ZARZĄDZANIE RYZYKIEM CEN UPRAWNIEŃ DO EMISJI DWUTLENKU WĘGLA. Autor: Piotr Czarnecki. ( Rynek Energii nr 5/2007) 1. WSTĘP

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZARZĄDZANIE RYZYKIEM CEN UPRAWNIEŃ DO EMISJI DWUTLENKU WĘGLA. Autor: Piotr Czarnecki. ( Rynek Energii nr 5/2007) 1. WSTĘP"

Transkrypt

1 ZARZĄDZANIE RYZYKIEM CEN UPRAWNIEŃ DO EMISJI DWUTLENKU WĘGLA Autor: Piotr Czarnecki ( Rynek Energii nr 5/2007) Słowa kluczowe: Europejski System Handlu Emisjami (EU ETS), rynek uprawnień do emisji CO 2, ryzyko cen uprawnień Streszczenie. Zarządzanie ryzykiem CO 2 jest problemem, przed którym staje coraz więcej przedsiębiorstw. Stworzenie odpowiednich procedur komunikacyjnych, dobór strategii zarządzania ryzykiem, zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technicznych oraz posiadanie odpowiedniej kadry, pozwalają na skuteczne zarządzanie tym ryzykiem. Muszą o tym pamiętać przedsiębiorstwa, które chcą skutecznie rywalizować w swoim otoczeniu konkurencyjnym. 1. WSTĘP Ryzyko cen uprawnień do emisji CO 2 wynika z powstania Europejskiego Systemu Handlu Emisjami (European Union Emissions Trading Scheme, EU ETS). System ten jest konsekwencją ratyfikowania przez państwa Unii (w 1997 r.) protokołu z Kioto. Protokół podpisany takŝe przez większość państw uprzemysłowionych określa sposób oraz zakres, w jakim ma następować ograniczanie emisji gazów cieplarnianych przez jego sygnatariuszy. Waga protokołu straciła nieco na waŝności, poniewaŝ nie został on podpisany przez Stany Zjednoczone, które są największym emitentem CO 2 (25% światowej emisji). Jednak wiele spośród stanów USA zdecydowało się na dobrowolne wprowadzenie regulacji dotyczących ograniczania emisji. Na przykład w Kaliforni, która jest odpowiedzialna za jedną czwartą emisji w USA, walka z emisją gazów cieplarnianych jest jednym z priorytetów obecnego rządu. Rynek handlu uprawnieniami do emisji CO 2 nie jest pierwszym rynkiem środowiskowych instrumentów finansowych. Od 1995 r. w USA działa juŝ rynek handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku siarki. Jego sprawne działanie było jedną z przesłanek do uruchomienia systemu EU ETS. Funkcjonowanie systemu EU ETS sprowadza się do tego, Ŝe grupa przedsiębiorstw emitujących znaczne ilości CO 2 otrzymuje przydziały uprawnień do jego emisji (na mocy Krajowych Programów Rozdziału Uprawnień (KPRU)). Dyrektywa Komisji Europejskiej 2003/87/EC oraz akty prawne państw członkowskich definiują jakie typy przedsiębiorstw są objęte systemem. Są to przedsiębiorstwa działające w przemysłach o duŝej emisji CO 2. a w szczególności przemysł energetyczny, ciepłowniczy i rafineryjny. Z biegiem czasu systemem mają być objęte takŝe inne przemysły (np. lotniczy oraz samochodowy). Uprawnienia są przyznawane przez rządy poszczególnych państw Unii po uprzednim zaakceptowaniu proponowanych przez nie przydziałów przez Komisję Europejską. KaŜde uprawnienie daje prawo do emisji 1 tony dwutlenku węgla. W sytuacji gdy firma emituje więcej gazów niŝ pozwalają jej na to posiadane uprawnienia, musi dokupić ich brakującą ilość na wolnym rynku, a jeśli posiada nadwyŝkę uprawnień moŝe je sprzedać. Sprawnie działający, płynny rynek uprawnieniami jest podstawą działania całego systemu. Przedsiębiorstwa mogą handlować między sobą, jednak ta forma handlu nie jest dominująca.

2 Większość obrotu przypada na giełdy specjalizujące się w handlu energią i surowcami energetycznymi (największy obrót jest notowany na European Climate Exchange wykorzystującą towarową platformę obrotu Intercontinental Ex-change). 2. EKSPOZYCJA A RYZYKO CO 2 Pierwszym krokiem w procesie zarządzania ryzykiem CO 2 powinno być określenie ekspozycji naraŝonej na to ryzyko. System EU ETS jest podzielony na fazy, dla których następują przydziały uprawnień. Działająca obecnie pierwsza faza obejmuje lata , kolejna będzie obejmowała lata Zakłada się, Ŝe takŝe następne fazy będą składały się z pięcioletnich okresów. W ramach kaŝdej z faz, przedsiębiorstwa objęte systemem EU ETS otrzymują przydziały uprawnień dla kaŝdego roku. Co rok przedsiębiorstwa składają zaudytowane raporty dotyczące zrealizowanej w danym okresie emisji oraz posiadanej ilości uprawnień. Jeśli emisja w danym roku jest wyŝsza niŝ ilość posiadanych dla tego roku uprawnień, przedsiębiorstwo musi do momentu określonego w regulacjach dokupić brakujące uprawnienia lub przenieść brakującą ilość z następnego roku rozliczeniowego (pod warunkiem udowodnienia, Ŝe w kolejnym roku istnieje realna moŝliwość ograniczenia emisji o przeniesioną ilość). Jeśli tego nie zrobi musi zapłacić za kaŝdą przekroczoną tonę emisji karę (w 1 fazie jej wysokość jest ustalona na 40 euro, zaś w fazach następnych na 100 euro), która i tak nie zwalnia firmy od zakupu brakującej ilości uprawnień. Obecnie rynek uprawnień do emisji CO 2 nie jest ciągły. Oznacza to, Ŝe nie moŝna przenosić niewykorzystanych uprawnień z pierwszej fazy do faz kolejnych. Co prawda aktualne regulacje Polski i Francji dopuszczają taką moŝliwość, jednak moŝna przypuszczać, Ŝe w bliskiej przyszłości zostaną one zniesione, gdyŝ nie są one zgodne z dyrektywami UE oraz mogłyby zaburzyć działanie całego rynku. Znając okres w jakim jest się w stanie identyfikować ryzyko, naleŝy dokonać wyodrębnienia składników tworzących ekspozycję naraŝoną na ryzyko. Ekspozycja jest to po prostu róŝnica pomiędzy oczekiwaną ilością posiadanych uprawnień oraz oczekiwaną emisją CO 2. Na oczekiwaną ilość przyznanych uprawnień składają się: uprawnienia przyznane przedsiębiorstwu w ramach danej fazy, oczekiwana ilość przyznanych uprawnień instalacjom, które nie istniały w momencie kiedy tworzony był KPRU dla danej fazy (obejmuje on jedynie istniejące instalacje). Dla instalacji, które mogą powstać w trakcie działania danej fazy istnieje rezerwowa pula uprawnień, która jest wykorzystywana juŝ w trakcje trwania fazy. Na oczekiwaną emisję składają się: CO 2 zrealizowane, czyli po prostu emisja, o której juŝ wiemy Ŝe trafiła do atmosfery w danej fazie, CO 2 niezrealizowane, czyli emisja jest spodziewana do końca danej fazy. Podobnie jak w przypadku uprawnień moŝna tutaj mówić o emisji niezrealizowanej dla instalacji istniejących oraz instalacji nieistniejących. Im większa ekspozycja (zarówno na plus, jak i na minus) tym bardziej wynik ekonomiczny firmy jest naraŝony na ryzyko niekorzystnych fluktuacji cen na rynku uprawnień. Jeśli

