EURONEWS NR 32. Warszawa, 14 maja 2010 r. Opracowanie: Sekcja Współpracy z Zagranicą, GPW

Transkrypt

1 Warszawa, 14 maja 2010 r. Opracowanie: Sekcja Współpracy z Zagranicą, GPW Przegląd informacji zamieszczonych na stronach internetowych i w biuletynach informacyjnych urzędów inspekcji pracy Unii Europejskiej oraz organizacji międzynarodowych zajmujących się szeroko rozumianą problematyką zdrowia zawodowego i ochrony pracy wydanie 32. EURONEWS NR 32 BIULETYN INFORMACYJNY KOMISJI EUROPEJSKIEJ Prognoza dla rynku pracy Unii Europejskiej na rok 2020 W ciągu najbliŝszej dekady, w związku z obecnym kryzysem gospodarczym, rynek pracy UE moŝe zmniejszyć się nawet o 10 milionów miejsc, chociaŝ do roku 2020 wskaźnik zatrudnienia ma stopniowo rosnąć i wrócić do poziomu z roku To tylko niektóre z ustaleń opublikowanego niedawno raportu Europejskiego Centrum ds. Organizacji Szkoleń Zawodowych (CEDEFOP), w którym próbuje się przewidzieć tendencje w obszarze rynku pracy Unii Europejskiej w okresie od 2010 do 2020 roku. Autorzy raportu prognozują, Ŝe w ciągu najbliŝszej dekady we wszystkich 27 państwach członkowskich utworzonych zostanie około 77 milionów nowych miejsc pracy, z których większość będzie miała na celu zapełnienie luki po 70 milionach pracowników, którzy przejdą w tym czasie na emeryturę. Raport potwierdza, Ŝe w gospodarce unijnej coraz większy udział będą miały usługi i przewiduje utworzenie niemal 7 milionów nowych miejsc pracy, głównie w zawodach wymagających specjalistycznej wiedzy bądź umiejętności, jak np. stanowiska kierownicze wysokiego szczebla lub zawody techniczne. Ponadto oczekuje się zmniejszenia liczby zawodów "rutynowych" np. zniknie około 4 milionów miejsc pracy fizycznej i około 2 miliony miejsc pracy biurowej. W roku 2020, podobnie jak w chwili obecnej, nieco ponad połowa wszystkich miejsc pracy zajmowana będzie przez osoby o średnich kwalifikacjach, ale udział pracowników wysoko wyspecjalizowanych wzrośnie z 29 do 35 procent, kosztem niewykwalifikowanej siły roboczej. Tendencje dotyczące przechodzenia na emeryturę będą odzwierciedlały podaŝ na kwalifikacje razem z wchodzeniem na rynek pracy młodych wykwalifikowanych pokoleń i odchodzeniem na emeryturę osób o niŝszych kwalifikacjach zawodowych. Raport wskazuje jednak na moŝliwość zaistnienia pewnej nierównowagi na rynku pracy i związanej z tym konieczności współpracy decydentów politycznych i pracodawców w celu wypracowania właściwych strategii rozwoju kwalifikacji zawodowych. 1

2 15 kwietnia - Dzień Równej Płacy w Estonii Estonia ma największą w całej Unii Europejskiej dysproporcję w wysokości wynagrodzeń kobiet i męŝczyzn sięgającą ponad 30 procent. W celu zwrócenia uwagi na ten problem, w Dniu Równej Płacy, wiele restauracji i kawiarni w całym kraju oferowało taki sam posiłek w dwóch róŝnych cenach. Gra słów równieŝ pomagała wzmocnić przekaz w humorystyczny sposób. Wiele lokali gastronomicznych serwowało kanapki, sałatki i zupy z łososia, poniewaŝ słowo "lõhe" w języku estońskim oznacza zarówno łososia, jak i lukę. Ponadto, poniewaŝ w Estonii łososia podaje się zwykle z koperkiem, potrawy z tym przybraniem serwowane były męŝczyznom a kobietom podawano je bez kopru. Miało to symbolizować fakt, Ŝe kobiety muszą radzić sobie bez takiego samego wynagrodzenia, jakie otrzymują ich koledzy zajmujący podobne stanowiska. Organizatorem Dnia Równej Płacy jest Estońska organizacja kobiet "Business and Professional Women". Unia Europejska pozywa cztery państwa członkowskie przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie warunków pracy pracowników kolejnictwa 5 maja 2010 r. Komisja Europejska skierowała do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości pozew