Anna Łobodzińska. Wprowadzenie
|
|
- Alicja Rudnicka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Anna Łobodzińska Polityka społeczna jako narzędzie oddziaływania na przemiany demograficzne i ich skutki w świetle badań w wybranych krajach nordyckich Zarys treści: Nordyckie badania wpływu polityki społecznej na przemiany demograficzne wyrastają głównie z charakteryzujących te kraje stosunkowo wysokich współczynników dzietności, zaawansowanych procesów starzenia się społeczeństwa oraz rozwiniętej i hojnej polityki społecznej. Ich głównymi celami są: znalezienie potwierdzenia hipotezy o wpływie rozwiniętego systemu polityki rodzinnej na poziom urodzeń oraz wyodrębnienie najbardziej efektywnych form tej polityki. Badania te dowodzą, że zagadnienie roli polityki społecznej w kształtowaniu poziomu urodzeń jest bardzo niejednoznaczne, często skrajnie interpretowane, a przede wszystkim w dużym stopniu zależne od zmiennych gospodarczych. Słowa kluczowe: polityka społeczna, poziom urodzeń, aktywność zawodowa kobiet, urlop wychowawczy, speed premium, placówki opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci, równouprawnienie. Wprowadzenie W 2009 r. współczynniki dzietności dla Finlandii, Norwegii i Szwecji przyjmowały wartości odpowiednio: 1,86, 1,96 i 1,94. Wartości te, pomimo iż poniżej poziomu zapewniającego prostą zastępowalność pokoleń (2,1), należały do jednych z najwyższych w Europie. Ich wahania, w szczególności okresowe spadki, skłoniły rządy tych państw do dyskusji na temat przyczyn i ewentualnych możliwości odwrócenia negatywnych trendów. Zagadnienie to szczególnie szeroko omawiane jest w Szwecji, dla której wartość współczynnika płodności, na tle nordyckich sąsiadów, wykazywała największe wahania, reprezentując model tzw. roller-coaster fertility (Hoem J. M., Hoem B. 1996) (ryc. 1). Lata 70. XX wieku to okres spadku wartości współczynnika dla wszystkich trzech krajów, szczególnie dotkliwy dla Norwegii, w której od wartości 2,8 w 1968 r. zmniejszył się on do około 1,7 pod koniec lat 70. Po okresie stabilizacji w pierwszej połowie lat 80. wartości współczynnika ponownie wzrosły we wszystkich omawianych krajach. Największą dynamikę wzrostu współczynnika zanotowała Szwecja, dla której lata 80. to okres ekonomicznej prosperity oraz rozwoju narzędzi polityki społecznej. W kolejnych latach współczynniki dzietności dla Finlandii i Norwegii utrzymywały się na bardzo zbliżonym poziomie. Spadek wartości współczynnika, jaki miał miejsce w Szwecji w latach 90., to wynik przede wszystkim kryzysu gospodarczego, a co za tym idzie wzrostu bezrobocia, spadku dochodów rodzin oraz oddziaływania kryzysu na politykę społeczną (Rønsen 2004). Odwrócenie niekorzystnych trendów gospodarczych zaowocowało ponownym wzrostem współczynnika dzietności w Szwecji. 1
2 Ryc. 1. Zmiany współczynnika dzietności dla Finlandii, Szwecji i Norwegii w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych EUROSTAT. Szwecja, Finlandia i Norwegia to państwa, w których dosyć wcześnie zaczęto zauważać i odczuwać skutki procesu demograficznego starzenia się. Odsetek osób w wieku 60 lat i powyżej w ogóle populacji w 2009 r. wynosił 25% dla Szwecji, 24% dla Finlandii oraz ponad 20% dla Norwegii. Osoby w wieku powyżej 80 lat stanowiły wówczas od 4 do 5% każdej z tych populacji. Kraje nordyckie, a w szczególności Szwecja, uważane są za prekursorów w dziedzinie szczodrej i rozwiniętej polityki społecznej. Pierwsze instrumenty, m.in. urlop macierzyński i wsparcie finansowe dla samotnych matek, ustanowiono już w latach 30. XX wieku (Hoem J. M., Hoem B. 1996). Kolejne rozwiązania w polityce społecznej, głównie dotyczące rodzin i możliwości łączenia życia zawodowego z rodzinnym, wprowadzane były od lat 70. i 80. Wysokie wartości współczynników dzietności oraz ugruntowana polityka społeczna przyczyniły się do wzrostu zainteresowania wzajemnym oddziaływaniem mechanizmów tej polityki i trendów demograficznych wśród szerokiej grupy demografów, socjologów i ekonomistów z krajów nordyckich. Znajduje to odzwierciedlenie w badaniach, których głównymi celami są: (a) znalezienie potwierdzenia hipotezy o wpływie rozwiniętego systemu polityki rodzinnej na poziom urodzeń, (b) wyodrębnienie form najbardziej efektywnych i mających największy wpływ na liczbę urodzeń, liczbę posiadanych dzieci, wiek rodzenia pierwszego dziecka, długość okresu pomiędzy pierwszym a kolejnym urodzeniem oraz (c) wyjaśnienie, w jaki sposób za pomocą narzędzi polityki społecznej można niwelować negatywne konsekwencje demograficznego starzenia się (w kontekście rynku pracy, aktywności zawodowej osób starszych, profilaktyki czy tzw. aktywnego starzenia się). 2
3 Właściwa interpretacja związku pomiędzy poszczególnymi elementami polityki społecznej w Norwegii, Szwecji i Finlandii a trendami demograficznymi w tych krajach wymaga przede wszystkim zrozumienia idei, które leżą u podstaw nordyckiego modelu państwa opiekuńczego. Nadrzędnymi celami, które ma realizować szwedzka polityka społeczna, są aktywizacja zawodowa kobiet oraz wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn. Pronatalistyczny charakter tych działań stanowi raczej pochodną przyjętych założeń niż cel sam w sobie. Ponadto istotnym elementem tego systemu jest założenie jak największej niezależności jednostki od państwa, co odzwierciedla się w stosowaniu narzędzi i strategii wspierających ścieżkę zawodową. Wspomniane równouprawnienie ma swój wyraz w dążeniu do stwarzania warunków ułatwiających rodzicom godzenie życia rodzinnego z pracą. Działania pronatalistyczne mają swój wyraz przede wszystkim w umożliwianiu mieszkańcom posiadania takiej liczby dzieci, jaką pragną mieć. Nordyckie państwo opiekuńcze stara się zapewnić wszystkim obywatelom godny poziom życia, nie zaś oferować szeroki wybór możliwości dostępnych tylko wybranym (Andersson 2005; Hoem J. M., Hoem B. 1996). 1. Polityka społeczna Finlandii, Norwegii i Szwecji założenia i wybrane instrumenty Najistotniejszą rolę w nordyckich politykach rodzinnych odgrywają: system urlopów wychowawczych, dostępność i jakość subsydiowanych form opieki nad dzieckiem, wsparcie finansowe dla osób decydujących się na niekorzystanie z tych form oraz inne instrumenty finansowe zasiłki czy indywidualne opodatkowanie współmałżonków (Andersson 2005). Udogodnienia związane z urlopem wychowawczym w omawianych krajach wynikają nie tylko z jego długości, wysokości otrzymywanego wówczas wynagrodzenia, ale także z możliwości dowolnego dzielenia przynajmniej jego części pomiędzy matkę i ojca. Powszechne prawo do płatnego urlopu wychowawczego wprowadzono w Norwegii w latach 50., a w Finlandii w latach 60. XX wieku (Rønsen 2004). W Finlandii długość urlopu macierzyńskiego wynosi około 12,5 tygodnia, po których następują 32 tygodnie urlopu wychowawczego, możliwego do wykorzystania przez oboje rodziców (Gauthier 2011). W Norwegii rodzicom przysługują 52 tygodnie urlopu wychowawczego, w trakcie którego otrzymują 80% wysokości pensji, którą otrzymywali przed skorzystaniem z urlopu, lub 42 tygodnie z zasiłkiem wysokości 100% tego wynagrodzenia. Poza 3 tygodniami przed porodem oraz 6 tygodniami po przyjściu dziecka na świat, które zarezerwowane są dla kobiet, urlop można dowolnie dzielić pomiędzy rodziców (Rønsen 2004). Szwecja już w 1931 r. wprowadziła 8 - tygodniowy urlop macierzyński, a w 1974 r. urlop wychowawczy dla ojców (Gauthier 2011). Współcześnie urlop wychowawczy trwa ponad rok, może być wykorzystywany z dużą dowolnością i przez oboje rodziców. 3