3 ekspozycja jest dodatnia oznacza to, Ŝe firma posiada więcej uprawnień niŝ potrzebuje ich do pokrycia emisji. W takim przypadku korzystną dla firmy sytuacją na rynku CO 2 będzie wzrost ceny uprawnień do emisji. W przypadku posiadania ujemnej ekspozycji, czyli kiedy firma posiada za mało uprawnień do pokrycia emisji, korzystną sytuacją będzie spadek cen uprawnień. Zarządzanie ryzykiem CO 2 wymaga współpracy wielu róŝnych działów przedsiębiorstwa. WaŜne jest, aby stworzyć dobre podstawy komunikacji pomiędzy tymi działami, które w duŝym uproszczeniu moŝna podzielić na działy finansowe oraz działy technologiczne. Działy technologiczne powinny być odpowiedzialne za prognozowanie emisji C0 2 w okresach będących przedmiotem zarządzania ryzykiem oraz za proponowanie nowych rozwiązań technologicznych mających na celu ograniczenie emisji. Działy finansowe, które powinny brać aktywny udział w zarządzaniu ryzykiem CO 2 to: 1) dział odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem. W zaleŝności od rodzaju firmy często jest to dział skarbu, dział zarządzania ryzykiem, a w firmach, które nie są naraŝone na większą liczbę ryzyka po prostu szeroko pojęte działy finansowe. Odpowiedzialność tego działu powinna polegać na zarządzaniu wielkością ekspozycji naraŝonej na ryzyko cen uprawnień do emisji CO 2 (w zakresie określonym przez przyjętą przez zarząd strategię), 2) dział odpowiedzialny za inwestycje. Dział ten powinien współpracować z działami technologicznymi z jednej strony przekazując im dane dotyczące ewentualnych przyszłych inwestycji do określenia realizowanej przez nie emisji oraz prognozowanej ilości uprawnień, które nowa inwestycja moŝe otrzymać. Z drugiej strony po otrzymaniu informacji zwrotnej, dział inwestycji musi podjąć decyzję o sensowności danej inwestycji biorąc pod uwagę ewentualny koszt uprawnień, które będzie trzeba zakupić na rynku w celu zbilansowania emisji dla nowej instalacji. Istnieje bowiem moŝliwość, Ŝe koszt ten spowoduje nieopłacalność inwestycji (np. spadek wewnętrznej stopy zwrotu (IRR) poniŝej akceptowanej przez firmę. Tak więc koszt uprawnień do emisji CO2 moŝe mieć wpływ na wybór pomiędzy róŝnymi projektami inwestycyjnymi. To zarząd danej firmy musi zdecydować jaką odpowiedzialność przyporządkować danym działom. MoŜe to zaleŝeć od przyjętej strategii zarządzania ryzykiem. Zarząd moŝe przyjąć załoŝenie o aktywnej bądź biernej strategii zarządzania ryzykiem w zaleŝności od moŝliwego wpływu ceny uprawnień na wynik ekonomiczny firmy, a w związku tym na jej wartość. NaleŜy bowiem podkreślić, Ŝe z załoŝenia cena uprawnień powinna być kosztem dla firmy. W pierwszej fazie działania systemu wiele przedsiębiorstw otrzymało duŝo więcej uprawnień niŝ było im potrzebne, co spowodowało, Ŝe wiele firm otrzymało de facto formę dotacji. Z załoŝenia firmy powinny mieć nadwyŝki uprawnień tylko w wyniku podejmowania przez nie działań mających na celu ograniczenie emisji CO 2 bądź zakupu uprawnień w celach spekulacyjnych. Obecna sytuacja, kiedy wiele przedsiębiorstw posiada wysokie nadwyŝki uprawnień jest niedoskonałością systemu. Pierwsza faza jest jednak w jakimś sensie okresem próbnym, dzięki któremu moŝna będzie przynajmniej w jakimś zakresie wykluczyć tego typu błędy w przyszłości.

4 3. METODY POKRYCIA EMISJI ORAZ STRATEGIE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM CO 2 Działania takie jak np. budowa energooszczędnych instalacji czy stosowanie źródeł energii o niŝszej emisyjności CO 2 (np. gazu zamiast cięŝkich olejów opałowych), podejmowane w celu zmniejszania emisji, powinny mieć miejsce w przypadku kiedy jednostkowy koszt krańcowy na tonę zredukowanej emisji C0 2 jest niŝszy niŝ cena uprawnienia do emisji CCK. Przykład Elektrownia emituje do atmosfery 100 tys. ton CO 2 rocznie. Na mocy KPRU otrzymała ona roczną pulę 100 tys. uprawnień do emisji CO 2. Elektrownia moŝe za euro zakupić urządzenia pozwalające na zmniejszenie emisji CO 2 o 10 tys. ton przy jednoczesnym zachowaniu obecnej produkcji energii elektrycznej. Z powyŝszego wynika, Ŝe jednostkowy koszt zmniejszenia emisji CO 2 o jedną tonę wynosi 5 euro. Tak więc zakup urządzenia byłby opłacalny jeśli rynkowa cena uprawnień byłaby wyŝsza niŝ 5 euro. Dla przykładu, jeśli cena wynosiłaby w danej chwili 6 euro, elektrownia mogłaby zakupić urządzenie jednocześnie sprzedając na rynku uprawnienia i zarabiając w ten sposób euro [ x (6 euro - 5 euro) = euro]. PowyŜszy przykład pokazuje, Ŝe zbilansowanie emisji C0 2 wcale nie musi oznaczać, Ŝe firmy nie będą zainteresowane zmniejszaniem emisji. Istotą systemu jest to, Ŝe nie tylko firmy posiadające niedobory CO 2 są zainteresowane działaniami ograniczającymi emisję. W powyŝszym przykładzie koszt krańcowy ograniczenia emisji jest równy dla kaŝdej tony zmniejszonej emisji CO 2. Oczywiście, w miarę jak przedsiębiorstwo będzie wykorzystywać kolejne proekologiczne technologie, koszt krańcowy powinien być rosnący dla kolejnych ton redukcji emisji. Dzieje się tak, poniewaŝ przedsiębiorstwo powinno wybierać te technologie, które są relatywnie najtańsze (istnieje takŝe postęp technologiczny, dzięki któremu po pewnym czasie od wdroŝenia danej technologii moŝe pojawić się nowa, bardziej efektywna). Alternatywą dla zmniejszenia emisji jest zakup brakujących uprawnień lub ich ekwiwalentów na rynku. Rynek uprawnień do emisji C0 2 rozwija się bardzo dynamicznie i obecnie oferuje juŝ szeroki wachlarz instrumentów finansowych, które obligują strony umowy do ich dostarczenia. Są to: kontrakty z dostawą natychmiastową (spot) -oferowane m.in. przez giełdy Powernext, Nordpool, European Energy Exchange, kontrakty terminowe futures - standaryzowane kontrakty oferowane m.in. przez giełdy (przede wszystkim energii) ECX, Nordpool, EEX, kontrakty terminowe forward - oferowane przez uczestników rynku pozagiełdowego (overthe-co-unter market, OTC) dopasowywane do potrzeb zawierających je stron. Głównymi animatorami tego rynku są banki inwestycyjne (np. JP Morgan, Morgan Stanley, Barclays) oraz wydzielone spółki korporacji działających na rynku paliwowo-energetycznym (np. Shell Trading), kontrakty opcyjne - rzadko stosowane instrumenty, oferowane zarówno przez uczestników ryku pozagiełdowego (banki), jak i giełdy (ECX), jednostki typu CER (Certifications of Emission Reduction) i ERU (Emission Reduction

