Warszawa, 11 grudnia 2009 r. Opracowanie: Sekcja Współpracy z Zagranicą, GPW

Transkrypt

1 Opracowanie: Sekcja Współpracy z Zagranicą, GPW Warszawa, 11 grudnia 2009 r. Przegląd informacji zamieszczonych na stronach internetowych i w biuletynach informacyjnych urzędów inspekcji pracy Unii Europejskiej oraz organizacji międzynarodowych zajmujących się szeroko rozumianą problematyką zdrowia zawodowego i ochrony pracy wydanie 23. EURONEWS NR 23 EUROPEJSKA AGENCJA BEZPIECZEŃSTWA I ZDROWIA W PRACY Zakończenie kampanii Zdrowe miejsca pracy na rzecz oceny ryzyka zawodowego W czasach kryzysu nie moŝna postrzegać zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy jako luksusu, zwłaszcza gdy kaŝdego dnia 450 Europejczyków umiera z przyczyn związanych z pracą. Takie było przesłanie Jukki Takali, dyrektora Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) podczas zamknięcia ostatniego etapu największej na świecie kampanii BHP w dniu 17 listopada. Do Jukki Takali podczas imprezy zamykającej kampanię w Bilbao w Hiszpanii dołączyli: Sven Otto Littorin, szwedzki minister pracy (reprezentujący szwedzką prezydencję UE), Celestino Corbacho, hiszpański minister pracy i imigracji oraz Gemma Zabaleta, minister zatrudnienia w rządzie baskijskim. Szwedzki minister Otto Littorin stwierdził, Ŝe pieniądze wydane na zapewnianie zdrowia i bezpieczeństwa naszych pracowników są inwestycją, a nie kosztem, tym bardziej Ŝe 6% europejskiego PKB jest tracone z powodu wypadków w miejscu pracy i problemów zdrowotnych. Powiedział on równieŝ, Ŝe programy BHP mogą nas lepiej przygotować na przyszłe wyzwania związane z rozwojem demograficznym i coraz bardziej zglobalizowaną gospodarką światową. Zorganizowana przez EU-OSHA kampania Zdrowe miejsca pracy na rzecz oceny ryzyka zawodowego pomogła w zwiększeniu powszechnej świadomości na temat oceny ryzyka jako kluczowego elementu właściwego zarządzania zdrowiem i bezpieczeństwem w miejscu pracy oraz w określaniu dobrych praktyk w tym zakresie. W Kampanii podkreślano, Ŝe wszelkie przedsiębiorstwa, niezaleŝnie od wielkości, mogą szybko i skutecznie przeprowadzać dokładne i regularne oceny zagroŝeń w miejscu pracy. Prawidłowe zarządzanie bezpieczeństwem w pracy powinno być postrzegane jako inwestycja, a nie koszt, gdyŝ przynosi korzyści w postaci zwiększonej wydajności, więc ma sens z punktu widzenia przedsiębiorstwa. Ogłoszono wstępne wyniki europejskiego badania przedsiębiorstw na temat nowych i pojawiających się zagroŝeń (ang. European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks ESENER), w których analizowano w szczególności dane liczbowe pochodzące od przedsiębiorstw róŝnej wielkości, które przeprowadzają ocenę ryzyka. Z badania wynika, Ŝe pomimo prawnego obowiązku przeprowadzania regularnych ocen ryzyka, 10 15% przedsiębiorstw zatrudniających pracowników wciąŝ nie przeprowadza ocen ryzyka ani nawet nieoficjalnej oceny stanowiska pracy. W badaniu podkreślono równieŝ, Ŝe im mniejsze przedsiębiorstwo, tym częściej zleca ono ocenę ryzyka na zewnątrz jakiemuś dostawcy takich usług. Okazuje się, Ŝe 40% małych przedsiębiorstw (10 19 pracowników) zatrudnia zewnętrznego dostawcę usług, w porównaniu z jedynie 17% większych przedsiębiorstw ( pracowników). W UE-27 ponad jedna trzecia przedsiębiorstw (36%) zleca na zewnątrz przeprowadzanie oceny ryzyka, przy czym między krajami istnieją duŝe róŝnice. 1

2 Ponadto EU-OSHA dokonała wstępnej prezentacji bezpłatnego narzędzia on-line do oceny ryzyka (ang. Online Risk Assessment ORA), które ułatwi małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) przeprowadzanie oceny ryzyka. Pracowicie jak pszczoły promują lepsze warunki pracy w Europie. Nagrodę główną w europejskim konkursie fotograficznym na temat poprawy bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy przyznano za portret pszczelarza. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) ogłosiła zwycięzcę konkursu fotograficznego dotyczącego bezpieczeństwa i higieny pracy: Christopher Azzopardi z Malty odebrał w czasie Szczytu Europejskiego na temat oceny ryzyka zawodowego oraz MŚP w Bilbao główną nagrodę za swoje zdjęcie zatytułowane Pszczelarz. Było to wydarzenie wieńczące kampanię na rzecz zdrowego miejsca pracy. Zwycięzca edycji 2009, Christopher Azzopardi, entuzjastycznie wypowiadał się na temat swojego sukcesu: Jestem zaszczycony, Ŝe nagrodę przyznano właśnie mnie. Zrobienie tego zdjęcia było największym wyzwaniem w mojej karierze. Miałem na sobie strój ochronny, gdy fotografowałem pszczelarza pracującego w pasiece na Malcie. Mimo to kilka pszczół zdołało mnie uŝądlić. Na tym zdjęciu chciałem pokazać, jak waŝne jest noszenie ubrań ochronnych przy pracy w niebezpiecznym środowisku. Drugą i trzecią nagrodę otrzymali Eric Despujols z Francji ( Spawacz ) oraz Rodrigo Cabrita z Portugalii ( Trudne i skomplikowane Ŝycie ). Ogólnoeuropejski konkurs fotograficzny pobudził wyobraźnię amatorów fotografii w całej Unii Europejskiej. Do konkursu zgłoszonych zostało prac. KaŜde kolejne zdjęcie wnosiło nowy aspekt do interpretacji tematu BHP wśród obywateli europejskich. Jukka Takala, dyrektor EU-OSHA, podkreślał w czasie ceremonii rozdania nagród w Bilbao, Ŝe konkurs okazał się wielkim sukcesem: Zainteresowanie, jakie wzbudził konkurs, oraz talent twórczy, jakim wykazali się uczestnicy, dodaje nam otuchy. Z duŝą satysfakcją nagradzam najlepsze i najbardziej oryginalne zdjęcia odpowiadające na pytanie: Jaki jest twój obraz bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy?. Często w pracach dostrzegamy humor, prostotę i niewinność; czasami towarzyszy im lekkie napięcie, a nawet nuta prowokacji, tak jakby twórcy chcieli przypomnieć nam, jak waŝne jest bezpieczeństwo i higiena pracy w codziennym Ŝyciu. Konkurs fotograficzny został zorganizowany w ramach kampanii Agencji Zdrowe miejsca pracy na rzecz oceny ryzyka zawodowego. Wszyscy fotografowie zarówno profesjonaliści, jak i amatorzy zostali zaproszeni do wzięcia udziału w konkursie i do przedłoŝenia swoich prac w okresie od 9 maja do 15 sierpnia 2009 r. Uznane międzynarodowe jury zajęło się wyborem najlepszych zgłoszeń. Fotografowie światowej sławy, tacy jak Mertxe Alarcón, Clemente Bernad, Miguel Ángel Gaüeca i Ambroise Tézenas, zasiadali w jury wraz z Peterem Rimmerem, ekspertem ds. komunikacji w dziedzinie BHP oraz byłym członkiem brytyjskiej instytucji Health and Safety Executive. thier_workplaces_ / 2

3 Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy przyznała nagrodę za najlepszy film dokumentalny poruszający problematykę pracy. Po raz pierwszy Europejska Agencja Bezpieczeństwa I Zdrowia w Pracy nagrodziła twórcę najlepszego filmu dokumentalnego, którego tematyka dotyczy się problemów zdrowego i bezpiecznego miejsca pracy. Twórcą nagrodzonego podczas 52. Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Animowanych w Lipsku ( DOK Liepzig) jest pochodzący z Holandii Ton Van Zantvoort. Film Kwitnący biznes (Blooming Business) porusza problematykę cięŝkich warunków pracy, które panują na plantacjach kwiatów w Kenii. Jukka Takala, dyrektor Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) wskazał na wysoki poziom filmów ukazujących problemy miejsc pracy, które zostały zgłoszone do festiwalu: Nagroda za najlepszy film dokumentalny poruszający problem warunków pracy okazała się doskonałym pomysłem, który zainspirował reŝyserów do poruszenia problemów koncentrujących się na funkcjonowaniu człowieka w zmieniającym się pod wpływem globalizacji środowisku pracy. Nagrodzony film Kwitnący biznes (Blooming Business) w niezwykle kreatywny i uderzający sposób zilustrował waŝny problem Ŝycia społecznego przestrzeganie prawa pracy oraz zapewnienie godnych warunków pray. Cieszę się, Ŝe film, którego autorem jest Ton Van Zantvoort zdobył główną nagrodę Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy powiedział dyrektor Festiwalu Claas Danielsen. Spośród 2,578 filmów nadesłanych na 52. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych i Animowanych w Lipsku ( DOK Liepzig) aŝ 10 zostało nominowanych do nagrody Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa I Zdrowia w Pracy. EU-OSHA wkracza w blogosferę Agencja zaczęła prowadzić blog jest to nowy sposób pozwalający na wymianę informacji o kwestiach związanych z bezpieczeństwem i zdrowiem w pracy z osobami obecnymi w sieci internetowej. W pierwszym wpisie na blogu dyrektor EU-OSHA Jukka Takala wyjaśnia, Ŝe Agencja planuje wykorzystać blog i inne środki społecznego przekazu jako bardziej bezpośrednie narzędzie komunikacji pozwalające zagwarantować, Ŝe praca Agencji odpowiada na zapotrzebowanie informacyjne społeczeństwa. Kluczowa będzie rola uŝytkowników Internetu: Te narzędzia mogą stać się przydatne tylko dzięki Wam, więc mamy nadzieję, Ŝe będziecie z nich aktywnie korzystali! EUROPEJSKA FUNDACJA NA RZECZ POPRAWY WARUNKÓW śycia I PRACY (EUROFOUND) Austria Wprowadzenie nowego programu opieki społecznej przeniesiono na 2010 rok Latem 2009 r. obecna koalicja rządowa w Austrii ogłosiła, Ŝe wprowadzenie nowego "ukierunkowanego na potrzeby" programu opieki socjalnej przeciągnie się do września Ponadto ustalono, Ŝe minimalne wynagrodzenie w wysokości 772,49 euro, podlegające corocznej waloryzacji, wypłacane będzie 12, a nie jak planowano wcześniej, 14 razy w roku. 3

4 PowyŜsze "zmiany na gorsze" w programie opieki społecznej wywołały falę ostrego sprzeciwu ze strony związków zawodowych i organizacji prospołecznych. Cypr Trójstronna deklaracja nt. ograniczenia liczby wypadków w sektorze budowlanym Na Cyprze zakończyły się trójstronne konsultacje dotyczące wzrostu wskaźnika wypadków przy pracy, szczególnie w sektorze budownictwa. We wrześniu 2009 w ramach powyŝszych konsultacji partnerzy społeczni opublikowali wspólną deklarację o działaniach, jakie naleŝy podjąć w celu zmniejszenia liczby wypadków i chorób zawodowych w budownictwie. Wśród propozycji wymieniono szkolenia oraz zaostrzenie kryteriów związanych z uzyskiwaniem kwalifikacji zawodowych i pozwoleń na pracę. Wielka Brytania Odwołano strajk Poczty Królewskiej, podczas gdy negocjacje nadal trwają W październiku 2009 pracownicy Poczty Królewskiej podjęli decyzję o zorganizowaniu ogólnokrajowej akcji protestacyjnej, która zaostrzyła trwającą debatę na temat warunków pracy i modernizacji urzędu. W sumie zorganizowano 4 całodobowe strajki ostrzegawcze zanim w ramach rozmów ze Związkiem Pracowników Łączności nie osiągnięto porozumienia tymczasowego. Zgodnie z jego postanowieniami nie będzie Ŝadnych strajków czasie negocjacji mających na celu implementację procesu modernizacji poczty brytyjskiej od 2010 roku. Irlandia Nowe badanie na temat uporczywych róŝnic w wynagrodzeniach kobiet i męŝczyzn We wrześniu 2009 Urząd ds. Równości oraz Instytut Badań Społeczno-Gospodarczych opublikował raport na temat róŝnic w wynagrodzeniach kobiet i męŝczyzn w Irlandii w roku Raport ujawnia istnienie 22% dysproporcji stawek godzinowych obojga płci, co wynika z róŝnic w wykształceniu, doświadczeniu zawodowym, zakresach obowiązków słuŝbowych itp. Jednak nawet po wzięciu powyŝszych róŝnic pod uwagę pomiędzy płciami nadal istnieje 8% niczym nieuzasadniona rozbieŝność w wynagrodzeniu na korzyść męŝczyzn. Francja Nowe przepisy promują większą mobilność zawodową urzędników cywilnych Ustawa, która weszła w Ŝycie w lipcu 2009 promuje mobilność zawodową w słuŝbie cywilnej poprzez konsolidację moŝliwości oddelegowania pracowników, reorientację zawodową dla zwalnianych osób i integrację w prace nie mające nic wspólnego z poprzednim zatrudnieniem. Nowa ustawa zwiększa równieŝ moŝliwości związane z łączeniem kilku prac na niepełny etat, korzystaniem z pracowników tymczasowych oraz rekrutacją pracowników na postawie zwykłych umów o pracę z pominięciem zasad obowiązujących słuŝbę publiczną. Związki zawodowe skrytykowały ten proces uelastycznienia stosunków pracy w administracji publicznej. Szwecja Szwedzki rząd wprowadza środki przeciwdziałające bezrobociu W sierpniu 2009 rząd szwedzki ogłosił swój program działania na lata Przewiduje on inwestycję w wysokości 810 milionów euro w programy edukacyjne, kursy szkolenia zawodowego i działania aktywizujące dla osób bezrobotnych. Związki zawodowe skrytykowały powyŝsze środki, jako niewystarczające w walce z wysokim wskaźnikiem bezrobocia przewidywanym na najbliŝsze lata z powodu recesji. 4

