MATERIAŁY KONFERENCYJNE

Transkrypt

1 MATERIAŁY KONFERENCYJNE FINANSOWANIE DZIAŁAŃ TERMOMODERNIZACYJNYCH W BUDYNKACH MIESZKALNYCH ORAZ PUBLICZNYCH PRZEZ Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. Kraków, marzec 2007

2

3 Janusz Mazur Słowo wstępne Ekologia, energooszczędność, ESCO. Dwa pierwsze z tych terminów zrobiły w ostatnich dziesięcioleciach zawrotną karierę na świecie. Trzecie ESCO próbuje ze zmiennym szczęściem włączyć się w ten nurt. ESCO to przedsięwzięcia, których celem jest oszczędzanie energii. Realizują je wyspecjalizowane przedsiębiorstwa, inwestując środki finansowe w działania modernizacyjne przynoszące oszczędności kosztów energii, a później odbierając je z tych właśnie oszczędności. Celem naszej konferencji jest prezentacja dokonań Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. w Krakowie na tle rynku usług ESCO w Polsce i w Europie, a także analiza możliwości i zasadności realizacji tego typu przedsięwzięć. Jest to niezwykle istotne, gdyż okresowe załamanie koniunktury spowodowane pogorszeniem relacji cen usług budowlanych i nośników energii wydłużyło okresy zwrotu kosztów przedsięwzięć termo-modernizacyjnych. Obserwacja rynku energii, zwłaszcza gazu oraz powolne wyrównywanie cen energii w Polsce i w Unii Europejskiej pozwala przewidzieć wzrost kosztów ogrzewania w najbliższej przyszłości. Zatem inwestycja w termo-modernizację, która wydaje się dzisiaj nieatrakcyjna ekonomicznie, w perspektywie długoterminowej najpewniej przyniesie korzyści. I nie będą to tylko korzyści ekologiczne oraz te wynikające z poprawy estetyki, bezpieczeństwa i komfortu, ale także ekonomiczne. Konferencja ta, oprócz prezentacji siedmioletnich dokonań Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. w Krakowie, zapozna uczestników z dostępnymi źródłami finansowania przedsięwzięć termo-modernizacyjnych (zarówno bezzwrotnych jak i zwrotnych), poruszy problemy organizowania przetargów, przybliży najnowsze technologie budowlane i instalacyjne.

4 Janusz Mazur - Prezes Zarządu POE ESCO Sp. z o.o. Historia i oferta Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. Znaczenie oszczędzania energii Nawet gdyby nie wysokie i niestabilne ceny ropy i gazu, które doprowadziły do pogorszenia perspektyw wzrostu gospodarczego w Europie, Unia Europejska miałaby bardzo wiele powodów, aby nadać silny impuls racjonalizacji zużycia energii na wszystkich poziomach społeczeństwa europejskiego. Z licznych opracowań wynika, że UE mogłaby w uzasadniony ekonomicznie sposób obniżyć obecne zużycie energii o co najmniej 20%, co odpowiada kwocie 60 mld euro rocznie lub sumarycznemu obecnemu zużyciu energii przez Niemcy i Finlandię. Chociaż wykorzystanie tych potencjalnych oszczędności wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych w zakresie nowych, energooszczędnych urządzeń i usług energetycznych, to Europa jest światowym liderem w tej dziedzinie, a usługi energetyczne mają w dużej mierze charakter lokalny 1. Oszczędność energii to nie tylko społeczny i moralny obowiązek obywateli Europy. Wynika on także ze zobowiązań UE wynikających z protokołu z Kioto. Oszczędność energii stanowi bez wątpienia najszybszy, najskuteczniejszy i najbardziej opłacalny sposób ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy jakości powietrza, szczególnie na terenach gęsto zaludnionych. Wobec tego pomoże państwom członkowskim w realizacji ich zobowiązań w ramach protokołu z Kioto. Poza tym stanowić będzie znaczący wkład w długofalowe starania UE w zakresie zapobiegania zmianom klimatu poprzez dalsze ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w ramach wchodzących w życie po 2012 roku regulacji Konwencji Ramowej Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. W te działania wpisuje się także Bank Światowy, który na długo przed poszerzeniem Unii Europejskiej pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku zainteresował się problematyką wytwarzania i zużycia energii w Polsce. Takie miasta jak m.in. Warszawa, Kraków, Gdańsk i Gdynia od szeregu lat odczuwają pozytywne rezultaty wdrożenia master planów dla ciepłownictwa, kompleksowej modernizacji technicznej i restrukturyzacji znajdujących się tam przedsiębiorstw ciepłowniczych. Pod koniec ubiegłego stulecia eksperci Banku: Rachid Benmessaud i później Peter Johansen byli promotorami powstania 1 Komisja Europejska, Zrobić Więcej za mniej Zielona Księga w sprawie racjonalizacji zużycia energii, Luksemburg, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2005, s.5

5 Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, a później w kilku innych miastach Europy (m.in. Zagrzebiu, Rydze). Działania te, po sukcesach programów modernizacyjnych w sferze wytwarzania i przesyłania energii (przedsiębiorstwa ciepłownicze), ogniskują się na obszarze jej zużycia, a więc blokach mieszkalnych, domach, użytkownikach publicznych (szkoły, szpitale, instytucje kultury itp.). Historia i geneza ESCO Pierwsze koncepcje europejskich spółek usług energetycznych (Energy Service Company ESCO) powstały w Europie ponad 100 lat temu i przeniosły się do Stanów Zjednoczonych. W ostatniej dekadzie w Europie obserwuje się zwiększone zainteresowanie w zakresie zabezpieczenia usług energetycznych. W kwietniu 2005 roku w bazie Joint Reserch Center Komisji Europejskiej znajdowało się ponad 180 wpisów firm ESCO 2. Istnieje wiele przedsiębiorstw świadczących obsługę energetyczną (ang. Energy Service Company), które dostarczają rozwiązania w zakresie racjonalizacji zużycia energii i otrzymują zapłatę za uzyskane oszczędności. Przedsiębiorstwa te jednak, będąc we wczesnym stadium rozwoju, nadal potrzebują wsparcia politycznego w formie popularyzacji ich działalności i norm jakości oraz dostępu do finansowania. Dalszy rozwój branży przedsiębiorstw świadczących obsługę energetyczną mógłby w znacznym stopniu przyczynić się do realizacji wielu uzasadnionych ekonomicznie przedsięwzięć oraz odegrać znaczącą rolę w zbliżeniu interesów różnych podmiotów po stronie podaży energii i technologii z jednej strony a odbiorcami energii z drugiej 3. W Polsce przyjęło się także wolne tłumaczenie amerykańskiego skrótu ESCO jako akronimu Energy Saving Company, czyli Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii. Cały czas chodzi jednak o firmę oferującą kompleksowe usługi eksperckie w zakresie energetyki i gwarantującą potencjalnym klientom oszczędności w zużyciu energii i zmniejszenie ponoszonych z tego tytułu kosztów. Oczywiście przy zachowaniu zasady, że w całość lub większość działań inwestycyjnych równoważną przyszłym oszczędnościom angażuje swoje środki firma esco. Klient zwraca je z pozyskiwanych oszczędności zgodnie ze wcześniej uzgodnionym harmonogramem. Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. powstało na przełomie marca i kwietnia 2000 r. Jest 100% własnością Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej S.A. w Krakowie, którego jedynym akcjonariuszem jest Krakowski Holding Komunalny S.A. utworzony przez Miasto Kraków. W 2 Paolo Bertoldi, Silvia Rezessy, Energy Services in Europe, European Commission Joint Research Centre, Luksemburg 2005, s Komisja Europejska, Zrobić Więcej za mniej Zielona Księga w sprawie racjonalizacji zużycia energii, Luksemburg, Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, 2005, s.13 5

