Obszar nauk społecznych w KRK: budowa programów kształcenia

Transkrypt

1 Obszar nauk społecznych w KRK: budowa programów kształcenia Seminarium Krajowe Ramy Kwalifikacji: Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 8 marca 2011 Ewa Konarzewska-Gubała Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Budowa programów kształcenia w obszarze nauk społecznych KRK Warsztaty: Jak budować program studiów (curriculum) w kategoriach efektów uczenia się (deskryptorów KRK) deskryptorów obszaru? Jak budować program zajęć (sylabus) w kategoriach efektów uczenia się programu studiów?

3 Budowa programów kształcenia w obszarze nauk społecznych KRK Cel warsztatów: Wprowadzenie w problematykę i terminologię Europejskich i Krajowych Ram Kwalifikacji Prezentacja rezultatów prac Zespołu ds. opisu efektów uczenia się w obszarze - nauki społeczne Dostarczenie wiedzy metodycznej o formułowaniu efektów uczenia się w celu projektowania programów studiów/zajęć Rozwinięcie umiejętności opracowywania programów studiów i programów przedmiotów na podstawie efektów uczenia się Zapoznanie z narzędziami oceny poprawności projektów programów kształcenia na podstawie efektów uczenia się Projekcja działań na uczelni w zakresie projektowania kierunków i programów studiów z wykorzystaniem deskryptorów obszarowych

4 Budowa programów kształcenia - warsztaty: Efekty uczenia się Po ukończeniu warsztatów uczestnik: definiuje najwaŝniejsze pojęcia związane z tworzeniem programów kształcenia na podstawie efektów uczenia się, opisuje związki między celami programu a efektami uczenia się, formułuje opisy efektów uczenia się dla programu kształcenia i jego jednostek strukturalnych (modułów, przedmiotów), określa kategorie efektów uczenia się (wiedza, umiejętności, inne kompetencje (w tym postawy),

5 Budowa programów kształcenia warsztaty: Efekty uczenia się wyznacza postęp osiągany na kolejnych poziomach kształcenia w obrębie poszczególnych kategorii efektów uczenia się, określa optymalną liczbę efektów uczenia się dla programu studiów i jego jednostek strukturalnych, uŝywa narzędzi wspomagających projektowanie programów kształcenia oraz formułowanie efektów uczenia się (listy pytań kontrolnych, macierzy kompetencji, macierzy efektów uczenia się), dzieli się swą wiedzą i umiejętnościami w zakresie budowy programów kształcenia z innymi.

6 Budowa programów kształcenia w obszarze nauk społecznych KRK Plan: Wprowadzenie Efekty uczenia się w Europejskich i Krajowych Ramach Kwalifikacji Definiowanie efektów uczenia się: elementy metodyki i język opisu Funkcje metody learning outcomes Projektowanie i rozwój programów studiów: wyzwania, zadania, pytania Podsumowanie

7 Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji: podstawowe definicje Kwalifikacja: formalny wynik procesu oceny i walidacji przeprowadzonej przez właściwy organ potwierdzający, Ŝe osoba ucząca się uzyskała efekty uczenia się (kompetencje) zgodne z określonymi standardami (dyplom, świadectwo, certyfikat..) Efekty uczenia się: określenie tego, co uczący się wie, rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu okresu uczenia się. WyraŜone są w kategoriach wiedzy, umiejętności i innych kompetencji. Zaleca się aby efekty uczenia się stanowiły podstawowy element budowy wszelkich programów nauczania. Powinny być weryfikowalne. Deskryptor: Ogólne stwierdzenia określające zakładane efekty kształcenia na kaŝdym stopniu kształcenia na poziomie wyŝszym Europejskie (w tym bolońskie) ramy kwalifikacji: wspólny system odniesienia (uniwersalny język przekładu), który wiąŝe krajowe ramy kwalifikacji Krajowe ramy kwalifikacji: narzędzie słuŝące do opisu i klasyfikowania kwalifikacji ze względu na poziomy osiągnięć scharakteryzowane wedle przyjętych w danym kraju zestawów kryteriów mających jednak jasne odniesienia do ram europejskich.

