Restytucja jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach. charakterystyka drzew zachowawczych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Restytucja jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach. charakterystyka drzew zachowawczych"

Transkrypt

1 Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom Restytucja jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach. charakterystyka drzew zachowawczych Silver fir (Abies alba Mill.) restitution in the Sudety Mountains the characteristics of restored trees Abstract. The aim of the program of silver fir restitution in the Sudety Mountains is to reestablish the local populations of this tree species. The existing seed base of silver fir in this region is vestigial, therefore the basis of the program is the establishment of seed orchards of this species. These will be managed in a similar way to the seed orchards established as the progeny of mother trees. This paper presents the results of the reestablishment of fir usinng selected silver fir trees in the Sudety Mountains (1587 trees were selected). The next step, after selection of the material, was to establish 9 seed orchards which should be the seed base for the program. Key words: silver fir, Sudety Mountains, restitution Wstęp Ochrona zasobów genowych drzew leśnych na poziomie gatunku, populacji i osobników jest dziś najważniejszym zadaniem selekcji drzew leśnych i nasiennictwa leśnego [Barzdajn 1999]. Za wycofywanie się jodły z Sudetów odpowiada kompleks czynników w przewagą czynników antropogenicznych. Kolonizacja Sudetów oraz związane z nią pasterstwo, górnictwo i hutnictwo (szkła i metali) były przyczyną intensywnych wylesień, trwających od XIV w., a których największe nasilenie przypada na XVI i XVII w. [Korta 1986, Ciężkowski i in. 1996]. Wiek XIX przyniósł planową gospodarkę leśną, bazującą na zalesianiu i sztucznym odnawianiu lasu. Za najbardziej ekonomiczne uznano jednak stosowanie dużych zrębów zupełnych oraz hodowlę szybko rosnącego świerka [Filipiak 2006]. Jodła jako gatunek klimaksowy, wymagający odmiennego sposobu zagospodarowania nie był ujmowany w składach gatunkowych odnawianych drzewostanów. Obecny udział jodły uniemożliwia samoistne odtworzenie się lokalnej populacji. Zwiększenie udziału jodły w drzewostanach do 18-20% jest celem programu restytucji tego gatunku w Sudetach [Barzdajn 2000, 2006]. Istniejąca baza nasienna jodły w Sudetach jest szczątkowa, dlatego podstawą tego przedsięwzięcia jest założenie nasiennych planta-

2 8 cji zachowawczych, prowadzonych w sposób zbliżony do prowadzenia plantacji nasiennych, powstałych jako potomstwo drzew doborowych. Nasienne plantacje zachowawcze powinny powstawać przez wegetatywne rozmnożenie drzew zachowawczych, wybieranych w istniejących drzewostanach jodłowych i poza tymi drzewostanami, spośród drzew występujących pojedynczo i małymi grupami, których wiek, wymiary i kondycja zdrowotna wskazują na przynależność do miejscowych populacji. Potomstwo generatywne tych drzew może być obciążone depresją wsobną, ponieważ nasiona jodeł rosnących w rozproszeniu muszą powstawać przy dużym udziale samo zapylenia Celem pracy jest przedstawienie wyników wyboru drzew zachowawczych jodły pospolitej w Sudetach dla potrzeb odtworzenia lokalnej bazy nasiennej, a następnie dla potrzeb realizacji programu restytucji gatunku na tym obszarze. Metodyka Wyboru drzew zachowawczych dokonywano poprzez odszukiwanie drzew wskazanych przez służbę leśną, drzew zinwentaryzowanych we wcześniejszych badaniach chorologicznych [Boratyński 1991, Boratyński i Filipiak 1997, Filipiak i Barzdajn 2004], oraz drzew znanych autorom. Poszukiwaniami objęto nadleśnictwa znajdujące się w Krainie Przyrodniczo Leśnej VII Sudeckiej. Drzewa zachowawcze, wybrane w drzewostanach jodłowych i poza nimi, powinny być źródłem materiału rozmnożeniowego, zarówno wegetatywnego jak i generatywnego [Barzdajn 2000]. Przy wyborze drzew zachowawczych kierowano się innymi kryteriami niż przy wyborze drzew doborowych, ze względu na cel programu, którym jest włączenie do procesów reprodukcji jak największej części istniejącej zmienności genetycznej. Podstawowymi kryteriami wyboru drzew zachowawczych były: żywotność drzew (możliwość pobrania kilkudziesięciu pędów do szczepień ze strefy wierzchołkowej), rodzimość (ze względu na praktyczną trudność jej określenia wybierano drzewa dojrzałe, których rozmiary i przypuszczalny wiek wskazują na rodzime pochodzenie). Dla każdego drzewa sporządzono kartę dokumentacyjną, zawierającą wymiary i opis drzewa oraz opis taksacyjny drzewostanu, w którym występuje. Każde drzewo otrzymało numer indentyfikacyjny i zostało trwale oznaczone farbą. Bazy danych drzew zachowawczych uporządkowano według regionów pochodzenia i stref wysokościowych. Wyniki Wybrano łącznie 1587 drzew, których zestawienie liczbowe zawiera tabela 1. Statystyczny opis pierśnic i wysokości drzew zawarty jest w tabelach 2 i 3. Średnie wymiary pierśnic są bardzo zbliżone, wynika to oczywiście z subiektywnego, o czym już wspomniano, wyboru drzew o możliwie największych wymiarach. Minimalna pierśnica wynosi 19,5 cm a maksymalna 111,5 cm, a wysokość waha się od 18,2 m do 49 m.