4 Zasiłek otrzymywany w jego trakcie stanowi 80% wynagrodzenia (Andersson 2005). Najbardziej zwracającym uwagę elementem szwedzkiej polityki społecznej jest wprowadzona w 1980 r. tzw. speed premium. Matki, które decydują się na urodzenie drugiego lub kolejnego dziecka w odpowiednio krótkim odstępie czasu od urodzenia poprzedniego, zachowują prawo do urlopu wychowawczego z zasiłkiem równym kwocie tego otrzymywanego przy poprzednim dziecku, nawet w wypadku niepodjęcia aktywności zawodowej w przerwie między urodzeniami. Długość przerwy między kolejnymi urodzeniami nie może być dłuższa niż 30 miesięcy (Andersson, Hoem, Duvander 2006). Ustanowienie oraz dalszy rozwój speed premium odzwierciedliły się we wzroście poziomu urodzeń w Szwecji w latach 80., co ważne także w odniesieniu do drugiego, trzeciego i czwartego w kolejności dziecka (Hoem J. M., Hoem B. 1996). Sieć placówek opieki nad dziećmi, dostępność miejsc, ich jakość i cena to kolejne obszary polityki społecznej omawianych krajów. Sieć ta jest bardzo dobrze rozwinięta, liczba miejsc w przedszkolach wysoka, a opłata za nie subsydiowana. Odzwierciedla się to w wysokim odsetku dzieci uczestniczących w wychowaniu przedszkolnym. W Finlandii i Norwegii rodzicom, którzy nie decydują się lub nie mają możliwości zapisania dziecka do przedszkola, przysługuje comiesięczny zasiłek (rodzaj rekompensaty lub zasiłku na wychowanie dziecka). Powyższe instrumenty odpowiadają na założenia nordyckiego modelu państwa opiekuńczego. Aktywność zawodową kobiet wspierają urlopy wychowawcze przez system wynagrodzenia skłaniający kobietę do ustabilizowania swej sytuacji zawodowej przed urodzeniem pierwszego dziecka oraz przez możliwość podziału czasu urlopu między dwoje rodziców. Ten drugi aspekt, podobnie jak speed premium, przyspiesza powrót kobiet do aktywności zawodowej oraz zmniejsza dysproporcje w tym względzie między kobietami i mężczyznami. Dzielenie urlopu wychowawczego między dwoje rodziców, poza tym że realizuje zasadę równouprawnienia, ma też na celu wykształcenie silniejszej więzi ojca z dzieckiem oraz stworzenie modelu rodziny, w którym ojciec aktywnie uczestniczy w wychowaniu dziecka (tab. 1). Nordycka polityka społeczna dąży do umożliwienia pogodzenia życia rodzinnego ze ścieżką kariery zawodowej. Poza działaniami wspierającymi życie rodzinne, aktywność kobiet na rynku pracy oraz utrzymanie poziomu dzietności na co najmniej tym samym poziomie, w krajach nordyckich stosunkowo wcześnie pojawiła się konieczność prowadzenia polityki społecznej w taki sposób, aby odpowiadała na konsekwencje postępującego demograficznego starzenia się. Spośród zagadnień, na które ma odpowiadać nordycka polityka względem osób starszych, warto wymienić: zagrożenie niedoborami osób na rynku pracy, obciążenie budżetu państwa zwiększonymi wydatkami na renty i emerytury oraz sformalizowaną opiekę dla osób starszych. Polityka społeczna odpowiadająca na potrzeby osób starszych oraz konsekwencje demograficznego 4
5 starzenia się to jednak osobne, szerokie zagadnienie, które nie zostanie poruszone w artykule. Tab. 1. Realizacja idei nordyckiego państwa opiekuńczego przez główne narzędzia polityki rodzinnej Idee państwa opiekuńczego Instrumenty polityki rodzinnej Aktywność zawodowa kobiet Równouprawnienie Umożliwienie parom posiadania takiej liczby dzieci, jaką chcą Urlop wychowawczy Speed premium (Szwecja) Dostępność i jakość placówek opieki nad dziećmi Źródło: opracowanie własne. - stabilizacja na rynku pracy przed podjęciem decyzji o posiadaniu dziecka - prawna ochrona miejsca pracy - aktywność zawodowa kobiety przed podjęciem decyzji o dziecku - skrócenie czasu wykluczenia kobiety z rynku pracy - pobudzenie aktywności zawodowej kobiet - dzielenie czasu urlopu pomiędzy rodziców: - przyspieszenie powrotu kobiety na rynek pracy - utrwalenie więzi ojciecdziecko - godzenie życia zawodowego z rodzinnym - krótszy czas wykluczenia kobiet z rynku pracy przy jednoczesnym realizowaniu planów rodzinnych - umożliwienie kobietom kontynuowania życia zawodowego - zabezpieczenie finansowe dla rodzin decydujących się na dziecko - umożliwienie jednoczesnej realizacji celów zawodowych i rodzinnych - mniejsze ograniczenie ze strony obawy o wykluczenie z rynku pracy - skrócenie czasu między kolejnymi urodzeniami (i brak konieczności powrotu do pracy pomiędzy urodzeniami) - ułatwienie podjęcia decyzji o drugim i kolejnym dziecku 2. Instrumenty polityki społecznej w kontekście demograficznym wybrane problemy z badań nordyckich Mając na uwadze wysoki odsetek kobiet aktywnych na rynku pracy oraz ich dalszą aktywizację zawodową, która jest jednym z założeń nordyckiego modelu państwa opiekuńczego, dużo miejsca w badaniach poświęca się relacjom pomiędzy życiem zawodowym kobiety a jej ambicjami rodzinnymi. M. Sundström i F. Stafford 5
6 (1992) podejmują próbę odnalezienia związku między szwedzką polityką publiczną a wysokim odsetkiem pracujących kobiet i wysokim poziomem płodności na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Polityka podatkowa (indywidualne rozliczanie się par) oraz rodzinna kształtują według autorów uczestnictwo w rynku pracy i płodność kobiet przez obniżanie kosztów posiadania dziecka i wymaganie od rodziców aktywności zawodowej przed podjęciem decyzji o posiadaniu potomstwa. Aktywność zawodową kobiet zwiększa także schemat urlopów wychowawczych oraz dostępność subsydiowanej opieki nad dzieckiem. Wielopłaszczyznowy i obustronny związek między uczestnictwem kobiet w życiu zawodowym a ich płodnością analizują również K. Brewster i R. Rindfuss (2000). Zdaniem autorów wysoki wskaźnik aktywności zawodowej kobiet idzie w parze z wysokimi wartościami współczynników dzietności. G. Andersson (2005) dowodzi, że kobiety o ustabilizowanej sytuacji zawodowej są bardziej skłonne do posiadania dzieci niż bezdzietne kobiety słabo przywiązane do rynku pracy. Ponadto sytuacja kobiety na rynku pracy ma znacznie większy wpływ na decyzję o urodzeniu pierwszego dziecka niż każdego kolejnego. T. Kornstad i T. O. Thoresen (2006) analizują potencjał matek dzieci w wieku przedszkolnym jako zasobów na rynku pracy. Ich rolę podkreślają głównie w kontekście demograficznego starzenia się i grożących Norwegii niedoborów siły roboczej. M. Rønsen i M. Sundström (2002) szukają związków między prawem kobiet do urlopu wychowawczego i innymi programami będącymi częścią polityki rodzinnej a czasem wykluczenia kobiet z rynku pracy. Powrót do zatrudnienia uzależniony jest od przysługujących kobiecie pełnych praw do urlopu wychowawczego. W Norwegii i Finlandii kobiety kontynuują karierę zawodową zazwyczaj dopiero po wykorzystaniu całego urlopu wychowawczego, w Szwecji często jeszcze w trakcie urlopu (co wiąże się z większą elastycznością systemu szwedzkiego). Według autorek zbyt długi okres urlopu wychowawczego oraz korzystanie z zasiłku dla rodziców, których dzieci nie uczęszczają do przedszkoli, mogą mieć negatywny wpływ na zawodową sytuację kobiet i ich powrót do zatrudnienia. Nawiązują tym samym do kwestii równouprawnienia na rynku pracy oraz w realizacji celów życiowych. Badania rozwijające tę kwestię skupiają się głównie na stopniu wykorzystywania przez ojców przysługującego im urlopu wychowawczego. Uwagę na zależności łączące uczestnictwo ojca w urlopie wychowawczym i podejmowanie decyzji o kolejnym dziecku zwraca L. Haas (1992). A.