PRZEGLĄD RYNKU FIRM OFERUJĄCYCH OPROGRAMOWANIE OPEN SOURCE

Transkrypt

1 Streszczenie PRZEGLĄD RYNKU FIRM OFERUJĄCYCH OPROGRAMOWANIE OPEN SOURCE Krzysztof Kowalczyk Katedra Informatyki Gospodarczej Szkoła Główna Handlowa w Warszawie krzysztof.kowalczyk@sgh.waw.pl Referat poświęcony jest przeglądowi rynku firm oferujących oprogramowanie o otwartym kodzie źródłowym. Słowa kluczowe: open source, dostawcy, dystrybucje, Linux. Wstęp Idea wolnego oprogramowania (ang. free software) 1 oraz oprogramowania o dostępnym kodzie źródłowym (ang. open source) 2 wywodzi się z czasów, kiedy głównym źródłem dochodu firm informatycznych była sprzedaŝ sprzętu komputerowego 3. Obecnie rynek takiego oprogramowania rozwija się niezwykle dynamicznie i zaczyna mieć powaŝne znaczenie w zastosowaniach komercyjnych. W połowie lat 80-tych powstała Free Software Foundation (Fundacja Wolnego Oprogramowania), załoŝona przez Richarda Stallmana, której celem było wspieranie rozwoju oprogramowania, którego uŝytkownik moŝe je dowolnie uruchamiać, modyfikować i rozpowszechniać. W tym celu FSF zaproponowała nowy rodzaj licencjonowania wymuszający dziedziczność otwartości kodu i swobody dysponowania nim pod nazwą GNU General Public License (GPL). GPL wymaga, aby kaŝdy program zawierający komponenty wolnego oprogramowania był w całości oferowany jako wolne oprogramowanie 4. Początkowym celem fundacji było stworzenie darmowego odpowiednika systemu operacyjnego Unix (w wyniku decyzji koncernu AT&T o zachowaniu kontroli nad systemem UNIX), co udało się osiągnąć dopiero po powstaniu na początku lat 90-tych systemu operacyjnego Linux. Działalność fundacji przy- 1 tak teŝ będzie określane w dalszej części pracy, z racji dwuznaczności terminu w języku angielskim 2 w dalszej części pracy termin ten będzie stosowany wymiennie z polskim odpowiednikiem 3 [CARB01 s.28] 4 [BEHL99 s.255]

2 470 Realizacja SWO i rozwiązania praktyczne w SWO czyniła się do powstania darmowych odpowiedników kompilatorów komercyjnych, edytorów tekstu czy innych narzędzi. W drugiej połowie 90-tych oprogramowanie o dostępnym kodzie źródłowym, takie jak systemy operacyjne Linux i FreeBSD, serwer Apache czy język skryptowy Perl, zaczęło być obiektem szerszego zainteresowania ze strony nowej grupy odbiorców środowiska biznesowego 5. Niektórzy członkowie społeczności programistów rozwijających wolne oprogramowanie zdecydowali, Ŝe aby podtrzymać to zainteresowanie naleŝy odciąć się od skojarzeń z tanim lub wręcz darmowym oprogramowaniem, co wynikało z podwójnego znaczenia nazwy FSF. Nowe określenie open source oraz jego definicja powstały w roku 1998 na podstawie licencji systemu Debian GNU/Linux. W roku 1998 w reakcji na udostępnienie kodu przeglądarki Netscape powstała Open Source Initiative 6, załoŝona przez Erica S. Raymonda. Obecnie oprogramowanie o otwartym kodzie źródłowym, zarówno darmowe jak i komercyjne, zaczyna odgrywać coraz powaŝniejszą rolę na rynku. Często poprawniejsze pod względem technicznym od oprogramowania o zamkniętym kodzie (ang. proprietary code) okazuje się równieŝ od tego ostatniego popularniejsze w wielu zastosowaniach. Przyczyn popularności oprogramowania open source naleŝy upatrywać jednak głównie w prawach, jakie licencje, w oparciu o które oprogramowanie to jest rozpowszechniane, dają uŝytkownikom. Głównie chodzi tu o moŝliwość wielokrotnej instalacji, poprawiania kodu oprogramowania oraz wynikającą z tego moŝliwość uzyskania wsparcia technicznego nawet jeśli pierwotny twórca oprogramowania nie będzie w stanie dalej go zapewnić. Większość aktualnie rozwijanych projektów open source jest dostępna za darmo bez opłat licencyjnych i honorariów autorskich, co prowadzi do niejasności pojęcia free software. Jak juŝ to omówiono wcześniej język angielski nie ma oddzielnych słów na wolność od opłat i wolność w dysponowaniu (libre vs. gratis). Zwolennicy licencji open source przedkładają wolność w dysponowaniu nad wolność od opłat, chociaŝ w praktyce główne projekty open source są wolne w obu znaczeniach 7. Przegląd rynku W roku 1999 sieciowe czasopismo Wired opublikowało tabelę prezentującą najbardziej wówczas znaczące firmy z sektora oprogramowania open source. PoniŜej przytoczono to porównanie wraz z uwzględnieniem stanu obecnego (maj 2003). 5 [BEHL99] 6 [CaSt01 s.30], [ stan na ] 7 [GDBI02]

