11.1. Wprowadzenie Ramy dla przedsibiorczoci
|
|
- Emilia Kowalik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 11.1. Wprowadzenie Zdaniem twórców strategii lizboskiej naley uzna znaczce moliwoci małych i rednich przedsibiorstw w kontekcie przystosowania si do potrzeb rynku, a take tworzenia nowych miejsc pracy. Potrzebna jest coraz wiksza liczba nowych, dobrze prosperujcych firm, które bd chciały czerpa korzyci z otwarcia rynku, a równie bd gotowe na podjcie twórczych i innowacyjnych przedsiwzi. Ogromne znaczenie ma w tym kontekcie rozwój przedsibiorczoci i innowacji, zarówno w zakresie nowego produktu czy usługi jak i organizacji przedsiwzicia. Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na symbioz midzy rozwojem przedsibiorczoci i innowacji w gospodarce opartej o wiedz, która stała si przesłaniem strategii lizboskiej. Ta symbioza ma zdaniem wielu autorów wpływ na wyniki ekonomiczne przedsibiorstwa. Dla uzyskania tego celu, przedstawione zostały rozwaania na temat czynników sprzyjajcych przedsibiorczoci i jej efektów. Z drugiej strony omówione zostały warunki, w których przedsibiorczo sprzyja innowacyjnoci jak równie zawarto najnowsze pogldy na temat moliwoci innowacyjnoci małych i rednich przedsibiorstw w wietle najnowszych metod ich pomiarów Ramy dla przedsibiorczoci Przedsibiorczo sama w sobie jest wieloaspektowym, złoonym zjawiskiem społeczno ekonomicznym. wiadczy o tym fakt, e do tej pory nie pojawiła si jedna, ogólnie przyjta definicja przedsibiorczoci. Najbardziej powszechne i 137
2 138 Przedsibiorczo i innowacje w polityce Unii Europejskiej istotne pogldy koncentruj si na dostrzeganiu nowych moliwoci ekonomicznych i w nastpstwie na wprowadzeniu nowych pomysłów w ycie na danym rynku. Std dla niniejszych rozwaa najblisza jest definicja przedsibiorczoci proponowana przez OECD. Przedsibiorcy s przyczynami zmiany i wzrostu w gospodarce rynkowej i mog działa na rzecz przyspieszenia, powstania, rozprzestrzeniania i stosowania innowacyjnych pomysłów. ( ) Przedsibiorcy nie tylko wyszukuj i identyfikuj potencjalne opłacalne moliwoci ekonomiczne, ale s gotowi podj ryzyko, eby sprawdzi, czy przeczucia ich nie zawiodły (Audretsch, 2003, s. 2). Jeeli dokonamy analizy rónych definicji przedsibiorczoci i wybierzemy wspólne elementy, to naley stwierdzi, e na istot tego pojcia składa si inwencja i innowacja. (szerzej zob.: Mikołajczyk, 2004, s. 25). Na pocztku rozwaa naley zwróci uwag na czynniki, które zdaniem UE maj wpływ na wiksz lub mniejsz przedsibiorczo. Pierwszy aspekt to wykorzystanie kreatywnoci i innowacji. Aby wej z produktami, czy usługami na istniejcy ju rynek, czy rywalizowa z konkurencj, czy zmieni lub stworzy nowy rynek potrzebna jest kreatywno i innowacje. Pomysł winien przerodzi si w sukces, std konieczna jest umiejtno połczenia kreatywnoci bd innowacji z zarzdzaniem. Naley równie zoptymalizowa rozwój firmy we wszystkich fazach cyklu jej ycia, a wiec: tworzenia, startu, kontynuacji działania, ekspansji, przejcia, wycofania z rynku. Drugi aspekt tego pojcia to sylwetka przedsibiorcy. Stanowi oni bardzo rónorodn grup, pochodzc z rónych grup społecznych, ale istniej równie pewne cechy wspólne, do których mona zaliczy: gotowo do podejmowania ryzyka, pragnienie niezalenoci a take samorealizacji. Wanym, trzecim z kolei elementem jest miejsce wystpowania przedsibiorczoci. Otó przedsibiorczo pojawia si w kadym sektorze oraz rodzaju działalnoci. Dotyczy zarówno osób działajcych w firmie jednoosobowej, jak i pracujcych w firmach wieloosobowych we wszystkich cyklach ycia przedsibiorstwa. Jest ona istotna dla przedsibiorstw cechujcych si rón form własnoci (firma rodzinna, przedsibiorstwo pastwowe, firmy notowane na rynkach giełdowych i pozagiełdowych, organizacje typu non-profit). Do najistotniejszych efektów przedsibiorczoci zalicza si (szerzej zob.: Entrepreneurship, 2003, s. 7): tworzenie nowych miejsc pracy. Z bada wynika, e nowe i małe firmy, a nie due, w coraz wikszym stopniu przyczyniaj si do powstawania nowych miejsc pracy. Std wzrost przedsibiorczoci w tych firmach powoduje spadek poziomu bezrobocia;
3 Boena Mikołajczyk 139 pojawienie si presji konkurencyjnoci. Załoenie firmy, czy zmiana profilu ju istniejcej, a wic nowe inicjatywy gospodarcze, podnosz efektywno gospodarowania, a równie zmuszaj inne firmy do poprawy swej kondycji finansowej dziki wprowadzaniu innowacji. Zwikszone efekty działalnoci firmy, niezalenie od tego, czy bd wynika ze zmiany organizacji pracy, procesu produkcji, nowych produktów czy usług, wzmacniaj potencjał produkcyjny równie całej gospodarki; wyzwolenie potencjału osobistego. W wyborze kariery ludzie kieruj si nie tylko wysokoci wynagrodzenia, ale równie poczuciem stabilnoci pracy, stopniem niezalenoci, zainteresowaniem wykonywan prac. Satysfakcja zawodowa wród przedsibiorców pracujcych na własny rachunek jest wysza, ni u osób zatrudnionych w charakterze najemnych pracowników (szerzej zobacz: Entrepreneurship, 2003, s. 7); wysza społeczna odpowiedzialno. Due przedsibiorstwa przyjły wspóln strategi w kwestii społecznej odpowiedzialnoci. Przykładem takim moe by np.: zobowizanie do produkowania w sposób przyjazny dla rodowiska naturalnego (zob.: Mikołajczyk, 1991, s. 8). Małe i rednie firmy powinny take zadba by ich działalno charakteryzowała si podobnymi cechami. Empiryczne dowody powiadczaj wzrost przedsibiorczoci w zwizku z postpujc globalizacj. Zdaniem badaczy mona koncentrowa si wokół szeciu hipotez (Audretsch, 2003, s. 7): 1. Postp w dziedzinie technologii ograniczył efekt skali w przemyle wytwórczym. 2. Rynki stały si bardziej niestabilne na skutek konkurencji ze strony zwikszonej liczby zagranicznych uczestników. 3. Zmieniajca si struktura siły roboczej charakteryzujca si zwikszonym udziałem kobiet, imigrantów, młodych pracowników moe okaza si bardziej sprzyjajca powstawaniu i rozwojowi małych i rednich przedsibiorstw ze wzgldu na wysoko cenion elastyczno pracy. 4. Odchodzenie gustów konsumenckich od produkcji masowej, w kierunku produktów wystylizowanych i dostosowanych do potrzeb indywidualnego klienta ułatwia egzystowanie drobnym producentom. 5. Ograniczenie interwencji pastwa w sprawy gospodarcze (wiksza swoboda działalnoci gospodarczej) a równie procesy prywatyzacji ułatwiaj nowym małym firmom wejcie na rynki wczeniej dla nich niedostpne. 6. Rosnce znaczenie innowacji zmniejsza wzgldnie znaczenie produkcji na du skal i sprzyja działalnoci opartej na przedsibiorczoci.