-Z. Duvander i G. Andersson (2005) dowodzą, że długość urlopu wychowawczego oraz jego podział pomiędzy rodziców wpływają na dalsze decyzje o posiadaniu dzieci. Zwiększone zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem oznacza szersze możliwości kobiet na rynku pracy oraz większe prawdopodobieństwo, że podejmą one decyzję o posiadaniu kolejnego dziecka. Zagadnienie to rozwijają również J. Lammi-Taskula (2007), L. Sz. Oláh i E. M. Bernhardt (2008) oraz A. Miettinen, S. Basten i A. Rotkirch (2011). L. Sz. Oláh i E. M. Bernhardt zwracają również uwagę na wpływ późniejszego podejmowania 6
7 decyzji o posiadaniu dzieci na płodność (2008). Okazuje się, że związek ten jest raczej słaby w Szwecji, gdzie, pomimo wysokiego średniego wieku kobiet rodzących pierwsze dziecko, pary często podejmują decyzję o kolejnym potomstwie. M. Sundström i A.-Z. Duvander (2002) analizują wpływ wysokości zarobków kobiet i mężczyzn na wykorzystanie urlopu wychowawczego. Poziom zarobków mężczyzn ma w tym przypadku większe znaczenie niż zarobki kobiet. Ponadto wśród mężczyzn o zarobkach na tym samym poziomie na urlop wychowawczy częściej zdecydują się ci o wyższym poziomie wykształcenia. Jeśli mężczyzna posiada ustabilizowaną sytuację na rynku pracy, wzrasta prawdopodobieństwo, że będzie uczestniczył w urlopie wychowawczym, maleje natomiast, jeśli to sytuacja zawodowa matki jest stabilna. Kolejne poruszane w literaturze zagadnienie to wpływ stanu sieci placówek opieki nad dziećmi, ich jakości i ceny na decyzje o posiadaniu potomstwa. S. Gustafsson i F. Stafford (1992) dowodzą, że wysoka jakość placówek opieki dla małych dzieci w Szwecji zachęca kobiety do podejmowania aktywności zawodowej, również wówczas, kiedy zarobki partnera są wysokie. Z kolei Ø. Kravdal (1996) znajduje niewielki związek między dostępnością placówek przedszkolnych a płodnością. Nieco większy wpływ zauważalny jest jedynie w przypadku decyzji o posiadaniu trzeciego dziecka. R. Rindfuss i in. (2007) wskazują natomiast na fakt, że rozwinięta, wysokiej jakości i dostępna finansowo infrastruktura przyczynia się do częstszego podejmowania decyzji o posiadaniu pierwszego dziecka. Ponadto zauważają, iż kobiety w swoich decyzjach migracyjnych mogą się kierować dostępnością placówek opiekuńczo-wychowawczych w danej jednostce administracyjnej. W wielu opracowaniach dotyczących roli polityki społecznej w przemianach demograficznych, a w szczególności w kształtowaniu wzorców płodności, podkreśla się trudności w wyodrębnieniu faktycznego wpływu poszczególnych narzędzi. Ich oddziaływanie jest bowiem silnie uzależnione od innych czynników społecznych i gospodarczych. Za instrumenty odgrywające najistotniejszą rolę G. Andersson (2005) uznaje: urlop wychowawczy, organizację placówek opiekuńczowychowawczych oraz system speed premium. Zasiłki uznaje za odgrywające istotną rolę w zmniejszaniu kosztów wychowywania dziecka, lecz w znikomy sposób zachęcające do podejmowania decyzji o posiadaniu dzieci. J. M. Hoem (2005) wskazuje na dużą rolę polityki społecznej, która przy korzystnej sytuacji ekonomicznej w latach 80. XX wieku przyczyniła się do wzrostu dzietności w Szwecji (zmiany w polityce społecznej zachęcały do posiadania drugiego dziecka). Potwierdza to również A. Björklund (2006), posługując się przykładem kryzysu ekonomicznego lat 90. Pomimo iż kryzys w większym stopniu dotknął Finlandię, wahania w poziomie urodzeń w tym okresie były znacznie bardziej odczuwalne w Szwecji, co wynikało prawdopodobnie z ograniczeń, jakie wprowadzono w polityce społecznej. 7
8 Szczególną uwagę poświęca się w badaniach wpływowi speed premium na wzrost poziomu urodzeń i przyspieszenie ich tempa. Skrócenie odstępów czasu między kolejnymi urodzeniami po wprowadzeniu speed premium w Szwecji zauważalne było we wszystkich grupach społecznych i bez względu na poziom wykształcenia. Wzorzec ten przyjęli także imigranci z innych krajów nordyckich, podczas gdy reakcja ze strony pozostałych imigrantów była raczej słaba (prawdopodobnie ze względu na niewielką aktywność kobiet na rynku pracy) (Andersson, Hoem, Duvander 2006). Wpływ na skrócenie czasu między urodzeniami, szczególnie między pierwszym a drugim, ma także według A. Aassve i T. Lappegård (2009) pobieranie zasiłku dla rodziców, którzy nie zapisali dziecka do przedszkola. Ogólny pozytywny wpływ polityki społecznej na poziom urodzeń podkreślają również M. Rønsen i K. Skrede (2010). Zauważają jednak, że wysoka płodność dotyczy głównie kobiet pracujących w zawodach typowo kobiecych, co nie do końca realizuje ideę równouprawnienia. M. Rønsen (2004) podkreśla, że polityka społeczna jest bardzo istotna, ale niewystarczająca do zapewnienia wysokiego poziomu urodzeń. J. M. Hoem (1990), analizując przemiany wzorca płodności w Szwecji, dochodzi do wniosku, że szwedzka polityka społeczna znajduje znacznie większe odzwierciedlenie w poziomie aktywności zawodowej kobiet niż w kształtowaniu wzorców rozrodczości. Potwierdza to Rønsen (2004), wskazując jednocześnie na negatywny wpływ rozwoju sieci przedszkoli na dzietność kobiet. G. Andersson (2005) wyjaśnia, że w kształtowaniu wzorców płodności większą rolę okazują się mieć czynniki instytucjonalne niż kulturowe. Przywołuje przykład imigrantek w Szwecji, twierdząc, że zróżnicowanie pomiędzy płodnością kobiet z różnych krajów oraz płodnością Szwedek jest na tyle niewielkie, że narzędzia polityki społecznej musiały odegrać dosyć istotną rolę w kształtowaniu wzorców rozrodczości. Podsumowanie Wysokie współczynniki dzietności, zaawansowane procesy starzenia się społeczeństwa oraz rozwinięta i hojna polityka społeczna to cechy krajów nordyckich, które uzasadniają ich wybór przy rozważaniu wpływu, jaki określone narzędzia polityki społecznej mogą mieć na przemiany demograficzne. Badania roli polityki społecznej w kształtowaniu poziomu urodzeń dowodzą, że jest to zagadnienie bardzo niejednoznaczne, często skrajnie interpretowane, a przede wszystkim w dużym stopniu zależne od zmiennych gospodarczych. Za najbardziej efektywne narzędzie autorzy opracowań dotyczących Finlandii, Norwegii i Szwecji uznają długi urlop wychowawczy, z zabezpieczonym dochodem. Podkreśla się także rolę możliwości dzielenia czasu urlopu pomiędzy rodziców. Najbardziej zauważalne efekty przyniosło wprowadzenie w Szwecji tzw. speed premium, która znacznie ograniczyła czas między kolejnymi urodzeniami. Wpływ dostępności wysokiej jakości, subsydiowanej 8
