Podstawowe problemy kognitywistyki: Świadomość. Rodzaje umysłów a rodzaje świadomości
|
|
- Paweł Majewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Podstawowe problemy kognitywistyki: Świadomość Rodzaje umysłów a rodzaje świadomości Wykład piąty i szósty Andrzej Klawiter klawiter@amu.edu.pl
2 Introdukcja: Bóg a świadomość Nawet debata o istnieniu Boga nie może obyć się bez odwołania do problemu świadomości 23 lutego 2012 odbyła się debata między Richardem Dawkinsem a anglikańskim arcybiskupem Canterbury Rowanem Williamsem: Nature of human beings and the question of their ultimate origin.
3 Przez dużą część spotkania abp Williams słuchał argumentów Dawkinsa, który mówił o ewolucji. Jestem zachwycony elegancją pana wywodu - powiedział w pewnej chwili. I dodał, że zgadza się z większością tez Darwina. Zauważył jednak, że "Darwin niewiele miał do powiedzenia na temat świadomości". - I to jest jeden z powodów, dla których ostrożnie podchodzę do jego teorii - dodał.
4 Dawkins odpowiedział: To, czego nie rozumiem, to, dlaczego arcybiskup nie może zobaczyć niesamowitego piękna idei, że życie powstało z niczego. To taka oszałamiająca, elegancka, piękna rzecz. Dlaczego chcieć ją zmącić czymś tak kłopotliwym jak Bóg. Przyznaję jednak, że kwestia świadomości jest "bardzo tajemnicza" i na razie pozostaje nierozwiązana. - Niebawem na pewno zostanie wyjaśniona.
5 Mózg a umysł Samo badanie mózgu nie wystarcza do wyjaśnienia jak działa umysł i jego podstawowe składniki z systemem poznawczym na czele. Nie da się wyeliminować wiedzy o umyśle poprzez zastąpienie jej wiedzą o mózgu Rozwijanie wiedzy o umyśle nie może odbywać się bez korzystania z wiedzy o mózgu Współczesne badania ludzkiej aktywności umysłowej są mieszaniną wiedzy o mózgu z wiedzą o umyśle Nowe wyniki badań umysłu stymulują nowe podejścia w badaniach mózgu, a nowe rezultaty badań mózgu pomagają w rozwijaniu i korygowaniu dotychczasowych koncepcji umysłu
6 Mózg a umysł Tego, jaki jest związek między zjawiskami występującymi w mózgu a zjawiskami umysłowymi nie da się z góry przesądzić. Ustalenie natury tego związku samo jest wynikiem odkrycia naukowego. Wymaga to znalezienia prawidłowości łączącej zjawiska z obydwu tych sfer To, co współcześnie wiadomo o związkach między stanami mózgu a stanami umysłu odnosi się jedynie do zależności między prostymi (tj. krótkotrwałymi i zlokalizowanymi w określonych obszarach) stanami mózgu a, uznawanymi powszechnie za proste, stanami umysłu, takimi np. jak stany percepcyjne. Przekonanie, że podobny typ związku zachodzi między złożonymi stanami mózgu a złożonymi stanami umysłu jest ekstrapolacją, która sama wymaga uzasadnienia. Losy psychofizyki pokazują, że ekstrapolacje takie nie przynoszą spodziewanych rezultatów
7 Mózg a umysł Brak sukcesu w ekstrapolowaniu bierze się naprawdopodobniej stąd, iż zakłada się, że temu, co proste w jednej dziedzinie (zjawisk mózgowych), odpowiada to, co proste w drugiej dziedzinie (zjawisk umysłowych) i - odpowiednio temu, co złożone w jednej dziedzinie, odpowiada to, co złożone w drugiej. Tymczasem związki między dziedzinami mogą być znacznie bardziej zawiłe i samo odkrycie ich jest już osiągnięciem badawczym.
8 Ujęcia umysłu Kiedy współcześnie mowi się o związkach między mózgiem a umysłem przyjmuje się, że ten ostatni ujmowany jest z perspektywy funkcjonalnej. Przypomnijmy, że ujęcie funkcjonalne to jedno z trzech ujęć umysłu. Obok substancjalnego, które odpowiada na pytanie: Czym jest umysł?, oraz instrumentalnego, badającego jak posługujemy się umysłem. W ujęciu funkcjonalnym odpowiadamy na pytanie: Jak działa umysł? (S.Pinker) Takie samo funkcjonalne - podejście cechuje badaczy mózgu.
9 Funkcjonalne ujęcie umysłu Zmierza ono do wskazania i opisu mechanizmów odpowiedzialnych za poszczególne rodzaje czynności umysłu, m.in. takich jak spostrzeganie, tworzenie pojęć, rozumowanie, podejmowanie decyzji itp. Każdy z owych rodzajów czynności realizowany jest przez wyspecjalizowany system. Przez funkcję rozumie się zwykle podstawowe zadanie takiego systemu, a przez mechanizm jego działania sposób, w jaki zadanie to jest przez system realizowane Badanie umysłu z perspektywy funkcjonalnej polega na ustaleniu, co robi dany system i dlaczego prowadzi to do pojawienia się takiego, a nie innego stanu, będącego skutkiem działania tego systemu
10 Modularna koncepcja umysłu Ujęcie umysłu jako zespołu funkcji doprowadziło do powstania koncepcji postulującej, że w umyśle wyodrębniły się względnie autonomiczne systemy, z których każdy wyspecjalizowany jest w realizowaniu jednej, ważnej funkcji umysłu. Jerry Fodor (1983) dookreślił funkcjonalnie rozumiane pojęcie systemu i zaproponował, aby realizujący określoną funkcję, względnie autonomiczny, powstały w drodze ewolucji (a więc zdeterminowany genetycznie) i powiązany ze strukturą neurologiczną system nazwać modułem.
11 Modularność umysłu: koncepcje W ujęciu Fodora, modularne miały być tylko procesy poznawcze z niższego poziomu działania umysłu, np. procesy percepcyjne. Tooby i Cosmides (1994) a także Pinker (1997/pol.2002) twierdzą, że podejście funkcjonalne pozwala połączyć dwa programy badania umysłu: obliczeniową koncepcję umysłu oraz koncepcję ewolucyjną, inspirowaną teorią ewolucji Darwina. W przeciwieństwie do Fodora twierdzą oni, że uniwersalność procesów ewolucyjnych sprawia, że także procesy poznawcze z wyższego poziomu mają charakter modularny. Według nich, funkcjonalna architektonika umysłu cechuje się rozległą modularnością (massive modularity).