6 gruncie rzeczy można zatem określić POE ESCO jako spółkę miejską Gminy Kraków. Powstanie Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. jest wynikiem wieloletnich doświadczeń MPEC S.A. w realizacji przedsięwzięć energooszczędnych i jego współpracy z Bankiem Światowym na tym obszarze. Historia powstania POE ESCO Sp. z o.o. w Krakowie

7 Zakres działalności Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. Główną działalnością naszego przedsiębiorstwa jest realizacja inwestycji pod klucz w formule esco tj.: wykonanie prac termomodernizacyjnych, w wyniku których nastąpi obniżenie kosztów zużycia energii. Oszczędności kosztów mają natomiast posłużyć spłacie zaangażowanych w modernizację środków. W zakres świadczonych przez nas usług wchodzi: Tworzenie konstrukcji finansowej przedsięwzięć energooszczędnych i termo modernizacyjnych na jak najbardziej optymalnych dla klienta warunkach. Zapewnienie finansowania przedsięwzięć energooszczędnych ze środków pomocowych polskich i zagranicznych. Wypełnianie wniosków pozwalających na uzyskanie preferencyjnego finansowania ze środków: - Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, - Wojewódzkich i Powiatowych Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, - Ekokonwersji polskiego zadłużenia, obsługiwanej przez Fundację EkoFundusz (dotacje na inwestycje i modernizacje proekologiczne), - Ustawy O wspieraniu przedsięwzięć termo modernizacyjnych. Sfinansowanie zaproponowanych projektem technicznym inwestycji ze środków własnych lub zaciągniętych przez Spółkę kredytów. Rozłożenie spłaty wykonywanych przedsięwzięć na okres 1-10 lat na dogodnych warunkach finansowych (okres zależny od sposobu finansowania przedsięwzięcia). Wykonanie audytu energetycznego. Wykonanie projektu technicznego na przedsięwzięcia określone w audycie. Wykonanie prac, określonych w projekcie technicznym, w roli generalnego wykonawcy z gwa rancją uzyskania wyliczonych oszczędności. Bieżące monitorowanie osiąganych efektów oszczędnościowych. Eksploatacja i konserwacja zainstalowanego wyposażenia. Prowadzenie inwestycji w roli inwestora zastępczego. Cechą charakterystyczną finansowania w formule esco jest fakt, iż wygenerowane w wyniku realizacji projektu oszczędności, w odniesieniu do stanu sprzed modernizacji, będą spłacały w danym okresie czasu nakłady inwestycyjne poniesione przez Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o.. Dzięki temu klient nie ponosi na początku realizacji projektu znaczących kosztów związanych z inwestycją, a ponadto, co z punktu widzenia Klienta jest istotną sprawą, posiada on pewność, iż po realizacji prac termomodernizacyjnych suma płatności ponoszonych z tytułu opłat za energię cieplną i spłat

8 nakładów inwestycyjnych nie przekroczy wartości, jaką ponosił przed modernizacją. W przypadku, gdy nie jest możliwe zrealizowanie projektu w całości w formule esco Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. oferuje swojemu klientowi finansowanie części inwestycji w formule trzeciej strony (TPF Third Party Financing), polegające na tym, że nasze przedsiębiorstwo wykłada środki finansowe na realizację inwestycji, które następnie klient spłaca w ratach przez uzgodniony okres czasu. Każdorazowo przed rozpoczęciem danego projektu przeprowadzamy wnikliwą analizę techniczno-ekonomiczną pozwalającą ocenić opłacalność inwestycji. Dzięki takim działaniom klient może w pełni świadomie podjąć decyzję co do realizacji zadania. Posiadamy duże doświadczenie w realizacji opisanych prac zarówno od strony wykonania analiz techniczno-ekonomicznych, prac projektowych itp., jak również od strony samego wykonawstwa. Przy realizacji skomplikowanych projektów Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. często korzysta m.in. z doświadczenia i usług instytucji naukowych (Akademia Górniczo-Hutnicza, Politechnika Krakowska) oraz firm wyspecjalizowanych w pracach przez nas oferowanych. Przy realizacji projektów związanych z finansowaniem inwestycji, Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. korzysta z kredytów pochodzących głównie z Banku Światowego oraz banków komercyjnych. Ponieważ jesteśmy dla banków interesującym, sprawdzonym partnerem z dobrymi zabezpieczeniami są to kredyty nisko oprocentowane, gwarantujące możliwie najszybszą spłatę nakładów inwestycyjnych. Zakres działalności Przedsiębiorstwa Oszczędzania Energii ESCO jest zatem następujący: 1. wykonanie opracowań audytorskich, analiz, projektów technicznych, 2. przeprowadzanie przetargów na zakup materiałów i wykonawstwo, 3. zorganizowanie środków kredytowych i pomocowych na wykonanie zadania, 4. koordynacja prac inwestycyjnych, 5. dokonywanie zakupów materiałów i usług, wykonywanie opracowań, 6. nadzór inspektorski nad wykonywanymi pracami. Prowadzenie tych działań jest możliwe dzięki temu iż dysponujemy interesującymi możliwościami finansowymi tj: 1) Kredytem Banku Światowego w wysokości 8 mln USD. Wykorzystanie środków Banku Światowego jest uwarunkowane w następujący sposób: - lokalizacja budynków podlegających modernizacji na terenie Polski nie dalej niż km od Krakowa, - przeznaczenie kredytu na zakup materiałów, urządzeń i usług do wysokości 80% wartości projektu spłacającego się z uzyskanych oszczędności w zużyciu energii,

