Pobranie paszy. Niedoceniany czynnik. Piotr Lipiński - Kierownik produktu w dziale trzody chlewnej

Transkrypt

1 Pobranie paszy. Niedoceniany czynnik Piotr Lipiński - Kierownik produktu w dziale trzody chlewnej

2 Piotr Lipiński Kierownik Produktu ds. Trzody Chlewnej Pobranie paszy. Niedoceniany czynnik.

3 Pobranie paszy dlaczego ważne? Czym jest pobranie paszy? Teoretycznie: Ilość paszy zjedzonej przez świnie Praktycznie: Ilość paszy znikająca z karmników, lub zbiorników czyli oprócz paszy faktycznie zjedzonej przez świnie w praktyce do pobrania wlicza się straty paszy zmniejszenie strat poprzez poprawienie zarządzania (np. wyregulowanie karmników) moŝe wyglądać na spadek pobrania podobny efekt moŝe mieć podanie paszy granulowanej realne zwiększenie pobrania moŝe sprawić np. płynne Ŝywienie

4 Pobranie paszy dlaczego ważne? Dlaczego pobranie paszy jest tak waŝne? Świnie karmi się w określonym celu, którym najczęściej jest osiągnięcie maksymalnych moŝliwych wyników technicznych. Normy Ŝywienia świń, rekomendacje Ŝywieniowe, czy w końcu same parametry mieszanek paszowych opierają się na szacowanym pobraniu dziennym Najlepiej zbilansowana pasza nie pozwoli osiągnąć zakładanych celów jeśli nie zostanie zjedzona. Przykład: Zakłada się, Ŝe ilość paszy równa 1% Ŝywej wagi jest potrzebne na potrzeby bytowe. Prosię w wadze 25 kg zjada 1 kg paszy, z czego gram to potrzeby bytowe. Jeśli zje 100 gram mniej to tylko 10%... (100/1000g = 10%) ale juŝ 15% mniej na przyrost (100/700 = 15%) A przyrost mniejszy o 15% to np.: 860g 15% = 731g (!)

5 Pobranie paszy dlaczego ważne? Dlaczego pobranie paszy jest tak waŝne? Przyjmuje się, Ŝe świnie Ŝywione do woli pobiorą tyle paszy, ile jest im potrzebne do uzyskania maksymalnej produktywności Istnieje wiele czynników, które wpływają na wielkość pobrania Wraz ze zmianą pobrania zmienia się ilość dostarczanych składników pokarmowych

6 Energia i włókno. Ilość energii pobranej zaleŝy od ilości zjedzonej paszy, oraz jej zawartości w kilogramie mieszanki Generalnie moŝna przyjąć, Ŝe wraz ze wzrostem energii pobranie paszy się zmniejsza Zakłada się, Ŝe świnia pobiera paszę do momentu zaspokojenia jej potrzeb energetycznych Surowce o wysokim poziomie włókna surowego (jęczmień, owies) powodują obniŝenie energii w paszy Zmniejszenie poziomu energii wpływa na zwiększanie pobrania aŝ do osiągnięcia wypełnienia przewodu pokarmowego (świnia nie jest w stanie zjeść więcej) MoŜe się zdarzyć, Ŝe wypełnienie nastąpi szybciej, niŝ zaspokojenie potrzeb energetycznych

7 Temperatura otoczenia. Temperatury powyŝej i poniŝej strefy termoneutralnej (strefa komfortu) wpływają na zmianę pobrania paszy Przy stopniowym wzroście temperatury spoŝycie paszy spada proporcjonalnie. W przypadku wystąpienia tzw. stresu cieplnego spoŝycie paszy gwałtownie spada WraŜliwość na stres cieplny wzrasta wraz ze wzrostem masy ciała

8 Temperatura otoczenia - cd. W niskiej temperaturze starsze świnie jedzą więcej poniewaŝ zwiększają się potrzeby energetyczne potrzebne na utrzymanie właściwej temperatury ciała Zwiększone pobranie nie wpływa na większe przyrosty (spada wykorzystanie paszy). Podatność na zimny stres zmniejsza się ze wzrostem masy ciała Szczególnie istotna przy limitowanym Ŝywieniu (lochy)

9 Woda. Znaczenia jakości WODY nie sposób przecenić: Dziennie świnia pobiera wodę stanowiącą ok. 10% masy jej ciała (np. 100 kg tucznik 10 l) Przyjmuje się, Ŝe na kaŝdy kilogram zjedzonej paszy świnia wypija 2,5 l wody Jakość wody naleŝy kontrolować: Analizy laboratoryjne (sporadycznie) WaŜne zwłaszcza, jeśli woda pobierana jest z własnego ujęcia. test białego wiadra (przed kaŝdym rzutem) Do białego pojemnika wlewamy wodę z sieci; sprawdzamy ujęcie wody i poidła przez porównanie.