5 Units). Do pokrycia emisji od 2008 r. przedsiębiorstwa będą mogły takŝe wykorzystywać jednostki typu CER i ERU. MoŜna je będzie wymieniać na uprawnienia do emisji C0 2 -jeden CER lub ERU będzie odpowiadał jednemu uprawnieniu. CER i ERU są to certyfikaty wydawane za proekologiczne przedsięwzięcia zmniejszające emisję C0 2 w krajach, które podpisały protokół z Kioto, natomiast ERU - w krajach nie będących sygnatariuszami protokołu. Obecnie rynek CER i ERU nie jest zbyt płynny, jednak istnieją juŝ firmy specjalizujące się w inwestycjach mających na celu generowanie tego typu jednostek. Oczywiście tego typu inwestycje pojawiają się tam, gdzie koszt zmniejszenia emisji jest najmniejszy. 4. WYBÓR NARZĘDZI ZABEZPIECZANIA RYZYKA Mimo Ŝe rynek jest dość młody, przedsiębiorstwa mają dość duŝy wybór jeśli chodzi o narzędzia zabezpieczenia ryzyka cen uprawnień oraz pokrycia emisji CO 2. Wybór narzędzi zaleŝy w duŝej mierze od przyjętej strategii zarządzania ryzykiem. W zaleŝności od wagi zarządzania ryzykiem CO 2 w danej firmie, moŝna przyjąć następujące strategie: 1. Strategia polegająca na bilansowaniu emisji CO 2 na koniec kaŝdego roku. Jest to strategia bierna, ryzyko nie jest aktywnie kontrolowane. Na podjęcie takiej strategii mogą pozwolić sobie przedsiębiorstwa, których koszt uprawnień do emisji CO 2 ma relatywnie niski wpływ na koszty produkcji i te w których ryzyko CO 2 ma niewielki wpływ na ryzyko wahań wyniku tego przedsiębiorstwa. W przypadku stosowania takiej strategii nie jest konieczne posiadanie kadr zajmujących się na bieŝąco problemem ryzyka CO Strategia polegająca na bilansowaniu przez dział zarządzania ryzykiem emisji CO 2 na bieŝąco, na skutek otrzymywania z działów technologicznych informacji o planowanej w okresie zarządzania ryzykiem wielkości emisji CO 2 oraz ilości przyznanych uprawnień. Strategia ta ma na celu natychmiastową eliminację ryzyka CO 2 w przedsiębiorstwie. Do jej zastosowania konieczne jest wykształcenie odpowiednich procesów ustanawiających skuteczną komunikację pomiędzy działami technologicznymi oraz finansowymi. Komunikacja odgrywa w przypadku tej strategii duŝo większą rolę niŝ w poprzedniej, bowiem występuje duŝo częściej. Musi odbywać się kaŝdorazowo, kiedy pojawiają się informacje o zmianie ekspozycji dla okresu zarządzania ryzykiem. Strategia powinna być stosowana w firmach, w których ryzyko CO 2 moŝe mieć znaczący wpływ na ryzyko wyniku ekonomicznego firmy, a które nie chcą podejmować dodatkowego ryzyka polegającego na świadomym tworzeniu ekspozycji w oczekiwaniu na korzystne ruchy cen uprawnień na rynku. Strategia polegająca na świadomym zarządzaniu ryzykiem. Od poprzedniej róŝni się tym, Ŝe firma świadomie decyduje się na utrzymywanie ekspozycji naraŝonej na ryzyko CO 2 w oczekiwaniu na korzystne dla firmy ruchy cen uprawnień do emisji CO 2. Podobnie jak w przypadku poprzedniej strategii, konieczny jest ciągły monitoring ekspozycji oraz wykształcenie efektywnych kanałów komunikacji pomiędzy działami biorącymi udział w wyznaczaniu oraz zarządzaniu ekspozycji. Strategia ta wymaga takŝe od przedsiębiorstwa zatrudnienia wykwalifikowanych kadr, posiadających odpowiednią wiedzę na temat rynków finansowych, aby móc interpretować oraz starać się antycypować ceny uprawnień. Konieczne jest takŝe posiadanie odpowiednich systemów informacyjnych (np. Reuters, Bloomberg) pozwalających na szybki dostęp do potrzebnych informacji na temat rynku. Ceny uprawnień

6 mają to do siebie, Ŝe są mocno wraŝliwe na podawane przez emitentów informacje o spodziewanej i zrealizowanej emisji oraz na inne informacje, na podstawie których moŝna wnioskować o przyszłej emisji. MoŜna powiedzieć, Ŝe rynek w duŝo mniejszym stopniu niŝ inne rynki finansowe (np. walutowy, akcyjny) nadaje się do analizy technicznej (czyli przewidywania przyszłych kursów na podstawie analizy wykresów cenowych), wobec czego to właśnie suche dane na temat emisji mają na ceny uprawnień zdecydowanie dominujący wpływ. CARBON DIOXIDE ALLOWANCES PRICE RISK MANAGEMENT Key words: European Union Emissions Trading Scheme (EU ETS), EU ETS allowances market, carbon dioxide allowances price risk management Summary. CO 2 allowances price risk management is an issue that morę and morę companies hale to cope with. Creating appropriate communication procedures, choosing risk management strategy and technical solutions as well as hiring skilled staff let the companies effective manage CO 2 allowances risk. It should be taken into account by these companies which want successfully compete in their competitive surroundings. Piotr Czarnecki, specjalista ds. zarządzania ryzykiem w Grupie Lotos S.A., piotr.czarnecki@poczta.onet.pl

Rynek CO2 Aukcje Pierwotne

Rynek CO2 Aukcje Pierwotne Rynek CO2 Aukcje Pierwotne Małgorzata Słomko Radca prawny IX FORUM OBROTU Janów Podlaski, 20-22 czerwca 201 Strona Agenda System handlu emisjami 3 Aukcje rynku pierwotnego CO2 8 Aukcje rynku pierwotnego

Bardziej szczegółowo

Koncepcja European Energy Trading Platform (EETP) czy to jest możliwe?

Koncepcja European Energy Trading Platform (EETP) czy to jest możliwe? Koncepcja European Energy Trading Platform (EETP) czy to jest możliwe? Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu Towarowa Giełda Energii S.A. POWER RING 2007 w stronę europejskiej energetycznej platformy handlowej

Bardziej szczegółowo

Możliwości handlu uprawnieniami do emisji co2 na rynku europejskim

Możliwości handlu uprawnieniami do emisji co2 na rynku europejskim Możliwości handlu uprawnieniami do emisji co2 na rynku europejskim 1.DM Consus S.A. Dom Maklerski Consus S.A. Doświadczenie Grupy Consus dot. rynku carbon, Licencja Domu Maklerskiego efekt zmian regulacji,

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie uprawnieniami do emisji CO2. Warszawa, 23.06.2010 Alpiq Energy SE Oddział w Polsce

Zarządzanie uprawnieniami do emisji CO2. Warszawa, 23.06.2010 Alpiq Energy SE Oddział w Polsce Zarządzanie uprawnieniami do emisji CO2 Warszawa, 23.06.2010 Alpiq Energy SE Oddział w Polsce Zagadnienia 1. Prezentacja firmy Alpiq 2. Ogólne wytyczne dla uczestników systemu ETS 1. Analiza sytuacji Klienta

Bardziej szczegółowo

Unijny handel uprawnieniami zbywalnymi na emisję CO 2. Mariusz KUDEŁKO Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Kraków

Unijny handel uprawnieniami zbywalnymi na emisję CO 2. Mariusz KUDEŁKO Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Kraków Unijny handel uprawnieniami zbywalnymi na emisję CO 2 Mariusz KUDEŁKO Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Kraków Kontekst ekonomiczno-środowiskowy Problem: zmiany klimatyczne zagroŝenie