9 - kompleksowość projektu, - klient musi być właścicielem budynku, - klient musi być dobrym płatnikiem za zużywaną energię (analiza co najmniej trzyletnia) - całkowity koszt projektu nie może być mniejszy niż USD, - okres spłaty przedsięwzięć z uzyskanych oszczędności musi nastąpić w okresie nie dłuższym niż 10 lat, - zakupu materiałów i usług przy użyciu procedur Banku Światowego, 2) Funduszem gwarancyjnym wynoszącym ok. 8 mln. USD. Zadaniem funduszu jest gwarantowanie ryzyka handlowego wynikającego z realizacji wieloletnich kontraktów. 3) Grantem GEF na dofinansowanie tych projektów, których okres zwrotu nakładów jest dłuższy niż 10 lat. Środki pomocowe uzyskiwane z grantu będą mogły dofinansowywać projekty maksymalnie do 30% ich wartości., 4) Korzystnymi kredytami banków komercyjnych mających siedzibę na terenie Polski. 5) Możliwościami pozyskiwania funduszy pomocowych. Typowy okres zwrotu nakładów inwestycyjnych waha się w przedziale od 5 nawet do ponad 10 lat. Po zakończeniu kontraktu wszystkie modernizacje i usprawnienia, jak również wiedza i doświadczenie stają się automatycznie własnością klienta. W ramach wykonywanych usług możemy poszczycić się realizacjami i nadal aktualną ofertą z następującego zakresu: - modernizacja istniejących węzłów cieplnych i kotłowni, - modernizacja i wykonanie instalacji centralnego ogrzewania, - automatyzacja systemów wytwarzania i dystrybucji energii, - wykonanie instalacji centralnej ciepłej wody użytkowej z równoczesną likwidacją gazowych przyborów grzewczych, - likwidacja kotłowni węglowych, z proponowanym w zamian wykonaniem węzłów cieplnych lub kotłowni gazowych, - wykonywanie prac ociepleniowych, - wymiana i uszczelnianie okien, - projekty w zakresie oszczędzania energii elektrycznej, - projekty w zakresie racjonalnego zużycia wody, - projekty związane z wykorzystaniem alternatywnych i odnawialnych źródeł energii /pompy ciepła, energia słoneczna, wiatrowa, itp./,

10 Skorzystanie z naszej oferty umożliwi Państwu natychmiastową poprawę standardu, estetyki, bezpieczeństwa i funkcjonalności pomieszczeń i urządzeń, a po kilku latach zapewni znaczącą redukcję wydatków związanych ze zużyciem różnego rodzaju energii. Powierzenie całościowego zakresu prac termomodernizayjnych naszej spółce daje gwarancję, że problemami energetycznymi zajmie się doświadczony zespół, bez angażowania zasobów klienta, z gwarancjami uzyskania oszczędności. POTENCJAŁ FIRMY Firma ma siedzibę we własnym lokalu o powierzchni 330 m2, który mieści się w Krakowie Nowej Hucie, na osiedlu Handlowym pod nr 9. Obecnie spółka zatrudnia na podstawie umowy o pracę 14 osób: 6 projektantów instalacji sanitarnych (w tym 3 z uprawnieniami), 2 audytorów energetycznych (również z uprawnieniami KAPE), 4 osoby pracujące w działach księgowości, marketingu, sekretariacie, przygotowania inwestycji oraz dwuosobowy zarząd. Ta doświadczona kadra może poszczycić się realizacją kilkuset projektów od najdrobniejszych audytów i dokumentacji technicznych po realizacje wartych kilka milionów złotych wielo-obiektowych, wielobranżowych przedsięwzięć. Oprócz sprzętu komputerowego i biurowego z nowoczesnym oprogramowaniem w wyposażeniu przedsiębiorstwa znajdują się nowoczesne przyrządy pomiarowe. Wśród nich wymienić można między innymi bezprzewodowy pirometr, dalmierz, luksometr, miernik strumienia ciepła itp. W celu rozszerzenia oferty i wzbogacenia przygotowywanych audytów energetycznych i prowadzonych prac badawczych spółka zamierza zakupić kamerę termowizyjną. Poza wyżej wymienionym potencjałem intelektualnym i rzeczowym warto podkreślić znaczący potencjał finansowy. Na pierwszym miejscu znajduje się linia kredytowa Banku Światowego, z której do wykorzystania pozostało prawie 3 mln USD. Prawdopodobnie jeden z niewielu kredytów dostępnych na cele termomodernizacji o okresie spłaty 10 lat. Dla realizacji mniejszych projektów dostępne mamy linie w bankach komercyjnych (Deutsche Bank Polska SA i Nordea Bank Polska SA) łącznie ponad 4 mln zł. Nie bez znaczenia są również środki grantu GEF Projekt Oszczędności Energii Polska. W latach wsparły one termomodernizację ponad 20 szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich w gminach Kraków i Brzesko. Pewna ich część jest jeszcze dostępna w bieżącym roku i zamierzamy je wykorzystać, składając oferty w przetargach na najbardziej interesujące, kompleksowe projekty termomodernizacyjne w Małopolsce (gdyż takie ograniczenia nakłada umowa grantu). Inna część grantu, tzw. pomoc techniczna przeznaczona jest na wykonanie audytów i dokumentacji technicznych prac termomodernizacyjnych oraz działania o charakterze rozwojowym i promocyjnym przedsięwzięć typu ESCO. Do tej pory z tych środków wykonano kilkadziesiąt audytów, przeprowadzono badania rynku usług ESCO i między innymi wsparto dofinansowanie tej konferencji. 10

11 PERSPEKTYWY ROZWOJU Projektowanie Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. w obecnej chwili kończy siódmy rok działalności. W tym okresie pionierska oferta działalności typu esco ulegała wielu przemianom. Zmieniał się również obszar działalności spółki. Coraz silniej umacniała ona swoją pozycję na rynku konsultingu inżynierskiego i usług projektowych. Od kilku lat zatrudniamy co najmniej trzech projektantów z uprawnieniami do projektowania instalacji i kotłowni. Obecnie pod okiem naszych projektantów aż cztery osoby przygotowują się do zdobycia takich uprawnień. Doświadczenie w budowaniu porozumień konsorcjalnych, umożliwiły wygranie dwóch prawdopodobnie największych w ubiegłym roku przetargów na projektowanie sieci i węzłów (ok. 130 km sieci ciepłowniczych i około 500 węzłów cieplnych) w projekcie modernizacji systemu ciepłowniczego miasta Krakowa finansowanym z środków Funduszu Spójności. Handel Obecnie prowadzone są działania zmierzające do rozpoczęcia działalności handlowej urządzeniami umożliwiającymi oszczędzanie energii. Na szczególną uwagę zasługuje unikalna oferta mikroprocesorowych urządzeń do oszczędzania energii elektrycznej przy oświetleniu lampami wyładowczymi z zapłonem tradycyjnym (oświetlenie świetlówkowe, sodowe, rtęciowe lub metahalogenkowe). Nakłady inwestycyjne zwracają się w okresie 16 do 20 miesięcy i są niższe od kosztu montażu oraz serwisu zużywających się urządzeń montowanych przy każdej lampie wyładowczej z osobna, obniżając o ok. 25% roczne koszty stałe energii elektrycznej zużywanej na oświetlenie w budynkach użyteczności publicznej. Sama technologia pochodzi z Australii. POE ESCO Sp. z o.o. wraz z Fluorosave Sp. z o.o. zakończyło fazy testów i badań w polskich warunkach i obecnie rozpoczyna akcję promocyjną. Przeprowadzone przez nas w miesiącach styczeń i luty bieżącego roku badania w realnych warunkach na sali gimnastycznej jednej ze szkół wskazują na generowanie oszczędności na poziomie około 30%. Wynik ten potwierdzają też testy przeprowadzane w warunkach laboratoryjnych na zlecenie Fluorosave. Urządzenia te będziemy sprzedawać zarówno za gotówkę jak również w systemie esco. Drugim obszarem aktywności handlowej są technologie wysokosprawnego wytwarzania energii cieplnej w skojarzeniu z energią słoneczną. Wkrótce w ofercie POE ESCO znajdą się kondensacyjne kotłownie niemieckiej firmy Weishaupt wraz z układami solarnymi. Firma Weihaupt znana przede wszystkim z produkcji doskonałych palników do kotłów gazowych i olejowych. Od kilkudziesięciu lat produkuje wysokiej klasy kondensacyjne kotły gazowe i systemy solarne, które można nabywać również za naszym pośrednictwem. Dzięki unikalnemu systemowi kontroli tlenu w mieszance powietrza charakteryzują się one niezwykle wysoką efektywnością pracy rzędu 110%. Ponadto na uwagę zasługują wysokie walory użytkowe: cicha praca, estetyka, długi okres użytkowania. Ofertę kotłów uzupełniają wykonane z wyko- 11