8 Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji: potrzeby i oczekiwania w EOSW Porównywalność kwalifikacji i efektów uczenia się w wymiarze krajowym i międzynarodowym Wszechstronna informacja dotycząca kompetencji uzyskiwanych przez absolwentów Definiowanie standardów kształcenia poprzez porównywalne kompetencje absolwentów Ułatwienie kształcenia w systemie LLL Promowanie uznawania (walidacji) kompetencji zdobytych poza formalną edukacją

9 Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji: potrzeby i oczekiwania w EOSW ERK i KRK narzędziem: międzynarodowej uznawalności kwalifikacji dostosowania kwalifikacji do potrzeb rynku pracy doskonalenia jakości edukacji quality oriented dynamic tool with vision

10 PRK dla szkolnictwa wyŝszego: podstawowe zadania Zapis wszystkich kwalifikacji moŝliwych do uzyskania w Polsce na poziomie edukacji wyŝszej i przyporządkowanie ich do poziomów w ERK Zdefiniowanie stopni kształcenia poprzez wskazanie na progresję efektów kształcenia z podziałem na: wiedzę, umiejętności i postawy Zdefiniowanie profili kształcenia za pomocą efektów uczenia się Ustalenie zakresu decyzji dotyczących tworzenia programów studiów na szczeblu centralnym i uczelnianym

11 PRK dla szkolnictwa wyŝszego: podstawowe zmiany Znika centralna lista nazw kierunków studiów oraz ramowe treści kształcenia (pozostają inne reguły kształcenia ) W jej miejsce propozycja ekspertów: Opis poziomów studiów w terminach deskryptorów generycznych i innych reguł kształcenia określany centralnie Opis obszarów kształcenia w terminach deskryptorów obszarowych i właściwych im reguł kształcenia określany centralnie

12 Obszar nauk społecznych w KRK: Zespół ds. opisu efektów uczenia się Marek Wąsowicz Przewodniczący Uniwersytet Warszawski, prawo Dariusz Doliński Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej, psychologia Maria Flis Uniwersytet Jagieloński, socjologia Ewa Konarzewska-Gubała Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, ekonomia Konstanty Wojtaszczyk Uniwersytet Warszawski, politologia Urszula Sztander-Sztanderska Konsultant ze strony Grupy Roboczej ds. KRK

13 Obszar nauk społecznych w KRK: kontekst formułowania deskryptorów Wielość i róŝnorodność dziedzin kształcenia Nauki społeczne obejmują co najmniej 22 kierunki studiów z listy kierunków ogłoszonej w rozporządzeniu Ministra z Są to: administracja, bezpieczeństwo narodowe, bezpieczeństwo wewnętrzne, dziennikarstwo i komunikacja społeczna, ekonomia, finanse i rachunkowość, informatyka i ekonometria, europeistyka, geografia, gospodarka przestrzenna, nauki o rodzinie, politologia, polityka społeczna, praca socjalna, prawo, prawo kanoniczne, psychologia, socjologia, stosunki międzynarodowe, towaroznawstwo, zarządzanie, zdrowie publiczne. Poza tym, do grupy tej zaliczają się niektóre kierunki unikatowe, prowadzone za zgodą ministra w konkretnych uczelniach (jak, np. gospodarka przestrzenna i administracja, informatyka w biznesie). Studia I, II i III stopnia oraz jednolite (prawo i psychologia)

14 Obszar nauk społecznych w KRK: kluczowe terminy i ich interpretacja Struktura społeczna jednostki lub grupy określonej społeczności pozostające w formalnych i nieformalnych relacjach określonego typu, np. struktura zawodowa mieszkańców Warszawy, struktura organizacyjna przedsiębiorstwa, grupa osób posiadających wyŝsze wykształcenie. Instytucja społeczna (organizacja) struktura społeczna celowa, o charakterze formalnym lub nieformalnym, powołana dla osiągnięcia jakiegoś celu/celów, np. spółka handlowa, uniwersytet, partia polityczna. Zjawisko społeczne efekt działań jednostek (grup) w ramach określonej struktury formalnej lub nieformalnej, np. popyt na określone dobro wśród społeczności o określonej strukturze dochodów, wydajność pracy na określonym wydziale produkcji, poparcie dla określonej partii politycznej, chęć zdobywania wyŝszego wykształcenia, nieprzestrzeganie przepisów prawa, okupacja urzędu. Proces społeczny zjawisko społeczne rozpatrywane w czasie, charakteryzowane zwykle określonym kierunkiem i dynamiką zmian, np. wzrost współczynnika skolaryzacji, wyludnianie się wsi.

