Rewitalizacja SUBPROJECT. Rewitalizacja zdegradowanych terenów poprzemysłowych: określenie metod i wyznaczanie operatorów zarządzających gruntami

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rewitalizacja SUBPROJECT. Rewitalizacja zdegradowanych terenów poprzemysłowych: określenie metod i wyznaczanie operatorów zarządzających gruntami"

Emilia Górecka
7 lat temu
Przeglądów:

1 SUBPROJECT Rewitalizacja zdegradowanych terenów poprzemysłowych: określenie metod i wyznaczanie operatorów zarządzających gruntami

2 Tereny poprzemysłowe W centralnej części Województwa Śląskiego szacuje się: około 800 terenów poprzemysłowych Około 500 składowisk odpadów Według danych GUS (2004) około ha zanieczyszczone tereny około ha powierzchnia składowisk odpadów Około 7700 ha zdegradowanych i zanieczyszczonych terenów powinno być rekultywowane

3 PARTNERZY PROJEKTU: REGION NORD PAS DE CALAIS PÓLNOCNA NADRENIA WESTFALIA WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE

4 Strona francuska: SKŁAD GRUPY ROBOCZEJ: Marc Kaszyński Dyrektor EPF ( Etablissement Public Foncier Nord-Pas de Calais Colette Flament - EPF Sekretarz Generalny Friderique Briquet EPF Katarzyna Czernicka EPF Strona niemiecka: Rolf Heyer - LEG Stadtentwicklung GmbH&Co.KG, Dortmund Nikolaus Wiesenberger Ministerium für Bauen und Verkehr des landes Nordrhein- Westfalen, Dusseldorf Strona polska: Tadeusz Adamski Dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej Urzędu Marszałkowskiego Jerzy Ziora Wydział Polityki Gospodarczej Urzędu Marszałkowskiego Robert Orpych - Wydział Polityki Gospodarczej Urzędu Marszałkowskiego Bogusława Kruczek - Wydział Polityki Gospodarczej Urzędu Marszałkowskiego Jolanta Kwapisz Ministerstwo Środowiska Rewitalizacja

5 CELE PROJEKTU: Celem projektu jest umożliwienie partnerom wymiany doświadczeń oraz analiza różnic oraz podobieństw pomiędzy trzema strategiami. Propozycja rozwiązań w zakresie wprowadzenia polityki dotyczącej rewitalizacji zdegradowanych terenów poprzemysłowych w Polsce bazującej na doświadczeniach francuskich i niemieckich. Analiza warunków utworzenia publicznego regionalnego operatora zarządzającego gruntami, którego celem będzie nabycie terenu i jego rewitalizacja zgodnie z wytycznymi UE w zakresie wolnej konkurencji, a także nadanie nowego znaczenia pojęciu partnerstwa publiczno-prywatnego. Umożliwienie francuskim i niemieckim partnerom wyznaczenia perspektyw nowych zadań dla operatorów gruntami funkcjonującymi na ich terenie.

6 PRZEBIEG: W ramach realizacji projektu zorganizowano następujące warsztaty robocze: września 2005 r. - Lille grudnia 2005 r. Katowice marca 2006 Gelsenkirchen czerwiec 2006 Warszawa wrzesień Dusseldorf grudzień Morsko

7 TEMATYKA: problematyka instytucji zdolnej do pełnienia funkcji operatora publicznego oraz rola i struktura przykładowych instytucji spełniających funkcje operatorów w krajach zachodnich: EPF - Francja, LEG Niemcy aspekty finansowe i prawne zagospodarowania terenów poprzemysłowych w regionach partnerskich analiza aktów prawnych obowiązujących w Polsce odniesionych do uwarunkowań prawnych obowiązujących aktualnie w UE, związanych z tematyką realizowanego projektu przykłady zagospodarowania terenów poprzemysłowych w trzech regionach partnerskich, Problemy związane z obrotem nieruchomościami oraz możliwością zwolnień z podatku od nieruchomości Wstępne koncepcje funkcjonowania operatora regionalnego w warunkach polskich.