5 Cypr Związki zawodowe szukają rozwiązań na rzecz walki z bezrobociem w sektorze budownictwa W okresie od kwietnia do września 2009 bezrobocie w sektorze budownictwa na Cyprze gwałtownie wzrosło. Związki zawodowe działające w tym sektorze uwaŝają, Ŝe dalszy wzrost bezrobocia moŝliwy jest w miesiącach zimowych. W tych okolicznościach pracownicy za niezbędne uwaŝają wprowadzenie ukierunkowanych rozwiązań krótko i długofalowych, które sprzyjać będą walce z bezrobociem. Związki zawodowe zgadzają się co do konieczności przyspieszenia prac nad budŝetem rozwojowym oraz walki z pracą nielegalną i niezadeklarowaną. Francja Bezpłatna opieka lekarska i ochrona socjalna dla bezrobotnych W lipcu 2009 r. do międzysektorowego porozumienia zbiorowego dot. modernizacji ryku pracy wprowadzono nowy zapis, który przewiduje, Ŝe osoby zwolnione z pracy jeszcze przez 9 miesięcy będą miały prawo do otrzymywania świadczeń socjalnych i bezpłatnej opieki lekarskiej według zasad obowiązujących w ich ostatnim miejscu zatrudnienia. Partnerzy społeczni z zadowoleniem przyjęli to nowe rozwiązanie. Bułgaria Porozumienie o współpracy pomiędzy inspekcją pracy i związkami zawodowymi 7 października 2009 z okazji Międzynarodowego Dnia Godnej Pracy przedstawiciele central związkowych, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Generalnego Inspektoratu Pracy omawiali podczas spotkania nowe wyzwania, jakie stawia kryzys gospodarczy. W świetle wciąŝ rozwijającej się "szarej strefy" i nagminnie łamanych przepisów prawa pracy, związki zawodowe i inspekcja bułgarska podpisały porozumienie, które ma na celu lepszą ochronę praw pracowniczych. WIELKA BRYTANIA Urząd ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy (HSE) W związku z wypadkiem przy pracy z lipca 2006 roku, w którym zginął 53-letni robotnik uderzony przez cofającą ładowarkę teleskopową, brytyjska inspekcja pracy (HSE) podała do sądu firmę P J Carey (Contractors) Ltd z Wembley, Middlesex. 2 grudnia br. sąd koronny at Aylesbury wydał wyrok, uznając wspomnianą firmę winną naruszenia przepisów artykułu 15(2) Rozporządzenia o bhp w budownictwie z 1996 r. Firmę ukarano grzywną w wysokości 54 tys. funtów i nakazano zwrot kosztów w wysokości 100 tys. funtów. Ofiara wypadku była pracownikiem podwykonawcy, wynajętego przez P J Carey (Contractors) Ltd, który jak główny wykonawca odpowiadał za przygotowanie i stosowanie skutecznego planu zarządzania ruchem na budowie. Jak powiedziano w sądzie, do wypadku doszło z powodu niebezpiecznych warunków panujących na budowie, poniewaŝ trasy ruchu pieszych były zagrodzone stertami śmieci, materiałów budowlanych i parkującymi cięŝarówkami. Ponadto, skrzyŝowania tras ruchu pieszych i pojazdów nie były wyraźnie wydzielone ani oznaczone. 5

6 Waxport Limited winna naruszenia przepisów o kontroli azbestu W informacji prasowej z 8 grudnia 2009 Urząd ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy (HSE) podał, Ŝe firmę Waxport Ltd. z Londynu uznano winną naruszenia przepisów artykułów 4(8) i 4(9) Rozporządzenia o kontroli azbestu z 2006 r. Wspomniana firma jest właścicielem biurowca, który wymagał generalnego remontu. Jeszcze przed jego rozpoczęciem, w kwietniu 2007 roku, firma licencjonowana do prowadzenia prac z azbestem poradziła Waxport Ltd. (jako właścicielowi obiektu) przeprowadzenie pełnej analizy pod kątem obecności azbestu w budynku. Waxport Ltd. zleciła remont zewnętrznemu wykonawcy, informując przy tym, Ŝe w budynku nie ma juŝ azbestu. Rozpoczęto prace i wstrzymano je dopiero wtedy, gdy jeden z robotników rozpoznał azbest, który został juŝ naruszony. Sąd wydając wspomniany wyrok uznał więc, Ŝe Waxport jako firma zlecająca remont, nie przeprowadziła odpowiedniej oceny ryzyka z uwzględnieniem obecności azbestu i w ten sposób naraziła wykonawców i ich pracowników na kontakt z tą niebezpieczną substancją. Firmę ukarano grzywną w wysokości 1 tys. funtów i nakazano zwrot kosztów postępowania na kwotę niemal 8,5 tys. funtów. Brońmy się przed dyskryminacją Coraz więcej Polaków staje się ofiarami dyskryminacji rasowej w miejscu pracy. Często teŝ nawet nie zdają sobie z tego sprawy, ze względu na barierę językową. Aby właściwie rozpoznać ten problem i móc