15 Obszar nauk społecznych w KRK: załoŝenia do opisu kompetencji Podstawowe kategorie opisu kompetencji: wiedza, umiejętności (dziedzinowe), inne kompetencje (w tym postawy) Kluczowe kompetencje (for LLL): takie, które wspierają samorealizację osobistą, integrację społeczną, aktywną postawę obywatelską oraz moŝliwość zatrudnienia Stopnie i profile studiów oraz poziomy kwalifikacji: I stopień (profil ogólny lub praktyczny) licencjat II stopień (profil ogólny lub badawczy) magister III stopień (ogólny lub aplikacyjny?) doktor Nie przesądza się, czy profile będą uwidocznione na dyplomie, czy jedynie w suplemencie

16 Obszar nauk społecznych w KRK: załoŝenia do opisu kompetencji W przypadku profilu praktycznego dla studiów I stopnia proponuje się zwrócić większą uwagę na uzyskiwane umiejętności (i ich praktyczne zastosowanie) i ograniczyć (w niewielkim stopniu) teoretyczny charakter wiedzy. W przypadku profilu badawczego dla studiów II stopnia proponuje się w większym zakresie posługiwanie się naukowymi metodami badawczymi oraz większą liczbę ujęć teoretycznych, a takŝe uzyskanie przez studenta własnych osiągnięć badawczych. Nowelizacja Prawa o Szkolnictwie WyŜszym z dnia 30 lipca 2010 nie przewiduje profilu badawczego a jedynie profil teoretyczny (akademicki, ogólny) oraz profil praktyczny (zawodowy) zarówno dla studiów I, jak i II stopnia.

17 Obszar nauk społecznych w KRK: załoŝenia do opisu kompetencji PROFIL OGÓLNY podstawowe wymagania dotyczące efektów kształcenia (wiedzy, umiejętności i innych kompetencji, w tym postaw) zdefiniowane dla danej dziedziny/kierunku studiów PROFIL PRAKTYCZNY przewaga wiedzy wspomagającej działalność praktyczną w wybranej dziedzinie działalności społecznej (gospodarczej, politycznej, itd.) zwiększony udział punktów ECTS przypisywanych umiejętnościom praktycznym przynajmniej częściowe nabywanie wiedzy, umiejętności i kształtowanie postaw w środowisku pracy typowym dla absolwenta danego kierunku/programu przewaga metod aktywizujących nad metodami podającymi czy eksponującymi ścisłe więzi ze środowiskiem pracy związanym z wybraną dziedziną działalności społecznej (praktyki, staŝe, wolontariat) przynajmniej częściowa walidacja efektów uczenia się w środowisku pracy związanym z wybraną dziedziną działalności społecznej specyficzny rodzaj prac dyplomowych (projekt)

18 Obszar nauk społecznych w KRK: załoŝenia do opisu kompetencji PROFIL OGÓLNY podstawowe wymagania dotyczące efektów kształcenia (wiedzy, umiejętności i innych kompetencji, w tym postaw) zdefiniowane dla danej dziedziny/kierunku studiów PROFIL BADAWCZY szczególne wymagania wobec kandydatów przewaga wiedzy teoretycznej i metodologicznej obejmującej studiowaną dyscyplinę z obszaru nauk społecznych zwiększony udział punktów ECTS przypisywanych wiedzy, umiejętnościom badawczym przynajmniej częściowe nabywanie wiedzy, umiejętności i kształtowanie postaw w środowisku badawczym związanym ze studiowaną dyscypliną z obszaru nauk społecznych przewaga metod problemowych nad metodami praktycznymi oraz podającymi więzi ze środowiskiem badawczym związanym ze studiowaną dyscypliną przynajmniej częściowa walidacją efektów uczenia się w środowisku badawczym związanym ze studiowaną dyscypliną specyficzny rodzaj prac dyplomowych (praca pisemna posiadająca cechy oryginalnej publikacji naukowej)