3 Przegląd rynku firm oferujących oprogramowanie open source 471 Nazwa firmy (rok załoŝenia) Caldera Systems Inc. Linuxcare Penguin Computing The Puffin Group Firmy działające w sektorze open source. Ilość pracowników Opis (1999) w 1999 (2002/2003) Trzecie pod względem wielkości dostaw firma oferująca system operacyjny Linux; rozwija teŝ aplikacje oparte na tym systemie. Firma koncentrująca swoją ofertę wokół systemu Linux, dostarczająca usługi wsparcia technicznego organizacjom z listy Fortune Produkuje serwery i stacje robocze przeznaczone dla systemu Linux; dostarcza usług konsultingowych i szkoleniowych. Firma rozwijająca oprogramowanie open source i dostarczająca usług konsultingowych; 50 (385 w całej SCO Group) Tabela 1. Stan w W 2001 roku Caldera Systems połączyła się z częścią SCO tworząc Caldera International, a później SCO Group 8. W wyniku wytoczenia procesu IBM zawiesiła dystrybucję systemu Linux 9. Działa nadal samodzielnie, oferując usługi dla komputerów IBM klasy mainframe. Firma prywatna, m.in. korporacje Dell Computer, Motorola, Oracle i Sun Microsystems, oraz firmy VC Kleiner Perkins Caufield & Byers, Apax Partners i Lehman Brothers Venture Capital W ofercie między innymi klastry oparte o Linux Beowulf. Przejęte w 1999 przez Linuxcare. 8 stan na 15 maja stan na 15 maja puffin.epl

4 472 Realizacja SWO i rozwiązania praktyczne w SWO Scriptics AbiSource (1997) Sendmail Inc. (1997) Cobalt Networks (1996) Leverage Information Systems (1996) The Linux Mall (1995) Lutris Technologies zawarła umowę z firmą Hewlett-Packard o przeniesieniu systemu Linux na architekturę HP PA-RISC. Produkuje i sprzedaje narzędzia programistyczne oraz oferuje usługi konsultingowe w zakresie języka skryptowego Tcl. Klienci: Cisco, AOL, Lucent. Produkuje aplikacje uŝytkowobiurowe dla systemów Linux i Windows; dostarcza wsparcia technicznego i usług konsultingowych. Oprogramowanie moŝna pobrać za darmo. Firma wywodzi się z programu pocztowego sendmail. Twórca kodu - Eric Allman załoŝył firmę w celu rozwijania komercyjnych narzędzi dla firm ISP (Internet Service Provider). Wykorzystuje system Linux, język Perl, serwer Apache oraz architekturę Samba przy rozwijaniu skalowalnych serwerów sieciowych z segmentu cenowego poniŝej 00 USD, jak Cobalt Qube. Firma dołączyła do firm oferujących open source w styczniu 1999, kiedy udostępniła kod aplikacji Locomotive serwera aplikacji WWW. Sieciowy sprzedawca oprogramowania. Porównywalny pozycją z Amazon.com na rynku oprogramowania open source. Firma konsultingowa, specjalizująca się w internetowych (80) Zmieniła nazwę na Ajuba Solutions, później (2001) została przejęta przez firmę Interwoven, gdzie przerwano prace nad open source cześć przedsięwzięć przeniesiona na SourceForge.net. Obecnie naleŝy do SourceGear, firmy dostarczającej rozwiązania wspierające programistów. Firma prywatna, m.in. Morgan Stanley, JP Morgan Chase, Red Hat, Intel, Novell i Adobe. Sun Microsystems we wrześniu 2000 za 2 miliardy USD 11. DiamondCluster w paŝdzierniku CheapBytes bezpośredniego konkurenta. Działa oferując serwery aplikacji 11 na 15 maja 2003

5 Przegląd rynku firm oferujących oprogramowanie open source 473 (1995) modelach biznesowych. Udostępniła swój serwer aplikacji napisany w języku Java jako open source w styczniu Oferuje bezpłatne wsparcie techniczne poprzez listę dyskusyjną. Whistle Communications (1995) ArsDigita (1995) C2Net (1994) Red Hat Software (1994) VA Research (1993) Firma uŝyła programów open source - serwera Apache, programu pocztowego sendmail, architektury Samba i systemu operacyjnego FreeBSD do zbudowania pakietu oprogramowania sieciowego InterJet dla komputera sieciowego urządzenia sieciowego typu plug-and-play dla małych przedsiębiorstw. Agencja konsultingowa w zakresie rozwiązań WWW. UŜywa własnych pakietów narzędziowych open source to budowy i zarządzania społecznościami sieciowymi. Oferuje darmowe wsparcie techniczne poprzez wirtualną tablicę ogłoszeniową (ang. bulletin board). Firma początkowo była dostawcą Internetu. Obecnie koncentruje się na swojej komercyjnej wersji serwera WWW, opartego na kodzie serwera Apache. Wiodący dostawca wśród komercyjnych wersji systemu Linux. Zawarł umowy z korporacjami takimi jak IBM w celu stworzenia dostosowanych do ich potrzeb systemów oraz wsparcia technicznego; dostarcza ok. 50% oprogramowania systemowego Linux. Wśród udziałowców znajdują się firmy jak Compaq, Oracle i Novell. Dostarcza stacje robocze oparte o system Linux, rozwija komercyjne oprogramowanie i rozwiązania sprzętowe; zarzą (600) 55 J2EE niestety strona firmy nie zawiera Ŝadnej informacji poza powyŝszą ( IBM. Red Hat. Red Hat we wrześniu Wiodąca firma na rynku rozwiązań open source. Spółka publiczna (NASDAQ). Kapitalizacja 1,2 miliarda USD. Spółka publiczna (NASDAQ). Kapitalizacja 64 mln USD.