9 opieki nad dziećmi znajduje różnorodne interpretacje. Należy pamiętać, że nordycki model państwa opiekuńczego nastawiony jest przede wszystkim na wzrost aktywności zawodowej kobiet oraz umożliwienie łączenia życia zawodowego z rodzinnym, pośrednio zaś na działania pronatalistyczne. Literatura Aasve A., Lappegård T., 2009, Childcare Cash Benefits and Fertility Timing in Norway, European Journal of Population, 25, 67 88, dostępny na stronie: Andersson G., 2005, A study on policies and practices in selected countries that encourage childbirth: the case of Sweden, MPIDR Working Paper WP , Max Planck Institute for Demographic Research, Rostock; dostępny na stronie: Andersson G., Hoem J. M., Duvander A.-Z., 2006, Social differentials in speed premium effects in childbearing in Sweden, Demographic Research, 14, Max Planck Institute for Demographic Research, Rostock, dostępny na stronie: Björklund A., 2006, Does family policy affect fertility? Lessons from Sweden, Journal of Population Economics, 19, 3 24, dostępny na stronie: Brewster K., Rindfuss R., 2000, Fertility and women s employment in industrialized countries, Annual Review of Sociology, 26, , dostępny na stronie: Duvander A.-Z., Andersson G., 2005, Gender equality and fertility in Sweden: A study on the impact of the father s uptake of parental leave on continued childbearing, Max Planck Institute for Demographic Research, Rostock, dostępny na stronie: Gauthier A. H., 2011, A brief history of maternity, parental, and childcare leave schemes in selected OECD countries, Comparative Family Policy Database, wersja 3, Netherlands Interdisciplinary Demographic Institute and Max Planck Institute for Demographic Research, dostępny na stronie: Gustafsson S., Stafford F., 1992, Child Care Subsidies and Labor Supply in Sweden, The Journal of Human Resources, 27, 1, , dostępny na stronie: 9
10 Haas L., 1992, Equal parenthood and social policy: a study of parental leave in Sweden, State University of New York Press, Albany. Hoem B., Hoem J. M., 1996, Sweden s family policies and roller-coaster fertility, Journal of Population Problems, 52, 3-4, Hoem J. M., 1990, Social policy and recent fertility change in Sweden, Population and Development Review, 16, 4, ; dostępny na stronie: Kornstad T., Thoresen T. O., 2006, Effects of Family Policy Reforms in Norway, Discussion Papers No. 450, March 2006, Statistics Norway, Research Department; dostępny na stronie: Kravdal Ø., 1996, How the local supply of day-care centers influences fertility in Norway: A parity-specific approach, Population Research and Policy Review, 15, , dostępny na stronie: Lammi-Taskula J., 2007, Parental leave for fathers? Gendered conceptions and practices in families with young children in Finland, Stakes Research Report 166, dostępny na stronie: Miettinen A., Basten S., Rotkirch A., 2011, Gender equality and fertility intensions revisited: Evidence from Finland, Demographic Research, 24, Max Planck Institute for Demographic Research, Rostock, dostępny na stronie: Oláh L. Sz., Bernhardt E. M., 2008, Sweden: Combining childbearing and gender equality, Demographic Research, 19, Max Planck Institute for Demographic Research, Rostock, dostępny na stronie: Rindfuss R., Guilkey D., Morgan S. P., Kravdal Ø., Guzzo K. B., 2007, Child care availability and first birth timing in Norway, Demography, 44, 2, , dostępny na stronie: Rønsen M., 2004, Fertility and family policy in Norway A reflection on trends and possible connections, Demographic Research, 10, Max Planck Institute for Demographic Research, Rostock, dostępny na stronie: 10
11 Rønsen M., Skrede K., 2010, Can public policies sustain fertility in the Nordic countries? Lessons from the past and questions for the future, Demographic Research, 22, Max Planck Institute for Demographic Research, Rostock, dostępny na stronie: Volumes/Vol22/13/22-13.pdf. Rønsen M., Sundström M., 2002, Family Policy and After-Birth Employment Among New Mothers - A Comparison of Finland, Norway and Sweden, European Journal of Population, 18, , dostępny na stronie: Sundström M., Duvander A.-Z., 2002, Gender division of childcare and the sharing of parental leave among new parents in Sweden, European Sociological Review, 18, , dostępny na stronie: Sundström M., Stafford F., 1992, Female labour force participation, fertility and public policy in Sweden, European Journal of Population, 8, , dostępny na stronie: Article_BF pdf. Anna Łobodzińska Uniwersytet Jagielloński Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Zakład Geografii Ludności, Osadnictwa i Rolnictwa anna.lobodzinska@uj.edu.pl 11
Wielodzietność we współczesnej Polsce
Demografia i Gerontologia Społeczna Biuletyn Informacyjny 0, Nr Piotr Szukalski Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki pies@uni.lodz.pl Wielodzietność we współczesnej Polsce Prosta zastępowalność tj. sytuacja,
Bardziej szczegółowopłodność, umieralność
Konferencja naukowa Społeczno-ekonomiczne następstwa rozwoju procesów demograficznych do 2035 roku Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Założenia prognozy ludności płodność, umieralność Warszawa, 25 czerwca
Bardziej szczegółowoWnioski z analizy sytuacji społeczno-ekonomicznej województwa pomorskiego w obszarach oddziaływania EFS ( )
Wnioski z analizy sytuacji społeczno-ekonomicznej województwa pomorskiego w obszarach oddziaływania EFS (2015-2017) Patrycja Szczygieł Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego XIV posiedzenie
Bardziej szczegółowoINFORMACJA NA TEMAT ZMIAN W KODEKSIE PRACY OD 22.02.2016 ROKU
INFORMACJA NA TEMAT ZMIAN W KODEKSIE PRACY OD 22.02.2016 ROKU 1. Umowa o pracę na czas wykonywania określonej pracy oraz na zastępstwo. Z kodeksu pracy została usunięta umowa na czas wykonania określonej
Bardziej szczegółowoStruktura wieku Pod względem wieku społeczeństwa dzielimy najczęściej na: dzieci, młodzież i dorosłych osoby starsze
Zróżnicowanie demograficzne społeczeństw Poziom podstawowy Struktura wieku Pod względem wieku społeczeństwa dzielimy najczęściej na: dzieci, młodzież i dorosłych osoby starsze Struktura wieku zależy głównie
Bardziej szczegółowoPolityka rodzinna a rozwiązania w polskim systemie emerytalnym. Anna Kurowska, Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski
Polityka rodzinna a rozwiązania w polskim systemie emerytalnym Anna Kurowska, Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski Oba obszary w skrócie: Polityka rodzinna: System emerytalny : -Program
Bardziej szczegółowoWstęp... 9. Część 1. Sytuacja rodzin i wyzwania wobec polityki rodzinnej a sytuacja na rynku pracy wybrane aspekty
Spis treści Wstęp... 9 Część 1. Sytuacja rodzin i wyzwania wobec polityki rodzinnej a sytuacja na rynku pracy wybrane aspekty Adam Kubów: Bariery aktywności zawodowej rodziców wychowujących dzieci... 13
Bardziej szczegółowoRole Domów Pomocy Społecznej w starzejącym się społeczeństwie. Grzegorz Grygiel
Role Domów Pomocy Społecznej w starzejącym się społeczeństwie Grzegorz Grygiel Starzenie się populacji, wyrażające się wzrostem odsetka ludzi starych w całej populacji, jest jednym z najważniejszych procesów
Bardziej szczegółowo17 czerwca minął rok od wprowadzenia zmian w urlopach dla rodziców. Największa rewolucja to wydłużenie urlopu z 26 do 52 tygodni.
