RURY RC MULTIsafe i RC MAXIprotect

Transkrypt

1 RURY RC MULTIsaf i RC MAXIprotct

2 KATALOG TECHNICZNY SPIS TREŚCI Informacj ogóln 2 Zalty rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct 3 Charaktrystyka rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct 3 Dopuszcznia i crtyfikaty 5 Układani i montaż 6 Zalty mtod bzwykopowych 6 Krótka charaktrystyka mtod bzwykopowych 7 Krótka charaktrystyka mtod wąskowykopowych 8 Montaż 9 Zaciskani rur RC MULTIsaf 10 Zaciskani rur w sytuacjach awaryjnych 11 Mtody wykonywania połączń rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct 12 Sprzęt do zgrzwania doczołowgo 13 Kontrola jakości połączń 15 Zgrzwani lktrooporow 16 Stosowani ochronnych nasuwk trmokurczliwych RC MAXIprotct 18 Montaż ochronnych nasuwk trmokurczliwych RC MAXIprotct 18 Usuwani zwnętrzngo płaszcza z rur RC MAXIprotct 19 Właściwości i zastosowani rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct 20 Paramtry tchnologiczn rur z PE 100RC 22 Zastosowani w gazownictwi 23 Układani rurociągów politylnowych na podporach 24 Uwagi ogóln - Projkt 24 Zabzpiczni rur przd korozją 25 Magazynowani i transport 25 Paramtry logistyczn rur 26 Szrgi wymiarow rur RC MULTIsaf 27 Szrgi wymiarow rur RC MAXIprotct 36 1

3 Informacj ogóln Rury ciśniniow RC MULTIsaf 1L, RC MULTIsaf 2L, RC MULTIsaf 3L oraz RC MAXIprotct PE /PP-d dla sici infrastrukturalnych - informacj ogóln W cią gu ostat nich kil ku lat dzia ła ni In w sto rów na ryn ku bu do wy si ci in fra struk tu ral nych pro wa dzi do po szu ki wa nia roz wią zań w za kr si ob ni - ż nia kosz tów in w sty cji, przy za sto so wa niu naj now szych tch no lo gii. Do ty czy to za rów no bu do wy no wych jak i r no wa cji ist ni ją cych ru ro cią - gów. Do dat ko wo pr sja wy wi ra na na Urzę dy Miast i Gmin zwią za na z wy pła tą od szko do wań za utrud ni nia po wsta ł pod czas pro wa dz nia prac bu dow la nych stwa rza ko nicz ność sto so wa nia no wo cz snych i ta nich tch no lo gii. Dla t go, po wszch ni wy ko rzy sty wa n są m to dy bz wy ko - po w go ukła da nia prz wo dów, czy tż za bu do wy rur bz uży cia pod syp ki i ob syp ki pia sko wj, co po waż ni skra ca czas pro wa dz nia in w sty cji. Naj now szym trn dm jst sto so wa ni wy ro bów two rzy wo wych PE 100 RC z do dat ko wym płasz czm i ta śmą d tk cyj ną. Po zwa la to ła twij przy go to wać i prz pro wa dzić in w sty cję w przy pad ku ko nicz no ści lo ka li zo wa nia ru ro cią gu oraz mak sy mal ni zwięk sza bz pi czń stwo j go za bu do wy i ks plo ata cji. Aby sto so wać ta ki m to dy mon ta żu rur ni zbęd n są wy ro by, któ r po sia da ją wi lo krot ni więk szą wy trzy ma łość na uszko dz ni po wirzch ni z wnętrz nj oraz wyż szą od por ność na ob cią ż nia punk to w. Dla tych kry t riów opra co wa li śmy sys tm RC MUL TI sa f i RC MA XI pro tct PE/PP -d. Sys tm RC MUL TI sa f opar ty jst na tch no lo gii rur: - jd no war stwo wych (RC MUL TI sa f 1L) wy ko na nych z no wj g n ra cji two rzyw kla sy PE 100 RC, ja ko li t - ca ł w jd nym ko lo rz od po wid nim dla prz sy ła n go m dium (gra na to w, po ma rań czo w, zi lo n lub czar n) lub czar n z ko lo ro wy mi pa sa mi, - dwu war stwo wych (RC MUL TI sa f 2L) wy ko na nych z no wj g n ra cji two rzyw kla sy PE 100 RC, z wy róż nio ny mi ko lo rm, zwnętrznymi warstwami wyróżnikowymi, - trój war stwo wych (RC MUL TI sa f 3L) wy ko na nych z no wj g n ra cji two rzyw kla sy PE 100 RC, z wy róż nio ny mi ko lo rm war stwa mi skraj ny mi. W obu ro dza jach rur war stwo wych wszyst ki war stwy wy ko na n z ma t ria łów PE 100 RC po łą czo n są z so bą mo l ku lar ni na ta pi współ wy tła cza nia i ni da ją się od dzi lić m cha nicz ni. Drugim systmm rur o podwyższonych paramtrach wytrzymałościowych i użytkowych jst systm RC MAXIprotct. Powstał on na bazi rur RC MULTIsaf, któr zostały wyposażon w dodatkowy, zwnętrzny płaszcz ochronny wykonany z PE100, PE100 RC lub PP modyfikowango minralni oraz umiszczoną pod nim taśmę dtkcyjną (z aluminium (Al), stali nirdzwnj (F) oraz midzi (Cu). Dzięki tmu rozwiązaniu klint otrzymuj produkt dodatkowo chroniony przd skutkami uszkodzń powstających na zwnątrz rury. Dodatkowy płaszcz z PE lub PP ni jst molkularni połączony z przwodową rurą wwnętrzną. Umiszczona pod nim taśma dtkcyjna umożliwia lokalizację rurociągu po jgo ułożniu. Typ II Rura 3-warstwowa RC MULTIsaf 3L Typ III Rura 2-warstwowa lub 1-warstwowa z dodatkowym płaszczm PP RC MAXIprotct PP Typ II Rura 2-warstwowa RC MULTIsaf 2L Rura 2-warstwowa RC MULTIsaf 2L Rura RC MAXIprotct PP/PE - d z płaszczm i taśmą dtkcyjną Typ I Rura 1-warstwowa RC MULTIsaf 1L Nominalna grubość ścianki Rura 1-warstwowa RC MULTIsaf 1L Standardowa rura PE z pasami Rys. Typy rur PE100RC dostępn na rynku podział wg. PAS 1075:

4 Charaktrystyka Zalty rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct PE/PP-d najwyższa nizawodność dzięki zastosowaniu matriałów klasy PE100 RC oraz najnowoczśnijszj tchnologii obróbki tworzyw, odporność na obciążnia punktow (tst wg dr Hssla), odporność na uszkodznia zwnętrzn ( notch tst 8760 h wg PN EN ISO wymóg normatywny dla rur z warstwą ochronną), optymaln do układania bz obsypki i podsypki piaskowj, nadają się do układania bzwykopowgo, zgrzwan doczołowo, lktrooporowo, polifuzyjni oraz łączon mchaniczn, kompatybiln z klasycznymi rurami PE, możliwość lokalizacji przbigu rurociągu dzięki taśmi dtkcyjnj (RC MAXIprotct ), dodatkowa ochrona rury dzięki zwnętrznmu płaszczowi z PE lub PP (RC MAXIprotct ). Charaktrystyka rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct PE/PP-d Wyniki badań rur RC MULTIsaf prowadzonych w instytuci Hssl Ingniurtchnik GmbH oraz w INiG w Krakowi potwirdziły ich wyjątkową odporność na skutki zarysowań oraz obciążń punktowych mogących powstać w wyniku bzwykopowgo układania rur lub prowadznia prac montażowych. Charaktrystyka badań wykonywanych zgodni z wymaganiami spcyfikacji PAS (Publicly Avaliabl Spcification) 1075: Rury z politylnu (PE100-RC ) dla altrnatywnych tchnik układania; Wymagania tchniczn i badani - w clu potwirdznia własności rur RC MULTIsaf. Tst karbu (Notch Tst) Tst kar bu (Notch tst) wg PN EN ISO jst to pró ba ci śni nio wa prz pro - wa dza na na prób c ru ry na cię tj na po wirzch ni, za nu rzo nj w wo dzi o okr - ślo nj tm p ra tu rz i pod da nj od po wid ni mu ci ni niu hy dro sta tycz n mu. Tst kar bu po zwa la stwir dzić od por ność ru ry na po wol ną pro pa ga cję pęk nięć. Ru ra po win na wy trzy mać bz uszko dz nia okrs 8760 h. (RC MUL TI sa f > h). Tst FNCT (Full Notch Crp Tst) + Tst ACT Tst FNCT przprowadzany jst na próbc w postaci wycinka rury lub spcjalni wytłoczonj płytc w clu wykazania odporności na oddziaływani środowiska. Próbka po nacięciu poddana zostaj działaniu sił rozciągających, w roztworz Arkopalu i w okrślonj tmpraturz. Dla wyrobu RC próbka powinna wytrzymać w takich warunkach 3300 h bz uszkodznia (wg ISO 16770). (RC MULTIsaf > 8760 h). Tst kuli (Tst na obciążnia punktow wg dr Hssla) Rohrwand Wg konstant 10 Tst kuli wg dr Hssla, czyli tst na obciążnia punktow równiż służy do okrślnia odporności matriału na powolną propagację pęknięć. Próbka w postaci wycinka rury poddawana jst zwnętrznmu naciskowi punktowmu w okrsi czasu i w okrślonj tmpraturz. Próbka z matriału RC powinna w warunkach tgo tstu wytrzymać bz uszkodznia okrs 8760 h. (RC MULTIsaf h). 5 Strck snkrcht zum Rohrradius Rys. Hssl Ingniurtchnik 3