19 Obszar nauk społecznych w KRK: zasady progresji efektów kształcenia Profile studiów nie są wyróŝnikiem (w Ŝadną stronę), lecz odrębnąścieŝką studiowania, która prowadzi do uzyskania w większym zakresie pewnych szczególnych kompetencji Sposób konstruowania przyrostu efektów uczenia się przy przejściu na wyŝszy poziom kształcenia: Przyjmuje się, Ŝe poziom studiów II stopnia oznacza wiedzę pogłębioną i/ lub szerszą, ale dla węŝszego obszaru (zazwyczaj przez wybranie przez studiującego w trakcie studiów określonej specjalności, albo przez wybór określonego programu studiów II stopnia). II stopień studiów powinien takŝe charakteryzować się większą liczbą teoretycznych ujęć. Pewien problem rysuje się dla studiów III stopnia: przyjęto tu wysoko kwalifikowaną wiedzę w ramach dość wąskiej specjalności, pozostającej w ścisłym związku z tematem rozprawy doktorskiej, zarazem jednak uznano, Ŝe stopień ten wymaga równieŝ pogłębionej wiedzy o charakterze ogólnym, zazwyczaj uwzględniającej najnowsze osiągnięcia naukowe.

20 Obszar nauk społecznych w KRK: rezultaty prac Zespołu ds. opisu efektów uczenia się - Opracowanie opisu efektów uczenia się dla I, II i III stopnia kształcenia (profil ogólny); - Opracowanie opisu efektów uczenia się dla studiów I stopnia (profil ogólny i praktyczny); - Opracowanie opisu efektów uczenia się dla studiów II stopnia (profil ogólny i badawczy); - Opracowanie przykładowych opisów efektów uczenia się dla programów kształcenia w zakresie politologii oraz europeistyki.

21 Obszar nauk społecznych w KRK: mobilność pionowa Mobilność pionowa (moŝliwość podjęcia studiów II stopnia na innym kierunku niŝ odbyte studia I stopnia) Wydaje się, Ŝe w ramach obszaru nauk społecznych uzyskanie wymaganej wiedzy, umiejętności oraz postaw na poziomie II stopnia studiów moŝliwe jest w ramach róŝnych programów studiów, zmiana zatem szczegółowej dyscypliny powinna być czymś naturalnym (a nie wyjątkowym). Oznacza to konieczność takiego konstruowania programów szczegółowych na poziomie konkretnych uczelni, by wiedza i umiejętności uzyskiwane w obszarze nauk społecznych na poziomie I stopnia studiów w ramach konkretnego programu studiów były stosunkowo łatwe do uzupełnienia na poziomie studiów II stopnia w pokrewnej dyscyplinie społecznej.

22 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje Program kształcenia (curriculum) Podporządkowany wspólnemu celowi i wynikający z ogólnego opisu efektów uczenia się spójny i dobrze ustrukturowany zestaw wzajemnie połączonych ze sobą przedmiotów, ich treści oraz osiąganych efektów uczenia się, oferowany przez uczelnię, prowadzący do uzyskania pełnej kwalifikacji na określonym poziomie, zgodnie z wymaganiami prawnymi i wewnętrznymi regulacjami obowiązującymi w uczelni Moduł/przedmiot Jednostka programu kształcenia posiadająca wyodrębnione cele i efekty uczenia się, zgodne z celem i efektami programu kształcenia, realizowana w oparciu o specyficzne dla niej metody nauczania i uczenia się oraz oceny i walidacji efektów kształcenia

23 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje Metody kształcenia Celowo i systematycznie stosowane sposoby pracy nauczyciela ze studentami, zharmonizowane z celami, treściami i efektami uczenia się, które zapewniają studentom osiągnięcie efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji (postaw) zdefiniowane dla danego modułu/przedmiotu