przeciwko czterem państwom członkowskim za nieprzekazanie informacji na temat ustawodawstwa wewnętrznego transponującego przepisy unijne dotyczące warunków pracy w sektorze międzynarodowego transportu kolejowego. Przepisy wewnętrzne państw członkowskich muszą uwzględniać minimalne standardy w zakresie warunków pracy, czasu jazdy pociągów, przerw w pracy oraz dobowych i tygodniowych okresów odpoczynku. Cztery państwa członkowskie, o których mowa to: Estonia, Włochy, Luksemburg i Portugalia. Pozew jest skutkiem braku odpowiedzi na ostateczne ostrzeŝenie przekazane wymienionym państwom w czerwcu 2009 roku. Przepisy Unii Europejskiej dotyczące warunków pracy pracowników mobilnych skierowanych do wykonywania interoperacyjnych usług transgranicznych (Dyrektywa 2005/47/WE) odzwierciedlają porozumienie europejskich związków zawodowych i pracodawców. Ich celem jest zapewnienie zadowalających warunków pracy dla osób zatrudnionych w międzynarodowym transporcie kolejowym. Państwa członkowskie zobowiązane były do przyjęcia własnych przepisów w tym zakresie najpóźniej do 27 lipca 2008 roku po konsultacjach z partnerami społecznymi. 2

3 Komisja Europejska pozywa Polskę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie legislacji dotyczącej równości rasowej 5 maja 2010 r. Komisja Europejska skierowała do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wniosek o ukaranie Polski za niewłaściwą implementację przepisów unijnych zakazujących dyskryminacji ze względu na rasę lub pochodzenie etniczne. Decyzja ta spowodowana jest niepoprawną transpozycją legislacji uzgodnionej na poziomie Unii Europejskiej do ustawodawstwa polskiego. Kierując wniosek do sądu Komisja Europejska wskazała, Ŝe: "Polska nie transponowała Dyrektywy poza obszarem zatrudnienia. W ustawodawstwie krajowym nie ma przepisów wyraźnie zakazujących dyskryminacji na tle rasowym lub pochodzenia etnicznego w odniesieniu do opieki socjalnej oraz praw socjalnych, dostępu do towarów i usług, w tym równieŝ mieszkalnictwa i członkowstwa w związkach zawodowych, organizacjach pracodawców i stowarzyszeniach zawodowych oraz dostępu do oświaty. RównieŜ polskie przepisy krajowe dotyczące ochrony przed wiktymizacją obejmują jedynie obszar zatrudnienia, nie zaś wszystkie wymienione w Dyrektywie. Międzynarodowa Organizacja Pracy Godziwe warunki pracy dla pomocy domowych Praca za wynagrodzeniem polegająca na prowadzeniu domu itd. jest jednym z najwaŝniejszych zajęć zarobkowych dla milionów pracowników na całym świecie, głównie kobiet. Jak wynika z raportu MOP przygotowanego na sesję Międzynarodowej Konferencji Pracy w czerwcu 2010 r., pracę w domach prywatnych wykonuje znacząca część populacji zawodowo czynnej, tzn. 5-9% całkowitej liczby zatrudnionych w krajach rozwijających się oraz do 2,5% w krajach uprzemysłowionych. Do zadań pomocy domowych naleŝy: gotowanie, sprzątanie, opieka nad dziećmi, osobami starszymi i niepełnosprawnymi, a nawet nad zwierzętami domowymi. ChociaŜ w przewaŝającym stopniu prace te wykonują kobiety, często imigrantki, męŝczyźni takŝe mogą być zatrudniani jako ogrodnicy, ochroniarze w prywatnych rezydencjach lub kierowcy. Osoby takie mogą pracować dla jednego lub kilku pracodawców, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Mogą to być osoby pracujące na własny rachunek, mające pewną kontrolę nad swoimi warunkami zatrudnienia, albo świadczące usługi w domach prywatnych za wynagrodzeniem wypłacanym przez licencjonowane agencje. Część takich pracowników, szczególnie imigrantów zatrudnionych w pełnym wymiarze, mieszka w domach swoich pracodawców. Mimo rosnącego społecznego i ekonomicznego znaczenia pracy pomocy domowych, zawsze była i jest ona nadal jedną z najbardziej niepewnych, niskopłatnych i niechronionych form zatrudnienia. Często, szczególnie wobec dzieci i imigrantów, stosuje się naduŝycia i wyzysk. Ze względu na młody wiek lub narodowość oraz fakt zamieszkiwania w domu pracodawcy, osoby takie są szczególnie naraŝone na przemoc werbalną i fizyczną, w najgorszych przypadkach prowadzącą do samobójstw lub zabójstw, o czym informują czasami mass media. Brak godziwych warunków pracy to powaŝny problem, dotykający pracujących w domach z powodu ich niekorzystnej pozycji prawnej i społecznej. Pomoce 3

