Wstęp Opłaty i podatki ekologiczne w teorii ekonomii środowiska Pojęcie efektów zewnętrznych i ekologicznych kosztów zewnętrznych

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wstęp... 9. 1. Opłaty i podatki ekologiczne w teorii ekonomii środowiska... 11 1.1. Pojęcie efektów zewnętrznych i ekologicznych kosztów zewnętrznych"

Franciszek Smoliński
9 lat temu
Przeglądów:

1 Spis treści Wstęp Opłaty i podatki ekologiczne w teorii ekonomii środowiska Pojęcie efektów zewnętrznych i ekologicznych kosztów zewnętrznych Podatek Pigou i inne metody internalizacji ekologicznych kosztów zewnętrznych Jednolity podatek od emisji zanieczyszczeń Pytania i zagadnienia do dyskusji Opłaty i podatki ekologiczne jako instrumenty polityki ekologicznej Pojęcie, zasady i instrumenty polityki ekologicznej Pojęcie, klasyfikacja i funkcje opłat i podatków ekologicznych Opłaty i podatki ekologiczne a inne instrumenty polityki ekologicznej Opłaty i podatki ekologiczne a instrumenty regulacji bezpośredniej Opłaty i podatki ekologiczne a handel uprawnieniami do emisji Opłaty i podatki ekologiczne a subwencje ekologiczne Opłaty i podatki ekologiczne w kontekście wyboru efektywnych instrumentów ochrony środowiska Współistnienie opłat i podatków ekologicznych i innych instrumentów polityki ekologicznej Opłaty i podatki ekologiczne w systemie finansowania ochrony środowiska Przesłanki finansowania ochrony środowiska Fundusze celowe jako źródło finansowania ochrony środowiska aspekty teoretyczne Pytania i zagadnienia do dyskusji Ekologiczna reforma podatkowa i problemy związane ze stosowaniem opłat i podatków ekologicznych Koncepcja ekologicznej reformy podatkowej Problemy i zagrożenia związane z funkcjonowaniem opłat i podatków ekologicznych Opłaty i podatki_bartniczak, Ptak_Księga1.indb :03:16

Jednolity podatek od emisji zanieczyszczeń..................... 33 1.4. Pytania i zagadnienia do dyskusji.............................. 35 2.

2 6 Spis treści Wpływ na konkurencyjność i handel międzynarodowy Skutki dystrybucyjne Wydajność fiskalna opłat i podatków ekologicznych Koszty poboru opłat i podatków ekologicznych Regionalne zróżnicowanie opłat i podatków ekologicznych Pytania i zagadnienia do dyskusji Opłaty i podatki ekologiczne w państwach członkowskich Unii Europejskiej i w innych krajach Ochrona środowiska w prawie Unii Europejskiej Przepisy prawa Unii Europejskiej w zakresie opodatkowania ekologicznego Przegląd opłat i podatków ekologicznych stosowanych w krajach europejskich Opłaty i podatki ekologiczne a finansowanie ochrony środowiska w krajach europejskich Ekologiczne reformy podatkowe w krajach europejskich Pytania i zagadnienia do dyskusji Opłaty i podatki ekologiczne w Polsce Polska polityka w zakresie opłat i podatków ekologicznych Ogólna charakterystyka opłat i podatków ekologicznych stosowanych w Polsce Opłaty ekologiczne wykorzystywane w polskiej polityce ochrony środowiska Opłaty w ustawie Prawo ochrony środowiska Opłaty w ustawie Prawo wodne Opłaty w ustawie Prawo geologiczne i górnicze Opłaty w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych Opłaty w ustawie o ochronie przyrody Opłaty w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej Opłaty w ustawie o bateriach i akumulatorach Opłaty w ustawie o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Opłaty w ustawie o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji Opłaty w ustawie o substancjach zubożających warstwę ozonową Opłaty w ustawie Prawo energetyczne Opłaty w pozostałych ustawach Podatki o charakterze proekologicznym w Polsce Opłaty i podatki_bartniczak, Ptak_Księga1.indb :03:16

............................. 98 4. Opłaty i podatki ekologiczne w państwach członkowskich Unii Europejskiej i w innych krajach.............................. 99 4.1.

3 Spis treści Rola opłat i funduszy ekologicznych w polskim systemie finansowania ochrony środowiska Kierunki zmian obecnego systemu opłat i podatków ekologicznych w Polsce i kwestia ekologicznej reformy podatkowej Przykładowe zadania Pytania i zagadnienia do dyskusji Literatura Spis rysunków Spis tabel Indeks rzeczowy Opłaty i podatki_bartniczak, Ptak_Księga1.indb :03:16

8. Pytania i zagadnienia do dyskusji.............................. 251 Literatura........................................................... 254 Spis rysunków....................................................... 275 Spis tabel.