12 rzystaniem unikalnej technologii pokrywania absorbera tlenkami niklu kolektory słoneczne i zasobniki oraz podgrzewacze wody wykorzystujące energię słońca nie tylko do przygotowania ciepłej wody użytkowej, ale również ciepła. Inżyniera finansowa Działalność typu ESCO, choć stosunkowo dobrze znana w Europie i na świecie, nie znalazła jeszcze dla siebie precyzyjnej formuły prawnej. Próżno szukać jej w prawie bilansowym, podatkowym czy finansowym. Niestety nie da jej się wprost zakwalifikować do żadnej z form leasingu, firmy ESCO nie mają też statusu banków. Podobieństw można szukać w ustawie o partnerstwie publiczno-prywatnym, ale to też nie jest właściwe porównanie. Dlatego wkrótce wspólnie z Bakiem Światowym zatrudnimy konsultanta, którego zadaniem będzie wskazanie nowej formuły finansowania naszych usług poprzez tzw. finansowanie pozabilansowe, lub sekurytyzację udzielanych pożyczek. Konsulting Działalność ta znajduje się w ofercie POE ESCO od początku istnienia firmy. Przez cały czas dostosowujemy się do oczekiwań rynku. Wysoko wykwalifikowani pracownicy uczestniczą w licznych szkoleniach, dzięki czemu mogą dzielić się z Państwem swoją specjalistyczną wiedzą z zakresu zarządzania energią, przygotowania studiów wykonalności, czy wniosków o dotacje z funduszy unijnych i ochrony środowiska. Szereg wykonanych z tego zakresu prac uwieńczonych zostało pozyskaniem dotacji przez naszych klientów. Obecnie poszerzamy swoją ofertę o zagadnienia związane z ustawą prawo energetyczne (przygotowanie taryf dla ciepła, planów rozwoju i planów zaopatrzenia w ciepło). Dostawa ciepła i ciepłej wody POE ESCO rozpocznie wkrótce działalność w zakresie dostawy ciepłej wody i ciepła do celów grzewczych z własnych źródeł ciepła. Pierwsze porozumienia w tym zakresie obejmują dostawy do jednego z nowo budowanych osiedli mieszkaniowych poza Krakowem. Nasza oferta obejmuje także inwestycje tego typu w obiektach, które wymagają budowy nowego źródła, a ich posiadacze nie dysponują środkami na to przedsięwzięcie. POE ESCO staje się wówczas właścicielem nowego źródła i sprzedaje energię cieplną zgodnie z przepisami prawa energetycznego (w oparciu o umowy i taryfy). W planach wykorzystania grantu są jeszcze kolejne działania edukacyjne i informacyjne, rozwój inżynierii finansowej projektów ESCO udział i organizacja konferencji i wizyt studialnych poświęconych tym zagadnieniom. Podsumowaniem tego artykułu niech będzie lista wybranych realizacji w ciągu siedmioletniej działalności firmy. 12

13 Największe zrealizowane projekty Rok 2000 Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Chrzanowie modernizacja systemu ciepłowniczego sieci oraz poszczególnych źródeł ciepła. Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie - wykonanie instalacji ciepłej wody użytkowej w budynkach mieszkalnych z równoczesną likwidacją gazu używanego dotychczas do wytwarzania ciepłej wody. Rok 2001 D.W. Trzy Korony w Krościenku wykonanie modernizacji instalacji c.o. SM Zwierzyniecka w Krakowie analiza techniczna zapotrzebowania ciepła w aktualnym stanie przegród zewnętrznych. MPEC S.A. Kraków - wykonanie dokumentacji rozbudowy przepompowni sieciowej Zakrzówek i Wola Duchacka Zachód oraz wykonanie dokumentacji modernizacji stacji wymienników ciepła Wola Duchacka Zachód. Rok 2002 Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe ESOX Sp. z o.o, z Radlina wykonanie dokumentacji technicznej dla stacji wymienników oraz wykonanie i montaż jednofunkcyjnych stacji wymienników ciepła. Parafia pod wezwaniem Św. Judy Tadeusza w Krakowie projekt budowlano wykonawczy węzła cieplnego, c.o. Firma Wodnik Sp. z o.o w Krakowie wykonanie bilansów energetycznych i projektu kotłowni parowej. Szpital im. Rydygiera w Krakowie. wykonanie koncepcji techniczno-ekonomicznej zasilania w energię cieplną. SM Krakus w Krakowie wykonanie dociepleń ścian zewnętrznych budynku mieszkalnego. Czeladzka Spółdzielnia Mieszkaniowa w Czeladzi wykonanie dociepleń ścian zewnętrznych szczytowych budynków mieszkalnych. Zespół Szkół Salezjańskich w Krakowie dostawa i montaż elementów rozbudowy klatek schodowych z PCV oraz drzwi zewnętrznych i wewnętrznych, wiatrołapu. ORBIS S.A. Oddział Novotel-Bronowice w Krakowie analiza techniczno-ekonomiczna przystosowania istniejącej w Hotelu w Krakowie instalacji c.w.u. oraz instalacji ogrzewania wody basenowej. 13

