora turystyki, sportu i rekreacji, Rzetelnie i profesjonalnie obsługuję nowoczesne maszyny - organizacja szkoleń z zakresu programowania i obsługi obrabiarek sterowanych numerycznie z elementami informatyki. 47

48 Projekty złożone w programie PO KL, dotyczą podnoszenia kwalifikacji osób pracujących, a także dostosowania ich umiejętności zawodowych do potrzeb lokalnego rynku pracy oraz zakładają organizację szkoleń zawodowych (obsługa nowoczesnych maszyn - programowanie i obsługa obrabiarek sterowanych numerycznie z elementami informatyki, obsługa komputera). 2) Projekt Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Jarosławiu pn. Budowa budynku dydaktycznego z biblioteką PWSZ w Jarosławiu, realizacja którego przyczyni się do podniesienia jakości kształcenia oraz podniesienia jakości kwalifikacji zawodowych osób na rynku pracy. Wskazany projekt jest komplementarny z projektem złożonym w ramach PO KL: Poprawa potencjału kadr regionu poprzez wzrost kwalifikacji zawodowych pielęgniarek(- rzy) i położnych. Zasadniczym celem projektu jest dostosowanie kwalifikacji i umiejętności pracujących osób dorosłych do potrzeb regionalnej gospodarki poprzez nabycie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowych. Projekt realizowany w ramach PO KL, dotyczący poprawy potencjału kadr regionu jest zbieżny z celami projektu realizowanego w ramach RPO WP. 3) Projekt Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła pn. Modernizacja Warsztatów Szkolnych Michalickiego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Miejscu Piastowym, dotyczący modernizacji warsztatów szkolnych w zakresie robót budowlanych i zakupu nowoczesnego wyposażenia realizowany w ramach RPO WP, przyczyni się do poprawy dostępności i podniesienia jakości kształcenia poprzez wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów, w tym w szkołach zawodowych poprzez nabycie nowych umiejętności i zwiększenia szans na rynku pracy. Przedmiotowy projekt jest komplementarny z projektami złożonymi w ramach PO KL: SZKOŁA na 6-tkę wdrożenie Programu Rozwoju Michalickiego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Miejscu Piastowym ukierunkowanego na podniesienie jakości kształcenia ogólnego, Wdrożenie Programu Rozwoju Michalickiego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Miejscu Piastowym ukierunkowanego na podniesienie jakości kształcenia zawodowego. Projekty realizowane w ramach PO KL zakładają poprawę dostępności i podniesienia jakości kształcenia poprzez wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów w szkołach zawodowych. Ponadto w Okresowym planie ewaluacji RPO WP na rok 2010r. IZ RPO WP zaplanowała realizację badania ewaluacyjnego pn. Komplementarność projektów realizowanych w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata z regionalnym układem komunikacyjnym, którego głównym celem jest ocena komplementarności projektów działania 2.1 RPO WP z działaniami komunikacyjnymi podejmowanymi w województwie podkarpackim w celu wzmocnienia rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Planowane zakończenie realizacji badania lipiec 2010r. Wnioski i rekomendacje z badania przyczynią się do ewentualnego zwiększenia komplementarności projektów wyłanianych w ramach RPO WP, zapewniających poprawę dostępności komunikacyjnej regionu. Ponadto wyniki ewaluacji mogą odgrywać ważną rolę przy opracowywaniu kształtu przyszłej polityki spójności. W październiku 2009r. Rada Europejska przyjęła Strategię Unii Europejskiej Morza Bałtyckiego. Przyjęcie ww. dokumentu poprzedziły konsultacje (sierpień i wrzesień 2009r.), w proces których zaangażowane były krajowe i regionalne Instytucje Zarządzające Programami Operacyjnymi Celu 1 Konwergencja oraz Instytucja Zarządzająca Programem Południowy Bałtyk w ramach Celu Europejska Współpraca Terytorialna. Ponownie 48

49 konsultacje przeprowadzono w grudniu 2009 r. w oparciu o dokument Guidance Note Practical Suggestions for Operational Programmes, których celem było określenie możliwości IZ w zakresie powiązania i raportowania z działań prowadzonych w ramach poszczególnych Programów Operacyjnych Celu 1 i 3 na rzecz realizacji celów Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego opracowało Tabelę Wpływ projektów realizowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata na strategię UE dla Regionu Morza Bałtyckiego, która stanowi załącznik nr 13 do sprawozdania. Analiza niniejszej tabeli wskazuje, iż projekty realizowane w ramach RPO WP wpisują się w poszczególne obszary priorytetowe Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Biorąc pod uwagę podpisane umowy o dofinansowanie to największa ich liczba wpisuje się w obszar Wdrożenie Small Business Act: promocja przedsiębiorczości, wzmocnienie MŚP oraz podniesienie poziomu efektywnego wykorzystania zasobów ludzkich dotyczącego priorytetu Region Morza Bałtyckiego jako obszar Dobrobytu. Natomiast największa wartość zawartych umów o dofinansowanie dotyczy priorytetu Region Morza Bałtyckiego jako obszar Dostępny i Atrakcyjny w ramach obszaru Wzmocnienie wewnętrznych i zewnętrznych połączeń transportowych. Kryteria wyboru projektów W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP w celu wyeliminowania ewentualnego nakładania się interwencji poszczególnych programów operacyjnych w trakcie przeprowadzania oceny formalnej wniosków złożonych w 2009r. weryfikowała wnioski zgodnie z kryterium dotyczącym kwalifikowalności zakresu rzeczowego oraz finansowego projektów z zapisami załącznika nr 1 Szczegółowego opisu osi priorytetowych RPO WP - Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Jest to kryterium formalne dopuszczające zatwierdzone przez Komitet Monitorujący RPO WP w dniu 3 stycznia 2008r. (tekst jednolity uchwała nr 24/7/09 z 16 września 2009r. z późn. zm.). Ocena występowania podwójnego finansowania projektów na etapie oceny formalnej wniosków prowadzona jest przez pracowników wyboru projektów, zgodnie z zasadą dwóch par oczu. Przedmiotowa ocena prowadzona jest w oparciu o listę sprawdzającą dotyczącą oceny formalnej wniosku o dofinansowanie i dotyczy sprawdzenia każdego wniosku pod względem spełnienia kryteriów określonych w Linii demarkacyjnej. W szczególności uwzględnia sprawdzenie kwalifikowania się projektu do dofinansowania w oparciu o kryteria brzegowe Linii demarkacyjnej dla RPO, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIŚ) i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW). Ponadto analizie podlegają projekty wybrane do dofinansowania w ramach PROW, w przypadku gdy wybór ten został dokonany wcześniej niż w ramach RPO WP. Ponadto instrumentem sprawdzającym możliwość podwójnego dofinansowania jest również obowiązujący załącznik dołączony przez wnioskodawcę do wniosku o dofinansowanie. Jednocześnie na etapie oceny formalnej dokonywana jest weryfikacja ewentualnego występowania podwójnego dofinansowania pomiędzy poszczególnymi działaniami i schematami w ramach RPO WP. Na etapie kontraktacji, beneficjent aktualizuje dane niezbędne do podpisania umowy do dofinansowanie, w tym m.in. źródła finansowania projektu. Deklaracje beneficjentów W 2009r. w ramach ogłoszonego konkursu w działaniu 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) beneficjent był zobowiązany zamieścić we wniosku Formularz dotyczący zgodności projektu z Linią 49

50 demarkacyjną z Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Wymieniony dokument zawierał pytania dotyczące: ubezpieczenia wnioskodawcy w KRUS, miejsca zamieszkania przedsiębiorcy/siedziby lub oddziału wnioskodawcy, kwoty dofinansowania projektu przekraczającej 300 tys. PLN oraz zakresu działalności. Odpowiedzi na powyższe pytania mają wskazać czy w ramach danego projektu nie zostanie naruszona Linia demarkacyjna pomiędzy programami. Ponadto w ramach pozostałych konkursów ogłoszonych w I osi priorytetowej (1.4 schemat A i B) wnioskodawca składał obowiązkowe Oświadczenie o braku współfinansowania (finansowania) projektu z innych wspólnotowych oraz krajowych środków publicznych. Również w ramach ogłoszonych konkursów w II - VI osi priorytetowej RPO WP beneficjent był zobowiązany zamieścić w składanym wniosku oświadczenie wnioskodawcy (i partnerów jeżeli występują) dotyczące braku uzyskania dofinansowania całości lub części projektu z innych publicznych krajowych lub wspólnotowych programów. Wymienione oświadczenia mają na celu wyeliminowanie możliwości podwójnego dofinansowania projektu. Kontrola krzyżowa Celem kontroli krzyżowej jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach RPO WP ponoszonych przez beneficjentów. W systemie kontroli krzyżowej prowadzonej w ramach RPO WP opracowano procedury, w ramach których założono zasady przeprowadzania tego typu kontroli. W ramach systemu zarządzania i kontroli programu z punktu widzenia celu kontroli krzyżowej wyróżnia się następujące jej typy: kontrolę krzyżową RPO WP. kontrolę krzyżową horyzontalną RPO WP z projektami PROW. Ponadto Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (IK NSRO) przeprowadza kontrolę horyzontalną (bez kontroli krzyżowych z projektami PROW 07-13) oraz kontrolę krzyżową międzyokresową, zgodnie z zapisami Wytycznych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli z dnia 22 grudnia 2009r. W niniejszym dokumencie w 2009r. oprócz doprecyzowania wymogów proceduralnych kontroli, dopracowano założenia procedury kontroli krzyżowej, mającej na celu wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności oraz funduszu finansującego rozwój obszarów wiejskich. Zgodnie z ww. wytycznymi IK NSRO prowadzi w trybie comiesięcznym kontrole krzyżowe wydatków beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach co najmniej dwóch programów operacyjnych NSRO (kontrole krzyżowe horyzontalne). Weryfikacje prowadzone są na danych gromadzonych w KSI SIMIK (07-13), a czynności wyjaśniające dokonywane są przy ścisłej współpracy z Instytucjami Zarządzającymi, które m.in. na prośbę IK NSRO przedkładają poświadczone kopie dokumentów finansowo-księgowych. W trybie kwartalnym natomiast prowadzone są kontrole krzyżowe międzyokresowe, czyli kontrole beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach dwóch perspektyw finansowych. Weryfikacje te prowadzone są zarówno przy wykorzystaniu danych z KSI SIMIK (07-13) oraz SIMIK W zakresie procedur kontroli krzyżowych, IK NSRO współpracowała w 2009r. z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W dniu 7 lipca 2009r. zawarto trójstronne Porozumienie o współpracy pomiędzy Ministrem Rozwoju Regionalnego, Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w celu zapewnienia skutecznej i efektywnej kontroli krzyżowej wydatków realizowanych w ramach programów operacyjnych NSRO oraz PROW. Ponadto w 2009r. nawiązano współpracę z Departamentem Rybołówstwa Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, której planowanym efektem jest podpisanie aneksu 50

51 do Porozumienia o współpracy, skutkującego wzajemnym udostępnianiem danych o beneficjentach realizujących projekty w ramach PO RYBY i NSRO. Wymiana danych jest niezbędna do prowadzenia kontroli krzyżowej wydatków beneficjentów ww. programów. Kontrola krzyżowa RPO WP prowadzona jest w trakcie weryfikacji każdego wniosku o płatność, a jej celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach RPO WP ponoszonych przez beneficjentów. W strukturze tut. Urzędu komórkami odpowiedzialnymi za przeprowadzenie tego typu kontroli są: w ramach I osi priorytetowej: Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności beneficjentów w zakresie działania 1.1 oraz Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności beneficjentów w zakresie działania Kontrole krzyżowe w ramach I osi priorytetowej przeprowadzane są przez 13 pracowników. w ramach osi priorytetowych II-VII: Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności projektów w zakresie infrastruktury technicznej, społeczeństwa informacyjnego i spójności wewnątrzregionalnej oraz Oddział rozliczeń i potwierdzania płatności projektów w zakresie ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom, turystyki i kultury oraz infrastruktury społecznej. Kontrole krzyżowe w ramach osi priorytetowych II-VII przeprowadzane są przez 19 pracowników. Kontrole krzyżowe RPO WP dotyczą 100% wniosków o płatność. W okresie sprawozdawczym w ramach RPO WP zweryfikowano 430 wniosków o płatność i załączonych do nich dokumentów z zachowaniem zasady dwóch par oczu. Kontrole krzyżowe prowadzone są w oparciu o dane zarejestrowane w KSI SIMIK (07-13) z dokumentów poświadczających poniesione wydatki, załączonych do wniosków o płatność danego beneficjenta pod kątem przedkładania do finansowania więcej niż jeden raz tego samego dokumentu finansowo-księgowego w ramach tego samego projektu lub innych projektów realizowanych przez tego samego beneficjenta. Pracownicy dokonują kontroli poprzez przeglądanie danych dotyczących wszystkich wniosków o płatność złożonych przez beneficjentów w ramach osi priorytetowych I-VII. Identyfikacja beneficjentów realizujących więcej niż jeden projekt w ramach RPO WP dokonywana jest w oparciu o Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP). Dotychczas kontrola krzyżowa była dokonywana w formie notatki służbowej, w chwili obecnej jest ona elementem listy sprawdzającej. Pracownicy dokonujący czynności kontrolnych w sytuacji stwierdzenia zbieżności dokumentów dokonują pogłębionej weryfikacji biorąc pod uwagę inne dane zawarte w fakturach/dokumentach o równoważnej wartości dowodowej tj. dane wystawcy, przedmiot wydatku. W razie potwierdzenia zbieżności przedstawiony we wniosku o płatność wydatek nie może zostać zrefundowany/rozliczony i zostaje wyłączony z wniosku o płatność, a informacja o zaistniałej sytuacji przekazywana jest zgodnie z właściwością do innych oddziałów Urzędu. Wyniki tej kontroli przechowywane są wraz z dokumentacją wniosku o płatność. Kontrola krzyżowa RPO WP przeprowadzana jest przy weryfikacji każdego wniosku o płatność w związku z powyższym IZ RPO WP nie jest zobowiązana do rejestracji informacji o kontrolach krzyżowych programu w KSI SIMIK (07-13). W okresie sprawozdawczym w trakcie przeprowadzania kontroli krzyżowej RPO WP nie stwierdzono przypadku przedłożenia w ramach wniosku o płatność dwa razy tego samego wydatku, a tym samym nie wykryto nieprawidłowości w powyższym zakresie. Należy podkreślić, iż dotychczas przeprowadzane kontrole krzyżowe dotyczą 100% wniosków o płatność, jednak z uwagi na szybki postęp wdrażania RPO WP oraz zwiększającą się liczbę umów i beneficjentów realizujących więcej niż 1 projekt, a w konsekwencji liczbę faktur oraz równoważnych dokumentów, które podlegają kontroli 51

