Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije"

Józef Jankowski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije

2 Podział systematyczny stawonogów Typ Arthropoda - stawonogi dzieli się na 4 podtypy: TRILOBITOMORPHA TRYLOBITOWCE CHELICERATA (CHELICERIFORMES) SZCZĘKOCZUŁKOWCE CRUSTACEA SKORUPIAKI TRACHEATA - TCHAWKODYSZNE = UNIRAMIA

3 kikutnice ostrogony wieloraki pajęczaki trylobity skorupiaki owady wije pazurnice niesporczaki jednoczułkowce SZCZĘKOCZUŁKOWCE ŻUWACZKOWCE ARTROPODYZACJA BEZKRĘGOWCE O MIĘKKICH CIAŁACH

4 CHARAKTERYSTYKA TRACHEATA- TCHAWKODYSZNE 1. Stawonogi lądowe, z których tylko nieliczne przystosowane wtórnie do życia w wodzie; 2. Ciało ich jest tagmatyzowane: u owadów zbudowane z 3 tagm - głowy, tułowia i odwłoka, u wijów z 2 tagm głowy i korpusu; 3. Na głowie 1 para czułków (antennae), żuwaczki (mandibulae), szczęki I pary (maxillulae) i szczęki II pary zrośnięte w nieparzysty element wargę dolną (labium);

5 głowa tułów odwłok pasikonik głowa korpus chrząszcz mrówka

6 Charakterystyka podtypu - cd: 4. Wszystkie przydatki ciała (odnóża) są wieloczłonowe, jednogałęziste; 5. oddychanie: tchawki system chitynowych rureczek rozprowadzających tlen do najgłębszych warstw ciała (najdrobniejsze kapilary dochodzą nawet do pojedynczych komórek ciała); 6. wydalanie: ektodermalne cewki Malpighiego: ślepo zakończonych rurek uchodzących do jelita na granicy jelita środkowego i tylnego.

7 Podtyp TRACHEATA TCHAWKODYSZNE = LABIATA WARGOWE = ATELOCERATA NIEPEŁNOCZUŁKOWCE = UNIRAMIA JEDNOGAŁĘZIOWCE Nadgromada Insecta- owady Nadgromada Myriapoda wije Gromada Chilopoda pareczniki Gromada Diplopoda krocionogi = dwuparce Gromada Pauropoda skąponogi Gromada Symphyla pierwowije = drobnonogi

8 Budowa zewnętrzna pareczników pole oczne szczękonóże puszka głowowa I segment korpusu makrotergit mikrotergit VIII IX czułek odnóża kroczne Lithobius forficatus - wij drewniak XVII

9 BUDOWA I PRZEGLĄD SYSTEMATYCZNY WIJÓW Gromada: Chilopoda - pareczniki q Dotychczas opisano ok gatunków pareczników; q Wielkość ciała od 3 mm do ok. 30 cm; złożonym z co najmniej kilkunastu segmentów; q Na wszystkich segmentach, z wyjątkiem dwóch ostatnich, znajduje się jedna para odnóży; q Pierwsza para odnóży to szczękonóża z gruczołem jadowym (szczękonóże); q Są zwierzętami drapieżnymi, za dnia są ukryte pod kamieniami, korą drzew, w warstwie ściółki, niektóre kopią podziemne korytarze; q Najbogatszą faunę pareczników mają kraje subtropikalne

10 czułek Budowa zewnętrzna dwuparców głowa segment szyjny pole oczne I para odnóży otwór gruczołu obronnego VII segment ze zmienionymi odnóżami przedpierścień zapierścień płytka odbytowa pokrywy odbytowe segmenty strefy wzrostu płytka ogonowa Julus sp. - krocionóg

11 Gromada: Diplopoda dwuparce ok gatunków q Kształt ciała zróżnicowany od form wydłużonych, robakowatych do spłaszczonych; ciało złożone z 11 do ponad 375 segmentów; q Na głowie para czułków i dwie pary narządów gębowych (żuwaczki i jedna para szczęk zrośnięta w płytkę gębową - gnathochilarium); q Pierwszy segment korpusu (szyjny) nie posiada odnóży, trzy następne (2-4) mają po jednej parze, następne (tzw. diplosomity) mają po dwie pary odnóży; q Podrażnione dwuparce zwijają się spiralnie bądź w kulkę; q Roślinożerne, ich głównym pokarmem są obumarłe części roślin, z reguły poszukują miejsc ciemnych lub zacienionych

12 Gromada: Pauropoda skąponogi q Znanych ok. 500 gatunków; q Drobne, do 1,9 mm długości, zwykle nie przekraczają 1mm; q Żyją w miejscach o stałej wilgotności, na spodniej stronie kamieni, w butwiejącym drewnie, w kompostach w ogrodach, cieplarniach, inspektach; q Większość skąponogów żyje w krajach tropikalnych i subtropikalnych.

13 Gromada Symphyla drobnonogi = pierwowije q Znanych ok. 120 gatunków; q Drobne, do 8 mm długości ciała, wyglądem przypominają niektóre owady bezskrzydłe; q Bardzo ruchliwe, wrażliwe na wahania wilgotności, odporne na zmiany temperatury; q Żyją w glebie, ściółce, gnijącym drewnie; q Ich rozmieszczenie geograficzne słabo poznane, występują na wszystkich kontynentach.

14 czułek głowa segmenty korpusu Scutigerella sp. (Symphyla) telson

15 Podgromada: Apterygota - owady bezskrzydłe Gromada: Insecta - owady Podgromada: Pterygota - owady uskrzydlone wtórnie utraciły skrzydła Anoplura

Podobne dokumenty

Phylum Arthropoda stawonogi

Phylum Arthropoda stawonogi Phylum Arthropoda przewyższa wszystkie inne typy pod względem: 1. różnorodności gatunkowej; 2. liczby gatunków ok. 80% wszystkich gatunków znanych zwierząt; 3. liczby osobników.