5 Charaktrystyka Wyniki badań, wdług spcyfikacji PAS 1075: , uzyskan na rurach RC MULTIsaf Badani na obciążni punktow (tst kuli) - badany wynik osiągnięty - badani przrwan po upływi h Tst FNCT - żądany wynik osiągnięty. Notch tst - żądany wynik osiągnięty - badani przrwan po upływi h. Właściwości Mtoda i paramtry badania Wymagania wg PAS 1075 Wynik dla rur RC MULTIsaf oraz rur przwodowych RC MAXIprotct Tst FNCT (Full Notch Crp Tst) ISO paramtry badania: 4 N/mm 2, 80 C, 2% Arkopal N-100 Brak uszkodzń (pękania kruchgo) podczas badania czas > 3300 h czas > 8760 h Odporność na obciążni punktow tst PLT Dr Hssla paramtry badania: 4 N/mm 2, 80 C, 2% Arkopal N-100 Brak uszkodzń (pękania kruchgo) podczas badania czas > 8760 h czas > h Odporność na powolną propagację pęknięć (Notch Tst) PN-EN ISO 13479:2009 paramtry:, ciśnini 9,2 bara, tmp. 80 C brak uszkodzń podczas badania czas > 8760 h czas > h Odporność na szybką propagację pęknięcia ISO 13477:1997 ciśnini krytyczn Pc 10 bar zatrzymani propagacji dla Pc < 10 bar zatrzymani propagacji dla Pc 12 bar Tab. Podstawow paramtry badań dla rur z PE100 RC. 4

6 Crtyfikaty Dopuszcznia i crtyfikaty RC MULTIsaf pozytywni przszły badania Notch tst h - tst odporności na powolną propagację pęknięć zgodni z wymogami normy PN-EN 13479, wykonany w akrdytowanym laboratorium INIG w Krakowi. Rury pomyślni przszły badania na powolną propagację pęknięć, przprowadzon w akrdytowanym Instytuci HSSl Ingniurtchnik, w oparciu o tsty długotrwałj próby wytrzymałości na rozciągani (FNCT+ACT), wg normy ISO wytrzymując bz uszkodznia okrs 8760 h. Rury w trakci badań na obciążni punktow (tst kuli) wg dr Hssla wytrzymały bz uszkodznia okrs 10000h. Tsty ACT i PLT (tst kuli) przprowadzan są cykliczni zgodni z wymogami PAS 1075: Dla rur do wody pitnj i wody użytkowj (kanalizacja) RC MULTIsaf oraz RC MAXIprotct PE/PP-d wydawana jst dklaracja zgodności z aprobatą tchniczną AT /2012 i anksami nr 1 i 2 do tj aprobaty. Państwowy Zakład Higiny potwirdził atstm Higinicznym nr HK/W/0291/01/2014, iż rury RC MULTIsaf i RC MAXIprotct PE/PP-d spłniają wszystki wymagania przwidzian dla rur do transportu wody pitnj. Dla rur gazowych RC MULTIsaf i RC MAXIprotct PE/PP-d wydawana jst dklaracja zgodności z normą PN-N 1555:2012 na podstawi krajowgo crtyfi katu zgodności nr 141/12 wydango przz ZBIA ZETOM w Katowicach. Rury do gazu RC MULTIsaf i RC MAXIprotct PE/PP-d oznaczan są znakim bzpiczństwa B na podstawi crtyfikatu nr 126/12 wydango przz ZBIA ZETOM w Katowicach. Na trnach występowania szkód górniczych rury RC MULTIsaf i RC MAXIprotct mogą być stosowan zgodni z warunkami zawartymi w Opinii Tchnicznj Nr 53/13 Główngo Instytutu Górnictwa z dnia Instytut HSSl Ingniurtchnik jst akrdytowanym laboratorium, uprawnionym do wykonywania tstów zgodni z PAS Crtyfikaty z badań rur z PE100 RC Wszystki rodzaj rur RC MULTIsaf są zgodn z wymaganiami spcyfikacji PAS 1075: Wszystki rodzaj rur RC MULTIsaf są zgodn z wymaganiami polskich norm, co potwirdzan jst odpowidnią dklaracją zgodności: 5

7 Montaż Układani i montaż Układani Rury RC MULTIsaf i RC MAXIprotct przznaczon są przd wszystkim do układania tchnikami altrnatywnymi, al montaż tradycyjny równiż jst możliwy. Instalacj bzwykopow stają się coraz ważnijsz z powodu wzrastających kosztów układania przwodów ciśniniowych. Układani mtodami bzwykopowymi rur z PE100 RC oraz PE100 RC z dodatkowym płaszczm ochronnym pozwala na znaczn oszczędności w inwstycji. Z względu na dużą odporność na naciski punktow (szczgólni zalcan są rury trójwarstwow RC MULTIsaf 3L) oraz skutki zarysowań powirzchni, wyroby t mogą być układan w grunci bz stosowania podsypki i obsypki piaskowj, która stanowi dla nich strfę ochronną. Z uwagi na wysoki koszty związan z transportm zimi, stosowani rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct pozwala uniknąć znaczących wydatków związanych z przywozm na plac budowy odpowidnigo matriału do wykonania prac zimnych oraz wywozu nadmiaru pozostałj zimi. Brak koniczności stosowania obsypki piaskowj powoduj oszczędności ok % w porównaniu do tradycyjnych mtod wykopowych. Układani przwodów mtodą wykopu otwartgo, zwłaszcza na trnach silni zurbanizowanych, wiąż się z wysokimi kosztami wynikającymi, midzy innymi z długigo czasu zajęcia pasa drogowgo, czy późnijszgo odtwarzania nawirzchni. W tchnologiach bzwykopowych wykorzystywana jst naturalna lastyczność przwodów do zmiany kirunku układango rurociągu. W wyniku wiloltnich pozytywnych doświadczń w ksploatacji przwodów ciśniniowych z PE coraz bardzij rozpowszchnia się zastępowani oraz rnowacja przwodów ułożonych z tradycyjnych matriałów, np. stalowych, żliwnych, czy btonowych. Rury RC MULTIsaf oraz RC MAXIprotct mogą być układan przy użyciu następujących tchnologii: 1. Bzwykopowych - kraking - układani w mijscu stargo rurociągu z jgo równoczsnym skrusznim, - przciski pnumatyczn przbijakim (krtm), - przwirty strowan, - mikrotunlowani, - przciski hydrauliczn, 2. Wąskowykopowych - płużni, - frzowani itp. 3. Wykopowych - bz podsypki i obsypki piaskowj, z zastosowanim gruntu rodzimgo i obsypką o wilkości kamini do 60 mm. 4. Rnowacji przwodów - rlining. Zalty mtod bzwykopowych Zalty mtod bzwykopowych to: - zapwnini znacznych oszczędności w inwstycji w porównaniu do tradycyjnych mtod wykopowych, - obniżni kosztów poprzz wyliminowani części robót podzimnych, takich jak: wykonywani wykopów, zasypywani, wymianę gruntu, zagęszczani oraz nadzimnych, np. rkultywacji nawirzchni, - skrócni czasu montażu, - ograniczni do minimum powirzchni wykopu, - najmnijszy stopiń ingrncji w infrastrukturę oraz oddziaływani na środowisko, - brak utrudniń w ruchu drogowym, - możliwość wykorzystania istnijących tras przwodów, - mnijsza możliwość uszkodznia już istnijących sici podzimnych znajdujących się w pobliżu budowango rurociągu, - zminimalizowani lub całkowit wyliminowani możliwości osiadania gruntu, a co za tym idzi, prawdopodobiństwa uszkodznia sąsiadujących budynków, - zminimalizowani utrudniń w ruchu pojazdów, - odwodninia wymagają tylko wykopy początkow i końcow, a ni cała trasa nowgo rurociągu, - wzrost bzpiczństwa robót, - większa trwałość konstrukcji. 6