4 Opłaty i podatki_bartniczak, Ptak_Księga1.indb :03:16

5 Wstęp Przekazywany czytelnikowi podręcznik pt. Opłaty i podatki ekologiczne. Teoria i praktyka jest przede wszystkim odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie studentów różnych kierunków studiów na uporządkowaną wiedzę na temat zarówno teoretycznych, jak i praktycznych aspektów związanych z problematyką opłat i podatków ekologicznych. Celem podręcznika jest omówienie teoretycznych podstaw opłat i podatków ekologicznych, a także przedstawienie, w jaki sposób instrumenty te są wykorzystywane w praktyce. Szczególnie dużo uwagi poświęcono funkcjonowaniu opłat i podatków ekologicznych w Polsce. Czytelnik będzie mógł też porównać stosowane w Polsce instrumenty z opłatami i podatkami ekologicznymi funkcjonującymi w innych krajach (głównie w krajach Unii Europejskiej). Książka może służyć jako literatura uzupełniająca do takich przedmiotów, jak ekonomia środowiska czy finanse ochrony środowiska. Może być także pomocna dla pracowników przedsiębiorstw zajmujących się problematyką ochrony środowiska, zwłaszcza dla specjalistów zajmujących się obliczaniem należnych opłat za korzystanie ze środowiska. Podręcznik składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym wyjaśniono istotę ekologicznych kosztów zewnętrznych, będących jedną z przyczyn niedoskonałości rynku. Rozdział ten zawiera również obszerne omówienie koncepcji podatku Pigou, stanowiącej podstawę podatkowej metody internalizacji ekologicznych kosztów zewnętrznych. W tej części podręcznika została przedstawiona także koncepcja jednolitego podatku emisyjnego. W rozdziale drugim omówiono wybrane zasady i instrumenty polityki ekologicznej. Bardziej szczegółowo zostały potraktowane kluczowe z punktu widzenia celu podręcznika zagadnienia dotyczące definicji, funkcji i klasyfikacji opłat i podatków ekologicznych. W tej części podręcznika przedstawiono również na gruncie teoretycznym różnice między opłatami i podatkami ekologicznymi a innymi instrumentami służącymi ochronie środowiska, a także problematykę wykorzystania opłat i podatków ekologicznych w systemie finansowania celów z zakresu ochrony środowiska. W rozdziale trzecim omówiono teoretyczne podstawy koncepcji ekologicznej reformy podatkowej i związane z nią pojęcie podwójnej dywidendy. Dalsze rozważania poświęcone są zagrożeniom i przeszkodom związanym z funkcjonowaniem opłat i podatków ekologicznych oraz sposobom ograniczania negatywnych zjawisk związanych ze stosowaniem tych instrumentów ochrony środowiska. Zwraca się tu również uwagę, że opłaty i podatki ekologiczne nie mogą być traktowane jedynie jako instrumenty polityki ochrony środowiska. Konstrukcja i cele wyznaczane dani- Opłaty i podatki_bartniczak, Ptak_Księga1.indb :03:16

związanych z problematyką opłat i podatków ekologicznych.

6 10 Wstęp nom środowiskowym bowiem muszą w pewnym stopniu uwzględniać wymagania stawiane tradycyjnym opłatom i podatkom. Rozdział czwarty poświęcony jest m.in. przepisom prawa Unii Europejskiej regulującym zagadnienia z zakresu ochrony środowiska oraz przepisom mającym większy lub mniejszy wpływ na funkcjonowanie opłat i podatków ekologicznych w państwach członkowskich. Zawiera też omówienie doświadczeń krajów europejskich w zakresie wykorzystania opłat i podatków w ochronie środowiska, funkcjonowania funduszy celowych tworzonych w oparciu o wpływy z tytułu opłat ekologicznych oraz wdrażania zielonych reform podatkowych. Rozdział piąty zawiera szczegółową analizę istniejących w Polsce opłat i podatków ekologicznych oraz funduszy celowych zasilanych wpływami z tego typu instrumentów. Przedstawiono tu również pewne rekomendacje dla polskiej polityki ochrony środowiska w zakresie opłat i podatków ekologicznych. W rozdziale znajdują się liczne przykłady mające przedstawić czytelnikowi sposób obliczania wysokości opłat za korzystanie ze środowiska. Na uwagę zasługuje również fakt, że podsumowanie każdego rozdziału stanowią pytania i zagadnienia mające na celu sprawdzenie wiedzy, którą czytelnik powinien posiąść po zapoznaniu się z treścią danego rozdziału. Zakres czasowy analizy rozwiązań funkcjonujących w Polsce obejmuje lata Przegląd rozwiązań funkcjonujących w krajach europejskich został dokonany zasadniczo według stanu na 2008 r. Przy podawaniu stawek opłat i podatków obowiązujących w danym roku przyjęto, o ile nie określono inaczej, kursy opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, obowiązujące w pierwszym dniu roboczym października poprzedniego roku. Podręcznik uwzględnia stan prawny obowiązujący w Polsce na dzień 1 stycznia 2011 r. Intencją autorów było opracowanie takiej publikacji, której zawartość merytoryczna stanowiłaby niezbędne kompendium wiedzy o teorii i praktyce funkcjonujących opłat i podatków ekologicznych. Mamy nadzieję, że książka ta odegra taką rolę i spotka się z zainteresowaniem nie tylko studentów będących jej głównymi odbiorcami, ale również praktyków zajmujących się w swojej codziennej pracy problematyką opłat i podatków ekologicznych. Jelenia Góra, Wałbrzych, luty 2011 r. Autorzy Opłaty i podatki_bartniczak, Ptak_Księga1.indb :03:16

Podobne dokumenty

OCHRONA ŚRODOWISKA W POLSCE

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa przy wsparciu Euroregionu Nysa OCHRONA ŚRODOWISKA W POLSCE (aktualny