4 domowe, zarówno w krajach uprzemysłowionych, jak i rozwijających się, są wykluczone formalnie albo faktycznie ze skutecznej ochrony na podstawie krajowych przepisów prawa pracy oraz systemów ubezpieczeń społecznych. Przykładowo, pracownice domowe mają ograniczony dostęp do ochrony w okresie ciąŝy i połogu, do środków na utrzymanie w okresie urlopu macierzyńskiego oraz ograniczone prawo do powrotu do pracy. ChociaŜ w większości krajów zwalnianie kobiet w ciąŝy jest zabronione, to jednak znane są takie przypadki, częściej dotykające pracownic domowych niŝ innych grup pracownic. Kolejny fakt to wyłączenie w większości krajów pomocy domowych z zakresu obowiązywania prawodawstwa bhp, poniewaŝ gospodarstwa domowe są błędnie uwaŝane za bezpieczne i nie stwarzające zagroŝeń. Dostęp do zasiłków społecznych jest zapewniany w ramach ogólnego systemu ubezpieczeń społecznych, powszechnego i uniwersalnego prawa do opieki zdrowotnej i emerytur, natomiast ubezpieczenia na wypadek bezrobocia obejmują pomoce domowe w bardzo niewielu krajach. Praca w domu róŝni się od innych rodzajów prac pod wieloma względami: nie jest objęta konwencjonalnymi mechanizmami kontroli np. przez inspekcje pracy, poniewaŝ kontrolowanie prywatnych domów napotyka na przeszkody prawne i administracyjne. Fizyczna bliskość z pracodawcą i jego rodziną, a takŝe relacje emocjonalne z racji opieki np. nad dzieckiem, moŝe być źródłem zaufania, ale takŝe moŝe rozmywać granice relacji zatrudnienia, prowadząc do arbitralnego traktowania. Praca pomocy domowych jest niejako odbiciem obowiązków wykonywanych tradycyjnie przez kobiety bez wynagrodzenia, dlatego jest uwaŝana za pracę bez wartości i nieproduktywną. To wyjaśnia, dlaczego pomoce domowe zwykle zarabiają niewiele, a często otrzymują wynagrodzenie nieregularnie lub nawet wcale. Pomoce domowe to najczęściej kobiety mające mniejsze szanse i krótszy okres zdobywania wykształcenia, co pozwala pracodawcom na utrzymywanie niskiego poziomu ich wynagrodzeń. Ponadto, pomoce domowe mają mniejszą siłę negocjacyjną, poniewaŝ są niewidzialne i odizolowane, nie mają skąd uzyskać wsparcia i porad na temat tego np. co stanowi rozsądne Ŝądanie w pracy a co jest niedopuszczalnym traktowaniem. Jeszcze większa izolacja dotyczy pracowników migrujących, nie znających (dostatecznie dobrze) języka, pozbawionych pomocy rodziny itd. Wszystko to, wraz z niskimi dochodami i nieprzewidywalnymi wymaganiami w pracy, utrudnia pomocom domowym organizowanie się, aby walczyć o lepsze warunki pracy. Tradycyjne metody działania związków zawodowych okazują się nieadekwatne w sytuacji, gdy miejscem pracy są domy prywatne. Poza tym, krajowe przepisy mogą utrudniać zorganizowanym grupom pomocy domowych zawieranie układów zbiorowych, poniewaŝ ich pracodawców nie moŝna uwaŝać za przedsiębiorstwa, a praca pomocy domowych jest niekomercyjna i nieproduktywna. Wszystkie wspomniane aspekty przyczyniają się do dalszej deprecjacji i lekcewaŝenia pracy pomocy domowych. Niemniej jednak, w niektórych krajach podejmowano pozytywne kroki legislacyjne. W Belgii i Francji wprowadzono łatwiejsze i mniej kosztowne formalności dla pracodawców, uproszczone