17 czerwca minął rok od wprowadzenia zmian w urlopach dla rodziców. Największa rewolucja to wydłużenie urlopu z 26 do 52 tygodni. Z jakich urlopów mogą korzystać rodzice? - podstawowy urlop macierzyński
Bardziej szczegółowoEmancypacja kobiet a praca i opieka w przebiegu życia. Irena E.Kotowska
Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Emancypacja kobiet a praca i opieka w przebiegu życia Irena E.Kotowska Sękocin Stary, 22-23 listopada 2018 Proces emancypacji kobiet
Bardziej szczegółowoSytuacja kobiet na rynku pracy
Obowiazki rodzinne i opiekuńcze Sytuacja kobiet na rynku pracy Iga Magda Szkoła Główna Handlowa Instytut Badań Strukturalnych WIOSENNA SZKOŁA LESZKA BALCEROWICZA 20 kwietnia 2012 1 / 24 Obowiazki rodzinne
Bardziej szczegółowoUwagi do projektu ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu. dzieci (dalej program Rodzina 500+ )
Warszawa, 19 stycznia 2015 r. Uwagi do projektu ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (dalej program Rodzina 500+ ) Rekomendacje do programu Rodzina 500+: Program należy poprzedzić szerokimi analizami
Bardziej szczegółowoKompensowanie w systemach emerytalnych okresów poza zatrudnieniem poświęconych opiece nad dziećmi i chorymi członkami rodziny
Kompensowanie w systemach emerytalnych okresów poza zatrudnieniem poświęconych opiece nad dziećmi i chorymi członkami rodziny Anna Kurowska, Janina Petelczyc Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski
Bardziej szczegółowoWspółczesna rodzina i zmiany ról rodzicielskich
Toruń, 15 listopada 2018r. Współczesna rodzina i zmiany ról rodzicielskich Katarzyna Suwada Instytut Socjologii UMK k.suwada@umk.pl Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu Departament
Bardziej szczegółowoDlaczego nie czeka nas nowy Baby Boom? Instytut Spraw Publicznych
Irena E. Kotowska Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Komitet Nauk Demograficznych PAN Dlaczego nie czeka nas nowy Baby Boom? Instytut Spraw Publicznych Rodzina 500+ Czy
Bardziej szczegółowoCzas oczekiwania na ciążę w kontekście odraczania decyzji o posiadaniu dziecka. Rezultaty z 1 i 2 fali badania GGS-PL.
Krzysztof Tymicki Czas oczekiwania na ciążę w kontekście odraczania decyzji o posiadaniu dziecka. Rezultaty z 1 i 2 fali badania GGS-PL. Od opuszczenia domu rodzinnego do przejścia na emeryturę. Życie
Bardziej szczegółowoWarunki i jakość życia w świetle badań naukowych Prognozy na nadchodzące lata
DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Warunki i jakość życia w świetle badań naukowych Prognozy na nadchodzące lata Sytuacja materialna gospodarstw domowych a percepcja barier decyzji o dziecku Warszawa, 8 grudnia 2015
Bardziej szczegółowoPrognozy demograficzne
Trzeci Lubelski Konkurs Statystyczno-Demograficzny z okazji Dnia Statystyki Polskiej Prognozy demograficzne Demografia Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Banku Polskiego Urząd Statystyczny w Lublinie
Bardziej szczegółowoMetody prowadzania zajęć :
Nazwa przedmiotu: Prowadząca: Opis: Równość płci a polityka rozwoju w kontekście nowej demografii Europy i zmian na rynku pracy Prof. Irena E. Kotowska Wykład dotyczy stopniowej reorientacji polityki rozwoju
Bardziej szczegółowoPostawy Polaków wobec rynku pracy Matki w pracy.
Matki w pracy. Raport z badania ilościowego CATIBUS 1 63125482 Michał Węgrzynowski Warszawa, maj 2015 2 Informacje o badaniu Podstawowe informacje o projekcie TIMING Badanie przeprowadził instytut Millward
Bardziej szczegółowoWykształcenie kobiet i mężczyzn a dzietność
Beata Osiewalska* Wykształcenie kobiet i mężczyzn a dzietność *Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Od opuszczenia domu rodzinnego do przejścia na emeryturę. Życie Polaków w świetle danych z badania ankietowego
Bardziej szczegółowoGodzenie życia zawodowego i prywatnego. Warszawa, 9 maja 2014 r.
Godzenie życia zawodowego i prywatnego Warszawa, 9 maja 2014 r. Pierwsze skojarzenie dot. godzenia ról zawodowych i prywatnych? Wskaźnik zatrudnienia dla osób 15-64 w 2013 roku Ogółem Mężczyźni Kobiety
Bardziej szczegółowoWspółczesność i przyszłość demograficzna a usługi opiekuńcze: przypadek Polski Dr Paweł Kaczmarczyk Fundacja Ośrodek Badań nad Migracjami
Współczesność i przyszłość demograficzna a usługi opiekuńcze: przypadek Polski Dr Paweł Kaczmarczyk Fundacja Ośrodek Badań nad Migracjami Konferencja Rynek usług opiekuńczych w Polsce i w Europie szanse
Bardziej szczegółowo8 marca 2013 r.: Międzynarodowy Dzień Kobiet. Różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn i nierówność kobiet w sytuacji kryzysu
Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji DZIAŁ BADANIA OPINII PUBLICZNEJ Bruksela, 26 lutego 2013 r. 8 marca 2013 r.: Międzynarodowy Dzień Kobiet Różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn i nierówność kobiet w
Bardziej szczegółowoCzy zmiany w systemie emerytalnym mogą zachęcić do zwiększenia dzietności? Marek Kośny Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Czy zmiany w systemie emerytalnym mogą zachęcić do zwiększenia dzietności? Marek Kośny Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu VII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Polityka rodzinna a systemy emerytalne Warszawa,
Bardziej szczegółowoKomitet Nauk Demograficznych PAN
Komitet Nauk Demograficznych PAN Ewolucja badań procesów ludnościowych oraz relacji między demografią a naukami ekonomicznymi Irena E.Kotowska, Jolanta Kurkiewicz Ewolucja nauk ekonomicznych. Jedność a
Bardziej szczegółowoAnna Matysiak COMPLETE PUBLICATION LIST. Peer-reviewed journal articles. In English:
COMPLETE PUBLICATION LIST Peer-reviewed journal articles In English: Matysiak, A., Węziak-Białowolska, D. Country-specific conditions of work and family reconciliation. European Journal of Population (accepted)
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 2 PODSTAWOWE MIERNIKI PŁODNOŚCI ANALIZA PŁODNOŚCI W POLSCE PRZEMIANY PŁODNOŚCI W EUROPIE WYBRANE TEORIE PŁODNOŚCI
WYKŁAD 2 PODSTAWOWE MIERNIKI PŁODNOŚCI ANALIZA PŁODNOŚCI W POLSCE PRZEMIANY PŁODNOŚCI W EUROPIE WYBRANE TEORIE PŁODNOŚCI URODZENIA Rodność - natężenie urodzeń w badanej zbiorowości w określonym czasie
Bardziej szczegółowoTradycyjne role kobiece wobec wyzwań na rynku pracy. Jak chronić integralność rodziny i jednocześnie zapewnić kobietom możliwość realizacji zawodowej.
