SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI 1 EDUKACJA TEMAT NUMERU SKALA NAUCZANIE MATEMATYKI MATERIAŁY ZOSTATNIEJŁAWKI INFORMACJE O PRENUMERACIE STR.

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI EDUKACJA Agnieszka Sułowska: Zadanie z Pisy... 3 Bolesław Tykul: Dezaktywacja... 6 TEMAT NUMERU SKALA Marcin Braun: Podobieństwo... 7 Roman Bukurski: Lekcja z planem... 8 Renata Strojek: WyspaSkarbów Dorota Turska: Lekcjezmapą Janina Morska: Z mapą i skalą na co dzień Agnieszka Ciesielska: Orientować się w skali Maria Sierocka: Ile waży krasnoludek? Agnieszka Ciesielska: Jednokładność na odwrót Iwona Potocka: Bez jednokładności Kamila Wierzbicka: Jaktopowielić? NAUCZANIE MATEMATYKI Danuta Zaremba: Pamiętajcie o kontrprzykładach Anna Szynkowska: UłamkiAlana Karola Koźlicka: Zabawy z ułamkami Irena Bączkowicz: Potrawy kuchni śląskiej Barbara Białk: Kaszubskie hafty Małgorzata Dryka: Ilość, cena, wartość Agnieszka Piecewska-Łoś: Blaskiśredniowiecza Anna Szumicka: Ludzielistypiszą Dominika Szpic-Siwińska: Restauracja zamiast fabryki MATERIAŁY Alicja Grelewska, Krystyna Suska: Matematyczny Piotruś Renata Baraniak: Zimowe niespodzianki Próbny sprawdzian w szóstej klasie Próbny egzamin gimnazjalny ZOSTATNIEJŁAWKI Dla mądrych dzieci INFORMACJE O PRENUMERACIE STR. 2 SPIS TREŚCI 1

3 Roman Bukurski Lekcja z planem Hasło skala kojarzy mi się przede wszystkim z mapami. Dlatego w miarę możliwości staram się z nich korzystać, realizując ten temat. Zauważyłem, że ćwiczenia dotyczące okolicy są naprawdę wciągające. W zeszłym roku uczniowie mojej pierwszej klasy liceum całą godzinę wychowawczą spędzili nad ogromnym (ściennym) planem miasta. Ja chciałem tylko, aby pokazali, gdzie mieszkają, ale wędrówka palcem po mapie okazała się zbyt fascynująca: gdzie mieszkam, co mam w okolicy, którędy jadę do szkoły, gdzie było moje gimnazjum... Oto propozycja lekcji, którą można przeprowadzić zarówno w szkole podstawowej, jak i w gimnazjum. Dużo map, dużo pytań Przygotowujemy mapy i plany do wykorzystania na lekcji. Powinny one jak najdokładniej przedstawiać okolice znane uczniom, a więc dobrze byłoby się postarać o plany szkoły, plan miejscowości, mapę gminy, powiatu, województwa, a w dużym mieście o plan dzielnicy i plan miasta. Przydadzą się również mapy turystyczne najbliższych okolic. Jeśli map nie jest zbyt wiele, możemy dołączyć mapę Polski, a jeśli klasa niedawno wyjeżdżała również mapę okolicy, w której odbywała się wycieczka. Następnie przygotowujemy serię pytań, np. Jak daleko jest z naszej... sali do gabinetu dyrektora? miejscowości do siedziby powiatu? szkoły do granicy miasta? szkoły do zabytkowego kościoła, do urzędu gminy, do rezerwatu przyrody? miejscowości do Warszawy, Poznania, Gdańska, Krakowa? W pytaniach warto uwzględnić miejsca ważne, np. zabytki, ciekawe muzea, rezerwaty przyrody, obiekty sportowe, miejsca związane z lokalnymi legendami, a także urzędy, straż pożarną, szpital. Trzeba tylko zwrócić uwagę, aby tereny i obiekty wymieniane w pytaniach były zaznaczone na posiadanych mapach. W wypadku szkoły należy pytać o pomieszczenia leżące na tej samej kondygnacji. Jeśli uczniowie analizują mapę turystyczną, możemy pytać nie tylko o odległości między obiektami, ale także o dodatkowe wiadomości umieszczone na jej odwrocie, np. datę założenia miasta. Przygotowując pytania, warto sobie od razu spisać właściwe odpowiedzi. I jeszcze jedna uwaga: przyjmijmy, że pytamy o odległość w linii prostej. Z jednej strony ułatwi to pracę, z drugiej uniemożliwi korzystanie np. z tabeli odległości drogowych lub źródeł typu Tata sprawdził na liczniku. W starszych klasach możemy spytać również o kilka odległości wzdłuż drogi lub po ulicach. Wtedy uczniowie muszą ułożyć nitkę jak najdokładniej wzdłuż trasy (zapewne trzeba im to podpowiedzieć), a potem zmierzyć długość nitki. Ciekawe może się okazać porównanie tak mierzonej odległości z odległością w linii prostej. 8 TEMAT NUMERU