14 Rok 2003 Towarzystwo Inwestycyjne SAFRI Kraków wykonanie dokumentacji technicznej stacji wymienników oraz budowa olejowej kotłowni parowej. Wspólnota Mieszkaniowa ul. Stachiewicza 35 a w Krakowie wykonanie modernizacji instalacji c.o. oraz wykonanie instalacji c.w.u. VISTULA S.A. Kraków wykonanie dokumentacji technicznej kotłowni parowej opalanej gazem ziemnym oraz dokumentacji technicznej stacji wymienników. Miasto Kraków wykonywanie prac przygotowawczych związanych z Programem termomodernizacji budynków miejskich realizowanej w systemie esco. Politechnika Krakowska wykonanie Studium wykonalności projektu termomodernizacji obiektów dydaktyczno-laboratoryjnych Politechniki Krakowskiej zlokalizowanych przy Al. Jana Pawła II w Krakowie. Gmina Skawina Koncepcja uciepłownienia śródmieścia miasta Skawina wraz z budynkami Urzędu Miasta oraz budynkami osiedla Krakowska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie wykonanie dokumentacji budowlano-wykonawczej instalacji c.o. i gazu w budynkach Uniwersytetu. Teatr Ludowy w Krakowie wykonanie instalacji c.o. i c.w.u., wentylacji mechanicznej i ogrzewania sali widowiskowej oraz sceny, montaż węzła wymiennikowego wraz z wykonaniem instalacji elektrycznej i AKPiA MPEC SA w Krakowie studium wykonalności oraz przygotowanie aplikacji do Komisji Europejskiej dla przedsięwzięcia Modernizacja systemu ciepłowniczego miasta Krakowa. Foster Wheeler Energy Fakop sp. zo.o. Sosnowiec audyt energetyczny sieci, rozdzielni i stacji transformatorowych, instalacji i urządzeń zespołu obiektów. Rok 2004 Przedsiębiorstwo Państwowe Kopalnia Soli Wieliczka - opracowanie dokumentacji projektowej techniczno-technologicznej Modernizacji systemu ogrzewania obiektów Kopalni Soli Wieliczka. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki - Studium Wykonalności projektu Adaptacja Hali nr 1 na cele Centrum Sportu i Rekreacji w Czyżynach i Studium Wykonalności projektu Modernizacja obiektów dydaktyczno-laboratoryjnych kampusu na Czyżynach - Budynek nr 5 w Czyżynach. Wspólnota Mieszkaniowa Nowa Fala Jaworzno - wykonanie instalacji przewodów kominowych pomieszczeń kuchennych i usługowych od strony elewacji południowo-wschodniej w ilości 14 szt. pionów w budynkach mieszkalnych. 14

15 Spółdzielnia Mieszkaniowa Budynki Rozproszone w Krakowie - dok. techn. Instalacja ciepłej wody użytkowej dla budynku przy ul. Retoryka 4,4a,4b w Krakowie. VII Liceum Ogólnokształcące w Krakowie roboty budowlane i usługi związane z termomodernizacją system esco, pierwszy projekt sfinansowany z kredytu Banku Światowego. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki - Studium Wykonalności projektu Modernizacja budynku Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej PK. Rok 2005 Publiczne Gimnazjum nr 52 O.O. Pijarów im. Ks. S. Konarskiego w Krakowie - dokumentacja techniczna c.o. MPEC S.A. Kraków - projekt zmiany sposobu zasilania w parę obiektów PLIVA S.A. w Krakowie. MPEC S.A. Kraków - wykonanie dokumentacji technicznych: - węzłów cieplnych wymiennikowych dla celów c.o. budynków osiedla Centrum B w Krakowie. Elektrociepłownia Kraków S.A. - wykonanie audytu Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Tarnobrzeg. MPEC S.A. Kraków - wykonanie dokumentacji technicznej modernizacji 145 szt. bezpośrednich węzłów cieplnych i zamiana na węzły wymiennikowe Publiczne Gimnazjum nr 52 O.O. Pijarów w Krakowie - wykonanie modernizacji instalacji c.o. Szpital Miejski Specjalistyczny im. G. Narutowicza w Krakowie - wykonanie ekspertyzy techniczno-ekonomicznej dotyczącej pracy należącej do szpitala kotłowni gazowej produkującej parę technologiczną. Gmina Miejska Kraków - roboty budowlane i usługi związane z termomodernizacją 13 budynków jednostek oświatowych system esco. Gmina Brzesko - roboty budowlane i usługi związane z termomodernizacją 13 budynków jednostek oświatowych system esco. Rok 2006 Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie roboty budowlane i usługi związane z termomodernizacją budynków Instytutu Wibroakustyki system esco. Gmina Miejska Kraków - roboty budowlane i usługi związane z termomodernizacją 8 budynków jednostek oświatowych system esco. Studium wykonalności dla celów ZPORR budowy Biblioteki Politechniki Krakowskiej Audyty energetyczne10 placówek powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych 15

16 16 w województwie małopolskim. Projekt wykonawczy węzła cieplnego trójfunkcyjnego w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie. Liczne prace projektowe z zakresu przyłączy, sieci i węzłów cieplnych. I etap prac projektowych w zakresie modernizacji węzłów i osiedlowych sieci cieplnych (łącznie do 2008 roku około 500 węzłów i ponad 30 km sieci) realizowanych dla MPEC S.A. w Krakowie w ramach Programu System Ciepłowniczy Miasta Krakowa projekt 2004/PL/16/C/PE/006 dofinansowywanego z Funduszu Spójności.

17 Agnieszka Leszczyńska Specjalista ds. zamówień publicznych Zamówienia publiczne na inwestycje spłacane z oszczędności. Podmioty sektora finansów publicznych planujące inwestycję finansowaną z oszczędności stają przed problemem przeprowadzenia postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego na wybór Podmiotu, który inwestycję zrealizuje. Dla obowiązku stosowania zasad i procedur opisanych ustawą Prawo zamówień publicznych nie ma znaczenia czy inwestycja posiada charakter zamówienia publicznego, czy też partnerstwa publiczno prywatnego. Ustawa o Partnerstwie publiczno prywatnym odsyła bowiem w zakresie wyboru partnera prywatnego do przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Stosowanie ustawy Ppp daje jednak większą swobodę wyboru partnera (Wykonawcy) dzięki dopuszczeniu np.: stosowania kryteriów podmiotowych czy wyboru trybu negocjacji z ogłoszeniem bez stosowania przesłanek określonych w art. 55 ustawy Pzp. Ustawa Prawo zamówień publicznych nie przewiduje szczególnych rozwiązań, które mogłyby znaleźć zastosowanie w przypadku inwestycji stanowiących przedmiot niniejszych rozważań, stąd też Zamawiający w trakcie organizacji postępowań napotykają na liczne bariery i ograniczenia, które utrudniają udzielenie zamówienia. Problemy, które mogą przesądzić o powodzeniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego pojawiają się już na etapie przygotowania postępowania i towarzyszą Zamawiającemu aż do wyboru oferty najkorzystniejszej. Przygotowanie postępowania. Zgodnie z zasadami zamówień publicznych przygotowanie postępowania o udzielenie zamówienia w tym opis przedmiotu zamówienia i jego szacunkowej wycena pozostaje obowiązkiem Zamawiającego. W przedsięwzięciach, o których mowa, tj. w przedsięwzięciach spłacanych z oszczędności, czynności te sprawiają Zamawiającemu znaczne trudności. Zamawiający nie jest ekspertem w dziedzinie np. oszczędzania energii i dlatego najczęściej mamy do czynienia z sytuacją, w której Zamawiający wie tylko jaki rezultat chciałby osiągnąć, z rzadka dysponuje audytem, przy pomocy którego przedsięwzięcie można opisać i wycenić. Szczególnie trudne w opisie przedmiotu zamówienia może być uwzględnienie elementu spłaty całości lub części inwestycji z uzyskanych oszczędności, a także wskazanie sposobu obliczenia ceny. Wydaje się, że najprostszym wyjściem z impasu byłby wybór profesjonalnego doradcy, który przygotuje postępowanie w imieniu zamawiającego, może je także przeprowadzić jako jego pełnomocnik, lub pomoże ocenić 17