3 Restytucja jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach 9 Mikroregion Tab. 1. Zestawienie liczb wybranych drzew zachowawczych jodły Tab. 1. Summary of numbers of selected silver fir restoring trees Strefa wysokościowa Nadleśnictwo Początek numeru identyfikacyjnego Liczba wybranych drzew Kamienna Góra Szklarska Poręba Śnieżka Obr. Świeradów Wałbrzych Kamienna Góra Szklarska Poręba Śnieżka Wałbrzych Bardo Bystrzyca Zdroje Jugów Bardo Bystrzyca Zdroje Jugów Międzylesie Lądek Zdrój Międzylesie Międzylesie Lądek Zdrój Pogórze Lwówek Śląski Pogórze Obr. Lubań Pogórze Jawor Pogórze Złotoryja 8 33 Bliższą charakterystyką drzew mogą być krzywe wysokości i wykresy rozrzutu (ryciny 1 7), na których zaznaczono równania krzywych wysokości. Parametry tych równań mogą być miarą warunków wzrostu populacji drzew. Są one bardzo zbliżone we wszystkich mikroregionach i strefach wysokościowych. Wynika to oczywiście z kryteriów, którymi kierowano się przy wyborze drzew zachowawczych. Wymiary jodeł wybranych na drzewa zachowawcze zależą w sposób oczywisty od warunków siedliskowych, wieku i odporności na stres środowiskowy. Często wymiary tych drzew są imponujące. Pierśnice drzew pomnikowych (100 cm) przekroczyło w su-

4 10 Ryc. 1. Drzewa zachowawcze jodły pospolitej w mikroregionie 701 i strefie wysokosciowej m n.p.m. Fig. 1. Silver fir restoring trees in the microregion No 701 and the altitude zone m a.s.l. Ryc. 2. Drzewa zachowawcze jodły pospolitej w mikroregionie 701 i strefie wysokosciowej m n.p.m. Fig. 2. Silver fir restoring trees in the microregion No 701 and the altitude zone m a.s.l.

5 Restytucja jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach 11 Ryc. 3. Drzewa zachowawcze jodły pospolitej w mikroregionie 702 i strefie wysokosciowej m n.p.m. Fig. 3. Silver fir restoring trees in the microregion No 702 and the altitude zone m a.s.l. Ryc. 4. Drzewa zachowawcze jodły pospolitej w mikroregionie 702 i strefie wysokosciowej m n.p.m. Fig. 4. Silver fir restoring trees in the microregion No 702 and the altitude zone m a.s.l.

6 12 Ryc. 5. Drzewa zachowawcze jodły pospolitej w mikroregionie 703 i strefie wysokosciowej m n.p.m. Fig. 5. Silver fir restoring trees in the microregion No 703 and the altitude zone m a.s.l. Ryc. 6. Drzewa zachowawcze jodły pospolitej w mikroregionie 703 i strefie wysokosciowej m n.p.m. Fig. 6. Silver fir restoring trees in the microregion No 703 and the altitude zone m a.s.l.

7 Restytucja jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach 13 Ryc. 7. Drzewa zachowawcze jodły pospolitej w mikroregionie 751/752 Fig. 7. Silver fir restoring trees in the microregion No 751/752 Tab. 2. Statystyczny opis pierśnic drzew zachowawczych Tab. 2. Statistics of restoring trees DBH Mikroregiony i strefy wysokościowe Cecha i 752 Średnia [cm] 53,30 48,99 56,85 60,79 60,61 60,10 54,09 ± 1,23 1,74 0,81 2,02 1,86 1,88 1,26 Minimum 35,50 28,50 31,00 44,00 34,00 21,00 19,50 Maksimum 94,50 102,50 98,50 111,50 102,50 103,50 94,00 Wariancja [cm 2 ] 95, , , , , , ,2947 Odch. std. 9, ,1861 8, , , ,0663 9,9144 V% 18, , , , , , ,3294 Błąd std. 0,6229 0,8816 0,4098 1,0194 0,9429 0,9539 0,6386 Skośność 1,2980 1,4162 1,1136 1,8501 0,7968 0,5754 1,2940 Kurtoza 2,2639 4,0088 2,3955 3,8693 1,0052 1,5379 3,1493

8 14 Tab. 3. Statystyczny opis wysokości drzew zachowawczych Tab. 3. Statistics of restoring trees height Mikroregiony i strefy wysokościowe Cecha i 752 Średnia [m] 30,41 28,48 33,78 32,10 37,88 32,82 30,05 ± 0,42 0,63 0,36 0,64 0,75 0,77 0,48 Minimum 21,00 21,00 24,00 24,00 29,00 18,20 21,60 Maksimum 41,00 43,00 49,00 43,00 47,00 43,00 44,60 Wariancja [m 2 ] 11, , , , , , ,5518 Odch. std. 3,3714 4,0769 4,0390 3,8132 4,1873 4,8152 3,8147 V% 11, , , , , , ,6954 Błąd std. 0,2154 0,3213 0,1851 0,3234 0,3776 0,3906 0,2457 Skośność 0,0893 0,9206 0,4878 0,2093-0,0108-0,2555 0,4795 Kurtoza 0,3861 1,2437 0,8123-0,5453-0,6804-0,2004 0,5424 Tab. 4. Wykaz plantacji zachowawczych Tab. 4. List of restoring seed orchards Nadleśnictwo Oddział Powierzchnia w ha Położenie wysokościowe m n.p.m Rok założenia Kamienna Góra 173 c, 175 a,b,d 9, Kamienna Góra 241 Am 8, Szklarska Poręba 7 a,b,c 6, Śnieżka 9 f 7, Jugów 42 m,n,k,p,r,j,o 5, Zdroje 80 x 4, Lądek Zdrój 74A c, 73A a 5, Lwówek Śląski 275 a 7, Bystrzyca Kłodzka 336 g,h, 337 a 6,00 ok Razem 59,92 mie 8 drzew. Najgrubsze drzewo osiągnęło pierśnicę 111,5 cm. Znajduje się ono w Nadleśnictwie Bystrzyca Kłodzka, w Leśnictwie Piaskowice, w oddz. 245 h, 730 m n.p.m., na siedlisku LMG. Ma ono wysokość 36,5 m. Wysokość ponad 40 m osiągnęło 91 drzew, najwięcej w mikroregionie 703, w strefie wysokościowej m n.p.m. 43 drzewa. Wysokość najwyższej jodły wynosi 49 m. Rośnie ona w Nadleśnictwie Zdroje, Leśnictwie Wolany, oddz. 45 h, na wysokości 500 m n.p.m., na siedlisku LG. Osiągnęła ona pierśnicę 84 cm. Ciekawostką jest też jodła występująca na rekordowej w Sudetach