4 140 Przedsibiorczo i innowacje w polityce Unii Europejskiej Uwaa si, e rozwojowi przedsibiorczoci powinno sprzyja: 1. otoczenie regulujce działalno przedsibiorstw. S to przepisy prawne, instytucje finansowe i pozafinansowe, z którymi przedsibiorca spotyka si w trakcie swojej działalnoci; 2. instrumenty podatkowe. Komisja Europejska zidentyfikowała przeszkody wpływajce negatywnie na handel midzy krajami na jednolitym rynku. Wane zagadnienie, nad którym trwaj dyskusje, dotyczy podatków i opłat zwizanych m.in. z przekazywaniem praw własnoci firmy. Chodzi tu głównie o firmy rodzinne, które w krajkach europejskich stanowi znaczny odsetek. Przejcie na emerytur lub przekazanie firmy w spadku moe nastrcza wiele trudnoci (biurokratycznych, a równie zwizanych ze skomplikowan procedur ustalenia podatków); 3. dostp do rodków finansowych. Wiele małych i rednich przedsibiorstw ma trudnoci w uzyskaniu kredytu z banku, a rynek kapitału wysokiego ryzyka jest niewystarczajco rozwinity w Europie. W ramach funduszy strukturalnych powstaj programy na zasilanie kapitałowe venture capital jeeli bd finansowały małe i rednie przedsibiorstwa na etapie tworzenia i zasiewu przedsibiorstwa (early stage seed financing) (Mikołajczyk, Piotrowska-Marczak, 2004, s. 65). Pamita naley, e w procesie edukacji na kadym jego poziomie naley pobudza inicjatyw oraz uwiadamia jakie moliwoci daje prowadzenie własnej działalnoci. Std postuluje si przekazywa wiedz na temat działalnoci gospodarczej i przedsibiorczoci na wszystkich poziomach kształcenia i we wszystkich typach szkół. Wikszo krajów członkowskich zmieniło ju program nauczania. Przedsibiorczo winna znale si w Narodowych Programach Kształcenia dla ponadpodstawowych szkół ogólnokształccych i zawodowych. Polska zalicza si obecnie do tych krajów, które wprowadzaj ten przedmiot (Komunikat, 2005, s. 5). W niektórych krajach m.in. Finlandii i Szwecji przedsibiorczo jest cz- ci programu nauczania w szkołach rednich. Pilotaowe projekty, uczce jak załoy i prowadzi przedsibiorstwo zostały wprowadzone w Niemczech, Irlandii, Austrii, Szwecji, i Wielkiej Brytanii (Report, 2003, s. 16). Z tego samego raportu wynika, e przekazywanie wiedzy o przedsibiorczoci na poziomie szkolnictwa podstawowego jest rzadko praktykowane, cho w Irlandii, Szwecji, Finlandii, Norwegii funkcjonuj programy dla dzieci i młodziey w wieku od 5-18 lat rozwijajce umiejtnoci i ducha przedsibiorczoci. Jednoczenie w wikszoci krajów Unii Europejskiej prowadzone s szkolenia nauczycieli w zakresie nauczania przedsibiorczoci.
5 Boena Mikołajczyk 141 Z innych bada wynika (szerzej zob. Observatory, s. 15), e istniej cisłe powizania midzy przedsibiorczoci, innowacyjnoci a wynikami ekonomicznymi. Std przedsibiorczo mona uzna za ródło poprawy wyników ekonomicznych. Powizania midzy przedsibiorczoci a wynikami ekonomicznymi s analizowane na rónych poziomach, poczwszy od firmy, przez region, a po kraj. Do kryteriów oceny wyników ekonomicznych na poziomie przedsibiorstwa nale m.in.. tworzenia nowych miejsc pracy, moliwo przetrwania na rynku, stopie innowacji, płace, wydajno, eksport Ramy dla polityki innowacyjnej Cele polityki innowacyjnej zwizane s z przedsibiorczoci i gospodark opart na wiedzy. Pamita bowiem naley, e przedsibiorczo sprzyja innowacjom, jeeli nastpuje (Innovation, 2000, s. 15): zapewnienie spójnoci polityki innowacyjnej midzy polityk krajow i regionaln. W tym przypadku chodzi równie o propagowanie dobrych praktyk, pod warunkiem, e bd ustalone prawidłowe wskaniki jakociowe i ilociowe, zapewniajce porównywalno osigni innowacyjnych w poszczególnych krajach unijnych; tworzenie ram administracyjno-prawnych sprzyjajcych działalnoci innowacyjnej. Nadmiar bowiem przepisów czsto nieprzejrzystych i towarzyszca temu biurokracja nie pomaga działalnoci innowacyjnej firm; stymulowanie tworzenia i rozwoju firm innowacyjnych. Wie si to z tworzeniem przychylnego otoczenia dla powstania firm opartych na zaawansowanej technologii. Oywiaj one gospodark poprzez wdraanie nowych pomysłów i s ródłem nowej produkcji dla tradycyjnych sektorów gospodarki; doskonalenie powiza w systemie innowacyjnym, by kady sektor gospodarki i przedsibiorstwo miało moliwo wdroy innowacje. Wie si to z zapewnieniem dostpu do wiedzy w celu zwikszenia kwalifikacji personelu do instytucji zajmujcych si badaniami, oraz do orodków doradztwa. tworzenie społeczestwa otwartego na innowacje. Zaliczy tu mona działania majce na celu popraw powiza midzy sektorem badawczorozwojowym, przemysłem, przedsibiorstwami, administracj publiczn, a odbiorcami produktów, którzy mog by równie w przyszłoci twórcami. Ostatnie studia naukowe doprowadziły do powstania zrewidowanego pogldu, zgodnie z którym przedsibiorcze małe firmy wnosz istotny wkład w działania innowacyjne oraz w zmian technologiczn. Istniej dwie hipotezy (Audretsch,
6 142 Przedsibiorczo i innowacje w polityce Unii Europejskiej 2004, s. 24) dlaczego tak gwałtownie rozwinły si studia naukowe na temat roli małych firm. Pierwsza z nich mówi o tym, e znacznie poprawiły si metody dokonywania pomiarów wyników innowacji oraz zmian technologicznych. Dopóki główne instrumenty szacowania działa innowacyjnych ograniczały si do nakładów na proces innowacyjny (takich jak wydatki na oficjaln działalno naukowo-badawcz) wiele lub nawet wikszo działa innowacyjnych ze strony małych przedsibiorstw pozostawało niezbadanych przez naukowców. Wraz z rozwojem kryteriów koncentrujcych si na pomiarze wyników innowacji, widoczny stał si istotny wkład małych firm. W rezultacie nie tylko uznano, e małe firmy stanowi sił napdow działa innowacyjnych (przynajmniej w kontekcie niektórych gałzi przemysłu), ale równie pojawiły si nowe teorie majce na celu wyjanienia skd małe firmy maj dostp do wiedzy i nowych pomysłów. Opisana pierwsza hipoteza sugerowałaby, ze w rzeczywistoci małe firmy zawsze miały wkład w działania innowacyjne, lecz wkład ten pozostawał ukryty i przewanie nie był zauwaany przez naukowców ani decydentów. Alternatywna hipoteza mówi o tym, e w rzeczywistoci nowy pogld na temat zdolnoci innowacyjnych małych firm pojawił