24 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje Metody oceny Metody oceny Celowo i systematycznie stosowane sposoby sprawdzania wyników pracy studenta i określania, czy i na jakim poziomie zostały przez niego osiągnięte zdefiniowane dla danego modułu/przedmiotu efekty uczenia się

25 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje Rodzaje oceny: OCENA KSZTAŁTUJ TUJĄCA (FORMATIVE) OCENA PODSUMOWUJĄCA (SUMMATIVE) OCENIANIE CIĄGŁE (CONTINUOUS) Techniki oceny: Egzamin ustny Egzamin pisemny Prezentacja Test Projekt

26 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje Cel programu kształcenia/modu cenia/modułu/przedmiotuu/przedmiotu Szeroki, ogólny opis intencji kształcenia; wskazuje na to co nauczyciel zamierza osiągnąć w programie kształcenia/modułu/przedmiotu. Cele są zwykle formułowane z punktu widzenia nauczycieli

27 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje Efekty uczenia się Efekty kształcenia: stwierdzenia określające, co student powinien wiedzieć, rozumieć i/lub potrafić zrobić po zakończeniu okresu kształcenia [Ramowa struktura kwalifikacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego, 2005] Efekty kształcenia to sformułowania opisujące, co student powinien wiedzieć, rozumieć i/lub umieć zademonstrować po zakończeniu procesu kształcenia [projekt TUNING, 2006]

28 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje Efekty uczenia się Efekty uczenia się oznaczają określenie tego, co uczący się wie, rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia się, które dokonywane jest w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji [Europejskie ramy kwalifikacji dla uczenia się przez całe Ŝycie (ERK), 2008] Efekty uczenia się oznaczają stwierdzenie tego, co uczący się wie, co rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia się, ujęte w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji [ZALECENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET)]

29 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje WIEDZA efekt przyswajania informacji poprzez uczenie się. Wiedza jest zbiorem faktów, zasad, teorii i praktyk powiązanych z dziedziną pracy lub nauki. W kontekście europejskich ram kwalifikacji wiedzę opisuje się jako teoretyczną lub faktograficzną.

30 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje UMIEJĘTNOŚCI zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z knowhow w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. W kontekście europejskich ram kwalifikacji umiejętności określa się jako kognitywne (obejmujące myślenie logiczne, intuicyjne i kreatywne) oraz praktyczne (obejmujące sprawność i korzystanie z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów)

31 Budowa programów kształcenia warsztaty: definicje KOMPETENCJE udowodniona zdolność stosowania wiedzy, umiejętności i zdolności osobistych, społecznych lub metodologicznych okazywana w pracy lub nauce oraz w karierze zawodowej i osobistej. W europejskich ramach kwalifikacji, kompetencje określane są w kategoriach odpowiedzialności i autonomii

32 Podstawy metodyczne i język opisu efektów uczenia się Taksonomia Blooma Wiedza zrozumienie zastosowanie analiza synteza ocena Wg D. Kennedy, Designing Curricula based on Learning Outcomes, 2009 oraz D. Kennedy, A. Hyland, N. Ryan. Writing and Using Learning Outcomes. A Practical Guide. University College Cork, Ireland 2007, oraz Efekty kształcenia jako podstawa budowy programów studiów. Pomocne informacje,

33 Język opisu efektów uczenia się: WIEDZA zbierać, definiować, opisywać, powtarzać, badać, znajdować, identyfikować, nazywać, wymieniać, zapamiętywać, porządkować, prezentować, cytować, rozpoznawać, relacjonować, reprodukować, wskazywać, określać, opowiadać Dobór i tłumaczenie czasowników na podstawie: M. Domańskiej. Badanie zatrudnialności absolwentów szkół wyŝszych, kompetencje przydatne na rynku pracy. [Dok. elektr.]. Tryb dostępu: nialnosc_ pdf [odczyt: ]. potrafi zdefiniować pojęcia z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi umie wymienić kryteria oceny programów komputerowych do zarządzania projektami nazywa typy sytuacji decyzyjnych potrafi przedstawić procedurę analizy i oceny ryzyka