9 Restytucja jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach 15 wysokości 1211 m n.p.m. Występuje ona na Śnieżniku, w Nadleśnictwie Międzylesie, Leśnictwie Jawornica, oddz. 251 b, na siedlisku BG. Osiągnęła ona pierśnicę 38 cm i wysokość 18,2 m. Przypuszczalny jej wiek jest równy wiekowi otaczającego drzewostanu świerkowego i wynosi 170 lat. Kolejnym krokiem po wyborze i pobraniu materiału rozmnożeniowego było założenie plantacji zachowawczych. Ich wykaz wraz z krótką charakterystyką zawiera tabela 4. Podsumowanie i wnioski Wybór drzew zachowawczych jest oczywiście jakąś formą selekcji, chociaż właściwej selekcji dokonały czynniki środowiskowe pochodzenia naturalnego i antropogenicznego. Jodły sudeckie przetrwały rozliczne klęski związane z wylesieniami, zjawiskami atmosferycznymi (susze, huragany) i antropogenicznym zanieczyszczeniem środowiska. Wybór drzew jest procesem jeszcze niezakończonym. Najprawdopodobniej nie udało się dotrzeć do wszystkich drzew, które spełniają kryteria przyjęte w założeniach programu restytucji. Uproszczony sposób prezentacji wyników jest uwarunkowany celem, który sobie postawiono. Drzewa wybierano, nie mając w założeniu ich porównywania, a ich zróżnicowanie wiekowe oraz odmienne warunki wzrostu utrudniają dokonanie stosownych analiz. W związku z rozproszonym występowaniem, każdy osobnik może być nosicielem unikalnej informacji genetycznej, a jedynym sposobem uczestniczenia w procesie reprodukcji bez udziału samozapylenia jest stworzenie plantacji klonowych. W plantacjach tych powinny znaleźć się szczepy jak największej liczby drzew zachowawczych. Istnienie plantacji zabezpiecza również zachowanie informacji genetycznej drzewa matecznego, które z różnych przyczyn może przestać istnieć. Powodzenie programu restytucji zależne jest m.in. od konsekwencji w utrzymaniu i doprowadzeniu do urodzajów nasion w zachowawczych plantacjach nasiennych. Monitorowanie ich stanu jest konieczne, tak jak racjonalna ingerencja w razie potrzeby. Potencjał produkcji nasion w plantacjach jodły jest dość duży [Barzdajn i Kowalkowski 2007]. Nie ma zatem powodów, aby rozbudowywać je powierzchniowo. Problem zaniku zmienności genetycznej nadal pozostaje otwarty i obecnie starać się należy o takie kształtowanie plantacji, aby powstające w nich nowe pokolenie jodeł charakteryzowało się wysoką zmiennością genetyczną i heterozygotycznością [Hosius i in. 1999]. Chodzi przede wszystkim o to, aby efektywna wielkość populacji na plantacjach była zbliżona do liczby klonów. Przeprowadzone prace terenowe i ich analiza upoważniają do sformułowania następujących wniosków: 1. Potencjał wzrostowy jodły w Sudetach jest znaczny, a jej nikły udział w składzie gatunkowym Sudetów nie jest uzasadniony względami ekonomicznymi czy środowiskotwórczymi. 2. Odnajdywane wciąż drzewa nadające się na zachowawcze powinny być za takie uznawane i znajdować miejsce w zachowawczych plantacjach nasiennych lub w archiwach klonów. 3. Zbliżone średnie wartości wysokości i pierśnicy wybranych drzew wynikają z założeń metodycznych ich uznawania.

10 16 4. Wybór drzew zachowawczych w dwóch strefach wysokościowych dla każdego regionu nasiennego ma na celu stworzenie plantacyjnej bazy nasiennej dla każdego regionu i strefy wysokościowej. 5. Spodziewany potencjał produkcyjny istniejących plantacji jest znaczny i nie ma potrzeby ich rozbudowywania. 6. Tworzenie nowych plantacji powinno opierać się na podstawach genetycznych, z takim doborem klonów, aby otrzymać maksymalną efektywną wielkość populacji. Wymaga to podjęcia badań nad systemem kojarzenia jodeł. Literatura Bar z d a j n W. (1999): Ochrona zasobów genowych jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach. Rocznik Dendrologiczny 47: Barzdajn W. (2000): Strategia restytucji jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Sudetach. Sylwan 2: Ba r z d a j n W. (2006):. Restytucja jodły pospolitej w Sudetach. Dotychczasowe osiągnięcia. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej. 8.1(11): Ba r z d a j n W., Ko wa l k o w s k i W. (2007): Kolekcja klonów jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w Nadleśnictwie Międzylesie. Nauka Przyroda Technologie 1(1):1-5. Boratyński A. (1991): Chorolologiczna analiza flory drzew i krzewów Sudetów Zachodnich. Polska Akademia Nauk. Instytut Dendrologii w Kórniku: 333. Bo r at y ń s k i A., Filipiak M. (1997): Jodła pospolita (Abies alba Mill.) w Sudetach rozmieszczenie, warunki występowania, stan zachowania drzewostanów. Arboretum Kórnickie 42: Ci ę ż k o w s k i W., Ir m i ń s k i W., Ko z ł o w s k i S., Mi k u l s k i S., Pr z e n i o s ł o S., Sy lw e s t r z a k H. (1996): Zmiany w lito sferze wywołane eksploatacją surowców mineralnych [w:] Jahn A., Kozłowski S., Pulina M. (red.): Masyw Śnieżnika. Zmiany w środowisku przyrodniczym. Polska Agencja Ekologiczna S.A.: Filipiak M., Ba r z d a j n W. (2004): Assessment of the natural resources of European silver fir (Abies alba Mill.) in the Polish Sudety Mts. Dendrobiology 51: Filipiak M. (2006): Funkcjonowanie Abies alba (Pinaceae) w warunkach silnej antropopresji w Sudetach. Fragmenta Floristica et Geobotanica 13(1): Ho s i u s B, Be r g m a n n F., Ko n n e rt M., He n k e l W. (2000): A concept for seed orchards based on isoenzyme gene markers. Forest Ecology and Management 131: Korta W. (1986): Życie gospodarcze Śląska w okresie feudalizmu. Studia Śl. 44: Adres do korespondencji Coresponding address: Władysław Barzdajn Wojciech Kowalkowski wojkowal@au.poznan.pl Katedra Hodowli Lasu Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Zmienność genetyczna i zysk genetyczny w hodowli selekcyjnej drzew leśnych

Zmienność genetyczna i zysk genetyczny w hodowli selekcyjnej drzew leśnych Zmienność genetyczna i zysk genetyczny w hodowli selekcyjnej drzew leśnych Jan Kowalczyk, Marek Rzońca, Adam Guziejko Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa Wprowadzenie:

Bardziej szczegółowo

Jesion wyniosły - czy ma szansę na przetrwanie?