Tradycyjne role kobiece wobec wyzwań na rynku pracy. Jak chronić integralność rodziny i jednocześnie zapewnić kobietom możliwość realizacji zawodowej. Napięcie praca-dom Konflikt rodzina dom w obecnym
Bardziej szczegółowoFirma Przyjazna Mamie
Firma Przyjazna Mamie Prowadzący: Justyna Dąbrowska Redaktor Naczelna miesięcznika Dziecko Agnieszka Dziewulska Dyrektor ds. Personalnych Hewlett Packard (HP) Polska Sp. z o.o. Małgorzata Raniszewska HR
Bardziej szczegółowoAktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej
Aktywność zawodowa osób starszych w wybranych krajach Unii Europejskiej dr Ewa Wasilewska II Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa Społeczne wyzwania i problemy XXI wieku. STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO
Bardziej szczegółowowracającego na rynek pracy. Dzięki rządowemu programowi MALUCH w całej Polsce działa coraz więcej żłobków, klubów dziecięcych oraz dziennych
UZASADNIENIE Priorytetem polityki społecznej państwa są działania na rzecz rodziny. Wyzwaniem, przed którym obecnie stoimy, jest mała liczba urodzeń. Prowadzone w ostatnich latach przez rząd działania
Bardziej szczegółowoDr Michał Boni. Źródło: EPC and European Commission (2005a)
Dr Michał Boni REKOMENDACJE: POLITYKA RODZINNA (projekt Rodzic Pracownik ) Warszawa, 23 maja 2007r. DEMOGRAFIA ZASOBY PRACY UE (2003 2050) Źródło: EPC and European Commission (2005a) 2 1 0,5 1,5 2,5 DEMOGRAFIA
Bardziej szczegółowoLuka płci w emeryturach w przyszłości
Luka płci w emeryturach w przyszłości Agnieszka Chłoń-Domińczak Konferencja Polityka rodzinna a systemy emerytalne Warszawa, 11 grudnia 2017 r. Luka płci w emeryturach: zmiany w czasie Obecne różnice w
Bardziej szczegółowoWarszawa, maj 2012 BS/67/2012 POLITYKA PAŃSTWA WOBEC RODZINY
Warszawa, maj 2012 BS/67/2012 POLITYKA PAŃSTWA WOBEC RODZINY Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2012 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul.
Bardziej szczegółowoCo różnorodność daje firmie? - czyli o równości szans. Filip Pietkiewicz-Bednarek Warsztaty CSR, Wrocław, 16 kwietnia 2013 r.
Co różnorodność daje firmie? - czyli o równości szans Filip Pietkiewicz-Bednarek Warsztaty CSR, Wrocław, 16 kwietnia 2013 r. Agenda Różnorodność założenia i idea Różnorodność bariery Różnorodność korzyści
Bardziej szczegółowoAnaliza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim
Jacek Batóg Barbara Batóg Uniwersytet Szczeciński Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim Znaczenie poziomu i dynamiki wydajności pracy odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu wzrostu gospodarczego
Bardziej szczegółowoProcesy demograficzne -
VI Zielonogórskie Spotkania z Demografią Konferencja 25-26 października 2018 Zielona Góra Uniwersytet Zielonogórski (Instytut Historii i Instytut Socjologii) Urząd Statystyczny w Zielonej Górze oraz Polskie
Bardziej szczegółowoPolityka rodzinna we Francji i Szwecji na tle rozwiązań polskich 1
Polityka rodzinna we Francji i Szwecji na tle rozwiązań polskich 1 Kraj macierzyński Polska Matka urodzenie 1dziecka 20 tyg. urodzenie 2 dzieci 31 tyg. urodzenie 3 dzieci 33 tyg. urodzenie 4 dzieci 35
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXXIV/389/2013 Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 26 listopada 2013r.
Uchwała Nr XXXIV/389/2013 Rady Miejskiej w Stargardzie Szczecińskim z dnia 26 listopada 2013r. w sprawie ustalenia kierunków działania Prezydenta Miasta Stargard Szczeciński mających na celu promowanie
Bardziej szczegółowoJesteś tatą. Poznaj swoje prawa, gdy chcesz pracować i opiekować się dzieckiem
Urlop Ojcowski. Informator. Jesteś tatą. Chcesz pracować i opiekować się dzieckiem. Pogodzić życie zawodowe z rodzinnym. Poznaj swoje prawa! Jeżeli jesteś tatą pracującym na umowę o pracę masz prawo do:
Bardziej szczegółowoWarszawa, kwietnia 2012
Warszawa, 20-22 kwietnia 2012 Skutki płacy minimalnej Andrzej Rzońca Warszawa, 20 kwietnia 2012 r. Płaca minimalna w Polsce jest wysoka Na początku br. najniższe wynagrodzenie wzrosło o 8,2 proc., choć
Bardziej szczegółowoRodzina największym kapitałem UE. Czy i w jaki sposób Unia wspiera rodziny?
Rodzina największym kapitałem UE. Czy i w jaki sposób Unia wspiera rodziny? Debata w Bochni Patronat honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego Co to jest polityka prorodzinna? działania
Bardziej szczegółowoPolityka rodzinna perspektywa polska. Dr Łukasz Hardt Uniwersytet Warszawski. Wyzwania dla rodziny XXI w. Warszawa, 3/4/2013
Polityka rodzinna perspektywa polska Dr Łukasz Hardt Uniwersytet Warszawski Wyzwania dla rodziny XXI w. Warszawa, 3/4/2013 Plan prezentacji Dlaczego ekonomiści interesują się rodziną? Zmiany demograficzne
Bardziej szczegółowoP r z yc z y ny n i s k i e j. ko b i e t w Po l s c e. I g a M a g d a
P r z yc z y ny n i s k i e j a k t y w n o ś c i za w o d o w e j ko b i e t w Po l s c e I g a M a g d a A n e t a K i e ł c z e w s k a Italy Malta Romania Greece Croatia Poland Belgium Hungary Ireland
Bardziej szczegółowoKogo obciążają podatki w Polsce? Jakub Sawulski
Kogo obciążają podatki w Polsce? Jakub Sawulski Wprowadzenie Cel: odpowiedź na pytanie, w jakiej wysokości podatki płacą osoby o niskich dochodach w porównaniu do osób o wysokich dochodach. Hipoteza: polski
Bardziej szczegółowoURODZENIA W KOHABITACJI: WYBÓR CZY KONIECZNOŚĆ?
Nowe wzorce formowania rodziny w Polsce Konferencja FAMWELL 18.06.2013 URODZENIA W KOHABITACJI: WYBÓR CZY KONIECZNOŚĆ? ANNA MATYSIAK Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa MONIKA MYNARSKA
Bardziej szczegółowoDO ZASIŁKU RODZINNEGO PRZYSŁUGUJĄ DODATKI: Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA
WYSOKOŚĆ ZASIŁKU RODZINNEGO: - 68 zł na dziecko do ukończenia 5 roku życia; ( 68 zł od 1 listopad 2009 r.) - 91 zł na dziecko powyżej 5 lat do ukończenia 18 roku życia; ( 91 zł od 1 listopad 2009 r.) -
Bardziej szczegółowoDOI: http://dx.doi.org/10.12775/pbps.2014.023
ISSN 2300-9853 DOI: http://dx.doi.org/10.12775/pbps.2014.023 ANDRZEJ BORODO Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Martyna Łaszewska-Hellriegel, Państwo a dzieci czyli jak prowadzić politykę rodzinną
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 21 AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN W POLSCE NA TLE KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ
Patrycja Zwiech ROZDZIAŁ 21 AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN W POLSCE NA TLE KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ 1. Wstęp Polska, będąc członkiem Unii Europejskiej, stoi przed rozwiązaniem wielu problemów.