Bardziej szczegółowo

Nowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu

Nowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu Rola giełdy na rynku energii elektrycznej. Nowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu Warszawa, 25 kwietnia 2008 Międzynarodowa

Bardziej szczegółowo

Warszawa, 27 listopada 2012 r. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) dr inŝ. Alicja Wołukanis

Warszawa, 27 listopada 2012 r. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) dr inŝ. Alicja Wołukanis Warszawa, 27 listopada 2012 r Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) dr inŝ Alicja Wołukanis 2 Plan prezentacji 1 ZałoŜenia NPRGN 2 Cel główny i cele szczegółowe 3 Struktura NPRGN 4

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 103/28/04/2018 Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 5 kwietnia 2018 roku w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych

Uchwała Nr 103/28/04/2018 Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 5 kwietnia 2018 roku w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych Uchwała Nr 103/28/04/2018 Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 5 kwietnia 2018 roku w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych Na podstawie 37 ust. 8 i ust. 9 oraz 39 ust. 6 Regulaminu Giełdowej

Bardziej szczegółowo

Dyrektywa MIFID II w kontekście działalności IRGIT SA. Forum Obrotu 2016

Dyrektywa MIFID II w kontekście działalności IRGIT SA. Forum Obrotu 2016 Dyrektywa MIFID II w kontekście działalności IRGIT SA Forum Obrotu 2016 IRGIT SA w obecnym stanie prawnym I. Zakres działalności IRGIT SA: 1. IRGIT SA jako giełdowa izba rozrachunkowa ( GIR ) w rozumieniu

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ RYNKU HANDLU POZWOLENIAMI NA EMISJE CO 2 W UNII EUROPEJSKIEJ 1

ROZWÓJ RYNKU HANDLU POZWOLENIAMI NA EMISJE CO 2 W UNII EUROPEJSKIEJ 1 43 ROZWÓJ RYNKU HANDLU POZWOLENIAMI NA EMISJE CO 2 W UNII EUROPEJSKIEJ 1 dr hab. Andrzej Graczyk / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu KONCEPCJA HANDLU POZWOLENIAMI NA EMISJĘ Zbywalne pozwolenia na emisję

Bardziej szczegółowo

Luty miesiącem wyczekiwań i rozczarowań na rynku handlu uprawnieniami do emisji CO 2

Luty miesiącem wyczekiwań i rozczarowań na rynku handlu uprawnieniami do emisji CO 2 Toruń, 7 marca 2013 r. Luty miesiącem wyczekiwań i rozczarowań na rynku handlu uprawnieniami do emisji CO 2 W związku z nadziejami rynku na skuteczność lutowych rozmów Komisji ds. Środowiska na temat interwencji

Bardziej szczegółowo

Handel emisjami w teorii i praktyce / Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko. Warszawa, Spis treści. Wprowadzenie 9

Handel emisjami w teorii i praktyce / Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko. Warszawa, Spis treści. Wprowadzenie 9 Handel emisjami w teorii i praktyce / Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko. Warszawa, 2011 Spis treści Wprowadzenie 9 Rozdział 1 Podstawy teoretyczne funkcjonowania handlu emisjami 13 1.1. Teoria

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia 1 Wstępne wiadomości

Ćwiczenia 1 Wstępne wiadomości Ćwiczenia 1 Wstępne wiadomości 1.Wyszukaj i uzupełnij brakujące definicje: rynek finansowy (financial market) instrument finansowy (financial instrument) papier wartościowy (security) 2. Na potrzeby analizy

Bardziej szczegółowo

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Akcje. Akcje. GPW - charakterystyka. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Prawa akcjonariusza

Akcje. Akcje. GPW - charakterystyka. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Prawa akcjonariusza Akcje Akcje Akcja papier wartościowy oznaczający prawo jej posiadacza do współwłasności majątku emitenta, czyli spółki akcyjnej Prawa akcjonariusza Podział akcji: akcje imienne i na okaziciela akcje zwykłe

Bardziej szczegółowo

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej Polityka klimatyczna Unii Europejskiej Wprowadzenie Jesteśmy niemal w przededniu niezwykle waŝnego wydarzenia, jakim jest Szczyt Klimatyczny, który juŝ po raz drugi odbędzie się w Polsce. W dniach 11-22

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem kursowym w. przedsiębiorstwie - szkolenie

Zarządzanie ryzykiem kursowym w. przedsiębiorstwie - szkolenie Zarządzanie ryzykiem kursowym w przedsiębiorstwie - szkolenie Szanowni Państwo, Dom Maklerskim TMS Brokers we współpracy z Krajową Izbą Gospodarczą serdecznie zaprasza do udziału w bezpłatnych Warsztatach,

Bardziej szczegółowo

Redukcja emisji dwutlenku węgla a zwiększenie udziału kolei w rynku transportowym

Redukcja emisji dwutlenku węgla a zwiększenie udziału kolei w rynku transportowym Redukcja emisji dwutlenku węgla a zwiększenie udziału kolei w rynku transportowym Warszawa, 23 lutego 2010 r. 1 Transport kolejowy przyjazny środowisku i zasadzie zrównowaŝonego rozwoju Jednym z podstawowych

Bardziej szczegółowo

Rynek CO 2. Aukcje Pierwotne. Małgorzata Słomko Radca Prawny Spółki. Komitet Rynku Energii Elektrycznej Warszawa, 6 kwietnia Strona.

Rynek CO 2. Aukcje Pierwotne. Małgorzata Słomko Radca Prawny Spółki. Komitet Rynku Energii Elektrycznej Warszawa, 6 kwietnia Strona. Rynek CO 2 Aukcje Pierwotne Małgorzata Słomko Radca Prawny Spółki Komitet Rynku Energii Elektrycznej Warszawa, 6 kwietnia 2016 Strona Agenda Rynki CO 2 3 Rynek pierwotny 4 Aukcje pierwotne na TGE 6 1 Rynki

Bardziej szczegółowo

Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI

Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE

Bardziej szczegółowo

Handel emisjami: nowy rynek wymagający wiarygodności i zaufania.

Handel emisjami: nowy rynek wymagający wiarygodności i zaufania. Climate Change Services DNV Certification Handel emisjami: nowy rynek wymagający wiarygodności i zaufania. DNV tworzymy wartość poprzez niezależną certyfikację. www.dnv.pl MANAGING RISK Wprowadzenie Zmiany

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie narzędzi informatycznych do efektywnego handlu energią. Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu

Wykorzystanie narzędzi informatycznych do efektywnego handlu energią. Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu Wykorzystanie narzędzi informatycznych do efektywnego handlu energią Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu ZACZNIJMY OD PODSTAW... CZYM JEST GIEŁDA? Giełda jest miejscem, gdzie odbywają się regularnie,

Bardziej szczegółowo

MoŜliwości inwestowania na giełdzie z wykorzystaniem strategii opcyjnych

MoŜliwości inwestowania na giełdzie z wykorzystaniem strategii opcyjnych MoŜliwości inwestowania na giełdzie z wykorzystaniem strategii opcyjnych Krzysztof Mejszutowicz Zespół Instrumentów Pochodnych Dział Instrumentów Finansowych Zakopane, 1 czerwca 2007 STRATEGIE OPCYJNE

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Młody inwestor na giełdzie Strategie inwestycyjne dr Radosław Pietrzyk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 11 maja 2015 r. Plan prezentacji 1. Co to jest rynek i giełda?

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZMIANACH PROSPEKTU INFORMACYJNEGO COMMERCIAL UNION SPECJALISTYCZNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY, z dnia 14 stycznia 2009 r.

