prawo pracy Diagramy Zamów książkę w księgarni internetowej SERIA AKADEMICKA

Transkrypt

1

2 prawo pracy Diagramy redakcja naukowa Krzysztof W. Baran, Dominika Dörre-Kolasa Maria Bosak, Justyna Czerniak-Swędzioł Dominika Dörre-Kolasa, Izabela Florczak Karol Kulig, Mariusz Lekston, Małgorzata Mędrala Marcin A. Mielczarek, Ariel Przybyłowicz Zamów książkę w księgarni internetowej SERIA AKADEMICKA WARSZAWA 2016

3 Wydawca Agata Jędrasik Redaktor prowadzący Małgorzata Jarecka Opracowanie redakcyjne Katarzyna Świerk-Bożek Łamanie Andrzej Gudowski Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na POLSKA IZBA KSIĄŻKI Copyright by Wolters Kluwer SA, 2016 ISBN: Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

4 Spis treści Wykaz skrótów...17 Słowo wstępne...19 Dział pierwszy Część ogólna prawa pracy...21 Rozdział I Pojęcie i przedmiot prawa pracy Definiowanie prawa pracy Uwagi ogólne Rodzaje definicji prawa pracy Prawo pracy w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej Kryteria wyodrębniania prawa pracy jako gałęzi systemu prawa Przedmiot prawa pracy: stosunki prawa pracy Systematyka prawa pracy Szczególne właściwości prawa pracy Uwagi ogólne Uniformizm a dyferencjacja prawa pracy Europeizacja prawa pracy Rozdział II Funkcje prawa pracy Charakterystyka funkcji prawa pracy Funkcja ochronna prawa pracy Funkcja organizatorska prawa pracy Funkcja ireniczna prawa pracy Funkcja rozdzielcza prawa pracy...31

5 Spis treści Rozdział III Zasady prawa pracy Systematyka zasad prawa Systematyzacja zasad prawa pracy według rodzaju aktu prawnego Systematyzacja zasad prawa pracy według zasięgu oddziaływania Systematyzacja zasad prawa pracy według sposobu wyrażenia zasady w przepisach prawnych Funkcje zasad prawa pracy Zasada prawa do pracy Zasada swobody nawiązywania stosunku pracy i ustalania jego treści Zasada poszanowania przez pracodawcę godności i innych dóbr osobistych pracownika Zasada równego traktowania i niedyskryminacji w zatrudnieniu Zasada prawa do godziwego wynagrodzenia Zasada prawa do wypoczynku Zasada zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy Zasada uprzywilejowania pracownika...37 Rozdział IV Równe traktowanie w zatrudnieniu Zakaz dyskryminacji w kodeksie pracy i w Konstytucji RP Ustawowe kryteria dyskryminacyjne Naruszenie zasady równych praw a dyskryminacja Zasada równości w zakresie praw a zasada zakazu dyskryminacji Konsekwencje prawne naruszenia zasad związanych z równym traktowaniem w zatrudnieniu Molestowanie Telepracownik a pracownik tymczasowy Rozdział V Źródła prawa pracy Pojęcie i hierarchia źródeł prawa pracy Powszechne źródła prawa pracy Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Ustawy Rozporządzenia Swoiste źródła prawa pracy Układy zbiorowe pracy Charakter prawny układów zbiorowych pracy Zakres podmiotowy układów zbiorowych pracy Zakres przedmiotowy układów zbiorowych pracy Tryb zawierania układów zbiorowych pracy...49