52 krzyżowej jej dalsze wykonywanie w odniesieniu do wszystkich wniosków o płatność i wszystkich dokumentów staje się coraz bardziej utrudnione. W związku z powyższym rozważana jest możliwości zastąpienia zasad ww. kontroli, kontrolą krzyżową przeprowadzaną na próbie dokumentów. Kontrola krzyżowa horyzontalna RPO WP z projektami PROW Celem tej kontroli jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków na podstawie dokumentów finansowo-księgowych przedkładanych równolegle w ramach RPO WP i PROW. Oddziałem odpowiedzialnym za przeprowadzenie tego typu kontroli w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego jest Oddział kontroli finansowej beneficjentów RPO Departamentu Budżetu i Finansów w ramach osi priorytetowych I-VII tj. 5 pracowników, którzy wchodzą w skład Zespołu Kontrolującego i uczestniczą w czynnościach kontrolnych na miejscu realizacji projektu. Zgodnie z zapisami Opisu metodologii prowadzenia kontroli krzyżowych w ramach osi priorytetowych I-VII RPO WP w zakresie przedmiotowej kontroli pracownicy ww. Oddziału podczas kontroli projektu na miejscu zapewniają sprawdzenie występowania na oryginałach faktur (lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej) adnotacji instytucji wdrażającej PROW o treści: Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Adnotacja potwierdza fakt przedłożenia faktur do refundacji w ramach PROW 07-13, w związku z czym pracownik powyższego Oddziału w ramach czynności wyjaśniających/kontrolnych ustala czy wydatki zostały faktycznie zrefundowane /rozliczone (szczególności poprzez dostęp do systemu OFSA lub zwrócenie się z zapytaniem do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Zakończenie procesu kontroli krzyżowej horyzontalnej z projektami PROW wg ww. metodologii uprawnia pracownika Oddziału kontroli finansowej beneficjentów RPO w ramach osi priorytetowych I-VII do wypełnienia odpowiednich pól dotyczących podwójnego finansowania w ramach standardowej listy sprawdzającej do kontroli projektu na miejscu. Niezależnie od powyższego informacja nt. weryfikacji dokumentów finansowych pod względem podwójnego finansowania umieszczana jest w informacji pokontrolnej, do której dołączane jest oświadczenie beneficjenta, że wydatki finansowe przedłożone do rozliczenia projektu nie zostały sfinansowane i nie będą przedłożone do sfinansowania z innych programów operacyjnych. Jednocześnie w celu zachowania komplementarności działań dotyczących prowadzenia kontroli krzyżowej horyzontalnej z projektami PROW, w Instrukcji do wniosku beneficjenta o płatność wraz z opisem załączników uwzględnione są szczegółowe zasady opisywania oryginałów faktur lub innych dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej (m.in. dokumenty te powinny być opatrzone adnotacją: Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata ) i poświadczania ich kopii za zgodność z oryginałem. Ponadto w pkt 24 wniosku o płatność znajduje się oświadczenie beneficjenta, że zakres rzeczowy objęty wnioskiem o płatność nie uzyskał dofinansowania w ramach innego projektu realizowanego ze środków RPO WP, ani innego programu operacyjnego współfinansowanego ze środków pomocowych Unii Europejskiej. Dodatkowo wyniki tej kontroli przechowywane są w aktach spraw poszczególnych Oddziałów, które je przeprowadzały. Ponadto jako dodatkowe działanie mające na celu wyeliminowanie ryzyka podwójnego finansowania projektów realizowanych przez MŚP w zakresie działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne osi priorytetowej I, listę projektów wybranych do dofinansowania przesłano do Podkarpackiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Rzeszowie (wdrażającego projekty w ramach PROW). Jednocześnie na bieżąco prowadzona jest korespondencja 52

53 dotycząca weryfikacji ewentualnego wsparcia udzielonego konkretnym projektom. Lista projektów wybranych do dofinansowania przesłano również do Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie wdrażającego projekty MŚP w ramach PO KL oraz do Powiatowych Urzędów Pracy udzielających pomocy publicznej dla sektora MŚP ze środków Funduszu Pracy. Niezależnie od ww. czynności kontrolnych, Oddział wsparcia procesu wdrażania osi priorytetowych II-VII RPO WP na prośbę Departamentu w tut. Urzędzie wdrażającego działania PROW weryfikuje wystąpienie ewentualnego wspólnego zakresu rzeczowego pomiędzy projektami w ramach działania 313, 322, 323 Odnowa i rozwój wsi lub 4.31 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacji objętego PROW, a projektami złożonymi w ramach RPO WP. Przy wykonywaniu opisanych wyżej czynności, Oddział korzysta przy tym z posiadanej bazy elektronicznej zawierającej wykaz wszystkich wniosków złożonych i wybranych do dofinansowania w ramach Programu oraz z KSI SIMIK (07-13). Posiadana w Departamencie wdrażającym osie priorytetowe II-VII elektroniczna baza wniosków umożliwia wyszukiwanie konkretnych projektów realizowanych w ramach ww. osi priorytetowych wg kryterium podmiotowego, terytorialnego oraz poszczególnych działań i naborów. Wyniki tej weryfikacji udostępniane są innym Oddziałom Urzędu poprzez zamieszczenie ich na serwerze. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono 16 kontroli krzyżowych horyzontalnych RPO WP z projektami PROW w ramach I osi priorytetowej zaś 9 dotyczyło osi priorytetowych II-VII. Informacja dotycząca stosowania zasady cross - financing (art. 34, ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r.) w poszczególnych osiach priorytetowych w okresie sprawozdawczym została przedstawiona w pkt Realizacja w podziale na priorytety cz. Analiza jakościowa Monitorowanie i ocena W okresie sprawozdawczym system monitorowania i sprawozdawczości był prowadzony zgodnie z Rozporządzeniem Rady (WE) 1083/2006 oraz Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego (ostatnia aktualizacja Wytycznych w dniu 9 czerwca 2009r.). Monitoring rzeczowy i finansowy prowadziły wszystkie instytucje uczestniczące w zarządzaniu i wdrażaniu RPO WP, a także beneficjenci. Sprawozdawczość odbywała się systematycznie i terminowo przez cały okres sprawozdawczy oraz na wszystkich poziomach wdrażania Programu, a także przez poszczególnych beneficjentów. Obowiązek beneficjenta w zakresie sprawozdawczości określa umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełnia część wniosku o płatność, dotycząca przebiegu realizacji projektu. Tym samym beneficjenta zobowiązano do systematycznego monitorowania realizowanego projektu, pomiaru wskaźników produktu i rezultatu. Dane zawarte we wnioskach weryfikowane są przez pracowników pod względem formalnym, merytorycznym, finansowym oraz postępu rzeczowego. Zweryfikowane dane gromadzone są w KSI SIMIK (07-13), który wspiera proces przygotowania sprawozdań w ramach RPO WP. Za system monitorowania i sprawozdawczości w ramach RPO WP odpowiadają następujące departamenty/oddziały: Departament Rozwoju Regionalnego Oddział monitoringu i ewaluacji, Oddział naboru projektów w zakresie VIII osi priorytetowej RPO, Departament Wspierania Przedsiębiorczości Oddział sprawozdawczości osi priorytetowej I RPO, Departament Wdrażania Projektów Infrastrukturalnych RPO Oddział umów i sprawozdawczości osi priorytetowych II-VII RPO. 53

54 Komitet Monitorujący RPO WP Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata (Komitet) został powołany przez Zarząd Województwa Podkarpackiego uchwałą nr 75/1216/07 z 20 listopada 2007r. Komitet wraz z IZ RPO WP prowadzi monitorowanie Programu, które gwarantuje realizację określonych w nim celów strategicznych i cząstkowych. Prawidłowy przebieg procesu monitorowania pozwala m.in. na bieżąco śledzić postęp finansowy Programu, odpowiednio wcześnie reagować na występujące trudności i nieprawidłowości oraz pozyskiwać dane niezbędne w procesie oceny, przyczyniając się w konsekwencji do zapewnienia odpowiedniej jakości wdrażania Programu. W Komitecie zapewniono uczestnictwo przedstawicieli strony samorządowej, strony rządowej oraz partnerów społeczno gospodarczych. Przy wyborze członków Komitetu uwzględniono zasady partnerstwa oraz równości szans, które realizowane są m. in. poprzez uczestnictwo w pracach Komitetu przedstawicieli dwóch organizacji pozarządowych zajmujących się problemami osób upośledzonych umysłowo oraz dzieci z nadpobudliwością psychoruchową. W okresie sprawozdawczym odbyło się 5 posiedzeń Komitetu. W dniu 28 stycznia 2009r. odbyło się IV posiedzenie Komitetu, podczas którego członkowie Komitetu przyjęli Protokół z III posiedzenia Komitetu (uchwała nr 12/IV/09) oraz zaktualizowane Wytyczne w zakresie przygotowania Lokalnych Programów Rewitalizacji uwzględniających kryteria i wskaźniki wyznaczania obszarów na których mogą być realizowane projekty z zakresu rewitalizacji ze szczególnym uwzględnieniem mieszkalnictwa (uchwała nr 14/IV/09). Podczas spotkania przedstawiono również zmiany kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP w zakresie metodologii przyznawania punktów w kryteriach liczbowych, sprecyzowania niektórych kryteriów, wyeliminowania ograniczeń dot. kwot dofinansowania i liczby składanych wniosków oraz zmniejszenia wymaganego do osiągnięcia pułapu przy ocenie merytorycznej z 40 do 30 punktów w ramach osi priorytetowych II-VII. W trakcie dyskusji członkowie Komitetu składali uwagi do proponowanych zmian, a następnie Komitet zatwierdził zmiany kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP uwzględniające część zgłoszonych podczas posiedzenia poprawek (uchwała nr 13/IV/09). Ponadto na spotkaniu przedstawiono informację nt. stanu realizacji RPO WP, informację nt. spotkania rocznego z Komisją Europejską, a także Okresowy Plan Ewaluacji RPO WP na 2009 rok. Na zakończenie zaprezentowano wyniki badań ewaluacyjnych przeprowadzonych na zlecenie IZ RPO WP pn.: Analiza aktywności samorządów gminnych i powiatowych województwa podkarpackiego w wykorzystywaniu funduszy strukturalnych oraz Analiza systemu zarządzania i kontroli RPO WP na lata W dniu 16 marca 2009r. odbyło się V posiedzenie Komitetu, podczas którego członkowie Komitetu przyjęli protokół z IV posiedzenia (uchwała nr 15/V/09). Ponadto na posiedzeniu zaprezentowano Sprawozdanie okresowe z realizacji RPO WP za II półrocze 2008r. W trakcie dyskusji przedstawiciele IPOC złożyli cztery wnioski formalne, które poddane pod głosowanie, zostały odrzucone. Komitet przyjął również autopoprawkę do Sprawozdania, a następnie zatwierdził ww. dokument (uchwała nr 16/V/09). W dalszej części posiedzenia Komitet przyjął zmiany kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP zatwierdzonych uchwałą nr 3/I/2008 z dnia 3 stycznia 2008r. późn. zm. w części dotyczącej kryterium merytoryczno-technicznego w zakresie trwałości projektu (uchwała nr 17/V/09). 54

55 W dniu 15 czerwca 2009r. odbyło się VI posiedzenie Komitetu, podczas którego członkowie Komitetu przyjęli Protokół z V posiedzenia Komitetu (uchwała nr 18/VI/09). Ponadto podczas przedmiotowego posiedzenia zaprezentowano Sprawozdanie roczne z realizacji RPO WP za 2008 rok, które wraz z autopoprawką zostało jednogłośnie zatwierdzone przez członków Komitetu (uchwała nr 19/VI/09). Komitet zatwierdził również zmiany kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP w części dotyczącej kryteriów merytoryczno technicznych, jakościowych w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (uchwała nr 20/VI/09). Na posiedzeniu przedstawiono propozycję zmian RPO WP umożliwiających aplikowanie o środki jednostkom organizacyjnym państwowej straży pożarnej, co jest istotne w kontekście osiągnięcia jednego z nadrzędnych celów osi priorytetowej IV, jakim jest zapobieganie zagrożeniom naturalnym i technologicznym. Jednak ze względu na brak opinii Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w przedmiotowej sprawie, nie było możliwe podjęcie uchwały podczas posiedzenia. Członkowie Komitetu zostali poinformowani, że po otrzymaniu ww. opinii uchwała zostanie przesłana w celu zatwierdzenia jej w trybie obiegowym, zgodnie z procedurą przewidzianą w Regulaminie Komitetu. W związku z powyższym pismem znak: RR.II.KS.0748/1-14/09 z 30 czerwca 2009r. przesłano członkom Komitetu projekt uchwały w sprawie zatwierdzenia zmian RPO WP. Podczas posiedzenia zaprezentowano również wyniki Analizy zagrożeń województwa podkarpackiego w kontekście przedmiotowych zmian RPO WP oraz przedstawiono informację nt. stanu realizacji RPO WP. W dniu 16 września 2009r. odbyło się VII posiedzenie Komitetu, podczas którego członkowie Komitetu przyjęli Protokół z VI posiedzenia Komitetu (uchwała nr 22/VII/09) oraz jednogłośnie zatwierdzili Sprawozdanie okresowe z realizacji RPO WP za I półrocze 2009r. (uchwała nr 23/VII/09). Podczas spotkania członkowie Komitetu zatwierdzili również zmiany kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP w zakresie I osi priorytetowej działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu Schemat B Projekty pozainwestycyjne (uchwała nr 24/VII/09). Zaproponowane zmiany kryteriów dotyczyły zwiększenia liczby kryteriów z czterech do sześciu, odniesienia ich do działalności wnioskodawcy oraz rozbicia kryteriów złożonych na pojedyncze. Ponadto na spotkaniu przedstawiono informację nt. uchwały nr 21/VI/09 z 14 lipca 2009r. w sprawie zatwierdzenia zmian RPO WP podjętej przez Komitet w trybie obiegowym, a także informację nt. stanu realizacji Programu. Zaprezentowano również informację nt. zgodności realizacji Programu z prawodawstwem krajowym i unijnym w aspekcie ochrony środowiska. Na zakończenie przedstawiono stan wdrożenia rekomendacji badań ewaluacyjnych zrealizowanych w 2008r. tj. Analiza aktywności samorządów gminnych i powiatowych województwa podkarpackiego w wykorzystywaniu funduszy strukturalnych oraz Analiza systemu zarządzania i kontroli RPO WP na lata W dniu 3 grudnia 2009r. odbyło się VIII posiedzenie Komitetu, podczas którego członkowie Komitetu przyjęli protokół z VII posiedzenia (uchwała nr 25/VIII/09). Ponadto na posiedzeniu zaprezentowano zmiany RPO WP w zakresie zarządzania finansowego, które następnie zostały zatwierdzone przez Komitet (uchwała nr 26/VIII/09). Ww. zmiany spowodowane są nowelizacją ustawy o finansach publicznych, która wyodrębniła środki UE z budżetu Państwa oraz wprowadziła Instytucję Płatnika, której funkcję od 1 stycznia 2010r. pełni Bank Gospodarstwa Krajowego. W dalszej części posiedzenia Komitet przyjął zmiany kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP w zakresie I osi priorytetowej działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Schemat A Wsparcie kapitałowe funduszy oraz V osi priorytetowej działania 5.1 Infrastruktura edukacyjna Schemat B System oświaty (uchwała nr 27/VIII/09). 55

56 Zmiany kryteriów w zakresie działania 1.1 Schemat A polegały na zachowaniu dwóch dotychczasowych kryteriów, a wprowadzeniu trzech nowych, które bardziej analizują stan instytucji aplikujących o fundusze. Natomiast zmiany w zakresie działania 5.1 Schemat B polegały na rezygnacji z dwóch najbardziej prorynkowych kryteriów, pozostawieniu czterech dotychczasowych, zmodyfikowanych o liczbę przyznawanych w ramach nich punktów oraz dodaniu pięciu nowych. Ponadto podczas posiedzenia członkom Komitetu przekazano informację nt. kryteriów wyboru finansowanych operacji w ramach RPO WP w zakresie działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Schemat B Drogi powiatowe w kontekście wątpliwości zgłoszonych podczas kontroli przeprowadzonej przez Urząd Kontroli Skarbowej w Rzeszowie. Przedstawiono również informację nt. stanu realizacji RPO WP oraz zaprezentowano wyniki badania ewaluacyjnego pn.: Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN. Instytucja Zarządzająca RPO WP zapewniła odpowiedni poziom organizacji pracy i obsługi Komitetu Monitorującego, co w znacznym stopniu przyczyniło się do podniesienia efektywności i jakości pracy członków Komitetu. Lista uchwał Komitetu podjętych w 2009r. stanowi załącznik nr 12 do sprawozdania. Ewaluacja Za prowadzenie ewaluacji odpowiada Jednostka Ewaluacyjna RPO WP umiejscowiona w Departamencie Rozwoju Regionalnego. W procesie ewaluacji ważną rolę odgrywa powołana uchwałą nr 82/1335/07 ZWP z dnia 18 grudnia 2007r. Grupa sterująca procesem ewaluacji RPO WP. Skład osobowy Grupy tworzą przedstawiciele Departamentów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego oraz jednostek ewaluacyjnych programów realizowanych w regionie (PO KL, PO RPW). Członkowie Grupy uczestniczą w procesie ewaluacji Programu, tj. m.in. przy formułowaniu, realizacji oraz wykorzystywaniu wyników badań ewaluacyjnych. W okresie sprawozdawczym odbyły się 3 posiedzenia Grupy, których przedmiotem były konsultacje wstępnych raportów metodologicznych badań ewaluacyjnych, wstępnych wyników badań ewaluacyjnych oraz aktualizacji Planu ewaluacji i projektu Okresowego planu ewaluacji RPO WP na rok Członkowie Grupy zostali zaangażowani w przygotowanie oraz realizację badań ewaluacyjnych, otrzymywali niezbędne dokumenty i materiały, jak również uczestniczyli w II regionalnej konferencji ewaluacyjnej. Jednostka Ewaluacyjna RPO WP współpracowała w zakresie ewaluacji z podmiotami zaangażowanymi w proces ewaluacji programów operacyjnych realizowanych w regionie - Instytucją Zarządzającą PO RPW oraz Instytucją Pośredniczącą PO KL, jak również jednostkami ewaluacyjnymi innych RPO. Współpraca z IZ PO RPW oraz IP PO KL ukierunkowana m.in. na sprawny przepływ informacji pomiędzy powyższymi podmiotami, jak również wymianę doświadczeń przebiegała w głównej mierze w ramach prac Grupy sterującej procesem ewaluacji RPO WP. Współpraca z KJO oraz IK RPO odbywała się głównie poprzez bieżącą wymianę informacji i doświadczeń oraz uczestnictwo w pracach tematycznych roboczych grup sterujących ewaluacją na poziomie NSRO, Grupy Sterującej Ewaluacją PO RPW oraz Grupy Sterującej Ewaluacją kwestii horyzontalnych 16 RPO. Ponadto IZ RPO WP współpracowała z partnerami społeczno-gospodarczymi w ramach Komitetu Monitorującego RPO WP, w którego gestii leży m.in. monitorowanie procesu ewaluacji Programu. W okresie objętym sprawozdaniem przedstawiciele partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych oraz organizacji pozarządowych pełniący funkcje członków Komitetu Monitorującego RPO WP, który odpowiada m.in. za monitorowanie postępów realizacji ewaluacji Programu, zostali zapoznani z podstawowymi dokumentami programowymi 56