8 Montaż Kraking (Burstlining) Krótka charaktrystyka mtod bzwykopowych Mtoda ta ma zastosowani do wymiany istnijących przwodów, posiadających liczn oraz rozlgł uszkodznia lub w których koniczn jst zwiększni wydajności hydraulicznj. Kruszni rur wykonuj się przy pomocy spcjalnj głowicy, która poszrza śrdnicę w clu wciągnięcia nowj rury. Kawałki stargo przwodu są wciskan w otaczający grunt. Nowy przwód o tj samj lub większj śrdnicy jst przciągany lub przpychany przz stary rurociąg. Do stosowani w tj mtodzi szczgólni zalcan są rury RC MAXIprotct, czyli rury przwodow z P 100RC z warstwą ochronną z modyfi kowango minralni PP. Przwirt strowany Mtoda wykorzystująca naturalną lastyczność politylnu, idalna do przprowadzania nowo budowanych rurociągów pod przszkodami takimi jak: rzki, drogi, lini koljow itp. W zalżności od rodzaju gruntu mogą być stosowan zarówno rury RC MULTIsaf, jak i RC MAXIprotct. Rlining Mtoda ta jst powszchni stosowana do rnowacji rurociągów za pomocą rur z PE praktyczni od kilkudzisięciu lat. Stosowana jst do przwodów ciśniniowych stalowych i żliwnych, w których zdiagnozowano silną dgradację w wyniku korozji, czgo wynikim jst występowani licznych awarii. W mtodzi tj przwód PE jst wciągany do wnętrza stargo rurociągu poprzz wykop startowy. Wymiary wykopu muszą umożliwić wciągani rury z zachowanim odpowidnigo prominia gięcia. Przy jgo okrślaniu nalży pamiętać o zalżności dopuszczalngo prominia od tmpratury, i uwzględnić, iż w tmpraturach poniższj 20 C minimalny promiń gięcia wyraźni wzrasta. 7

9 Montaż Krótka charaktrystyka mtod wąskowykopowych Płużni Frzowani Płużni W skróci mtoda ta polga na wprowadzaniu odcinków rur poprzz bruzdę wykonaną za pomocą lmisza tzw. pługoukładacza. Na początku i końcu odcinka, wykonywan są wąski wykopy. Po najchaniu pługoukładaczm nad wykop, przz wnętrz prowadnicy połączonj z lmiszm wprowadzany jst początk rury oraz taśma ostrzgawcza, która jst układana powyżj rury. Po opuszczniu lmisza na żądaną głębokość początk rury oraz taśmy ostrzgawczj zakotwion są w grunci. Dzięki tmu podczas przmiszczania się pługoukładacza koljn mtry rury i taśmy wciągan są od góry do wnętrza prowadnicy i wychodząc z nij na dol, obsypywan zostają gruntm, który wczśnij został rozpchnięty lmiszm. Mtoda ta pozwala: wciągać rury bzpośrdnio do gruntu, układać na głębokości do 2 m, na wysoką stabilność kirunku i głębokości układania rur dzięki rgulacja wysokości pługa, na jdnoczsn układani rury oraz taśmy ostrzgawczj nad nią, na układani rur w trni pochyłym, a takż w gruntach z wysokim poziomm wód gruntowych, na zachowani niskigo kosztu układania rur przy zachowaniu wysokigo tmpa układania przwodów. Frzowani Mtoda polgająca na wykonaniu wykopu o szrokości niwil większj od śrdnicy układanj rury, za pomocą koparko-frzarki. Poszczgóln odcinki rur łączon są na powirzchni i w całości opuszczan do wykopu bzpośrdnio za lmntm frzującym, podobni jak za lmiszm w mtodzi płużnia. Następni rurociąg zasypywany jst rozdrobnionym gruntm rodzimym. Wymagania przy układaniu rur w tchnologii wykopu bz podsypki i obsypki piaskowj: Rodzimy matriał z wykopu o niokrślonym uziarniniu moż być wykorzystany ponowni. Stosowany na obsypkę rury grunt ni powinin powodować powstania niwypłnionych przstrzni, dziur. Matriał z wykopu powinin zapwniać osiągnięci wymagango stopnia zagęszcznia Proctora, w zalżności od przwidywango obciążnia. Nalży zwracać uwagę, aby w matrial stosowanym do zasypywania ni występowały kamini o wilkości mogącj powodować zaciśnięci rurociągu (przyjmuj się, ż wilkością graniczną jst około 60 mm śrdnicy). Podłoż wykopu powinno zapwnić równomirn podparci na całj długości rur, umożliwiając prawidłową ich instalację i uzyskani odpowidnigo spadku. Ni wolno stosować odpadów (np. gruzu, złomu itp.). W przypadku układania rur z PE100 RC mtodami wykopowymi w okrsi zimowym zabudowa rurociągu powinna odbywać się przy użyciu gruntu nizmrożongo, w zakrsi tmpratur przwidzianym standardowo jak dla typowych rur PE. 8

10 Montaż Montaż Mtody łącznia rur RC MULTIsaf Rury RC MULTIsaf montuj się i łączy układa idntyczni jak typow rury PE100. Ni wymagają on usuwania połączonj molkularni warstwy wyróżnikowj. Duża odporność rur RC MULTIsaf na powolny wzrost pęknięć powoduj, iż przy układaniu ich w trudnych gruntach rodzimych można używać do wykonania podsypki i obsypki skruszonych skał i kamini o wilkości do 60 mm. Nalży pamiętać, aby wilkość fragmntów gruntu zapwniała równomirn wsparci dla rurociągu na całym jgo obwodzi, dlatgo w przypadku używania większych kamini lub odłamków skalnych, zwłaszcza w trnach górskich, do zasypania rurociągu nalży dodatkowo zastosować urobk o mnijszym uziarniniu, aby wypłnić pust przstrzni pomiędzy większymi kaminiami. Mtody łącznia rur RC MAXIprotct PE/PP-d Rury RC MAXIprotct łączon są za pomocą zgrzwania doczołowgo lub lktrooporowgo, po uprzdnim usunięciu fragmntu płaszcza ochronngo z końcówki rury. Możliw są równiż połącznia mchaniczn po uprzdnim dogrzaniu tuli z kołnirzami stalowymi lub przy użyciu muf zaciskowych. Do usuwania płaszcza ochronngo zalca się stosowani spcjalngo narzędzia, któr dostępn jst w naszj ofrci. Płaszcz zwnętrzny nalży zdjąć z końcówki rury na długości wystarczającj do przprowadznia zgrzwu doczołowgo lub nałożnia mufy lktrooporowj. Nalży pamiętać, iż rury RC MAXIprotct z dodatkowym płaszczm ochronnym mają całkowitą śrdnicę zwnętrzną nico większą od standardowych rur PE, dlatgo przd rozpoczęcim zgrzwania doczołowgo nalży zaopatrzyć się w szczęki dostosowan do ich wymiaru. Po wykonaniu zgrzwu nalży połączyć końc taśmy dtkcyjnj i trwal zabzpiczyć mijsc połącznia przd skutkami oddziaływania czynników zwnętrznych za pomocą mufy trmokurczliwj dostępnj w naszj ofrci. 9