6 Spis treści Rejestracja układów zbiorowych pracy Wejście w życie układów zbiorowych pracy Przekształcenia układów zbiorowych pracy Rozwiązanie układów zbiorowych pracy Ponadzakładowe układy zbiorowe pracy Zakładowe układy zbiorowe Porozumienia zbiorowe Regulaminy Rodzaje regulaminów jako źródeł prawa pracy Przesłanki zobowiązujące do wydania regulaminu wynagradzania Treść regulaminu wynagradzania Tryb wprowadzenia regulaminu wynagradzania Przesłanki wprowadzenia regulaminu pracy Treść regulaminu pracy Tryb ustalania regulaminu pracy Podmioty objęte regulacjami o charakterze statutowym Międzynarodowe prawo pracy Międzynarodowa Organizacja Pracy Struktura Międzynarodowej Organizacji Pracy Prawo pracy Unii Europejskiej Umowy międzynarodowe...63 Dział drugi Indywidualne prawo pracy...65 Rozdział VI Stosunek pracy Pojęcie i charakter stosunku pracy Koncepcje i pojęcie stosunku pracy Cechy stosunku pracy Stosunek pracy a inne stosunki zatrudnienia Pojęcie samozatrudnienie oraz zatrudnienie Rodzaje zatrudnienia niepracowniczego Zatrudnienie pracownicze a niepracownicze zatrudnienie typu cywilnoprawnego Rodzaje stosunków pracy Elementy stosunku pracy Podmioty stosunku pracy Uwagi ogólne Pracownik Pracodawca pojęcie i koncepcja Pojęcie pracodawca Koncepcje pracodawcy...72

7 Spis treści 3.4. Pracodawca osoba fizyczna Pracodawca będący jednostką organizacyjną Reprezentacja pracodawcy będącego jednostką organizacyjną...73 Rozdział VII Umowa o pracę Zmiany w zakresie zatrudnienia terminowego po nowelizacji 2016 r Rekrutacja wewnętrzna i zewnętrzna Ochrona danych osobowych kandydatów do pracy oraz pracowników Rodzaje umów o pracę po nowelizacji 2016 r Umowa na okres próbny po nowelizacji Limity umów na czas określony po nowelizacji Rodzaje umów na czas określony po nowelizacji Telepraca Treść umowy o pracę Informacje przekazywane pracownikowi w związku z zatrudnieniem Rozdział VIII Przekształcenia zobowiązaniowego stosunku pracy Systematyka zmian stosunku pracy Zmiana treści stosunku pracy Wypowiedzenie zmieniające Rozdział IX Ustanie stosunku pracy Sposoby ustania stosunku pracy Udział stron w rozwiązaniu stosunku pracy Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem Zakres zastosowania wypowiedzenia Konstrukcja prawna wypowiedzenia Powszechna ochrona trwałości stosunku pracy Konsultacja zamiaru rozwiązania umowy o pracę na czas nieokreślony za wypowiedzeniem (art. 38 k.p.) Zasięganie opinii organizacji związkowej co do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (art k.p.) Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy Przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę Ograniczenia w rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika Roszczenia w przypadku wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia...98

8 Spis treści 12. Procedura zwolnień grupowych Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy przy zwolnieniach grupowych Wysokość odprawy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika Rozdział X Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę Przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę regulacje prawne Pojęcie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę Sukcesja zobowiązań Negocjacje z przedstawicielstwem pracowników oraz obowiązek informacyjny w przypadku braku związków zawodowych Zakres obowiązku informacyjnego Obowiązki dotychczasowego pracodawcy Obowiązki nowego pracodawcy Skutki braku lub braku właściwego zawiadomienia pracowników o podmiotowej zmianie pracodawcy Uprawnienia pracowników w związku z przejściem zakładu pracy Przejście zakładu pracy a zakładowy fundusz świadczeń socjalnych Rozdział XI Zatrudnianie pracowników tymczasowych Model stosunku pracy tymczasowej Ograniczenia w zakresie pracy tymczasowej Zakres uzgodnień pomiędzy pracodawcą użytkownikiem a agencją pracy tymczasowej przy zawieraniu umowy o pracę Treść umowy o pracę zawartej pomiędzy pracownikiem tymczasowym a agencją Zakres obowiązków względem pracownika tymczasowego Osłabienie ochrony stabilności stosunku pracy pracownika tymczasowego Ochrona pracownika tymczasowego Urlop wypoczynkowy pracownika tymczasowego Rozdział XII Pozaumowne stosunki pracy Pojęcie i systematyka pozaumownych stosunków pracy Pojęcie i geneza pozaumownych stosunków pracy Pozorne powołanie, mianowanie, wybór Systematyka pozaumownych stosunków pracy Stosunek pracy na podstawie wyboru