57 regulującymi kwestie ewaluacji RPO WP, tj. Planem Ewaluacji RPO WP, Okresowym Planem Ewaluacji RPO WP na rok 2010 jak również Informacją roczną w zakresie ewaluacji RPO WP za rok Wyniki zrealizowanych badań ewaluacyjnych zaprezentowano na posiedzeniach Komitetu Monitorującego RPO WP oraz przekazano do KJO i Instytucji Koordynującej Regionalne Programy Operacyjne (IK RPO). Wszystkie raporty z badań ewaluacyjnych upubliczniono za pośrednictwem strony internetowej IZ RPO WP w ramach której funkcjonuje zakładka Ewaluacja. Ponadto opracowano artykuł nt. organizacji i funkcjonowania systemu ewaluacji RPO WP oraz zrealizowanych w 2008 r. badań ewaluacyjnych, który opublikowano w regionalnym dodatku do Gazety Wyborczej. Ponadto zgodnie z zapisami wytycznych nr 6 Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata z 30 maja 2007r. IZ RPO WP sporządziła Okresowy plan ewaluacji RPO WP na rok 2010, przyjęty uchwałą Nr 245/4709/09 z dnia 22 grudnia 2009 r. W 2009 roku IZ RPO WP planuje przeprowadzić 3 badania ewaluacyjne: - System wskaźników Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata , - Komplementarność projektów realizowanych w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata z regionalnym układem komunikacyjnym, - Aktywność beneficjentów w ubieganiu się o dofinansowanie projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Przeprowadzane w 2009r. badania ewaluacyjne odpowiadają celom szczegółowym RPO WP, a tym samym jego celowi głównemu. Ewaluacje odbywały się głównie w oparciu o istniejące potrzeby (zarówno strategiczne jak i operacyjne), a ich wyniki wykorzystywane są w celu najlepszego dopasowania realizowanych przedsięwzięć do realnych potrzeb oraz efektywnego wydatkowania środków. W okresie objętym sprawozdaniem Instytucja Zarządzająca RPO WP przeprowadziła trzy badania ewaluacyjne. Badanie Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN zostało przeprowadzone w okresie czerwiec wrzesień 2009r. przez firmę Instytut Wiedzy i Innowacji Fundacja. Celem badania było określenie i ocena wpływu realizacji RPO WP na wybrane wskaźniki makroekonomiczne gospodarki województwa podkarpackiego za pomocą regionalnego modelu HERMIN. Raport zawiera rekomendacje dotyczące kierunków rozwoju regionalnego modelu HERMIN województwa podkarpackiego, konieczności przeprowadzenia dalszych prac eksperckich nad jego udoskonaleniem. Drugie badanie pn. Ocena naborów przeprowadzonych w 2008 roku i zakładanego wpływu ich efektów na realizację celów RPO WP zostało przeprowadzone w okresie sierpień grudzień 2009r. przez firmę InfoAudit Sp. z o.o. we współpracy z Wrocławską Agencją Rozwoju Regionalnego S.A. Celem badania było poddanie ocenie sprawności funkcjonowania systemu wyboru projektów na przykładzie naborów przeprowadzonych w ramach RPO WP w 2008r. Ocenę naborów przeprowadzono w kontekście zakładanego wpływu ich efektów na realizację celów RPO WP. Ponadto analizie poddano oszacowane wartości wskaźników osi priorytetowej VIII Pomoc techniczna, celem ich modyfikacji i dopasowania do celów Programu. Trzecie badanie pn. Analiza sprawności przepływów finansowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata zostało przeprowadzone w okresie wrzesień grudzień 2009r. przez firmę PSDB Sp. z o.o. Celem badania była ocena skuteczności funkcjonowania systemu przepływów finansowych w ramach RPO WP. 57

58 Wybór wykonawców badań ewaluacyjnych przeprowadzonych w 2009r. nastąpił w oparciu o zapisy ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004r. (Dz. U nr 223 poz z późn. zm.) oraz procedury wewnętrzne Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. W zakresie wyboru Wykonawców zachowano równość szans oraz zastosowano czytelne kryteria wyboru. Tabela. Najistotniejsze rekomendacje z ww. badań ewaluacyjnych przyjęte do wdrożenia przez IZ RPO WP. Rekomendacja Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN Raport końcowy nie zawiera rekomendacji dotyczących realizacji RPO WP. Ocena naborów przeprowadzonych w 2008 roku i zakładanego wpływu ich efektów na realizację celów RPO WP 1. Przesunięcie alokacji do schematu 4.1.A kosztem schematu 4.1.B. 2. Przesunięcie alokacji do schematu 1.1.B kosztem schematu 1.4.A. 3. Organizacja szkoleń specjalistycznych dla beneficjentów z zakresu przygotowania poszczególnych elementów wniosku. W celu skrócenia etapu oceny należy sporządzać instrukcję dla beneficjentów w wyjątkowo 4. precyzyjny i zrozumiały sposób, tak, aby zwiększyć odsetek wniosków, które nie wymagają uzupełnień. Organizacja szkoleń specjalistycznych zgodnie z potrzebami zgłaszanymi przez 5. wnioskodawców (w szczególności z zakresu 1.4.A, gdzie zaobserwowano nikłe zainteresowanie wnioskodawców projektami w ramach pierwszego konkursu). Organizacja szkoleń specjalistycznych zgodnie z potrzebami zgłaszanymi przez 6. wnioskodawców (w szczególności w ramach 5.1.B w zakresie działań związanych z edukacją przedszkolną na terenach wiejskich). 7. Wydłużenie okresu na nanoszenie poprawek do wniosku np. do 10 dni kalendarzowych. 8. Weryfikacja kryteriów oceny jakościowej w działaniu 1.4 schemat A. Sprecyzowanie kryterium oceny jakościowej Poprawa dostępności do autostrad, dróg 9. ekspresowych, dróg krajowych, lotnisk, przejść granicznych lub kluczowych regionalnych szlaków transportowych oraz ewentualnego włączenia tego kryterium w zakres kryterium Wpływ na rozwój gospodarczy, szczególnie w przypadku działania 2.1 schemat C. Sprecyzowanie kryterium oceny jakościowej w ramach działania 4.2 Praktyczne możliwości 10. wykorzystania projektu w polityce zagospodarowania przestrzennego oraz ewentualne obniżenie wagi tego kryterium. Sprecyzowanie kryterium oceny jakościowej w ramach działania 5.1 schemat B Wpływ projektu 11. na poprawę wydajności energetycznej budynków i zwiększenia wydajności produkcji, transmisji oraz dystrybucji ciepła i elektryczności oraz ewentualne obniżenie wagi tego kryterium. Zmiana docelowej wartości wskaźnika Liczba projektów zrealizowanych w ramach osi 12. priorytetowej proponowane wartości wskaźnika: w roku ; w roku ; w roku Zmiana docelowej wartości wskaźnika Liczba pracowników, których wynagrodzenia są 13. refundowane w ramach pomocy technicznej proponowane wartości wskaźnika: w roku ; w roku ; w roku Zmiana docelowej wartości wskaźnika Liczba szkoleń i konferencji dla beneficjentów Programu proponowane wartości wskaźnika: w roku ; w roku ; w roku Analiza sprawności przepływów finansowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Propozycja rozważenia możliwości skrócenia procedury poświadczania wniosków o płatność poprzez wprowadzenie możliwości równoległego sprawdzania i weryfikacji wniosku o płatność przez dwóch pracowników (np. poprzez możliwość przekazywania części wniosku do 1. weryfikacji przez pierwszego pracownika). Skrócenie tej procedury może się odbyć również poprzez połączenie czasu trwania takich czynności jak: zatwierdzenie i akceptacja z czynnościami poprzednimi (czynności te mogłyby być wskazane, jako odrębne, ale musiałyby być zrealizowane w czasie przewidzianym dla 58

59 Finansowanie krzyżowe W okresie sprawozdawczym w ramach ogłoszonych konkursów beneficjent wypełniając wniosek o dofinansowanie/wniosek o płatność musiał określić czy korzysta z crossczynności poprzedniej). Niezbędne jest uzupełnienie stanowisk pracy o brakujący sprzęt i oprogramowanie, w tym przede wszystkim drukarki i fax. Rozwiązaniem, które w znacznym stopniu mogłoby uchronić beneficjentów przez ryzykiem popełniania błędów arytmetycznych może być planowane wprowadzenie generatora wniosków płatniczych. Do uniknięcia wpisywania przez beneficjentów błędnego formatu daty może się przyczynić z jednej strony określenie w instrukcji wypełniania wniosku o płatność, jaki format daty jest prawidłowy. Ponadto również w tym przypadku pomocne może się okazać wprowadzenie Generatora wniosków o płatność, w którym format daty byłby narzucany odgórnie. W celu uniknięcia błędów dot. wskazywania nieprawidłowej odpowiedzi odnośnie zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych, popełnianych przez beneficjentów, pytania należy redagować w formie twierdzącej. Zatem pytania: Czy w trakcie realizacji projektu, w okresie objętym wnioskiem o płatność nie zastosowano kryteriów dyskryminacyjnych w trakcie zatrudnienia? oraz Czy w trakcie realizacji projektu, w okresie objętym wnioskiem o płatność nie zastosowano kryteriów dyskryminacyjnych w trakcie wyłaniania wykonawcy? należy przeredagować w następujący sposób: Czy w trakcie realizacji projektu, w okresie objętym wnioskiem o płatność zastosowano kryteria dyskryminujące w trakcie zatrudnienia? oraz Czy w trakcie realizacji projektu, w okresie objętym wnioskiem o płatność zastosowano kryteria dyskryminujące w trakcie wyłaniania wykonawcy?. Oczywiście na tak przeredagowane pytania odpowiedzą prawidłową, tj. odpowiedzią wskazującą na zgodność realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych będzie odpowiedź nie. W celu uniknięcia pojawiania się problemu dot. złożenia wniosku o płatność w wersji czarnobiałej, w przypadku, gdy we wniosku zastosowano logotypy kolorowe, w przyszłości logotypy powinny zostać umieszczone we wniosku o płatność stosownie dla wersji czarno-białej. Pomiędzy wysoką samooceną i oceną znajomości procedur przez pracowników, a zgłaszanymi potrzebami szkoleniowymi nie musi zachodzić bezpośrednia sprzeczność, jednak zgłaszane potrzeby szkoleniowe pracowników odpowiedzialnych za rozliczenia i płatności należy wziąć pod uwagę podczas planowania przyszłych szkoleń dla pracowników IZ RPO WP. Tę rekomendację uznano za kluczową właśnie z powodu nadchodzących zmian w systemie przepływów finansowych. Propozycja dokonania zmian w dokumentach, zwłaszcza w IW IZ RPO WP, Opisie Systemu Zarządzania i Kontroli, niezwłocznie po wydaniu aktów wykonawczych do ustawy oraz po zmianie właściwych wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego. Oznaczać to będzie konieczność zmian pod dużą presją czasu, jednak jest to kwestia niezależną od IZ RPO WP, na której przebieg Instytucja nie ma wpływu. W ramach rozpowszechniania wiedzy i informacji nt. ewaluacji, Instytucja Zarządzająca RPO WP zorganizowała w dniu 16 października 2009r. II regionalną konferencję ewaluacyjną Rzeszów W konferencji stanowiącej kontynuację działań zainicjowanych w 2008 roku, uczestniczyli m.in. przedstawiciele administracji samorządowej, Agencji Rozwoju Regionalnego, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Instytucji Zarządzających RPO oraz szkolnictwa wyższego w regionie. Prelegenci przedstawili m.in.: system ewaluacji polityk publicznych w Polsce z uwzględnieniem kluczowych wniosków wynikających z procesu ewaluacji polityki spójności oraz wyzwań stojących przed tym procesem, system wskaźników, ich rolę, etapy budowy oraz główne problemy, zagadnienia poświęcone pomiarowi procesów innowacyjnych oraz charakterystykę ewaluacji innowacji, warsztat metodologiczny ewaluacji, konstrukcję oraz funkcjonowanie modeli makroekonomicznych stosowanych w Polsce, jak również zastosowanie modelu HERMIN na przykładzie wykorzystywania funduszy unijnych w województwie podkarpackim. 59

60 financingu. W przypadku korzystania z finansowania krzyżowego opisuje, co będzie przedmiotem tego zadania, określa krąg odbiorców oraz podaje metodologię kalkulacji kosztu objętego instrumentem. Podczas oceny przy pomocy Listy sprawdzającej weryfikuje się działania związane z zastosowaniem instrumentu elastyczności w zakresie dopuszczalności dla danego działania/schematu zgodnie ze Szczegółowym opisem osi priorytetowych RPO WP. Realizacja projektów z zakresu cross-financingu jest czynnikiem ryzyka, który jest brany pod uwagę przy planowaniu kontroli u beneficjenta. W okresie sprawozdawczym nie zakontraktowano projektów, dla których przewidziano udziału wydatków podlegających mechanizmowi cross-financingu, zatem nie jest możliwe zaprezentowanie wielkości środków wykorzystanych w tym zakresie. Krajowy System Informatyczny KSI SMIK (07-13) W roku 2009 całość Systemu KSI SIMIK (07 13) przeniesiono do MRR. Wcześniej Ministerstwo Finansów było dostawcą systemu, natomiast MRR pełniło rolę głównego użytkownika systemu. Całe zasoby systemu jak i opieka techniczna nad systemem obecnie znajduje się w MRR. Do Systemu KSI SIMIK (07-13) ma dostęp 181 pracowników Instytucji Zarządzającej RPO WP. Dane do systemu wprowadzane są na bieżąco przez pracowników Departamentów zaangażowanych w realizację RPO WP. W 2009 roku MRR organizowało szkolenia dla pracowników Instytucji Zarządzających RPO, związane z obsługą Systemu KSI SIMIK (07 13) (dotyczące Cyklu Życia Projektu w Systemie), aplikacją służącą do tworzenia raportów Oracle Discoverer Plus oraz spotkania z AM IZ RPO. W 2009 roku przeprowadzono szereg audytów dotyczących jakości wprowadzonych danych do KSI SIMIK (07 13). Audyty te były cyklicznie przeprowadzane przez MRR i obejmowały dane zawarte w poszczególnych modułach systemu: wniosek o dofinansowanie, umowy oraz wnioski o płatność. Równocześnie były przeprowadzane audyty dotyczące aktywności kont użytkowników systemu. Lokalny System Informatyczny (LSI) W związku z zmieniającymi się wytycznymi zarówno po stronie IZ RPO WP, jak i MRR, LSI RPO WP w 2009 roku przeszedł liczne modyfikacje w celu dostosowania go do aktualnych wymagań. Prace związane z całkowitym dostosowaniem systemu do potrzeb pracowników Instytucji trwają nadal. W 2009 roku większość naborów ogłoszonych przez IZ RPO WP obejmujących osie priorytetowe II VII przeprowadzono za pomocą Generatora Wniosków LSI RPO WP. Jedyną możliwością złożenia wniosku w naborach przez wnioskodawców było dostarczenie zarówno wersji papierowej jak i elektronicznej wygenerowanej z GW LSI RPO WP. Podczas całego roku w związku z licznymi modyfikacjami systemu, system przeszedł szereg testów zarówno po stronie wykonawcy systemu jak i po stronie Instytucji Zarządzającej RPO WP Krajowa rezerwa wykonania Punkt 2.8 nie dotyczy sprawozdania za 2009r. 60