z nim walczyć, warto zadać sobie pytanie: co to jest dyskryminacja rasowa? Dyskryminacja rasowa pojawia się, gdy jedna osoba traktowana jest mniej przychylnie od innej z powodu odmiennego koloru skóry, narodowości lub pochodzenia etnicznego. Ustawa o Zapobieganiu Dyskryminacji z 1976 roku (Race Relations Act, zawierająca poprawkę z 2000 roku) podaje, Ŝe dyskryminacja pracownika przez pracodawcę na tle rasowym jest niezgodna z prawem. Do rasowej zaliczamy: kolor skóry, obywatelstwo, pochodzenie etniczne i narodowe. Nie dotyczy to jedynie osób czarnych lub innego pochodzenia etnicznego, ale wszystkich narodowości i grup rasowych. Ponadto dyskryminacja nie musi być celowa i nawet nie musi być adresowana do osoby, wnoszącej skargę o dyskryminację wystarczy sam fakt, Ŝe coś takiego miało miejsce. Oprócz rozwiązywania poszczególnych spraw, dotyczących dyskryminacji, Ustawa nakłada na pewne instytucje publiczne (np. szpitale, samorządy lokalne, policję) obowiązek aktywnej promocji równości rasowej i zapobiegania dyskryminacji w miejscu pracy. Przepisy prawne, dotyczące dyskryminacji rasowej, obowiązują niemal wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z pracą: zatrudnienie, awans, wypowiedzenie pracy (dismissal), likwidacja stanowiska pracy (redundancy), warunki zatrudnienia i sposób traktowania pracownika w czasie pracy. W związku z tym, niezgodna z prawem jest zarówno dyskryminacja na tle rasowym w procesie rekrutacji, jak równieŝ w trakcie podejmowania decyzji, którego pracownika trzeba będzie zwolnić. Rodzaje dyskryminacji rasowej Istnieją cztery rodzaje dyskryminacji, przy czym czasem mogą się one ze sobą łączyć: 1. direct discrimination (dyskryminacja bezpośrednia) zachodzi wtedy, gdy jedna osoba celowo dyskryminuje drugą osobę, np. nie bierze pod uwagę jej kandydatury na dane stanowisko pracy lub nie daje awansu z powodu uprzedzeń rasowych; 2. indirect discrimination (dyskryminacja pośrednia) zachodzi wtedy, gdy zasady w miejscu pracy, obowiązujące wszystkich pracowników, stawiają niektóre osoby w niekorzystnej sytuacji, np. kiedy pracodawca wymaga, aby wszyscy pracownicy ubierali się w ten sam sposób, co moŝe być nie do zaakceptowania przez niektóre grupy etniczne; 3. harassment (nękanie, molestowanie, prześladowanie, dokuczanie, szykanowanie) pojawia się, kiedy jedna osoba zmusza kogoś innego do zachowania, jakiego ten ktoś sobie nie Ŝyczy i jednocześnie stwarza to wrogą i poniŝającą atmosferę pracy. Intencje osoby 6

7 nękającej nie mają tu znaczenia wystarczy sam fakt, Ŝe ktoś czuje się nękany, pod warunkiem, Ŝe padły słowa lub wydarzyło się coś, co spowodowało takie uczucie; 4. victimisation (wiktymizacja) dla celów dziedziny prawa, zajmującej się dyskryminacją, pojęcie to ma specyficzne znaczenie, które jest nieco węŝsze, niŝ uŝywane powszechnie. W kontekście prawnym wiktymizacja pojawia się wtedy, kiedy dana osoba traktowana jest mniej przychylnie z powodu tego, Ŝe broniła swojego prawa do bycia traktowanym na równi z innymi, kiedy odczuła, Ŝe była dyskryminowana lub pomogła komuś innemu upomnieć się o równe traktowanie, bądź teŝ zeznawała w trybunale czy sądzie, jako świadek w sprawie o dyskryminację. Co moŝe zrobić pracownik? JeŜeli jesteś zatrudniony i czujesz się dyskryminowany (np. przez kolegę lub menadŝera), porozmawiaj o tym najpierw z bezpośrednim menadŝerem i przedstaw problem. JeŜeli to jednak menadŝer cię dyskryminuje, naleŝy porozmawiać z jego przełoŝonym lub działem kadr (HR Department), jeśli taki jest w firmie. JeŜeli pracodawca stosuje politykę równych szans (equal opportunities), powinien stosować się do procedur, jakie obowiązują w przypadku zaistnienia dyskryminacji. JeŜeli nie otrzymałeś kopii dokumentu na temat polityki równych szans, poproś o to pracodawcę. W przypadku, gdy pracodawca nie potraktował powaŝnie twojej sprawy lub nie chce pomóc, moŝna sprawę pociągnąć dalej i złoŝyć zaŝalenie (grievance). Dopiero wtedy, jeśli nie osiągnie to zadowalającego skutku (nie wcześniej), moŝemy oddać sprawę do sądu pracy (employment tribunal). Cartwright Adams Solicitors; tłum. i oprac. Monika Rudzińska MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA PRACY Poszanowanie praw człowieka to kluczowy element odbudowy gospodarczej opartej na godziwych warunkach pracy napisał Dyrektor Generalny MOP Juan Somavia w oświadczeniu wydanym z okazji Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka, obchodzonego 10 grudnia. W okresie obecnego kryzysu ekonomicznego, nie moŝemy tracić z oczu celu, jakim jest eliminowanie dyskryminacji, poniewaŝ istnieje ryzyko, Ŝe dyskryminacja i wykluczenie będą się obecnie nasilać. Tegoroczne obchody Dnia Praw Człowieka poświęcone są promocji zasad niedyskryminacji w społeczeństwach i zasad równego traktowania wszystkich ludzi. Widzimy postęp w prawnym zakazywaniu dyskryminacji w miejscu pracy. Potrzebne są jednak proaktywne działania i lepsze egzekwowanie istniejących przepisów, aby te zasady równości urzeczywistnić. Musimy prowadzić taką politykę w sferze edukacji, szkoleń i zatrudnienia, aby wspomagać grupy stale naraŝone na róŝne formy dyskryminacji i wykluczenia. en/wcms_119190/index.htm HISZPANIA Ministerstwo Pracy i Imigracji Pracownicy z upośledzeniem, które skraca ich oczekiwaną długość trwania Ŝycia, będą mogli przejść na emeryturę w wieku 58 lat. Na wniosek Ministra Pracy i Imigracji, w dniu 4 grudnia, Rada Ministrów zatwierdziła Dekret Królewski, który mówi o skróceniu wieku emerytalnego do 58 lat w odniesieniu do pracowników ze stopniem niepełnosprawności równym lub przekraczającym 45%. Mowa 7

8 tutaj o upośledzeniach określonych w przepisach, w wyniku których stwierdzone zostanie obniŝenie oczekiwanej dalszej długości trwania Ŝycia u osób nimi dotkniętych. Rodzaje upośledzeń przewidziane w Dekrecie Królewskim, które mogą spowodować wcześniejsze przejście na emeryturę odnoszą się do: niesprawności intelektualnej; poraŝenia mózgowego; anomalii genetycznych typu syndrom Down a, achondroplazja czy mukowiscydoza; zaburzeń ze spektrum autystycznym; wad wrodzonych wywołanych stosowaniem talidomidu; choroby Heinego-Medina; urazów mózgu; chorób psychicznych np.: schizofrenii lub zaburzeń maniakalno-depresyjnych; chorób neurologicznych, takich jak: stwardnienie zanikowe boczne, stwardnienie rozsiane, leukodystrofie, zespół Tourette a czy uszkodzenie rdzenia kręgowego. Zatwierdzony Dekret Królewski rozszerza treść artykułu 161 bis Ustawy Ogólnej 40/2007 o Ubezpieczeniach Społecznych i będzie miał zastosowanie do wszystkich grup pracowników wchodzących w skład Systemu Ubezpieczeń Społecznych. Aby skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury warunkiem nieodzownym jest pozostawanie zarejestrowanym w systemie ubezpieczeń. W listopadzie zanotowano kolejnych bezrobotnych Dane Publicznych SłuŜb Zatrudnienia ze wszystkich wspólnot autonomicznych w Hiszpanii za listopad br. wskazują ogólny wzrost liczby bezrobotnych o osoby (1,6% w stosunku do poprzedniego miesiąca). W ten sposób, zarejestrowane bezrobocie w Hiszpanii sięgnęło liczby osób. Dla porównania, w listopadzie zeszłego roku liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych wzrosła o Tym samym, tegoroczny, listopadowy wzrost jest zdecydowanie mniej drastyczny. Nie mniej jednak, w stosunku do analogicznego okresu w roku 2008, całkowita liczba osób bez pracy podniosła się o (29,4%). Jeśli chodzi o zawieranie umów o pracę, w listopadzie tego roku zarejestrowano zatrudnień, co stanowi wzrost o (3,6%) w odniesieniu do tego samego okresu w roku ubiegłym. Pomimo to, ogólna liczba tegorocznych zatrudnień, zsumowana na koniec listopada 2009 r., osiągnęła poziom , co świadczy o tendencji spadkowej (-16,7%) w stosunku do zeszłego roku, kiedy to zarejestrowano ich o więcej. W przedostatnim miesiącu obecnego roku zanotowano zawarcie umów na czas nieokreślony. W roku ubiegłym (równieŝ w listopadzie) podpisano ich o więcej. PORTUGALIA Urząd ds. Warunków Pracy (ACT) Seminarium zamykające Europejską Kampanię w Portugalii. 11 grudnia br., w portugalskim mieście Chaves, odbędzie się seminarium zamykające Europejską Kampanię 2008/09 na temat oceny ryzyka. Wydarzenie to uświetnią swoją obecnością Minister Pracy i Solidarności Społecznej, Helena André oraz Prezydent Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, Jukka Takala. 8