4 Karta pracy Ułożone pytania zapisujemy w formie karty pracy. Może mieć ona formę tabelki takiej, jak u dołu strony. W kolumnie zatytułowanej Mapa uczniowie zapisują, z której mapy korzystają przy danym pytaniu (w słabej klasie lub dla słabej grupy możemy tę kolumnę sami wypełnić), w następnej zapisują skalę mapy. W kolejnej kolumnie notują, jakiej odległości odpowiada 1 cm na mapie. Zaczynamy lekcję Dobrym wstępem będzie sprawdzenie, czy uczniowie orientują się w odległościach w najbliższej okolicy. Pytamy o odległości do kilku miejsc, które uczniowie na pewno znają (do gabinetu dyrektora, urzędu gminy, kościoła parafialnego). Uczniowie szacują te odległości bez mapy potem będą mogli sprawdzić swoje przypuszczenia. Dzielimy uczniów na grupy. Wcale nie musimy mieć kompletu map dla każdej z nich. Grupy dostają po jednej mapie. Gdy rozwiążą związane z nią zadania, dostają następną. Powinniśmy mieć o 2 3 mapy więcej, niż wynosi liczba grup; jeśli mimo to powstaną kolejki, możemy ograniczyć czas korzystania z jednej mapy do czterech czy pięciu minut. Zwróćmy też uwagę, że po zmierzeniu odległości i odczytaniu skali mapę można oddać do dalszych obliczeń nie jest już potrzebna. Na koniec lekcji możemy zebrać karty pracy do oceny albo zrezygnować ze stopni i tylko głośno sprawdzić rozwiązania. Okaże się na pewno, że nie są identyczne: odległość z mapy dzieci odczytają z dokładnością do 1 2 mm, co wpłynie na obliczaną odległość rzeczywistą. Warto! Z pewnością w tym samym czasie uczniowie rozwiązaliby więcej zadań z podręcznika. Ale rozwiązując je z prawdziwą mapą w ręku, uczą się o wiele więcej. Muszą znaleźć na mapie jej skalę (może być w różnych miejscach i różnie zapisana) oraz wskazane obiekty (wykorzystując swoją wiedzę lub indeks na mapie), zmierzyć odległość, znaleźć dodatkowe informacje. Jeśli dobierzemy odpowiednie pytania, uczniowie uczą się również historii swoich okolic, uzyskują wiadomości potrzebne w życiu (siedziby urzędów albo straży pożarnej). A przede wszystkim dostrzegają, że matematyka nie jest nauką oderwaną od rzeczywistości. Pytanie Mapa Skala Przeliczenia Odległość Odległość Pytania mapy dot. skali na mapie rzeczywista dodatkowe Odległość z tej sali do gabinetu 1 cm... dyrektora Odległość ze szkoły do zamku 1 cm... (w linii prostej) Odległość ze Wktórymroszkoły do zamku 1 cm... ku zbudowa- (wzdłuż drogi) no zamek? TEMAT NUMERU 9