procedury płatności i zachęty podatkowe, aby dać szansę tej grupie pracowników na otrzymywanie minimalnego wynagrodzenia i lepszy dostęp do ubezpieczeń społecznych. Międzynarodowe standardy pracy nie dają pomocom domowym odpowiedniej ochrony, poniewaŝ albo pomijają konkretne uwarunkowania wykonywania takiej pracy, albo wyraźnie ją wykluczają z zakresu swojego obowiązywania. Dlatego Rada Administracyjna MOP zadecydowała o włączeniu do programu 99. Sesji Międzynarodowej Konferencji Pracy w 2010 r. prac nad ustaleniem standardów godziwej pracy dla pomocy domowych. Zaplanowano procedurę podwójnej dyskusji, tzn. podczas MKP w roku bieŝącym omówiona 4

5 zostanie konieczność przyjęcia międzynarodowego instrumentu i jego ewentualna forma, a ostateczna decyzja zapadnie w czerwcu 2011 r. BELGIA Odszkodowanie kryzysowe W maju weszły w Ŝycie przepisy dotyczące tzw. odszkodowania kryzysowego. Dotyczą one pracowników objętych porozumieniami zbiorowymi i komisjami parytetowymi, którzy w okresie od do zostali, bądź zostaną zwolnieni przez pracodawcę. Osoby te otrzymają świadczenie (w/w premię) w wysokości 1666 euro. Wyjątek stanowią pracownicy zwolnieni z własnej winy, bądź zatrudnieni na okres próbny, a takŝe ci, którzy zakończyli stosunek pracy za porozumieniem stron. Świadczenie wypłacane jest w całości przez ONEM (belgijski urząd ds. zatrudnienia), bądź teŝ przy udziale pracodawcy (555 euro). Przepisy określają przypadki, w których premia wypłacana jest pracownikowi wyłącznie przez ONEM. W celu ułatwienia pracownikom składania wniosków o przyznanie odszkodowania, belgijskie Ministerstwo Pracy zamieszcza na swojej stronie gotowy formularz do pobrania, a takŝe odsyła do właściwych stron urzędu pracy ONEM. Belgia wdroŝyła dyrektywę 2006/25/WE Dekretem Królewskim z dnia 22 kwietnia 2010 Belgia przyjęła do krajowego ustawodawstwa dyrektywę 2006/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących naraŝenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (sztucznym promieniowaniem optycznym) (dziewiętnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG). Zgodnie z dyrektywą pracodawca, w przypadku pracowników naraŝonych na promieniowanie optyczne emitowane przez sztuczne źródła, ocenia i, jeŝeli to konieczne, dokonuje pomiaru lub obliczeń poziomów ekspozycji na promieniowanie optyczne, na jakie mogą być naraŝeni pracownicy tak, aby środki niezbędne do ograniczenia ekspozycji do mających zastosowanie poziomów mogły zostać określone i wprowadzone w Ŝycie. &nbl=2&pgs=10&hwords=&checktexte=checkbox&visu=#texte 5

6 Przepisy dotyczące siły wyŝszej W związku z ostatnimi utrudnieniami w ruchu lotniczym, spowodowanymi pyłem wulkanicznym, belgijskie Ministerstwo Pracy przypomina na swojej stronie internetowej przepisy dotyczące siły wyŝszej, a takŝe wskazówki dla pracowników i pracodawców, którzy z przyczyn od nich niezaleŝnych nie mogą kontynuować świadczenia pracy lub realizować swojej działalności. W przypadku pracowników, podstawowym obowiązkiem jest poinformowanie pracodawcy o zaistniałej sytuacji, tzn. o sile wyŝszej. Przez siłę wyŝszą rozumie się nagłe, nieprzewidziane i niezaleŝne od pracownika wydarzenie, które czasowo uniemoŝliwia częściowe lub całkowite świadczenie pracy. W uzasadnionych przypadkach pracownik moŝe skorzystać z odszkodowania wypłacanego przez urząd ds. zatrudnienia (ONEM) z tytułu czasowego pozostawania bez pracy spowodowanego siłą wyŝszą. Wniosek o odszkodowanie składa pracodawca do urzędu pracy właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności (a nie siedzibę pracodawcy). W przypadku siły wyŝszej (np. zamknięcia przestrzeni powietrznej), uniemoŝliwiającej zapewnienie pracy pracownikom (np. linii lotniczych, firm