12 Umysł jako szwajcarski scyzoryk, czyli wielofunkcyjny kompleks Umysł staje się elastyczny i skuteczny dlatego, że zawiera cały zestaw wyspecjalizowanych obwodów. Umysł chyba bardziej przypomina scyzoryk szwajcarski niż jedno wielozadaniowe ostrze: jest przydatny w tak wielu sytuacjach dlatego, że ma dużą liczbę części otwieracz do butelek, korkociąg, nóż, wykałaczkę, nożyczki, a każda z nich jest dobrze zaprojektowana do rozwiązania innego problemu. (Tooby, Cosmides. Beyond intuition and instinct blindness: toward an evolutionary rigorous cognitive science, Cognition, 50,1994)
13 Umysł jako szwajcarski scyzoryk, czyli zestaw narzędzi Czy porównanie umysłu do szwajcarskiego scyzoryka pozwala dostrzec głównie to, że ten pierwszy też pełni wiele funkcji? Zauważmy, że szwajcarski scyzoryk to przede wszystkim zestaw wielu różnych narzędzi. Proponuję, aby podobnie spojrzeć na umysł i zauważyć, że i on także jest zestawem narzędzi. Wielu skłania się do poglądu, że nie ma istotnej różnicy między funkcją a narzędziem. Utożsamienie narzędzia z funkcją jest nietrafne, co niebawem wykażę.
14 Funkcja a narzędzie Podstawowa różnica między funkcją a narzędziem polega na tym, że narzędzie wymaga użytkownika, natomiast funkcja i związany z nią mechanizm działania systemu (modułu) są obiektywne, a więc niezależne od użytkownika. Jeśli wystąpią określone warunki, to system zaczyna działać (funkcjonować). Głębsze podobieństwo i związek między scyzorykiem a umysłem polega na tym, że bez tego drugiego nie można rozpoznać narzędziowej natury tego pierwszego Powiedzieć można, że bez umysłu nie rozpoznamy narzędzia i nie potrafimy go użyć.
15 Ujęcie instrumentalne umysłu wyjaśnia więcej niż funkcjonalne Badając umysł należy więc najpierw ustalić jak jest używany (ujęcie instrumentalne), a dopiero potem pytać o jego funkcje i strukturę. Ujmując rzecz lapidarnie: nie potrafimy posługiwać się żołądkiem czy wątrobą (które sprawnie pełnią swoje funkcje) lecz potrafimy posługiwać się umysłem.
16 Do czego używamy umysłu? Na umysł podobnie jak na scyzoryk szwajcarski należy spojrzeć jako na zestaw narzędzi do wykonywania złożonych czynności takich jak np. mówienie, pisanie czy czytanie. Ale także jako zestaw narzędzi umysłowych służących do rozpoznawania narzędzi w otoczeniu i do planowania ich użycia Wśród narzędzi umysłu są też I takie, które służą do projektowania narzędzi nowych i nadzoru nad ich wykonywaniem.
17 Użyteczność narzędzia Użyteczność narzędzia z otoczenia zależy od czterech składników: (1) wyposażenia użytkownika (2) charakterystyki samego narzędzia ze szczególnym uwzględnieniem sposobu dopasowania go do użytkownika (3) sposobu użycia (4) stanu rzeczy, będącego skutkiem posłużenia się narzędziem To umysł umożliwia rozpoznanie tych składników, co pozwala na skuteczne użycie narzędzia
18 Użyteczność umysłu Scyzoryk szwajcarski podobny jest do umysłu nie tylko dlatego, że obydwa obiekty mają wiele części wyspecjalizowanych do wykonywania różnych zadań, ale przede wszystkim dlatego, że zarówno części scyzoryka, jak i części umysłu są narzędziami i aby odnieść korzyść z posiadania scyzoryka lub umysłu trzeba opanować umiejętność posługiwania się nimi Umysł - w odróżnieniu od scyzoryka - zawiera nie tylko gotowe, o z góry zadanym przeznaczeniu, narzędzia. Umysł to także zdolność do używania standardowych narzędzi w niestandardowy sposób. Przykładami takich niestandardowych zastosowań narzędzi umysłowych są: wykorzystanie słuchu do szybkiego rozpoznawania dźwięków mowy, czy wykorzystanie wzroku do szybkiego rozpoznawania liter.
19 Czy wyjaśnimy mechanizmy biologiczne poprzestając na prawidłowościach fizycznych? Nie ulega wątpliwości, że organizmy żywe podlegają prawidłowościom fizycznym (np. prawu ciążenia). Nie znaczy to jednak, że poprzestanie na znanych nam prawidłowościach fizycznych wystarczy, aby wyjaśnić podstawowe mechanizmy biologiczne, a w szczególności - mechanizm doboru naturalnego.
20 Czy wyjaśnimy działanie umysłu odwołując się do doboru naturalnego? (1) Podobnie ma się rzecz z umysłem. Nie ulega wątpliwości, że umysł podlega biologicznym prawidłowościom adaptacyjnym (czyli mechanizmowi doboru naturalnego, nazywanemu także mechanizmem darwinowskim). Nie znaczy to jednak, że wyjaśniając działanie umysłu wystarczy znaleźć właściwą prawidłowość adaptacyjną. Gdyby tak było, to przewagę ewolucyjną zyskałyby te umysły, które są najlepiej przystosowane do warunków. Tymczasem rozpowszechnienie umysłów ludzkich pokazuje, że to nie warunki pełnią dla nich rolę selektora.
21 Czy wyjaśnimy działanie umysłu odwołując się do doboru naturalnego? (2) Często powtarzana teza, że teoria ewolucji dostarczy odpowiedzi na pytanie o mechanizm działania umysłu jest podobne do stwierdzenia, że fizyka dostarcza odpowiedzi na pytanie o podstawowy mechanizm funkcjonowania organizmów biologicznych. Teza, że organizmy biologiczne podlegają prawidłowościom fizycznym jest truizmem, jednak to nie fizyka pomogła w odkryciu mechanizmu doboru naturalnego. Podobnie jest z umysłem. Poszukiwanie prawidłowości jego działania w mechanizmach biologicznych przypomina szukanie wyjaśnień działania organizmu w teoriach fizyki.
22 W poszukiwaniu prawidłowości działania umysłu (1) Zasadniczym składnikiem prawidłowości darwinowskiej (nazywanej także zależnością adaptacyjną lub mechanizmem doboru naturalnego) jest selekcjonujące działanie warunków (otoczenia), w jakich znajdują się organizmy. Przypomnijmy, że przetrwanie organizmu zależy od tego, czy posiada on cechy umożliwiające mu funkcjonowanie i wydanie potomstwa w danych warunkach. To, że warunki mają selekcjonujący charakter znaczy, że organizm je zastaje i przetrwa jeśli jest do nich przystosowany.
