Technologia Informacyjna

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Technologia Informacyjna"

Anna Białek
7 lat temu
Przeglądów:

1 Technologia Informacyjna Oprogramowanie i licencje dr. inż Adam Klimowicz

2 Oprogramowanie Rodzaje oprogramowania System operacyjny Program komputerowy bądź zbiór programów, który zarządza sprzętem oraz aplikacjami komputera. Podstawą wszystkich systemów operacyjnych jest wykonywanie podstawowych zadań takich jak: kontrolowanie i przypisywanie pamięci, przydział czasu procesora, obsługa urządzeń, ustalanie połączeń sieciowych oraz zarządzanie plikami. Wiele systemów operacyjnych posiada środowiska graficzne ułatwiające ich obsługę. Programy użytkowe określają sposoby, w jakie zostają użyte zasoby systemowe do rozwiązywania problemów obliczeniowych zadanych przez użytkownika (kompilatory, systemy baz danych, gry, oprogramowanie biurowe), tworzone przez programistów

3 MS DOS Przykłady systemów operacyjnych WINDOWS 3.X, 95, 98, ME, XP, Vista WINDOWS NT, 2000, 2003 Server UNIX LINUX (darmowy UNIX - mnogość dystrybucji) MAC OS OS/2 inne

4 Interfejs użytkownika Część oprogramowania zajmującą się obsługą urządzeń wejścia/wyjścia przeznaczonych dla interakcji z użytkownikiem. W komputerach zwykle za obsługę większości funkcji interfejsu użytkownika odpowiada system operacyjny, który narzuca standaryzację wyglądu różnych aplikacji. Zwykli użytkownicy postrzegają oprogramowanie wyłącznie poprzez interfejs użytkownika, który musi być tworzony nie tylko przez informatyków, ale również grafików. Interakcja użytkownika z aplikacją musi być łatwa!!!

5 Kod źródłowy i wynikowy Plik z programem zapisanym w języku programowania to kod źródłowy. Plik ten po przekształceniu tzn. kompilacji zostaje przekształcony na kod maszynowy (ciąg zer i jedynek), który może być wykonywany przez procesor komputera. Istnieją więc dwie wersje programu: źródłowa (kod źródłowy), wynikowa (kod maszynowy). Program wymaga instalacji na danym komputerze, czyli wprowadzenia go do pamięci operacyjnej komputera.

6 Oprogramowanie bezpłatne i komercyjne Oprogramowanie może być: bezpłatne lub komercyjne, z dostępem do kodu źródłowego (otwarte) lub nie. Oprogramowanie otwarte pozwala na: na możliwość jego rozbudowy, adaptacji i integracji z innymi programami, nawet wtedy gdy firma, która go wyprodukował przestała istnieć.

7 Jakość oprogramowania Oprogramowanie powinno więc być wysokiej jakości: użyteczne, łatwe w obsłudze (przyjazne użytkownikowi), funkcjonalne, niezawodne, efektywne i wydajne. Jakość - różne punkty widzenia: jakość to zgodność z wymaganiami, jakość to przydatność użytkowa, jakość jest tym, czego brak oznacza straty dla wszystkich, jakość jest to stopień, w jakim użytkownik wierzy, że wyrób lub usługa spełnia jego potrzeby i oczekiwania.

8 Rodzaje oprogramowania oprogramowanie systemowe (kontrola działania sytemu), oprogramowanie użytkowe (ułatwienie korzystania z komputerów np. archiwizujące, antywirusowe, sieciowe), oprogramowanie biurowe (do wykonywania prac biurowych np. edytory tekstu, edytory graficzne, arkusze kalkulacyjne), oprogramowanie CAD (do wspomagania procesu projektowania w wielu dziedzinach) oprogramowanie biznesowe (wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej np. programy finansowo księgowe, kadrowe), oprogramowanie internetowe (np. oprogramowanie serwerów, przeglądarki, programy pocztowe) oprogramowanie narzędziowe (przeznaczone do tworzenia oprogramowania np. translatory, kompilatory) oprogramowanie rozrywkowe: gry, odtwarzacze audio i video, itp.

9 Etapy tworzenia oprogramowania wersja niestabilna (testowa) (wersja, w której dodajemy nowe funkcje), wersja robocza (dostępna zazwyczaj tylko twórcom programu), wersja alfa (autorzy doprowadzają do rzeczywistego działania całego programu nawet w ograniczonym zakresie), wersja beta (gdy program ma już pierwszych użytkowników tzw. betatesterów i wyłapane są błędy zawiązane z różnymi środowiskami), wersja stabilna, produkcyjna (wersja nadająca się do użytkowania zgodnie z założeniami autorów).

10 Licencje w informatyce Licencja - umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać. Prawa i obowiązki użytkownika i właściciela określają: w jaki sposób produkty będą rozpowszechniane (bezpłatnie czy nie), czy użytkownicy będą mogli modyfikować kod źródłowy, na ilu komputerach można zainstalować program, jak długo pobierać do niego poprawki.