11 Zaciskani rur Zaciskani rur RC MULTIsaf Zaciskani rur RC MULTIsaf odbywa się wdług tych samych procdur, co zwykłych rur z P100 i jst możliw tylko po spłniniu poniższych warunków dotyczących zarówno sprzętu używango do tgo clu, jak wykonywanych czynności. Zaciski Zaciski do rur PE powinny posiadać: - równolgł lmnty robocz o kształci i wymiarach nipowodujących uszkodzń rur, - mchaniczn ograniczniki zabzpiczając przd uszkodznim rury w wyniku nadmirngo jj ściśnięcia, - mchanizm bzpiczństwa zabzpiczający przd przypadkowym zluzowanim zacisku. Dodatkowo zaciski powinny posiadać mchanizm pozwalający okrślić prędkość zaciskania oraz prędkość luzowania zacisku. Elmnty robocz mogą mić kształt pojdynczych lub podwójnych prętów o przkroju kołowym, a takż płaskowników z zaokrąglonymi krawędziami. Inn kształty lmntów roboczych równiż mogą być stosowan, o il promini ich krawędzi ni są mnijsz od okrślonych w tabli poniżj: Uszkodznia powstają na wwnętrznj powirzchni ścianki lub w jj bzpośrdnim sąsidztwi i są z zwnątrz niwidoczn. W chłodn dni nalży stosować mnijsz prędkości zaciskania i luzowania zacisku, poniważ niski tmpratury zmnijszają lastyczność i plastyczność politylnu. Uwaga! Bzpośrdni nagrzwani rury (np. nagrzwnicą) jst nidopuszczaln, poniważ przy dużym oporz ciplnym politylnu podnisini tmpratury na wwnętrznj powirzchni ścianki, gdzi występują największ naprężnia (podczas stosowania zacisku), wymaga długigo czasu grzania przy odpowidnio wysokij tmpraturz, a to powoduj nadmirn uplastycznini zwnętrznj powirzchni rury i unimożliwia bzpiczn stosowani zacisku. Wyposażni zacisków w ograniczniki zapobiga uszkodzniom rur P w wyniku nadmirngo ich ściśnięcia. Ograniczniki unimożliwiają zbliżni lmntów roboczych na odlgłość bliższą niż 70% podwójnj maksymalnj grubości ścianki rury. Uwaga! Przd zaciskanim nalży sprawdzić grubość ścianki rury (znajduj się w oznaczniu wyrobu). W typowych zaciskach do rur P dla przmiszczania ruchomgo lmntu roboczgo stosuj się napęd śrubowy lub hydrauliczny. W każdym rozwiązaniu mchanizm zapobigający przypadkowmu luzowaniu się zacisku jst istotnym lmntm bzpiczństwa tgo narzędzia. Przy zaciskaniu rur P nalży stosować odpowidni prędkości posuwu lmntów roboczych zacisków. Gnralni prędkości zaciskania i luzowania zacisku powinny być jak najmnijsz, przy czym prędkość luzowania jst paramtrm ważnijszym. zwnętrzna rury PE DN [mm] Minimalny promiń krawędzi lmntów zaciskających [mm] W praktyc najczęścij stosowan są zaciski z walcowymi lmntami roboczymi. Minimaln śrdnic lmntów walcowych wynoszą: zwnętrzna rury PE DN [mm] Minimalna śrdnica lmntu walcowgo [mm] , , , , ,0 Ru ra PE mu si mić od po wid nio du żo cza su dla kom pn sa cji bar dzo du żych na prę żń po wsta ją cych w w wnętrz nj war stwi ścian ki pod czas za ci ska nia. Wy ni ki ba dań po ka zu ją, ż naj więk sz ry zy ko uszko dz nia ru ry wy stę pu j pod czas zbyt szyb ki go lu zo wa nia za ci sku, zwłasz - cza w przy pad ku rur o grub szych ścian kach. Cał ko wi ty czas od mo mn tu za in sta lo wa nia za ci sku na ru rz do j go usu nię cia ni mo ż prz kro czyć 8 go dzin. Prz kro cz ni t go cza su mo ż spo wo do wać uszko dz ni wy ro bu. Pro cs za ci ska nia na l ży pro wa dzić prz strz ga jąc na stę pu ją cych za sad: 1. Na l ży do brać od po wid ni roz miar za ci sku do ru ry. Za cisk mu si być wy po sa żo ny w od po wid nio usta wio n ogra nicz ni ki wła ści w dla wy mia rów za ci ska nj ru ry (śrd ni cy i gru bo ści ścian ki lub SDR). 2. Za cisk na ru rz trz ba za mon to wać cn tral ni i pro sto pa dl do jj osi. Od l głość za ci sku od zgrz wu do czo ło w go, lk tro opo ro w go lub po łą cz nia m cha nicz n go kształt ki PE/m tal po win na wy no sić mi ni mum 3 x dn, lcz ni mnij niż 300 mm, za lż ni od t go, któ ra z tych war to ści jst więk sza. Po wirzch ni l mn tów ro bo czych za ci sku mu szą być gład ki i czy st, aby ni spo wo do wać uszko dz nia po wirzch ni ru ry. 10

