Unijny handel uprawnieniami zbywalnymi na emisję CO 2. Mariusz KUDEŁKO Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Kraków

Transkrypt

1 Unijny handel uprawnieniami zbywalnymi na emisję CO 2 Mariusz KUDEŁKO Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Kraków

2 Kontekst ekonomiczno-środowiskowy Problem: zmiany klimatyczne zagroŝenie realne czy wyimaginowane Cel: ograniczenie emisji CO 2 jaki zakres redukcji Narzędzia: pakiet energetyczno-klimatyczny, w tym handel uprawnieniami zbywalnymi

3 Kontekst ekonomiczno-środowiskowy Euro PodaŜ uprawnień Emisja początkowa Koszt zewn. Cena uprawnienia Technologie redukcji emisji (przeds., sektory, państwa) Optymalny zakres emisji (redukcji) Redukcja emisji Emisja

4 Istota działania systemu handlu uprawnieniami zbywalnymi instalacje objęte systemem mogą wyemitować w określonym przedziale czasu (rok, kilka lat) jedynie taką ilość zanieczyszczeń, która zostanie pokryta posiadanymi uprawnieniami do emisji wyemitowanie większej ilości zanieczyszczeń wymaga dokupienia uprawnień od innego uczestnika systemu mechanizm ten zachęca do podejmowania działań ograniczających emisje tam, gdzie koszty redukcji są najniŝsze

5 Istota działania systemu handlu uprawnieniami Przedsiębiorstwo A: emisja 50 t CO 2 koszt redukcji 10 Euro/t Przedsiębiorstwo B: emisja 50 t CO 2 koszt redukcji 20 Euro/t Cel: Emisja łączna 80 t CO 2 System nakazowy: redukcja A = 10 t, redukcja B = 10 t emisja łączna = 80 t CO 2 całkowity koszt redukcji = 10*10 (A) + 10*20 (B) = 300 Euro System handlu uprawnieniami: cena uprawnienia zbywalnego = 15 Euro/t redukcja A = 20 t, redukcja B = 0 t emisja łączna = 80 t CO 2 całkowity koszt redukcji = 20*10 (A) + 0*20 (B) = 200 Euro Korzyści z handlu uprawnieniami dla przedsiębiorstw: A = 10*15 (przychód ze sprzedaŝy uprawnień) (dodatkowy koszt redukcji) = 50 Euro B = 10*20 (uniknięty koszt redukcji) 10*15 (zakup uprawnień) = 50 Euro

6 Kontekst prawny Dyrektywa 2003/87/WE ustanawiająca program handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (2003) Pakiet energetyczno-klimatyczny zobowiązanie 3*20% (2008) Dyrektywa 2009/29/WE zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (tzw. dyrektywa EU ETS) (2009) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/30/WE w sprawie starań podejmowanych przez państwa członkowskie zmierzających do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do 2020 r. zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych (tzw. decyzja non-ets) (2009)

7 Zasady europejskiego systemu handlu uprawnieniami (EU ETS) uczestnictwo przedsiębiorstw w sektorach objętych systemem jest obowiązkowe system obejmuje około 12 tys. przedsiębiorstw (sektor energetyczny i ciepłowniczy, spalarnie, rafinerie ropy naftowej, piece koksownicze, huty Ŝelaza i stali, cementownie, cegielnie, huty szkła, zakłady produkujące wapno, ceramikę, papier) wymaga się od państw członkowskich sporządzenia Narodowych Planów Alokacji na kaŝdy okres handlowy, a następnie rząd przydziela uprawnienia bezpłatnie poszczególnym przedsiębiorstwom osoby fizyczne, instytucje, organizacje pozarządowe i inne podmioty są uprawnione do nabywania i zbywania ich na rynku w taki sam sposób jak firmy

8 Alokacja uprawnień system darmowy - tzw. grandfathering, darmowy przydział bazujący na historycznej emisji zanieczyszczeń system aukcyjny - tzw. auctioning, sprzedaŝ uprawnień

9 Etapy realizacji europejskiego systemu handlu uprawnieniami (EU ETS) Etap 1 ( ) zainicjowano handel uprawnieniami w 27 krajach członkowskich UE faza pilotaŝowa ( uczenie się w praktyce ) stworzono niezbędną infrastrukturę konieczną do monitorowania 95% uprawnień było przydzielone bezpłatnie Etap 2 ( ) nowe kraje spoza UE (Islandia, Lichtenstein i Norwegia) wdroŝono surowsze krajowe limity uprawnień (KE obniŝyła wysokość przydziałów uprawnień o 6,5% poniŝej poziomu emisji z 2005 roku) około 90% uprawnień jest przydzielone bezpłatnie Etap 3 ( ) zasadnicze zmiany (zgodne z celami pakietu energetyczno-klimatycznego 3*20%)

10 Zmiany EU ETS od 2013 zastąpienie obecnego systemu krajowych limitów uprawnień na emisje jednym limitem dla całej UE jego liniowa coroczna redukcja o 1,74% do roku 2020 i w latach następnych (w 2020 roku limit będzie o 21% niŝszy w porównaniu z pułapem z roku 2005) z 1974 do 1720 mln ton CO2 konieczność odpłatnego nabywania uprawnień w systemie aukcyjnym wyjątki niektóre energochłonne gałęzie przemysłu, w przypadku których uznaje się, Ŝe ich konkurencyjność na rynkach międzynarodowych zostałaby zagroŝona (tzw. carbon leakage) oraz derogacje dla energetyki (pod pewnymi warunkami) skutek - od 2013 zakup co najmniej 50% uprawnień, pełny system aukcyjny do roku 2027

11 Skutki dla przedsiębiorstw uprawnień będzie znacznie mniej, niŝ prognozowane wielkości emisji przyznanie większości z nich bezpłatnie zmniejsza koszty wypełnienia wymogów EU ETS, ale wciąŝ powoduje konieczność nabycia nawet kilkunastu % uprawnień na rynku wzrost kosztów produkcji jest pewny, zakres przerzucenia kosztów w ceny produktów zaleŝy od sposobu rozdziału uprawnień oraz typu rynku

12 Skutki dla krajowego sektora energetycznego scen_ref brak handlu uprawnieniami zbywalnymi scen_nis cena uprawnienia 25 Euro/t CO 2, przydział darmowy na poziomie 70% emisji z 2005 scen_wys cena uprawnienia 40 Euro/t CO 2, pełna aukcja Jednostkowy koszt produkcji energii elektrycznej, zł/mwh Wydatki związane z zakupem uprawnień do emisji, mln zł s cen_ref s cen_nis s cen_wys s cen_ref s cen_nis s cen_wys