23 W poszukiwaniu prawidłowości działania umysłu (2) Powiedzieć można, że zgodnie z podejściem teorioewolucyjnym - organizm przetrwa jeśli jest dopasowany (przystosowany) do warunków. Podstawowy mechanizm działania umysłu jest odmienny. Umysł (jeśli ktoś woli, może mówić o organizmie wyposażonym w umysł) to istota biologiczna (organizm) podejmująca działanie, którego celem jest zmiana warunków, w jakich żyje. Jeśli warunki zmienione przez umysł są dla niego niekorzystne to na mocy zależności darwinowskiej umysł zostaje wyselekcjonowany (ginie).
24 W poszukiwaniu prawidłowości działania umysłu (3) Zasadniczą cechą umysłu jest dążenie do zmiany warunków. Jasne, że działania te będą skuteczne tylko wtedy, kiedy zachowane zostanie darwinowskie dopasowanie do warunków. Ujmując to lapidarnie: istoty nie posiadające umysłu mają szansę na przetrwanie tylko wtedy, kiedy są dopasowane do otoczenia, istoty wyposażone w umysł zwiększają tę szansę dopasowując otoczenie do siebie (swojego ciała i swoich potrzeb).
25 Jak umysł zmienia warunki? Aby zmienić warunki umysł: wytwarza narzędzia i używa ich doskonali umiejętność przewidywania skutków działania przez symulowanie zmiany warunków przed jej faktycznym zrealizowaniem poszerza warunki przez włączanie do nich bystrych przedmiotów (zdolnych do przechowywania i do przetwarzania informacji) przeprojektowuje swoje moduły tak, aby były dostosowane do nowych, zmienionych warunków (np. wykorzystuje moduł wzrokowego rozpoznawania dwuwymiarowych prostych kształtów do rozpoznawania liter)
26 Dennettowska hierarchia umysłów a zmiana warunków przez umysły Czerpiąc inspirację z Dennettowskiej wieży generowania i testowania można wyróżnić trzy rodzaje umysłów (rozumianych jako organizmy zmierzające do zmiany otoczenia): umysły franklinowskie (od Benjamina Frankilna który powiedział, że człowiek jest zwierzęciem wytwarzającym narzędzia ) umysły popperowskie (rozumiane w duchu Dennetta, jako zdolne do symulowania zmian w otoczeniu) umysły lemowskie (od Stanisława Lema i wprowadzonego przez niego w Wizji lokalnej pojęcia bystrów)
27 Umysły franklinowskie Zdolność do wytwarzania narzędzi świadczy o tym, że organizmy (istoty) tego rodzaju potrafią w celowy i systematyczny sposób korzystać ze specjalnie wytworzonych obiektów, aby za ich pomocą zmieniać swoje otoczenie
28 Umysły popperowskie W ujęciu Denetta umysł popperowski to istota zdolna do wytwarzania wewnętrznego odpowiednika zewnętrznego świata i symulowania w nim swoich zachowań. Pozwala jej to na wybór takiego zachowania, które jest najkorzystniejsze dla organizmu w danych rzeczywistych warunkach. Tutaj umysł popperowski rozumiany jest inaczej. Jego działanie nie polega na symulowaniu zachowań lecz na symulowaniu pożądanych zmian w otoczeniu. Najpierw istota taka tworzy model możliwych do wprowadzenia zmian w otoczeniu, a następnie wybiera stan najwyżej preferowany i dobiera działanie, które - według jej wiedzy najpewniej prowadzi do jego realizacji.
29 Umysły lemowskie Przyjazność otoczenia przejawia się w tym, że jest ono tak zaprojektowane, aby reagowało na nasze potrzeby tak, jakby było inteligentne. Np. tuż po tym jak wejdziemy do ciemnego pomieszczenia od razu zapala się światło. W bardziej zaawansowanych przypadkach polega to na umieszczeniu w otoczeniu inteligentnych (bystrych) przedmiotów. Bystry (termin zaczerpnięty od Stanisława Lema) przedmiot to narzędzie, którego użycie wymaga posłużenia się umysłem. Umysł lemowski potrafi posługiwać się bystrymi przedmiotami i wprowadzać je do otoczenia. Jednym z najnowszych kroków w zwiększaniu inteligencji otoczenia jest internet rzeczy.
30 Ewolucja umysłu a ewolucja świadomości Skoro mechanizm działania umysłu nie daje się sprowadzić do zależności darwinowskiej, to tym bardziej odnosi się to świadomości. Wyrażenie ewolucja umysłów ma więc charakter metaforyczny i nie można potraktować go literalnie. Lepiej więc mówić o rodzajach umysłów i zastanowić się, czy odpowiadają im stosowne rodzaje świadomości.
31 Rodzaje świadomości wg Neda Blocka (przypomnienie) Kiedy mowa o rodzajach świadomości zwykle przywołuje się propozycję Neda Blocka (1995), który wyróżnia: świadomość fenomenalną świadomość jako dostęp świadomość monitorującą samoświadomość W dyskusjach o świadomości rozważa się głównie świadomość fenomenalną i świadomość jako dostęp
32 Rodzaje świadomości Jeśli ująć świadomość z perspektywy pełnionych przez nią funkcji, to wyróżnić można: Świadomość fenomenalną Świadomość percepcyjną Uogólnioną świadomość percepcyjną Świadomość pojęciową Są też i inne rodzaje świadomości (np. świadomość propozycjonalna), ale zostaną tu pominięte
33 Świadomość fenomenalna Świadomość fenomenalna to doznanie typu jak to jest (widzieć coś jako czerwone, słyszeć coś jako głośne, smakować coś jako gorzkie itp.) We wszystkich tych przypadkach występuje pewien szczególny, jakościowy, pierwszoosobowy stan polegający na doznawaniu (doświadczaniu), tego co się podmiotowi (ujętemu pierwszoosobowo, a więc mnie) tu i teraz przydarza. Doświadczenie to jest zazwyczaj traktowane jako stan będący reakcją podmiotu na aktualne zewnętrzne pobudzenie.
34 Sensepcja a świadomość fenomenalna (1) Świadomość fenomenalna podobna jest do sensepcji. Obydwie mają charakter odbiorczy, a ich przedmiotem są procesy dziejące się na granicy organizmu. Sensepcja odnosi się do tego, co dzieje się na granicy między organizmem a otoczeniem. Świadomość fenomenalna odnosi się do tego, co dzieje się na granicy między organizmem a umysłem.
35 Sensepcja a świadomość fenomenalna (2) Jak wiadomo, same dane sensoryczne nie wystarczają do zdobycia wiedzy o tym, co dzieje się w pewnej odległości od organizmu. Potrafi on jedynie rozpoznać bodźce, a nie ich źródła. Tymczasem to wiedza o źródłach stymulacji (pokarmie, partnerze, przeciwniku, przyjacielu) jest szczególnie ważna dla organizmu. Wiedzy tej dostarcza nie sensepcja lecz percepcja. Podobnie ma się rzecz ze świadomością fenomenalną. Jej dane, czyli qualia są powiązane z wrażeniami. Wrażenia odnoszą się do bodźców fizycznych, a qualia do stanów umysłu powiązanych z wrażeniami.