61 3. Realizacja w podziale na priorytety 3.1. Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka Celem niniejszej osi jest tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki opartej na wiedzy. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: wsparcie dla rozwoju przedsiębiorstw poprzez zwiększenie dostępności do zewnętrznych źródeł dofinansowania, rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu, stworzenie warunków dla rozwoju gospodarczego i wzrostu potencjału innowacyjnego w regionie oraz transferu wiedzy, zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i wsparcie aktywności w zakresie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej. Realizacja wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, 1.2 Instytucje otoczenia biznesu, 1.3 Regionalny system innowacji, 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu, Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację I osi priorytetowej wynosi 25,4% alokacji EFRR na RPO WP Realizacja celów i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji priorytetu Tabela 4.1 Postęp rzeczowy wg priorytetów programu Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka stanowi załącznik nr 4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W ramach I osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym ogłoszono konkursy w ramach działań: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) oraz 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu Projekty inwestycyjne (schemat A) i Projekty pozainwestycyjne (schemat B). W 2009r. w osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka liczba wniosków ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 489 na łączną wartość dofinansowania ,44 euro ( ,16 PLN), zaś od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 490 wniosków o wartości ,13 euro ( ,85 PLN). W okresie sprawozdawczym oraz narastająco od początku wdrażania programu zatwierdzono do realizacji 394 projekty o wartości wnioskowanego dofinansowania ,29 euro ( ,05 PLN). W 2009r. oraz od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2009r. podpisano 316 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,23 euro ( ,05 PLN), co stanowi 17,65% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej. W okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu Instytucja Zarządzająca RPO WP zatwierdziła 126 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę ,74 euro ( ,42 PLN), w tym wartość dofinansowania z EFRR wyniosła ,99 euro ( ,52 PLN). Ponadto w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2009r. na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,80 euro ( ,22 PLN). 61

62 Wykres 12. Postęp w realizacji osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka liczba i wartość dofinansowania wniosków poprawnych pod względem formalnym. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Wykres 13. Postęp w realizacji osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka liczba i wartość dofinansowania w zatwierdzonych wnioskach. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 62

63 Wykres 14. Postęp w realizacji osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka liczba i wartość dofinansowania z EFRR w zawartych umowach o dofinansowanie. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Opis postępu rzeczowego przedstawiono poniżej w ramach poszczególnych działań ww. osi priorytetowej. W ramach I osi priorytetowej udział środków przeznaczonych na realizację celów Strategii Lizbońskiej wynosi 99,41%. Cel osi priorytetowej jest spójny z priorytetami Strategii Lizbońskiej w obszarze dotyczącym przedsiębiorczości oraz innowacji. Aby pomyślnie zostały spełnione założenia Strategii Lizbońskiej oraz osiągnięty cel osi priorytetowej, niezbędne jest stworzenie przyjaznego otoczenia instytucjonalno-legislacyjnego i finansowego dla dynamicznego rozwoju przedsiębiorczości, zwiększenia konkurencyjności i generowania innowacji zwłaszcza w MŚP. W związku z powyższym w ostatnim czasie w kraju realizowano reformy, które miały największe znaczenie zarówno na poziomie makroekonomicznym tj. finanse publiczne, rynek pracy, jak i mikroekonomicznym np. wsparcie dla innowacji. Prace legislacyjne skupiono więc głównie w następujących obszarach: reformy finansów publicznych (działania obejmujące rozwiązania legislacyjne i proceduralne wpływające na sprawniejsze oraz efektywniejsze zarządzanie środkami publicznymi), reformy systemu wsparcia innowacji (przyjęto przepisy wprowadzające ułatwienia w korzystaniu z ulg dla przedsiębiorców m.in. w zakresie możliwości wspierania wdrożeń nowych technologii, ulgi podatkowej na zakup nowych technologii, uzyskiwania statusu centrum badawczo-rozwojowego), uproszczeń prawa w celu rozwoju przedsiębiorczości (przyjęto rozwiązania zmierzające do usunięcia barier w prowadzeniu działalności gospodarczej), reformy systemu świadczeń społecznych (wprowadzono zmiany w systemie emerytalno-rentowym oraz w służbie zdrowia, ustanowiono jednolite standardy świadczenia usług rynku pracy na rzecz bezrobotnych i pracodawców itp.), rozwoju kapitału ludzkiego (tworzenie ram legislacyjnych i instytucjonalnych dla systemu kształcenia ustawicznego oraz instrumentów bezpośredniego wsparcia na rzecz beneficjentów), wprowadzania warunków konkurencji w sektorze elektroenergetycznym. W dalszym ciągu są niezbędne kolejne reformy, które zostały zapisane w obecnie obowiązującym KPR. Reformy KPR będą przeprowadzone m.in. 63

64 w zakresie priorytetu dotyczącego Innowacyjnej gospodarki. Realizacja działań w tym obszarze pozwoli na rozwój sektorów i gałęzi o dużej wartości dodanej oraz wysokiej innowacyjności, co będzie miało istotny wpływ na długofalowy wzrost gospodarczy. Działania realizowane w ramach I osi priorytetowej RPO WP, jak również jej cele są zgodnie z priorytetem Innowacyjna gospodarka KPR, w szczególności z: działaniem 2. Poprawa konkurencyjności nauki poprzez reformę systemu finansowania i funkcjonowania jednostek naukowych. Przedmiotowe działanie skierowane jest na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy, która wymaga stworzenia efektywnej sieci połączeń pomiędzy instytucjami naukowymi i przedsiębiorstwami. Jednym z warunków niezbędnych do zapewnienia właściwych ram dla rozwoju tej współpracy oraz opartych na niej firm innowacyjnych jest dostęp do odpowiedniej jakości infrastruktury informatycznej, kapitału ludzkiego oraz środków finansowych. działaniem 3. Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R), w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. W ramach ww. działania realizowane będą zadania, których celem jest stworzenie przedsiębiorstw innowacyjnych mogących skutecznie konkurować w ramach globalnej gospodarki. W celu wspierania tego procesu, administracja publiczna powinna stworzyć warunki i instrumenty ułatwiające wdrażanie nowych technologii oraz rozwój przedsiębiorstw na bazie innowacyjnych pomysłów. Zatem w ramach działania realizowane będą m.in. zadania tj.: stworzenie i wdrożenie systemu implementacyjnego Strategii Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata , wsparcie projektów w zakresie kształtowania gotowości inwestycyjnej przedsiębiorców, wspieranie powstawania i rozwoju klastrów przemysłowych, opracowanie instrumentu na rzecz zwiększenia zatrudniania pracowników badawczo - rozwojowych w przedsiębiorstwach itp. Ww. cele priorytetu Innowacyjnej gospodarki KRP są zgodne z celami działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości oraz 1.3 Regionalny system innowacji I osi priorytetowej. Projekty zakontraktowane w ramach osi priorytetowej I Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka dotyczą następujących kategorii interwencji: 5, 6, 7, 8, 9, 14, 15. Wszystkie wymienione kategorie realizują założenia Strategii Lizbońskiej, zgodnie z Tabelą wydatków w ramach poszczególnych kategorii earmarking u stanowiącą załącznik nr 19 do RPO WP. Należy zaznaczyć, iż w kryteriach wyboru finansowych operacji w I osi priorytetowej przyjętych przez Komitet Monitorujący RPO WP przewidziano dodatkowe punkty dla projektów, które wykazują innowacyjny charakter, zgodność z celami Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Podkarpackiego na lata , a także których realizacja ma wpływ na podniesienie konkurencyjności gospodarki regionu lub też gdy w ramach projektu mają zastosowanie innowacje inne niż technologiczna oraz gdy wnioskodawca prowadzi udokumentowaną współpracę w ramach klastra, inkubatora technologicznego, inkubatora przedsiębiorczości, parku naukowo-technologicznego, parku przemysłowego, izby gospodarczej, stowarzyszenia branżowego, platformy technologicznej. Realizacja m.in. takich projektów przyczynia się do osiągnięcia celów Strategii Lizbońskiej. Od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2009r. w I osi zakontraktowano 316 umów o dofinansowanie o łącznej wartości dofinansowania z EFRR wynoszącej ,23 euro ( ,05 PLN), co stanowi 25,34% wkładu przeznaczonego na realizację w ramach ww. kategorii interwencji. Ww. wartość dotyczy realizacji dwóch kategorii earmarking: B+RT, innowacje przedsiębiorczość. I oś priorytetowa obejmuje 5, 6, 7, 8, 9 kategorie interwencji czyli usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw, wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji i procesów przyjaznych dla 64

65 środowiska, inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji, inne inwestycje w przedsiębiorstwa oraz inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP. W ramach ww. kategorii zakontraktowano kwotę o wartości dofinansowania UE wynoszącą ,13 euro ( ,84 PLN), co stanowi 29,05% wkładu przeznaczonego na ich realizację. Społeczeństwo informacyjne, obejmuje 14 i 15 kategorię interwencji w ramach I osi priorytetowej i dotyczy usług i aplikacji dla MŚP oraz innych działań mających na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne użytkowanie. W ramach tego obszaru zakontraktowano kwotę o wartości dofinansowania UE wynoszącą ,11 euro ( ,21 PLN), co stanowi 1,23% wkładu przeznaczonego na realizację 14 i 15 kategorii. Wykres 15. Stan kontraktacji I osi priorytetowej w kategoriach earmarking u. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Na koniec grudnia 2009r. w ramach I osi priorytetowej płatności zrealizowane na rzecz beneficjentów wyniosły ,80 euro ( ,22 PLN), co stanowi 4,34% środków przeznaczonych na lizbońskie kategorie interwencji. Przedmiotowa kwota dotyczyła 7, 8 kategorii interwencji tj. obszaru B+RT, innowacje, przedsiębiorczość ,33 euro ( ,20 PLN), i stanowi 1,56% wydatków przeznaczonych na obszar B+RT, innowacje przedsiębiorczość oraz 14 i 15 kategorii czyli Społeczeństwa informacyjnego ,47 euro ( ,02 PLN), która to wartość stanowi 0,06% wydatków przeznaczonych na obszar Społeczeństwo informacyjne. Przestrzeganie zasady równości szans w zakresie projektów realizowanych w I osi priorytetowej określane jest już na etapie złożenia wniosku o dofinansowanie, w którym wnioskodawca opisuje, w jaki sposób realizowany przez niego projekt będzie miał wpływ na politykę równych szans. Wnioskodawca deklaruje także, że zasady polityk wspólnotowych będą przez niego przestrzegane. Ponadto realizacja zasady równości szans posiada odzwierciedlenie w kryteriach merytoryczno technicznych oceny projektów. Każde przedsięwzięcie będące przedmiotem wniosku o dofinansowanie ze środków funduszy strukturalnych musi wykazać się pozytywnym wpływem lub brakiem wpływu na zagadnienia związane z ochroną środowiska, równością szans, budową społeczeństwa informacyjnego. Co do zasady dofinansowania nie może uzyskać przedsięwzięcie, które oddziałuje negatywnie na którąkolwiek z ww. zasad. Niespełnienie m.in. tego kryterium skutkuje odrzuceniem projektu. Dofinansowanie może uzyskać więc wnioskodawca, który zapobiega wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. 65

66 Kolejnym etapem weryfikacji stosowania przedmiotowej zasady jest etap przygotowania dokumentów niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie, do której beneficjent zobowiązany jest dołączyć Deklarację odnośnie stworzonych nowych miejsc pracy z podziałem na płeć. Dodatkowo w trakcie realizacji projektu beneficjent we wniosku o płatność przedkłada informację o zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych, w którym ma obowiązek podać informację m.in. czy projekt realizowany jest zgodnie z zasadami niedyskryminowania w trakcie zatrudnienia, jak również czy projekt realizowany jest zgodnie z zasadami niedyskryminowania w trakcie wyłaniania wykonawcy. W przypadku gdy beneficjent udzieli odpowiedzi wskazujących na nieprzestrzeganie polityk wspólnotowych w tym ww. zasady, zobowiązany jest opisać na czym polegały nieprawidłowości oraz wskazać podjęte działania naprawcze. Ponadto kontrole na zakończenie realizacji projektu wykorzystują listy sprawdzające, w których zamieszczono pytania dotyczące zachowania zasady równości szans. Wymagane jest, aby przedmiotowy wskaźnik został wybrany w każdym złożonym projekcie. Na podstawie zadeklarowanych przez beneficjentów wskaźników dotyczących liczby utworzonych miejsc pracy z podziałem na kobiety i mężczyzn oraz wyników kontroli monitorowany jest postęp realizacji I osi priorytetowej, a także przestrzeganie opisanej zasady. Poniżej zaprezentowano przykłady realizacji ww. zasady w projektach w ramach działania 1.1 schemat B. 1) Mikroprzedsiębiorstwo zajmujące się produkcją zniczy realizuje projekt dotyczący produkcji biodegradowalnych korpusów zniczy, co wymaga wdrożenia nowej technologii i zakupu nowej linii technologicznej. W ramach projektu planowane jest zatrudnienie 4 kobiet i 3 mężczyzn. Ponadto firma wdrażając projekt będzie realizować politykę równych szans poprzez eliminację barier w następujących aspektach: Równość w procesie rekrutacji pracowników. Firma stosuje klarowny sposób rekrutacji pracowników, opierając go na modelu kompetencji. Ogłoszenia o wolnych miejscach pracy i poszukiwanych pracownikach publikowane są z dużym wyprzedzeniem. Okres minimum 2 miesięczny powoduje, że z informacją o poszukiwanych pracownikach może zapoznać się potencjalnie duża grupa kandydatów i kandydatek. Informacje o poszukiwanych pracownikach zamieszczane są w gazetach o zasięgu lokalnym, urzędach pracy, internecie, na wyższych uczelniach, tym samym wspierany będzie lokalny rynek pracy. Ogłoszenia o pracę wskazują szczegółowo na wymagania wobec kandydata, kandydatek. Firma prowadzi rekrutację w oparciu o profesjonalne narzędzia rekrutacyjne, które nie różnicują kandydatów ze względu na płeć, urodę, wiek lub inne czynniki. Równość w zakresie wynagradzania i premiowania. Firma posiada jasne i czytelne zapisy w regulaminie pracy i regulaminie wynagrodzeń, gdzie ograniczone są możliwości arbitralnego stosowania wynagrodzeń i premiowania pracowników. Równość szans w procesie rozwoju zawodowego, awansów i wynagradzania. Firma posiada jasno określony system szkoleń kompetencyjnych oraz kierowania na szkolenia zewnętrzne. Rodzaje szkoleń dostosowane są do braków kompetencyjnych pracowników oraz ujęte w rocznym planie szkoleń. Ponadto firma prowadzi szkolenia w czasie pracy pracowników umożliwiając tym samym osobom z obowiązkami rodzinnymi udział w szkoleniach. 2) Firma produkcyjna średniej wielkości działająca w branży metalowej realizuje projekt, którego głównym celem jest zmiana procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie jaka osiągnięta zostanie poprzez wprowadzenie zmechanizowanej linii do produkcji belek czołowych wykorzystywanych w budowie wózków kolejowych Y25. Projekt ma pozytywny wpływ na realizacje polityk horyzontalnych UE w tym równości szans i niedyskryminacji 66