12 Zaciskani rur Uwaga! Ładunki lktrostatyczn! Podczas zaciskania rury, w którj przpływa gaz, w mijscu jj spłaszczania prędkość przpływu gazu zwiększa się. Duża prędkość, suchy gaz i drobn cząstki stał w nim zawart mogą powodować powstawani ładunków lktrostatycznych na powirzchni rury, a następni ich wyładowania do gruntu. Przd rozpoczęcim zaciskania rury zacisk nalży uzimić i stosować odpowidni procdury bzpiczństwa dotycząc lktryczności statycznj. Muszą być on stosowan przz cały czas opracji zaciskania rury. 3. Zaciskani rury nalży rozpocząć, spłaszczając ją pomiędzy lmntami roboczymi z okrśloną prędkością. Dla rur o śrdnicy powyżj 63 mm, kidy rura jst spłaszczona w połowi, nalży zrobić 1-minutową przrwę i ponowni taką samą przrwę, Tmpratura otocznia [ C] Prędkość luzowania [mm/min] 0 5 (mijsc zaciśnięcia zawsz zabzpiczyć płną objmą naprawczą) > 25 max 15 kidy rura jst spłaszczona w 3/4 (dla rur o śrdnicy mnijszj i równj 63 mm ni jst wymagan stosowani przrw w trakci zaciskania). Dodatkowo dla wszystkich śrdnic nalży zrobić 1-minutową przrwę, kidy wwnętrzn powirzchni ścianki rury ztkną się z sobą. Po upływi 1-minuty po ztknięciu się wwnętrznych powirzchni ściank nalży kontynuować zaciskani z prędkością zrdukowaną do połowy dotychczasowj wartości, aż lmnty robocz ztkną się z ogranicznikami. Jżli tmpratura otocznia jst bliska 0 C lub niższa, to prędkość zaciskania nalży zmnijszyć o połowę, a przrwy zwiększyć dwukrotni. Uwaga! Poniważ zacisk moż ni zatrzymać przpływu gazu całkowici, dla 100% skutczności odcięcia moż być potrzbn zastosowani odpowitrznia. W takim przypadku nalży zastosować dwa zaciski i odpowitrzać odcink rurociągu między nimi. Odlgłość między zaciskami ni moż być mnijsza niż 6 x dn. Wszlki prac muszą być prowadzon za drugim zaciskim. Ni wolno usuwać ograniczników lub zminiać ich ustawinia (na inn niż właściw dla grubości ścianki zaciskanj rury), ani tż wkładać czgokolwik (szmaty, dski, itp.) między rurę, a lmnty robocz zacisku. Tmpratura otocznia [ C] Prędkość luzowania [mm/min] 0 5 (mijsc zaciśnięcia zawsz zabzpiczyć płną objmą naprawczą) > Nalży wykonać odpowidni prac na rurociągu za zaciskim. 5. Po zakończniu prac zacisk powinno się luzować z prędkością ni większą niż zastosowana w punkci 3. Luzowani zacisku ni moż odbywać się z prędkością większą niż 10 mm/min. Luzowani zacisku musi objmować 1-minutową przrwę w momnci styku powirzchni wwnętrznych ścianki rury oraz dla wyrobów o śrdnicy powyżj 63 mm, 1-minutow przrwy dla otwarcia rury w 1/4 (zamknięcia w 3/4) i w 1/2. Jżli tmpratura otocznia jst bliska 0 C lub niższa, to prędkość luzowania zacisku nalży zmnijszyć o połowę, a przrwy zwiększyć dwukrotni. 6. Po całkowitym zluzowaniu zacisku nalży go obrócić na rurz o 90 i powoli przywrócić rurz przkrój kołowy. Zaokrąglić rurę nalży poprzz częściow zamykani zacisku do momntu uzyskania pożądango fktu. Moż być koniczn lkki spłaszczni przkroju, aby po zluzowaniu zacisku rura wróciła do przkroju kołowgo. Prędkość zaciskania i luzowania zacisku ni moż przkroczyć wartości takich, jak w pkt. 3 i 5. Przywracani rurz przkroju kołowgo jst procdurą częściowgo zamykania przkroju. NIE WOLNO rury zaciskać całkowici. 7. Po przywrócniu przkroju kołowgo nalży zdmontować zacisk z rurociągu. 8. Mijsc zaciskania rury powinno się oznaczyć opaską idntyfikacyjną lub zainstalować płną objmę naprawczą (objmującą rurę na całym obwodzi). Objmę naprawczą nalży zawsz stosować w przypadku użycia zacisku w tmpraturach bliskich i niższych od 0 C oraz gdy zachodzi nawt minimaln prawdopodobiństwo uszkodznia rury podczas zaciskania. Uwaga! Ni wolno zaciskać rury więcj niż jdn raz w tym samym mijscu, gdyż prawdopodobiństwo uszkodznia rury w takim wypadku znacząco wzrasta. Now mijsc zaciśnięcia rury musi być w odlgłości ni mnijszj niż 6 x dn. Zaciskani rur w sytuacjach awaryjnych W sytuacjach awaryjnych koniczn jst szybki zaciśnięci rurociągu dla powstrzymania wypływu gazu i stosowani wyżj przdstawionj procdury ni jst uzasadnion. W takim przypadku wysoc prawdopodobn jst uszkodzni rury podczas jj zaciskania. Po powstrzymaniu wypływu gazu nalży na rurociągu zainstalować drugi zacisk zgodni z procdurą (w odlgłości ni mnijszj niż 6 x dn). Podczas usuwania główngo uszkodznia nalży równiż usunąć odcink rurociągu zaciśnięty pirwszym zaciskim. * Ninijsza procdura zaciskania została opracowana na podstawi publikacji: Sici gazow politylnow - r. 2006, wyd. II rozszrzon - pod rdakcją Andrzja Barczyńskigo i Tadusza Podzimskigo. 11

13 Połącznia rur Mtody wykonywania połączń rur RC MULTIsaf i RC MAXIprotct Rury z PE100 RC produkcji Rurgaz mogą być łączon różnymi mtodami, jak poniżj: zgrzwani doczołow w zakrsi śrdnic 75 mm, zgrzwani lktrooporow główni w zakrsi śrdnic mm, połącznia mchaniczn: - zaciskow dla rur wodociągowych - kształtki p/stal dla rur gazowych, połącznia kołnirzow (tulja kołnirzowa PE i kołnirz stalowy). Wykonawca rurociągu z rur politylnowych powinin stosować mtody łącznia okrślon w dokumntacji tchnicznj zatwirdzonj przz użytkownika sici gazowj, wodociągowj lub kanalizacyjnj. Zgrzwani doczołow Zgrzwani doczołow rur RC MULTIsaf podlga tym samym zasadom, co zgrzwani rur z PE 100. W przypadku rur RC MAXIprotct różnica polga na koniczności usunięcia z strfy zgrzwania płaszcza ochronngo oraz używania wkładk uwzględniających zwiększoną (przz płaszcz ochronny) śrdnicę rury. Zasady ogóln Zgrzwani doczołow polga na ogrzaniu i uplastyczniniu czołowych powirzchni łączonych lmntów w styku z płytą grzwczą, rozgrzaną do wymaganj tmpratury, a następni po odsunięciu od płyty - wzajmnym połączniu ich z sobą przy odpowidnij sil docisku. Chłodzni złącza powinno odbywać się w sposób naturalny. Zabronion jst jgo przyspiszani poprzz np. polwani wodą, wntylowani itp. Mtodę zgrzwania doczołowgo stosuj się do łącznia rur i kształtk politylnowych o takij samj śrdnicy i grubości ścianki na końcach łączonych lmntów. Różnica wskaźnika szybkości płynięcia MFR łączonych lmntów ma mnijsz znaczni. Istotn znaczni ma fakt, iż wyroby o tj samj gomtrii (SDR), wykonan z politylnów różnych klas, mają inną wytrzymałość na ciśnini wwnętrzn. Ni powinno łączyć się tą mtodą rur o grubości ścianki poniżj 5 mm i śrdnicy mnijszj od 75 mm, poniważ błąd współosiowgo dopasowania lmntów ni moż przkraczać 10% grubości ścianki. Przy tak małych wartościach okrślni wilkości błędu praktyczni staj się nimożliw. Z względu na większ dopuszczaln wartości owalności dla rur w zwojach, zgrzwani doczołow stosuj się wyłączni dla rur wykonanych w odcinkach prostych. Przygotowani lmntów do zgrzwania Mijsc wykonywania zgrzwów nalży chronić przd nikorzystnymi warunkami otocznia tj. wiatrm, zbyt niską tmpraturą, zapylnim, itp. W takij sytuacji, nalży podjąć adkwatn środki zaradcz np. zgrzwać pod namiotm, podniść tmpraturę mijsca pracy za pomocą nagrzwnicy itp. Zgrzwania doczołowgo ni powinno wykonywać się w tmpraturz ujmnj, jak równiż w czasi mgły, nizalżni od tmpratury otocznia. Przy zapwniniu odpowidnich warunków w pobliżu zgrzwarki, prac mogą być prowadzon nizalżni od pogody. W clu uniknięcia przciągów wwnątrz rur i nadmirngo schłodznia zgrzwanych lmntów, oba odlgł końc nalży zaślpić. Końcówki lmntów przznaczonych do zgrzwania czołowgo powinny być umocowan w zgrzwarc współosiowo, z zapwninim możliwości wzdłużngo przmiszczania jdngo z lmntów. Bzpośrdnio przd zgrzwanim końcówki powinny być obcięt lub zskrawan w clu usunięcia warstwy utlnionj. Zgrzwani doczołow rur RC MULTIsaf odbywa się w sposób idntyczny jak tradycyjnych rur z PE100, z zachowanim tych samych paramtrów i procdur zgrzwania. W przypadku zgrzwania rur RC MAXIprotct nalży najpirw usunąć fragmnt zwnętrzngo płaszcza z końców rur na długości umożliwiającj wykonani zgrzwu. Zdjmowani płaszcza powinno odbywać się przy użyciu spcjalngo narzędzia przznaczongo do tgo clu, któr znajduj się w ofrci Rurgaz. Podczas tj opracji nalży zachować szczgólną ostrożność, aby uniknąć zrwania taśmy dtkcyjnj znajdującj się pod płaszczm. Końcówki taśmy nalży z odpowidnim zapasm wyprowadzić z końców rur na zwnątrz po obu stronach zgrzwu, a następni połączyć przz lutowani lub zaprasowani (zacisk lktryczny) i pozostawić na zwnątrz zgrzwu. Całość zgrzwu doczołowgo wraz z ułożoną na nim taśmą nalży zabzpiczyć nałożoną wczśnij na rurę nasuwką trmokurczliwą, aby ochronić to mijsc przd wpływm czynników zwnętrznych lub uszkodznim mchanicznym. Po przygotowaniu rur do zgrzwania, wilkość szczliny pomiędzy łączonymi lmntami, po ich dociśnięciu do sibi ni powinna przkraczać: 0,3 mm dla d < 225 mm 0,5 mm dla < d < 400 mm 1,0 mm dla d < 400 mm Przsunięci powirzchni zwnętrznych łączonych lmntów ni powinno przkraczać 0,1 grubości ścianki. Końc lmntów przznaczonych do łącznia, ni mogą wykazywać uszkodzń i muszą być woln od zaniczyszczń. Dla zapwninia właściwj jakości zgrzwów, nalży zwrócić szczgólną uwagę na czystość narzędzi, a w szczgólności płyty grzjnj. W tym clu nalży używać płynu czyszczącgo rozpuszczającgo tłuszcz, wiążącgo wilgoć i szybko odparowującgo oraz ni używango, czystgo, chłonngo i nipylącgo papiru. Końc łączonych lmntów powinny być oczyszczon równiż w sąsidztwi strfy zgrzwania na długości, co najmnij 10 cm, aby zaniczyszcznia ni dostały się na powirzchnię styku podczas wykonywania czynności tchnologicznych. Powirzchni czołow łączonych lmntów nalży obrabiać bzpośrdnio przd ich zgrzwanim. W przypadku zaniczyszcznia splanowanych powirzchni czołowych, wystarczając jst oczyszczni papirm nasączonym płynm czyszczącym. 12