Jesion wyniosły - czy ma szansę na przetrwanie? Jesion wyniosły - czy ma szansę na przetrwanie? Zbiór i przygotowanie do przechowywania materiału rozmnożeniowego jesionu wyniosłego, wiązu szypułkowego, wiązu górskiego oraz wiązu polnego - zagadnienia

Bardziej szczegółowo

MONITORING KORNIKA ZROSŁOZĘBNEGO (Ips duplicatus Sahlb.) W SAKSONII, SUDETACH I NA DOLNYM ŚLĄSKU

MONITORING KORNIKA ZROSŁOZĘBNEGO (Ips duplicatus Sahlb.) W SAKSONII, SUDETACH I NA DOLNYM ŚLĄSKU MONITORING KORNIKA ZROSŁOZĘBNEGO (Ips duplicatus Sahlb.) W SAKSONII, SUDETACH I NA DOLNYM ŚLĄSKU Lutz-Florian Otto 1, Kerstin Rödiger 1, Franz Matschula 1, Jarosław Góral 2, Katarzyna Nowik 2, Katarzyna

Bardziej szczegółowo

jodły pospolitej (Abies alba Mill.)

jodły pospolitej (Abies alba Mill.) Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 104 2013 Adaptacja i wzrost potomstwa drzewostanów

Bardziej szczegółowo

PRACOCHŁONNOŚĆ PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISK W GÓRACH

PRACOCHŁONNOŚĆ PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISK W GÓRACH Inżynieria Rolnicza 5(13)/28 PRACOCHŁONNOŚĆ PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISK W GÓRACH Franciszek Molendowski Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie. W

Bardziej szczegółowo

Produkcja szkółkarska i wykorzystanie kwalifikowanego leśnego materiału rozmnożeniowego dla potrzeb odnowieniowych w RDLP Gdańsk

Produkcja szkółkarska i wykorzystanie kwalifikowanego leśnego materiału rozmnożeniowego dla potrzeb odnowieniowych w RDLP Gdańsk Produkcja szkółkarska i wykorzystanie kwalifikowanego leśnego materiału rozmnożeniowego dla potrzeb odnowieniowych w RDLP Gdańsk Trzcianka, 10 V 2017 r. Ilość sadzonek [tys.szt.] 6000 Średnioroczne zużycie

Bardziej szczegółowo

Nauka Przyroda Technologie Dział: Leśnictwo

Nauka Przyroda Technologie Dział: Leśnictwo Nauka Przyroda Technologie Dział: Leśnictwo ISSN http://www.npt.up-poznan.net/tom1/zeszyt1/art_5.pdf Copyright Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 2007 Tom 1 Zeszyt 1 WŁADYSŁAW

Bardziej szczegółowo

Plantacje nasienne w Lasach Państwowych stan i perspektywy

Plantacje nasienne w Lasach Państwowych stan i perspektywy Plantacje nasienne w Lasach Państwowych stan i perspektywy Zbiór szyszek i nasion z plantacji i plantacyjnych upraw nasiennych w Lasach Państwowych (stan na 31.12.2011 r.) 2 Sosna zwyczajna (stan na 31.12.2011

Bardziej szczegółowo

OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH MODRZEWIA EUROPEJSKIEGO (LARIX DECIDUA MILL.) NA RODOWEJ UPRAWIE POCHODNEJ W NADLEŚNICTWIE MIASTKO

OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH MODRZEWIA EUROPEJSKIEGO (LARIX DECIDUA MILL.) NA RODOWEJ UPRAWIE POCHODNEJ W NADLEŚNICTWIE MIASTKO Wojciech Wesoły Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi Adriana Ogrodniczak, Maria Hauke-Kowalska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH

Bardziej szczegółowo

Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski

Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski Nadleśnictwo Zawadzkie - jednostka organizacyjna Lasów Państwowych podległa Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach, której siedziba znajduje

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary,

Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary, Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów Sękocin Stary, 15.02.2016 2 Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Środkowopomorskie Województwo

Bardziej szczegółowo

Praktyczne działania hodowlane wpływające na zmienność genetyczną populacji drzew leśnych - z

Praktyczne działania hodowlane wpływające na zmienność genetyczną populacji drzew leśnych - z Praktyczne działania hodowlane wpływające na zmienność genetyczną populacji drzew leśnych - zagospodarowanie wyłączonych drzewostanów nasiennych a ich Kaczory, 08.05.2017 r. Nadleśnictwo Kaczory ul. Kościelna

Bardziej szczegółowo

Nadleśnictwo Świeradów

Nadleśnictwo Świeradów Nadleśnictwo Świeradów Nadleśnictwo Świeradów należy do Leśnego Kompleksu Promocyjnego,,Sudety Zachodnie. obejmującego swoim zasięgiem całe góry i Pogórze Izerskie. Ze względu na specyfikę położenia pozostają

Bardziej szczegółowo

Stawiamy na jakość. System zarządzania jakością prac w BULiGL spełnia standardy normy ISO 9001 oraz ISO 14001

Stawiamy na jakość. System zarządzania jakością prac w BULiGL spełnia standardy normy ISO 9001 oraz ISO 14001 Koncepcja renaturyzacji (przebudowy) drzewostanów sosnowych na terenach poddanych wieloletniej immisji ścieków ziemniaczanych w Nadleśnictwie Iława Janusz Porowski BULiGL Oddział w Białystoku Stawiamy

Bardziej szczegółowo

Wzrost sztucznych odnowień jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w różnych warunkach drzewostanowych i siedliskowych w Nadleśnictwie Szklarska Poręba

Wzrost sztucznych odnowień jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w różnych warunkach drzewostanowych i siedliskowych w Nadleśnictwie Szklarska Poręba Barzdajn W. & Kuczkowski K. 2010: Wzrost sztucznych odnowień jodły pospolitej (Abies alba Mill.) w różnych warunkach drzewostanowych i siedliskowych w Nadleśnictwie Szklarska Poręba. Opera Corcontica 47/2010

Bardziej szczegółowo

OPIS OGÓLNY LASÓW NADLEŚNICTWA

OPIS OGÓLNY LASÓW NADLEŚNICTWA REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W LUBLINIE PLAN URZĄDZENIA LASU dla NADLEŚNICTWA PARCZEW OBRĘBY: Parczew Sosnowica Uścimów sporządzony na okres od 1 stycznia 2008r. do 31 grudnia 2017 r. na podstawie

Bardziej szczegółowo

Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu

Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej. Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Zasoby drewna martwego w lasach na podstawie wyników wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Bożydar Neroj 27 kwietnia 2011r. 1 Zasady wykonywania wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Instrukcja