18 oferty. W sytuacji gdy przedsięwzięcie ma charakter Ppp Zamawiający jest zobowiązany przeprowadzić jego wcześniejszą analizę w celu określenia efektywności planowanej inwestycji oraz zagrożeń związanych z jej realizacją w formule Ppp. Nie oznacza to wcale, że gdy mamy do czynienia tylko z zamówieniami publicznymi Zamawiający może po prostu ogłosić zamówienie. Także wtedy, jest zobowiązany do przestrzegania zasad finansów publicznych, w tym zasady celowości i gospodarności. Zawsze zatem, okaże się niezbędne wcześniejsze wykonanie audytu lub udzielenie zamówienia na jego wykonanie. Już na etapie przygotowania postępowania Zamawiający jest zobowiązany zdecydować jakimi kryteriami będzie się kierował przy wyborze najkorzystniejszej oferty. Ten element postępowania odróżnia inwestycje typu Ppp od czystych zamówień publicznych. Ustawa Pzp definiuje najkorzystniejszą ofertę, jako ofertę z najniższą ceną lub ofertę przedstawiającą najkorzystniejszy bilans ceny i pozostałych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia. A przecież inwestycje spłacane z oszczędności często charakteryzują się nie ceną ale przede wszystkim wysokością nakładów dokonywanych przez Wykonawcę na modernizację majątku Zamawiającego, dla którego zysk w pierwszym okresie najczęściej nie ma charakteru materialnego a np. funkcjonalny, użytkowy. Stąd też, w zamówieniach tego typu, Zamawiający ma problem ze zdefiniowaniem ceny, podczas gdy stanowi ona obowiązkowe kryterium oceny ofert. Konstrukcja realizacji inwestycji w oparciu o zasady Ppp może ułatwić wybór najkorzystniejszej oferty definiowanej w art. 15 ustawy Ppp, jako oferta przedstawiająca najkorzystniejszy bilans wynagrodzenia i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu przedsięwzięcia w tym podziału ryzyk i zadań, terminów i wysokości przewidywanych płatności jeżeli są one planowane. Przepis ten nie znajduje zastosowania do przedsięwzięć, w których wynagrodzenie partnera prywatnego stanowi w całości zapłata sumy pieniężnej ze środków podmiotu publicznego. Przepisy dotyczące wyboru oferty najkorzystniejszej są nieprecyzyjne i niedostosowane do potrzeb inwestycji spłacanych z oszczędności. Przeprowadzenie postępowania. Po zdefiniowaniu przedmiotu zamówienia i ustaleniu jego szacunkowej wartości Zamawiający przechodzi do etapu wyboru trybu postępowania. Wydaje się że poza podstawowymi trybami, które, ze względu na swoją specyfikę, wymagają bardzo szczegółowego przygotowania postępowania po stronie Zamawiającego dopuszczalnym jest także tryb dialogu konkurencyjnego, a w sytuacji gdy inwestycja będzie miała charakter Ppp zastosowanie może znaleźć także tryb negocjacji z ogłoszeniem. Warto zaznaczyć, że postępowania prowadzone w trybie dialogu konkurencyjnego czy negocjacji z ogłoszeniem trwają zwykle dłużej, niż te prowadzone w trybach podstawowych i są dużo bardziej skomplikowane proceduralnie. Dialog konkurencyjny to tryb postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w trakcie którego, Zamawiający po uprzedniej prekwalifikacji Wykonawców negocjuje (prowadzi dialog) z Wykonawcami. Dialog może dotyczyć wszelkich aspektów zamówienia, np. sposobu wykonania zamówienia w odniesieniu do jego ceny i pozostałych warunków realizacji. Dialog konkurencyjny jest dopuszczalny, tylko po 18

19 spełnieniu ustawowych przesłanek jego zastosowania. Zamawiający może przeprowadzić postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie dialogu konkurencyjnego gdy nie jest możliwe udzielenie zamówienia w trybach podstawowych ze względu na jego szczególnie złożony charakter uniemożliwiający opisanie przedmiotu zamówienia zgodnie z zasadami ustawy lub określenie uwarunkowań prawnych lub finansowych zamówienia. Zastosowanie trybu dialogu konkurencyjnego wymaga zastosowania także innych (niż cena) kryteriów wyboru oferty najkorzystniejszej. Negocjacje z ogłoszeniem to tryb zbliżony proceduralnie do dialogu konkurencyjnego. Tutaj Zamawiający także dokonuje prekwalifikacji Wykonawców, a następnie zaprasza ich do negocjacji. W odróżnieniu od dialogu konkurencyjnego gdzie negocjacje mogą dotyczyć wszelkich aspektów zamówienia w negocjacjach z ogłoszeniem Zamawiający może prowadzić negocjacje w celu doprecyzowania lub uzupełnienia opisu przedmiotu zamówienia lub warunków umowy. Negocjacje są trybem bardziej skomplikowanym, wymagają ofert wstępnych oprócz prekwalifikacji na podstawie wniosków. Pomimo, że przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych nie przewidują szczególnych rozwiązań ułatwiających udzielenie zamówienia publicznego na inwestycje spłacane z oszczędności, to jednak stosowanie zasad udzielania zamówień publicznych nie jest przeszkodą uniemożliwiającą zawieranie tego typu umów. Kluczem do powodzenia jest dobre przygotowanie postępowania. Ułatwieniem dla Zamawiającego może być także korzystanie z pomocy ekspertów i biegłych. 19

20 Janina Waliszewska Departament Wspierania Rozwoju Regionalnego Bank Gospodarstwa Krajowego Projekt efektywności energetycznej GEF Bank Gospodarstwa Krajowego, w ramach podpisanej w marcu ubiegłego roku umowy z Ministerstwem Gospodarki i Pracy, zarządza Projektem Efektywności Energetycznej GEF, którego budżet wynosi 11 mln USD. Środki na realizację tego projektu pochodzą z Funduszu na Rzecz Globalnego Środowiska, którego administratorem jest Bank Światowy. Fundusz GEF (Global Enviroment Facility) powstał w 1991 r. jako mechanizm finansowy zarządzany przez 3 agendy ONZ: Bank Światowy, Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych (United Nations Environment Programme) oraz Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych (United Nations Development Programme). Celem GEF jest osiągnięcie poprawy stanu środowiska naturalnego poprzez realizację prognoz i projektów przyczyniających się do rozwiązywania problemów o charakterze globalnym w kluczowych dziedzinach, takich jak: - ochrona różnorodności, - ochrona wód międzynarodowych, - zapobieganie zmianom klimatycznym (redukcja emisji gazów, przede wszystkim cieplarnianych), - powstrzymanie kurczenia się warstwy ozonowej oraz - ochrona gruntów przed erozją. Celem Projektu, który potrwa do 30 czerwca 2011 r., jest finansowe wspieranie wszystkich podmiotów realizujących inwestycje energooszczędne tj. osób fizycznych, prawnych, samorządów, spółdzielni oraz przedsiębiorstw działających w formule ESCO (Energy Saving Company lub Energy Service Company). ESCO - w obu tłumaczeniach - oznacza firmę oferującą usługi eksperckie w zakresie energetyki, gwarantującą potencjalnym klientom oszczędność energii i zmniejszenie ponoszonych z jej tytułu kosztów. Firmy tego typu realizują kompleksowe usługi w zakresie gospodarowania energią w oparciu o kontrakty wykonawcze i udzielają gwarancji uzyskania oszczędności. Formułę ESCO można realizować w wielu sektorach: w budownictwie, gospodarce komunalnej, przemyśle itp. Firma typu ESCO zobowiązuje się do 20