36 Umysł to środowisko (otoczenie) świadomych przeżyć Standardowo rozumiana percepcja dostarcza nam wiedzy o tym, co znajduje się na zewnątrz w naszym otoczeniu. Ponieważ to umysł dostarcza informacji o tym, co dzieje się w otoczeniu przeto procesy percepcyjne są procesami umysłowymi. Zadania świadomości są zupełnie inne. Jej celem nie jest eksplorowanie otoczenia lecz eksplorowanie umysłu. Danych o tym, co dzieje się wewnątrz umysłu (nie na granicy otoczenie-umysł!) dostarcza świadomość percepcyjna.
37 Świadomość percepcyjna Tak rozumiana świadomość percepcyjna nadbudowana jest na świadomości fenomenalnej. Podczas kiedy świadomość fenomenalna powiązana jest procesami sensorycznymi (sensepcją), to świadomość percepcyjna powiązana jest z percepcją rozumianą jako eksterocepcja. Procesy percepcyjne ukazują to, co dzieje się teraz i tam. Tam odnosi się do zewnętrznego otoczenia Świadomość percepcyjna umożliwia dotarcie do tego, co dzieje się teraz i tu, gdzie tu to mój własny umysł. Nie chodzi jednak o rejestrowanie prostych stanów umysłowych, takich jak doznawanie lecz o ujmowanie złożonych stanów umysłu, np. aktów percepcji
38 Świadomość percepcyjna a introspekcja Stwierdzenie, że zaproponowane tu rozumienie świadomości percepcyjnej nie różni się istotnie od pojmowania introspekcji nie jest trafne. Pojęcie introspekcji jest wysoce niejasne i nie sposób wskazać spójny zespół związanych z nim intuicji. Jest zasadnicza różnica między skupianiem się na obserwowaniu biegnącego człowieka (percepcja wzrokowa, czyli forma ekstraspekcji) a skupianiem się na tym, co widziałem, gdyż sam biegacz zniknął za węgłem. Tego, co widziałem nie mam w polu widzenia potrafię jednak to odtworzyć i zrelacjonować Ten ostatni przypadek to forma mentaspekcji, a więc spostrzegania stanów umysłu (w tym przypadku, minionej percepcji).
39 Uogólniona świadomość percepcyjna (1) Świadomość odnosi się nie tylko do tego, co aktualnie dzieje się w umyśle, ale także do minionych stanów mentalnych (np. przypominam sobie jak bardzo bałem się przed egzaminem maturalnym) oraz do stanów antycypowanych (zastanawiam się jak zareaguję kiedy na konferencji spotkam mojego adwersarza, którego serdecznie nie znoszę), albo stanów wyobrażonych (wyobrażam sobie jak bym się czuł gdyby to mnie ktoś tak obraził), itp. To za sprawą świadomości uogólnionej przezwyciężony zostaje prezentyzm świadomości percepcyjnej.
40 Uogólniona świadomość percepcyjna (2) W takich i podobnych przypadkach nie odnoszę się do aktualnych (albo dopiero co minionych) procesów w umyśle, ale do takich, które albo już miały miejsce (przypomnienie minionego stanu mentalnego), albo dopiero się pojawią (antycypacja przyszłego stanu mentalnego), albo mogłyby się pojawić (wyobrażenie stanu mentalnego) Powtórzmy, chodzi tu o odnoszenie się do stanów umysłu a nie do sytuacji w świecie, z którymi te stany są skorelowane! Taką świadomość proponuję nazwać uogólnioną świadomością percepcyjną
41 Uogólniona świadomość percepcyjna w ujęciu fenomenologicznym
42 Umysłowe rozpoznawanie znaczeń Rozważmy przypadek sensepcji (doświadczamy błysku czerwonego światła na ulicy) albo percepcji (widzimy człowieka z długą białą brodą w czerwonej czapce i długim czerwonym płaszczu). Tym, co rozpoznajemy w obydwu przypadkach nie są ani cechy bodźca (wrażenie czerwieni) ani cechy człowieka i jego dziwnego ubioru. I w pierwszym i w drugim przypadku tym, co rozpoznawane jest znaczenie (sens), a więc odpowiednio: polecenie 'Zatrzymaj się!' oraz komunikat 'Jestem Świętym Mikołajem'. Rozpoznawanie znaczeń to zdolność umysłowa.
43 Świadomość znaczeń Polecenie Zatrzymaj się i komunikat Jestem Świętym Mikołajem odsyłają do zachowań lub obiektów z otoczenia. Kiedy zastanawiam się czy trafnie zrozumiałem komunikat lub polecenie, to skupiam się na moich procesach umysłowych, a nie na zewnętrznych stanach otoczenia. Takie skupienie się na umysłowych procesach towarzyszących rozpoznawaniu znaczeń można nazwać świadomością znaczeń.