OGŁOSZENIE O ZMIANACH PROSPEKTU INFORMACYJNEGO COMMERCIAL UNION SPECJALISTYCZNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY, z dnia 14 stycznia 2009 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH PROSPEKTU INFORMACYJNEGO COMMERCIAL UNION SPECJALISTYCZNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY, z dnia 14 stycznia 2009 r. Na podstawie 28 ust. 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 listopada

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem kursowym w. przedsiębiorstwie - szkolenie

Zarządzanie ryzykiem kursowym w. przedsiębiorstwie - szkolenie Zarządzanie ryzykiem kursowym w przedsiębiorstwie - szkolenie Szanowni Państwo, Dom Maklerskim TMS Brokers we współpracy z Krajową Izbą Gospodarczą i Wielkopolską Izbą Przemysłowo Handlową serdecznie zaprasza

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem kursowym w. przedsiębiorstwie - szkolenie

Zarządzanie ryzykiem kursowym w. przedsiębiorstwie - szkolenie Zarządzanie ryzykiem kursowym w przedsiębiorstwie - szkolenie Szanowni Państwo, Dom Maklerskim TMS Brokers we współpracy z Krajową Izbą Gospodarczą i serdecznie zaprasza do udziału w Warsztatach, związanych

Bardziej szczegółowo

Kontrakty terminowe. This presentation or any of its parts cannot be used without prior written permission of Dom Inwestycyjny BRE Banku S..A.

Kontrakty terminowe. This presentation or any of its parts cannot be used without prior written permission of Dom Inwestycyjny BRE Banku S..A. Kontrakty terminowe Slide 1 Podstawowe zagadnienia podstawowe informacje o kontraktach zasady notowania, depozyty zabezpieczające, przykłady wykorzystania kontraktów, ryzyko związane z inwestycjami w kontrakty,

Bardziej szczegółowo

1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach na tle zmian emisji w krajach UE

1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach na tle zmian emisji w krajach UE 1 Zmiany emisji gazów cieplarnianych w Polsce w latach 1990-2005 na tle zmian emisji w krajach UE Skali emisji gazów cieplarnianych i zmian, jakie dokonały się na przestrzeni ostatnich lat w mieście Poznaniu

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE ZASADY OBROTU I ROZLICZEŃ DLA RYNKU UPRAWNIEŃ DO EMISJI

SZCZEGÓŁOWE ZASADY OBROTU I ROZLICZEŃ DLA RYNKU UPRAWNIEŃ DO EMISJI SZCZEGÓŁOWE ZASADY OBROTU I ROZLICZEŃ DLA RYNKU UPRAWNIEŃ DO EMISJI Zatwierdzone Uchwałą Zarządu Nr 96/21/16 z dnia 04 kwietnia 2016 roku wchodzi w życie z dniem 12 kwietnia 2016 roku. Strona 1 z 11 Rozdział

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1 do Umowy świadczenia usług inwestycyjnych Nr... /...

Załącznik Nr 1 do Umowy świadczenia usług inwestycyjnych Nr... /... Załącznik Nr 1 do Umowy świadczenia usług inwestycyjnych Nr... /... IDENTYFIKACJA KLIENTA JAKO PROFESJONALNEGO, DETALICZNEGO LUB UPRAWNIONEGO KONTRAHENTA zgodnie z ustawą O rynkach instrumentów finansowych

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój

OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Warszawa, 31 lipca 2013 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany statutu

Bardziej szczegółowo

Instrumenty rynku akcji

Instrumenty rynku akcji Instrumenty rynku akcji Rynek akcji w relacji do PK Źródło: ank Światowy: Kapitalizacja w relacji do PK nna Chmielewska, SGH, 2016 1 Inwestorzy indywidualni na GPW Ok 13% obrotu na rynku podstawowym (w

Bardziej szczegółowo

WSE goes global with UTP

WSE goes global with UTP GIEŁDAPAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH WARSZAWIE WSE goes global with UTP UTP - nowy system transakcyjny na GPW System transakcyjny UTP (Universal Trading Platform) to nowa jakość w dziedzinie technologii na warszawskiej

Bardziej szczegółowo

Kontrakty zakupowe. PC-Market

Kontrakty zakupowe. PC-Market Kontrakty zakupowe PC-Market 7.2.110.0 2009 Insoft sp. z o.o. 31-227 Kraków ul. Jasna 3a tel. (012) 415-23-72 wew. 11 e-mail: market@insoft.com.pl http://www.insoft.com.pl PC-Market 7 kontrakty. 1. Czym

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE ZASADY OBROTU I ROZLICZEŃ DLA RYNKU UPRAWNIEŃ DO EMISJI

SZCZEGÓŁOWE ZASADY OBROTU I ROZLICZEŃ DLA RYNKU UPRAWNIEŃ DO EMISJI SZCZEGÓŁOWE ZASADY OBROTU I ROZLICZEŃ DLA RYNKU UPRAWNIEŃ DO EMISJI zatwierdzone Uchwałą Zarządu nr 127/32/17 z dnia 23 maja 2017 r. wchodzi w życie z dniem 31 maja 2017 r. Strona 1 z 12 Rozdział 1 Definicje

Bardziej szczegółowo

JAK POPRAWIĆ KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE

JAK POPRAWIĆ KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE JAK POPRAWIĆ KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu NEUF 2007 Nowa Energia- User Friendly październik 2007, Warszawa Konkurencja na REE czy da się konkurować

Bardziej szczegółowo

Rynek mocy a nowa Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Konferencja Rynek Mocy - Rozwiązanie dla Polski?, 29 października 2014 r.

Rynek mocy a nowa Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Konferencja Rynek Mocy - Rozwiązanie dla Polski?, 29 października 2014 r. Rynek mocy a nowa Polityka energetyczna Polski do 2050 roku Konferencja Rynek Mocy - Rozwiązanie dla Polski?, 29 października 2014 r. 2 Cel główny Polityki energetycznej Polski do 2050 r. Tworzenie warunków

Bardziej szczegółowo

Opis: Spis treści: Wprowadzenie 9

Opis: Spis treści: Wprowadzenie 9 Tytuł: Handel emisjami w teorii i praktyce Autorzy: Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko Wydawnictwo: CeDeWu.pl Rok wydania: 2011 Opis: Książka przedstawia handel emisjami jako jeden z kluczowych

Bardziej szczegółowo

Warszawska Giełda Towarowa S.A.

Warszawska Giełda Towarowa S.A. OPCJE Opcja jest prawem do kupna lub sprzedaży określonego towaru po określonej cenie oraz w z góry określonym terminie. Stanowią formę zabezpieczenia ekonomicznego dotyczącego ryzyka niekorzystnej zmiany

Bardziej szczegółowo

Wykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r.

Wykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r. Wykaz zmian wprowadzonych do statutu KBC LIDERÓW RYNKU Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w dniu 10 czerwca 2010 r. art. 12 ust. 2 Statutu Brzmienie dotychczasowe: 2. Cel Subfunduszu Global Partners Kredyt

Bardziej szczegółowo

RODZAJE ZLECEŃ NA GPW

RODZAJE ZLECEŃ NA GPW Zlecenia bez limitu ceny: RODZAJE ZLECEŃ NA GPW PKC - zlecenie po każdej cenie PCR - zlecenie po cenie rynkowej PCRO - zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie Zlecenie z limitem ceny W tego typu zleceniach,

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO SERWISIE BRe BROKERS Rozdział 3

PRZEWODNIK PO SERWISIE BRe BROKERS Rozdział 3 PRZEWODNIK PO SERWISIE BRe BROKERS Rozdział 3 NajwaŜniejsze funkcje transakcyjne w Serwisie BRe Brokers Składanie zleceń Serwis BRe Brokers umoŝliwia szybkie złoŝenie zlecenia m.in. z poziomu: funkcji

Bardziej szczegółowo

Spis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski

Spis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski Rynki finansowe., Książka stanowi kontynuację rozważań nad problematyką zawartą we wcześniejszych publikacjach autorów: Podstawy finansów i bankowości oraz Finanse i bankowość wydanych odpowiednio w 2005

Bardziej szczegółowo

Toruń, 9 września 2013 r.