10 Woda cd. Oprócz jakości wody duŝe znaczenie ma jej dostępność. Przyjmuje się, Ŝe na kaŝde 10 szt. potrzebny jest jeden punkt poboru wody WaŜny jest przepływ wody, który zmienia się w zaleŝności od grupy technologicznej wysokość (cm) przepływ wody smoczka poidła miseczk. l/min prosięta do 10kg ,5 prosięta 10-25kg ,5-0,7 tuczniki ,8 lochy ,8 llochy karmiące koryto koryto 2,0-2,5 Temperatura wody wpływa na zapotrzebowanie energetyczne

11 Płeć. Płeć ma wpływ na pobranie. RóŜnicowanie zaczyna się dość wcześnie, ale przyjmuje się, Ŝe e zaczyna być istotne od 40kg masy ciała Knurki Wieprzki Loszki Grower (30-60kg) W przypadku wieprzków wyraźnie wyŝsze Przy kastracji chemicznej pobranie gwałtownie wzrasta po drugim szczepieniu Finiszer (60-115kg)

12 Genetyka. WaŜny czynnik determinujący pobranie. Selekcja w kierunku wielkości przyrostów, jakości półtusz, czy poprawy wykorzystania paszy moŝe wpływać na zmiany w pobraniu. Wykazano, Ŝe świnie z róŝnych linii genetycznych mając swobodny dostęp do paszy pobierały jej róŝną ilość Inne badania pokazują, Ŝe świnie o wysokim potencjale wzrostu mogą pobierać te same ilości paszy, jak te o niskich przyrostach voeropn. (g g/dag) Karta z przepływem leeftijd (weken) Polynoom (Gilts breed pietrain) Polynoom (Barrows breed pietrain) Polynoom (Gilts breed tempo) Polynoom (Barrows breed tempo)

13 Aminokwasy. Dieta z niewłaściwie zbilansowanymi aminokwasami moŝe skutkować zaburzeniami w pobraniu paszy Przyczyną moŝe być zarówno niedobór ale teŝ i nadmiar któregoś z aminokwasów Aminokwasy syntetyczne stosuje się jako uzupełnienie diety (górne limity)

14 Pasza - surowce. Świnie zmniejszają pobranie lub przestają jeść, kiedy pasza charakteryzuje się mniejszą smakowitością, nie akceptują jakiegoś surowca, bądź w przypadku zmiany (przyzwyczajenie) Łatwiejsze do zauwaŝenia przy limitowanym Ŝywieniu. Przy ad-libitum odnotowywane często dopiero po pewnym czasie Surowce które mogą mieć wpływ na ograniczenie pobrania : Jęczmień, owies Wywary (zmienność) Wysłodki buraczane Śruta słonecznikowa inne nieokreślonego pochodzenia

15 Pasza struktura i zanieczyszczenia. MoŜe zdarzyć się, Ŝe zbyt grube frakcje/części w paszy zmniejszają pobranie W przypadku prosiąt duŝe znaczenie ma twardość granulatu powinien być kruchy, ale trwały Niektóre zapachy/aromaty są trudne do zaakceptowania przez świnie Nawet niewielka ilość grzybów i/lub mykotoksyn moŝe gwałtownie ograniczyć pobranie

16 Zdrowotność. Jeden z najwaŝniejszych elementów decydujących o pobraniu Pierwszą czynnikiem, który naleŝy sprawdzić w przypadku spadku pobrania jest temperatura ciała zwierzęcia. PoniewaŜ chore zwierzęta jedzą niewiele, naleŝy im zapewnić paszę bardziej skoncentrowaną i zawsze świeŝą Nie zapominamy o okresie rekonwalescencji

17 Pozostałe czynniki. Zagęszczenie Regulacja karmników Rodzaje karmników Właściwe ustawienie karmników w kojcu Dopływ świeŝego powietrza

18 Umiejscowienie karmnika

19 Pobranie paszy cele. Lochy karmiące. Z wyjątkiem okresu okołoporodowego Ŝywienie praktycznie do woli Składniki pobrane w paszy nie wystarczają i następuje wykorzystanie rezerw ciała (utrata masy) DąŜymy do maksymalizacji pobrania Woda (!) kg voer/dag 7 6,5 6 5,5 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 Vo errich tlijn zeugen standaard (12-14 mm) gelten te m ager (? 11 m m ) te vet (? 15 m m ),,,,,,,,,,,,,, Dopływ świeŝego powietrza dagen in cyclus spenen

20 Pobranie paszy cele. Lochy prośne i knury. Celem jest utrzymanie zwierząt we właściwej kondycji śywienie limitowane moŝliwość korekty dawki. Pasza powinna zapewniać uczucie sytości (włókno) W związku ze zwiększeniem potrzeb bytowych zimą zwiększenie dawki

21 Pobranie paszy cele. Prosięta ssące. Celem jest przygotowanie prosiąt do pobierania paszy stałej i trawienia surowców roślinnych Rozpoczęcie cie pobierania paszy w okresie ssania znacznie ułatwia proces odsadzania Dokarmianie rozpoczynamy odpowiednio wcześnie WaŜniejszy od parametrów jest skład surowcowy mieszanki NaleŜy zapewnić dostęp do wody

22 Pobranie paszy cele. Prosięta odsadzane/wprowadzane na obiekt. Jednym z celów jest minimalizacja stresu Jednoczesna zmiana wielu elementów (miejsce, towarzystwo, karmniki, poidła, itd.) Dodatkowe karmniki Światło przez 24h/dobę

23 Pobranie paszy cele. Warchlaki. Stosunkowo mała zdolność pobrania paszy przy jednoczesnym duŝym potencjale wzrostowym Konieczna pasza o wyŝszej koncentracji energii i składników pokarmowych Najtańsza produkcja mięśni (białka) przy ograniczonym odkładaniu tłuszczu Błędy popełnione w tym okresie przekładają się na resztę tuczu

24 Pobranie paszy cele. Tuczniki. Okres decydujący o wykorzystaniu paszy na kilogram przyrostu Karta z przepływem Przy Ŝywieniu do woli niewielkie moŝliwości ograniczenia pobrania MoŜna regulować za pomocą składu surowcowego paszy

25