dostawczych, czy wszelkich innych wykorzystujących w swojej działalności ten środek transportu), pracodawca moŝe równieŝ wnioskować do ONEM o odszkodowanie z tytułu czasowego bezrobocia personelu. FRANCJA Azbest precedensowa decyzja sądu W wyniku decyzji podjętej przez Sąd Kasacyjny we Francji, pracownicy skaŝeni azbestem zyskują moŝliwość występowania do pracodawców o wypłatę odszkodowania z tytułu Ŝycia w ciągłym stresie w związku z moŝliwością wystąpienia w kaŝdym momencie choroby spowodowanej kontaktem z azbestem. W swojej decyzji sąd nawiązuje do artykułu 41 Ustawy o finansowaniu zabezpieczenia socjalnego z 1999r., zgodnie z którym kaŝde 3 lata pracy z azbestem powodują skrócenie długości Ŝycia pracownika o 1 rok w wyniku nie tylko zachorowań na choroby azbesto-pochodne, ale takŝe, w przypadku pracowników zdrowych, na skutek stale im towarzyszącej obawy przed zachorowaniem. Polityka rządu w zakresie zdrowia zawodowego Eric Woerth, Minister Pracy, Solidarności i Funkcji Publicznej w rządzie Nicolasa Sarkozy ego przedstawił w zarysie główne załoŝenia rządowej polityki dot. zdrowia zawodowego. Omówiony przez niego podczas wystąpienia Plan Działań w zakresie zdrowia zawodowego na lata zakłada zwiększenie działań na rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, zmniejszenie ekspozycji na ryzyko wystąpienia takich wypadków lub chorób, zmniejszenie liczby wypadków o 25% i zatrzymanie obserwowanego od 10 lat systematycznego wzrostu liczby chorób zawodowych. 6

7 Aby osiągnąć powyŝsze cele rząd zamierza rozwijać badania naukowe, prowadzić działania na rzecz wiedzy, rozszerzać działania w zakresie zapobiegania ryzyku zawodowemu, w szczególności ryzyku psychospołecznemu, ryzyku chemicznemu i zaburzeniom mięśniowo-szkieletowym, jak równieŝ zwiększyć wsparcie dla przedsiębiorstw realizujących akcje prewencyjne, zwłaszcza dla tych, które zatrudniają mniej niŝ 50 pracowników. Plan przewiduje równieŝ częstszą koordynację działań partnerów oraz ich mobilizację. GRECJA Rząd podejmuje nadzwyczajne środki antykryzysowe Światowy kryzys ekonomiczny najbardziej uderzył w Grecję na początku 2010 r., gdy okazało się, Ŝe kraj ten znajduje się na krawędzi bankructwa. W związku z tym rząd podjął nadzwyczajne środki mające na celu zmniejszenie deficytu budŝetowego i długu. Nowe przepisy miały bezpośredni wpływ na sytuację pracowników greckiego sektora publicznego, co rozzłościło związki zawodowe i wywołało falę strajków i demonstracji. HISZPANIA Marsz po wcześniejsze emerytury Krajowa Federacja ds. Budownictwa i Przemysłu Drzewnego (Fecoma-CCOO) zorganizowała 60-kilometrowy marsz szlakiem Camino de Santiago, domagając się w ten sposób prawa do emerytury dla sześćdziesięciolatków - pracowników z sektora budowlanego. Pochód rozpoczął się w poniedziałek 10 maja i zakończył 2 dni później w Santiago de Compostela, gdzie przedstawiciele Federacji spotkali się z burmistrzem miasta. Marsz, w którym uczestniczyło w sumie 60 związkowców, miał na celu uświadomienie społeczeństwu i pracownikom potrzeby wspierania nowego postulatu. Krajowa Federacja ds. Budownictwa i Przemysłu Drzewnego uwaŝa, Ŝe nadszedł najwyŝszy czas, aby przedstawiciele tak trudnego i niebezpiecznego sektora jakim jest budownictwo zaczęli domagać się swego rodzaju sprawiedliwości społecznej. Podczas inauguracji przemarszu, Sekretarz Generalny Fecoma-CCOO, Fernando Serrano, oznajmił, Ŝe związkowy postulat nie jest Ŝadnym wymysłem, bowiem o obniŝeniu wieku emerytalnego dla specjalnych grup zawodowych traktuje Ustawa o Ubezpieczeniach Społecznych, stanowiąca według Serrano - dowód na to, Ŝe zarówno Minister Pracy, jak i Rząd nie przestrzegają przepisów. Trzyetapowy marsz zakończył się konferencją prasową zorganizowaną na Placu Obradoiro w Santiago de Compostela. 7