Toruń, 9 września 2013 r. Toruń, 9 września 2013 r. Brak politycznych decyzji w sprawie backloadingu i oczekiwanie przedsiębiorców na informacje o ilości darmowych uprawnień spowodowały nieznaczny wzrost cen uprawnień w sierpniu

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 304/56/08/2019 Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 29 sierpnia 2019 roku w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych

Uchwała Nr 304/56/08/2019 Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 29 sierpnia 2019 roku w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych Uchwała Nr 304/56/08/2019 Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 29 sierpnia 2019 roku w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych Na podstawie 37 ust. 8 i ust. 9 oraz 39 ust. 6 Regulaminu

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU ALIOR SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO

OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU ALIOR SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Warszawa, dnia 27 lutego 2017 r. OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU ALIOR SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Money Makers Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółką Akcyjną z siedzibą w Warszawie

Bardziej szczegółowo

System handlu uprawnieniami CO 2 oraz system rozliczania emisji SO 2 i NO x do roku 2020 dla wytwórców energii elektrycznej i ciepła

System handlu uprawnieniami CO 2 oraz system rozliczania emisji SO 2 i NO x do roku 2020 dla wytwórców energii elektrycznej i ciepła Konferencja Przyszłość systemu handlu uprawnieniami CO 2 a poziom kosztów osieroconych Warszawa, 18 października 2011 System handlu uprawnieniami CO 2 oraz system rozliczania emisji SO 2 i NO x do roku

Bardziej szczegółowo

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA wykład XI dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 EKONOMICZNY CYKL śycia PRODUKTU 1 KOSZTY CYKLU śycia PRODUKTU OKRES PRZEDRYNKOWY OKRES RYNKOWY OKRES POSTRYNKOWY

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁ INFORMACYJNY. Strukturyzowane Certyfikaty Depozytowe powiązane z indeksem giełdowym ze 100% ochroną zainwestowanego kapitału w Dniu Wykupu

MATERIAŁ INFORMACYJNY. Strukturyzowane Certyfikaty Depozytowe powiązane z indeksem giełdowym ze 100% ochroną zainwestowanego kapitału w Dniu Wykupu MATERIAŁ INFORMACYJNY Strukturyzowane Certyfikaty Depozytowe powiązane z indeksem giełdowym ze 1% ochroną zainwestowanego kapitału w Dniu Wykupu Emitent Bank BPH SA Numer serii Certyfikatów Depozytowych

Bardziej szczegółowo

Instrumenty notowane na GPW i zasady jej funkcjonowania

Instrumenty notowane na GPW i zasady jej funkcjonowania Instrumenty notowane na GPW i zasady jej funkcjonowania Prezentuje: Paweł Cymcyk Analityk Przygotował: Krzysztof Dresler Chief Financial Officer Xelion. Doradcy Finansowi UniCredit Group O giełdzie Tradycje

Bardziej szczegółowo

Produkcja bioetanolu w Polsce i na świecie stan obecny i przyszłość

Produkcja bioetanolu w Polsce i na świecie stan obecny i przyszłość Produkcja bioetanolu w Polsce i na świecie stan obecny i przyszłość Gorzelnie rolnicze w Polsce w zdecydowanej większości nastawione są na produkcję spirytusu surowego na potrzeby przemysłu paliwowego.

Bardziej szczegółowo

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Krajowy Operator Systemu Zielonych Inwestycji. GIS System Zielonych Inwestycji

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Krajowy Operator Systemu Zielonych Inwestycji. GIS System Zielonych Inwestycji Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Krajowy Operator Systemu Zielonych Inwestycji GIS System Zielonych Inwestycji Warszawa 2011 ystem ziel Rachunek Klimatyczny oferta dla beneficjentów

Bardziej szczegółowo

Nowe realia w systemie handlu emisjami wpływ na strategię przedsiębiorstw

Nowe realia w systemie handlu emisjami wpływ na strategię przedsiębiorstw Handel emisjami Zarządzanie aktywami IPO Nowe realia w systemie handlu emisjami wpływ na strategię przedsiębiorstw Maciej Wiśniewski Prezes Zarządu Domu Maklerskiego Consus S.A. Spis treści 1. Co to jest

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.BioVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r.

OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.BioVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r. OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU MCI.BioVentures Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z dnia 31 lipca 2013 r. Niniejszym, MCI Capital Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. z siedzibą w Warszawie, ogłasza

Bardziej szczegółowo

OBLICZANIE WYMOGU KAPITAŁOWEGO Z TYTUŁU RYZYKA CEN KAPITAŁOWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

OBLICZANIE WYMOGU KAPITAŁOWEGO Z TYTUŁU RYZYKA CEN KAPITAŁOWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH DZIENNIK URZĘDOWY NBP NR 2-83 - poz. 3 Załącznik nr 8 do uchwały nr 1/2007 Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 13 marca 2007 r. (poz. 3) OBLICZANIE WYMOGU KAPITAŁOWEGO Z TYTUŁU RYZYKA CEN KAPITAŁOWYCH PAPIERÓW

Bardziej szczegółowo

Gospodarka niskoemisyjna

Gospodarka niskoemisyjna Pracownia Badań Strategicznych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Gospodarka niskoemisyjna dr hab. Joanna Kulczycka, prof. AGH, mgr Marcin Cholewa Kraków, 02.06.2015

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie energią. Norma ISO 50001:2011, korzyści wynikające z wdroŝenia systemu. Jacek Walski PREDA Szczecin,28.03.2014 r.

Zarządzanie energią. Norma ISO 50001:2011, korzyści wynikające z wdroŝenia systemu. Jacek Walski PREDA Szczecin,28.03.2014 r. Zarządzanie energią. Norma ISO 50001:2011, korzyści wynikające z wdroŝenia systemu Jacek Walski PREDA Szczecin,28.03.2014 r. Zarządzanie energią. Gospodarka energetyczna polegająca na niekontrolowanej

Bardziej szczegółowo

Październikowy wzrost zmienności cen uprawnień do emisji CO 2 wynikiem poparcia Polski i Niemiec dla zaostrzenia polityki klimatycznej

Październikowy wzrost zmienności cen uprawnień do emisji CO 2 wynikiem poparcia Polski i Niemiec dla zaostrzenia polityki klimatycznej Toruń, 6 listopada 2013 r. Październikowy wzrost zmienności cen uprawnień do emisji CO 2 wynikiem poparcia Polski i Niemiec dla zaostrzenia polityki klimatycznej W październiku wolumeny handlowanych uprawnień

Bardziej szczegółowo

RYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ

RYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ RYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ Wstęp Część I. Ogólna charakterystyka rynków finansowych 1. Istota i funkcje rynków finansowych 1.1. Pojęcie oraz podstawowe rodzaje rynków 1.1.1.