Bardziej szczegółowo

SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU

SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU PROGRAM VI SESJI ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL pt. PRZYRODNICZE, SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 18 20 marca 2014 r. DZIEŃ

Bardziej szczegółowo

Demograficzne i gospodarcze aspekty rozwoju miast Dolnego Śląska

Demograficzne i gospodarcze aspekty rozwoju miast Dolnego Śląska Demograficzne i gospodarcze aspekty rozwoju miast Dolnego Śląska dr Stanisława Górecka dr Robert Szmytkie Uniwersytet Wrocławski Miejska sieć osadnicza województwa dolnośląskiego Okres nadania praw miejskich

Bardziej szczegółowo

Z wizytą u norweskich leśników

Z wizytą u norweskich leśników Z wizytą u norweskich leśników Konferencja podsumowująca realizację projektu Zachowanie różnorodności biologicznej siedlisk obszarów NATURA 2000, poprzez ochronę ex situ jesionu wyniosłego, wiązu górskiego,

Bardziej szczegółowo

Baza nasienna w Lasach Państwowych stan obecny i perspektywy

Baza nasienna w Lasach Państwowych stan obecny i perspektywy Baza nasienna w Lasach Państwowych stan obecny i perspektywy Jan Matras Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa, Tomasz Grądzki Dyrekcja generalna Lasów Państwowych Wydział

Bardziej szczegółowo

NADLEŚNICTWO JUGÓW ul. Główna 149, Jugów tel/fax /

NADLEŚNICTWO JUGÓW ul. Główna 149, Jugów tel/fax / NADLEŚNICTWO JUGÓW ul. Główna 149, 57-430 Jugów tel/fax. 74 872 24 52 / 74 872 2279 jugow@wroclaw.lasy.gov.pl www.wroclaw.lasy.gov.pl/jugow Streszczenie Planu Urządzenia Lasu Nadleśnictwa Jugów na lata

Bardziej szczegółowo

Ochrona leśnej różnorodności genetycznej

Ochrona leśnej różnorodności genetycznej Ochrona leśnej różnorodności genetycznej Władysław Chałupka Instytut Dendrologii PAN w Kórniku Czesław Kozioł Leśny Bank Genów Kostrzyca Jan Matras Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie Starym VI Zimowa

Bardziej szczegółowo

I. 1) NAZWA I ADRES: Nadleśnictwo Baligród, ul. Balów 14, Baligród, woj. podkarpackie, tel

I. 1) NAZWA I ADRES: Nadleśnictwo Baligród, ul. Balów 14, Baligród, woj. podkarpackie, tel Baligród: Zbiór nasion i szyszek w Nadleśnictwie Baligród ZG-2710-16/12 Numer ogłoszenia: 250674-2012; data zamieszczenia: 13.07.2012 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe.

Bardziej szczegółowo

Rola gatunków domieszkowych w planowaniu urządzeniowo-hodowlanym

Rola gatunków domieszkowych w planowaniu urządzeniowo-hodowlanym Rola gatunków domieszkowych w planowaniu urządzeniowo-hodowlanym Wojciech Gil Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa Leśne siedliska zmienione i zniekształcone, Nagórzyce,

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA

Dz.U Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu urządzenia

Bardziej szczegółowo

Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych

Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych Jan Banaś, Stanisław Zięba, Robert Zygmunt, Leszek Bujoczek ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. W pracy przedstawiono

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r.

UCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r. - projekt (druk nr 11 ) UCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r. w sprawie zaopiniowania wniosku Nadleśnictwa Chojna o uznanie za ochronne lasów położonych na terenie gminy Widuchowa

Bardziej szczegółowo

Zakład Urządzania Lasu. Taksacja inwentaryzacja zapasu

Zakład Urządzania Lasu. Taksacja inwentaryzacja zapasu Zakład Urządzania Lasu Taksacja inwentaryzacja zapasu prace inwentaryzacyjne Wg instrukcji UL 2003 i 2011 Zakład Urządzania Lasu Na najbliższych ćwiczeniach Kolokwium nr 1 PUL, mapy, podział powierzchniowy

Bardziej szczegółowo

Plantacje nasienne - rola i znaczenie w gospodarce leśnej

Plantacje nasienne - rola i znaczenie w gospodarce leśnej Plantacje nasienne - rola i znaczenie w gospodarce leśnej Jan Kowalczyk, Piotr Markiewicz, Władysław Chałupka, Jan Matras 21 października 2011 1 Wstęp Plantacje nasienne obejmują grupy wyselekcjonowanych

Bardziej szczegółowo

Zagrożenie lasów górskich w Polsce 2011/2012. Wojciech Grodzki Instytut Badawczy Leśnictwa Kraków

Zagrożenie lasów górskich w Polsce 2011/2012. Wojciech Grodzki Instytut Badawczy Leśnictwa Kraków Zagrożenie lasów górskich w Polsce 2011/2012 Wojciech Grodzki Instytut Badawczy Leśnictwa Kraków Szkodniki liściożerne Zagrożenie lasów górskich i podgórskich ze strony szkodników liściożernych jest znikome.

Bardziej szczegółowo

Ochrona i zachowanie zasobów genowych drzew leśnych

Ochrona i zachowanie zasobów genowych drzew leśnych Adolf F. Korczyk Zamiejscowy Wydział Leśny Politechniki Białostockiej w Hajnówce Ochrona i zachowanie zasobów genowych drzew leśnych Dąb Bartek, c.700 lat, pierśnica 313 cm - Hajnówka 2011 - Ochrona oznacza

Bardziej szczegółowo

sylwan nr 9: 3 15, 2006

sylwan nr 9: 3 15, 2006 sylwan nr 9: 3 15, 2006 Jerzy Szwagrzyk, Waldemar Sulowski, Tomasz Skrzydłowski Structure of a natural stand of a Carpathian beech forest in the Tatra mountains compared with natural beech stands from

Bardziej szczegółowo

dr hab. inż. Jarosław Lasota Zakład Gleboznawstwa Leśnego, Instytut Ekologii i Hodowli Lasu UR w Krakowie

dr hab. inż. Jarosław Lasota Zakład Gleboznawstwa Leśnego, Instytut Ekologii i Hodowli Lasu UR w Krakowie dr hab. inż. Jarosław Lasota Zakład Gleboznawstwa Leśnego, Instytut Ekologii i Hodowli Lasu UR w Krakowie Pierwotna puszcza, występująca w zachodniej części pasma karpackiego, skutecznie opierała się przed