6 474 Realizacja SWO i rozwiązania praktyczne w SWO Pacific HiTech (1992) SuSE (1992) Berkeley Software Design Inc. ((BSDi) (1991) Cyclades (1991) Walnut Creek CDROM (1991) Cygnus Solutions dza serwisem linux.com; dostarcza usługi konsultingowe. Wśród wielu utalentowanych pracowników między innymi adwokat open source Eric Raymond. Jest dystrybutorem TurboLinux, najpopularniejszej dystrybucji Linuxa w Japonii (i czwartej największej w świecie); konkuruje z firmą Red Hat o prymat na rynku w Stanach Zjednoczonych. Publikuje własną dystrybucję Linuxa oraz jest światowym redystrybutorem innych aplikacji jak Applixware. Wiodący dostawca systemu Linux w Europie, drugi po firmie Red- Hat na rynku USA. Firma dodała wsparcie dla systemu Linux w swoim systemie operacyjnym BSD, tworząc pierwszy system komercyjny wspierający aplikacje open source. Sprzedaje linię produktów sieciowych opartych o system Linux routery, karty sieciowe. Firma została wybrana przez pismo Linux Journal "Preferowanym Dostawcą Sprzętowym w Środowisku Linux. Firma sprzedaje pakiety oprogramowania open source takie jak system FreeBSD - uŝywany przez serwisy Yahoo! i Hotmail - oraz system Slackware, przemysłową wersję Linuxa dla średnich przedsiębiorstw. Rozwija narzędzia programistyczne open source; sprzedaje (380) (240) Obecnie działa jako TurboLinux Inc. Spółka prywatna, m.in.: BEA, Compaq, Dell, Fujitsu, Intel, NEC, Novell, NTT, i Toshiba. Firma prywatna, m.in. Apax Partners, Compaq/HP, IBM, Intel i Silicon Graphics. Oddziały (poza Niemcami) w USA, Wlk. Brytanii, Czechach i Włoszech. Wind River w Firma ma 12 oddziałów na świecie (4 w USA oraz w Niemczech, Francji, Hiszpanii, Wlk. Brytanii, Włoszech, Japonii, Australii i Brazylii). Archiwum FTP zostało sprzedane firmie Digital River (właściciel serwisu simtel.net). Dział CD został zintegrowany z BSDi. Red Hat w listopadzie 13 na 15 maja 2003

7 Przegląd rynku firm oferujących oprogramowanie open source 475 (1989) wersje opakowane, oferując teŝ darmowe pobranie plików przez Internet. Źródło: [KRUG99] oraz opracowanie własne 1999 za 674 miliony USD 14. Z 22 opisanych firm 12 przestało funkcjonować lub zostało przejęte przez inne firmy. Na potęgę na rynku firm oferujących rozwiązania open source wyrosła firma Red Hat, która z wyŝej wymienionych firm przejęła firmy ArsDigita, C2Net oraz Cygnus. Na rynku open source pojawiły się tradycyjne korporacje informatyczne takie jak IBM czy Sun Microsystems. Szczególnie IBM mocno wspiera rozwój systemu Linux na swoich platformach sprzętowych. Przyszłość rynku zastosowań komercyjnych, szczególnie Linuxa, jest chwilowo niejasna, do czasu rozstrzygnięcia procesu o naruszenie dóbr intelektualnych wytoczonego IBM przez SCO (Caldera). Literatura [BEHL99] [CaSt01] [GBDI02] Behlendorf B.: Open Source as a Business Strategy. Open Sources: Voices from the Open Source Revolution, O'Reilly, 1999 Carbone G., Stoddard D., Open Source Enterprise Solutions: Developing an E-Business Strategy, Wiley Computer Publishing, benefit.html stan na [KRUG99] Krueger P., Tour de Source. Wired magazine, 7 maja Dostępne pod adresem stan na 15 maja 2003 OPEN SOURCE SOFTWARE COMPANIES MARKET OVERVIEW This article is aimed at reviewing the leading open source companies and examines the changes between 1999 and Key words: open source, providers, distributions, Linux stan na 15 maja 2003