9 10 Spis treści 3. Stosunek pracy na podstawie powołania Stosunki pracy na podstawie mianowania Rozdział XIII Prawa i obowiązki stron stosunku pracy Obowiązek wydania świadectwa Podział podstawowych obowiązków pracodawcy według kryterium okresu/etapu realizacji obowiązku art. 94 k.p Obowiązek informacyjny Obowiązki pracownika Obowiązek sumiennego i starannego wykonywania pracy oraz stosowania się do poleceń przełożonych Obowiązki porządkowe pracownika Obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy, przestrzegania tajemnicy i zasad współżycia społecznego Rozdział XIV Zakaz konkurencji Zasady ogólne Ograniczenia prowadzenia działalności konkurencyjnej przy braku umowy o zakazie konkurencji Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy Umowa o zakazie konkurencji po zakończeniu stosunku pracy Rozdział XV Wynagrodzenie za pracę Pojęcie wynagrodzenia za pracę Podstawy ustalania wynagrodzenia pracowników Składniki wynagrodzenia za pracę Systemy wynagrodzeń, sposoby ustalania wysokości wynagrodzenia należnego pracownikowi za wykonywaną pracę Wynagrodzenie za pracę w regulacjach Unii Europejskiej Ograniczenia w dokonywaniu potrąceń Ochrona wynagrodzenia za pracę Rozdział XVI Czas pracy Regulacje prawne dotyczące czasu pracy Pojęcie czasu pracy Wymiar czasu pracy Systemy czasu pracy Praca w godzinach nadliczbowych Dyżur...151

10 Spis treści Czas pracy kierowników Praca w porze nocnej Praca w niedziele i święta Rozdział XVII Urlopy pracownicze Urlopy wypoczynkowe Elementy konstytutywne pojęcia urlop wypoczynkowy Nabycie prawa do urlopu Wymiar urlopu wypoczynkowego Zasady udzielania urlopu Przesunięcie urlopu w nieprzewidzianych przypadkach Urlop proporcjonalny Urlop na żądanie Rozwiązanie umowy o pracę a prawo do urlopu wypoczynkowego Urlopy bezpłatne Zwolnienia okolicznościowe Rozdział XVIII Odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna pracowników Odpowiedzialność porządkowa Katalog kar porządkowych i przewinienia porządkowe Charakter prawny i przesłanki odpowiedzialności porządkowej Procedura nakładania kar porządkowych i tryb odwoławczy Odpowiedzialność dyscyplinarna Rozdział XIX Odpowiedzialność materialna pracowników Charakter prawny i przesłanki odpowiedzialności Odpowiedzialność materialna za szkodę wyrządzoną przez pracownika umyślnie i nieumyślnie Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej Odpowiedzialność materialna za szkodę wyrządzoną przez pracownika w mieniu powierzonym Wspólna odpowiedzialność pracowników za mienie powierzone Rozdział XX Powszechna ochrona pracy Źródła prawa powszechnie obowiązującego Podstawowe obowiązki pracodawcy w dziedzinie BHP Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy Obowiązek szkolenia pracowników Prawa i obowiązki pracownika w zakresie BHP...187

11 12 Spis treści 2.4. Obowiązki pracodawcy z zakresu profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników Rozdział XXI Ochrona rodzicielstwa Prace wzbronione kobietom Ograniczenia zatrudniania kobiet w ciąży Rodzaje urlopów związanych z wychowywaniem dzieci Charakterystyka urlopów związanych z wychowywaniem dzieci regulacja obowiązująca do 1 stycznia 2016 r. i od dnia 2 stycznia 2016 r Urlop macierzyński Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego Dodatkowy urlop macierzyński Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego Urlop ojcowski Urlop rodzicielski charakterystyka ogólna Urlop wychowawczy Suplement Zmiany dotyczące ochrony rodzicielstwa obowiązujące od 2 stycznia 2016 r Rozdział XXII Zatrudnianie i ochrona pracy młodocianych i dzieci Pojęcie dziecka i młodocianego w prawie polskim Warunki zatrudniania młodocianych Prawne formy zatrudniania młodocianych Zasady zatrudniania dzieci w prawie polskim Rozdział XXIII Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika Istota odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko prawom pracownika Kodeksowy katalog wykroczeń przeciwko prawom pracowniczym Sfera przedmiotowa odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko prawom pracowniczym Wykroczenia przeciwko wymiarowi sprawiedliwości w stosunkach pracy Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i higienie Kary za wykroczenia przeciwko prawom pracowniczym...214