67 zgodnie z art. 16 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, w szczególności w zakresie zapewnienia wyrównywania szans kobiet i mężczyzn, absolwentów, osób niepełnosprawnych oraz pracowników po 50 roku życia. W ramach projektu planowane jest stworzenie 7 nowych, trwałych miejsc pracy (dla 4 kobiet i 3 mężczyzn) oraz utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia. Rekrutacja będzie opierać się na kryteriach kwalifikacji zawodowych oraz umiejętnościach niezbędnych na danym stanowisku pracy zgodnie z przepisami prawa. O przyjęciu pracownika nie będą decydować płeć, narodowość, niepełnosprawność, wyznanie. Pracownicy zostaną poinformowani o przepisach dot. równego traktowania. Zakupiona innowacyjna linia technologiczna i urządzenia w zakresie wymagań stanowiskowych i funkcjonalnych będą bezpieczne i nieuciążliwe w obsłudze dla kobiet i osób niepełnosprawnych, z uwagi na zaawansowanie technologiczne i możliwość centralnego sterowania poprzez system informatyczny. W 2009r. w ramach I osi priorytetowej wskaźnik Liczba utworzonych miejsc pracy osiągnął wartość 61 EPC (szt.), w tym 12 dotyczy miejsc pracy dla kobiet. Zakontraktowane w ramach przedmiotowej osi umowy o dofinansowanie będą systematycznie wraz z postępem w ich realizacji przedkładały się na konkretne efekty rzeczowe, w związku z tym przewiduje się, iż realizacja projektów objętych umowami w końcowym etapie realizacji Programu przyczyni się do osiągnięcia/stworzenia ok ,5 nowych miejsc pracy EPC, w tym 540,5 dla kobiet. Zasada partnerstwa w ramach I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka realizowana była poprzez współpracę z Podkarpacką Radą Innowacyjności (PRI) organem opiniodawczo-doradczym ZWP, któremu przedkładane są wnioski o dofinansowanie związane z innowacyjnością, celem zaopiniowania. Projekty kluczowe Zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 27 października 2009r. w ramach I osi priorytetowej realizowanych będzie 16 projektów kluczowych na łączną kwotę dofinansowania w wysokości 104,89 mln euro (432,64 mln PLN), co stanowi 36,34% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach osi priorytetowej. W ramach I osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka podpisano pre-umowy na następujące indywidualne projekty kluczowe: Budowa, rozbudowa i modernizacja bazy naukowo-badawczej Politechniki Rzeszowskiej, Uniwersyteckie Centrum Innowacji i Transferu Wiedzy Techniczno Przyrodniczej, Przyrodniczo Medyczne Centrum Badań Innowacyjnych, Regionalne Centrum Transferu Nowoczesnych Technologii Wywarzania Powiat Mielecki. Wartość ww. pre-umów ogółem wyniosła ,18 euro ( PLN), w tym wartość dofinansowania z EFRR wyniosła ,43 euro ( PLN), co stanowi 25,42% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach I osi priorytetowej. W ramach niniejszej osi przewiduje się zastosowanie instrumentu finansowania krzyżowego ponieważ niezbędnym warunkiem skuteczności niektórych przedsięwzięć infrastrukturalnych, w szczególności dotyczących wsparcia kapitałowego przedsiębiorczości na zaawansowane technologie i innowacyjne inwestycje oraz kompleksowego zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej i obsługi potencjalnych inwestorów, jest podjęcie działań towarzyszących, polegających na edukacji, szkoleniu, itp. skierowanych m.in. do przedsiębiorców, instytucji otoczenia biznesu oraz administracji publicznej. Poziom finansowania krzyżowego zgodnie 67

68 z art. 34. ust. 2 Rozporządzenia (WE) na 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. nie przekroczy 10% finansowania wspólnotowego I osi priorytetowej. W związku z tym, iż w okresie sprawozdawczym nie zakontraktowano projektów, dla których określono % udział wydatków podlegający cross-financingowi, nie jest możliwe zaprezentowanie wielkości środków wykorzystanych na mocy przedmiotowego artykułu w ramach osi priorytetowej Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka. Działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Celem działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości jest wsparcie rozwoju istniejących przedsiębiorstw poprzez zwiększenie dostępności do zewnętrznych źródeł finansowania. Na przedmiotowe działanie składają się następujące schematy: A. Wsparcie kapitałowe funduszy, B. Bezpośrednie dotacje inwestycyjne. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach ww. działania na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki został przeznaczony na realizację przedmiotowego działania wynosi 11,59% alokacji EFRR na RPO WP. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości stanowi załącznik nr 4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym ogłoszony został nabór wniosków ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości - Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B). Na realizację projektów w ramach konkursu przewidziano do rozdysponowania kwotę ,26 euro ( PLN) z tego ,25 euro ( PLN) dla mikroprzedsiębiorstw ,01 euro ( PLN) dla małych przedsiębiorstw oraz ( PLN) dla średnich przedsiębiorstw. Maksymalny poziom dofinansowania projektów jako procent wydatków kwalifikowanych objętych dofinansowaniem wynosił 70% (mikro i małe przedsiębiorstwa) i 60% (średnie przedsiębiorstwa) zgodnie z mapą pomocy. W okresie od 30 czerwca 2009r. do 4 września 2009r., złożono 855 wniosków (1 wniosek został wycofany przez beneficjenta w trakcie naboru) na łączną kwotę dofinansowania ,31 euro ( PLN), tj. 554,89% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów, w tym 446 wniosków złożonych zostało przez mikroprzedsiębiorców, 295 przez małych przedsiębiorców zaś 112 złożyli średni przedsiębiorcy natomiast 1 wniosek nie miał określonego statusu MŚP. W okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu w ramach działania 1.1 pozytywnie pod względem formalnym oceniono 472 wnioski na łączną wartość dofinansowania ,28 euro ( ,56 PLN). W okresie sprawozdawczym oraz narastająco od początku wdrażania Programu zatwierdzono do realizacji 380 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania ,93 euro ( ,59 PLN). W 2009r. oraz od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2009r. podpisano 303 umowy na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,42 euro ( ,13 PLN), co stanowi 38,62% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach działania. W okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu Instytucja Zarządzająca RPO WP w ramach działania 1.1 zatwierdziła 126 wniosków beneficjentów o płatność na łączną kwotę ,74 euro ( ,42 PLN), w tym wartość 68

69 dofinansowania z EFRR wyniosła ,99 euro ( ,52 PLN). Ponadto w okresie sprawozdawczym oraz od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2009r. na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,80 euro ( ,22 PLN). W dniu 15 września 2009r. ZWP podjął uchwałę w sprawie zwiększenia wysokości dostępnych środków z EFRR w ramach I edycji naboru w działaniu 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) do kwoty ,26 euro ( ,37 PLN). Ponadto w dniu 10 listopada 2009r. ZWP przyjął uchwałę nr 233/4453/09 w sprawie zmiany uchwały nr 193/3677/09 z dnia 26 maja 2009r. w sprawie dokonania oceny strategicznej i wyboru projektów do dofinansowania z EFRR w ramach I edycji konkursu w działaniu 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B), odstępując od dofinansowania projektów i podpisania umów o dofinansowanie z 22 wnioskodawcami. Wśród najważniejszych przyczyn powyższej decyzji można wymienić: niekompletność dokumentacji niezbędnej do podpisania umowy o dofinansowanie, dobrowolną rezygnację wnioskodawców podyktowaną sytuacją ekonomiczną lub uzyskaniem dofinansowania w ramach innych programów operacyjnych. Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym postęp rzeczowy wykazano w odniesieniu do 15 zakończonych projektów, które stanowią 4,75% liczby podpisanych umów w ramach I osi priorytetowej. W badaniu Ocena naborów przeprowadzonych w 2008r. i zakładanego wpływu ich efektów na realizację celów RPO WP na podstawie zatwierdzonych wniosków o dofinansowanie stwierdzono, że zakładane wskaźniki na rok 2010 są możliwe do osiągnięcia dzięki wdrożeniu projektów wybranych do realizacji w trakcie naborów w 2008r. Analizy przeprowadzone przez Departament Wspierania Przedsiębiorczości wskazują, że wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego dla MŚP dla roku 2015 może zostać nie osiągnięta biorąc pod uwagę pozostałą alokację i średnią wartość realizowanych projektów. Dla wskaźnika Liczba utworzonych miejsc pracy (brutto, zatrudnienie w pełnym wymiarze godzin, wynik wsparcia inwestycyjnego przedsiębiorstw) w chwili obecnej nie istnieje zagrożenie realizacji celów założonych dla roku 2010, 2013 i Na koniec okresu sprawozdawczego ww. wskaźnik osiągnął wartość 61 EPC (szt.), co stanowi 13% wartości docelowej w 2010r. Biorąc pod uwagę liczbę zakontraktowanych projektów oszacowano, iż wartość tego wskaźnika w 2010r. wyniesie 1 403,5 EPC (szt.), co stanowi 307,79% wartości docelowej w 2010r., natomiast 62% w 2015r. (w tym: kobiety 533,5 EPC (szt.), co stanowi 234% wartości docelowej w 2010r., natomiast 47% w 2015r., mężczyźni 870 EPC (szt.), co stanowi 382% wartości docelowej w 2010r., natomiast 76% w 2015r., na obszarach wiejskich 601 EPC (szt.), co stanowi 376% wartości docelowej w 2010r., natomiast 75% w 2015r.). Natomiast wartość wskaźnika Dodatkowe inwestycje wykreowane dzięki wsparciu dla roku 2010 ze względu na stan realizacji Programu może zostać nie osiągnięta. W przyszłym okresie sprawozdawczym w działaniu 1.1 planuje się w ramach ogłoszonych konkursów wniosków przeprowadzenie oceny złożonych wniosków oraz kontynuowanie procesu podpisywania umów, co będzie miało znaczący wpływ na wartość wskaźników ww. działaniu. Cel działania jest spójny z priorytetem Strategii Lizbońskiej i KPR w obszarze dotyczącym przedsiębiorczości oraz innowacji. W związku z powyższym w ramach przedmiotowego 69

70 działania zakontraktowane projekty dotyczą 6, 7, 8, 9, 14 i 15 kategorii interwencji, których wartość dofinansowania z EFRR wyniosła ,42 euro ( ,13 PLN), co stanowi 31,41% wkładu przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej w ramach ww. kategorii interwencji. Przedmiotowa wartość dotyczy dwóch obszarów: B+RT, innowacje przedsiębiorczość wartość środków z EFRR zakontraktowanych w tym obszarze projektów wyniosła ,31 euro ( ,92 PLN), Społeczeństwo informacyjne - wartość środków z EFRR zakontraktowanych w tym obszarze projektów wyniosła ,11 euro ( ,21 PLN). Na koniec grudnia 2009r. w dzianiu 1.1 zrealizowano płatności na rzecz beneficjentów w wysokości ,80 euro ( ,22 PLN). Przedmiotowa kwota dotyczyła 7 i 8 kategorii interwencji tj. obszaru B+RT, innowacje przedsiębiorczość oraz 14 i 15 kategorii interwencji czyli obszaru Społeczeństwo informacyjne. W działaniu 1.1 ma zastosowanie zasada cross-financingu zgodnie z art. 34 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. Uwzględniając zapisy Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata wydatki w zakresie cross-financingu nie mogą przekroczyć 5% finansowania wspólnotowego danego projektu. Z uwagi na fakt, iż w okresie sprawozdawczym nie zakontraktowano projektów, dla których określono % udział wydatków podlegający cross-financingowi, nie jest możliwe zaprezentowanie wielkości środków wykorzystanych na mocy przedmiotowego artykułu w ramach ww. działania. Działanie 1.2 Instytucje otoczenia biznesu Celem działania 1.2 Instytucje otoczenia Biznesu jest rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach ww. działania na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki został przeznaczony na realizację przedmiotowego działania wynosi 1,8% alokacji EFRR na RPO WP. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.2 Instytucje otoczenia biznesu stanowi załącznik nr 4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono naboru wniosków w ramach działania 1.2 Instytucje otoczenia biznesu. W związku z tym nie jest możliwe zaprezentowanie postępu w realizacji wskaźników rzeczowych i finansowych. W głównej mierze czynnikiem uniemożliwiającym ogłoszenie konkursu w ramach przedmiotowego działania było późne wejście w życie (II połowa 2009r.) rozporządzenia w zakresie pomocy publicznej. Ogłoszenie naboru wniosków na podstawie harmonogramu z dnia 15 grudnia 2009r. zaplanowano na kwiecień 2010r. Dane dotyczące postępu rzeczowego i finansowego niniejszego działania zostaną przedstawione w sprawozdaniu za 2010r. Ponieważ nie rozpoczęto procedury naboru wniosków o dofinansowanie, kontraktacji oraz nie dokonano płatności na rzecz beneficjentów nie jest możliwe zaprezentowanie procentowego udziału poniesionych wydatków, w tym na realizację Strategii Lizbońskiej w ramach działania 1.2. Działanie to poprzez stymulowanie rozwoju przedsiębiorczości nawet jeśli, w niektórych sytuacjach nie posiada innowacyjnego charakteru (większość firm w warunkach polskiej gospodarki nie wytwarza innowacyjnych produktów i usług to jednak korzysta z innowacyjnych narzędzi produkcji czyli tym samym wspiera wzrost innowacyjności 70

71 gospodarki), może zostać zakwalifikowane jako pro-lizbońskie czyli spójne z celami Strategii Lizbońskiej. W ramach niniejszego działania ma zastosowanie zasada cross-financingu zgodnie z art. 34. Ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. Uwzględniając zapisy Szczegółowego opisu priorytetów RPO WP wydatki w zakresie cross-financingu nie mogą przekroczyć 5% finansowania wspólnotowego danego projektu. Z uwagi na fakt, iż w okresie sprawozdawczym nie ogłoszono konkursów, w ramach ww. działania nie jest możliwe zaprezentowanie wielkości środków wykorzystanych na mocy przedmiotowego artykułu. Działanie 1.3 Regionalny system innowacji Celem działania 1.3 Regionalny system innowacji jest stworzenie warunków do rozwoju gospodarczego i wzrostu potencjału innowacyjnego w regionie oraz transferu wiedzy. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach ww. działania na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki został przeznaczony na realizację przedmiotowego działania wynosi 8,67% alokacji EFRR na RPO WP. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działanie 1.3 Regionalny system innowacji stanowi załącznik nr 4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono naboru wniosków w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji zatem nie jest możliwe zaprezentowanie postępu w realizacji wskaźników rzeczowych i finansowych. W głównej mierze czynnikiem uniemożliwiającym ogłoszenie konkursu i powodującym utrudnienia we wdrażaniu przedmiotowego działania był brak, a następnie opóźniający się termin wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczorozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych. Ogłoszenie naboru wniosków na podstawie harmonogramu z dnia 15 grudnia 2009r. zaplanowano na lipiec 2010r. Dane dotyczące postępu rzeczowego i finansowego niniejszego działania zostaną przedstawione w sprawozdaniu za 2010r. Postęp rzeczowy W powyższy działaniu w przypadku wskaźników Liczba projektów z zakresu B&R oraz Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi należy stwierdzić, iż założenia przyjęte w Programie mogą zostać osiągnięte w mniejszym stopniu niż przewidziano ponieważ alokacja przeznaczona na działanie 1.3 Regionalny system innowacji tj euro zostanie zakontraktowana niemalże w całości przez projekty kluczowe, których wartość dofinansowania z EFRR wynosi 93,65 mln euro, co stanowi 95,04% dostępnej alokacji z EFRR w ramach ww. działania. Zaznaczyć należy, że zgodnie z harmonogramem z dnia 15 grudnia 2009r. nabór wniosków w ramach działania 1.3 zaplanowano na lipiec 2010r. Zgodnie z Indykatywnym wykazem indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata z dnia 27 października 2009r. w ramach działania 1.3 w okresie sprawozdawczym podpisano 4 pre-umowy dotyczące przygotowania 71