si nie ze wzgldu na popraw w dokonywanych pomiarach, lecz w efekcie zmian, jakie miały miejsce w otoczeniu ekonomicznym i społecznym, które umoliwiły przesunicie przewagi w zakresie innowacji w kierunku mniejszych przedsibiorstw. Ta hipoteza zakłada, e obiegowe sdy na temat wzgldnej niemonoci małych firm do wprowadzania innowacji były słuszne przynajmniej w minionym okresie czasu. Nowy pogld, według którego nowe firmy stanowi sił napdow działa innowacyjnych, odzwierciedla zmiany w technologii, procesie globalizacji oraz inne czynniki, które gruntownie zmieniły znaczenie i proces przebiegu innowacji oraz zmiany technologiczne. Jak podsumował Jovanovic: nowa ekonomia to taka, w której technologie i produkty staj si przestarzałe w znacznie szybszym tempie, ni kilka dziesicioleci wstecz (...). Wyranie wkraczamy w er młodej firmy dlatego te, mała firma zacznie odgrywa rol, która pod wzgldem znaczenia, bdzie wiksza ni była w cigu ostatnich siedemdziesiciu lat (Jovanovic, za: Observatory of European SMEs, 2003/7, s. 12) Małe i rednie przedsibiorstwa nie dysponuj duymi zasobami finansowymi, charakteryzuj si mał zdolnoci do formowania zewntrznego rodowiska oraz wyróniaj si kultur organizacyjn, w której właciciele pełni jednocze- nie funkcje zarzdcze (Nauwelaers, Winties, 2000, s. 3). Jednak naley podkre- li, ze przedsibiorstwa te s bardzo elastyczne i szybko dostosowuj si do otoczenia, ale czsto trudno im wykorzysta istniejce szanse. Polityka innowacyjna skierowana do małych firm powinna zatem uwzgldnia wyej wymienio-
7 Boena Mikołajczyk 143 ne aspekty i stara si za porednictwem właciwych instrumentów ułatwia firmom funkcjonowanie i dostp do niezbdnych zasobów. Małe i rednie przedsibiorstwa musz bowiem przekona rynek, konsumentów, rynki finansowe o tym, i maj potencjał, mog absorbowa nowe technologie, wdraa innowacje, a tym samym przyczynia si do rozwoju gospodarczego regionów, pastw i całej Unii Europejskiej. Warto podkreli fakt, i instrumenty polityki innowacyjnej musz by precyzyjnie okrelone i skierowane w kierunku uczestników procesu innowacyjnego, a zwłaszcza przedsibiorstw. Bez dostosowania do wymaga beneficjentów instrumenty te s bezu- yteczne, a przecie polityka innowacyjna ma na celu wspomaga, a nie przeszkadza. Niezwykle istotna jest infrastruktura wspomagania innowacji. Polityka innowacyjna musi zadba o to, aby małe firmy umiały odnale si w gospodarce opartej na wiedzy. Konieczne jest wic wsparcie w dostpie do informacji, technologii, finansów, wykwalifikowanego, mobilnego personelu. Zatem polityka innowacyjna UE powinna interweniowa w tych obszarach, w których przedsibiorstwa zgłaszaj skargi, redukowa bariery wdraania innowacji, ogranicza przeszkody biurokratyczne, zmienia zasady polityki narodowej, by nie skupiała si ona wyłcznie na badaniach i technologii, ale te na aspektach rynkowych (European, 2004, s. 17). Z bada przeprowadzonych w 2003 r., wynika, e stosunkowo duo zostało do zrobienia w dziedzinie wiedzy i innowacji. (Innovation Policy,2003 s. 4) Innowacyjno krajów UE pozostaje daleko w tyle w stosunku do innowacyjnoci np. Japonii czy Stanów Zjednoczonych (por. wykres 1). Szczególnie rónice dotycz liczby patentów, odsetka osób z wykształceniem wyszym i wydatków na badania i rozwój. Luka w tym zakresie w stosunku do Stanów Zjednoczonych wynosi kolejno: 50%, 26% i 11% (European, 2004, s. 4). Podobny obraz innowacyjnoci wynika z bada zawartych w Global Competitiveness Report (szerzej zob. Innovation, 2003, s. 4) Polityka innowacyjna powinna skupia si na stymulowaniu aktywnoci innowacyjnej i strategii innowacyjnej. Unia Europejska, cho dokłada wszelkich stara, by sprawnie szybko reagowa na potrzeby zgłaszane przez MSP, ma jeszcze wiele do zrobienia. Nie naley zapomina o inicjatywach i programach podejmowanych w krajach członkowskich, gdy polityka innowacyjna powinna mie ukierunkowanie terytorialne. Nie ulega wtpliwoci, i duo waniejszym elementem jej konstrukcji winno by tworzenie sieci współpracujcych instytucji w obrbie danego regionu czy kraju. Jest to lepsze ni współpraca w skali ogólnonarodowej, gdy wtedy mona osign duo lepsze efekty. Wane znaczenie przypisuje si parkom naukowym, technologicznym oraz badawczym. Z bada prowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, e powstaj one w celu zwikszenia konkurencyjnoci okrelonego regionu.
8 144 Przedsibiorczo i innowacje w polityce Unii Europejskiej Wykres 1: Innowacyjna luka pomidzy Stanami Zjednoczonymi, Japoni, Uni Europejsk (zmierzona za pomoc wskanika SII 1 ) 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, ródło: European (2004), s. 3. UE US JP Przykładem ukazujcym tego rodzaju efekty jest Park Trójkta Naukowego (Research Triangle Park) w północnej Karolinie, gdzie znaczcy udział przypisuje si orodkom akademickim. Interesujcym przykładem w Europie dla poprawy przedsibiorczoci w ramach EXIST Programme jest ustanowienie piciu regionów w Niemczech: Rhein-Ruhr, Drezno, Turyngia, Karlsruhe, Stuttgart (Audretsch, 2003, s. 5; Entrepreneurship, 2003, s. 21), gdzie zachca si naukowców z orodków akademickich oraz rzdowych instytutów badawczych razem z przedsibiorcami do zakładania własnych firm. Zainicjowanemu programowi wyznaczono do realizacji: stworzenie kultury przedsibiorczej, komercjalizacj wiedzy naukowej oraz zwikszenie liczby innowacyjnych firm rozpoczynajcych działalno w omawianym segmencie przedsibiorstw Zakoczenie Przedsibiorczo jest postrzegana jako siła napdowa sukcesu przedsibiorstwa, warunkujca umocnienie pozycji firmy na rynku, czy uzyskanie wikszego wyniku finansowego. Jednak panuje przekonanie, i potencjał gospodarczy ma- 1 Summary Innovation Index (SII) przedstawia on ogólny obraz krajowych wyników innowacyjnoci wiadczcych o nakładach na innowacje i o ich efektach. SII jest obliczony dla wszystkich krajów UE (25 członków), a take dla Bułgarii, Rumunii, Turcji, Islandii Norwegii, Szwajcarii, Stanów Zjednoczonych i Japonii. Skalkulowany jest na podstawie wszystkich dostpnych wskaników innowacyjnoci, których liczba waha si od 12 do 20 w zalenoci od kraju. Cytuj za: European (2004), s. 3.