Bardziej szczegółowo

Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego

Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego Marzena Chodor Dyrekcja Środowisko Komisja Europejska Slide 1 Podstawowe cele polityki klimatycznoenergetycznej

Bardziej szczegółowo

Współpraca z Domem Maklerskim Consus S.A.:

Współpraca z Domem Maklerskim Consus S.A.: Handel emisjami Zarządzanie aktywami IPO Współpraca z Domem Maklerskim Consus S.A.: dlaczego oraz kiedy i jak? Finansowo-techniczne aspekty współpracy Jacek Jaszczołt Członek Zarządu dr Juliusz Preś Członek

Bardziej szczegółowo

STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE KOSZTAMI

STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE KOSZTAMI STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE KOSZTAMI dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 EKONOMICZNY CYKL śycia PRODUKTU 1 KOSZTY CYKLU śycia PRODUKTU OKRES PRZEDRYNKOWY OKRES RYNKOWY OKRES POSTRYNKOWY

Bardziej szczegółowo

Instytucje rynku kapitałowego w Polsce

Instytucje rynku kapitałowego w Polsce Instytucje rynku kapitałowego w Polsce Slide 1 Instytucje rynku kapitałowego Slide 2 Instytucje rynku kapitałowego Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) Centralny organ administracji rządowej. Komisja Nadzoru

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyk transakcyjnych w eksporcie i ubezpieczenia eksportowe. Marcin Siwa - Dyrektor Działu Oceny Ryzyka Coface Poland

Ocena ryzyk transakcyjnych w eksporcie i ubezpieczenia eksportowe. Marcin Siwa - Dyrektor Działu Oceny Ryzyka Coface Poland Ocena ryzyk transakcyjnych w eksporcie i ubezpieczenia eksportowe 23 03 2011 Marcin Siwa - Dyrektor Działu Oceny Ryzyka Coface Poland Oceny krajów wg Coface OCENY COFACE (Country Risk) przedstawiają wpływ

Bardziej szczegółowo

WIEDZA INNOWACJE TRANSFER TECHNOLOGII EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW UE

WIEDZA INNOWACJE TRANSFER TECHNOLOGII EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW UE WIEDZA INNOWACJE TRANSFER TECHNOLOGII EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW UE RCITT to: Doświadczony Zespół realizujący projekty Baza kontaktów w sferze nauki i biznesu Fachowe doradztwo Otwartość na nowe pomysły

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 151/63/08/2015. Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 27 sierpnia 2015 roku. w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych

Uchwała Nr 151/63/08/2015. Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 27 sierpnia 2015 roku. w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych Uchwała Nr 151/63/08/2015 Zarządu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. z dnia 27 sierpnia 2015 roku w sprawie zabezpieczeń niepieniężnych Na podstawie 37 ust. 6 oraz 39 ust. 6 Regulaminu Giełdowej

Bardziej szczegółowo

Czym fascynuje, a czym niepokoi energetyka jądrowa?

Czym fascynuje, a czym niepokoi energetyka jądrowa? Czym fascynuje, a czym niepokoi energetyka jądrowa? Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarki niskoemisyjnej Ludwik Pieńkowski Środowiskowe Laboratorium CięŜkich Jonów Uniwersytet Warszawski Fascynacja

Bardziej szczegółowo

Ogłoszenie o zmianach statutu funduszu inwestycyjnego otwartego, które wchodzą w Ŝycie w terminie 3 miesięcy od dnia dokonania ogłoszenia

Ogłoszenie o zmianach statutu funduszu inwestycyjnego otwartego, które wchodzą w Ŝycie w terminie 3 miesięcy od dnia dokonania ogłoszenia Ogłoszenie o zmianach statutu funduszu inwestycyjnego otwartego, które wchodzą w Ŝycie w terminie 3 miesięcy od dnia dokonania ogłoszenia Na podstawie art. 24 ust. 5 i ust. 8 pkt 1) ustawy z dnia 27 maja

Bardziej szczegółowo

Dotacje vs. instrumenty zwrotne w obszarze wsparcia dla przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej

Dotacje vs. instrumenty zwrotne w obszarze wsparcia dla przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej Dotacje vs. instrumenty zwrotne w obszarze wsparcia dla przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej Wnioski z badania IBnGR Perspektywa finansowa 2007-2013 przyniosła nowe instrumenty finansowania.

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Młody inwestor na giełdzie Strategie inwestycyjne Grzegorz Kowerda EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Młody inwestor na giełdzie Strategie inwestycyjne Grzegorz Kowerda EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Młody inwestor na giełdzie Strategie inwestycyjne Grzegorz Kowerda Uniwersytet w Białymstoku 8 maja 2014 r. Początki giełdy przodek współczesnych giełd to rynek (jarmark,

Bardziej szczegółowo

Strategie: sposób na opcje

Strategie: sposób na opcje X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Strategie: sposób na opcje z wykorzystaniem systemu Option Trader Tomasz Uściński X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. www.xtb.pl 1 Definicja opcji Opcja: Kontrakt finansowy,

Bardziej szczegółowo

Wzrost cen uprawnień do emisji CO 2 i spadki handlowanych wolumenów na rynku carbon w grudniu

Wzrost cen uprawnień do emisji CO 2 i spadki handlowanych wolumenów na rynku carbon w grudniu Toruń, 7 stycznia 2014 r. Wzrost cen uprawnień do emisji CO 2 i spadki handlowanych wolumenów na rynku carbon w grudniu W grudniu uprawnienia do emisji dwutlenku węgla (EUA) zyskały na wartości 11,26 proc.

Bardziej szczegółowo

Strategia zarządzania instrumentami finansowymi ochrony środowiska w energetyce

Strategia zarządzania instrumentami finansowymi ochrony środowiska w energetyce Strategia zarządzania instrumentami finansowymi ochrony środowiska w energetyce Kliknij, Maciej aby Wiśniewski edytować styl wzorca podtytułu Consus S.A. ul. Dominikańska 9 87-100 Toruń www.consus.eu Polityka

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ

WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Nowy Sącz, 28 kwiecień 2015 r. 1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) - konkurs Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) ustanowił konkurs

Bardziej szczegółowo

Opcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH,

Opcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH, Opcje - wprowadzenie Mała powtórka: instrumenty liniowe Punkt odniesienia dla rozliczania transakcji terminowej forward: ustalony wcześniej kurs terminowy. W dniu rozliczenia transakcji terminowej forward:

Bardziej szczegółowo

Józef Myrczek, Justyna Partyka Bank Spółdzielczy w Katowicach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

Józef Myrczek, Justyna Partyka Bank Spółdzielczy w Katowicach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Józef Myrczek, Justyna Partyka Bank Spółdzielczy w Katowicach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Analiza wraŝliwości Banków Spółdzielczych na dokapitalizowanie w kontekście wzrostu akcji

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe

Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe Opis Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe funkcjonujące w ramach indywidualnych i grupowych ubezpieczeń na życie proponowanych

Bardziej szczegółowo

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa, 9.1.1 r. Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Instytut Ekonomiczny 1 PAŹDZIERNIKOWA NA TLE PROJEKCJI CZERWCOWEJ Rozliczenie Zmiana

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 29. Sporządziła: A. Maciejowska

Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 29. Sporządziła: A. Maciejowska Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 29 Sporządziła: A. Maciejowska 1.Wstęp Każde przedsiębiorstwo musi zmagać się z ryzykiem, nawet jeśli nie do końca jest

Bardziej szczegółowo

TYPY MODELOWYCH STRATEGII INWESTYCYJNYCH

TYPY MODELOWYCH STRATEGII INWESTYCYJNYCH ZAŁĄCZNIK NR 1 DO REGULAMINU TYPY MODELOWYCH STRATEGII INWESTYCYJNYCH W ramach Zarządzania, Towarzystwo oferuje następujące Modelowe Strategie Inwestycyjne: 1. Strategia Obligacji: Cel inwestycyjny: celem

Bardziej szczegółowo

BADANIE INNOWACYJNOŚCI CI PRZEDSIĘBIORSTW Z WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. wyniki badań jakościowych

BADANIE INNOWACYJNOŚCI CI PRZEDSIĘBIORSTW Z WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. wyniki badań jakościowych BADANIE INNOWACYJNOŚCI CI PRZEDSIĘBIORSTW Z WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO wyniki badań jakościowych CEL BADANIA Określenie poziomu i struktury innowacji w województwie lubuskim i ich wpływu na zmiany profilu

Bardziej szczegółowo

Łączna zainwestowana kwota Łączna składka ubezpieczeniowa 352, , ,00. Koszty w czasie 1 rok 6 lat 12 lat

Łączna zainwestowana kwota Łączna składka ubezpieczeniowa 352, , ,00. Koszty w czasie 1 rok 6 lat 12 lat 1. WARTA Akcji Polskich Wskaźnik ryzyka 1 2 3 4 5 6 7 Celem funduszu jest zapewnienie długoterminowego, realnego wzrostu wartości aktywów, poprzez lokaty przede wszystkim w udziałowe papiery wartościowe

Bardziej szczegółowo

Strategia ochrony powietrza w UE Handel emisjami.