5 Anna Szumicka Ludzie listy piszą... Rozwiązywanie zadań z treścią i korelacja z językiem polskim. Aby uatrakcyjnić typowe rozwiązywanie zadań, połączyłam w drugiej klasie gimnazjum lekcję matematyki z językiem polskim. Uczniowie podzieleni na grupy otrzymali w kopercie list zawierający zadania ukryte w treści 1.Każdagrupa miała się zastanowić, jakie matematyczne pytania można postawić do tekstu, oraz na nie odpowiedzieć, czyli rozwiązać zadania. Poprosiłam również uczniów, aby odpisali na list i umieścili w nim refleksje i wrażenia związane z przebiegiem lekcji. Na zakończenie grupy przedstawiły rozwiązania zadań oraz zredagowały list z odpowiedzią. Jako pracę domową uczniowie mieli napisać do mnie list zawierający w treści dwa ukryte zadania oraz przedstawić rozwiązania tych zadań. Przypomniałam im ogólne zasady pisania listów i poprosiłam, aby je zastosowali. Ku mojemu miłemu zaskoczeniu wszyscy uczniowie zgłosili się na następnej lekcji z listami zapakowanymi w koperty i zaadresowanymi. Każdy chciał, abym przeczytała jego list. Oczywiście przeczytałam i oceniłam całą tę korespondencję. Niektórzy uczniowie i to nie ci najlepsi z matematyki okazali się bardzo twórczy. Najciekawsze listy pokazałam na następnej lekcji i wspólnie rozwiązaliśmy kilka uczniowskich zadań. 1 Pomysł pani Władysławy Jóźwiak z Gimnazjum nr 7 w Kielcach w: Scenariusze lekcji z wykorzystaniem metod aktywizujących Zeszyt II, ZW SFS, Kielce 2001 r. Witajcie! Na wstępie chciałbym Was pozdrowić i przedstawić się. Nazywam się Adam Szaradziński. Jestem uczniem drugiej klasy gimnazjum. Należę do Klubu Łamaczy głów, który liczy 80 członków uczniów naszej szkoły. Ubiegłe wakacje spędziłem na obozie naukowym zorganizowanym przez nasz klub. Razem ze mną było tam 30 osób, to jest 1 3 dziewcząt i 40% chłopców należących do klubu. Na obozie rozwiązywaliśmy ciekawe zadania, ale również bawiliśmy się i uprawialiśmy sport. Pewnego dnia zorganizowano nam zawody w marszobiegu na 15 km. Wygrał mój kolega Jacek, uzyskując czas 1 godzina i 12 minut. Jacek biegł z prędkością 6 km/h, a szedł z prędkością 6km/h. Bardzo lubię Jacka i cieszyłem się z jego zwycięstwa. Jego brat Marek to również świetny kompan. Na obozie był opiekunem naszej grupy. Przed pięcioma laty Marek był 2 razy starszy od Jacka, a za rok będzie od niego o 6 lat starszy. Mimo takiej różnicy wieku bardzo dobrze się rozumieją. Taki obóz to naprawdę wielka frajda. Można na nim połączyć naukę, zabawę i wypoczynek. Zachęcam was do zawiązania w Waszej szkole takiego klubu. Może i Wy pojedziecie na taki obóz, czego Wam serdecznie życzę. Czekam na odpowiedź. Jeszcze raz gorąco pozdrawiam, Adam P.S. Chyba zauważyliście kilka zadań, które przemyciłem w moim liście? Spróbujcie je rozwiązać. Chętnie poznam Wasze odpowiedzi. 34 MATEMATYKA I INNE PRZEDMIOTY

6 Konkurs W numerze dwudziestym pierwszym rysunki do zagadki Matematołka były obrazami pojęć matematycznych Para uporządkowana oraz Dwie trzecie. Z pierwszą zagadką nie było kłopotów. Natomiast drugiej zdawałoby się łatwiejszej nikt nie odgadł. Nagrodę książkową i płytę z ćwiczeniami dla klas IV VI otrzymuje pani Halina Radziwiłłowicz z Sejn. Drugie miejsce zajął pan Tadeusz Podgórski ze Szczecina, który również otrzymuje płytę. Serdecznie gratulujemy! W tym numerze zagadka Matematołka znajduje się na stronie 47. Życzymy powodzenia! Matematyka w Szkole Czasopismo dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów Adres redakcji: Gdańsk al. Grunwaldzka 417, tel. (58) fax (58) Dział sprzedaży: tel. (58) Adres do korespondencji: Matematyka w Szkole Czasopismo dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów skr. poczt Gdańsk 52 gazetamws@gwo.com.pl Wydawca: Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, Sp. z o.o Gdańsk al. Grunwaldzka 417 KRS przy Sądzie Rejonowym w Gdańsku Redaktor naczelny: Marcin Braun Redaguje kolegium: Marcin Braun Agnieszka Ciesielska Aleksandra Golecka Marcin Karpiński Joanna Kniter Jacek Lech Michał Stukow Projekt graficzny, okładka, ilustracje: Sławomir Kilian Skład: Maria Chojnicka Aleksandra Golecka Zdjęcie na okładce: Leszek Jakubowski Druk i oprawa: Stella Maris Nakład: 5500 egz. 48 TEMAT NASTĘPNEGO NUMERU: SZACOWANIE

7