9 Boena Mikołajczyk 145 łych i rednich przedsibiorstw funkcjonujcych w UE nie jest w duej mierze wykorzystany. W porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi i Japoni, kraje Unii Europejskiej charakteryzuj si duo nisz dynamik przedsibiorczoci, wolniejsz ekspansj firm oraz zdecydowanie niszym poziomem zaangaowania w gospodarcze inicjatywy. Zatem zadaniem Unii jest wspieranie nowopowstajcych firm zwłaszcza tych zajmujcych si wysokimi technologiami oraz stymulowanie rozwoju ju istniejcych. Wyzwaniem dla Wspólnoty jest równie zidentyfikowanie kluczowych czynników, dziki którym realne stałoby si stworzenie sprzyjajcego klimatu dla przedsibiorczoci. Bez wtpienia przedsibiorczo jest jednym ze sposobów uzyskiwania przewagi konkurencyjnej. Naley przy tym promowa przedsibiorczo na trzech rónych poziomach (Entrepreneurship in Europe, 2003, s. 10): 1. motywowanie indywidualnych osób, by stały si przedsibiorcami (trzeba ludziom uzmysłowi, czym jest przedsibiorczo, jak równie przekonywa ich, i jest to atrakcyjny sposób zatrudnienia, ale wymagajcy odpowiednich umiejtnoci), 2. motywowanie firm, czyli denie do przekształcenia ich w efektywnie działajce przedsibiorstwa poprzez wprowadzenie nowych inicjatyw gospodarczych. W tym celu niezbdne jest zapewnienie sprzyjajcych warunków funkcjonowania firm, a take łatwoci wyjcia z brany; 3. motywowanie społeczestwa, które powinno wykazywa si pozytywnym nastawieniem w stosunku do przedsibiorców i samej przedsibiorczoci. Naley uwypukla sukcesy osigane przez przedsibiorców, a niepowodzenia okreli jako jeden z cykli ycia przedsibiorstwa. Komisja Europejska ma wiadomo, i osignicia w zakresie innowacji nie s imponujce, dlatego dy do realizacji powyszych celów poprzez promowanie przedsibiorstw zajmujcych si wprowadzaniem nowoci, dostrzeganie wszelkich aspektów innowacji (organizacyjnych jak i zakresie zarzdzania) i nie tylko innowacji technologicznych, ale te tych nie zwizanych z technologi. Uwaa si, e naley połoy szczególny nacisk na uwarunkowania rynkowe wprowadzania nowoci, czyli zapewnienie akceptacji rynku dla innowacji oraz stworzenie sprzyjajcego otoczenia prawnego dla innowacji. Przede wszystkim naley zwikszy zaufanie konsumentów do innowacyjnych produktów, usług, metod dystrybucji (e-handel) oraz zaprojektowa przyjazne regulacje prawne dla rozwoju przedsibiorstw i innowacji. Unia powinna stymulowa rozwój klastrów i regionalnych systemów innowacji, ułatwia przepływ wiedzy midzy jednostkami naukowymi a przemysłem oraz zwiksza dostp do własnoci intelektualnej i prawnej.
10 146 Przedsibiorczo i innowacje w polityce Unii Europejskiej Jak powszechnie wiadomo, wdraanie innowacji wie si z ogromnym ryzykiem, a dla ich rozwoju niezbdne s stosunkowo wysokie rodki finansowe. Zatem Unia powinna ułatwi mobilizowanie publicznych i prywatnych funduszy, własnych i krajowych, które mog by zainwestowane jako kapitał zasiewowy bd pocztkowy w nowe firmy oparte na nowych technologiach. Istotne jest te wsparcie aniołów biznesu oraz dostarczycieli kapitału wysokiego ryzyka (venture capitalists) dla funduszy venture capital. Na uwag zasługuje fakt, e poczwszy od lat 90. nieformalne venture capital do których zaliczamy m.in. business angels aniołów biznesu stanowi wany element narodowych, regionalnych i lokalnych programów na rzecz tworzenia i rozwoju nowych firm. Szczególnie dotyczy to przedsibiorstw stosujcych wysok technologi. Kraje unijne wskazuj na istotne znaczenie kapitału prywatnego w rozwoju przedsibiorczoci, przy czym identyfikuj pewne bariery, do których zalicza si m.in. ch zachowania anonimowoci przez aniołów biznesu (co utrudnia przedsibiorcom pozyskania od nich kapitału). Z reguły jest to dla tych inwestorów dodatkowa działalnoci, a wic nie odczuwaj presji cigłego, aktywnego poszukiwania nowych firm dla inwestowania. Z bada przeprowadzonych m.in. w Finlandii wynika, e aniołowie biznesu wspieraj przede wszystkim firmy we wczesnych stadiach rozwoju (Lumme, Mason, Suomi, 1998 s. 45). Popraw infrastruktury finansowej dla omawianych firm upatruje si równie w funduszach porczeniowych i funduszach venture capital (Mikołajczyk, 2004, s. 151). Ostatnio zaakceptowane zostały przez Komisj Europejsk m.in. trzy programy: 1. Small and Medium Enterprise Venture Capital and Loan Fund rodki przeznaczone s dla venture capital zasilajcych małe firmy a równie na mikro kredyty. 2. New Economy Development Fund przeznaczony dla tych funduszy venture capital, które bd zwizane z przedsibiorstwami w sektorze telekomunikacji i biotechnologii. 3. Risk Capital for Start up Innovative Enterprises majcy na celu tworzenia funduszy venture capital zwizanych z faz rozruchu w innowacyjnych firmach (Mikołajczyk, 2004a, s. 47). W zakresie stymulowania umiejtnoci niezbdnych dla innowacji naley przyj nowe systemy edukacji i szkole, by sprosta potrzebom przedsibiorstw. Naley ponadto usuwa niedobory umiejtnoci przedsibiorców oraz promowa kreatywno i mobilno pracowników naukowych. Uzupełnieniem powyszych działa ma by zmobilizowanie krajów członkowskich do polepszenia mechanizmów zarzdzania innowacjami poprzez
11 Boena Mikołajczyk 147 utworzenie i wzmocnienie Narodowych Rad Innowacji oraz zaktywizowanie sektora publicznego jako siły napdowej innowacji. Przedsibiorczoci i innowacji w Polsce sprzyjaj głównie programy Phare 2002, a równie Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjnoci Przedsibiorstw ( ). Misj ich jest rozwój przedsibiorczoci, wzrost innowacyjnoci w wykorzystaniu instytucji otoczenia małych i rednich przedsibiorstw, a równie wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsibiorstw działajcych na Jednolitym Rynku Europejskim. Ponadto wprowadzone ostatnio przepisy zawarte w ustawie o niektórych formach wspierania działalnoci innowacyjnej, powoduj, e kredyt technologiczny bdzie udzielany na wspieranie inwestycji zwizanych z wdraaniem nowych technologii przez Bank Gospodarstwa Krajowego do równowartoci 2 mln euro (Dz.U. 179/2005, poz. 1484). Z uwagi na fakt, e rodki unijne s przekazywane dopiero po zakoczeniu inwestycji w wielu przypadkach niezbdny jest kredyt pomostowy, który zapewnia płynno finansow firmy podczas realizacji inwestycji. Pomoc publiczna realizowana jest równie ze strony pastwa, midzy innymi przez dotacje, ulgi i zwolnienia podatkowe. Ponadto pomoc wystpuje w formie porcze i gwarancji kredytowych na zobowizania przedsibiorców, dokapitalizowanie przedsibiorców na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku (Raport, 2004, s. 21). Wan rol w kontekcie porcze w Polsce odgrywa Fundusz Porcze Unijnych. Niebawem bdzie mona oceni, najpierw w kontekcie liczby i wartoci przyznanych rodków beneficjentom, a nastpnie efektów ich wykorzystania dla rozwoju przedsibiorczoci i innowacji w małych i rednich przedsibiorstwach. Zmiany w Ustawie o swobodzie działalnoci gospodarczej winny w jeszcze wikszym stopniu stwarza lepsze warunki dla prowadzenia działalnoci gospodarczej, gdy z ostatnich raportów, m.in. Banku wiatowego, wynika, e chocia jestemy na siódmym miejscu wród najszybciej reformujcych si krajów, robimy to wci zbyt wolno. Osobom majcym cechy przedsibiorcze w dalszym cigu nie jest, wic łatwo odnie sukcesy gospodarcze. Bibliografia: 1. Audretsch D. B. (2003), Entrepreneurship. A survey of the literature, Enterprise Papers nr 14, Enterprise Directoriate-General,European Comission 2. Mikołajczyk B. (2004), Przedsibiorczo a małe i rednie przedsibiorstwa (w:) Annales, Etyka w yciu gospodarczym, Salezjaska Wysza Szkoła Ekonomii i Zarzdzania, Łód, tom 7, nr 1 3. Entrepreneurship in Europe, Green paper, Brussels 2003, COM (2003) 27 final