Strategia ochrony powietrza w UE Handel emisjami. Strategia ochrony powietrza w UE Handel emisjami. Norbert Łukasiak 1 Produkcja i uŝytkowanie energii powodują szereg negatywnych oddziaływań na środowisko. NajpowaŜniejsze z nich związane są z emisją do

Bardziej szczegółowo

ŚLAD WĘGLOWY

ŚLAD WĘGLOWY ŚLAD WĘGLOWY 17.05.2019 ŚLAD WĘGLOWY Ślad węglowy (ang. carbon footprint) całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁ INFORMACYJNY. Strukturyzowane Certyfikaty Depozytowe Złoty Certyfikat I powiązane z ceną złota

MATERIAŁ INFORMACYJNY. Strukturyzowane Certyfikaty Depozytowe Złoty Certyfikat I powiązane z ceną złota MATERIAŁ INFORMACYJNY Strukturyzowane Certyfikaty Depozytowe Złoty Certyfikat I powiązane z ceną złota ze 100% ochroną zainwestowanego kapitału w Dniu Wykupu Emitent Bank BPH SA Numer serii Certyfikatów

Bardziej szczegółowo

INSTRUMENTY WSPOMAGAJĄCE POLITYKĘ OCHRONY KLIMATU W OPINII PRZEDSIĘBIORCÓW 1

INSTRUMENTY WSPOMAGAJĄCE POLITYKĘ OCHRONY KLIMATU W OPINII PRZEDSIĘBIORCÓW 1 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 736 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 55 2012 MARIUSZ KUDEŁKO AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie INSTRUMENTY WSPOMAGAJĄCE POLITYKĘ OCHRONY

Bardziej szczegółowo

Futures na Wibor najlepszy sposób zarabiania na stopach. Departament Skarbu, PKO Bank Polski Konferencja Instrumenty Pochodne Warszawa, 28 maja 2014

Futures na Wibor najlepszy sposób zarabiania na stopach. Departament Skarbu, PKO Bank Polski Konferencja Instrumenty Pochodne Warszawa, 28 maja 2014 Futures na Wibor najlepszy sposób zarabiania na stopach Departament Skarbu, PKO Bank Polski Konferencja Instrumenty Pochodne Warszawa, 28 maja 2014 Agenda Wprowadzenie Definicja kontraktu Czynniki wpływające

Bardziej szczegółowo

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. ArbitraŜ z wykorzystaniem kontraktów terminowych FW20 oraz PLNCASH

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. ArbitraŜ z wykorzystaniem kontraktów terminowych FW20 oraz PLNCASH X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. ArbitraŜ z wykorzystaniem kontraktów terminowych FW20 oraz PLNCASH Tomasz Uściński, XTB Wall Street, Zakopane 2007 1 ArbitraŜ MoŜliwość osiągania zysków bez ryzyka z

Bardziej szczegółowo

CO 2 w transporcie. Tomasz Chruszczow Dyrektor Departamentu Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery

CO 2 w transporcie. Tomasz Chruszczow Dyrektor Departamentu Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery CO 2 w transporcie Tomasz Chruszczow Dyrektor Departamentu Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery 1 Ochrona klimatu Ochrona klimatu jest od co najmniej 15 lat jednym z najwaŝniejszych globalnych zagadnień obejmujących

Bardziej szczegółowo

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ Referat Ewaluacji

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ Referat Ewaluacji URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ Referat Ewaluacji Ocena efektu makroekonomicznego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na

Bardziej szczegółowo

Analiza systemowa gospodarki energetycznej Polski

Analiza systemowa gospodarki energetycznej Polski Analiza systemowa gospodarki energetycznej Polski System (gr. σύστηµα systema rzecz złoŝona) - jakikolwiek obiekt fizyczny lub abstrakcyjny, w którym moŝna wyróŝnić jakieś wzajemnie powiązane dla obserwatora

Bardziej szczegółowo

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA Inwestycja

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA Inwestycja Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA Inwestycja Masz zamiar kupić produkt, który nie jest prosty i który może być trudny w zrozumieniu Data sporządzenia dokumentu: 19-12-2017

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia... 2011 r. w sprawie sposobu przeprowadzania aukcji uprawnień do emisji

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia... 2011 r. w sprawie sposobu przeprowadzania aukcji uprawnień do emisji ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia...................... 2011 r. w sprawie sposobu przeprowadzania aukcji uprawnień do emisji Na podstawie art. 39 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie

Bardziej szczegółowo

KOSZTY EMISJI CO 2 W UNII EUROPEJSKIEJ

KOSZTY EMISJI CO 2 W UNII EUROPEJSKIEJ ROCZNIKI EKONOMII I ZARZADZANIA Tom 1(37) 2009 DOMINIK CIEJPA-ZNAMIROWSKI KOSZTY EMISJI CO 2 W UNII EUROPEJSKIEJ Komisja Europejska zaproponowała w projekcie pakietu klimatycznego, by od 2013 roku elektrownie

Bardziej szczegółowo

Projekt z dnia 2 listopada 2009 r. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 2009 r. w sprawie szczególnego trybu i warunków wprowadzania do obrotu giełdowego praw majątkowych Na podstawie art. 13 ustawy z

Bardziej szczegółowo

Zestawienie opłat obowiązujących na regulowanym rynku pozagiełdowym prowadzonym przez BondSpot S.A. 1

Zestawienie opłat obowiązujących na regulowanym rynku pozagiełdowym prowadzonym przez BondSpot S.A. 1 Zestawienie opłat obowiązujących na regulowanym rynku pozagiełdowym prowadzonym przez BondSpot S.A. 1 Opracowano na podstawie: Załącznika nr 2 do Regulaminu obrotu regulowanego rynku pozagiełdowego prowadzonego

Bardziej szczegółowo

Informacja nt. Polityki inwestycyjnej KDPW_CCP S.A.

Informacja nt. Polityki inwestycyjnej KDPW_CCP S.A. Informacja nt. Polityki inwestycyjnej KDPW_CCP S.A. 21.08.2014 1. KDPW_CCP zgodnie ze swoją Polityką inwestycyjną przyjętą w drodze uchwały Zarządu KDPW_CCP S.A. inwestuje następujące rodzaje aktywów:

Bardziej szczegółowo

Komisja Spraw Zagranicznych

Komisja Spraw Zagranicznych PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Spraw Zagranicznych 2011/0307(COD) 4.4.2012 PROJEKT OPINII Komisji Spraw Zagranicznych dla Komisji Prawnej w sprawie wniosku w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Czy moŝna ograniczyć emisję CO2? Autor: Krzysztof Bratek Kraków 2008.12.11 Aktualizacja na 16.12.2008

Czy moŝna ograniczyć emisję CO2? Autor: Krzysztof Bratek Kraków 2008.12.11 Aktualizacja na 16.12.2008 Czy moŝna ograniczyć emisję CO2? Autor: Krzysztof Bratek Kraków 2008.12.11 Aktualizacja na 16.12.2008 1 Energia, a CO2 Zapotrzebowanie na energie na świecie wzrasta w tempie ok. 1,8%/rok; czemu towarzyszy

Bardziej szczegółowo