12 Spis treści 13 Dział trzeci Zbiorowe prawo pracy Rozdział XXIV Wolności związkowe Wolności związkowe pojęcie i systematyka Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych i organizacjach pracodawców Wolność zrzeszania w związkach zawodowych Wolność zrzeszania się w organizacjach pracodawców Modele organizacji ruchu pracowników i pracodawców Niezależność związków zawodowych i organizacji pracodawców Samorządność związków zawodowych i organizacji pracodawców Rozdział XXV Status prawny związków zawodowych Zakładanie związków zawodowych Rejestracja związków zawodowych Funkcje związków zawodowych Kompetencje związków zawodowych Rozdział XXVI Status prawny organizacji pracodawców Zakładanie i rejestracja organizacji pracodawców Funkcje i kompetencje organizacji pracodawców Rzdział XXVII Partycypacja pracownicza Istota partycypacji pracowniczej i podmioty partycypacji Rady pracowników Status prawny rady pracowników Kompetencje rady pracowników Europejskie rady zakładowe Podmioty partycypacyjne w spółkach i spółdzielniach europejskich oraz spółkach transgranicznych Samorząd w przedsiębiorstwach sprywatyzowanych lub skomercjalizowanych Samorząd zawodowy Rozdział XXVIII Zbiorowe spory pracy Spór zbiorowy zagadnienia ogólne Ireniczne metody likwidowania sporów zbiorowych...237

13 14 Spis treści 3. Nieireniczne metody likwidowania sporów zbiorowych Zasady organizacji strajku Dział czwarty Procesowe prawo pracy Rozdział XXIX Naczelne zasady procesowe w sprawach z zakresu prawa pracy Charakterystyka zasad postępowania Zasada prawdy obiektywnej dodatkowe gwarancje w sprawach z zakresu prawa pracy Zasada szczególnej ochrony interesów pracownika Zasada szybkości postępowania Zasada ugodowego likwidowania sporów z zakresu prawa pracy Rozdział XXX Organizacja ochrony prawnej w stosunkach pracy Źródła regulacji Organy ochrony prawnej likwidujące indywidualne spory pracy Modele organów ochrony prawnej Pozasądowe organy ochrony prawnej Sądownictwo pracy Kompetencje sądów pracy Rozdział XXXI Inspekcja pracy Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy Proces przeprowadzania kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy Pozycja społecznej inspekcji pracy w relacji do Państwowej Inspekcji Pracy, pracodawcy oraz związków zawodowych Rozdział XXXII Przedawnienie roszczeń i terminy zawite Dawność w prawie pracy Systematyka wybranych terminów przedawnienia i terminów zawitych w prawie pracy

14 Spis treści 15 Dział piąty Prawo ubezpieczeń społecznych Rozdział XXXIII Zagadnienia ogólne prawa ubezpieczeń społecznych Miejsce ubezpieczeń społecznych w prawie zabezpieczenia społecznego Fazowość stosunków ubezpieczenia społecznego Ryzyko socjalne Podmioty stosunków prawnych ubezpieczeń społecznych Zasady prawa ubezpieczeń społecznych Rozdział XXXIV Podleganie ubezpieczeniom społecznym Tytuły ubezpieczeń społecznych Rozdział XXXV Finansowanie ubezpieczeń społecznych Fundusze ubezpieczeń społecznych Składki na ubezpieczenia społeczne Podział składki na ubezpieczenie emerytalne ubezpieczonych nieodprowadzających części składki do OFE Podział składki na ubezpieczenie emerytalne ubezpieczonych odprowadzających część składki do OFE Podział finansowania składek osób wskazanych w art. 16 ust. 1 1a u.s.u.s Rozdział XXXVI Ubezpieczenie emerytalne Rodzaje emerytur dla ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r Rodzaje emerytur dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r Rozdział XXXVII Ubezpieczenia rentowe Niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji Podważanie orzeczeń lekarskich Przesłanki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy Rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy Formuła wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy Przesłanki nabycia prawa do renty rodzinnej Przesłanki szczególne nabycia prawa do renty rodzinnej dla poszczególnych grup...276