Bardziej szczegółowo

SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU

SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU PROGRAM VI SESJI ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL pt. PRZYRODNICZE, SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 18 20 marca 2014 r. DZIEŃ

Bardziej szczegółowo

Prognozowanie pozyskania drewna w lasach górskich przy uwzględnieniu różnych metod regulacji

Prognozowanie pozyskania drewna w lasach górskich przy uwzględnieniu różnych metod regulacji Jaszowiec 27 28 lut 2014 r. Prognozowanie pozyskania drewna w lasach górskich przy uwzględnieniu różnych metod regulacji Adam Konieczny TAKSUS IT Warszawa Janusz Bańkowski BULiGL Oddział w Brzegu 1 Geneza

Bardziej szczegółowo

Urządzanie Lasu Ćwiczenia

Urządzanie Lasu Ćwiczenia Regulamin ćwiczeń zaliczenie - egzamin pisemny 40%, - wyniki 2 kolokwiów 30%, - wyniki projektów 10%, - wyniki ćwiczeń terenowych 20% odrabianie zajęć ćwiczenia terenowe Pomoce i literatura http://wl.sggw.waw.pl/units/urzadzanie/materialy

Bardziej szczegółowo

Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa

Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno

Bardziej szczegółowo

Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych

Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych Adam Kwiatkowski RDLP w Białymstoku Około 30% powierzchni kraju to lasy A. K.

Bardziej szczegółowo

(Fagus sylvatica L.) w doświadczeniu proweniencyjnym w Nadleśnictwie Śnieżka

(Fagus sylvatica L.) w doświadczeniu proweniencyjnym w Nadleśnictwie Śnieżka Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 103 2012 Analiza cech taksacyjnych buka zwyczajnego (Fagus sylvatica L.)

Bardziej szczegółowo

Skutki długotrwałej suszy dla stanu zdrowotnego i sanitarnego drzewostanów na terenie Dolnego Śląska

Skutki długotrwałej suszy dla stanu zdrowotnego i sanitarnego drzewostanów na terenie Dolnego Śląska Skutki długotrwałej suszy dla stanu zdrowotnego i sanitarnego drzewostanów na terenie Dolnego Śląska Jarosław Góral, Katarzyna Nowik, Grzegorz Rogowski, Katarzyna Skałecka Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu

Bardziej szczegółowo

Znaczenie kolei dla dostępno transportowej Pogórza Kaczawskiego

Znaczenie kolei dla dostępno transportowej Pogórza Kaczawskiego Jacek Potocki Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Katedra Zarządzania Strategicznego i Logistyki Znaczenie kolei dla dostępno pności transportowej Pogórza Kaczawskiego Pogórze Kaczawskie P o g ó r z

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai

EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai EKOLOGIA 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai 1/20 Sukcesja ekologiczna Proces prowadzący do powstania stabilnego ekosystemu, pozostającego w równowadze ze środowiskiem, osiąganym przez maksymalne możliwe

Bardziej szczegółowo

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.

628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222. projekt ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Grabowiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004

Bardziej szczegółowo

Hodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań

Hodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań Hodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań Jan Kowalczyk Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa

Bardziej szczegółowo

dawniej Tom

dawniej Tom Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 104 2013 Wpływ systemów wynagradzania na koszty

Bardziej szczegółowo

Jarosław Burczyk Andrzej Lewandowski Jan Kowalczyk

Jarosław Burczyk Andrzej Lewandowski Jan Kowalczyk Jarosław Burczyk Andrzej Lewandowski Jan Kowalczyk Genetyka Nauka o zmienności i dziedziczeniu cech Badania podstawowe Badania aplikacyjne Cechy charakterystyczne drzew leśnych organizmy długowieczne rosnące

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Użytkowanie zasobów leśnych Oznaczenie kwalifikacji: R.14 Numer zadania: 01 Wypełnia

Bardziej szczegółowo

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących

Bardziej szczegółowo

Mała retencja realizowana przez Lasy Państwowe koncepcja zadań i prowadzenia inwestycji w obszarach niezalesionych

Mała retencja realizowana przez Lasy Państwowe koncepcja zadań i prowadzenia inwestycji w obszarach niezalesionych Mała Retencja - Duża Sprawa kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Mała retencja realizowana przez Lasy Państwowe koncepcja zadań i prowadzenia inwestycji w obszarach niezalesionych

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczne aspekty ekologizacji zagospodarowania lasu

Ekonomiczne aspekty ekologizacji zagospodarowania lasu Ekonomiczne aspekty ekologizacji zagospodarowania lasu Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Adam Kaliszewski Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa VI Sesja Zimowej Szkoły Leśnej,

Bardziej szczegółowo

Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych

Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych Emilia Wysocka-Fijorek Stanisław Zając Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa Tło historyczne podjęci badań 1. Temat badawczy

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec

ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004

Bardziej szczegółowo

Czas na zmianę? Postępowanie hodowlane w obliczu zmiennego klimatu Daniel J. Chmura, Władysław Chałupka

Czas na zmianę? Postępowanie hodowlane w obliczu zmiennego klimatu Daniel J. Chmura, Władysław Chałupka Czas na zmianę? Postępowanie hodowlane w obliczu zmiennego klimatu Daniel J. Chmura, Władysław Chałupka Pracownia Biologii Rozmnażania i Genetyki Populacyjnej Instytut Dendrologii PAN w Kórniku Wstęp Zmienność

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA METODYKI OCENY SIEWU ROZPROSZONEGO

KONCEPCJA METODYKI OCENY SIEWU ROZPROSZONEGO Inżynieria Rolnicza 2(120)/2010 KONCEPCJA METODYKI OCENY SIEWU ROZPROSZONEGO Adam J. Lipiński Katedra Maszyn Roboczych i Procesów Separacji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Streszczenie. W pracy

Bardziej szczegółowo

ń ć ń ć ń Ć ć Ć ź

ń ć ń ć ń Ć ć Ć ź ń ń ć ń ć ń Ć ć Ć ź ż ń ż ń ń ź ń ń ź ń ć ń Ł Ę Ł ć ń ń Ć ń Ć ń ć ć ż ż ń ż ż ż ń ż ż ń ń ż ń Ć Ł Ń ć Ł Ę ń ń ń ć ć ń ń ń ż ż ń ż ń ń ń ń ń Ż ń ń ń Ż ż ń ż ż ż ż ż Ć Ć ż ż ć ż ć ż Ę Ń Ż Ę ć ż ż Ż ż ć ń

