Seminarium Krajowe Ramy Kwalifikacji. Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia. DLA NAUK PRZYRODNICZYCH 20 października 2010 r.

Transkrypt

1 Seminarium Krajowe Ramy Kwalifikacji. Budowa programów studiów na bazie efektów kształcenia SESJA WARSZTATOWA DLA NAUK PRZYRODNICZYCH 20 października 2010 r. Elżbieta Lonc

2 PLAN WARSZTATÓW Wprowadzenie prezentacja (30 min.) nauki przyrodnicze Podział uczestników na kilkuosobowe grupy i wybór liderów - 10 min. Każda grupa zapoznaje się z opisem obszaru nauk przyrodniczych (zał. 1) i nazywa program kształcenia (kierunek/specjalność studiów I lub II stopnia) w zakresie nauk o środowisku - 20 min. Po wybraniu nazwy kierunku/specjalności grupa definiuje cel środowiskowych studiów jako efektów kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i postaw, posługując się załącznikami 2 i 3 (standardy kształcenia dla ochrony środowiska i tzw. megastandardy) - 30 min. W obrębie grupy każdy uczestnik sporządza szczegółowy opis efektów kształcenia dla wybranego modułu/przedmiotu/lub innego komponentu, na podstawie wzoru z katalogu ECTS (zał. 4) oraz pomocnych informacji (zał. 5) - 30 min. Dyskusja i podsumowanie 30 min.

3 Załączniki 1. Opisy efektów kształcenia w obszarze nauk przyrodniczych 2. Standardy kształcenia dla kierunku studiów: ochrona środowiska 3. Megastandardy (tabele 1-6) 4. Wzór do katalogu ECTS 5. Pomocne informacje EK

4 1. TABELA: Deskryptory poziomów Europejskich Ram Kwalifikacji dla LLL

5 KRK dla szkolnictwa wyższego Obszary proponowane w Polsce 1.Nauki humanistyczne 2.Nauki medyczne 4.Nauki rolnicze 3.Nauki przyrodnicze 5.Nauki społeczne 6.Nauki o sztuce 7.Nauki ścisłe 8.Nauki techniczne

6 OBSZAR PRZYRODNICZY Nauki biologiczne: biochemia, biofizyka, biologia, biotechnologia, ekologia i mikrobiologia Nauki o Ziemi: geofizyka, geografia, geologia, oceanologia Uchwała Centralnej Komisji ds. stopni i tytułów z dn. 24 października 2005 r. w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych MP z 2005 r. nr 79, poz ze zmianą w MP z 2008 r. nr. 97, poz. 843) biologia biotechnologia geografia geologia oceanografia ochrona środowiska Rozporządzenie Ministra nauki i szkolnictwa Wyższego w sprawie nazw kierunków studiów z dn. 13 czerwca 2006 r. (Dz.U. nr. 121, poz. 838

7 Lokalizacja kierunków (study area) w obszarach w schemacie 8 obszarów nie mieści się wiele tradycyjnych kierunków studiów kierunki interdyscyplinarne, np. ochrona środowiska w ramach jednego kierunku studiów można realizować specjalności odpowiadające różnym obszarom

8 KRK dla obszaru kształcenia w zakresie nauk przyrodniczych

9

10

11

12

13 Sposoby tworzenia nowych programów kszałcenia modyfikacja istniejącego programu studiów import & adaptacja programu z innej uczelni (prototypy) konstrukcja programu od podstaw (z wykorzystaniem elementów programów dotychczasowych)

14 Etapy projektowania programu kształcenia KONCEPCJA PLANOWANIE I OKREŚLENIE WYMAGAŃ PROJEKTOWANIE IMPLEMENTACJA TESTOWANIE i OCENIA TESTOWANIE i OCENIA

15 Za pomocą EK możemy opisać: programy kształcenia komponenty dydaktyczne moduły/kursy przedmioty jednostki wykładowe/ćwiczeniowe

16 ZADANIE koncepcja, planowanie i opis na bazie efektów kształcenia programu studiów I lub II stopnia /modułu/ przedmiotu z określeniem nakładu pracy studenta i przyporządkowaniem punktów ECTS

17 Elementy opisu wg Przewodnika dla użytkowniku ytkowników w ECTS nazwa (np..przedmiotu, modułu, kursu, zajęć) kod przedmiotu, zajęć rodzaj przedmiotu, zajęć (obowiązkowe, fakultatywne) poziom przedmiotu, zajęć (np. pierwszego, drugiego lub trzeciego stopnia; poziompośredni, jeżeli ma zastosowanie) rok studiów (jeżeli obowiązuje) semestr lub trymestr, w którym przedmiot jest realizowany liczba punktów ECTS imię i nazwisko wykładowcy (wykładowców) efekty kształcenia/uczenia się przedmiotu, zajęć sposób realizacji (zajęcia stacjonarne, uczenie się na odległość) wymagania wstępne i dodatkowe zalecane fakultatywne komponenty przedmiotu, zajęć Treści merytoryczne zalecana lista lektur (lektury obowiązkowe i zlecane) planowane formy/działania/metody dydaktyczne metody i kryteria oceniania