9 Celem wspomnianej inicjatywy - promowanej przez Urząd Miasta Chaves wspólnie z Urzędem ds. Warunków Pracy (ACT), pełniącym funkcję Krajowego Punktu Centralnego reprezentującego Europejską Agencję BHP jest dokonanie wstępnego bilansu przedmiotowej kampanii w Portugalii, przedstawienie dobrych praktyk stosowanych przez przedsiębiorców w odniesieniu do oceny ryzyka oraz wyznaczenie przyszłych torów działania. Oprócz wymienionych wyŝej osób, w seminarium udział wezmą liczni partnerzy społeczni, a takŝe Główny Inspektor Pracy w Portugalii, Paolo Morgado de Carvalho, Prezydent miasta Chaves, João Baptista oraz Koordynator Wykonawczy ds. Promocji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, Luís Lopes. PT)/Itens/Noticias/Paginas/CampanhaEuropeiaencerraemChaves.aspx BELGIA Dodatkowe świadczenia dla cięŝarnych pracownic Ustawodawstwo belgijskie przewiduje pewną liczbę przepisów mających na celu ochronę pracownic oczekujących dziecka, przede wszystkim przed naraŝeniem kobiet (i płodu) na róŝnego rodzaju czynniki szkodliwe. Zgodnie ze zmianami naniesionymi do obowiązującej dotychczas ustawy (Ustawa w zakresie pracy z dnia 30 marca 1971 roku), pracodawca musi dokonać oceny ryzyka na stanowisku pracy, na którym zatrudnia kobietę cięŝarną lub karmiącą. Ponadto wyraźnie określono czynniki fizyczne i chemiczne, na których działanie w Ŝadnym przypadku nie mogą być naraŝone kobiety cięŝarne. Wskazano równieŝ listę stanowisk pracy zakazanych. W celu ochrony pracownic, pracodawca zobowiązany jest zastosować wskazane przez ustawodawcę środki (zmiana systemu pracy, czasowa zmiana stanowiska pracy itd.). Jeśli w praktyce niemoŝliwe jest zastosowanie proponowanych rozwiązań, kobieta cięŝarna powinna zostać odsunięta od stanowiska pracy, ale nie moŝe być pozostawiona samej sobie. Dlatego od 2010 roku wejdą w Ŝycie nowe przepisy w zakresie wynagrodzeń dla kobiet cięŝarnych i karmiących. Jeśli kobieta nie moŝe wykonywać pracy na stanowisku objętym ryzykiem zawodowym wskazanym na liście chorób zawodowych, Fundusz chorób zawodowych wypłaca pracownicy zasiłek w wysokości 78,237% jej wynagrodzenia netto. Jeśli natomiast czynnik ryzyka (np. wysokie temperatury, agresja, itd.) nie figuruje na liście chorób zawodowych, wówczas zasiłek w wysokości 60% wynagrodzenia netto wypłaca INAMI (Państwowy Instytut ds. Wypadków i Chorób Zawodowych). Belgijski rynek pracy wobec kryzysu Raport, opublikowany niedawno przez NajwyŜszą Radę ds. Zatrudnienia podkreśla następujące tendencje zaobserwowane na rynku pracy w Belgii: Wzrost działalności gospodarczej o 0,5% w III kwartale 2009 roku (po czterech kwartałach systematycznego spadku wskaźników), Spadek zatrudnienia w pierwszym i drugim kwartale br. o miejsc pracy Obserwowany od 2008 roku wzrost liczby upadających przedsiębiorstw odnotowano równieŝ w 2009 roku: 7787 nowych upadłości w okresie od stycznia do października 2009 (+13% w stosunku do 2008) 9

10 Liczba godzin pracy wykonanej przez pracowników tymczasowych jest, od drugiego kwartału 2008, niŝsza od osiągniętego w tym samym okresie poprzedniego roku. W drugim kwartale 2009 odnotowano spadek liczby godzin o 29%. =tcm: a1 WŁOCHY Azbest - Proces w sprawie śmierci osób Największy proces, jaki kiedykolwiek miał miejsce w związku z dramatem wywołanym szkodliwym działaniem azbestu toczy się od kilku dni we Włoszech. OskarŜeni były właściciel szwajcarskiej grupy Eternit i były zarządca spółki Eternit Italie, przesłuchiwani są w związku ze śmiercią osób pracujących lub mieszkających w kilku włoskich miejscowościach (Casale Monferrato, Cavagnolo, Rubiera, Bagnoli), w których grupa Eternit miała swoje fabryki. Spółka Eternit Italie ogłosiła upadłość i zamknęła fabryki w 1986 roku, czyli sześć lat przez wejściem w Ŝycie zakazu uŝywania azbestu. Italia 2020 Program działania w zakresie szerszego dostępu dla kobiet do rynku pracy Program ten ma za zadanie pomóc kobietom podjąć aktywną działalność zawodową nie zaniedbując przy tym Ŝycia rodzinnego. BudŜet, w wysokości 40 milionów euro, zostanie rozdysponowany w następujący sposób: 10 milionów