8 Bilbao Posiedzenie Komitetu WyŜszych Inspektorów Pracy (SLIC) Podsekretarz Stanu ds. Pracy i Imigracji, Leandro Gonzalez oraz Dyrektor Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, Jukka Takala, przewodniczyli 58. spotkaniu WyŜszych Inspektorów Pracy, które odbyło się w dniach 6-7 maja br. w Bilbao. Pierwszy dzień spotkania, zorganizowanego w ramach hiszpańskiej Prezydencji w Radzie UE, upłynął pod hasłem Dnia Tematycznego zatytułowanego Realizacja działań kontrolnych w kontekście narastającej globalizacji, w którym oprócz najwaŝniesjzych przedstawicieli europejskich inspekcji pracy - uczestniczyli eksperci i obserwatorzy z róŝnych instytucji międzynarodowych. Drugi dzień konferencji, odbywającej się w Pałacu Euskalduna w Bilbao, to tradycyjne Posiedzenie Plenarne Komitetu SLIC, podczas którego poruszono, między innymi, następujące kwestie: - definicja wspólnych zasad kontroli w zakresie bhp oraz opracowanie metod oceny krajowych systemów inspekcyjnych; - rozwój wymiany doświadczeń pomiędzy krajowymi słuŝbami inspekcji pracy w odniesieniu do egzekwowania prawa wspólnotowego z zakresu bhp; - promocja wymiany inspektorów pracy pomiędzy krajowymi organami administracji i opracowanie programów szkoleniowych rozwój wiarygodnego i skutecznego systemu; - rozwój wiarygodnego i skutecznego systemu szybkiej wymiany informacji pomiędzy inspekcjami pracy w odniesieniu do kontroli przestrzegania przepisów wspólnotowych z zakresu bhp. HOLANDIA Upadek rządu opóźnia wprowadzenie pakietu antykryzysowego i reformę emerytalną Upadek holenderskiego rządu w lutym 2010 r. opóźnia rozwiązanie najwaŝniejszych, w oczach partnerów społecznych, problemów. Na szczycie listy najwaŝniejszych potrzeb jest łagodzenie skutków kryzysu gospodarczego oraz środków stymulujących rozwój sektora prywatnego i rynku pracy. Ponadto, duŝym zmartwieniem organizacji pracodawców jest kwestia podniesienia wieku emerytalnego. W tym zakresie jednak duŝą ulgę ze względu na odłoŝenie zmian na czas nieokreślony odczuły związki zawodowe. Nowe wybory zaplanowano w Holandii na 9 czerwca 2010 r. ISLANDIA Ubywa imigrantów Według najnowszych danych z Urzędu Statystycznego Islandii, w 2009 roku około osób wyjechało z tego kraju, natomiast z zagranicy napłynęło zaledwie osób przewagi wśród wyjeŝdŝających nad przyjeŝdŝającymi to największa zaobserwowana jak dotąd fala powrotów emigracyjnych z Islandii w jednym roku. Podobne dane dotyczą jedynie roku 1887, kiedy masowa emigracja do Stanów Zjednoczonych i Kanady osiągnęła poziom szczytowy. W tamtym czasie liczba opuszczających wyspę była wyŝsza o niŝ przyjeŝdŝających (za raportem ruv.is). Jednocześnie jak dotąd, napływ imigrantów do Islandii jedynie w roku

9 i 2008 był większy niŝ w roku ubiegłym. Większość zeszłorocznych emigrantów wyjechało do krajów skandynawskich (około 4.000), natomiast 1/4 wszystkich opuszczających Islandię wyjechała do Polski. Większość emigrantów było w wieku lat, a imigrantów w wieku lat. Z kraju wyjechało więcej męŝczyzn niŝ kobiet. Migracja wewnętrzna/krajowa nie była niŝsza niŝ od roku W zeszłym roku, Urząd Statystyczny Islandii otrzymał wniosków potwierdzających przeniesienie do innego miejsca zamieszkania w kraju. W 2007 roku było to odpowiednio osób. Bezrobocie na Islandii osiągnęło szczyt tej zimy Szef Islandzkiej Dyrekcji Pracy ogłosił, Ŝe pojawiły się pierwsze pozytywne oznaki na rynku pracy oraz, Ŝe stopień bezrobocia nie osiągnie juŝ tak niskiego poziomu jak miało to miejsce w zimie. Przyznaje takŝe, Ŝe bezrobocie na Islandii dotknęło najmocniej ludzi młodych. 4 maja 2010 r. opublikowano statystyki dotyczące zatrudnienia w kilku ostatnich latach. Liczby pokazują, Ŝe średnio 13,000 osób (co stanowi 7,2% wszystkich osób pracujących) pozostawało bez pracy w róŝnych okresach zeszłego roku. LITWA Tworzenie dwustronnej instytucji dialogu społecznego Sektorowy dialog społeczny tradycyjnie miał na Litwie marginalną rolę, a kluczowymi instytucjami było krajowe forum trójstronne i dialog społeczny na szczeblu przedsiębiorstwa. W ostatnim okresie zaczęło jednak przybywać dwustronnych rad i komisji. 8 marca 2010 r. osiągnięto porozumienie w sprawie utworzenia dwustronnej rady w sektorze tekstylnym. Na ostatniej prostej wydaje się być takŝe tworzenie dwustronnej komisji słuŝby publicznej, której spotkanie konsultacyjne przewidziano na 18 marca br. LUKSEMBURG Zmiany w zawodzie pielęgniarskim Międzynarodowy Dzień Pielęgniarstwa pozwolił dostrzec problemy związane z tym często niedocenianym zawodem. Księstwo Luksemburga jest przykładem kraju, w którym zwraca się uwagę na istotę szkolenia teoretycznego i praktycznego w tym zawodzie. Reforma kształcenia pielęgniarek i pielęgniarzy rusza na początku roku akademickiego 2010 r. (tuŝ po wakacjach). Celem nowego typu kształcenia pielęgniarzy i pielęgniarek jest zwiększanie ich umiejętności. Jak do tej pory większość Luksemburczyków, którzy wymagają opieki musi liczyć na pomoc i opiekę opiekunek z innych krajów (między innymi z Polski)

10 NORWEGIA Jak informuje norweskie Ministerstwo Pracy, w dniach września 2010 r. w Oslo odbędzie się forum polityczne wysokiego szczebla pt. Praca dla młodych: podejmowanie wyzwań politycznych w krajach OECD, organizowane wspólnie przez norweskie Ministerstwo Pracy i Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, która w 2006 roku rozpoczęła akcję Praca dla młodych. Tematem spotkania z udziałem ministrów pracy z krajów OECD będą bariery w znajdowaniu zatrudnienia przez ludzi młodych oraz propozycje skutecznych strategii wspierania zatrudnienia młodych. Bezrobocie wśród osób młodych jest statystycznie wyŝsze niŝ wśród dorosłych. Wspomniana grupa mocniej odczuła teŝ skutki kryzysu gospodarczego. W pierwszym dniu forum wypowiadać się będą przedstawiciele rządów, organizacji młodzieŝowych i partnerów społecznych, dzień drugi zarezerwowany jest dla ministrów i urzędników najwyŝszego szczebla. PORTUGALIA Pracodawcy i związki zawodowe sektora bankowego negocjują podwyŝki Federacja Związków Zawodowych Sektora Finansowego (FEBASE) została wybrana do reprezentowania pracowników w negocjowaniu podwyŝek płac w 2010 r. Jej propozycje przedstawione zostały negocjatorowi Grupy Instytucji Kredytowych w listopadzie 2009 r., który w grudniu zgodził się na podniesienie płac o 0,5%, na co nie zgodziła się strona pracowników. Jednak z początkiem 2010 r. FEBASE zaczęła ograniczać Ŝądania najpierw wysokość podwyŝek zmniejszono do 2,1% w styczniu br., 1,5% w marcu i ostatecznie 1,3% w kwietniu. Według ostatniej propozycji pracodawców, pracownicy mogliby liczyć na podwyŝki rzędu 0,9%. WIELKA BRYTANIA 75 tys. funtów kary dla firmy z Telford po cięŝkim wypadku pracownika 10 maja br., w sprawie wszczętej na wniosek HSE, zapadł wyrok o ukaraniu zakładów cukierniczych Magna Specialist Confectioners Ltd. grzywną w wysokości 75 tys. funtów. Sąd Koronny w Shrewsbury nakazał równieŝ zwrot kosztów na sumę 37,5 tys. funtów. Wcześniej, w lutym 2008 r. wspomniana firma została ukarana 25 tys. funtów grzywny za naruszenia przepisów Rozporządzenia o uŝytkowaniu sprzętu roboczego z 1998 r. W lutym 2007 r. w zakładzie firmy w Telford robotnik próbował zetrzeć płyn chłodzący wyciekający pomiędzy drzwi zabezpieczające zainstalowane przy maszynie wchodzącej w skład linii produkcyjnej. Kiedy wsunął głowę za drzwi, w kierunku maszyny, część maszyny z napędem mechanicznym przesunęła się z duŝą siłą w jedną stronę, na odległość zaledwie 5 cm od nieruchomej części maszyny. Uderzenie w przód głowy o sile jednej tony wyrzuciło robotnika z maszyny, dzięki czemu nie został uwięziony między częściami maszyny i uniknął śmierci. Poszkodowany przez 2 tygodnie był w stanie śpiączki, a powaŝne urazy głowy 10