8 Porównanie doświadczeń w zakresie rewitalizacji terenów poprzemysłowych Morfologia i geografia terenów typu brownfield Własność postindustrialnych terenów Rola władzy publicznej NRW Tereny postindustrialne o dużych powierzchniach duże podmioty industrialne usytuowane w dużych miastach Prywatni właściciele Region NRW aktor kluczowy NPdC Postindustrialne tereny znajdują się poza dużymi miastami Firma publiczna (Charbonnages de France Państwo i region muszą współpracować Województwo Śląskie Postindustrialne tereny znajdują się w większości w granicach dużych miast Struktura własnościowa zróżnicowana i nieuregulowana. Dominuje własność Skarbu Państwa Brak uregulowań prawnych w zakresie współpracy państwa i regionu. Natura publicznego operatora LEG koncentruje się na wielu funkcjach (operator ziemski, menadżer projektu, odpowiedzialny za oczyszczenie gleby, rozwój, planowanie miasta i jest operatorem nieruchomości) EPF rola bezwarunkowa bez prac planowania i rozwoju Brak operatora publicznego. Przypuszczalnie będzie to model zbliżony do modelu francuskiego. Rozważa się dwie wersje: utworzenie nowej instytucji przekazanie praw istniejącej już instytucji.

9 Finansowanie polityki dot. zdegradowanych terenów poprzemysłowych w regionie Nord-Pas de Calais pomiedzy 1984 a 2006 (w mln Euro) Okres kontraktu Państwo Region Nord Pas de Calais Unia Europejska Razem 1984/ / / /

10 Źródła finansowania procesów rewitalizacji realizowanych przez EPF (w mln euro) 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 74,139 40,650 32,090 9,627 16,045 6,418 23,823 9,643 0,024 41,079 17,453 12,343 4,581 5,126 1, Total EU FEDER State Region Nord Pas de Calais Local comunities Other

11 Łączna powierzchnia zrewitalizowanych terenów poprzemysłowych CPER przez EPF w latach hectares 1,546 Cost/sqm (EURO) TOTAL 2, , ,5

12 NORTH- RHINE WESTPHALIA - yearly investments (euro)

13 NORTH- RHINE WESTPHALIA sources of financing cities land Selling sites UE + central state

14 Anna-Gelände in Alsdorf

15 Wohnungsbau auf dem Anna- Gelände in Alsdorf

16 Landschaftspark Duisburg-Nord

17 Zollverein XII in Essen

18 Graf Bismarck in Gelsenkirchen

19 Wissenschaftspark in Gelsenkirchen

20 WSTĘPNA KONCEPCJA FUNKCJONOWANIA OPERATORA REGIONALNEGO W WARUNKACH POLSKICH Biorąc pod uwagę wymagany zakres kompetencji oraz aktualne polskie uwarunkowania prawne i finansowe, funkcję operatora regionalnego może pełnić jednostka budżetowa województwa (na podstawie Ustawy z dnia 26 listopada 1998r. o finansach publicznych - tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 15 poz.148).

21 Argumentami za takim rozwiązaniem są: brak konieczności wprowadzania zmian w polskim ustawodawstwie, łatwość utworzenia jednostki decyzją sejmiku województwa, możliwość nabywania i zbywania nieruchomości w imieniu i na rzecz województwa, możliwość korzystania z dotacji pochodzących ze środków publicznych, możliwość pełnienia funkcji beneficjenta w staraniach o dotacje z UE, silny związek z samorządem zapewniający realizację jego polityki.

22 W pierwszym okresie funkcjonowania działalność operatora (jednostki budżetowej) winna koncentrować się na realizacji (wdrażaniu) Wojewódzkiego programu przekształceń terenów poprzemysłowych i zdegradowanych, w tym: aktualizacji wojewódzkiej bazy terenów poprzemysłowych, sukcesywnej waloryzacji i klasyfikacji terenów, nabywaniem terenów przeznaczonych do rekultywacji, przygotowaniu projektów rekultywacji dla wybranych terenów, wraz z koncepcją ich zagospodarowania, zdobywaniem środków finansowych na rekultywację, przeprowadzeniem rekultywacji, zbywaniem terenów zrekultywowanych.

23 Formułę jednostki budżetowej można potraktować jako wyjściową, z możliwością jej przekształcenia (bądź zastąpienia) przez podmiot wyposażony w szersze kompetencje, co jednak wymaga odpowiednich zmian w polskim systemie prawnym.