72 indywidualnych projektów kluczowych. Całkowita wartość projektów wg pre-umów wyniosła ,18 euro ( PLN), w tym wartość dofinansowania z EFRR ,43 euro ( PLN), co stanowi 74,45% dostępnej kwoty alokacji z EFRR przewidzianej w ramach działania 1.3 oraz 25,42% alokacji na I oś priorytetową. W związku z tym, iż w ramach działania 1.3 nie rozpoczęto procedury naboru wniosków o dofinansowanie, kontraktacji oraz nie dokonano płatności na rzecz beneficjentów nie jest możliwe przedstawienie informacji nt. poniesionych wydatków, w tym na realizację Strategii Lizbońskiej. Jednym z kluczowych warunków trwałego zwiększenia konkurencyjności regionu oraz stworzenia podstaw do długofalowego przyspieszonego rozwoju gospodarczego jest zwiększenie innowacyjności gospodarki województwa poprzez wspieranie rozwoju nauki, współpracy pomiędzy sferą nauki i gospodarki oraz popieranie postępu technologicznego i innowacji. Dlatego też w ramach działania wsparcie uzyskają w szczególności przedsięwzięcia z zakresu regionalnej i lokalnej infrastruktury wsparcia innowacji oraz tworzenia i rozwoju procesów innowacyjnych w gospodarce regionu. Założenia te są zbieżne z priorytetem Strategii Lizbońskiej (rozwój wiedzy i innowacji na rzecz wzrostu gospodarczego). W ramach niniejszego działania ma zastosowanie zasada cross-financingu zgodnie z art. 34 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. Uwzględniając zapisy Szczegółowego Opisu Priorytetów RPO WP wydatki w zakresie cross-financingu nie mogą przekroczyć 5% finansowania wspólnotowego danego projektu. Z uwagi na fakt, iż w okresie sprawozdawczym nie ogłoszono konkursów, w ramach ww. działania nie jest możliwe zaprezentowanie wielkości środków wykorzystanych na mocy przedmiotowego artykułu. Działanie 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu Celem działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu jest zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i wsparcie aktywności w zakresie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej. Na przedmiotowe działanie składają się następujące schematy: A. Projekty inwestycyjne, B. Projekty pozainwestycyjne. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach ww. działania na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy jaki przeznaczono na realizację ww. działania wynosi 3,34% alokacji EFRR na RPO WP. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka, działania 1.4 Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu stanowi załącznik nr 4 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym ogłoszono nabory wniosków w ramach działania 1.4 Promocja gospodarcza i inwestycyjna regionu Projekty inwestycyjne (schemat A) oraz Projekty pozainwestycyjne (schemat B). W działaniu 1.4 Promocja gospodarcza i inwestycyjna regionu - Projekty pozainwestycyjne (schemat B) ogłoszono konkurs wniosków w okresie od 31 marca 2009r. do 18 maja 2009r., Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w konkursie wyniosła ,94 euro ( PLN). Złożono 44 wnioski na łączną kwotę wnioskowanego dofinansowania ,31 euro ( ,38 PLN), co stanowi 82,89% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. 72

73 Ponadto w okresie od 30 grudnia 2009r. do 31 marca 2010r. ogłoszono konkurs w ramach ww. działania dotyczący Projektów inwestycyjnych (schemat A). Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w konkursie wynosi ,48 euro ( ,18 PLN). W okresie sprawozdawczym w ramach działania 1.4 oceniono pozytywnie pod względem formalnym 17 wniosków na łączną wartość dofinansowania ,16 euro ( ,60 PLN), zaś od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 18 wniosków o wartości ,85 euro ( ,29 PLN). W okresie sprawozdawczym oraz narastająco od początku wdrażania Programu zatwierdzono do realizacji 14 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania ,36 euro ( ,46 PLN). W 2009r. oraz od początku realizacji Programu do dnia 31 grudnia 2009r. podpisano 13 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,82 euro ( ,92 PLN), co stanowi 0,27% dostępnej kwoty alokacji z EFRR w ramach działania. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach działania nie zatwierdzono wniosków o płatność końcową, w związku z tym nie wykazano postępu w osiągnięciu wskaźników rzeczowych. Dane dotyczące postępu rzeczowego zostaną przedstawione w sprawozdaniu za 2010r. Przedmiotowe działanie obejmuje projekty inwestycyjne (kompleksowe uzbrojenie i przygotowanie terenów inwestycyjnych) oraz projekty pozainwestycyjne, jak udział w targach, wystawach, realizację przedsięwzięć promocyjnych w szczególności markowych produktów województwa. Działanie 1.4 wpisuje się w priorytety Strategii Lizbońskiej (rozwój wiedzy i innowacyjności). Stymulowanie rozwoju firm może przyczynić się do tworzenia większej liczby miejsc pracy. Projekty, które zakontraktowano w ramach działania 1.4 dotyczą w całości obszaru B+RT, innowacje, przedsiębiorczość i kategorii interwencji 5 tj. usług w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw, których wartość dofinansowania z EFRR wyniosła ,82 euro ( ,92 PLN), co stanowi 0,27% wkładu przeznaczonego na realizację Strategii Lizbońskiej w ramach 5 kategorii interwencji. W ramach ww. działania przewiduje się zastosowanie zasady cross-financingu zgodnie z art. 34. ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) na 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. Uwzględniając zapisy Szczegółowego Opisu Priorytetów RPO WP wydatki w zakresie cross-financingu nie mogą przekroczyć 10% finansowania wspólnotowego danego projektu. W okresie sprawozdawczym nie zakontraktowano projektów, dla których przewidziano % udział tego wydatków podlegający cross-financingowi, zatem nie jest możliwe zaprezentowanie wielkości środków wykorzystanych na mocy tego artykułu w ramach działania Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze a) Istotnym problemem utrudniającym wdrażanie I osi priorytetowej był brak rozporządzeń w zakresie pomocy publicznej, które stanowią podstawę prawną do jej stosowania w ramach następujących działań: 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Wsparcie kapitałowe funduszy (schemat A) oraz 1.2 Instytucje otoczenia biznesu. Do aktów prawnych, o których mowa powyżej, należy zaliczyć: Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 20 maja 2009r. w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2009r. Nr 85, poz. 719), które weszło w życie 5 czerwca 2009r. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 czerwca 2009r. w sprawie udzielania pomocy przez fundusze pożyczkowe i doręczeniowe w ramach regionalnych 73

74 programów operacyjnych (Dz. U. z 2009r. Nr 105, poz. 874), które weszło w życie 2 lipca 2009r. Po wejściu w życie ww. rozporządzeń podjęto działania polegające na przygotowaniu dokumentacji konkursowej w ramach działań 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Wsparcie kapitałowe funduszy (schemat A) oraz 1.2 Instytucje otoczenia biznesu. Ponadto istotnym problemem utrudniającym wdrażanie działania 1.3 Regionalny system innowacji był opóźniający się termin wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych, co uniemożliwiło przygotowanie wzorów wniosków o dofinansowanie wraz z załącznikami, dla projektów znajdujących się w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata w ramach ww. działania. W związku z powyższym beneficjenci projektów kluczowych, nie mieli formalnej możliwości dotrzymania ustalonego w pre-umowie terminu złożenia wniosku o dofinansowanie wraz z załącznikami, co spowodowało opóźnienia w realizacji tych projektów. Ww. rozporządzenie weszło w życie 31 grudnia 2009r. w związku z tym w I półroczu 2010r. po zatwierdzeniu przez ZWP dokumentacji dotyczącej naboru wniosków oraz dokumentacji aplikacyjnej podjęte zostaną działania polegające na uruchomieniu konkursu w ramach działania 1.3 Regionalny system innowacji oraz udostępnieniu beneficjentom dokumentacji niezbędnej do przygotowania wniosków o dofinansowanie indywidualnych projektów kluczowych wraz z załącznikami. b) W omawianym okresie istotnym problemem w realizacji RPO WP, w szczególności w zakresie działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) były zagadnienia dotyczące interpretacji pojęcia roboty budowlane, co jest istotne przy określeniu limitu kwalifikowalności wydatków na nabycie robót i materiałów budowlanych związanych z budową, przebudową pomieszczeń obiektów budowlanych, budowli i lokali, w ramach projektów. Przedmiotowe wydatki zgodnie z zapisami Podręcznika kwalifikowania wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata są kosztem kwalifikowanym do 70% całkowitych wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem w ramach projektu. Zgodnie z art. 3 pkt. 7 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994r. pojęcie roboty budowlane należy rozumieć jako budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego, ponadto w art. 3 pkt. 1 zdefiniowano obiekt budowlany jako: budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami. Przedmiotowa ustawa nie określa definicji instalacji oraz urządzeń technicznych, co jest przyczyną licznych problemów związanych z przyporządkowaniem określonych urządzeń lub prac jako materiałów lub robót budowlanych. W związku z powyższym Departament Wspierania Przedsiębiorczości zwrócił się do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Rzeszowie oraz do Podkarpackiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa z prośbą o pomoc w ww. kwestii oraz wskazanie, czy niżej wymienione rodzaje instalacji należy traktować jako roboty budowlane: instalacja centralnego ogrzewania wraz z grzejnikami i źródłem ciepła (kocioł gazowy, kocioł na paliwa stałe, pompa ciepła, kolektory gruntowe, kolektor słoneczny itp.); instalacja klimatyzacyjna wraz z klimatyzatorami i rekuperatorami; instalacja monitoringu wewnętrznego wraz z kamerami; instalacja przeciwpożarowa wraz z czujkami; 74

75 instalacja odkurzaczy centralnych; instalacja teleinformatyczna wraz z urządzeniami końcowymi; instalacja wodno-kanalizacyjna wraz z urządzeniami końcowymi np. kran, umywalka, prysznic, sedes itp.; urządzenia na stacji paliw wraz ze zbiornikami do przechowywania paliw. W odpowiedzi ww. instytucje przedstawiły stanowisko, iż nie są organami uprawnionymi do wydawania opinii oraz wykładni przepisów prawa. W związku z powyższym Departament Wspierania Przedsiębiorczości opracował interpretację robót budowlanych zaakceptowaną przez Radcę Prawnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, stosowaną obecnie przy ocenie projektów w następującym brzmieniu: Wydatki na nabycie robót i materiałów budowlanych związanych z budową, rozbudową, przebudową pomieszczeń, obiektów budowlanych należy kwalifikować zgodnie z ustawą Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994r. oraz polityką rachunkowości przyjętą w danym przedsiębiorstwie. Urządzenia techniczne, które zostaną w ramach robót budowlanych zainstalowane oraz są niezbędne dla funkcjonowania takiego obiektu należy wliczyć do określonego w Podręczniku kwalifikowania wydatków limitu (max. 70 % wydatków kwalifikowanych liczonych zgodnie z metodologią zawartą w pkt 3.12 podręcznika), jeżeli zgodnie z polityką rachunkowości wnioskodawca w ewidencji środków trwałych ujmuje jako środek trwały wartość (łączną) całego obiektu budowlanego. W przypadku, gdy wartości poszczególnych urządzeń instalowanych w budynku zgodnie z polityką rachunkowości firmy zostaną wprowadzone do ewidencji środków trwałych w odrębnych pozycjach wówczas tych pozycji nie należy wliczać do wartości robót i materiałów budowlanych. c) Istotnym problemem w odniesieniu do projektów wybranych do dofinansowania przez Zarząd Województwa Podkarpackiego uchwałą nr 193/3677/09 z dnia 26 maja 2009r. w ramach działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) występującym zarówno w I i II półroczu 2009r. była niezgodność pomiędzy wymogami prawa krajowego i wspólnotowego w zakresie ocen oddziaływania na środowisko, stwierdzona w wyniku przeprowadzenia oceny projektu pod względem zgodności z wymogami prawa krajowego i wspólnotowego w zakresie ocen oddziaływania na środowisko tj. ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz z późn. zm.) oraz Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 5 maja 2009r. w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych. Ze względu na fakt istnienia formalnej niezgodności instrumentu zgłoszenia na budowę z definicją zezwolenia na inwestycję w rozumieniu dyrektywy Rady nr 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. (dyrektywa OOŚ) nie ma możliwości realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w oparciu o zgłoszenie budowy. W związku z powyższym umowa o dofinansowanie może zostać podpisana przez beneficjenta z chwilą uzyskania przez niego prawomocnego pozwolenia na budowę na cały zakres robót budowlanych objętych wnioskiem. Ponadto uchybieniem stwierdzonym przez Koordynatora ds. Środowiska jest fakt wydawania przez organy decyzji o pozwoleniu na budowę bez wcześniejszego uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. W takich przypadkach możliwość funkcjonowania w obiegu prawnym uzyskanych przez ww. beneficjentów decyzji o pozwoleniu na budowę może być zbadana dopiero po uzyskaniu brakujących decyzji środowiskowych. Istnieje zatem wątpliwość czy wydatki poniesione 75

76 przez beneficjenta w ramach inwestycji na podstawie zgłoszenia przed datą uzyskania pozwolenia na budowę mogą być uznane za kwalifikowalne. W związku z powyższym Departament Rozwoju Regionalnego pismem znak: RR.I.AD.0741/4-14/09 z dnia 12 listopada 2009r. zwrócił się do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z prośbą o wyrażenie opinii w przedmiotowej kwestii. Ministerstwo w dniu 4 grudnia 2009r. w piśmie znak: DKF-IV DK/09 przedstawiło wyjaśnienia Instytucji Koordynującej NSRO w przedmiotowej kwestii, zgodnie z którą jeżeli beneficjent dopełnił wszystkich formalności związanych z realizacją projektu na obecnym etapie, a także realizując poszczególne etapy projektu nie naruszył obowiązujących go przepisów krajowych sam fakt konieczności zmiany zgłoszenia na budowę na pozwolenie na budowę nie powinien według IK NSRO przesądzać o niekwalifikowalności wydatków poniesionych dotychczas. d) Kolejna kwestia problemowa dotyczyła ustalenia momentu i sposobu badania statusu przedsiębiorstwa w kontekście art. 4.2 załącznika I do Rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 stycznia 2008r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu. W dniu 24 listopada 2009r. Instytucja Zarządzająca RPO WP otrzymała pismo od IK RPO dotyczące ww. kwestii, w którym przedstawiła stanowisko Komisji Europejskiej, zdaniem której dla określenia statusu przedsiębiorcy należy uwzględnić dane odnoszące się do zamkniętego okresu obrachunkowego bez czekania na zatwierdzenie tych danych. Wg KE jeżeli po zakończeniu procesu zatwierdzania danych zostaną one zmienione w sposób wpływający na zakwalifikowanie przedsiębiorcy do danej grupy, status przedsiębiorcy może zostać skorygowany z uwzględnieniem zmian dokonanych w procesie zatwierdzania danych. Kwestia związana z określeniem statusu MŚP stała się problemowa w momencie odmowy złożenia przez przedsiębiorstwo wybrane warunkowo do dofinansowania w ramach konkursu zamkniętego dotyczącego działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) oświadczenia o spełnieniu kryteriów podmiotowych przez mikro, małego lub średniego przedsiębiorcę sporządzonego na podstawie danych finansowych obejmujących zatwierdzony okres obrachunkowy za rok 2007 i Wnioskodawca zakwestionował przedłożenie oświadczenia za rok 2008 z uwagi na brak możliwości zatwierdzenia sprawozdania za ten rok spowodowany wynikami kontroli skarbowej. Status przedsiębiorcy w momencie złożenia wniosku o dofinansowanie ustalono na podstawie danych finansowych za rok 2006 (status średnie przedsiębiorstwo) oraz 2007 (status duże przedsiębiorstwo) i uznano przedsiębiorstwo za średnie, uprawione do aplikowania w ramach ww. konkursu. Po uzyskaniu pozytywnej oceny formalnej i merytorycznej projekt wybrano do dofinansowania, a jedynym warunkiem podpisania umowy było ponowne ustalenie statusu przedsiębiorstwa w dniu podpisania umowy. W związku z tym, iż wnioskodawca zakwestionował złożenie oświadczenia o spełnieniu kryteriów podmiotowych przez mikro, małego lub średniego przedsiębiorcę na podstawie zatwierdzonego sprawozdania za rok 2008, Instytucja Zarządzająca RPO WP podjęła decyzję o odstąpieniu od dofinansowania projektu złożonego przez ww. wnioskodawcę. Stanowisko IZ RPO WP oparto na ww. interpretacji metody obliczania statusu przedsiębiorstwa przez KE. Zdaniem KE dla przedsiębiorstwa, którego rokiem obrachunkowym jest rok kalendarzowy, możliwe jest ustalenie statusu na podstawie danych wykazanych na dzień 31 grudnia, jeśli przedsiębiorstwo przekroczyło po raz drugi z rzędu pułap zatrudnienia lub pułapy finansowe wyznaczające przynależność do grupy MŚP. Powyższe dane wskazujące na utratę statusu MŚP powinny być brane pod uwagę od 1 stycznia następnego roku i od tego momentu wnioskodawca winien być traktowany jako duże przedsiębiorstwo, gdyż taki status uzyska 76