euro na zasiłki rodzinne przeznaczone na zapewnienie opieki dla dziecka w czasie pracy matki (praktyka sprawdzona w północnych regionach Włoch); 4 miliony euro na utworzenie ośrodków "baby-sitter", w których znalazłyby odpowiednie szkolenia i pracę zarówno opiekunki z Włoch, jak i z zagranicy, 12 milionów na vouchery przeznaczone na opłaty za opiekę medyczną i pobyt w ośrodkach wypoczynkowych, 6 milionów na podtrzymanie działalności ośrodków pomocy społecznej, 4 miliony na rozwój systemu telepracy, 4 miliony na programy doszkalające przeznaczone dla kobiet pragnących powrócić na rynek pracy po dłuŝszej przerwie. SZWAJCARIA Wzrost bezrobocia i brak wystarczających środków w funduszach zabezpieczających pracowników Liczba osób pozostających bez pracy wzrosła w październiku do 4% ( osób). Liczba osób poszukujących pracy wynosi Nie przewiduje się niestety szybkiej poprawy sytuacji. Szacuje się natomiast, Ŝe w przyszłym roku liczba bezrobotnych osiągnie osób. Aktualnie prowadzone są rozmowy na temat projektu dotyczącego ewentualnego wzrostu składek na fundusz zabezpieczający pracowników na wypadek utraty pracy (o 0,5%) i 10

11 wprowadzenie dodatkowego tzw. solidarnego procenta. Jednak organizacje związkowe protestują przeciwko pośpiesznemu wprowadzeniu w Ŝycie tych zapisów, które ich zdaniem nie odzwierciedlają potrzeb szwajcarskiego rynku pracy, borykającego się z coraz większym bezrobociem. IRLANDIA Postępuj bezpiecznie - pokaz dla dzieci w wieku szkolnym Setka dzieci z czterech państwowych szkół w miejscowości Ballina wzięła udział w szkoleniu w zakresie bezpiecznych zachowań organizowanym w Społecznym Centrum Sportu. Jedenaście państwowych agencji i organizacji wspólnie opracowało program wydarzenia skierowanego do uczniów klas piątych i szóstych. Jego celem jest propagowanie bezpieczeństwa i zwiększanie świadomości społecznej poprzez angaŝowanie dzieci w liczne interaktywne imprezy poświęcone sprawom bezpieczeństwa. Gospodarzem imprezy była irlandzka inspekcja pracy. Wiceminister w Ministerstwie Przedsiębiorczości, Handlu i Zatrudnienia, p. Dara Calleary, uczestniczący w wydarzeniu powiedział: Celem tej inicjatywy jest zwiększanie świadomości i zapobieganie wypadkom. ZaangaŜowanie wielu instytucji we wspólne działania na rzecz ogółu lokalnej społeczności spotkało się z duŝą aprobatą. Celem jednodniowego szkolenia dla dzieci jest: uświadomienie im, jak waŝne jest bezpieczeństwo w trakcie wykonywania czynności w domu pokazanie im, jak mają się zachować w sytuacji niebezpiecznej propagowanie dobrych postaw obywatelskich pokazanie im, w jaki sposób rozpoznawać zagroŝenia i jak z nimi postępować uczyć bezpiecznych zachowań w przypadku wystąpienia poŝaru, w rolnictwie itp. Przedstawiciel kierownictwa HSA, p. Jim Lyons stwierdził, Nasze doświadczenia w prewencji wypadkowej utwierdziły nas w przekonaniu, Ŝe ukierunkowanie działań na przyszłe pokolenia pracowników pozwoli nam stworzyć kulturę pracy, w której bezpieczne środowisko pracy stanowić będzie priorytet. Martin O Halloran, szef irlandzkiej Inspekcji Pracy dodał, Ŝe inicjatywa była realizowana z myślą o dzieciach w wieku szkolnym z uwzględnieniem interakcji i potrzeby uczenia się o sprawach powaŝnych poprzez zabawę. Keep_Safe _Roadshow_comes _to_ballina_school_children.html FRANCJA Zaburzenia mięśniowo szkieletowe Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe, znane równieŝ jako ZMS, to najczęściej występująca we Francji choroba zawodowa. Liczba zachorowań na ZMS znacząco wzrosła w przeciągu ostatnich lat, równieŝ ze względu na wzrost ich wykrywalności. Obecnie jeden na pięciu 11

12 pracowników cierpi na zaburzenia mięśniowo-szkieletowe. W równym stopniu dotyczą one bólów karku, ramion czy teŝ kończyn górnych. W 2007 r. liczba utraconych dni pracy z tytułu ZMS wyniosła prawie 7 mln, a ich koszt całkowity dla społeczeństwa wyniósł 736 mln euro. Zgodnie z raportem nt. chorób przewlekłych w środowisku pracy tendencja ta będzie w krajach uprzemysłowionych narastać. Zdaniem ekspertów zjawisko to powinno prowadzić do dostosowywania zlecanej pracy do moŝliwości chorego, a nie usuwania go z rynku pracy. 12