12 148 Przedsibiorczo i innowacje w polityce Unii Europejskiej 4. Mikołajczyk B. (1991), Społeczna odpowiedzialno przedsibiorstw w gospodarce rynkowej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr Mikołajczyk B., Piotrowska-Marczak K. (2004), Przedsibiorczo a venture capital (w:) Polski przedsibiorca we współczesnym otoczeniu prawno-ekonomicznym, SGH, Warszawa 6. Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego, Sprawozdanie w sprawie wdraania Europejskiej Karty Małych Przedsibiorstw, Bruksela , s Report from the Commission to the Counsil and the European Parliament: report on the implementation of the European Charter for Small Enterprises, Jovanovic, za: Observatory of European SMEs, 2003/7, s Innovation policy: updating the Union's approach in the contex of the Lisbon strategy, Brussels, European Innovation Scoreboard Comparative Analysis of Innovation Performance, Commission Staff Working Paper, Brussels, Innovation in a Knowledge Driven Economy (2000), Communication from the Commission to the Council and the European Parliament, COM 567 final 12. Making Innovation Policy More User-Friendly for SMEs, Brussels June Nauwelaers C., Winties R. (2000), SME Policy and the Regional Dimension of Innovati on: Towards a New Paradigm for Innovation Policy? Merit University of Mastricht 14. Lumme C., Mason C., Suomi M. (1998), Informal Venture Capital. Investors, Investments and Policy Issues in Finland, Kluwer Academic Publishers, Mikolajczyk B. (2004), Rynek venture capital u progu XXI wieku (w:) P. Karpu, J. Wcławski (red.), Strategie i instrumenty alokacji kapitału finansowego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 16. Dz.U. 179/2005, poz Mikołajczyk B. (2004a), Finansowanie firm innowacyjnych przez venture capital [w:] Z. Dresler (red.), Nauki finansowe wobec współczesnych problemów gospodarki polskiej, AE w Krakowie, Kraków. 18. Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsibiorcom w 2003 r., Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa 2004.
DZIAŁALNO INNOWACYJNA I JEJ FINANSOWANIE W SEKTORZE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSI BIORSTW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
DZIAŁALNO INNOWACYJNA I JEJ FINANSOWANIE W SEKTORZE MAŁYCH I REDNICH PRZEDSIBIORSTW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM We współczesnych warunkach społeczno-gospodarczych rosnca konkurencja na rynku, cigle
Bardziej szczegółowoWprowadzenie: Krystyna Gurbiel - Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i &rednich Przedsi'biorstw... 9
SPIS TRE%CI Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel - Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i &rednich Przedsi'biorstw... 9 Streszczenie raportu... 11 $. Stan sektora ma!ych i "rednich
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU KŁOBUCKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI W 2005 ROKU.
Załcznik Nr 1 do Uchwały Nr 202/XXI/2004 Rady Powiatu w Kłobucku z dnia 23 listopada 2004 roku PROGRAM WSPÓŁPRACY POWIATU KŁOBUCKIEGO Z ORGANIZACJAMI POZARZDOWYMI W 2005 ROKU. I. Wstp do załoe rocznego
Bardziej szczegółowoProgramy i projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycje współfinansowane ze rodków strukturalnych (działanie 1.4 SPO-WKP)
str. 1 Załcznik Nr 1 Programy i projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycje współfinansowane ze rodków strukturalnych (działanie 1.4 SPO-WKP) Działanie 1.4 Wzmocnienie współpracy midzy sfer badawczo-rozwojow
Bardziej szczegółowoBanki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce
Banki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Banki komercyjne Spółdzielcze Kasy Oszczdnociowo-Kredytowe Fundusze
Bardziej szczegółowoInformacja i Promocja. Mechanizm Finansowy EOG Norweski Mechanizm Finansowy
Informacja i Promocja Mechanizm Finansowy EOG Norweski Mechanizm Finansowy Spis treci 1. Wstp... 3 2. Ogólne działania informacyjno - promocyjne... 3 3. Działania informacyjno-promocyjne projektu... 4
Bardziej szczegółowoPOWIATOWY PROGRAM DZIAŁA NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
POWIATOWY PROGRAM DZIAŁA NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Załcznik do Uchwały Nr XXVIII/75/03 Rady Powiatu Pabianickiego z dnia 13 listopada 2003 r. (w zakresie : rehabilitacji społecznej, rehabilitacji
Bardziej szczegółowoNadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005
Nadwyka operacyjna w jednostkach samorzdu terytorialnego w latach 2003-2005 Warszawa, maj 2006 Spis treci Wprowadzenie...3 Cz I Zbiorcze wykonanie budetów jednostek samorzdu terytorialnego...7 1. Cz operacyjna...7
Bardziej szczegółowoBank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów
Bank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów AGENDA PREZENTACJI INNOWACJE W BIZNESIE POZYSKANIE FINANSOWANIA REALIZACJA ZAŁOŻEŃ od teorii i założeń do faktycznych możliwości i barier wachlarz
Bardziej szczegółowoWprowadzenie: Krystyna Gurbiel Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i (rednich Przedsi)biorstw... 9. Streszczenie...
SPIS TRE%CI Wprowadzenie: Krystyna Gurbiel Dyrektor Generalny Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Ma"ych i (rednich Przedsi)biorstw... 9 Streszczenie... 11 1. Zmiany makroekonomiczne w Polsce w latach
Bardziej szczegółowoRola i miejsce szkół w tym obszarze działa, zadania dla krajów kandydujcych.
! " Opracował Krzysztof Trzak dyrektor Szkoły Podstawowej w Alojzowie 23.05.2002. Rola i miejsce szkół w tym obszarze działa, zadania dla krajów kandydujcych. Unia Europejska tworzy sprzyjajce warunki,
Bardziej szczegółowoKonferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r.
www.psab.pl Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Koordynator zarządzający
Bardziej szczegółowoEnergia odnawialna w województwie zachodniopomorskim Koncepcje współpracy
Energia odnawialna w województwie zachodniopomorskim Koncepcje współpracy Podstaw rozwoju kadego społeczestwa jest jego rozwój gospodarczy, a energia stanowi wan rol w jego realizacji. Z uwagi na cigły
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA. Forma zajęć. forma zaliczenia. wykłady. Razem. wykład. Ćw/konw/zaj.t. ćwiczenia
Kierunek: EKONOMIA PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA ęć O. Grupa treści ogólnych E/I/O.1 Przedmiot ogólnouczelniany ZAL 18 18 18 2 E/I/O.2 Język obcy ZAL 72 72 18 3 18 3 18 3 18 3 WF1 Wychowanie
Bardziej szczegółowoPROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00
PROGRAMY SEMINARIÓW TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk 1. Pojęcia podstawowe z obszaru innowacyjnej przedsiębiorczości 2. Proces poszukiwania innowacyjności 3. Proces wprowadzania innowacji
Bardziej szczegółowoDefinicja mikro, małych i rednich przedsibiorstw
Definicja mikro, małych i rednich przedsibiorstw Z dniem 1 stycznia 2005 r. załcznik I do rozporzdzenia 364/2004 zastpi dotychczas obowizujcy załcznik I do rozporzdzenia 70/2001. Zmianie ulegnie zatem
Bardziej szczegółowoZwrotne formy finansowania INWESTYCJI
Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI grudzień 2012 r. MARR - oferta dla przedsiębiorczych Wspieranie starterów - projekty edukacyjne, szkolenia, punkty informacyjne, doradztwo, dotacje na start Ośrodek
Bardziej szczegółowoOgólnopolska konferencja naukowa
!" #$%$&% '("#"#)*+,,"* Ogólnopolska konferencja naukowa Współpraca jednostek samorzdu terytorialnego z biznesem. Aspekty społeczne, normatywne, ekonomiczne i organizacyjne Zielona Góra, 17-18 maja 2018
Bardziej szczegółowoKryteria dla Dziaania 3.2
Kryteria dla Dziaania 3.2 Lp. Kryterium Definicja Rodzaj kryterium Sposób weryfikacji Etap Oceny Kryterium 1. Innowacyjno!" Kryterium zostanie spenione w sytuacji gdy w wyniku realizacji zostanie wprowadzony
Bardziej szczegółowoUchwała Nr VII/47/2003 Rady Miejskiej w Chełmku z dnia 28 kwietnia 2003 r.