Bardziej szczegółowoWykład 9,
Wykład 9, 12.01.2015 Sytuacja demograficzna w świetle przewidywań stanu i struktur ludności - świat, Europa, Polska. Społeczno-ekonomiczne konsekwencje zmian struktur wieku ludności Sytuacja demograficzna
Bardziej szczegółowoOśrodek Pomocy Społecznej w Ćmielowie
Świadczenia rodzinne Podstawa prawna: Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 114 z późn. zmianami); Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy
Bardziej szczegółowoWszystko o urlopie macierzyńskim i wychowawczym
e-poradnik egazety Prawnej Wszystko o urlopie macierzyńskim i wychowawczym Wyjaśnienia, przykłady, porady Kiedy będzie można skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego Jakie prawa przysługują rodzicom
Bardziej szczegółowoSIGMA KWADRAT. Prognozy demograficzne. Statystyka i demografia CZWARTY LUBELSKI KONKURS STATYSTYCZNO-DEMOGRAFICZNY POLSKIE TOWARZYSTWO STATYSTYCZNE
SIGMA KWADRAT CZWARTY LUBELSKI KONKURS STATYSTYCZNO-DEMOGRAFICZNY Prognozy demograficzne Statystyka i demografia PROJEKT DOFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO URZĄD STATYSTYCZNY W LUBLINIE
Bardziej szczegółowoWspieranie rodzicielstwa w Polsce: polityka łączenia rodziny z pracą
Irena Elżbieta Kotowska Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Wspieranie rodzicielstwa w Polsce: polityka łączenia rodziny z pracą Debata: Jak wspierad rodzicielstwo w Polsce?
Bardziej szczegółowoZATRUDNIENIE A PIERWSZE I DRUGIE URODZENIA WŚRÓD KOBIET W POLSCE 1,2
STUDIA DEMOGRAFICZNE 1(163) 2013 Anna Kurowska Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski a.kurowska@uw.edu.pl Ewelina Słotwińska-Rosłanowska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie roslanowska@gmail.com
Bardziej szczegółowoKongres Rozwoju Edukacji
Irena E.Kotowska Agnieszka Chłoń-Domińczak Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa O roli wykształcenia wyższego w warunkach nowej demografii Europy Kongres Rozwoju Edukacji 18-19 listopada
Bardziej szczegółowo1. Urlop macierzyński
1.1. Prawo do urlopu macierzyńskiego Urlop macierzyński przysługuje pracownicy, która urodziła dziecko w okresie zatrudnienia (tj. w okresie pozostawania w stosunku pracy). Celem urlopu macierzyńskiego
Bardziej szczegółowoKOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY
KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY Dane prezentowane w niniejszym opracowaniu zostały zaczerpnięte z reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), z rejestrów bezrobotnych prowadzonych
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Irena E. Kotowska dr Katarzyna Kocot-Górecka, dr Magdalena Muszyńska dr Paweł Strzelecki, mgr Wojciech Łątkowski Wykład: piątek, godz.11.40-13.20, aula III Zajęcia w laboratorium komputerowym
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Irena E. Kotowska dr Katarzyna Kocot-Górecka dr Magdalena Muszyńska mgr Wojciech Łątkowski Wykład: poniedziałki, godz.15.20-17.00, sala 211, budynek A Zajęcia w laboratorium komputerowym:
Bardziej szczegółowoStolica: Helsinki tys. mieszkańców (dane Eurostat, 2015 r.) tys. mieszkańców (2016 Statistics Finland) euro (2014 r.
Jak ubezpieczają się w Unii (Finlandia) Powierzchnia: 338,42 km² Stolica: Helsinki 1 603 tys. mieszkańców (dane Eurostat, 2015 r.) Ludność: Przyrost naturalny: 5 487 tys. mieszkańców (2016 Statistics Finland)
Bardziej szczegółowoŚwiadczenia na rzecz rodziny
Świadczenia na rzecz rodziny ŚWIADCZENIA RODZINNE Przyznawane są na okres zasiłkowy, który trwa od 1 listopada do 31 października roku następnego 1) na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o
Bardziej szczegółowoAnna Wicha Członek Zarządu EUROCIETT DROGA DO ZATRUDNIENIA: PRACA DLA KAŻDEJ OSOBY, OSOBA DO KAŻDEGO ZADANIA
Anna Wicha Członek Zarządu EUROCIETT DROGA DO ZATRUDNIENIA: PRACA DLA KAŻDEJ OSOBY, OSOBA DO KAŻDEGO ZADANIA A JOB FOR EVERY PERSON A PERSON FOR EVERY JOB Anna Wicha, Członek Zarządu Eurociett O Eurociett
Bardziej szczegółowoWykład 11, Polityka dotycząca ludności a polityka społeczna
Wykład 11, 3.06.2016 Polityka dotycząca ludności a polityka społeczna Definicje polityki dotyczącej ludności Konstruktywna reakcja na zmianę demograficzną w Europie Polityka rodzinna a zmiany modelu rodziny
Bardziej szczegółowoModele polityki rodzinnej
Bożena Balcerzak-Paradowska Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Modele polityki rodzinnej Jaki model dla Polski? I. Klasyfikacja wg celów i zasad polityki rodzinnej: (Ch. Saraceno) polityka bezpieczeństwa,
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Irena E. Kotowska dr Katarzyna Kocot-Górecka, dr Magdalena Muszyńska mgr Wojciech Łątkowski Wykład: czwartek, godz.11.40-13.20, aula IV Zajęcia w laboratorium komputerowym budynek S: grupa
Bardziej szczegółowoKonferencja Instytutu Badań Edukacyjnych
A A A Konferencja Instytutu Badań Edukacyjnych Kwalifikacje dla każdego Jan Burski, IBE Europa umiejętności kompetencje Polaków w świetle badań międzynarodowych Poznań, 20 maja 2014 Promowanie i wspieranie
Bardziej szczegółowoAktywizacja osób w podeszłym wieku na rynku pracy.
Aktywizacja osób w podeszłym wieku na rynku pracy. Aneta Maciąg Warszawa, 10.12.2015 r. Plan 1. Struktura demograficzna społeczeństwa. 2. Poziom zatrudnienia wśród osób powyżej 50 roku życia. 3. Przyczyny
Bardziej szczegółowoI. Urlop macierzyński.
I. Urlop macierzyński. Urlop macierzyński przysługuje, co do zasady, pracownicy matce dziecka. Wymiar urlopu macierzyńskiego wynosi: 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
Bardziej szczegółowoPL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0076/1. Poprawka
4.5.2016 A8-0076/1 1 Tania González Peñas, Barbara Spinelli, Miguel Urbán Crespo, Lola Sánchez Caldentey, Xabier Benito Ziluaga, Estefanía Torres Martínez, Stefan Eck Motyw D D. mając na uwadze, że dostępne
Bardziej szczegółowoSyntetyczna ocena wyników płodności kohortowej według wykształcenia kohorty urodzeniowe 1951 1975.
Syntetyczna ocena wyników płodności kohortowej według wykształcenia kohorty urodzeniowe 1951 1975. E.Frątczak A.Ptak-Chmielewska M.Pęczkowski I.Sikorska Zakład Analizy Historii Zdarzeń i Analiz Wielopoziomowych
Bardziej szczegółowolunamarina - Fotolia.com
6 lunamarina - Fotolia.com Populacja dzieci w Polsce Zmiany demograficzne związane z długością życia, zmniejszaniem się liczby ludności w wieku produkcyjnym i spadkiem liczby urodzeń, dotyczą Polski i
Bardziej szczegółowoMieszkalnictwo barierą rozwoju społecznego i gospodarczego miast
P o l s k a A k a d e m i a N a u k Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Grzegorz Węcławowicz Mieszkalnictwo barierą rozwoju społecznego i gospodarczego miast Prezentacja na VI Forum Mieszkalnictwa
Bardziej szczegółowoDynamika rynku pracy i atrakcyjne środowisko biznesowe w regionie Południowego Bałtyku SB Professionals
Dynamika rynku pracy i atrakcyjne środowisko biznesowe w regionie Południowego Bałtyku SB Professionals Targi Pracy, Edukacji i Przedsiębiorczości NORDA 23.05.2013 Jak znaleźć pracę w Niemczech i na Litwie?