18 EK w zależności od poziomu studiów (pierwszego, drugiego stopnia) wykazać się znajomością podstaw i historii kierunku umieszczać w kontekście nowe informacje i ich interpretacje w sposób właściwy stosować metody i techniki dyscypliny wykazać się rozumieniem i umiejętnością stosowania metod krytycznej analizy wykazać się rozumieniem jakości prac w danej dyscyplinie mieć dobrą znajomość wybranej specjalności interpretować nowości teorii i praktyki mieć kompetencje w technikach badań i umieć interpretować te wyniki umieć wyciągać krytyczne wnioski wnosić oryginalny wkład w rozwój dyscypliny (praca magisterska)

19 Liczba punktów ECTS p. ECTS odpowiada kwalifikacji po zakończeniu studiów pierwszego stopnia p. ECTS odpowiada kwalifikacji po zakończeniu studiów drugiego stopnia

20 Metody kształcenia Celowo i systematycznie stosowane sposoby pracy nauczyciela ze studentami, zharmonizowane z celami, treściami i efektami uczenia się, które zapewniają studentom osiągnięcie efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji (postaw) zdefiniowane dla danego komponentu dydaktycznego (modułu/przedmiotu)

21 PROJEKT PROJEKT PROJEKT Ćwiczenia terenowe Ćwiczenia wiczenia terenowe terenowe SEMNARIUM SEMNARIUM SEMNARIUM Metody kszta Metody kształcenia cenia KONWERSATORIUM KONWERSATORIUM KONWERSATORIUM PRACA DYPLOMOWA PRACA PRACA DYPLOMOWA DYPLOMOWA KONSULTACJE KONSULTACJE KONSULTACJE e-learning e-learning learning WARSZTATY WARSZTATY WARSZTATY ĆWICZENIA LABORATORYJNE ĆWICZENIA WICZENIA LABORATORYJNE LABORATORYJNE GRY DYDAKTYCZNE GRY GRY DYDAKTYCZNE DYDAKTYCZNE WYKŁAD WYK WYKŁAD AD

22 Metody oceny Celowe systematycznie sposoby sprawdzania wyników pracy studenta i określania, czy i na jakim poziomie zostały osiągnięte efekty kształcenia/uczenia się zdefiniowane dla danego komponentu (modułu/przedmiotu)

23 Metody oceny EGZAMIN USTNY PREZENTACJA EGZAMIN PISEMNY PRACE PRACE (seminaryjne) (seminaryjne) TEST ESEJ PROJEKT OCENA CIĄGŁA OCENA CIĄGŁA

24 EFEKTY KSZTAŁCENIA (EK) Co studenci powinni wiedzieć, rozumieć i/lub zademonstrować po zakończeniu procesu uczenia się

25 WSKAZÓWKI praktyczne definiowanie efektów kształcenia (EK) taksonomia Blooma liczba zdefiniowanych EK od 6 do 9 proste i jednoznaczne sformułowanie czasowniki akcji jako poręczne narzędzia EK możliwe do zmierzenia i ocenienia

26 Historia taksonomii 1948 Konwent Psychologów (Boston) - konieczność poprawy komunikacji miedzy autorami tekstów i egzaminatorów; idea klasyfikacji celów edukacyjnych jako podstawy budowy programów kształcenia 1951 Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologiczne projekt taksonomii dotyczące sfery: poznawczej/ kognitywnej( B. Bloom) 6 poziomów emocjonalnej/afektywnej ( D.R. Krathwohl), a nieco później psychomotorycznej (umiejętności fizyczne)

27 Taksonomia Blooma

28 Sfera poznawcza/kognitywna (wiedza, knowing)

29 I. WIEDZA (knowledge) Czasowniki opisujące poziom definiować (definiuje pojęcia z zakresu) opisywać, nazywać, wymieniać, wyliczyć, znaleźć, porządkować, prezentować, określać identyfikować, odnieść, powtórzyć, powiedzieć Przykłady poleceń sprawdzających EK zdefiniuj, jakie zachowania świadczą o rodowodzie Hominidae opisz wybraną biocenozę wymień najważniejsze cechy kręgowców uporządkuj jednostki systematyczne określ podobieństwo między rzędami ssaków