21 sfinansowania całego zadania ze środków własnych lub pozyskanych. Realizując Projekt Efektywności Energetycznej GEF, BGK wspiera działania rządu w zakresie obejmującym zarówno ochronę środowiska jak i wykorzystanie szeroko pojętych zasobów energii poprzez: zwiększenie grupy dopuszczalnych inwestycji o inwestycje realizowane w obszarze oświetlenia ulic i przestrzeni publicznej i tym samym poszerzenie zakresu finansowania przedsięwzięć niekwalifikujących się do uzyskania premii termoodernizacyjnej z Funduszu Termomodernizacji, zwiększenie dostępności kredytów i wzbogacenie oferty banków kredytujących, łatwe i tanie zabezpieczenie kredytu, wspieranie finansowania procesu inwestycyjnego mającego na celu ochronę środowiska, finansowanie kosztów audytu energetycznego z komponentu pomocy technicznej. Projekt obejmuje: - komponent poręczeń, o budżecie 5,7 mln USD przeznaczony na zabezpieczenie poręczeń spłaty kredytów udzielonych przez współpracujące z BGK banki komercyjne na wyżej określony cel realizowany na terenie całej Polski; - komponent grantu, o budżecie 2 mln USD przeznaczony na wsparcie inwestycji energooszczędnych o długim (10 - letnim) okresie zwrotu, realizowanych w woj. małopolskim przez Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO sp. z o.o. w Krakowie; - komponent pomocy technicznej, o budżecie 3,3 mln USD przeznaczony na wsparcie oraz monitoring Projektu. W ramach komponentu poręczeń, BGK zawiera z bankami komercyjnymi ramowe umowy współpracy, na podstawie których będzie udzielać poręczeń do 70% kwoty kredytów na przedsięwzięcia energooszczędne (inwestycje bądź modernizacje), mające na celu zmniejszenie strat lub poprawę efektywności wykorzystania energii w budynkach, miejskich systemach grzewczych lub sieciach cieplnych. Tam, gdzie dostarczana energia jest przynajmniej w 50% wykorzystywana do zapewnienia komfortu cieplnego w pomieszczeniach i podgrzewania wody w budynkach, redukcji emisji gazów oraz oświetlenia przestrzeni publicznej. W rozumieniu Projektu budynki oznaczają: budynki przemysłowe, handlowe, jedno i wielorodzinne mieszkalne, wykorzystywane do wykonywania zadań publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego wszystkich szczebli, placówki służby zdrowia, szkoły wyższe i placówki kulturalne, budynki zbiorowego zamieszkania o charakterze socjalnym, takie jak dom opieki, dom 21

22 studencki, internat, hotel robotniczy, dom rencisty itp. budynki stanowiące własność Skarbu Państwa i służące realizacji zadań Państwa, takie jak koszary wojskowe, budynki więzienne itp. Warunkiem uzyskania poręczenia spłaty kredytu jest, aby kredytobiorca posiadał tytuł własności do budynku, prawo użytkowania wieczystego lub zarządzał budynkiem. Poręczeniem nie mogą być objęte inwestycje: w zakresie modernizacji procesów przemysłowych oraz centralnych systemów wytwarzania i przesyłania energii elektrycznej oraz rozpoczęte lub zaniechane. Do objęcia poręczeniem BGK automatycznie zaliczane są wszystkie przedsięwzięcia, które kwalifikują się do uzyskania premii termomodernizacyjnej, zgodnie z ustawą z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. nr 162, poz z późn. zm.). Poręczenie kredytu nie wyklucza także uzyskania premii w wys. 25 % wykorzystanego kredytu z Funduszu Termomodernizacji w BGK. Wysokość poręczenia spłaty kredytu BGK udziela poręczenia spłaty kredytu w wysokości od 50 do 70% kwoty kredytu w zależności od trybu. Łączna wysokość poręczeń dla jednego kredytobiorcy nie może przekroczyć kwoty 2 mln zł. Lista audytorów energetycznych zamieszczona jest na stronie Banki kredytujące - współpracujące z BGK: BISE SA centrala: Warszawa, ul. Dubois 5 Bank Pocztowy, siedziba w Bydgoszczy, ul. Jagiellońska 15, biuro w Warszawie, Aleje Niepodległości 69 W ramach komponentu grantu przeznaczonego dla POE ESCO do chwili obecnej podpisano 4 umowy Grantu Kapitałowego. W ramach zawartych umów przeprowadzono modernizacje polegające na wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, ociepleniu ścian zewnętrznych, dachów, stropodachów i modernizacji sieci c.o. w 23 jednostkach (szkołach, bursach, ośrodkach szkolno-wychowawczych dla dzieci niesłyszących, niewidomych oraz w ośrodku sportowym). 22