Podstawowe problemy kognitywistyki: Świadomość. Rodzaje umysłów a rodzaje świadomości
Podstawowe problemy kognitywistyki: Świadomość Rodzaje umysłów a rodzaje świadomości Wykład siódmy i ósmy Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Introdukcja: Bóg a świadomość
Bardziej szczegółowoGłówne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład 4 Reprezentacja a koncepcje rozszerzonego umysłu i rozszerzonego narzędzia Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Rozszerzone
Bardziej szczegółowoGłówne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład piąty Reprezentacja jako przewodnik w działaniu Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Teoria reprezentacji jako przewodnika
Bardziej szczegółowoGłówne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład dziesiąty Hipoteza języka myśli (LOT): źródła i założenia Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Filozoficzne źródła:
Bardziej szczegółowoWstęp do kognitywistyki
Wstęp do kognitywistyki Wykład dziewiąty Główne problemy kognitywistyki Percepcja: słyszenie Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Polowanie puszczyka mszarnego Puszczyk
Bardziej szczegółowoElementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze
Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Wykład II: Modele pojęciowe Gwoli przypomnienia: Kroki w modelowaniu kognitywnym: teoretyczne ramy pojęciowe (modele pojęciowe) przeformułowanie
Bardziej szczegółowoEpistemologia. #00 Abstrakty prac. Paweł Łupkowski. Instytut Psychologii UAM
Epistemologia #00 Abstrakty prac Paweł Łupkowski Instytut Psychologii UAM 1 / 13 Abstrakt imię i nazwisko autora, numer indeksu, tytuł pracy, adres e-mail do kontaktu, abstrakt (około 250 słów), zestaw
Bardziej szczegółowoWstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63
Wstęp Przedmowa n 1. Cele, założenia i zastosowanie psychologii 13 1.1. Analiza zachowania i doznawania jako zadanie psychologii 14 1.2. Psychologia jako dziedzina badań 16 1.2.1. Cele badań naukowych
Bardziej szczegółowoTeoretyczne podstawy kognitywistyki religii K O N R A D T A L M O N T - K A M I N S K I U M C S
Teoretyczne podstawy kognitywistyki religii K O N R A D T A L M O N T - K A M I N S K I U M C S Plan Kognitywistyka religii Główne tezy Podstawy i problemy Racjonalność ograniczona Religia i prospołeczność
Bardziej szczegółowoO badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ Jak określa się inteligencję naturalną? Jak określa się inteligencję naturalną? Inteligencja wg psychologów to: Przyrodzona, choć rozwijana w toku dojrzewania i uczenia
Bardziej szczegółowoCzy architektura umysłu to tylko taka sobie bajeczka? Marcin Miłkowski
Czy architektura umysłu to tylko taka sobie bajeczka? Marcin Miłkowski Architektura umysłu Pojęcie używane przez prawie wszystkie współczesne ujęcia kognitywistyki Umysł Przetwornik informacji 2 Architektura
Bardziej szczegółowoO badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ Wykład 7. O badaniach nad sztuczną inteligencją Co nazywamy SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ? szczególny rodzaj programów komputerowych, a niekiedy maszyn. SI szczególną własność
Bardziej szczegółowoNarzędzia myślenia Słowa - wyobrażenia - pojęcia Wiesław Gdowicz
Narzędzia myślenia Słowa - wyobrażenia - pojęcia Wiesław Gdowicz Einstein nie prowadził eksperymentów. Był fizykiem teoretycznym. Zestawiał znane fakty i szczegółowe zasady i budował z nich teorie, które
Bardziej szczegółowoGłówne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład 1 Wprowadzenie do problemu reprezentacji Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Pojęcie reprezentacji (1) Słowo 'reprezentacja'
Bardziej szczegółowoMIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii
MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne
Bardziej szczegółowoPrezentacja, którą czytacie jest jedynie zbiorem sugestii. Nie zawiera odpowiedzi na pytania wprost. Jeżeli nie wiedzielibyście jak odpowiedzieć na
Prezentacja, którą czytacie jest jedynie zbiorem sugestii. Nie zawiera odpowiedzi na pytania wprost. Jeżeli nie wiedzielibyście jak odpowiedzieć na któreś z pytań, to poniżej macie kierunek w jakim podążać
Bardziej szczegółowoSESJA NAUKOWA ODKRYWANIE UMYSŁU: LUDZKIE POZNANIE, EMOCJE, TWÓRCZOŚĆ I KOMUNIKACJA
16 października 2008 SESJA NAUKOWA ODKRYWANIE UMYSŁU: LUDZKIE POZNANIE, EMOCJE, TWÓRCZOŚĆ I KOMUNIKACJA Umysł ludzki jako produkt ewolucji godz. 10.00-10.30 prof. dr hab. Krzysztof Łastowski, Umysł ludzki
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja
Plan wykładu (1) rozróżnienie wrażeń sensorycznych i percepcji Psychologia procesów poznawczych: percepcja, język, myślenie wrażenie sensoryczne a percepcja W 3 dr Łukasz Michalczyk (2) wprowadzenie do
Bardziej szczegółowoGłówne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład 1 Wprowadzenie do problemu reprezentacji Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Źródło pojęcia reprezentacji Słowo 'reprezentacja'
Bardziej szczegółowoW poszukiwaniu inspiracji, czyli jak rozwijać aktywność poznawczą dziecka. Uniwersytet Szczeciński 31 marca 2016 r.
W poszukiwaniu inspiracji, czyli jak rozwijać aktywność poznawczą dziecka. Ewa Hasek Uniwersytet Szczeciński 31 marca 2016 r. Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem.
Bardziej szczegółowoPoznawcze znaczenie dźwięku
Poznawcze znaczenie dźwięku Justyna Maculewicz Uniwersytet im. A. Mickiewicza, kognitywistyka (IV rok) akustyka (II rok) e-mail: justynamaculewicz@gmail.com Klasyczne ujęcie słyszenia jako percepcji zdarzeń
Bardziej szczegółowoModularność: ujęcie funkcjonalne czy architekturalne?
Modularność: ujęcie funkcjonalne czy architekturalne? Marcin Miłkowski Zakład Logiki i Kognitywistyki IFiS PAN Plan Funkcjonalne ujęcia modularności Systemy względnie rozkładalne w analizie modułów Moduł
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK EKONOMIA
EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK EKONOMIA Kierunek Ekonomia Studia I stopnia Efekty kształcenia: Kierunek: Ekonomia Poziom kształcenia: Studia I stopnia Uczelnia: Uczelnia Łazarskiego w Warszawie Profil: Ogólnoakademicki
Bardziej szczegółowoO refleksyjności. Paulina Gołaska
O refleksyjności Paulina Gołaska Przygotowanie tej prezentacji jest wynikiem owocnej współpracy z zespołem terapeutek pracujących w ZERO-PIĘĆ. Fundacji na rzecz zdrowia psychicznego małych dzieci. Za Waszą
Bardziej szczegółowoSymbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10
Załącznik do uchwały nr 73 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja 1. Odniesień efektów kierunkowych do
Bardziej szczegółowoFilozofia umysłu. Eliminatywizm. Wykład VIII: w filozofii umysłu
Filozofia umysłu Wykład VIII: Eliminatywizm w filozofii umysłu Materializm Funkcjonalizm daje się uzgodnić z materializmem, nie implikuje go jednak Eliminatywizm to stanowisko konsekwentnie materialistyczne:
Bardziej szczegółowoOPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW UCZENIA SIĘ NAZWA KIERUNKU STUDIÓW: Administracja POZIOM STUDIÓW: studia II stopnia PROFIL STUDIÓW: ogólnoakademicki
OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW UCZENIA SIĘ NAZWA KIERUNKU STUDIÓW: Administracja POZIOM STUDIÓW: studia II stopnia PROFIL STUDIÓW: ogólnoakademicki Opis zakładanych efektów uczenia się uwzględnia uniwersalne
Bardziej szczegółowoPercepcja, język, myślenie
Psychologia procesów poznawczych Percepcja, język, myślenie Wprowadzenie w problematykę zajęć. Podstawowe pojęcia. W 1 1.Wprowadzenie w problematykę zajęć. Podstawowe pojęcia. 2. Historia psychologii poznawczej.
Bardziej szczegółowoDzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze.
Przedmowa Kiedy byłem mały, nawet nie wiedziałem, że jestem dzieckiem specjalnej troski. Jak się o tym dowiedziałem? Ludzie powiedzieli mi, że jestem inny niż wszyscy i że to jest problem. To była prawda.