Bardziej szczegółowo

Typy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego

Typy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego Sergii Boiko Typy rozmieszczenia drzew w drzewostanach sosnowych różnego wieku z odnowienia naturalnego Autoreferat rozprawy doktorskiej wykonanej w Zakładzie Hodowli Lasu Instytutu Badawczego Leśnictwa

Bardziej szczegółowo

Dokumentacja końcowa

Dokumentacja końcowa SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ LEŚNY KATEDRA HODOWLI LASU OCENA WZROSTU, JAKOŚCI ORAZ ZAGROŻENIA PRZEZ GRZYBY I OWADY UPRAW NA POWIERZCHNI POHURAGANOWEJ NADLEŚNICTWA PRZEDBÓRZ

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH)

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) 1. Zapoznanie się z organizacją wewnętrzną, zakresem zadań komórek organizacyjnych

Bardziej szczegółowo

Ochrona różnorodności genetycznej drzew leśnych

Ochrona różnorodności genetycznej drzew leśnych 22 Polish Journal of Agronomy, No. 14, 2013 Polish Journal of Agronomy 2013, 14, 22 36 Ochrona różnorodności genetycznej drzew leśnych Jan Matras Instytut Badawczy Leśnictwa, Zakład Hodowli Lasu i Genetyki

Bardziej szczegółowo

Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4

Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4 Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 michal.orzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4 Siedlisko leśne i jego klasyfikacja Metody

Bardziej szczegółowo

Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa

Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki Katedra Ekologii Roślin Uniwersytet Gdański Cel referatu: odniesienie się do

Bardziej szczegółowo

ZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH

ZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH SCIENTIARUM POLONORUMACTA Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar. 3(2) 2004, 5-11 ZMIENNOŚĆ SUMY MIĄŻSZOŚCI DRZEW NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH W RÓŻNOWIEKOWYCH LASACH GÓRSKICH Jan Banaś Akademia Rolnicza w Krakowie

Bardziej szczegółowo

Historia: PROW Zalesianie gruntów w rolnych oraz gruntów w innych niż rolne.

Historia: PROW Zalesianie gruntów w rolnych oraz gruntów w innych niż rolne. Historia: Zalesianie gruntów w rolnych oraz gruntów innych niż rolne. Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych Wykonała: Iwona

Bardziej szczegółowo

INWENTARYZACJA DENDROLOGICZNA

INWENTARYZACJA DENDROLOGICZNA Ogrodypro Robert Polański ul. Kwiatowa 35 62-030 Luboń tel. 604 548 527 biuro@ogrodypro.pl http://ogrodypro.pl/ INWENTARYZACJA DENDROLOGICZNA ADRES: ul. Kłodnicka 36, 54-207 Wrocław cz. dz. nr 11/3, AM

Bardziej szczegółowo

Program zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew w Polsce na lata

Program zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew w Polsce na lata Program na lata 2011 2035 Program zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew w Polsce na lata 2011 2035 ISBN 978-83-61633-60-0 Program zachowania na lata 2011 2035 Wydano na zlecenie

Bardziej szczegółowo

MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM

MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM Dr inż. Anna Żornaczuk-Łuba Zastępca dyrektora Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwo Środowiska Polanica Zdrój 23 maja 2014 r.

Bardziej szczegółowo

Inwentaryzacja drzewostanu kolidującego z planowaną inwestycją na obszarze działek 11/3, 8, 7/2 przy ul. Majora Henryka Sucharskiego w Gdańsku

Inwentaryzacja drzewostanu kolidującego z planowaną inwestycją na obszarze działek 11/3, 8, 7/2 przy ul. Majora Henryka Sucharskiego w Gdańsku Gdańsk 03.08.2018 Inwentaryzacja drzewostanu kolidującego z planowaną inwestycją na obszarze działek 11/3, 8, 7/2 przy ul. Majora Henryka Sucharskiego w Gdańsku Zleceniodawca: Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE NR 54/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Spała

ROZPORZĄDZENIE NR 54/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Spała ROZPORZĄDZENIE NR 54/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Spała Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 30 lipca 2015 r. Poz. 1070 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2015 r.

Warszawa, dnia 30 lipca 2015 r. Poz. 1070 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2015 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 lipca 2015 r. Poz. 1070 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA ZAKOPANE. z dnia r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA ZAKOPANE. z dnia r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody Projekt z dnia 25 sierpnia 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MIASTA ZAKOPANE z dnia... 2015 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ISTNIEJĄCYCH DZIAŁEK SIEDLISKOWYCH NA TERENIE GMINY DOMANIÓW

ANALIZA ISTNIEJĄCYCH DZIAŁEK SIEDLISKOWYCH NA TERENIE GMINY DOMANIÓW Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2009 Edmund Mulica, Edward Hutnik Katedra Budownictwa i Infrastruktury Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ANALIZA ISTNIEJĄCYCH DZIAŁEK SIEDLISKOWYCH NA TERENIE GMINY

Bardziej szczegółowo

Instytut Badawczy Leśnictwa

Instytut Badawczy Leśnictwa Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa

Bardziej szczegółowo

MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4.

MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4. MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4. Osoby prowadzące: Dr inż. Stanisław Drozdowski - kierownik przedmiotu, wykłady (pokój 51A) Mgr inż. Leszek Gawron

Bardziej szczegółowo

Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim.

Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Leśny Zakład Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa Wartość pieniężna zasobów drzewnych wybranych drzewostanów bukowych i jodłowych w Beskidzie Niskim.

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r.

Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz. 1302 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania

Bardziej szczegółowo

MPS-2 oraz teren bazy lotniska. Opracowanie wykonała: mgr Anna Kozłowska

MPS-2 oraz teren bazy lotniska. Opracowanie wykonała: mgr Anna Kozłowska Inwentaryzacja dendrologiczna dla zadania inwestycyjnego pn. Zadanie 2AF 15103 budowa i modernizacja składów MPS i zadanie 2AF 15103/OK01 budowa i modernizacja składu paliw lotniczych i samochodowych na

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 22/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI

ZARZĄDZENIE NR 22/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI ZARZĄDZENIE NR 22/2011 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody "Lubiaszów" Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004

Bardziej szczegółowo

Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008. I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007

Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008. I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007 Bio S oil Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008 I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007 Janusz Czerepko Zakład Siedliskoznawstwa IBL 1 The BioSoil Demonstration

Bardziej szczegółowo

Przedmowa 9 Początki hodowli i oceny odmian roślin warzywnych w Polsce Hodowla roślin kapustnych Znaczenie gospodarcze Systematy

Przedmowa 9 Początki hodowli i oceny odmian roślin warzywnych w Polsce Hodowla roślin kapustnych Znaczenie gospodarcze Systematy Przedmowa Przekazywana czytelnikowi książka jest podręcznikiem szczegółowej hodowli wybranych, uprawianych w Polsce gatunków roślin warzywnych. Do tej pory wydano w Polsce w 1967 roku jeden podręcznik

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r.