34 Język opisu efektów uczenia się: ROZUMIENIE kojarzyć, zmieniać, wyjaśniać, klasyfikować, konstruować, przedstawiać, przeciwstawiać, bronić, opisywać, róŝnicować, dyskutować, rozróŝniać, szacować, wyjaśniać, generalizować, ilustrować, przepowiadać, przewidywać, zdawać relację, rozwiązywać, tłumaczyć wyjaśnia współczesne koncepcje zarządzania przedsiębiorstwem ilustruje trudności bezpośredniego pomiaru satysfakcji klienta identyfikuje uczestników projektów inwestycyjnych rozróŝnia pojęcie decyzji dopuszczalnej, sprawnej i optymalnej

35 Język opisu efektów uczenia się: ZASTOSOWANIE stosuje, ocenia, oblicza, zmienia, wybiera, oblicza, konstruuje, demonstruje, rozwija, bada, ilustruje, manipuluje, modyfikuje, organizuje, przygotowuje, produkuje, tworzy, wskazuje, przygotowuje harmonogram, schemat, szkicuje, uŝywa organizuje proces zbierania i analizy danych bada przyczyny zachowań rynkowych konsumentów tworzy harmonogram projektu metodą łańcucha krytycznego oblicza wskaźniki efektywności finansowej projektu

36 Język opisu efektów uczenia się: ANALIZA analizować, oceniać, rozumieć strukturę organizacyjną, myślową, kategoryzować, porządkować, klasyfikować, poddawać krytycznemu osądowi, ilustrować, kwestionować, badać, eksperymentować, testować, dzielić kategoryzuje czynniki wpływające na własną satysfakcję zawodową porównuje i poddaje krytycznemu osądowi organizację systemu kształcenia, plany i programy studiów ocenia obowiązujący stan prawny (oraz jego zmiany) w odniesieniu do konkretnych zagadnień/dziedzin Ŝycia

37 Język opisu efektów uczenia się: SYNTEZA organizować, zestawiać, kategoryzować, łączyć, kompilować, opracowywać, tworzyć, projektować, zarządzać, modyfikować, przygotowywać, proponować, reorganizować, integrować, planować, dokonywać podsumowania tworzy mapy procesów planuje i opracowuje projekt badań rynkowych łączy podstawowe mechanizmy rynkowe z rozwojem i charakterem zasobów, procesów i systemów informacyjnych dokonuje podsumowania ewolucji pojęcia jakości

38 Język opisu efektów uczenia się: OCENA ocenić, oszacować, wybrać, wyciągnąć wnioski, krytykować, decydować, wyjaśniać, interpretować, uzasadniać, mierzyć, przewidywać, nadawać miary, rangować, rekomendować, podsumowywać, walidować interpretuje zjawiska i procesy informacyjne w kategoriach ekonomicznych uzasadnia wybór strategii rozwoju gminy ocenia i dokonuje wyboru narzędzi wyszukiwania i zasobów informacyjnych dostępnych w Internecie

39 Język opisu efektów uczenia się: DOMENA EMOCJONALNA doceniać, akceptować, asystować, podejmować wyzwanie, demonstrować, dyskutować, łączyć, organizować, osądzać, wspierać, syntezować, kwestionować, odnosić akceptuje konieczność krytycznego podejścia do zasobów informacyjnych docenia znaczenie samodzielnego, permanentnego poszerzania wiedzy i umiejętności z zakresu dziedziny studiów i dziedzin pokrewnych szanuje zasady zróŝnicowania i indywidualizacji programów kształcenia

40 Poziomy szczegółowości opisu efektów kształcenia Poziom 5. Efekty kształcenia dla programu studiów Poziom 4. Macierz kompetencji dla programu Poziom 3. Efekty kształcenia dla przedmiotu Poziom 2. Efekty kształcenia dla poszczególnych form zajęć Poziom 1. Efekty kształcenia dla poszczególnych zajęć ze studentami