30 II. ZROZUMIENIE różnicować, kojarzyć, zmieniać, wyjaśniać, klasyfikować, konstruować, przedstawiać, przeciwieństwa, bronić, opisywać, dyskutować, rozróżniać, szacować, wyjaśniać, generalizować, ilustrować, przepowiadać, przewidywać, zdawać relację, rozwiązywać, tłumaczyć rozróżnia współczesne koncepcje i perspektywy praktyczne związane z ochroną środowiska wyjaśnia dylematy związane z subiektywnością, zależnością oraz trudnością bezpośredniego pomiaru jakości identyfikuje i wyjaśnia problemy ekologiczne

31 III. ZASTOSOWANIE stosuje, ocenia, oblicza, zmienia, wybiera, oblicza, konstruuje, demonstruje, rozwija, bada, ilustruje, manipuluje, modyfikuje, organizuje, przygotowuje, produkuje, tworzy, wskazuje, przygotowuje harmonogram, schemat, szkicuje, używa organizuje proces tworzenia kopii bezpieczeństwa i archiwizowania danych bada przyczyny zachowań czytelniczych tworzy prowizorium i plan budżetowy

32 IV. ANALIZA analizować, oceniać, rozumieć strukturę organizacyjną, myślową, kategoryzować, porządkować, klasyfikować, poddawać krytycznemu osądowi, ilustrować, kwestionować, badać, eksperymentować, testować, dzielić kategoryzuje problemy środowiskowe porównuje i poddaje krytycznemu osądowi organizacje proekologiczne ocenia obowiązujący stan prawny (oraz jego zmiany) w odniesieniu do konkretnych rozwiązań prośrodowiskowych zagadnień/dziedzin życia

33 V. SYNTEZA organizować, zestawiać, kategoryzować, łączyć, kompilować, opracowywać, tworzyć, projektować, zarządzać, modyfikować, przygotowywać, proponować, reorganizować, integrować, planować, dokonywać podsumowania projektuje rozwiązania usprawniające system oczyszczania planuje i opracowuje projekt środowiskowych badań monitoringowych łączy podstawowe mechanizmy rynkowe z rozwojem i charakterem zasobów przyrody

34 VI. OCENA argumentować, ocenić, oszacować, wybrać, wyciągnąć wnioski, krytykować, konkludować, decydować, wyjaśniać, interpretować, uzasadniać, przewidywać, nadawać miary, rekomendować, podsumowywać, streszczać, bronić, wspierać, przekonać interpretuje problemy ekologiczne w kategoriach ekonomicznych uzasadnia wybór strategii ochrony przyrody dokonuje wyboru narzędzi prawnych w rozwiązaniu

35 Taksonomia ABC wg B. Blooma Poziom Kategoria zachowań I. WIADOMOŚCI A. Zapamiętywanie wiedzy B. Zrozumienie wiedzy II. UMIEJĘTNOŚCI C. Stosowanie wiedzy w sytuacjach problemowych typowych D. Stosowanie wiedzy w sytuacjach problemowych nietypowych

36 Praktyka edukacyjna zapamiętywanie ( I ) norma zrozumienie (II) powszechnie się pomija zastosowanie wiedzy w praktyce (III) - dążenia reformatorów

37 Samo-Kontrola 1. MACIERZ KOMPETENCJI odzwierciedla relacje między EK programu studiów a EK poszczególnych komponentów dydaktycznych umożliwia identyfikację białych plam pozwala na optymalne rozłożenie EK na poszczególne komponenty przyporządkowanie efektów generycznych

38 Przykładowa macierz kompetencji Wiedza i rozumienie Zastosowanie wiedzy Formułowanie sądów Radzenie sobie ze złożonością, ++ + interdyscyplinarnością Umiejętność samodzielnego uczenia się Umiejętność komunikowania się Kształtowanie odpowiedzialności i postaw etycznych Umiejętność pracy w zespole + + Umiejętność pracy w środowisku międzynarodowym + + Wykład Seminarium Projekt Ćwiczenia Laboratorium Praca dyplomowa

39 MACIERZ KOMPETENCJI Efekty Kształcenia (EK) Wiedza (W) umiejętności (U) Postawy (P) Przedmiot 1 Przedmiot 2. n PROJEKT Praca dyplomowa EK W - 1 EK U - 2 X X EK P 3. X X EK n X X X EK W efekty uczenia się w zakresie wiedzy EKU - efekty uczenia się w zakresie umiejętności EK - efekty uczenia się w zakresie innych kompetencji

40 Czy 2. Samo-KONTROLA Odpowiedzi na pytania sformułowanie każdego efektu kształcenia (EK) rozpoczyna się od czasownika w stronie czynnej, do opisu efektu użyto tylko jednego czasownika, czasowniki używane do formułowania EK są jednoznaczne, EK sformułowane dla danego przedmiotu/modułu odnoszą się do EK sformułowanych dla całego programu kształcenia, zdefiniowane EK są możliwe do osiągnięcia na danym poziomie w przewidzianym czasie studiowania?

41 Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego