Rewolucja. w wypowiedzeniach

Transkrypt

1 Rewolucja w wypowiedzeniach umów o pracę nowości w kodeksie pracy błędy szefa, na które można powołać się w sądzie na jakie pieniądze można liczyć czy trzeba pracować do ostatniego dnia DZIENNIK GAZETA PRAWNA poleca 2/2016

2

3 Rewolucja w wypowiedzeniach umów o pracę nowości w kodeksie pracy błędy szefa, na które można powołać się w sądzie na jakie pieniądze można liczyć czy trzeba pracować do ostatniego dnia

4 Rewolucja w wypowiedzeniach umów o pracę Adres redakcji: Warszawa, ul. Okopowa 58/72, Autor: Ewa Drzewiecka Redaktor merytoryczny: Rafał Drzewiecki Redaktor prowadzący: Renata Krasowska-Kłos Korekta: Mirosława Jasińska-Nowacka Projekt graficzny okładki: Kinga Pisarczyk Projekt graficzny środków i DTP: Paweł Żurawski Biuro Obsługi Klienta: Warszawa, ul. Okopowa 58/72, tel , , , bok@infor.pl Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. Wydanie I/2016, luty 2016 r. ISBN Druk: Drukarnia TINTA

5 SPIS TREŚCI Spis treści Wstęp...4 ROZDZIAŁ 1. Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę... 5 ROZDZIAŁ 2. Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika...16 WZÓR ZŁOŻENIA WYPOWIEDZENIA UMOWY O PRACĘ WZÓR WYPOWIEDZENIA UMOWY O PRACĘ SKŁADANEGO PRZEZ PRACOWNIKA I POTWIERDZENIA JEGO ODEBRANIA...18 WZÓR OŚWIADCZENIA O WYCOFANIU WYPOWIEDZENIA UMOWY O PRACĘ...19 WZÓR O UCHYLENIU SIĘ OD SKUTKÓW SWOJEGO OŚWIADCZENIA WOLI O ROZWIĄZANIU UMOWY O PRACĘ...20 ROZDZIAŁ 3. Sytuacja pracownika w okresie wypowiedzenia ROZDZIAŁ 4. Wypowiedzenie umowy na okres próbny...31 ROZDZIAŁ 5. Wypowiedzenie umowy na czas określony ROZDZIAŁ 6. Wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony...40 ROZDZIAŁ 7. Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem ROZDZIAŁ 8. Obowiązki pracodawcy po rozwiązaniu umowy o pracę ROZDZIAŁ 9. Wypowiedzenie zmieniające (wypowiedzenie warunków pracy lub płacy)...60 ROZDZIAŁ 10. Przepisy prawne

6 Rewolucja w wypowiedzeniach umów o pracę Wstęp Nowelizacja przepisów o umowach terminowych, która wchodzi w życie 22 lutego 2016 r., wprowadzi także nowe zasady wypowiadania umów o pracę. Najważniejsza zmiana to jednolity sposób liczenia okresów wypowiadania zarówno dla kontraktów na czas określony, jak i nieokreślony. Zrezygnowano także z ograniczenia wypowiadania umów na czas określony. Będzie też można wypowiadać umowy krótsze niż 6 miesięcy. Nowe rozwiązania zaczną dotyczyć także umów na zastępstwo. Będzie się je wypowiadać według takich zasad, jak umowy na czas określony, a nie odrębnych, jak do tej pory. Nie wprowadzono natomiast zmiany na korzyść pracowników polegającej na obowiązku uzasadniania wypowiedzenia przez pracodawcę. Tak jak dotychczas szef będzie uzasadniał zwolnienie za wypowiedzeniem jedynie, gdy będzie je wręczał zatrudnionym bezterminowo. Tym wszystkim zmianom towarzyszą skomplikowane zasady w okresie przejściowym. W opracowaniu omawiamy najważniejsze kwestie dotyczące wypowiedzeń i wyjaśniamy na konkretnych przykładach najczęściej pojawiające się wątpliwości. 4

7 1ROZDZIAŁ Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę Wypowiedzenie jest oświadczeniem jednej ze stron umowy o pracę, które powoduje jej rozwiązanie z upływem okresu wypowiedzenia. Umowę może wypowiedzieć zarówno pracownik, jak i pracodawca. Przepisy prawa pracy niejednolicie kształtują zasady wypowiadania umów o pracę. Tryb wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy i od tego, kto ją wypowiada. Pisemna forma Kodeks pracy wyraźnie przewiduje, że wypowiedzenie musi nastąpić na piśmie (art. 30 par. 3 k.p.). Formą pisemną jest odręczne pismo, wydruk zawierający własnoręczny podpis albo oświadczenie złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem WAŻNE Wypowiedzenie wysłane faksem, jako SMS czy jest niepoprawne. Nie jest jednak nieważne. Oznacza to, że pracownik, który je podważa, musi pozwać pracodawcę do sądu. elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu (art. 78 par. 2 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Nie jest nią natomiast SMS, oświadczenie wysłane faksem lub zwykły (uchwała SN z 2 października 2002 r., III PZP 17/02, OSNAPiUS 2003, nr 20, poz. 481). Niepoprawna jest też ustna informacja o zwolnieniu. Konsekwencje niezachowania pisemnej formy różnią się w zależności od tego, czy umowę wypowiada pracodawca, czy pracownik. W przypadku pracownika nie powoduje dla niego żadnych ujemnych skutków. Może się jedynie wiązać z wątpliwościami, czy rzeczywiście dokonał wypowiedzenia. W takiej sytuacji dowód, że wypowiedzenie nastąpiło, obciąża pracodawcę. Z kolei wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę w innej formie niż pisemna jest niezgodne z przepisami i pracownik może skutecznie się odwołać do sądu pracy. Pisemnej formy wypowiedzenia nie zastępuje świadectwo pracy. Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę wymaga złożenia, choćby naruszającego prawo, oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy (wyrok SN z 20 listopada 2014 r., I PK 88/14). 5

8 Rewolucja w wypowiedzeniach umów o pracę Data złożenia Data ma istotne znaczenie dla pracownika. Od tego momentu biegnie okres wypowiedzenia. Kodeks pracy nie określa, kiedy wypowiedzenie można uznać za złożone. Uważa się, że odpowiedzi należy szukać w przepisach kodeksu cywilnego dotyczących składania oświadczeń woli. Wynika z nich, że wypowiedzenie umowy o pracę jest złożone wówczas, gdy doszło do adresata w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z jego treścią. Datą złożenia wypowiedzenia nie jest data wskazana w piśmie skierowanym do pracownika, stempla pocztowego czy przygotowania pisma o wypowiedzeniu. Istotne jest, aby pracodawca złożył oświadczenie w taki sposób, żeby pracownik miał możliwość zapoznania się z jego treścią, a nie czy faktycznie się z nią zapoznał. Nie ma znaczenia odmowa przyjęcia przez pracownika pisemnego oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę (wyrok SN z 14 stycznia 2011 r., II PK 157/10). Przy doręczaniu oświadczenia o wypowiedzeniu pocztą obowiązują następujące zasady: 99 doręczenie pisma dorosłemu domownikowi pracownika stwarza domniemanie, że pismo zostało doręczone adresatowi. Pracownik może jednak wykazać, że domownik nie przekazał mu listu i w związku z tym nie mógł zapoznać się z jego treścią; 99 jeżeli pracownik zmienił adres zamieszkania i nie powiadomił o tym pracodawcy, wypowiedzenie przesłane na adres dotychczasowy uznaje się za doręczone. Jeżeli jednak pracodawca wie, że podwładny czasowo przebywa w innym miejscu, wówczas wysłanie zwolnienia na adres stałego miejsca zamieszkania pracownika i brak odbioru nie oznaczają doręczenia (wyrok SN z 19 października 1976 r., I PR 125/76, niepublikowany); 99 skuteczne doręczenie wypowiedzenia ma miejsce również wtedy, gdy pracownik, mając realną możliwość zapoznania się z jego treścią, celowo unika odbioru (wyrok SN z 11 grudnia 1996 r., I PKN 36/96, OSNAPiUS 1997, nr 14, poz. 251). W orzeczeniu mowa jest o unikaniu odbioru. Wynika z tego, że odmowa podjęcia przesyłki zawierającej wypowiedzenie skutkuje uznaniem wypowiedzenia za złożone. Jednak w innych orzeczeniach Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził, że możliwość zapoznania się pracowni- WAŻNE Jeżeli pracownik zostanie zwolniony ustnie i nie odwoła się we właściwym terminie do sądu pracy, to wypowiedzenie mimo że niezgodne z przepisami będzie skuteczne i angaż się rozwiąże (wyrok SN z 24 marca 1999 r., I PKN 631/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 381, wyrok SN z 24 sierpnia 2010 r., I PK 55/10). 6

9 ROZDZIAŁ 1. Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę WAŻNE Do uznania wypowiedzenia za złożone wystarczy, że pracownik miał możliwość się z nim zapoznać, nie jest konieczne rzeczywiste zapoznanie. ka z treścią oświadczenia odnosi się do konkretnego oświadczenia przesłanego do określonego adresata. Nie można wymagać od pracownika przejawiania aktywności w poszukiwaniu możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia woli pracodawcy ani też żądać, by pracownik przebywał w domu, oczekując na pismo pracodawcy o wypowiedzeniu (wyrok SN z 6 października 1998 r., I PKN 369/98, OSNAPiUS 1999, nr 21, poz. 686). Podobne stanowisko SN zajął w wyroku z 18 listopada 1999 r. (I PKN 375/99, OSNAPiUS 2001, nr 7, poz. 227). Sąd uznał, że podjęcie przez pracownika awizo nie jest równoznaczne z dojściem do niego oświadczenia o wypowiedzeniu w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią. W ocenie SN okoliczność taka zachodzi dopiero w chwili, gdy w toku zwykłych czynności pracownik uzyskuje możliwość zapoznania się z treścią przesyłki. Wówczas powtórne awizowanie oznacza skuteczne doręczenie pisma. Odmowa odbioru czy nieodebranie pisma z placówki pocztowej mimo dwukrotnego awizowania nie mają wpływu na skutek złożenia oświadczenia woli, gdyż awizowanie oznacza możliwość zapoznania się adresata z treścią pisma zawartego w przesyłce. Jednakże niezbędne jest stwierdzenie, iż pracownik mógł się zapoznać z treścią tego oświadczenia. Konieczne jest zatem wykazanie, że zaistniała taka sytuacja, w której było możliwe rzeczywiste zapoznanie Sposoby wręczenia wypowiedzenia Sposób Skuteczny odbiór Uwagi Wezwanie pracownika i wręczenie pisma przez osobę upoważnioną List polecony za potwierdzeniem odbioru (z żółtą zwrotką) Sama możliwość odebrania pisma Możliwość odebrania pisma przez pracownika czy dorosłego domownika. Pracownik ma możliwość odebrania pisma, jeżeli otrzymał awizo Potwierdzenie odbioru wypowiedzenia przez pracownika nie jest niezbędne. Pracownik może odmówić przyjęcia wypowiedzenia, ale nie wpływa to na skuteczność doręczenia, jeżeli miał możliwość zapoznania się z pismem Jeżeli pracownik będzie unikał odebrania pisma, to i tak zostanie ono uznane za skutecznie doręczone, chyba że adresat udowodni, że nie miał możliwości go odebrać, np. przebywał w szpitalu 7

10 Rewolucja w wypowiedzeniach umów o pracę SKUTECZNE WRĘCZENIE WYPOWIEDZENIA Kadrowa z pracownikiem administracji chciała wręczyć pisemne wypowiedzenie pracownikowi. Ten pisma nie przyjął i poszedł na zwolnienie. Czy uniknął zwolnienia? NIE Pracownik miał możliwość odebrania pisma zawierającego wypowiedzenie, ale z niej nie skorzystał. Doszło więc do skutecznego doręczenia zwolnienia. Nie ma znaczenia, że podwładny nie podpisał kopii zwolnienia dla pracodawcy. Podpis jest jedynie dowodem doręczenia. W razie jego braku firma może w inny sposób dowieść, że pracownik miał możliwość zapoznania się z pismem pracodawcy. Świadkami próby wręczenia wypowiedzenia była kadrowa i pracownik administracji. Formalnie podwładny poszedł na zwolnienie następnego dnia już po otrzymaniu wypowiedzenia, w tym przypadku nie podlega więc ochronie. ZAPOZNANIE Z OŚWIADCZENIEM WOLI Czy wysłanie pocztą wypowiedzenia o pracę zawsze jest skuteczne? NIE 26 marca pracodawca wysłał pracownikowi wypowiedzenie umowy o pracę. Pracownik od 27 marca do 30 marca przebywał poza swoim miejscem zamieszkania, a 31 wrócił do domu w godzinach wieczornych i nie widział awizowanej przesyłki w skrzynce pocztowej. Od 1 kwietnia był niezdolny do pracy w związku z wypadkiem, którego doznał. W ocenie SN pracownik nie mógł zapoznać się z oświadczeniem woli pracodawcy o wypowiedzeniu mu umowy przed 1 kwietnia. Natomiast po 1 kwietnia bieg okresu wypowiedzenia nie mógł się rozpocząć z uwagi na jego usprawiedliwioną nieobecność w pracy. się adresata z treścią oświadczenia woli, a nie doszło do tego zapoznania z woli adresata (wyrok SN z 20 listopada 2014 r., I PK 88/14). Treść pisma Wypowiedzenie pracodawcy musi zawierać: oznaczenie pracodawcy i pracownika, oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy, dokładne określenie umowy, która jest wypowiadana, przyczynę wypowiedzenia, jeżeli zwalniany jest zatrudniony na czas nieokreślony, pouczenie pracownika o prawie odwołania do sądu pracy, podpis osoby uprawnionej do reprezentowania pracodawcy przy wypowiadaniu umów. 8