Bardziej szczegółowoWARSZTATY pociag j do jezyka j. dzień 1
WARSZTATY pociag j do jezyka j dzień 1 POCIĄG DO JĘZYKA - dzień 1 MOTYWACJA Z SERCA Ach, o ile łatwiejsze byłoby życie, gdybyśmy dysponowali niekończącym się źródłem motywacji do działania. W nauce języków
Bardziej szczegółowoJak powstają nowe gatunki. Katarzyna Gontek
Jak powstają nowe gatunki Katarzyna Gontek Powstawanie gatunków (specjacja) to proces biologiczny, w wyniku którego powstają nowe gatunki organizmów. Zachodzi na skutek wytworzenia się bariery rozrodczej
Bardziej szczegółowoWstęp do kognitywistyki. wykład drugi
Wstęp do kognitywistyki wykład drugi Funkcje mózgu, umysłu i świadomości Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Część 1 Nagi człowiek i jego mózg Co znaczy zrozumieć mózg?
Bardziej szczegółowodr hab. Maciej Witek, prof. US MODELE UMYSŁU rok akademicki 2016/2017, semestr letni
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistyka.usz.edu.pl/mwitek MODELE UMYSŁU rok akademicki 2016/2017, semestr letni Temat 3 Klasyczny model modularny I: procesy modularne a procesy centralne Fodor,
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia
Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia
Bardziej szczegółowoAKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI
PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu
Bardziej szczegółowoAlgorytm Genetyczny. zastosowanie do procesów rozmieszczenia stacji raportujących w sieciach komórkowych
Algorytm Genetyczny zastosowanie do procesów rozmieszczenia stacji raportujących w sieciach komórkowych Dlaczego Algorytmy Inspirowane Naturą? Rozwój nowych technologii: złożone problemy obliczeniowe w
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010 2 Zadanie 1. (0 2) problemów i tez z zakresu ontologii, epistemologii,
Bardziej szczegółowoCZYM SĄ OBLICZENIA NAT A URALNE?
CZYM SĄ OBLICZENIA NATURALNE? Co to znaczy obliczać (to compute)? Co to znaczy obliczać (to compute)? wykonywać operacje na liczbach? (komputer = maszyna licząca) wyznaczać wartości pewnych funkcji? (program
Bardziej szczegółowoROZUMIENIE ZE SŁUCHU
Imię i nazwisko: Data urodzenia: Kraj: Kierunek studiów: punkty: / 70 p. ROZUMIENIE ZE SŁUCHU Proszę wysłuchać tekstu i wykonać zadania. Tekst zostanie odczytany dwa razy. 1. Proszę wybrać jedną poprawną
Bardziej szczegółowoJazda autonomiczna Delphi zgodna z zasadami sztucznej inteligencji
Jazda autonomiczna Delphi zgodna z zasadami sztucznej inteligencji data aktualizacji: 2017.10.11 Delphi Kraków Rozwój jazdy autonomicznej zmienia krajobraz technologii transportu w sposób tak dynamiczny,
Bardziej szczegółowoUcieleśnione poznanie
dr Mateusz Hohol Ucieleśnione poznanie zajęcia 4: Ucieleśniona percepcja Jak zwolennik ucieleśnienia podchodzi do percepcji? Biologiczny eksternalizm (Schetz, 2014) to zespół idei w filozofii percpecji;
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: Szymon Wróbel - Umysł, gramatyka, ewolucja
Księgarnia PWN: Szymon Wróbel - Umysł, gramatyka, ewolucja WSTĘP. MIĘDZY KRYTYKĄ A OBRONĄ ROZUMU OBLICZENIOWEGO 1. INteNCjA 2. KoMPozyCjA 3. tytuł CZĘŚĆ I. WOKÓŁ METODOLOGII ROZDZIAŁ 1. PO CZYM POZNAĆ
Bardziej szczegółowoMATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA (Przedmioty podstawowe)
MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA (Przedmioty podstawowe) NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EFEKTY KSZTAŁCENIA Mikroekonomia 1 Mikroekonomia 2 Makroekonomia 1 Makroekonomia 2 Matematyka
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 204/205 FORMUŁA DO 204 ( STARA MATURA ) FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MFI-R MAJ 205 Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie
Bardziej szczegółowoBUCKIACADEMY FISZKI JAK ZDOBYĆ NOWE KOMPETENCJE? (KOD NA PRZEDOSTATNIEJ KARCIE) TEORIA ĆWICZENIA
BUCKIACADEMY JAK ZDOBYĆ NOWE KOMPETENCJE? Z FISZKAMI to proste. Teoria jest tylko po to, by zrozumieć praktykę. Tę zaś podajemy w formie prostych ćwiczeń, które wykonywane systematycznie rozwijają umiejętności.
Bardziej szczegółowoBadania marketingowe. Omówione zagadnienia
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie Badania marketingowe Wykład 6 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Omówione zagadnienia Rodzaje badań bezpośrednich Porównanie
Bardziej szczegółowoRodzaje argumentów za istnieniem Boga
Rodzaje argumentów za istnieniem Boga Podział argumentów argument ontologiczny - w tym argumencie twierdzi się, że z samego pojęcia bytu doskonałego możemy wywnioskować to, że Bóg musi istnieć. argumenty
Bardziej szczegółowoWzór na rozwój. Karty pracy. Kurs internetowy. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności. Moduł 3. Data rozpoczęcia kursu
2 slajd Cele modułu 3 Kurs internetowy Wzór na rozwój Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności Poznasz przykładowy przebieg działań w projekcie edukacyjnym zrealizowanym w ramach projektu Wzór
Bardziej szczegółowoJeszcze nie mówi, a już porozumiewa się - rozwój komunikowania się małych dzieci
Jeszcze nie mówi, a już porozumiewa się - rozwój komunikowania się małych dzieci Pierwsze miesiące życia dziecka 1. interakcje twarzą w twarz z opiekunem Pierwsze miesiące życia dziecka 1. interakcje twarzą
Bardziej szczegółowoO badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ SZTUCZNA INTELIGENCJA dwa podstawowe znaczenia Co nazywamy sztuczną inteligencją? zaawansowane systemy informatyczne (np. uczące się), pewną dyscyplinę badawczą (dział
Bardziej szczegółowoWstęp do kognitywistyki
Wstęp do kognitywistyki Wykład siódmy Główne problemy kognitywistyki Percepcja: widzenie Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Percepcja: wdzięczny temat badań kognitywistycznych
Bardziej szczegółowoPlan. Struktura czynności myślenia (materiał, operacje reguły)
Myślenie Pojęcie myślenia Plan Struktura czynności myślenia (materiał, operacje reguły) Funkcje myślenia Rola myślenia w rozwiązywaniu problemów (pojęcie problemu i jego rodzaje, fazy rozwiązywania, przeszkody)
Bardziej szczegółowoDavid Hume ( )
David Hume (1711-1776) Chciał być Newtonem nauk o człowieku. Uważał, że wszystkie nauki (oprócz matematyki i logiki), również filozofia, powinny kierować się metodą eksperymentalną, opartą na doświadczeniu.