Uchwała Nr VII/47/2003 Rady Miejskiej w Chełmku z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie utworzenia Miejskiej Strefy Aktywnoci Gospodarczej w Chełmku. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca
Bardziej szczegółowoSektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006
Załcznik nr 5 WZÓR MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach działania 1.4:
Bardziej szczegółowoKrajowy System Monitorowania Technologii rodowiskowych Zarys koncepcji Dlaczego taki system jest potrzebny?
Krajowy System Monitorowania Technologii rodowiskowych Dlaczego taki system jest potrzebny? Zarys koncepcji Sektor technologii rodowiskowych postrzegany jest w Europie i na wiecie jako jeden z najbardziej
Bardziej szczegółowo1) Instytucje kształcce w tym zawodzie (w kraju i we Wrocławiu). 2) Moliwoci podnoszenia kwalifikacji i dokształcania w tym zawodzie.
Spis treci: I. Wprowadzenie II. Zadania i czynnoci 1) Potencjalne miejsca pracy. 2) Zakres obowizków. III. Wymagania zawodu 1) Wymagania fizyczne i zdrowotne 2) Wymagania psychologiczne IV. Kształcenie
Bardziej szczegółowoDR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi
DR GRAŻYNA KUŚ specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi 1. Motywacja pracowników jako element zarządzania przedsiębiorstwem 2. Pozapłacowe formy motywowania pracowników na przykładzie wybranej organizacji
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA
FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA prof. nzw. dr hab. Beata Filipiak Unia Europejska stoi wobec konieczności wzmocnienia swojej międzynarodowej pozycji konkurencyjnej w obliczu zmieniających
Bardziej szczegółowoBariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce
Bariery i stymulanty rozwoju rynku Szymon Bula Wiceprezes Zarządu Association of Business Angels Networks 25 maja 2012 Fazy rozwoju biznesu Zysk Pomysł Seed Start-up Rozwój Dojrzałość Zysk Czas Strata
Bardziej szczegółowoGeneza Projektu Projekt Podlaski Fundusz Przedsiębiorczości realizowany jest w ramach Umowy z dnia r. podpisanej przez Fundację Rozwoju Prz
Projekt Podlaski Fundusz Przedsiębiorczości realizowany jest w ramach Umowy z dnia 23.12.2010 r. podpisanej przez Fundację Rozwoju Przedsiębiorczości z Zarządem Województwa Podlaskiego na prowadzenie funduszu
Bardziej szczegółowoArgumenty na poparcie idei wydzielenia OSD w formie tzw. małego OSD bez majtku.
Warszawa, dnia 22 03 2007 Zrzeszenie Zwizków Zawodowych Energetyków Dotyczy: Informacja prawna dotyczca kwestii wydzielenia Operatora Systemu Dystrybucyjnego w energetyce Argumenty na poparcie idei wydzielenia
Bardziej szczegółowoWsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME.
Wsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME Wsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME 1. Wprowadzenie 2. COSME 3. Finansowanie 4. Enterprise Europe Network 5. Wsparcie prowadzenia 6. 7.
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów
KONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów Panel W zgodzie z naturą i kulturą czyli jak skutecznie wspierać rozwój infrastruktury na wsi? Warszawa, 28 października 2010
Bardziej szczegółowoŹródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw
www.psab.pl Źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstw Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych Koordynator zarządzający Ponadregionalną Siecią Aniołów Biznesu - Innowacja
Bardziej szczegółowoFinansowanie projektów wczesnych faz rozwoju. MCI Management SA
Finansowanie projektów wczesnych faz rozwoju Dziedziny projekty wczesnych faz rozwoju Biotechnologia Lifescience Medtech Fundraising Biotechnologia Tools - Europa for IP Polska Wegry Austria Irlandia Holandia
Bardziej szczegółowoZałcznik 1 ANALIZA SWOT RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
Załcznik 1 ANALIZA SWOT RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO SILNE STRONY SŁABE STRONY Usługowy charakter regionu wysoka pracochłonno sektora Due obszary województwa obejmujce tereny popegerowskie;
Bardziej szczegółowoKlastry wyzwania i możliwości
Klastry wyzwania i możliwości Stanisław Szultka Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 29 września 2015 Klastry wyzwania nowej perspektywy 1. Klastry -> inteligentne specjalizacje 2. Organizacje klastrowe
Bardziej szczegółowoPROCEDURAUSTALANIA KRYTERIÓW WYBORU OPERACJI I ICH ZMIANY
Załcznik nr 11 do Wniosku o wybór Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2016-2023 PROCEDURAUSTALANIA KRYTERIÓW WYBORU OPERACJI I ICH ZMIANY I. CEL PROCEDURY: 1 Celem Procedury jest okrelenie sposobu ustalania
Bardziej szczegółowoWsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013
Wsparcie polskiego rynku venture capital w Programie ramowym CIP 2007-2013 Joanna Dąbrowska Chorzów, 7 kwietnia 2011 r. Strumienie finansowania MŚP 2007-2013 Krajowe programy operacyjne np. PO IG, PO IiŚ,
Bardziej szczegółowoJak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu?
Jak pozyskać wsparcie finansowe od anioła biznesu? Monika Gancarewicz Gdynia, 26 maja 2011 r. Kim jest anioł biznesu: inwestor prywatny, przedsiębiorca lub menedŝer, inwestujący własny kapitał w ciekawe
Bardziej szczegółowoProjekt JEREMIE w Katalonii
Projekt JEREMIE w Katalonii Poznań, 10 września 2008 18/09/2008 1.- Opis 2.- JEREMIE w Katalonii 3.- Umowa o Dofinansowanie 4.- Plan inwestycyjny 1.- Opis 1.- Opis 4 1- Opis JEREMIE (Wspólne Europejskie
Bardziej szczegółowoSektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006
WZÓR Załcznik nr 6 MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw, lata 2004-2006 Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach działania 1.5:
Bardziej szczegółowoNarodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne
Bardziej szczegółowoPreferencyjne finansowanie z udziałem rodków publicznych (w tym w ramach Programu CIP) na przykładzie Banku Pekao SA
Preferencyjne finansowanie z udziałem rodków publicznych (w tym w ramach Programu CIP) na przykładzie Banku Pekao SA Instrumenty zwrotne w Banku Pekao 1 Przykłady instrumentów zwrotnych wykorzystywanych
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Analiza współfinansowana przez Uni Europejsk ze rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013" SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU
Bardziej szczegółowoForum Społeczne CASE POLITYKA WOBEC MŁODZIEY NA RYNKU PRACY. B.Piotrowski
Forum Społeczne CASE POLITYKA WOBEC MŁODZIEY NA RYNKU PRACY. B.Piotrowski 25 Kwietnia 2003 1 Szczególnym segmentem rynku pracy s zagadnienia zwizane z zatrudnieniem i bezrobociem młodziey. Gdyby szalony
Bardziej szczegółowoAnna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014
Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020/strony/ glowna.aspx 2 I Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowoprzemysłowe
Bardziej szczegółowo"Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa
"Małe i średnie przedsiębiorstwa Szkoła Główna Handlowa Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (sektor MŚP) sektor publiczny i sektor prywatny zrzeszający średnie, małe przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorstwa.