23 Włodzimierz Rożnowski Bank Ochrony Środowiska Kredyty na przedsięwzięcia z zakresu termomodernizacji Rola Banku Ochrony Środowiska S.A. Oddział w Krakowie w finansowaniu inwestycji proekologicznych na terenie Małopolski. Bank Ochrony Środowiska S.A. to jedyny Bank w Polsce, którego podstawową misją jest finansowa obsługa przedsięwzięć służących ochronie Środowiska. Klientami Banku Ochrony Środowiska S.A. są samorządy, przedsiębiorcy i osoby prywatne. Bank stosuje różne formy zewnętrznego finansowania projektów ekologicznych, wykorzystując: dotacje krajowe i unijne, kredyty i pożyczki preferencyjne, kredyty i pożyczki komercyjne, obligacje komunalne i korporacyjne, kredyty w Formule Trzeciej Strony i kredyty w formie Partnerstwa Publiczno Prawnego. Z danych statystycznych wynika, że z całej puli środków na ochronę środowiska 49,1% środków stanowią środki własne inwestorów, 21,1% środki funduszy ekologicznych, 16% środki zagraniczne, 7,6% środki z kredytów i pożyczek krajowych, 1,6% środki samorządów, 1,1% środki z budżetu centralnego i 3,5% środki z innych źródeł finansowania zadań. Potrzeby inwestycyjne w zakresie ochrony środowiska na lata kształtują się w kwocie około 64 mld zł., natomiast na lata w kwocie około 62 mld zł. W latach Bank Ochrony Środowiska S.A. udzielił 40 tys. kredytów proekologicznych w łącznej kwocie około 7mld zł. Udzielone przez Bank Ochrony Środowiska S.A. kredyty wypłacone na inwestycje przynoszące wymierne efekty ekologiczne stanowiły w 2005r. około 7,5% nakładów na ochronę środowiska w Polsce i około połowy pożyczek i kredytów krajowych wykazywanych przez inwestorów w sprawozdaniach do GUS w zakresie pozyskania źródeł finansowania inwestycji proekologicznych. Kredyty proekologiczne preferencyjne udzielane są w ramach współpracy z donatorami środków. Są to kredyty ze środków Banku Ochrony Środowiska S.A. z dopłatami do odsetek, kredyty ze środków donatorów i kredyty ze środków łączonych. Partnerami Banku Ochrony Środowiska S.A. są Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie realizacji projektów krajowych, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie realizacji projektów regionalnych, Bank Gospodarstwa Krajowego w zakresie termomodernizacji budynków, banki zagraniczne w zakresie finansowania długoterminowych projektów inwestycyjnych oraz producenci i dystrybutorzy urządzeń służących ochronie środowiska w 23

24 zakresie zakupu i montażu tych urządzeń. Od początku obowiązywania ustawy z dnia o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, Bank Ochrony Środowiska do dnia r przekazał do Banku Gospodarstwa Krajowego 2405 umów o kredyty termomodernizacyjne, a klientom BOŚ S.A. przyznano premie termomodernizacyjne w łącznej kwocie 101,6 mln zł. Bank Ochrony Środowiska S.A. Oddział w Krakowie, odgrywa istotną rolę w finansowaniu przedsięwzięć proekologicznych na terenie Małopolski. Wyrazem jego zaangażowania w działalność na rzecz poprawy stanu środowiska naturalnego regionu jest posiadanie pozycji lidera w zakresie finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Aktywna działalność Banku Ochrony Środowiska S.A. Oddział w Krakowie znajduje również swoje odzwierciedlenie w tworzeniu unikatowej oferty kredytów preferencyjnych oraz kredytów konsorcjalnych we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska w Krakowie. Kredyty te są nisko oprocentowane, a tym samym dostosowane do rosnących potrzeb i wymagań klientów. W grupie tych kredytów na szczególną uwagę zasługują kredyty (z oprocentowaniem 1,275 % w skali roku, z dopłatami do odsetek) na docieplenie przegród zewnętrznych budynków, zakup i montaż odnawialnych źródeł energii, zakup i montaż kotłów grzewczych wraz z modernizacją kotłowni. Przy kredytach preferencyjnych nie jest wymagana organizacja pracochłonnych przetargów na obsługę finansową zaciągniętych kredytów. Kredyty konsorcjalne są udzielane na inwestycje o wysokich nakładach finansowych i wymagające indywidualnego podejścia. W uznaniu za działalność na rzecz ochrony środowiska Bank Ochrony Środowiska S.A. Oddział w Krakowie był wielokrotnie wyróżniany, zaś w 2005r., otrzymał tytuł Złotego Oddziału-Banku Przyjaznego dla Przedsiębiorcy, w konkursie organizowanym przez Krajową Izbę Gospodarczą, Polsko Amerykańską Fundację Doradztwa dla Małych Przedsiębiorstw oraz Warszawski Instytut Bankowości. 24

25 Andrzej Szajner, Prezes Zarządu Sigma Termodynamik Przedsięwzięcia typu ESCO w Polsce i w Europie 1. Początki ESCO w Polsce Wysokie oczekiwania wobec ESCO w latach 90-tych, Typowa sytuacja użytkownika energii: - wysokie zużycie energii i koszty - brak środków na modernizację Zewnętrzny dostawca profesjonalnej usługi i funduszy metoda na docelowe obniżenie zużycia energii i kosztów Powstawanie firm typu ESCO (na bazie przedsiębiorstw energetycznych, firm sprzętowych lub firm zagranicznych) 2. ESCO w Polsce - przykłady Typowo obiekty użyteczności publicznej, decyzja i oszczędności w jednym ręku modernizacja szkół, szczególnie na prowincji (często organizowana przez dostawców technologii w formie i finansowana w formie kredytu kupieckiego), modernizacja oświetlenia ulicznego, modernizacja kompleksów wojskowych. 3. Umowy ESCO Umowy typu TPF bez gwarancji Umowy zawierane są na okres typowo do 5 lat, Określany jest zakres termomodernizacji lub modernizacji (oświetlenie uliczne), TPF/ESCO odpowiada za przygotowanie i wykonawstwo inwestycji oraz organizację finansowania, Wierzytelności klienta są przenoszone przez ESCO na bank finansujący Umowy typu ESCO z gwarancjami oszczędności Umowy na okres do 10 lat, umowy na utrzymanie wypłat dla ESCO w wysokości kwoty bazowej (koszty ogrzewania przed modernizacją), Kwota bazowa może być waloryzowana wskaźnikiem inflacji lub cen odpowiednich nośników energii, Stosowane są dodatkowe korekty na zmianę obciążenia obiektu (liczba osób, praca kuchni), Własność urządzeń jest przenoszona na klienta albo po zakończeniu modernizacji albo po 25

26 zakończeniu umowy (amortyzowana przez ESCO), Często klient nie jest zainteresowany gwarancją uzyskania oszczędności, nie monitoruje i nie analizuje wydatków na energię Unikalny charakter umów POE ESCO Deklarowany jest poziom oszczędności energii; Corocznie dokonywana jest korekta zużycia bazowego, w oparciu o dane klimatyczne oraz obliczane corocznie koszty energii w oparciu o bieżące ceny i taryfy; Obsługa klienta po przeszkoleniu stosuje się do instrukcji eksploatacji 4. Bariery wobec ESCO w Polsce Prawo zamówień publicznych (wybór oferenta, długoletnia umowa), Sytuacja samorządów i innych podmiotów publicznych: - finansowa - zadłużenie, brak gwarancji i zabezpieczeń - zmiany władzy Prawo energetyczne taryfy, Trudności w pozyskaniu wieloletniego finansowania, Niekorzystny stosunek nakładów do cen energii i paliw. Poniżej przedstawiono wymaganą strukturę finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych dla obecnej struktury cen i kosztów. 100% 90% Wymagana struktura finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych A źródło, B system grzewczy, C ściany, D stropy, E- okna; warianty mieszane; Zwrot nakładów z oszczędności wynosi tylko ok % w okresie 10 lat (dla stopy dyskonta 8%). 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 45% 42% 55% 58% 63% 37% 60% 56% 40% 44% udział własny, grant zwrot z oszczędności 10% 0% BC BCD CDE BCDE ABCDE 26