14 Połącznia rur Przykładowy zstaw do zgrzwania doczołowgo objmuj: urządzni mocując, układ hydrauliczny lub pnumatyczny docisku łączonych lmntów, umożliwiający pomiar ciśninia docisku, urządzni do skrawania warstwy utlnionj z końcówk lmntów, płyta grzwcza z rgulatorm tmpratury, pojmnik ochronny na płytę grzwczą, piła lub nóż do cięcia rur, gnrator prądu, trmomtr kontaktowy do kontroli tmpratury płyty grzwczj, podpory rolkow do rur, namiot ochronny. Sprzęt do zgrzwania doczołowgo Płyty grzwcz stosowan w urządzniach do zgrzwania muszą być zasilan lktryczni. Urządzni powinno zapwniać utrzymani wymagango ciśninia docisku na powirzchni łączonych lmntów, a w przypadku wystąpinia błędu spowodować zatrzymani procsu na każdym tapi z równoczsnym wskazanim rodzaju błędu. Przd rozpoczęcim zgrzwania nalży sprawdzić stan urządzń i narzędzi. Nalży używać wyłączni zgrzwarki posiadającj ważn Świadctwo kalibracji. Przsuw ruchomych szczęk urządznia musi odbywać się płynni. Płyta grzwcza powinna być czysta, bz ubytków w powłoc tflonowj. W zasadach ogólnych opisano warunki, jaki powinno spłniać mijsc wykonywania zgrzwów i jgo bzpośrdni otoczni oraz jak nalży przygotować lmnty do łącznia. Poniważ rury i kształtki składowan w magazynach otwartych lub na placu budowy mogą ulc zabrudzniu, do ich wstępngo czyszcznia można użyć suchgo papiru. Właściw czyszczni nalży wykonać używając czystgo papiru i płynu czyszczącgo, który usuni tłuszcz i wntualną wilgoć. Procdura zgrzwania doczołowgo powinna być zatwirdzona przz użytkownika sici, przy uwzględniniu cyklu zgrzwania, zgodni z tchnologią okrśloną przz producntów rur politylnowych i urządzń do ich zgrzwania. Po rozgrzaniu końców łączonych wyrobów, konstrukcja urządznia powinna umożliwić usunięci płyty grzwczj i złączni lmntów, w odpowidnim czasi, bz uszkodznia ogrzanych powirzchni. Urządznia do automatyczngo łącznia lmntów z politylnu mtodą zgrzwania doczołowgo, winny zapwnić kontrolę i rjstrację paramtrów zgrzwania dla każdgo połącznia, tj.: czasów poszczgólnych tapów cyklu zgrzwania, ciśninia na powirzchni poszczgólnych lmntów, tmpratury płyty grzwczj, tmpratury otocznia, ciśninia nizbędngo do pokonania oporów ruchu części ruchomj urządznia wraz z zamocowanym w nij lmntm do zgrzwania. Dobrą praktyką jst wykonani tzw. zgrzwu próbngo. Na podstawi kształtu uzyskanj wypływki można stwirdzić poprawność paramtrów procsu łącznia. Clm wykonania próby jst równiż oczyszczniu płyty grzjnj w mijscu styku łączonych lmntów przd wykonanim właściwych zgrzwów. Próby powinny być wykonywan przd każdą zmianą śrdnicy lub grubości ścianki łączonych lmntów. Tmpratura płyty grzwczj uzalżniona jst przd wszystkim od rodzaju matriału. Dla lmntów z PE100 oraz z PE100 RC tmpratura narzędzia wynosi 220 C. 13

15 Połącznia rur Czynności ralizowan w ramach procdury zgrzwania doczołowgo są wyminion w schmaci blokowym. przygotowani sprzętu zamocowani lmntów w uchwytach i cntrowani skrawani powirzchni czołow cntrowani czyszczni pomiar oporów ruchu zgrzwarki zgrzwani chłodzni oznakowani zgrzwu kontrola jakości wstawini płyty grzwczj usunięci płyty grzwczj wyrównani przy docisku nagrzwani przy minimalnym docisku Zalcamy ralizowani zgrzwania wg cyklu klasyczngo. Zmianę ciśninia docisku na powirzchni łączonych lmntów w poszczgólnych fazach cyklu zgrzwania ilustruj wykrs. Ciśnini na powirzchni łączonych lmntów w fazach t1 i t5 wynosi 0,15 N/mm 2. t1 - czas utrzymywania lmntów w kontakci z płytą grzwczą, aż do uzyskania wymaganj wypływki, t2 - czas nagrzwania (t2 = 10 x ) [s], t3 - czas na usunięci płyty grzwczj i połączni zgrzwanych lmntów [s], t4 - czas doprowadznia do wymagango ciśninia fuzji [s], t5 - czas chłodznia pod ciśninim [min], t6 - czas chłodznia bz docisku t6 1,5 [min]. Nominalna grubość ścianki rur Nagrzwani wstępn Dogrzwani Tmpratura płyty grzwczj: - dla PE 100 i PE 100RC C Wysokość wypływki wstępnj w końcu czasu nagrzwania wstępngo p 1 =0,15 N/mm 2 Czas dogrzwania = 10 grubość ścianki p 2 0,01N/mm 2 t 2 Czas przstawinia (rozsunięcia lmntów, usunięcia płyty grzwczj, ponowngo ztknięcia lmntów) t 3 Czas podnosznia ciśninia t 4 Łączni Czas chłodznia pod ciśninim p 3 (wartości minimaln) p 3 =0,15 N/mm 2 t 5 Minimalny czas chłodznia bz ciśninia (t 6 ) 1,5 min na 1 mm grubości ścianki [mm] [mm] [s] [s] [s] [min] [min] do 4,5 0,5 do ,5... 7,0 1, , ,0 1, , ,0 2, , ,0 2, , ,0 3, , ,0 3, , ,0 4, Tab. Paramtry zgrzwania doczołowgo wg DVS /