Bardziej szczegółowo! "#$!%&'(#!) "34! /(5$67%&'8#!)
3 4! " #"$ % # " &# & ' & & (! " % &$ #) * & & &*## " & + # % &! & &*),*&&,) &! "& &-&. && *# &) &!/ & *) *&" / &*0 & /$ % &&, # ) *&")",$&%& 1&&2& 3 '! "#$!%&'(#!) % *+ +, - (. /0 *1 ", + 2 + -.-1- "34!
Bardziej szczegółowoPB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
Bardziej szczegółowoROZPORZDZENIE KOMISJI (WE) NR 69/2001. z dnia 12 stycznia 2001 r.
ROZPORZDZENIE KOMISJI (WE) NR 69/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzgldniajc
Bardziej szczegółowoINTERREG IVC CELE I PRIORYTETY
INTERREG IVC CELE I PRIORYTETY Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Polityki Regionalnej W prezentacji przedstawione zostaną: Cele programu Interreg IVC Priorytety programu Typy działań
Bardziej szczegółowoOtwarta koordynacja polityki społecznej w UE. Stanisława Golinowska
Otwarta koordynacja polityki społecznej w UE Stanisława Golinowska Dotychczasowe elementy wspólnej polityki społecznej UE Standardy minimalne BHP - 1987 Karta Wspólnoty o Fundamentalnych Prawach Socjalnych
Bardziej szczegółowoAnioły Biznesu Finanse na start. V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia
Anioły Biznesu Finanse na start V Pomorskie Forum Przedsiębiorczości 13-14 maja 2010 roku Gdynia Anioł biznesu kto to jest? AniołBiznesu to osoba prywatna wspierająca firmy będące na wczesnych etapach
Bardziej szczegółowoBusiness Angels oraz fundusze zalkowe (seed capital), VC oraz PE jako alternatywne ródła finansowania rozwoju przedsibiorstw innowacyjnych
Business Angels oraz fundusze zalkowe (seed capital), VC oraz PE jako alternatywne ródła finansowania rozwoju przedsibiorstw innowacyjnych Sylwester Janik Taurus Partners Plan spotkania Business Angels
Bardziej szczegółowo"Plan Junckera szansą na inwestycyjne ożywienie w Europie. Korzyści dla Polski."
"Plan Junckera szansą na inwestycyjne ożywienie w Europie. Korzyści dla Polski." Danuta JAZŁOWIECKA Posłanka do Parlamentu Europejskiego BIPE, 1 czerwiec 2015 Dlaczego Europa potrzebuje nowej strategii
Bardziej szczegółowoCARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie
Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwa i przemysł CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Maciej Szymanski Zawiercie, 12 czerwca 2013 Przemysł
Bardziej szczegółowoProces Boloski 2020. Europejski Obszar Szkolnictwa Wyszego w nowej dekadzie
Proces Boloski 2020 Europejski Obszar Szkolnictwa Wyszego w nowej dekadzie Komunikat z konferencji europejskich ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wysze, Leuven i Louvain-la-Neuve, 28-29 kwietnia
Bardziej szczegółowoUwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu o zamówienia publiczne dr inż. Arkadiusz Borowiec
Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu o zamówienia publiczne dr inż. Arkadiusz Borowiec Spotkanie informacyjne współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Bardziej szczegółowo700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE
ŚNIADANIE PRASOWE: 700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE 29 października 2013r. Warszawa, Klub Bankowca, ul. Smolna 6 0 KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY
Bardziej szczegółowoKonsultacja publiczna na temat skuteczności wsparcia innowacji w Europie. Kwestionariusz Cześć B, podmioty instytucjonalne
Konsultacja publiczna na temat skuteczności wsparcia innowacji w Europie Kwestionariusz Cześć B, podmioty instytucjonalne Sekcja I: Identyfikacja respondenta 1. Skąd dowiedział(a) się Pan(i)o konsultacji
Bardziej szczegółowoTrendy upadłoci przedsibiorstw w Polsce
Dr Grzegorz Gołbiowski Trendy upadłoci przedsibiorstw w Polsce Wprowadzenie Upadłoci przedsibiorstw w gospodarce rynkowej nie s niczym nadzwyczajnym. W teorii ekonomii zjawisko upadku podmiotów gospodarczych
Bardziej szczegółowoFinansowanie innowacji. Innowacje w biznesie wykład 4
Finansowanie innowacji Innowacje w biznesie wykład 4 Źródła finansowania innowacji Kapitał własny Finansowanie wewnętrzne samofinansowanie skumulowanego zysku odpisy amortyzacyjne ciche rezerwy inne Kapitał
Bardziej szczegółowoSkd mamy pienidze i na co je wydajemy? czyli BUDET POWIATU KIELECKIEGO
Skd mamy pienidze i na co je wydajemy? czyli BUDET POWIATU KIELECKIEGO Szanowni Pastwo! Po raz pierwszy macie Pastwo okazj zapozna si z informatorem budetowym dla mieszkaców Skd mamy pienidze. Za porednictwem
Bardziej szczegółowoBEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP
5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011
Bardziej szczegółowoArt. 1. W ustawie z dnia 20 pa dziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nast puj ce
Art. 1. W ustawie z dnia 20 padziernika 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 274) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) art. 4 i 5 otrzymuj brzmienie: "Art. 4. 1. Rada
Bardziej szczegółowoMałopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013
Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013 Regionalny program operacyjny jest narzędziem słuŝącym realizacji strategii rozwoju regionu przy wykorzystaniu środków Unii Europejskiej w latach
Bardziej szczegółowoPFR Starter FIZ Nabór funduszy venture capital
Nabór funduszy venture capital PFR Ventures wspiera projekty wysokiego ryzyka Finansowanie venture capital szansą na rozwój start-upów Inwestycje w start-upy na wczesnych etapach rozwoju, począwszy od
Bardziej szczegółowoWsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020
Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja
Bardziej szczegółowoDostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności
Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności ci Unii Europejskiej dr hab. Diana Pietruch-Reizes, prof. ŚWSZ w Katowicach IX Krajowe FORUM
Bardziej szczegółowoWpływ integracji europejskiej w obszarze rynków finansowych na dostępność sektora MSP do finansowania zewnętrznego
Wpływ integracji europejskiej w obszarze rynków finansowych na dostępność sektora MSP do finansowania zewnętrznego Artykuł wprowadzający do e-debaty Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) ma istotne
Bardziej szczegółowoMechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy 2004-2009 Fundusz kapitału pocztkowego. (ang. seed money)
(ang. seed money) Mechanizm Finansowy EOG & Norweski Mechanizm Finansowy 2004-2009 Spis treci 1. INFORMACJE OGÓLNE 3 2. Czym jest fundusz kapitału pocztkowego?... 3 3. Wysoko dofinansowania i współfinansowanie...