41 Przy formułowaniu owaniu efektów w uczenia się naleŝy: rozpoczynać opis kaŝdego efektu uczenia się od czasownika w stronie czynnej np. wymienia kryteria, analizuje, przedstawia, wyjaśnia uŝywać tylko jednego czasownika przy formułowaniu owaniu jednego efektu uczenia się np. identyfikuje uczestników w procesów w komunikacyjnych unikać czasowników w o znaczeniu zbyt ogólnym lnym, niejednoznacznych np. wiedzieć, rozumieć, uczyć się, zaznajamiać się z, być świadomym - efekty uczenia się muszą być moŝliwe do zmierzenia i zaobserwowania oraz oceny unikać zdań skomplikowanych; jeŝeli to konieczne, lepiej uŝyć więcej niŝ jednego zdania, by jednoznacznie zdefiniować efekt kształcenia upewnić się, Ŝe efekty uczenia się dla przedmiotu/modułu odnoszą się do efektów uczenia się zdefiniowanych dla programu kształcenia, korzystać z macierzy efektów kształcenia (macierzy kompetencji) sprawdzić, czy formy i metody nauczania w danym przedmiocie/module gwarantują uzyskanie sformułowanych efektów uczenia się (kompetencji)

42 Przy formułowaniu owaniu efektów w uczenia się naleŝy: wziąć pod uwagę czas, podczas którego mają być osiągni gnięte; efekty uczenia się nie mogą być sformułowane zbyt ambitnie; trzeba sprawdzić, czy w zakładanym czasie i przy dostępnych środkach osiągnięcie efektów uczenia się jest moŝliwe określić, w jaki sposób b będąb one oceniane, np. w jaki sposób stwierdzimy, czy student osiągnął zakładane efekty uczenia się; jeśli efekty uczenia się są zdefiniowane zbyt ogólnie, niejednoznacznie, trudno będzie je skutecznie ocenić; jeŝeli natomiast zakładane efekty uczenia się zdefiniowane są zbyt szczegółowo, ich lista moŝe być za długa poprosić o opinię innych nauczycieli/wykładowców oraz, jeśli to moŝliwe absolwentów wykorzystać górne warstwy piramidy w taksonomii Blooma, efekty uczenia się sformułowane na podstawie dolnych warstw piramidy w taksonomii Blooma nie powinny stanowić większości efektów dla danego programu kształcenia/modułu/przedmiotu

43 Cel programu kształcenia/modu cenia/modułu przedmiotu a efekty uczenia się University College Cork Masters in Music & Cultural History Cel (sformułowanie owanie intencji uczącego) cego): zapoznanie studentów z historią, teorią oraz praktyką muzykologii Efekty uczenia się (opis osiągni gnięć studentów w po ukończeniu programu kształcenia) wskazuje podstawowe trendy i kierunki rozwoju współczesnej muzykologii uprawia krytykę muzyczną (dzieł oraz wykonań) w szerokim zakresie identyfikuje kluczowe cechy tekstów muzycznych i zrozumiale wyraŝa swoje spostrzeŝenia wskazuje i komentuje związki między muzykologią i dziedzinami pokrewnymi prowadzi badania na poziomie MA

44 Cel programu kształcenia/modu cenia/modułu przedmiotu a efekty uczenia się Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie, II stopień Kurs: Badania Operacyjne Cel (sformułowanie owanie intencji uczącego) cego): zapoznanie studentów z wybranymi klasami modeli matematycznych sytuacji decyzyjnych oraz podstawami modelowania i analizy rzeczywistych problemów decyzyjnych z wykorzystaniem narzędzi informatycznych Efekty uczenia się (opis osiągni gnięć studentów w po ukończeniu programu kształcenia) wyjaśnia istotę podejścia Badań Operacyjnych identyfikuje rzeczywiste problemy decyzyjne w swoim otoczeniu formułuje modele matematyczne wybranych problemów decyzyjnych wskazuje korespondencję między elementami rzeczywistej sytuacji decyzyjnej a strukturą jej modelu tworzy modele komputerowe analizowanych problemów interpretuje wyniki analizy decyzji na podstawie wydruku komputerowego stosuje poprawnie terminologię analizy i optymalizacji decyzji rekomenduje odpowiedzialnie korzystanie z metod Badań Operacyjnych, jest świadomy ich ograniczeń

45 Cel programu kształcenia/modu cenia/modułu przedmiotu a efekty uczenia się Zadanie 1 Proszę sformułować cel programu kształcenia oraz odpowiadające mu efekty uczenia się posługując się informacjami zawartymi w opisie programu kształcenia.