16 Jakość połączń Kontrola jakości połączń Normy zalcają sprawdzani każdgo wykonango połącznia. Kontrola jakości zgrzwu doczołowgo opira się na oględzinach zwnętrznj wypływki oraz pomiarz jj gomtrii. Kształt i wilkość wypływki uzalżnion są od właściwgo wykonania poszczgólnych tapów procsu zgrzwania. Jżli zaistnij podjrzni zaniczyszcznia łączonych powirzchni, bzwzględni nalży ściąć wypływki i dokładni zaobsrwować jj zachowani przy zginaniu i skracaniu. Ścięci wypływki ni osłabia wytrzymałości wykonango połącznia. Wypływki powinny mić kształt w miarę równy na całym obwodzi i stykających się z sobą wałczków. Powinny być on gładki i symtryczn na całym obwodzi rury. Krytria ocny zgrzwów podano poniżj: zagłębini (A) pomiędzy wałczkami wypływki powinno znajdować się powyżj zwnętrznych powirzchni łączonych lmntów, przsunięci ściank łączonych lmntów (V) ni powinno przkraczać 10% grubości ścianki () oraz więcj niż 2 mm szrokość wypływki (B) powinna być zawarta w przdzial x n B 0,55 x n [mm], minimalna i maksymalna szrokość wypływki powinna odpowiadać następującym wartościom: Bmin 0,8 Bśr. Bmax 1,2 Bśr. Bśr. = (Bmin + Bmax)/2 różnica względnj szrokości wałczków wypływki Smax - ΔS = ni powinna przkraczać: ( Smax + Smin) - 0,1 ΔS przy zgrzwaniu rury z rurą (tych samych klas PE lub PE 100 z PE 100RC ), - 0,2 ΔS przy zgrzwaniu rury z rurą (PE 100RC z PE 80), - 0,2 ΔS przy zgrzwaniu rury z kształtką, - 0,1 ΔS przy zgrzwaniu kształtki z kształtką. V A B max S max S min B min Na co nalży zwracać uwagę ocniając wygląd wypływki Graniczn wartości szrokości wypływk w [mm] dla gazociągów z rur PE 100RC SDR11, SDR17 przdstawiono w tabli poniżj: SDR 17 rury d n [mm] n B min B max n B min B max 90 5,4 6,6 9,0 8,2 7,5 10, ,6 7,0 9,6 10,0 8,0 11, ,4 7,2 10,1 11,4 8,4 12, ,3 7,5 10,6 12,7 8,8 13, ,5 7,9 11,2 14,6 9,4 14, ,7 8,2 11,9 16,4 9,9 15, ,9 8,6 12,5 18,2 10,5 16, ,4 9,0 13,4 20,5 11,2 17, ,8 9,4 14,1 22,7 11,8 18, ,6 10,0 15,1 25,4 12,6 20, ,7 10,6 16,3 28,6 13,6 21, ,1 11,3 17,6 32,2 14,7 23, ,7 12,1 19,0 36,3 15,9 26, ,7 13,0 20,7 40,9 17,3 28, ,7 13,9 22,3 45,4 18,6 31, ,2 15,0 24,3 50,8 20,2 33, ,4 16,2 26,6 57,2 22,2 37,5 Paramtry wypływki mirzy się za pomocą suwmiarki lub inngo przyrządu pomiarowgo, pozwalającgo na pomiar z dokładnością do 0,1 mm. W przypadku gdy połączni zgrzwan ni odpowiada którmukolwik z krytriów ocny, nalży j wykonać now. Powyższ zalcnia mają charaktr zasad ogólnych. W praktyc do wykonywania połączń zgrzwanych doczołowo, zalcamy stosowani paramtrów podanych przz producnta zgrzwarki (posiadającj dopuszczni do stosowania oraz aktualną kalibrację). Prawidłowo wykonan zgrzwy doczołow na rurach RC MULTIsaf 15

17 Zgrzwani Zgrzwani lktrooporow Zgrzwani lktrooporow rur RC MULTIsaf podlga tym samym zasadom, co zgrzwani rur z PE 100. Dla rur RC MAXIprotct różnica polga na wymogu usunięcia z strfy zgrzwania płaszcza ochronngo. Zasady ogóln Zgrzwani lktrooporow polga na doprowadzniu nrgii lktrycznj do uzwojnia z drutu oporowgo znajdującgo się przy wwnętrznj powirzchni kształtki, gdzi ulga ona zamiani na cipło powodując uplastycznini powirzchni łączonych lmntów (wwnętrznj powirzchni kształtki i zwnętrznj powirzchni rury) i połączni ich z sobą. Zgrzwani lktrooporow przprowadza się przy wykorzystaniu kształtk mufowych oraz siodłowych. Mijsc wykonywania zgrzwu nalży chronić przd nikorzystnymi warunkami otocznia tj. wiatrm, zbyt niską tmpraturą, zapylnim, itp. W takij sytuacji, nalży podjąć adkwatn środki zaradcz np. zgrzwać pod namiotm, podniść tmpraturę mijsca pracy za pomocą nagrzwnicy itp. Zgrzwania lktrooporowgo ni powinno wykonywać się w tmpraturz ujmnj, jak równiż w czasi mgły, nizalżni od tmpratury otocznia. Przy zapwniniu odpowidnich warunków w pobliżu zgrzwarki, prac mogą być prowadzon nizalżni od pogody. W clu uniknięcia przciągów wwnątrz rur i nadmirngo schłodznia zgrzwanych lmntów, oba odlgł końc nalży zaślpić. Przygotowani lmntów do zgrzwania Aby uzyskać połączni wymaganj jakości nalży pamiętać, by powirzchni łączonych lmntów były odpowidnio przygotowan i oczyszczon. Końcówki rur powinny być ucięt prostopadl. Zgrzwani lktrooporow rur RC MULTIsaf odbywa się w sposób idntyczny jak tradycyjnych rur z PE 100, z zachowanim tych samych paramtrów i procdur zgrzwania. W przypadku zgrzwania rur RC MAXIprotct nalży najpirw usunąć fragmnt zwnętrzngo płaszcza z końcówk rur na długości umożliwiającj nałożni mufy lktrooporowj. Zdjmowani płaszcza powinno odbywać się przy użyciu spcjalngo narzędziaprzznaczongo do tgo clu, któr znajduj się w ofrci RURGAZ. Podczas tj opracji nalży zachować szczgólną ostrożność, aby uniknąć zrwania taśmy dtkcyjnj znajdującj się pod płaszczm zwnętrznym. Końcówki taśmy nalży z odpowidnim zapasm wyprowadzić z końców rur po obu stronach mufy, a następni połączyć przz lutowani lub zaprasowani (zacisk lktryczny) i pozostawić na zwnątrz mufy. Całość zgrzwu lktrooporowgo wraz z ułożoną na nim taśmą nalży zabzpiczyć nałożoną wczśnij na rurę nasuwką trmokurczliwą, aby ochronić to mijsc przd wpływm czynników zwnętrznych lub uszkodznim mchanicznym. Wwnętrzn krawędzi musza być pozbawion zadziorów, a krawędzi zwnętrzn zaokrąglon (promiń krzywizny = 0,5). Powirzchni zwnętrzn końców rur przznaczonych do łącznia przy pomocy kształtk mufowych powinny być oczyszczon z warstwy utlnionj skrobakim, na długości, co najmnij strfy zgrzwu. Podobni postępujmy przy łączniu kształtk siodłowych, gdzi po zdjęciu zwnętrzngo płaszcza oczyszczona powinna być powirzchnia rury politylnowj, do którj będzi przylgał lmnt grzwczy. Grubość warstwy utlnionj, która powinna być usunięta z rury wynosi 0,1mm. Owalizacja rur powinna być likwidowana przz stosowani uchwytów mocujących. Ich zadanim jst takż uniruchomini końców łączonych lmntów tak, by na kształtki, podczas zgrzwania, ni była wywirana żadna siła. Łączon lmnty powinny być zamocowan w uchwytach zarówno podczas zgrzwania, jak i w trakci chłodznia. Przd zamontowanim kształtk lktrooporowych nalży oczyścić wwnętrzn ich powirzchni przy użyciu takich samych matriałów jak przy zgrzwaniu doczołowym. Procdura zgrzwania lktrooporowgo Paramtry zgrzwania lktrooporowgo są wprowadzan do zgrzwarki w zalżności od typu urządznia. Istniją w tym zakrsi następując możliwości ustawiania paramtrów zgrzwania: automatyczni, na podstawi pomiaru oporności uzwojnia kształtki, poprzz ich odczytani za pomocą lktroniczngo czytnika z kodu paskowgo na kształtc lub z karty magntycznj, ręczni, poprzz kodowani urządznia (wprowadzani danych dotyczących napięcia i czasu zgrzwania). Po przygotowaniu lmntów i urządznia, procdura zgrzwania objmuj następując czynności: ustalni paramtrów zgrzwania zgodni z instrukcją producnta urządznia kontrolno-zasilającgo, w przypadku zgrzwania automatyczngo wykonani działań okrślonych w instrukcji obsługi urządznia, kontrola przbigu procsu zgrzwania, pozostawini złącza w uchwytach do czasu jgo wystudznia. Chłodzni złącza powinno odbywać się w sposób naturalny. Zabronion jst jgo przyspiszani poprzz np. polwani wodą, wntylowani itp. Po ochłodzniu złącza, mogą być usunięt uchwyty mocując. 16