24 WNIOSKI Z PROJEKTU 1. Aby doprowadzić do skutecznego modelu zarządzania procesem rewitalizacji terenów poprzemysłowych w Polsce potrzebne są zmiany ustawowe np. Ustawa o rewitalizacji terenów poprzemysłowych. 2. Należy dokonać oceny terenów poprzemysłowych w całym kraju pod kątem ich: a) zagrożenia ekologicznego i zdrowotnego, (możliwości pozostawienia naturalnym procesom rewitalizacyjnym lub nie). b) powtórnego wykorzystania - gospodarczego - innego (na cele mieszkaniowe, kulturowe, rekreacyjne, itp.) 3. Należy preferować takie rozwiązania, które pozwolą ma rozwiązania problemów rewitalizacji w oparciu o system rynkowy na zasadach komercyjnych. Wyłącznie w przypadkach braku takiej możliwości, wynikającej z uwarunkowań ekonomicznych, obowiązki w tym zakresie winny przejąć władze publiczne, zdolne do wykorzystania na ten cel środków publicznych. 4. Podmiot pełniący funkcję publicznego operatora na początku procesu musi mieć wyselekcjonowaną listę projektów do realizacji.

25 WNIOSKI Z PROJEKTU (cd) Rewitalizacja 5. Władze publiczne (samorządowe) powinny mieć możliwość powoływania, wyposażania i finansowania podmiotów publicznych zdolnych do pełnienia funkcji operatorów do spraw zarządzania procesem rewitalizacji terenów poprzemysłowych. Operatorzy ci nie mogą być aktywni na rynku komercyjnym. 6. Podjęcie działań przez operatora na konkretnym terenie wymaga udokumentowania jego prawa do władania całym tym terenem. Przeniesienie tego prawa dla terenów, które są własnością państwa lub innych właścicieli publicznych winno się odbywać po minimalnych kosztach (za przysłowiowe 1 euro). Jednak przychody ze sprzedaży tych gruntów z przeznaczeniem na cele komercyjne winne być zwracane tym właścicielom (po uwzględnieniu kosztów procesu rewitalizacji) 7. Podmiot pełniący funkcję publicznego operatora regionalnego winien być, przynajmniej na początku swej działalności, finansowany z budżetu państwa (lub państwowych funduszy celowych) oraz z budżetu województwa, jak również mieć możliwość uzyskania środków z odpowiednich funduszy UE.

26 WNIOSKI Z PROJEKTU (cd) 8. Operator publiczny musi posiadać kompetencje do przeprowadzenia wszystkich wymaganych etapów rewitalizacji. 9. Należy założyć, że nie każdy proces rewitalizacji przyniesie w końcowym rozliczeniu dodatni bezpośredni wynik ekonomiczny (nawet po uwzględnieniu dotacji ze środków publicznych). W przypadku wyniku ujemnego różnica może być pokryta z zysków z innych projektów realizowanych przez operatora. 10. W przypadku uczestnictwa w procesie finansowania rewitalizacji obiektów poprzemysłowych mających walory zabytków kultury technicznej należy rozważyć pewne bodźce podatkowe dla inwestorów prywatnych ( np. w modelu niemieckim jest to możliwość pomniejszenia przez inwestora części jego zobowiązań podatkowych VAT). 11. Problemy podatkowe muszą być traktowane indywidualnie dla każdego projektu.

27 PRROJEKT POWINIEN BYĆ DALEJ KONTYNUOWANY NA TRZECH POZIOMACH Poziom operacyjny poprzez wspierania przez partnerów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w rewitalizacji określonych terenów (np. włączając w to Muzeum Śląskie). Na poziomie prawnym i technicznym poprzez wsparcie przy definiowaniu operatora publicznego i kreowaniu polityki publicznej w tym obszarze w Polsce. To działanie jest równoległe z rekomendacjami wynikającymi z raportu, co jest właśnie realizowane teraz. Kwestią publicznego operatora w Polsce będzie udział w szerszej sieci wspólnie z partnerami z nowych krajów członkowskich jaki ze starych krajów członkowskich UE.

28 Dziękuję za uwagę Tadeusz Adamski Dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej Urząd Marszałkowski Województwa Ślaskiego UL. 46 Ligonia Katowice tel: fax:

Podobne dokumenty

TERENY POPRZEMYSŁOWE I POGÓRNICZE. SKALA PROBLEMU. DOTYCHCZASOWE DZIAŁANIA I PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ.

TERENY POPRZEMYSŁOWE I POGÓRNICZE. SKALA PROBLEMU. DOTYCHCZASOWE DZIAŁANIA I PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ. Izabella Nawara-Słomska Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Katowice, 23 czerwca 2014 r. Skala problemu