11 Rodzaje oprogramowania ze względu na licencje WOLNE OPROGRAMOWANIE OPROGRAMOWANIE WŁASNOŚCIOWE PUBLIC DOMAIN SOFTWARE OPROGRAMOWANIE KOMERCYJNE

12 Wolne oprogramowanie Unix i projekt (manifest) GNU (1983 MIT) GNU to akronim od słów - GNU's Not Unix GNU to uniksopodobny system operacyjny złożony wyłącznie z wolnego oprogramowania. Free Software Foundation (FSF) - Richard M. Stallman organizacja, która stoi na straży ochrony i promocji wolności użytkowania, kopiowania, modyfikowania i rozprowadzania programów komputerowych oraz obrony praw użytkowników wolnego oprogramowania.

13 Oprogramowanie OpenSource Według Richarda M. Stallmana open source to oprogramowanie udostępniane na warunkach pozwalających użytkownikowi na jego swobodne: studiowanie, rozpowszechnianie, modyfikacje, które nie muszą być darmowe! Przeciwieństwem jest oprogramowanie własnościowe. Oprogramowanie półwolne określa zezwolenie do używania, kopiowania, rozpowszechniania, modyfikacji, ale tylko do celów niekomercyjnych.

14 Oprogramowanie copyleft Oprogramowanie copyleft Daje prawo do legalnego poprawiania i unowocześniania nakazując jednocześnie aby wszystkie zmienione wersje były również wolnym oprogramowaniem. Licencja nie pozwala na dodawanie jakichkolwiek nowych ograniczeń (jeśli było darmowe to musi takim pozostać). Przykładem takiej licencji jest GPL (General Public Licence), której programy są wolne i bezpłatne. Wolne oprogramowanie nie objęte copyleft (pełna dowolność) Istnieje możliwość nakładania dodatkowych ograniczeń na produkt, ale z koniecznością wspomnienia autora projektu wyjściowego gdy taki istnieje. Przykładem takiej licencji jest XFree86 i BSD.

15 Oprogramowanie własnościowe OPROGRAMOWANIE WŁASNOŚCIOWE (ang. proprietary) oprogramowanie, którego kod jest prawnie zastrzeżony, zwykle komercyjne, może być jednak: Freeware dostępne za darmo, Shareware dostępne za darmo czasowo (możliwa blokada niektórych funkcji). Oprogramowanie zamknięte (ang. closed)- oprogramowanie, którego kod źródłowy nie jest dostępny.

16 Public Domain Oprogramowanie będące dobrem publicznym, nie objęte prawem autorskim (brak licencji). Traktuje się je jednak jakby posiadał licencje wolnego oprogramowania nie będącą copyleft.

17 Oprogramowanie komercyjne Oprogramowanie tworzone lub przejmowane przez firmy, których celem jest zarabianie na jego sprzedaży użytkownikom końcowym. Komercyjne nie znaczy jednak prawnie zastrzeżone. Istnieje bowiem wolne oprogramowanie komercyjne z dostępem do kodu źródłowego.

18 Wady i zalety wolnego oprogramowania Otwartość kodu daje możliwość wykonania audytu, rozszerzenia, poprawek bez konieczności czekania na kolejną wersję programu. (ważne dla profesjonalistów czyli bardzo wąskiej grupy osób). Wolność dystrybucji zapewnia instalacje na dowolnej liczbie komputerów. Wolność wykorzystania zapewnia wolność celu w zastosowaniu. Wolne oprogramowanie nie zawiera wrogiego kodu (gdyż łatwo to sprawdzić). Daje gwarancje dobrej jakości (gdyż nikt nie opublikuje programu źródłowego z którego wynika brak wiedzy autora).

19 Prawa autorskie w informatyce Przedmiot: Grafika, tekst, audio, wideo, programy komputerowe

20 Prawa autorskie c.d. WNIOSKI Z USTAWY: Dla użytku osobistego wolno korzystać bez zgody twórcy utworu i nieodpłatnie z pojedynczych egzemplarzy utworu rozpowszechnionego, tzn. takiego, który za zezwoleniem twórcy został udostępniony publicznie (wyjątki: programy komputerowe). Zakres podmiotowy prywatnego użytku obejmuje krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. Oznacza to na przykład, że można swoim krewnym i znajomym pożyczać, bądź wykonywać kopie książek, filmów i albumów muzycznych. Nie jest to jednak dozwolone w przypadku programów komputerowych bądź gier. Niezgodna z prawem będzie również wymiana, jeśli nie wszyscy członkowie się znają i utrzymują ze sobą stały kontakt. Możliwe jest jednak podarowanie, bądź odsprzedaż również obcym osobom zakupionych wcześniej egzemplarzy utworów.

Podobne dokumenty

Wstęp do Informatyki. Klasyfikacja oprogramowania

Wstęp do Informatyki. Klasyfikacja oprogramowania Wstęp do Informatyki Klasyfikacja oprogramowania Oprogramowanie komputerowe Funkcjonalność komputera jest wynikiem zarówno jego budowy, jak i zainstalowanego oprogramowania Komputer danej klasy znajduje