15 16 Spis treści Rozdział XXXVIII Ubezpieczenie chorobowe Ubezpieczenie chorobowe zagadnienia ogólne Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane przez pracodawcę Świadczenie rehabilitacyjne Zasiłek chorobowy Zasiłek wyrównawczy Zasiłek macierzyński Zasiłek opiekuńczy Rozdział XXXIX Ubezpieczenie wypadkowe Wypadek przy pracy. Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy Wypadki w drodze do pracy lub z pracy Tryb ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy i wypadków w drodze do pracy lub z pracy Wypadek przy pracy Wypadek w drodze do pracy lub z pracy Choroba zawodowa Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Wypadek w szczególnych okolicznościach Rozdział XL Postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych Zasady procesowe sądowego postępowania odwoławczego Strony sądowego postępowania odwoławczego O autorach

16 17 Wykaz skrótów Akty prawne k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) KN ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 191 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz z późn. zm.) k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 101 z późn. zm.) k.s.h. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.) u.e.r. ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 748 z późn. zm.) u.i.p.p.k. ustawa z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550 z późn. zm.) u.o.d.o. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.) u.o.p. ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2029) u.p.o.o. ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 827 z późn. zm.) u.p.z. ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.) u.r.s.z. ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 295 z późn. zm.) u.r.z.s.n. ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) u.s.i.p. ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 567) u.s.u.s. ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.)

17 18 Wykaz skrótów u.ś.p.u.s. ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159 z późn. zm.) u.u.s.w.p. ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.) u.z.f.ś.s. ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 111 z późn. zm.) u.z.g. ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 192 z późn. zm.) u.z.p.t. ustawa z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 360) u.z.z. ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz z późn. zm.) Periodyki OSNC OSNCP OSNP PiZS Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Praca i Zabezpieczenie Społeczne Inne ABW AW BOR CBA FRD FUS MOP OFE PIP PSP SA SG SIP SN SW SWW ZUS Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Agencja Wywiadu Biuro Ochrony Rządu Centralne Biuro Antykorupcyjne Fundusz Rezerwy Demograficznej Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Międzynarodowa Organizacja Pracy otwarty fundusz emerytalny Państwowa Inspekcja Pracy Państwowa Straż Pożarna Sąd Apelacyjny Straż Graniczna społeczna inspekcja pracy Sąd Najwyższy Służba Więzienna Służba Wywiadu Wojskowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych

18 19 Słowo wstępne Oddawane do rąk Czytelników opracowanie w nawiązaniu do idealizacyjnej teorii nauki przedstawia podstawowe instytucje prawa pracy, w sposób modelowy charakteryzuje mechanizmy funkcjonowania stosunków pracy. Graficzne ujęcie poszczególnych zagadnień będzie w naszym przekonaniu efektywnym i przystępnym narzędziem służącym do przyswajania oraz usystematyzowania wiedzy przez studentów. W tym miejscu warto podkreślić, że opracowanie to nie ma przymiotu kompleksowości. Stanowi dydaktyczne uzupełnienie podręcznika Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Jego znajomość jest niezbędna do zrozumienia i opanowania materii przedmiotu. Oznacza to dla Czytelnika konieczność korzystania z niego w czasie lektury i samodzielnej analizy przepisów. Kraków, 23 lutego 2016 r. Krzysztof W. Baran

19 20

20 21 Dział pierwszy Część ogólna prawa pracy

21 22

22 23 Rozdział I Pojęcie i przedmiot prawa pracy 1. Definiowanie prawa pracy 1.1. Uwagi ogólne 1.2. Rodzaje definicji prawa pracy Mariusz Lekston

23 24 Dział pierwszy. Część ogólna prawa pracy 2. Prawo pracy w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej 2.1. Kryteria wyodrębniania prawa pracy jako gałęzi systemu prawa Mariusz Lekston

24 Rozdział I. Pojęcie i przedmiot prawa pracy Przedmiot prawa pracy: stosunki prawa pracy Mariusz Lekston

25