Bardziej szczegółowoKonkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy
w Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy redakcja naukowa Tomasz Michalski Krzysztof Piech SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA
Bardziej szczegółowoRozdział I Postanowienia ogólne
Załcznik do Uchwały Nr XXXII/23/06 Rady Powiatu w Kielcach z dnia 28 kwietnia 2006 r. STATUT Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach Rozdział I Postanowienia ogólne 1 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a
Bardziej szczegółowoBIULETYN INFORMACYJNY PODSUMOWUJCY REALIZACJ W LATACH 2004/2005 PROJEKTÓW WSPÓŁFINANSOWANYCH Z EFS DZIAŁANIE 1.2A I 1.3A SPO RZL
BIULETYN INFORMACYJNY PODSUMOWUJCY REALIZACJ W LATACH 2004/2005 PROJEKTÓW WSPÓŁFINANSOWANYCH Z EFS DZIAŁANIE 1.2A I 1.3A SPO RZL CZERWIEC 2005 Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest jednym z czterech
Bardziej szczegółowośroda z Funduszami dla
1 2 środa z Funduszami dla 3 Wprowadzenie do funduszy europejskich na lata 2014-2020 dokumenty na poziomie unijnym Europa 2020 Pakiet Rozporządzeń Wspólne Ramy strategiczne 4 dokumenty na poziomie krajowym
Bardziej szczegółowoINNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
INNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Rodzaj innowacji: programowa
Bardziej szczegółowoProgram Współpracy Gminy Michałowo z Organizacjami Pozarzdowymi na rok 2008.
Załcznik Nr 1 do uchwały Nr XIV/129/08 Rady Gminy Michałowo z dnia 11 stycznia 2008r. Program Współpracy Gminy Michałowo z Organizacjami Pozarzdowymi na rok 2008. Wprowadzenie Aktywna działalno organizacji
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP
FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP Iwona Szendel Dyrektor Zespołu Instrumentów Inwestycyjnych Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Bardziej szczegółowoPartnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych
WROCŁAWSKI PARK TECHNOLOGICZNY Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych Marek Winkowski Wiceprezes WPT S.A. Anna Madera - Kierownik DAIP Gdańsk, 09.03.2009
Bardziej szczegółowoInnowacyjność w Europie 2016
DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ MAŁOPOLSKIE OBSERWATORIUM ROZWOJU REGIONALNEGO Innowacyjność w Europie 2016 Komisja Europejska raz w roku publikuje europejską i regionalną tablicę wyników innowacji, która
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Inteligentny Rozwój
Instrumenty wsparcia przedsiębiorców w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój, 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja
Bardziej szczegółowoDziałania PARP w nowej perspektywie finansowej 2014-2020
2014 Paulina Zadura-Lichota Dyrektor Departamentu Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Działania PARP w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Kraków,
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT
INSTRUKCJA WYPEŁNIENIA KARTY PROJEKTU W KONKURSIE NA NAJLEPSZY PROJEKT Rubryka 1 Nazwa programu operacyjnego. W rubryce powinien zosta okrelony program operacyjny, do którego składany jest dany projekt.
Bardziej szczegółowoInstrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020
Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 Założeniem POIR jest wsparcie realizacji całego procesu powstawania
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Innowacyjność w Europie i Polsce. Innowacyjność w Europie, Japonii i USA. Science2Business. To wymyślił Polak
Spis treści Innowacyjność w Europie i Polsce Innowacyjność w Europie, Japonii i USA Science2Business To wymyślił Polak Innowacyjność w Europie i Polsce Innowacyjność w Europie 08 - średnia europejska Źródło:
Bardziej szczegółowoFORMULARZ AUDITU TECHNOLOGICZNEGO
F7/8.2.1/8.5.10806 1/5 Załącznik nr 19b do SIWZ FORMULARZ AUDITU TECHNOLOGICZNEGO Auditorzy: Data auditu: Osoby zaangażowane w audit ze strony firmy: F7/8.2.1/8.5.10806 2/5 A. INFORMACJE OGÓLNE Firma:
Bardziej szczegółowopogłębianie wiedzy o instrumentach finansowych EFSI Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Instrumenty finansowe
pogłębianie wiedzy o instrumentach finansowych EFSI Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich , współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
Bardziej szczegółowoZarządzanie innowacjami i transferem technologii / Kazimierz Szatkowski. Warszawa, cop Spis treści
Zarządzanie innowacjami i transferem technologii / Kazimierz Szatkowski. Warszawa, cop. 2016 Spis treści Wstęp 11 ROZDZIAŁ 1 Istota i rodzaje innowacji 17 1.1. Interpretacja pojęcia innowacji 17 1.2. Cele
Bardziej szczegółowoPrzedsiębiorczość i wiedza w polityce Unii Europejskiej wobec małych i średnich przedsiębiorstw
Bożena Mikołajczyk Uniwersytet Łódzki Salezjańska Wyższa Szkoła Ekonomii i Zarządzania w Łodzi e-mail: bomik@op.pl Przedsiębiorczość i wiedza w polityce Unii Europejskiej wobec małych i średnich przedsiębiorstw
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU
PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU Miasto Bukowno, 2002r 1. Analiza stanu aktualnego: Stan bezrobocia na dzie 30 kwietnia 2002r: W miecie Bukowno zarejestrowanych jest 795 bezrobotnych z czego 450 osób
Bardziej szczegółowoWykaz haseł identyfikujących prace dyplomowe na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania
Kierunek Analityka Gospodarcza Analiza ryzyka działalności gospodarczej Business Intelligence Klasyfikacja i analiza danych Metody ilościowe na rynku kapitałowym Metody ilościowe w analizach regionalnych
Bardziej szczegółowoFinansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE
Finansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE realizowane przez Bank Pekao SA Katowice, 16 maja 2014 Dużo większa rola
Bardziej szczegółowoBariery prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Raport z badania ilościowego
Bariery prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce Raport z badania ilościowego Informacje o badaniu Informacje o badaniu 3 CEL Głównym celem badania było poznanie postaw i opinii przedsiębiorców dotyczących
Bardziej szczegółowoDECYZJA. odmawiam uwzgldnienia wniosku. Uzasadnienie
Decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia 21 marca 2005 r. odmawiajca uwzgldnienia wniosku o zobowizanie Zarzdu Banku, do wykrelenia danych osobowych dotyczcych Skarcego z Bankowego
Bardziej szczegółowoUchwała Nr Rady Miasta Rejowiec Fabryczny
PROJEKT Uchwała Nr Rady Miasta Rejowiec Fabryczny z dnia w sprawie programu współpracy Miasta Rejowiec Fabryczny z organizacjami pozarzdowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalnoci
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONKURSU OFERT NA WYBÓR BROKERA UBEZPIECZENIOWEGO DLA MIASTA ZIELONA GÓRA, JEGO JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ORAZ SPÓŁEK KOMUNALNYCH.
REGULAMIN KONKURSU OFERT NA WYBÓR BROKERA UBEZPIECZENIOWEGO DLA MIASTA ZIELONA GÓRA, JEGO JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ORAZ SPÓŁEK KOMUNALNYCH. I. INFORMACJE PODSTAWOWE Prezydent Miasta Zielona góra ogłasza
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy
Bardziej szczegółowoProgram wsparcia funduszy kapitału zalążkowego
Program wsparcia funduszy kapitału zalążkowego Tomasz Sypuła Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 19 września 2006r. Plan prezentacji Co to jest fundusz kapitału zalążkowego? Cel udzielanego wsparcia
Bardziej szczegółowoPreferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE
Preferencyjne finansowanie dla przedsiębiorców w programach ramowych UE Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE Projekt Enterprise Europe Network Central Poland jest współfinansowany
Bardziej szczegółowoISBN (wersja online)
Magdalena Jasiniak Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Instytut Finansów, Zakład Finansów Korporacji, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 39 RECENZENT Włodzimierz Karaszewski SKŁAD
Bardziej szczegółowo