Bardziej szczegółowoCzy mój sześciolatek/siedmiolatek jest gotowy by przekroczyć próg szkoły, by stawić czoła nowym wyzwaniom? Czy będzie potrafił podporządkować się
NOWA RZECZYWISTOŚĆ Czy mój sześciolatek/siedmiolatek jest gotowy by przekroczyć próg szkoły, by stawić czoła nowym wyzwaniom? Czy będzie potrafił podporządkować się szkolnej dyscyplinie? Czy wejdzie w
Bardziej szczegółowoKierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych
Kierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Objaśnienie oznaczeń: Z efekty kierunkowe dla Zarządzania W wiedza
Bardziej szczegółowoEWALUACJA WEWNĘTRZNA PRZEDMIOT BADANIA PROCESY WSPOMAGANIA ROZWOJU I EDUKACJI DZIECI SĄ ZORGANIZOWANE W SPOSÓB SPRZYJAJĄCY UCZENIU SIĘ
EWALUACJA WEWNĘTRZNA PRZEDMIOT BADANIA PROCESY WSPOMAGANIA ROZWOJU I EDUKACJI DZIECI SĄ ZORGANIZOWANE W SPOSÓB SPRZYJAJĄCY UCZENIU SIĘ KD- 6/2016 dzień drugi, część 1. Łomża, 3 listopada 2016 r. Zajęcia
Bardziej szczegółowoWstęp do kognitywistyki. Wykład 5: Rewolucja kognitywna?
Wstęp do kognitywistyki Wykład 5: Rewolucja kognitywna? Schizma dwie metodologie, dwa obszary zainteresowań: adaptacja i życie znaczenie i umysł interpretacja celu, miejsce znaczenia ciało i umysł: te
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia
Bardziej szczegółowoIDEALNA PREZENTACJA. 40BaIP17 GRATISY ONLINE. Piotr Bucki WEJDŹ NA I WPISZ KOD:
IDEALNA A PREZENTACJA E A KROK K PO KROKU K Piotr Bucki GRATISY ONLINE WEJDŹ NA WWW.FISZKI.PL/GRATISY I WPISZ KOD: 40BaIP17 SPIS TREŚCI Cel prezentacji... 1 Struktura prezentacji... 3 Najważniejsze elementy...
Bardziej szczegółowoTeoria polityki społecznej
Teoria polityki społecznej Polityka społeczna między myślą i działaniem Wykład 1 dr hab. Ryszard Szarfenberg http://rszarf.ips.uw.edu.pl/tps/dzienne/ Rok akademicki 2018-2019 Podział zadań między wykład
Bardziej szczegółowoModele umysłu rok akademicki 2015/2016. Temat 5. Psychologia ewolucyjna i hipoteza rozległej modularności
Modele umysłu rok akademicki 2015/2016 Temat 5 Psychologia ewolucyjna i hipoteza rozległej modularności Model fodoriański ( model klasyczny ): (1) systemy wejściowe / system centralny; (2) radykalny natywizm;
Bardziej szczegółowoMartyna Król Psychologia Kognitywistyka Uniwersytet im. A. Mickiewicza. Style poznawcze w jaki sposób myślimy?
Martyna Król Psychologia Kognitywistyka Uniwersytet im. A. Mickiewicza Style poznawcze w jaki sposób myślimy? Style poznawcze w jaki sposób myślimy? Plan wystąpienia: definicje wymiary krytyka propozycja
Bardziej szczegółowoWstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza
Wstęp do kognitywistyki Wykład 6: Psychologia poznawcza Sześciokąt nauk kognitywnych I. Psychologia poznawcza Poznanie to zdolność człowieka do odbierania informacji z otoczenia i przetwarzania ich w celu
Bardziej szczegółowoElementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze
Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Wykład III: Psychologiczne modele umysłu Gwoli przypomnienia: Kroki w modelowaniu kognitywnym: teoretyczne ramy pojęciowe (modele pojęciowe)
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol
WYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol CO TO JEST ŚWIADOMOŚĆ? Medyczna koncepcja świadomości: pacjent przytomny to pacjent świadomy pacjent w stanie wegetatywnym to pacjent nieświadomy
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 28 października 2014 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Kryteria przyczynowości
Bardziej szczegółowosystematyczne nauczanie
dojrzałość Osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, który czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowanie; harmonijne współgranie
Bardziej szczegółowoFilozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk 10 października 2009 Plan wykładu Czym jest filozofia 1 Czym jest filozofia 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Znaczenie
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
Dz.U. z 2013 poz. 1273 Brzmienie od 31 października 2013 Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku
Bardziej szczegółowoPERCEPCJA WZROKOWA- ROZWÓJ I ZABURZENIA FUNKCJI WZROKOWYCH.
PERCEPCJA WZROKOWA- ROZWÓJ I ZABURZENIA FUNKCJI WZROKOWYCH. Spostrzeganie wzrokowe- to zdolność do rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz ich interpretowania w oparciu o dotychczasowe doświadczenia.
Bardziej szczegółowoOd słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA. malyska.edu.pl
Od słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA malyska.edu.pl Proces dydaktyczny= U + N + materiał nauczania Uczeń główny podmiot procesu dydaktycznego Najwyższe dobro i prawo dziecka, to możliwość
Bardziej szczegółowo17. Zagadnienie umysłu i ciała (mind-body problem) Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
17. Zagadnienie umysłu i ciała (mind-body problem) Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Zagadnienie umysłu i ciała (mind-body problem) We współczesnej
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do teorii systemów ekspertowych
Myślące komputery przyszłość czy utopia? Wprowadzenie do teorii systemów ekspertowych Roman Simiński siminski@us.edu.pl Wizja inteligentnych maszyn jest od wielu lat obecna w literaturze oraz filmach z
Bardziej szczegółowoWYOBRAŹNIA ORGANIZACYJNA. Monika Kostera
WYOBRAŹNIA ORGANIZACYJNA Monika Kostera Wyobraźnia Świat rzeczywisty ma granice, lecz świat wyobraźni jest bez granic; skoro nie możemy poszerzyć tego pierwszego, ograniczmy zatem ten drugi; gdyż wszystkie
Bardziej szczegółowoSpostrzeganie jako proces kategoryzacji percepcyjnej.