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r. Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia... 2017 r. w sprawie zaopiniowania wniosku o uznanie lasów za ochronne, na terenie Gminy Miasto Szczecin, będących w zarządzie Nadleśnictwa Kliniska Na

Bardziej szczegółowo

Badanie struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanu o cechach antropogenicznych

Badanie struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanu o cechach antropogenicznych Badanie struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanu o cechach antropogenicznych Zajęcia terenowe: Zajęcia w klasie: Cele kształcenia: 1. pogłębianie znajomości metodyki badań biologicznych, 2. kształcenie

Bardziej szczegółowo

Pielęgnowanie lasu aspekty przyrodnicze i gospodarcze

Pielęgnowanie lasu aspekty przyrodnicze i gospodarcze Zimowa Szkoła Leśna IBL 18-20.03.2014 Pielęgnowanie lasu aspekty przyrodnicze i gospodarcze Tadeusz Andrzejczyk SGGW Plan referatu CEL I ZAKRES PIELĘGNOWANIA LASU WARUNKI RACJONALNEJ PIELĘGNACJI DRZEWOSTANÓW

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE NR 53/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Dębowiec

ROZPORZĄDZENIE NR 53/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Dębowiec ROZPORZĄDZENIE NR 53/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Dębowiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004

Bardziej szczegółowo

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA EROZJI I OCHRONY GRUNTÓW

INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA EROZJI I OCHRONY GRUNTÓW INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA EROZJI I OCHRONY GRUNTÓW OCENA ZMIAN UŻYTKOWANIA GRUNTÓW NA PRZESTRZENI OSTATNICH 40-50 LAT W OPARCIU O OPRACOWANY

Bardziej szczegółowo

PORÓWNYWANIE POPULACJI POD WZGLĘDEM STRUKTURY

PORÓWNYWANIE POPULACJI POD WZGLĘDEM STRUKTURY PORÓWNYWANIE POPULACJI POD WZGLĘDEM STRUKTURY obliczanie dystansu dzielącego grupy (subpopulacje) wyrażonego za pomocą indeksu F Wrighta (fixation index) w modelu jednego locus 1 Ćwiczenia III Mgr Kaczmarek-Okrój

Bardziej szczegółowo

Instytut Badawczy Leśnictwa

Instytut Badawczy Leśnictwa Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Charakterystyka drzewostanów Puszczy Białowieskiej na podstawie danych teledetekcyjnych Krzysztof Stereńczak, Miłosz Mielcarek, Bartłomiej Kraszewski, Żaneta Piasecka,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,

Bardziej szczegółowo

WIELOKRYTERIALNY DOBÓR ROZTRZĄSACZY OBORNIKA

WIELOKRYTERIALNY DOBÓR ROZTRZĄSACZY OBORNIKA Inżynieria Rolnicza 7(95)/2007 WIELOKRYTERIALNY DOBÓR ROZTRZĄSACZY OBORNIKA Andrzej Turski, Andrzej Kwieciński Katedra Maszyn i Urządzeń Rolniczych, Akademia Rolnicza w Lublinie Streszczenie: W pracy przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Model wzrostu wysokości

Model wzrostu wysokości Model wzrostu wysokości Modele wzrostu wysokości w matematyczny sposób ujmują zmiany wysokości drzewa z wiekiem. Najprostszym sposobem prześledzenia zmian wysokości drzewa z wiekiem są tablice zasobności.

Bardziej szczegółowo

Hodowla roślin genetyka stosowana

Hodowla roślin genetyka stosowana Hodowla roślin genetyka stosowana Hodowla roślin jest świadomą działalnością człowieka zmierzającą do wytworzenia nowych, ulepszonych odmian oraz zachowania istniejących odmian na nie zmienionym poziomie.

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE NR 56/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Żądłowice

ROZPORZĄDZENIE NR 56/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Żądłowice ROZPORZĄDZENIE NR 56/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Żądłowice Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004

Bardziej szczegółowo

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 sierpnia 2012 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 32/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM

Gorzów Wielkopolski, dnia 22 sierpnia 2012 r. Poz ZARZĄDZENIE NR 32/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 22 sierpnia 2012 r. Poz. 1592 ZARZĄDZENIE NR 32/2012 REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM w sprawie ustanowienia

Bardziej szczegółowo

Specyfika produkcji leśnej

Specyfika produkcji leśnej Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULGiEL SGGW michal.orzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Wykład 1 Program: Czym jest las? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji

Bardziej szczegółowo

Komentarz technik leśnik 321[02]-01 Czerwiec 2009

Komentarz technik leśnik 321[02]-01 Czerwiec 2009 Strona 1 z 21 Strona 2 z 21 Strona 3 z 21 Strona 4 z 21 Strona 5 z 21 Strona 6 z 21 Kosztorys zaplanowanych prac Koszt materiału sadzeniowego Lp. Gatunek Symbol produkcyjny Jednostka miary ilość jednostek

Bardziej szczegółowo

Inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych jak otrzymać wsparcie?

Inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych jak otrzymać wsparcie? https://www. Inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych jak otrzymać wsparcie? Autor: Magdalena Kowalczyk Data: 7 maja 2019 Uwaga, właściciele lasów! Dostępna jest nowa forma pomocy z budżetu

Bardziej szczegółowo

Koncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody

Koncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody Koncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody Wojciech Gil Sękocin Stary, 23.06.2016 r. Uwarunkowania Obecnie nie ma przeszkód

Bardziej szczegółowo

Statystyka matematyczna dla leśników

Statystyka matematyczna dla leśników Statystyka matematyczna dla leśników Wydział Leśny Kierunek leśnictwo Studia Stacjonarne I Stopnia Rok akademicki 2011/2012 Wykład 2 Statystyka Do tej pory było: Wiadomości praktyczne o przedmiocie Podstawowe

Bardziej szczegółowo