Bardziej szczegółowoAnna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO
SAMOTNE OJCOSTWO Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2006 Copyright by Anna Dudak Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006 Recenzent: prof. zw. dr hab. Józef Styk Redakcja
Bardziej szczegółowoODNOWA MIAST A STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO EUROPEJSKIE
ODNOWA MIAST A STARZEJĄCE SIĘ SPOŁECZEŃSTWO EUROPEJSKIE MGR INŻ. ARCH. AGNIESZKA LABUS Wydział Architektury, Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Politechnika Śląska w Gliwicach II KONGRES
Bardziej szczegółowoOcena zasadności założeń reformy urlopów i zasiłków związanych z opieką nad małym dzieckiem 2
Anna Kurowska 1 Instytut Polityki Społecznej Uniwersytet Warszawski Ocena zasadności założeń reformy urlopów i zasiłków związanych z opieką nad małym dzieckiem 2 Streszczenie Celem artykułu jest dokonanie
Bardziej szczegółowoPrawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku przysługuje:
Prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku przysługuje: 1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, 2) opiekunowi faktycznemu dziecka, 3) osobie uczącej się (osoba
Bardziej szczegółowoDłuższe urlopy macierzyńskie nie uratują naszej demografii, a pogorszą sytuację kobiet na rynku pracy
ANALIZA FOR NR 07/2013 28 maja 2013 r. Dłuższe urlopy macierzyńskie nie uratują naszej demografii, a pogorszą sytuację kobiet na rynku pracy Katarzyna Michalska Dłuższe urlopy macierzyńskie nie uratują
Bardziej szczegółowoZasiłki macierzyńskie od 1 stycznia 2010 r.
Zasiłki macierzyńskie od 1 stycznia 2010 r. Od 1 stycznia 2010 r. ubezpieczone, które urodziły dziecko lub które przyjęły dziecko na wychowanie będą miały możliwość opiekowania się dzieckiem przez dłuższy
Bardziej szczegółowoGminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Suścu
Zasiłek rodzinny Zasiłek rodzinny wraz z dodatkami Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie: 1) 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia; 2) 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku
Bardziej szczegółowoGminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Siekierczynie
Zasiłek rodzinny Zasiłek rodzinny jest świadczeniem, które ma na celu częściowe pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem dziecka, o które ubiegać mogą się rodzice dziecka, jeden z rodziców dziecka, opiekun
Bardziej szczegółowoUbóstwo pracowników w Unii Europejskiej i w Polsce
Ubóstwo pracowników w Unii Europejskiej i w Polsce Przeciwdziałanie ubóstwu pracowników - zalecenia EAPN w polskim kontekście PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU
Bardziej szczegółowoZasada równości szans kobiet i mężczyzn
Zasada równości szans kobiet i mężczyzn Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT KOMISJI. Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 5.3.2010 KOM(2010)78 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI Zwiększone zaangażowanie na rzecz równości między kobietami i mężczyznami Karta Kobiet Deklaracja Komisji Europejskiej
Bardziej szczegółowoLokalna Grupa Działania Przyjazna Ziemia Limanowska. Analiza SWOT
Lokalna Grupa Działania Przyjazna Ziemia Limanowska Analiza SWOT Wrzesień 2015 Analiza SWOT jest to jedna z najpopularniejszych i najskuteczniejszych metod analitycznych wykorzystywanych we wszystkich
Bardziej szczegółowoSTOP BIEDZIE DZIECI! Strategia SLD walki z ubóstwem wśród dzieci. Warszawa, 1 czerwca 2013 r.
STOP BIEDZIE DZIECI! Strategia SLD walki z ubóstwem wśród dzieci Warszawa, 1 czerwca 2013 r. Kryzys najbardziej dotknął biednych. W 2012 roku dochody na osobę wyniosły 1270 zł i były niższe o 0,2% niż
Bardziej szczegółowoDIALOG SPOŁECZNY W OŚWIACIE
DIALOG SPOŁECZNY W OŚWIACIE GRUPA ROBOCZA PLATFORMY EDUKACJI Gdańsk, 30.09-02.10.2016r. Analiza skutków niżu demograficznego w oświacie. Zdefiniowanie wyzwań stojących przed partnerami społecznymi Irena
Bardziej szczegółowoModel flexicurity a starzejące się społeczeństwo. Ewa Bogacz-Wojtanowska
Model flexicurity a starzejące się społeczeństwo Ewa Bogacz-Wojtanowska Starzenie się społeczeństw: Starzenie się społeczeństw: starzenie się społeczeństw - polega na zwiększaniu się udziału ludzi starszych
Bardziej szczegółowoOPIEKA DŁUGOTERMINOWA PERSPEKTYWA EUROPEJSKA
OPIEKA DŁUGOTERMINOWA PERSPEKTYWA EUROPEJSKA Pomoc Osobom Niesamodzielnym Prezentacja Projektu Ustawy Senat RP, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, 14 maja 2013 Zofia Czepulis-Rutkowska Instytut Pracy
Bardziej szczegółowoRewolucja przemysłowa i teoria przejścia demograficznego
Rewolucja przemysłowa i teoria przejścia demograficznego XVIII i XIX Głębokie przemiany w wieku oświecenia (gospodarcze, społeczne, kulturowe) Pierwsza Wielka Brytania Postępy w rolnictwie (nawożenie,
Bardziej szczegółowoDylematy polityki rozwoju miast i regionów
Bolesław Domański Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Jagielloński boleslaw.domanski@uj.edu.pl Konferencja pt. Od miasta do metropolii drogi rozwoju gospodarczego Katowice, 17 października
Bardziej szczegółowoPARLAMENT EUROPEJSKI
PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 2009 Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia 22.1.2009 DOKUMENT ROBOCZY w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę Rady 92/85/EWG w sprawie wprowadzenia
Bardziej szczegółowoCzy przebywałeś w Norwegii nieprzerwanie przez ostatnie 12 miesięcy? Krótszy urlop za granicą nie przerywa czasu przebywania w Norwegii.
Matka i ojciec składają wniosek osobno Nie wolno wysłać wspólnego wniosku. Wnioskuję o przyznanie zasiłku rodzicielskiego dla matki/części zasiłku należnej matce Wnioskuję o przyznanie zasiłku rodzicielskiego
Bardziej szczegółowoTo dla mnie zaszczyt, a zarazem wyjątkowa okazja wysłuchania Państwa opinii, diagnoz, ocen, propozycji i spostrzeżeń.
Szanowny Panie Przewodniczący, Pani Marszałek, Panie Marszałku, Panie Komisarzu, Panie Posłanki, Panowie Posłowie, Szanowni Państwo Z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, Pana Donalda Tuska, dziękuję za
Bardziej szczegółowoZasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego
Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego: informacje Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie: 1) 89,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia
Bardziej szczegółowoWyzwania przed polityką rynku pracy w spowalniającej gospodarce
Wyzwania przed polityką rynku pracy w spowalniającej gospodarce Piotr Lewandowski Instytut Badań Strukturalnych Pytania Czy aktywna polityka rynku pracy w Polsce jest gotowa by odpowiedzieć na wyzwania
Bardziej szczegółowoZapewnienie profesjonalnej opieki nad dzieckiem jest kluczowe dla rodzica
UZASADNIENIE Priorytetem polityki społecznej państwa są działania na rzecz rodziny. Wyzwaniem, przed którym obecnie stoimy, jest mała liczba urodzeń. Prowadzone w ostatnich latach przez Rząd działania
Bardziej szczegółowo#NowaPiątka. Rodzina 500+ na każde dziecko
#NowaPiątka Rodzina 500+ na każde dziecko Efekty Programu Rodzina 500+ Rodzina 500+ to największy program społeczny po transformacji ustrojowej, który odmienił życie rodzin. Rodziny stały się zamożniejsze,
Bardziej szczegółowo