11 spowodowały niemal całkowitą utratę wzroku i słuchu, zmysłów smaku i zapachu oraz zmiany osobowości. Prowadzący dochodzenie inspektor HSE powiedział: Pracownicy mają podstawowe prawo oczekiwać odpowiednich warunków do bezpiecznego wykonywania pracy. Ocena ryzyka i wdroŝenie środków kontroli często wymaga jedynie podjęcia prostych i opłacalnych ekonomicznie działań. Robotnik nie powinien mieć moŝliwości dostania się do niebezpiecznych części maszyny, która pracowała z pełną prędkością produkcyjną. Kiedy drzwi blokujące były otwarte, linia produkcyjna powinna być zatrzymana. Poszkodowany ma zaledwie trzydzieści kilka lat, a trwały i tak cięŝki ubytek na zdrowiu, jakiego doznał, bardzo ogranicza mu moŝliwości zatrudnienia i szanse na przyszłość. Poszkodowany ma Ŝonę i małą córkę, która urodziła się kilka miesięcy po wypadku. Sąd Koronny, zasądzając karę, uwzględnił fakt, Ŝe juŝ w przeszłości w firmie istniały błędy systemowe dotyczące stosowania zabezpieczeń na maszynach. Brakowało równieŝ oceny ryzyka, co skutkowało naraŝeniem pracowników na zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia. Kluczowe znaczenie bezpiecznych systemów pracy W lutym 2007 r. w elektrowni Aberthaw w Glamorgan, zarządzanej przez koncern RWE Npower, kontrahent miał wykonać prace przy systemie spręŝonego powietrza. Kiedy uruchomił system, siła wydostającego się spręŝonego powietrza spowodowała u niego urazy dłoni i ręki. Pracownik miał zezwolenie na wykonanie pracy przy systemie, który jednak nie został odizolowany. Firmę RWE Npower z siedzibą w Swindon uznano winną naruszenia artykułu 3.1 Ustawy o bhp z 1974 r. i ukarano grzywną w wysokości 8 tys. funtów oraz nakazano zwrot kosztów na sumę 14 tys. funtów. Zdaniem inspektora HSE: to firma RWE Npower odpowiadała za zapewnienie, aby obszary uznane za bezpieczne do wykonywania pracy faktycznie były bezpieczne. Ciśnienie w tego typu systemach moŝe osiągnąć poziom ok. 80 psi (funtów na cal 2 ). Wykonawca prowadzący prace otrzymał zezwolenie potwierdzające, Ŝe obszar został odizolowany od spręŝonego powietrza. Doznane przez niego obraŝenia pokazują jednak wyraźnie, Ŝe było inaczej. SpręŜone powietrze moŝe być bardzo niebezpieczne, dlatego tak waŝne jest stosowanie bezpiecznego systemu pracy. Szkolić i informować trzeba ciągle Brytyjska inspekcja pracy (HSE) informuje na swojej stronie internetowej, Ŝe 22 czerwca 2010 r. RoSPA organizuje w Birmingham spotkanie nt. zasad bhp w gospodarowaniu odpadami. Będzie to trzecie z serii spotkań nt. bhp w tej branŝy, zorganizowane przy wsparciu Instytutu Gospodarowania Odpadami oraz Rady Szkoleniowo-Doradczej ds. Gospodarki Odpadami. Liczba wypadków śmiertelnych podczas prac przy gospodarowaniu odpadami dziesięciokrotnie przewyŝsza średnią krajową, a wskaźnik częstości wszystkich wypadków jest cztery razy wyŝszy od średniej krajowej. Prelegentami na spotkaniu będą m.in. przedstawiciele HSE i RoSPA (Królewskiego Towarzystwa Zapobiegania Wypadkom). Zaplanowano omówienie szeregu tematów m.in.: zamawianie usług usuwania odpadów, poślizgnięcia, potknięcia i upadki, środki ochrony indywidualnej, zarządzanie ryzykiem zawodowym w ruchu drogowym, transport zmechanizowany w miejscu pracy, strategie 11

12 ochrony zdrowia zawodowego, wyciąganie wniosków z błędów i wypadków, forum nt. bhp w branŝy gospodarowania odpadami. 12