Spostrzeganie jako proces kategoryzacji percepcyjnej. Odbiór informacji przez organizmy żywe przebiega w specyficzny sposób. Zespoły komórek nerwowych nazywanych detektorami cech wykonują kodowanie wybranych
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 2 Zadanie 1. (0 4) Obszar standardów Opis wymagań Znajomość i rozumienie
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku FINANSE i RACHUNKOWOŚĆ
Efekty kształcenia dla kierunku FINANSE i RACHUNKOWOŚĆ studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoAKADEMIA DLA MŁODYCH. Osiąganie celów. moduł 3 PODRĘCZNIK PROWADZĄCEGO. praca, życie, umiejętności. Akademia dla Młodych
Osiąganie moduł 3 Temat 3, Poziom 1 PODRĘCZNIK PROWADZĄCEGO Akademia dla Młodych Moduł 3 Temat 3 Poziom 1 Zarządzanie czasem Przewodnik prowadzącego Cele szkolenia Efektywność osobista pozwala Uczestnikom
Bardziej szczegółowoETAPY PROCESU BADAWCZEGO. wg Babińskiego
ETAPY PROCESU BADAWCZEGO wg Babińskiego NA ZACHĘTĘ Ludowe porzekadło mówi: CIEKAKAWOŚĆ TO PIERWSZY STOPIEŃ DO PIEKŁA. ale BEZ CIEKAWOŚCI I CHĘCI POZNANIA NIE MA Nauki Badań Rozwoju I jeszcze kilku ciekawych
Bardziej szczegółowodr Anna Mazur Wyższa Szkoła Promocji Intuicja a systemy przekonań
dr Anna Mazur Wyższa Szkoła Promocji Intuicja a systemy przekonań Systemy przekonań Dlaczego mądrzy ludzie podejmują głupie decyzje? Odpowiedzialne są nasze przekonania. Przekonania, które składają się
Bardziej szczegółowoFIZYKA II STOPNIA. TABELA ODNIESIENIA EFEKTÓW KIERUNKOWYCH DO EFEKTÓW PRK POZIOM 7 Symbol Efekty kształcenia dla kierunku studiów FIZYKA.
Załącznik nr 2 do uchwały nr 421 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 29 maja 2019 r. Opis zakładanych efektów uczenia się z przyporządkowaniem kierunku studiów do dziedzin nauki i dyscyplin naukowych
Bardziej szczegółowoFilozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Kreatywność, czyli jak być twórczym na co dzień Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 13 marca 2014 r. Co to jest? kreatywność, kreatywne myślenie proces umysłowy pociągający
Bardziej szczegółowoBadania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Demografia Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 4 listopada 2008 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Badania eksploracyjne
Bardziej szczegółowoSkąd się biorą emocje? Dlaczego w konkretnej sytuacji czujemy się tak, a nie inaczej?
CBT Depresji Skąd się biorą emocje? Dlaczego w konkretnej sytuacji czujemy się tak, a nie inaczej? Terapia poznawczo-behawioralna Epiktet z Hierapolis : Nie niepokoją nas rzeczy, ale nasze mniemania o
Bardziej szczegółowoEfekty uczenia się na kierunku. Logistyka (studia pierwszego stopnia o profilu praktycznym)
Efekty uczenia się na kierunku Załącznik nr 2 do uchwały nr 412 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 29 maja 2019 r. Logistyka (studia pierwszego stopnia o profilu praktycznym) Tabela 1. Kierunkowe
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 20 listopada 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoWzór na rozwój. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności
Kurs internetowy Wzór na rozwój Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności O projekcie Wzór na rozwój Wzór na rozwój. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności to projekt edukacyjny
Bardziej szczegółowoStruktura spostrzeżeń.
Struktura spostrzeżeń. W psychologii klasycznej istnieją dwie grupy koncepcji opisujacych relacje pomiędzy wrażeniami, a spostrzeżeniami. Można je krótko opisać poprzez pytanie: Co jest ważniejsze - cześć
Bardziej szczegółowoElementy kognitywistyki II: Sztuczna inteligencja. WYKŁAD XII: Modele i architektury poznawcze
Elementy kognitywistyki II: Sztuczna inteligencja WYKŁAD XII: Modele i architektury poznawcze Architektury poznawcze Architektura poznawcza jako teoria poznania ludzkiego Anderson (1993): Architektura
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 11 marca 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoElementy kognitywistyki:
Wykład I: Elementy kognitywistyki: język naturalny Kognitywistyka, poznanie, język. Uwagi wprowadzające. Po raz pierwszy w historii można coś napisać o instynkcie uczenia się, mówienia i rozumienia języka.
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE RZECZYWISTOŚCI
MODELOWANIE RZECZYWISTOŚCI Daniel Wójcik Instytut Biologii Doświadczalnej PAN Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej d.wojcik@nencki.gov.pl dwojcik@swps.edu.pl tel. 022 5892 424 http://www.neuroinf.pl/members/danek/swps/
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia Dla kierunku studiów PSYCHOLOGIA jednolite studia magisterskie profil ogólnoakademicki
Załącznik nr 7 Efekty kształcenia Dla kierunku studiów PSYCHOLOGIA jednolite studia magisterskie profil ogólnoakademicki Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Psychologię jako kierunek studiów
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny na poziomie. i właściwie je uzasadnić?
Egzamin maturalny na poziomie podstawowym. Jak sformułować stanowisko i właściwie je uzasadnić? PODSTAWOWE INFORMACJE Rozprawka na poziomie podstawowym jest formą wypowiedzi pisemnej na podany temat, która
Bardziej szczegółowoWIEDZA. przywołuje pogłębioną wiedzę o różnych środowiskach społecznych kształtujących bezpieczeństwo, ich specyfice i procesach w nich zachodzących
Nazwa kierunku studiów: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Poziom kształcenia: studia II stopnia; Profil kształcenia: praktyczny; Obszar nauk społecznych; Dziedziny nauk: nauki społeczne, nauki ekonomiczne, nauki
Bardziej szczegółowoEwolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach
Ewolucjonizm NEODARWINIZM Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Główne paradygmaty biologii Wspólne początki życia Komórka jako podstawowo jednostka funkcjonalna
Bardziej szczegółowoDanuta Sterna: Strategie dobrego nauczania
: Strategie dobrego nauczania Strategie dobrego nauczania Strategie oceniania kształtującego I. Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu. II. Organizowanie w klasie dyskusji,
Bardziej szczegółowo- Uzasadnienie potrzeby kształcenia ustawicznego - Samokształcenie jako strategia rozwoju człowieka - Metody i techniki samokształcenia
Kształcenie ustawiczne. Samokształcenie. - Uzasadnienie potrzeby kształcenia ustawicznego - Samokształcenie jako strategia rozwoju człowieka - Metody i techniki samokształcenia kształcenie uczenie się
Bardziej szczegółowo