77 po zamknięciu ksiąg rachunkowych. Tym samym jeżeli po zatwierdzaniu danych właściwych dla określenia statusu przedsiębiorstwa dane te ulegną zmianie w sposób skutkujący przywróceniem przedsiębiorcy statusu MŚP wykazywanego do dnia 1 stycznia to nie wpływa to na prawidłowość podjętych przez IZ RPO WP w tym czasie decyzji, gdy przedsiębiorcę należało traktować zgodnie ze statusem określonym według danych wykazywanych na dzień 1 stycznia. Wątpliwości związane z interpretacją wskazanego sposobu obliczania statusu przedsiębiorstwa wyniknęły z różnic w tłumaczeniu pomiędzy angielską oraz francuską wersją językową dokumentów wprowadzających do wspólnotowego porządku prawnego definicję MŚP. Zdaniem KE proponowane jest przyjęcie sposobu postępowania zgodnego z jej interpretacją odzwierciedlającego intencję prawodawcy wspólnotowego i uznanie opisanego błędu za tzw. błąd translatorski. e) W trakcie rejestracji wniosków złożonych w ramach I naboru dla działania 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości Bezpośrednie dotacje inwestycyjne (schemat B) Departament Wspierania Przedsiębiorczości, zaobserwował problemy związane z działaniem Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK (07-13), do których należy brak możliwości wpisania kwoty wnioskowanego dofinansowania w rozbiciu na środki z EFRR oraz środki z Budżetu państwa (wraz z wyszczególnieniem procentu dofinansowania) oraz automatycznego dokonywania przez KSI SIMIK (07-13) zaokrągleń w rubryce % dofinansowania. Powyższa forma wprowadzania danych uniemożliwia zobrazowanie rzeczywistego udziału środków unijnych w wydatkach kwalifikowanych projektu, co jest niezbędne z uwagi na fakt, iż maksymalny procent udziału środków unijnych w wydatkach kwalifikowanych jest inny dla projektów, w których występuje pomoc publiczna, a inny dla projektów, w których ona nie występuje. W związku z powyższym należałoby w KSI SIMIK (07-13) umożliwić wprowadzenie wnioskowanej kwoty dofinansowania z EFRR, z możliwością wyboru procentowego udziału środków unijnych w wydatkach kwalifikowanych projektu. Potrzeba wygenerowania z KSI SIMIK (07-13) takiego ujęcia kwot była niezbędna do sprawozdań z wdrażania RPO WP. W związku z powyższym, w I półroczu 2009r., pracownicy Departamentu Wspierania Przedsiębiorczości dokonywali ręcznego obliczania kwot EFRR w tabelach finansowych stanowiących nieodzowną część sprawozdań z wdrażania I osi priorytetowej RPO WP na lata Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna Celem niniejszej osi jest poprawa dostępności i atrakcyjności inwestycyjnej regionu poprzez realizację przedsięwzięć w sferze komunikacyjnej i energetycznej. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: poprawę powiązań komunikacyjnych i systemu komunikacji publicznej w województwie, poprawę stanu i efektywności wykorzystania infrastruktury energetycznej. Realizacja wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 2.1 Infrastruktura komunikacyjna, 2.2 Infrastruktura energetyczna. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację II osi priorytetowej wynosi 30,02% alokacji EFRR na RPO WP. 77

78 Realizacja celów i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji priorytetu Tabela 4.2 Postęp rzeczowy wg priorytetów programu Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna stanowi załącznik nr 5 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach II osi priorytetowej ogłoszono 7 konkursów wniosków. Liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 16 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,18 euro ( ,57 PLN), natomiast od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 167 projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,18 euro ( ,16 PLN). W okresie od 1 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2009r. do realizacji zatwierdzono 73 projekty na łączną kwotę dofinansowania ,99 euro ( ,71) PLN, natomiast od początku realizacji Programu zatwierdzono 89 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,31 euro ( ,79 PLN). W ramach realizacji RPO WP w okresie sprawozdawczym podpisano 77 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,04 euro ( ,41 PLN), co stanowi 18,48% zobowiązań UE na lata w ww. osi. Natomiast na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,3 euro ( ,66 PLN). Wykres 16. Postęp w realizacji osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna - liczba i wartość dofinansowania wniosków poprawnych pod względem formalnym. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 78

79 Wykres 17. Postęp w realizacji osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna - liczba i wartość dofinansowania wniosków zatwierdzonych do realizacji. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Wykres 18. Postęp w realizacji osi priorytetowej II Infrastruktura techniczna liczba i wartość dofinansowania z EFRR w zawartych umowach/wydanych decyzjach. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). Opis postępu rzeczowego przedstawiono poniżej w ramach poszczególnych działań ww. osi priorytetowej. Województwo podkarpackie charakteryzuje się niezadowalającym stanem podstawowej infrastruktury komunikacyjnej, co stanowi poważną barierę rozwoju. W ramach działania 2.1 realizowane będą przedsięwzięcia związane z rozbudową infrastruktury drogowej i transportowej przyczyniające się do realizacji założeń Strategii Lizbońskiej. Uznać należy, że wszelkie działania związane z budową infrastruktury transportowej przyczynią się do tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości oraz poprawie życia mieszkańców, stanu środowiska naturalnego, co w konsekwencji przyczyni się do wzrostu gospodarczego. Ponadto stworzą one warunki do lepszego rozwoju współpracy transgranicznej i międzynarodowej. Wzrost zapotrzebowania na energię, ograniczona ilość zasobów naturalnych, a także zanieczyszczenie środowiska, powodują konieczność lepszego wykorzystania dostępnych zasobów, jak również poszukiwania alternatywnych źródeł wytwarzania energii. 79

80 Przedsięwzięcia realizowane w ramach działania 2.2 w zakresie infrastruktury energetycznej zmierzać będą do optymalnego wykorzystania energii elektrycznej, cieplnej i gazowej. Należy również zauważyć, iż jednym z głównych celów Strategii Lizbońskiej jest dążenie do zintegrowanej i efektywnej polityki energetycznej Unii Europejskiej. W związku z powyższym wsparcie w ww. obszarze zostało odzwierciedlone w wybranych osiach priorytetowych Krajowego Programu Reform, w szczególności w priorytecie Innowacyjna gospodarka, w ramach którego będą wdrażane reformy skutkiem których będzie poprawa bezpieczeństwa energetycznego państwa poprzez m.in. tworzenie nowych zdolności przesyłowych, poprawę przepustowości systemu przesyłowego, rozbudowę podziemnych magazynów gazu oraz poprawę dostępności społeczności lokalnych do gazu ziemnego. Ponadto przedsięwzięcia realizowane w ramach działania 2.1 wpisują się również w priorytet Innowacyjna gospodarka KPR, który swoimi działaniami przyczynia się do modernizacji i rozbudowy systemu transportowego, warunkującego tempo rozwoju społecznogospodarczego. System transportowy ma szczególne znaczenie zwłaszcza dla wsparcia ośrodków wzrostu, poprawy ich dostępności, a także zwiększenia możliwości dojazdów ludności do miast i poruszania się w samych miastach. W okresie sprawozdawczym w ramach II osi priorytetowej nie ponoszono wydatków w ramach kategorii lizbońskich. Natomiast projekty zatwierdzone do realizacji w ramach ogłoszonych konkursów mogą mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na realizację Strategii Lizbońskiej. Przestrzeganie zasady równości szans w ramach osi priorytetowej określane jest już na etapie złożenia wniosku o dofinansowanie, w którym wnioskodawca opisuje, w jaki sposób realizowany przez niego projekt będzie miał wpływ na politykę równości szans. Wnioskodawca deklaruje także, że zasady polityk wspólnotowych będą przez niego przestrzegane. Ponadto realizacja zasady równości szans posiada odzwierciedlenie w kryteriach merytoryczno - technicznych oceny projektów. Każde przedsięwzięcie będące przedmiotem wniosku o dofinansowanie ze środków funduszy strukturalnych musi wykazać się wpływem lub brakiem wpływu na zagadnienia związane z ochroną środowiska, równością szans, budową społeczeństwa informacyjnego. Co do zasady dofinansowania nie może uzyskać przedsięwzięcie, które oddziałuje negatywnie na którąkolwiek z ww. zasad. Niespełnienie m.in. tego właśnie kryterium skutkuje odrzuceniem projektu. Ponadto w trakcie realizacji projektu beneficjent we wniosku o płatność przedkłada również informację o zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych, w którym ma obowiązek podać informację m.in. czy w trakcie realizacji projektu, w okresie objętym wnioskiem o płatność nie zastosowano kryteriów dyskryminacyjnych w trakcie zatrudnienia, jak również czy nie zastosowano kryteriów dyskryminacyjnych w trakcie wyłaniania wnioskodawcy. W przypadku gdy beneficjent udzieli odpowiedzi wskazujących na nieprzestrzeganie polityk wspólnotowych w tym ww. zasady, zobowiązany jest opisać na czym polegały nieprawidłowości oraz wskazać podjęte działania naprawcze. Projekty kluczowe W okresie sprawozdawczym Zarząd Województwa Podkarpackiego w dniu 20 października 2009r. uchwałą nr 228/4345/09 podjął decyzję o zmianie Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata , która dotyczyła między innymi usunięcia z wykazu sześciu projektów drogowych, w odniesieniu do których Sejmik Województwa Podkarpackiego zdecydował o finansowaniu inwestycji w całości ze środków budżetu Województwa Podkarpackiego. Dodatkowo Sejmik Województwa Podkarpackiego zdecydował o zwiększeniu kosztu całkowitego inwestycji drogowej pn.: Przebudowa wiaduktu w Stalowej Woli w ciągu drogi 80

81 wojewódzkiej Nr 871 Nagnajów - Tarnobrzeg - Grębów - Stalowa Wola do kwoty 11,39 mln euro (47 mln PLN). W związku z powyższym ZWP w dniu 27 października 2009r. uchwałą nr 231/4381/09 podjął decyzję o aktualizacji ww. kwoty w Indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata Do 31 grudnia 2009r. zawarto pre-umowowy dotyczące przygotowania wszystkich 10 indywidualnych projektów kluczowych w w ramach II osi priorytetowej RPO WP na kwotę wnioskowanego dofinansowania z EFRR w wysokości 78,05 mln euro (323,64 mln PLN), co stanowi 22,88% zobowiazań UE na lata w ww. osi. W dniu 8 grudnia 2009r. podpisano umowę o dofinansowanie projektu Przebudowa wiaduktu w Stalowej Woli w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 871 Nagnajów Tarnobrzeg Grębów Stalowa Wola na kwotę dofinansowania 7,8 mln euro (32,3 mln PLN). W ramach II osi priorytetowej nie przewidziano stosowania zasady cross-finascing zgodnie z art. 34 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. Działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Celem niniejszego działania jest poprawa powiązań komunikacyjnych i systemu komunikacji publicznej w województwie. Na Infrastrukturę komunikacyjną składają się następujące schematy: A. Drogi wojewódzkie, B. Drogi powiatowe, C. Drogi gminne, D. Transport publiczny, E. Infrastruktura kolejowa, F. Infrastruktura lotniska Rzeszów Jasionka. Środki finansowe przeznaczone do wykorzystania w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna w całym okresie programowania z EFRR wynoszą ,00 euro. Wkład wspólnotowy jaki został przeznaczony na realizację przedmiotowego działania wynosi 25,92% alokacji EFRR na RPO WP. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna, działanie 2.1 Infrastruktura komunikacyjna stanowi załącznik nr 5 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna ogłoszono 6 konkursów wniosków. Kontynuowano również proces podpisywania umów w ramach konkursów ogłoszonych w 2008r. Dodatkowo trwała ocena formalna, merytoryczna oraz strategiczna złożonych wniosków w ramach konkursu ogłoszonego od 1 czerwca 2009r. do 3 lipca 2009r. w działaniu 2.1 schemat A. oraz ocena formalna złożonych wniosków w ramach konkursu ogłoszonego od 30 czerwca 2009r. do 11 września 2009r. w działaniu 2.1 schemat D. W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi wojewódzkie (schemat A) ogłoszono konkurs w okresie od 1 czerwca 2009r. do 3 lipca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,4 euro ( ,18 PLN). Złożono 5 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,29 euro ( ,92 PLN), tj. 76,02% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. 81

82 W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi powiatowe (schemat B) ogłoszono drugi konkurs w okresie od 14 grudnia 2009r. do 26 lutego 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,10 PLN. W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi gminne (schemat C) ogłoszono drugi konkurs w okresie od 14 grudnia 2009r. do 26 lutego 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,46 euro ( ,73 PLN). W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Transport publiczny (schemat D) ogłoszono konkurs w okresie od 30 czerwca 2009r. do 11 września 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,18 euro ( ,81 PLN). Złożono 10 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,93 euro ( ,19 PLN), tj. 90,02% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Infrastruktura kolejowa (schemat E) ogłoszono konkurs w okresie od 14 grudnia 2009r. do 26 lutego 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,44 euro ( ,31 PLN). W działaniu 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Infrastruktura lotniska Rzeszów - Jasionka (schemat F) ogłoszono konkurs w okresie od 23 listopada 2009r. do 30 grudnia 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,06 euro ( ,36 PLN). Złożono 3 wnioski na łączną kwotę dofinansowania ,59 euro ( ,87 PLN), tj. 63,35% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W okresie sprawozdawczym w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 16 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,18 euro ( ,57 PLN), natomiast od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 167 projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,18 euro ( ,16 PLN). W 2009r. do realizacji zatwierdzono 73 projekty na łączną kwotę dofinansowania ,99 euro ( ,71 PLN), natomiast od początku realizacji Programu zatwierdzono 89 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,31 euro ( ,79 PLN). W ramach ww. działania podpisano 77 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,04 euro ( ,41 PLN), co stanowi 18,76% zobowiązań UE na lata w ww. osi. Natomiast na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,3 euro ( ,66 PLN). W ramach działania 2.1 schemat B (konkurs ogłoszony w 2008r.) dwóch wnioskodawców zrezygnowało z realizacji projektów: Przebudowa ulicy Dębickiej w Rzeszowie, Poprawa powiązań komunikacyjnych regionu poprzez modernizację dróg powiatowych nr 1977R i nr 1979R w ciągu ulic Popiełuszki Krakowska w Krośnie w związku z nieuzyskaniem decyzji środowiskowej oraz niedotrzymaniem terminu rozliczenia finansowego projektu. W ramach działania schemat C wnioskodawca zrezygnował z realizacji projektu Remont ciągu dróg gminnych od drogi powiatowej nr 1947 R w Jedliczu do drogi krajowej nr 28 w Moderówce, w związku z otrzymaniem dofinansowania z Wieloletniego Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych

83 Postęp rzeczowy W okresie sprawozdawczym, postęp w realizacji wskaźników rzeczowych wykazano w odniesieniu do 8 zakończonych projektów w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Drogi gminne (Schemat C), które stanowią 10% liczby podpisanych umów. Wskaźnik Długość zrekonstruowanych dróg (drogi gminne i powiatowe) osiągnął wartość 30,34 km, co stanowi 17% wartości docelowej w 2010r. Dodatkowo wskaźnik Oszczędność czasu na nowych i zrekonstruowanych drogach w przewozach pasażerskich i towarowych osiągnął wartość ,94 euro/rok, co stanowi 3% wartości docelowej w 2010r. Natomiast wskaźnik Oszczędność czasu na zrekonstruowanych drogach w przewozach pasażerskich i towarowych osiągnął wartość 41,05 min., co stanowi 46% wartości docelowej w 2010r. W zdecydowanej większości wskaźników, ich realizacja postępuje zgodnie z oczekiwaniami i postępem zaplanowanym w RPO WP. Dzięki wymiernym i precyzyjnym kryteriom wyboru projektów, wybierane są do dofinansowania projekty dobrej jakości, przyczyniające się do realizacji zaplanowanych wskaźników. Należy podkreślić, iż zagrożenie realizacji niektórych wskaźników nie wynika z niedostatecznej liczby zebranych projektów (wartość złożonych wniosków wielokrotnie przewyższała kwoty przeznaczone na dany nabór) lecz zbyt optymistycznego oszacowania wartości docelowych w 2015r. np. wskaźnika Długość nowych dróg. Zebrane wnioski potwierdzają bowiem diagnozę zawartą w RPO WP, iż głównym problemem województwa w zakresie infrastruktury drogowej jest jej niedostateczny stan techniczny, stąd też wystąpiła zdecydowana przewaga projektów dotyczących modernizacji dróg. Zgodnie z podpisanymi umowami w wyniku realizacji projektów szacuje się, że liczba projektów z zakresu transportu wyniesie 77 szt., co stanowi 350% wartości docelowej w 2010r, natomiast 104% w 2015r. Dodatkowo szacuje się, że wybudowanych zostanie: ok. 21,6 km dróg lokalnych (tj.: ok. 19,27 km dróg gminnych i 2,33 km dróg powiatowych), co stanowi 120% wartości docelowej w 2010r. Zmodernizowanych lub wyremontowanych zostanie: ok. 465,09 km dróg lokalnych (tj.: ok. 104,56 km dróg gminnych i 360,53 km dróg powiatowych) co stanowi 517% wartości docelowej w 2010r., natomiast 78% w 2015r. Szacuje się również, że oszczędność czasu na nowych i zrekonstruowanych drogach w przewozach pasażerskich i towarowych wyniesie ,48 euro/rok, co stanowi 54% wartości docelowej w 2015r. W przyszłym okresie sprawozdawczym w działaniu 2.1 planuje się w ramach ogłoszonych konkursów wniosków przeprowadzenie oceny złożonych wniosków oraz kontynuowanie procesu podpisywania umów, co będzie miało znaczący wpływ na wartość wskaźników ww. działaniu. Dodatkowo zgodnie z Harmonogramem naborów wniosków o dofinansowanie w kolejnym okresie sprawozdawczym planuje się ogłoszenie konkursów wniosków w schemacie E i F. W działaniu 2.1 schemat A, B, D, E i F nie zatwierdzono wniosków o płatność końcową, w związku z tym w okresie sprawozdawczym nie wykazano postępu w osiągnięciu wskaźników rzeczowych. W związku z powyższym dane dotyczące postępu rzeczowego w tym zakresie zostaną przedstawione w sprawozdaniu za 2010r. Działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna Celem niniejszego działania jest poprawa stanu i efektywności wykorzystania infrastruktury energetycznej. Środki finansowe przeznaczone do wykorzystania w ramach działania 2.2 Infrastruktura energetyczna na cały okres programowania z EFRR wynoszą 83

84 euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację przedmiotowego działania wynosi 4,1% alokacji EFRR na RPO WP. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji działania Tabela Postęp rzeczowy wg osi priorytetowej Oś priorytetowa 2: Infrastruktura techniczna, działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna stanowi załącznik nr 5 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach działania 2.2 Infrastruktura energetyczna ogłoszono konkurs wniosków w okresie od 31 grudnia 2009r. do 8 lutego 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,56 euro ( ,91 PLN). W działaniu 2.2 nie zatwierdzono wniosków o płatność końcową, w związku z tym w okresie sprawozdawczym nie wykazano postępu w osiągnięciu wskaźników rzeczowych. W związku z powyższym dane dotyczące postępu rzeczowego i finansowego zostaną przedstawione w sprawozdaniu za 2010r Napotkane znaczące problemy oraz środki zaradcze a) Utrudnienia, jakie miały miejsce podczas wdrażania II osi priorytetowej w okresie sprawozdawczym w głównej mierze dotyczyły procedur związanych z oceną oddziaływania przedsięwzięć na środowisko dla projektów ubiegających się o dofinansowanie ze środków UE. W związku z powyższym w 2009r. większość projektów wybranych do dofinansowania w ramach pierwszych naborów wniosków ogłoszonych w marcu i sierpniu 2008r. pozostało niezakontraktowanych. Ponadto w trakcie oceny projektów stwierdzono liczne uchybienia w przeprowadzonych procedurach oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko. Świadczy to o nieugruntowanej wiedzy na temat wymogów ww. oceny wśród beneficjentów i organów wydających w tym zakresie stosowne decyzje i opinie. W okresie sprawozdawczym zorganizowano szkolenie dla beneficjentów z zakresu regulacji i wytycznych dotyczących kwestii środowiskowych w projektach współfinansowanych z RPO WP, jednak w dalszym ciągu konieczne jest przeprowadzenie tego typu szkoleń. Ponadto ZWP w związku z zaleceniami MRR w zakresie procedur związanych z oceną oddziaływania przedsięwzięć na środowisko dla projektów ubiegających się o dofinansowanie ze środków UE, podjął uchwałę nr 244/4669/09 w dniu 15 grudnia 2009r. umożliwiająca wnioskodawcom uzupełnienie braków w dokumentacji środowiskowej wniosków złożonych w trybie preselekcji w II osi priorytetowej. b) Istotnym utrudnieniem w okresie sprawozdawczym był również brak Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 31 grudnia 2009r. W związku z powyższym brak ww. rozporządzenia spowodował opóźnienie w ogłoszeniu naboru w działaniach: 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Infrastruktura kolejowa (schemat E) oraz 2.2 Infrastruktura energetyczna. W konsekwencji w okresie sprawozdawczym spowodowało to kilkakrotną zmianę Harmonogramu naborów wniosków o dofinansowanie w ramach RPO WP w tym zakresie. 84

85 c) W kontekście ogłoszonych naborów wniosków istotną trudność dla wnioskodawców stanowią zmienione w stosunku do poprzedniej perspektywy finansowej wymagania dotyczące wniosku i jego załączników. Trudności sprawia analiza dochodowości projektów zgodnie z zapisami art. 55 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11lipca 2006r. W złożonych po raz pierwszy zgodnie z nowymi wymaganiami wnioskach oraz studiach wykonalności pojawiło się wiele uchybień i błędów mimo przeprowadzonych działań szkoleniowych. Powodują one w konsekwencji znaczne wydłużenie terminów oceny wniosków. Rozporządzenie Rady 1341/2008 z dnia 18 grudnia 2008r. zmieniające Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. w odniesieniu do niektórych projektów upraszcza kwestie związane z luką finansową. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPO WP organizowała szkolenia dla beneficjentów. W dalszym ciągu celowe wydaje się szkolenie beneficjentów w szczególności w zakresie procedur oceny oddziaływania na środowisko, analizy finansowej, pomocy publicznej oraz podatku VAT. Ponadto, na bieżąco udzielana jest pomoc i instruktaż dla wnioskodawców przez pracowników IZ RPO WP. Podjęto także działania w kierunku uproszczeń dla beneficjentów na etapie realizacji projektu. W stosunku do jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych (m.in. gminy, powiaty) zniesiono obowiązek ustanawiania zabezpieczeń do umów o dofinansowanie. ZWP przyjął także zasady wypłacania zaliczek, o które będą mogli się starać zasadniczo beneficjenci należący do sektora finansów publicznych Oś priorytetowa 3: Społeczeństwo informacyjne Celem niniejszej osi jest tworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. Środki finansowe przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania z EFRR wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na realizację III osi priorytetowej wynosi 5,98% alokacji EFRR na RPO WP Realizacja celów i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji priorytetu Tabela 4.3. Postęp rzeczowy wg priorytetów programu - Oś priorytetowa 3: Społeczeństwo informacyjne stanowi załącznik nr 6 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne ogłoszono konkurs wniosków w okresie od 31 grudnia 2009r. do 31 marca 2010r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,78 euro (40 mln PLN). W III osi priorytetowej nie zatwierdzono wniosków o płatność końcową, w związku z tym w okresie sprawozdawczym nie wykazano postępu w osiągnięciu wskaźników rzeczowych. W związku z powyższym dane dotyczące postępu rzeczowego i finansowego zostaną przedstawione w sprawozdaniu za 2010r. Przestrzeganie zasady równości szans w ramach projektów realizowanych w zakresie III osi priorytetowej ustalane jest już na etapie złożenia wniosku o dofinansowanie, w którym wnioskodawca określa, w jaki sposób realizowany przez niego projekt będzie miał wpływ na politykę równych szans. Wnioskodawca deklaruje jednocześnie, że zasady polityk wspólnotowych będą przez niego przestrzegane. Ponadto realizacja zasady równości szans posiada odzwierciedlenie w kryteriach merytoryczno - technicznych oceny projektów. Każde przedsięwzięcie będące przedmiotem wniosku o dofinansowanie ze środków funduszy 85

86 strukturalnych musi wykazać się wpływem lub brakiem wpływu na zagadnienia związane z ochroną środowiska, równością szans, budową społeczeństwa informacyjnego. Co do zasady dofinansowania nie może uzyskać przedsięwzięcie, które oddziałuje negatywnie na którąkolwiek z ww. zasad. Niespełnienie m.in. tego właśnie kryterium skutkuje odrzuceniem projektu. Dodatkowo w trakcie realizacji projektu beneficjent we wniosku o płatność przedkłada informację o zgodności realizacji projektu z zasadami polityk wspólnotowych, w którym ma obowiązek podać informację m.in. czy w trakcie realizacji projektu, w okresie objętym wnioskiem o płatność nie zastosowano kryteriów dyskryminacyjnych w trakcie zatrudnienia, jak również czy nie zastosowano kryteriów dyskryminacyjnych w trakcie wyłaniania wnioskodawcy. W przypadku gdy beneficjent udzieli odpowiedzi wskazujących na nieprzestrzeganie polityk wspólnotowych w tym ww. zasady jest zobowiązany opisać na czym polegały nieprawidłowości oraz wskazać podjęte działania naprawcze. W 2008r. nie zostały poniesione wydatki w ramach III osi priorytetowej, w związku z powyższym nie ma możliwości przedstawienia wpływu przedmiotowej osi w promowanie równości szans kobiet i mężczyzn. Ponieważ w ramach przedmiotowej osi nie przeprowadzono kontraktacji oraz nie dokonano płatności na rzecz beneficjentów nie jest możliwe także zaprezentowanie procentowego udziału wydatków poniesionych na realizację celów Strategii Lizbońskiej. Wszystkie środki w osi priorytetowej III służyć będą realizacji celów odnowionej Strategii Lizbońskiej. Zgodnie z RPO WP celem osi jest tworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. Wsparcie więc uzyskają przedsięwzięcia zmierzające do upowszechnienia dostępu do usług teleinformatycznych oraz do publicznej infrastruktury telekomunikacyjnej, zaś projekty realizowane w ramach osi umożliwią uzyskanie dostępu do szerokopasmowego Internetu, a także przyczynią się do wyrównywania dysproporcji pomiędzy wsią a miastem. Budowa społeczeństwa informacyjnego jest jednym z priorytetów Strategii Lizbońskiej, a zatem warunkiem koniecznym do budowy konkurencyjnej, opartej na wiedzy gospodarki europejskiej. Projekty planowane do realizacji w ramach osi wpisują się również w jeden z priorytetów Krajowego Programu Reform tj. priorytet Aktywne Społeczeństwo działanie 5 Rozwój społeczeństwa informacyjnego, zapewnienie szerokopasmowego dostępu Internetu oraz podnoszenie umiejętności informatycznych. Projekty kluczowe W dniu 20 października 2009r. ZWP uchwałą nr 228/4345/09 podjął decyzję o zmianie Indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych Województwa Podkarpackiego na lata Zmieniony Wykaz zawiera nowe projekty wybrane przez ZWP w ramach naboru przeprowadzonego w dniach: od 15 maja 2009r. do 5 czerwca 2009r. dla osi priorytetowej III Społeczeństwo informacyjne RPO WP. Nowy wykaz zawiera jeden projekt dot. Podkarpackiego Systemu e-administracji publicznej obejmujący wszystkie Jednostki Samorządu Terytorialnego oraz 23 projekty dot. Podkarpackiego Systemu Informacji Medycznej w szpitalach wojewódzkich oraz Samodzielnych Publicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej na łączną kwotę dofinansowania 53,48 mln euro (220,59 mln PLN), co stanowi 78,66% zobowiązań UE na lata w ww. osi. W ramach niniejszej osi nie przewidziano zastosowania zasady cross-financingu zgodnie z art. 34. ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) na 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze W okresie sprawozdawczym istotnym utrudnieniem podczas wdrażania III osi priorytetowej był brak Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery 86

87 badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych, które weszło w życie w dniu 31 grudnia 2009r. W związku z powyższym konkurs wniosków w ramach ww. osi priorytetowej ogłoszono z dniem wejścia w życie ww. rozporządzenia Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom Celem niniejszej osi jest zapobieganie degradacji środowiska oraz zagrożeniom naturalnym i technologicznym, a także efektywna gospodarka zasobami naturalnymi. Realizacja wskazanego celu będzie dokonana poprzez następujące cele szczegółowe: ograniczenie ilości zanieczyszczeń, w tym odpadów przedostających się do środowiska, a także poprawa zaopatrzenia w wodę, poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego oraz racjonalne zagospodarowanie zasobów wodnych, ograniczenie degradacji środowiska oraz ochrona zasobów różnorodności biologicznej, poprawa poziomu bezpieczeństwa w regionie pod względem zagrożeń naturalnych i technologicznych. Osiągnięcie wymienionych celów będzie następować poprzez działania: 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska, 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi, 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom. Środki finansowe z EFRR przewidziane do wykorzystania w ramach osi priorytetowej na cały okres programowania wynoszą euro. Wkład wspólnotowy, jaki przeznaczono na jej realizację wynosi 15% alokacji EFRR na RPO WP Realizacja celów i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji priorytetu Tabela 4.4 Postęp rzeczowy wg priorytetów programu - Oś priorytetowa 4: Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom stanowi załącznik nr 7 do sprawozdania. Analiza jakościowa W okresie sprawozdawczym w ramach osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom przeprowadzono 3 konkursy wniosków. Zatwierdzono kolejne wnioski do dofinansowania w ramach konkursu ogłoszonego w 2008r. w działaniu 4.1 schemat A. Sukcesywnie podpisywano umowy w ramach działania 4.1 schemat A i B. Dodatkowo trwała ocena merytoryczna oraz strategiczna złożonych wniosków w ramach konkursu ogłoszonego od 16 lutego 2009r. do 31 marca 2009r. w działaniu 4.3 oraz ocena formalna złożonych wniosków w ramach konkursu ogłoszonego od 30 czerwca 2009r. do 25 września 2009r. w działaniu 4.1 schemat C. W działaniu 4.1 Infrastruktura ochrony środowiska Zagospodarowanie odpadów (schemat C) ogłoszono konkurs w okresie od 30 czerwca 2009r. do 25 września 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,29 euro ( ,71 PLN). Złożono 19 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,46 euro ( ,93 PLN), co stanowi 91,64% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W działaniu 4.3 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej ogłoszono konkurs w okresie od 16 lutego 2009r. do 31 marca 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wyniosła ,7 euro 87

88 ( ,51 PLN). Złożono 11 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,34 euro ( ,78 PLN), co stanowi 15,67% szacunkowej kwoty środków EFRR udostępnionych w konkursie. W działaniu 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom ogłoszono konkurs w okresie od 26 października 2009r. do 21 grudnia 2009r. Szacunkowa kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach konkursu wynosi ,94 euro ( PLN). Złożono 80 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,21 euro ( ,6 PLN), tj. 153,72% szacunkowej kwoty przeznaczonej na dofinansowanie projektów. W okresie sprawozdawczym w ramach IV osi priorytetowej liczba projektów ocenionych pozytywnie pod względem formalnym wyniosła 26 na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,11 euro ( ,21 PLN), natomiast od początku realizacji Programu oceniono pozytywnie 125 projektów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania ,3 euro ( ,55 PLN). W 2009r. do realizacji zatwierdzono 58 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,97 euro ( ,32 PLN), natomiast od początku realizacji Programu zatwierdzono 90 projektów na łączną kwotę dofinansowania ,02 euro ( ,15 PLN). W ramach ww. osi w okresie sprawozdawczym podpisano 75 umów, natomiast od początku realizacji Programu podpisano 80 umów na łączną wartość wnioskowanego dofinansowania z EFRR ,11 euro ( ,95 PLN), co stanowi 53,44% zobowiązań UE na lata w ww. osi. Natomiast na rzecz beneficjentów zrealizowano płatności w kwocie ,84 euro ( ,06 PLN). Wykres 19. Postęp w realizacji osi priorytetowej IV Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom - liczba i wartość dofinansowania wniosków poprawnych pod względem formalnym. Źródło: KSI (SIMIK 07-13). 88