18 RC MULTIsaf i RC MAXIprotct Sprzęt do zgrzwania lktrooporowgo Sprzęt do zgrzwania lktrooporowgo powinin posiadać aktualną kalibrację i dopuszczni do stosowania oraz musi być dostosowany do charaktrystyk tchnicznych kształtk i systmu, w jakim on pracują. rurgaz ofruj do sprzdaży kształtki lktrooporow przystosowan do zgrzwark stałonapięciowych lub wilofunkcyjnych. Przykładowy zstaw do zgrzwania lktrooporowgo objmuj: urządzni kontrolno - zasilając, urządzni mocując, zstaw skrobaków do rur piła lub nóż do cicia rur, gnrator prądu, urządzni dociskow (przy zgrzwaniu kształtk siodłowych), namiot ochronny, środki do czyszcznia wwnętrznych powirzchni kształtk. Kontrola jakości połączń Wszystki połącznia zgrzwan lktrooporowo powinny podlgać kontroli wizualnj. W przypadku kształtk mufowych, po obu stronach kształtki, na rurz powinny być widoczn ślady usunięcia warstwy utlnionj (na całym obwodzi). Podobni, w przypadku kształtk siodłowych, na rurz powinny być widoczn ślady usuwania warstwy utlnionj - równomirn na całym obwodzi siodła. Na końcach kształtki ni powinny znajdować się ślady wycików stopiongo politylnu. Na rurz w pobliżu siodła ni powinny znajdować się pęknięcia, rysy lub zgrubinia. Jżli kształtka jst wyposażona w wskaźniki, ich pozycja po zakończniu zgrzwania powinna być zgodna z wymogami producnta. Połączni powinno wykazywać brak dfktu niwspółosiowości zgrzanych lmntów. 17

19 Właściwości Stosowani ochronnych nasuwk trmokurczliwych RC MAXIprotct Do zabzpiczania rur RC MAXIprotct z taśmą dtkcyjną w mijscu wykonywania połączń mają zastosowani nasuwki trmokurczliw PE-X z kljm trmotopliwym, wykonan z politylnu PE-HD siciowango radiacyjni. Dzięki tmu posiadają on pamięć kształtu, co w połączniu z warstwą klju nanisioną na obu końcach nasuwki gwarantuj po obkurczniu płną szczlność i zabzpiczni o bardzo wysokich paramtrach wytrzymałościowych. Nasuwki trmokurczliw zapwniają ochronę złącza przd wilgocią oraz korozją taśmy dtkcyjnj. Są odporn na prominiowani UV oraz czynniki agrsywn. Końc nasuwk są fazowan, co zabzpicza j przd odrwanim od rury w trakci ruchu w grunci i zapobiga wywijaniu się krawędzi podczas obkurczania. Wyroby posiadają crtyfikat nr A potwirdzający ich zgodność z normą EN 489:2009, okrślającą wymagania, co do odporności na obciążnia od gruntu. Badania przprowadzono w Frnwärm-Forschungsinstitut w Hannovrz. Montaż nasuwk trmokurczliwych na złączach rur RC MAXIprotct Wymagan narzędzia: Do obkurczania nasuwk trmokurczliwych potrzbny jst palnik na gaz propan-butan lub dmuchawa na gorąc powitrz, zdoln ogrzać nasuwkę do tmpratury powyżj +120 C. Łączni taśmy dtkcyjnj moż odbywać się przz lutowani lub zaprasowani. Przygotowując rury do wykonania zgrzwu doczołowgo nalży odmirzyć i zaznaczyć linią na obu końcach rur wymaganą długość do umiszcznia ich w szczękach zgrzwarki. Następni zdjąć zwnętrzną warstwę osłonową rury do oznaczonj linii, stosując do tgo spcjalny przyrząd. Ostrz zdziraka powinno być ustawion na grubość warstwy ochronnj. Jgo konstrukcja zabzpicza przd uszkodznim przwodu główngo. Ni nalży stosować do tgo clu innych narzędzi tnących, któr mogą spowodować nacięci powirzchni rury przwodowj. Sprawdzić długość odsłoniętych fragmntów łączonych rur i porównać j z długością wybranj nasuwki trmokurczliwj, którj wymiar musi być większy niż odsłoniętj części przwodu o min. 10 cm. Wybrać odpowidnią nasuwkę trmokurczliwą dopasowaną do danj śrdnicy rury i nasunąć ją na odcink przwodu poza strfę zgrzwu doczołowgo. Przygotować końc rur do zgrzwania doczołowgo i wykonać zgrzw zgodni z procdurą. Pozostawić przwód do ostygnięcia. Połączyć odcinki taśmy dtkcyjnj poprzz lutowani lub zaprasowani, w clu umożliwinia późnijszj lokalizacji przwodu. Montaż osłony trmokurczliwj. Nalży przmiścić nasuwkę trmokurczliwą w mijsc zgrzwu i łącznia taśmy dtkcyjnj i umiścić ją współśrodkowo tak, aby pokryła w całości odsłonięt z warstwy ochronnj powirzchni rur. Końc nasuwki muszą zachodzić na izolowaną część przwodu, symtryczni z każdj strony min. 5 cm. Ustawić tmpraturę płominia lub dmuchawy na +120 C. Rozpocząć obkurczani od środka. Nasuwkę ogrzwać dookoła, starając się uzyskać równomirny skurcz. Środkowa część musi obkurczyć się i ściśl przylgnąć do powirzchni rury. Nasuwkę podgrzwać równomirni, cały czas poruszając źródłm cipła po powirzchni dbając, aby ni spowodować mijscowych przgrzań. Prowadzić dalsz obkurczani kirując się od środka do brzgów wyrobu. Po zakończniu obkurczania po obu końcach powinin wypłynąć klj z środka nasuwki. Klj tn zabzpicza izolowan złącz przd wilgocią i korozją. Pozostawić izolowany przwód do całkowitgo ostygnięcia. Rys. Schmat montażu nasuwki trmokurczliwj 18

20 Właściwości Usuwani zwnętrzngo płaszcza z rur RC MAXIprotct PE/PP Narzędzi do usuwania zwnętrzngo płaszcza z rur RC MAXIprotct PE/PP - Instrukcja użytkowania Uniwrsalny nóż obrotowy umożliwia usunięci zwnętrzngo płaszcza ochronngo, w clu przygotowania rury przwodowj do wykonania zgrzwu doczołowgo lub lktrooporowgo. Procdura posługiwania się narzędzim jst następująca: 1. Ustawiamy pokrętłm głębokość nacięcia (równą grubości płaszcza na rurz - zakrs głębokości wynosi 0-5 mm). 2. Wciskamy końcówkę tnącą pod płaszcz zwnętrzny - prostopadl do czoła rury. 3. Dociskając kciukim wystający język nad górną częścią narzędzia, jdnoczśni chwytamy drugą ręką za rękojść i dociskamy w dół, aby spowodować obrót rolki zębatj i przsunięci całgo narzędzia wzdłuż osi rury. W tn sposób dokonujmy rozcięcia płaszcza. Czynność tę kontynuujmy rozcinając płaszcz na długości umożliwiającj założni szczęk zgrzwarki lub kształtki lktrooporowj. 4. Po rozcięciu płaszcza na odpowidnij długości zatrzymujmy narzędzi i bz wyjmowania spod płaszcza obracamy w kirunku prostopadłym do osi rury. 5. Następni kontynuujmy rozcinani płaszcza jak dotychczas, lcz po obwodzi rury, aż do momntu całkowitgo odcięcia fragmntu płaszcza. 6. Po zdjęciu fragmntu płaszcza przystępujmy do standardowgo oczyszcznia powirzchni na końcu rury w clu wykonania zgrzwu. Uwaga: Dla rur RC MAXIprotct PP do gazu uzyskaliśmy aprobatę tchniczną nr at/ w. I/2015, w myśl zapisów którj istnij możliwość zgrzwania doczołowgo tych rur, bz zdjmowania płaszcza ochronngo z polipropylnu. 19