46 Cel programu kształcenia/modu cenia/modułu przedmiotu a efekty uczenia się Zadanie 2 Proszę sformułować cel wybranego przez siebie modułu/przedmiotu oraz odpowiadające mu efekty uczenia się w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji personalnych i społecznych

47 Funkcje metody learning outcomes: orientacja na studenta Funkcja komunikacyjna LO język edukacji w środowisku wielu róŝnorodnych systemów kształcenia ale równieŝ język komunikowania się nauczyciela ze studentem Funkcja stymulacyjna LO stymuluje zmianę w postrzeganiu procesów edukacyjnych: nacisk zostaje połoŝony nie na to co jest nauczane, lecz na to czego student się nauczył

48 Funkcje metody learning outcomes: Orientacja na studenta Ukierunkowanie na studenta: systemu oceniania osiągnięć studenta w procesie uczenia się procesu nauczania: doboru form zajęć i metod dydaktycznych obliczonych na osiąganie zamierzonych efektów procesu projektowania curriculum

49 Funkcje metody learning outcomes: Orientacja na studenta Perspektywa nauczyciela: cele efekty kształcenia nauczanie ocenianie Perspektywa studenta: ocenianie uczenie się efekty

50 Obszar nauk społecznych w KRK: inne wnioski, postulaty i załoŝenia Walidacja efektów uczenia się Uznaje się, Ŝe walidacja efektów kształcenia moŝliwa jest dla szczegółowego opisu efektów kształcenia, przygotowywanego na poziomie programów opracowywanych w uczelni. Oznacza to, Ŝe program studiów, przygotowany w uczelni, musi zawierać takŝe opis narzędzi i procedur jego weryfikacji, i ten opis, a takŝe jego wdroŝenie w Ŝycie, powinno podlegać ocenie zewnętrznego audytora.

51 Obszar nauk społecznych w KRK: wykorzystanie deskryptorów w uczelni Zdefiniowane efekty uczenia się dla obszaru nauk społecznych stanowią podstawę definiowania przez jednostkę prowadzącą studia efektów uczenia się dla konkretnego programu (programów) studiów. Efekty dla obszaru mogą być przedtem zaadaptowane na poziomie: uczelni, tak aby wszystkie programy studiów prowadzone na uczelni zapewniały osiągnięcie przez absolwentów pewnych szczególnych efektów uczenia się, podobszaru nauk społecznych np. ekonomii czy zarządzania w ramach inicjatyw wydziałowych.

52 Zamiast PODSUMOWANIA PYTANIA: Kto ma formułować efekty kształcenia? Jak uwzględniać wymagania (potrzeby i oczekiwania) pozostałych interesariuszy? Czy jest pełna jasność i zgoda co do osiągalności i weryfikowalności zdefiniowanego profilu efektów w ramach zaprojektowanego programu studiów? Czy zastosowaliśmy odpowiednie narzędzia aby to sprawdzić?

53 Zamiast PODSUMOWANIA PYTANIA: Jakich kompetencji oczekuję od moich studentów i na jakim poziomie? Jakich treści programowych uŝyję aby moi studenci osiągnęli zamierzone efekty kształcenia? Czy stosowane przeze mnie metody pomagają moim studentom w ich osiąganiu? Czy jestem w stanie ocenić stopień ich osiągnięcia? Jak moi studenci dowiadują się czy osiągnęli zakładane efekty kształcenia, a jeśli nie, to dlaczego tak się stało? Ile pracy musi włoŝyć student aby osiągnąć zamierzone efekty uczenia się?

54 Obszar nauk społecznych w KRK: budowa programów kształcenia Dziękuj kuję za uwagę Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego