JAK MOŻNA LICZBOWO OCENIĆ POTENCJAŁ POLSKIEJ NAUKI?

Transkrypt

1 Olaf Gajl JAK MOŻNA LICZBOWO OCENIĆ POTENCJAŁ POLSKIEJ NAUKI? Odpowiedź jest stosunkowo prosta. Praktycznie nie można, ale należy się starać. Nauka jest pojęciem tak ogólnym, że wszelkie próby uśredniania sytuacji dotyczącej poszczególnych dziedzin, dyscyplin i specjalności pokazują niewiele mówiący obraz. Z drugiej strony, zbyt szczegółowe analizy są żmudne, ale i tak nie odpowiedzą na pytanie w skali makro. Co możemy mierzyć liczbowo w sferze nauki? Lista danych jest stosunkowo krótka: instytucje, infrastrukturę, pieniądze, ludzi i ich relacje, granty, publikacje, patenty oraz w pewnych dziedzinach tzw. wdrożenia. To są elementy mierzalne, natomiast ocena potencjału poprzez jakość dokonań jest o wiele trudniejsza. W przypadku pieniędzy przeznaczanych na naukę, liczby patentów oraz wdrożeń, narzekania na ich brak pojawiają się na dziesiątkach konferencji i w setkach artykułów prasowych. Temat ten można więc pominąć. Na infrastrukturę, zarówno szkolnictwa wyższego jak i instytutów badawczych, wydano w ciągu ostatnich lat miliardy złotych. Niewątpliwie naukowcy reprezentujący niektóre dyscypliny dysponują nowoczesną aparaturą na poziomie światowym, jednak trudno dokonać porównania liczbowego z innymi krajami. Populacja naukowców podlega zapewne regułom statystyki. Tylko niewielka część tej populacji to ludzie wybitni i mający szczęście dokonania wielkiego odkrycia, podobnie jak niewielka jej część to hochsztaplerzy i karierowicze. O pozycji nauki lub dyscypliny danego kraju decyduje nie tylko proporcja między tymi dwiema skrajnymi grupami, ale także to, jak zachowuje się pozostała, przeważająca część populacji. Na zachowania tej dominującej części mają wpływ takie czynniki jak biurokracja akademicka, tradycja, legislacja, sposób finansowania badań itd. Udowodnienie jednak tej hipotezy jest trudne, ponieważ brak jest uniwersalnych mierników. Wybitność postaci jest na ogół doceniana przez niesformalizowane odczucia grup naukowców, a skala osiągnięć, również formalnie niemierzalna, jest bardzo często doceniana dopiero po wielu latach i niekoniecznie związana na przykład z liczbą cytowań. Te ostatnie stabilizują się na ogół dopiero po dziesięciu latach. Potrzeby biurokracji, chęć rywalizacji i dążenie do potwierdzenia pozycji wobec innych, a także zwykła ciekawość powodują, że starania dotyczące mierzenia, rankingowania nauki są zajęciem dużej grupy zarówno badaczy, jak i urzędników. Dodatkowym bodźcem rozwoju tej tendencji było pojawienie się takich określeń jak research and development (dyskusja na ten temat prowadzona m.in. przez Godin, 2013) oraz science and technology (ST) obecnie często z dodatkiem I innovation. Dane liczbowe obrazujące sytuację w tych obszarach wydają się być bardzo istotne dla decydentów. Jednak skomplikowały one jednocześnie możliwość analizy wyników rankingów, ponieważ science nie ma wiele wspólnego z technology (Allen 2004), a przechodzenie od badań do rozwoju także nie jest procesem czytelnym, a często prace rozwojowe nie są prowadzone przez naukowców. Zatem jak ocenić liczbowo potencjał polskiej nauki na tle Europy i świata? 1

2 Zadanie takie jest możliwe do zrealizowania jedynie w sposób nieobiektywny, opierając się na wybranych policzalnych wskaźnikach. Już samo określenia nauka jest dostatecznie ogólne, aby poprzez zastosowane uśrednienie skutecznie ukryć specyfikę dziedzin i dyscyplin. 1. Instytucje W Polsce funkcjonuje 120 uczelni publicznych i 309 tzw. niepublicznych oraz 114 instytutów badawczych i 84 instytuty PAN. Jeżeli policzymy natomiast tzw. jednostki naukowe, czyli m.in. wydziały i instytuty uczelni to jest ich blisko osiemset. Szczegółowe porównanie liczby uczelni w poszczególnych krajach Europy nie jest możliwe bez wchodzenia w szczegóły narodowych systemów klasyfikacji szkół. Zestawienie liczby uniwersytetów w największych krajach Unii Europejskiej można jednak w przybliżeniu przedstawić następująco (Wykres. 1). Wykres 1. Liczba uniwersytetów w wybranych krajach UE. Źródło: The Guardian 2012, POL-on. Jako uniwersytety w Polsce potraktowano uczelnie posiadające prawo do nadawania stopni doktora. W Polsce funkcjonuje prawie 430 szkół wyższych, czyli prawie tyle samo, ile w ponad dwukrotnie większych pod względem ludności Niemczech W przeliczeniu na liczbę mieszkańców mamy nawet więcej uczelni niż rekordzista - Francja (588 szkół wyższych). 2

3 Wykres 2. Liczba szkół wyższych i uniwersytetów w przeliczeniu na milion mieszkańców w wybranych krajach UE. Źródła: Obliczenia na podstawie rankingu SCImago oraz Eurostat. Liczba instytucji na pewno jednak nie pokazuje miejsca polskiej nauki w świecie. O tym decydują przede wszystkim pracownicy tych instytucji. 2. Pracownicy Obecnie, dzięki systemowi POL-on, mamy precyzyjną informację o badaczach zatrudnionych w uczelniach. Od wielu lat jest to liczba rzędu 70 tysięcy, podobnie we Włoszech. Poważne zaniepokojenie budzi jednak stabilność liczby pracowników naukowych, w sytuacji, gdy w większości krajów Unii następuje stały jej wzrost. Wykres 3. Liczba pracowników naukowych uczelni w wybranych krajach UE. Źródło: Eurostat, część danych dla Niemiec i Wielkiej Brytanii aproksymowano. 3

4 Wykres 4. Wzrost zatrudnienia pracowników badawczych w uczelniach w latach w wybranych krajach UE. Źródło: Eurostat Niespecjalnie odkrywcza hipoteza, mówiąca, że istnieje korelacja pomiędzy liczbą naukowców a prawdopodobieństwem pojawienia się ciekawych wyników, może powodować więc w przypadku Polski pewne zaniepokojenie. Dodatkowo, jeśli zanalizujemy liczbę badaczy i osób bezpośrednio pracujących przy realizacji badań w przeliczeniu na liczbę osób aktywnych zawodowo, to okazuje się, że nasza pozycja w UE jest niska. Wykres 5. Procentowy udział naukowców i osób wspierających badania w przeliczeniu na aktywnych zawodowo w szkołach wyższych (2012) Źródło: Eurostat 4

5 Nie mamy więc na uczelniach zbyt wielu naukowców, porównując ich liczbę z ogółem aktywnych zawodowo (16-65 lat), natomiast przodujemy jeśli chodzi o liczbę studentów przypadających na jednego badacza. W 2011 roku było to liczba około 30 studentów na badacza. Obecnie zbliżamy się do 20, co powinno dodatnio wpłynąć na poziom nauki w Polsce (w uczelniach niepublicznych średnia liczba studentów przypadająca na pracownika to 27,9, natomiast w woj. opolskim 46,5, podkarpackim - 40,3). Wykres 6. Liczba studentów na jednego naukowca w wybranych krajach UE. Źródło: Eurostat. Ważnym elementem świadczącym o zasobach kadrowych w nauce są także dane o liczbie uczestników studiów doktoranckich. Wykres 7. Liczba doktorantów w wybranych krajach UE w 2010 r. Źródło: Eurostat. 5

6 Niestety reputacja polskiej nauki nie jest wysoka w 2009 mieliśmy jedynie 2% doktorantów spoza kraju, wobec średniej unijnej wynoszącej 19,2% i 47% obcokrajowców doktorantów w Szwajcarii (Delloite 2012). 3. Osiągnięcia bibliometria Najtrudniejszym zadaniem jest jednak zmierzenie osiągnięć naukowych. Zgodnie z zasadą publikuj lub zgiń (poszukiwanie autora tego znienawidzonego motta, Garfield 1996), każdy naukowiec musi produkować, tzn. napisać, wysłać, przyjąć z godnością recenzję, poprawić i czekać. Dlatego też mogła rozwinąć się nowa dyscyplina naukowa bibliometria. Jeśli przyjąć, że na świecie jest ponad pięć milionów naukowców i, a według badań Fanelli z 2009 r. 2% przyznaje się do nieścisłości, a każdy produkuje co najmniej jedną publikację rocznie, to możemy mieć do czynienia z tysiącami tekstów nieodpowiadających standardom naukowym. Economist 2013 przytacza informacje, że firma biotechnologiczna Amgen potwierdziła wyniki jedynie 6 z 53 badań nad rakiem, a Bayer był w stanie potwierdzić jedynie co czwartą z 67 ważnych publikacji. Według oszacowań Bjorn 2008 w recenzowanych czasopismach ukazało się w 2006 roku około 1 mln 340 tysięcy artykułów. Oznacza to, że w innych czasopismach, materiałach pokonferencyjnych itp. opublikowano blisko 4 miliony tekstów rocznie, zapewne w językach narodowych. Próba porównywania dokonań naukowców niepublikujących w czasopismach rankingowanych jest oczywiście skazana na niepowodzenie. Tym niemniej, jeśli musimy porównywać, korzystamy z dostępnych danych. Liczba publikacji rejestrowanych w bazie SCOPUS w przeliczeniu na liczbę naukowców działających dwa lata przed datą publikacji wskazuje, że produktywność polskich naukowców rośnie i jest porównywalna z aktywnością naukowców w innych krajach europejskich (a nawet większa niż niemiecka i francuska). Wykres 8. Liczba publikacji w przeliczeniu na liczbę naukowców w wybranych krajach UE w latach Źródło: SCImago Journal & Country Rank, Eurostat 6

7 Wskaźnik ten jest optymistyczny, jednak należy brać pod uwagę, że w porównywanych krajach znaczna część naukowców (blisko połowa pracowników sfery B+R) pracuje w przemyśle i w małym stopniu publikuje. 4. Rankingi, doskonałość i jakość Pozycja Polski mierzona liczbą publikacji w recenzowanych czasopismach jest stosunkowo dobra. Od lat jesteśmy w wśród pierwszej dwudziestki na świecie, wyprzedzając Turcję. Ranking prowadzony przez SJR SCImago Journal & Country Rank w 2012 r. na podstawie bazy danych SCOPUS ii, uwzględniający liczbę cytowalnych dokumentów plasuje Polskę na miejscu 19.. Niezależnie od sensu takiego eksperymentu, jeśli stworzymy ranking pod względem liczby cytowań na dokument, to znaleźlibyśmy się na miejscu 158 za Bangladeszem oraz Trynidadem i Tobago. Jeśli zaś uwzględnimy indeks Hirsha to plasujemy się na miejscu 23. (Dane pochodzące z WEB of Science są zbliżone, np. Wróblewski 2013, podobne analizy np. Kierzek 2008, 2009, Klincewicz 2008, 2012 zawiera także omówienie metod stosowanych w bibliometrii i opis źródeł danych o patentach). Ranking krajów opracowywany na podstawie liczby cytowalnych publikacji (na podstawie SCOPUS) można przeprowadzić na poziomie dyscyplin i specjalności. Jeśli sprawdzimy, jak wygląda taki ranking w poszczególnych dyscyplinach, to w weterynarii zajmujemy miejsce 9., przy czym cytowania na publikację wynoszą zaledwie 2,86, w fizyce - miejsce 13, a cytowania 11,16, w chemii cytowania 10,12, w nauce o materiałach cytowania 6,6, w matematyce miejsce 14, z cytowaniami 6,78. Niestety, w dziedzinie ekonomii, ekonometrii i finansów Polska znalazła się na miejscu 38. ze wskaźnikiem cytowań 5,16, w naukach społecznych na 36. miejscu z wskaźnikiem cytowań 5,64, w humanistyce i sztuce na 32. i wskaźnikiem cytowań 3,04. Ranking UE 2013 (Innovation Union Competitivness Report) umieszcza Polskę na dość odległym miejscu (dziewiątym od końca na 32 kraje), używając kompozytowego wskaźnika doskonałości. 7

8 Wskaźnik ten składa się z czterech części: 10% największej liczby cytowań podzielone przez całkowitą liczbę publikacji w bazie SCOPUS (w rankingu obliczono ten wskaźnik na 5,6 z 2010 r., w 2012 powinien on się zwiększyć średni wskaźnik cytowań wynosi 8,15), liczba uniwersytetów na liście 250 Rankingu Leiden oraz 50 instytutów badawczych na liście Scimago (mamy Polską Akademię Nauk jako instytut), znormalizowane przez GERD nakłady ogółem na B+R, liczba patentów według danych Patent Cooperation Treaty na milion mieszkańców liczba grantów iii ERC (European Research Counsil) znormalizowane przez nakłady państwa oraz szkolnictwa wyższego na badania (GOVERD i HERD). Przy obliczaniu wskaźnika zastosowano średnią geometryczną, tzn. nie wprowadzono zróżnicowania wagi poszczególnych składników. Podobnych rankingów można tworzyć oczywiście wiele (analiza statystyczna korelacji między wskaźnikami EC 2013 a czym?) i zawsze uśredniona pozycja polskiej nauki będzie słaba, niezależnie od doboru wskaźników i przypisanych im wag. Przykładem może być U21 Ranking of National Higher Educaton Systems 2013, w którym Polska zajmuje miejsce 30. na 50 analizowanych krajów. Pozycje w rankingu zawdzięczamy między innymi wysokiemu odsetkowi kobiet wśród studentów i pracowników naukowych (4. miejsce w rankingu w kategorii environment). W kategorii connectivity, gdzie uwzględniane są między innymi: proporcja studentów obcokrajowców, proporcja publikacji z autorami z zagranicy i liczba tekstów dostępnych w trybie open access zajmujemy miejsce 43. Dyskusja na temat tego, co możemy nazywać doskonałością (excellance) i jakie to pojęcie ma związek z jakością badań toczy się od lat. W środowisku nauk społecznych i humanistyki dodatkowym elementem sporu jest czy znaczenie Impact jest elementem jakości. W kolejnych pracach wykazywana jest wyższość peer-review nad bibliometrią i odwrotnie. Przegląd literatury i stanowisk zawiera publikacja IDRC Parametryzacja prowadzona w przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych jest przykładem rankingu, który w zasadzie spełnia wiele postulatów dotyczących ewaluacji nauki. W zasadzie rozróżnia dziedziny nauki, bierze pod uwagę także osiągnięcia nie-bibliometryczne, a dla nauk technicznych o charakterze aplikacyjnym uwzględnia efekty praktyczne. W procesie oceny uczestniczą eksperci i oczywiście wzbudza ona żywe emocje, ponieważ jej wyniki decydują o finansowaniu. Podobna sytuacja miała miejsc m.in. w Wielkiej Brytanii, gdzie w 2001 i 2008 r. prowadzono ewaluacje RAE (Research Assessment Exercise) decydującą o przyznawaniu środków finansowych, liczbie doktorantów itp. Oceny dokonywały panele (w 2008 r. 15 głównych, 67 subpaneli, 1100 panelistów, 1000 dni obrad, 2365 jednostek naukowych z uczelni wyższych, 12 milionów funtów). Potężna krytyka środowisk akademickich spowodowała odejście do tego systemu i stworzenie REF (Research Excellence Framework). 5. Ślady sieci, czyli współpraca międzynarodowa W raporcie firmy Delloit z 2012 znajdujemy informację, że z przeprowadzonych wywiadów wynika, iż 55% polskich naukowców spędziło co najmniej 3 miesiące prowadząc badania za granicą (średnia UE 56%). Jeśli te wyniki są miarodajne oznacza to, że tylko około 50 tysięcy polskich naukowców nigdy 8

9 nie poznało specyfiki pracy naukowej poza granicami Polski, a biorąc pod uwagę brak mobilności w kraju, można stwierdzić, że zna jedynie realia własnej jednostki naukowej. Ciekawe są także wyniki dotyczące prac publikowanych wspólnie z autorami z innych państw na podstawie bazy danych SCOPUS. Charakterystyczny jest stosunkowo niski procent wspólnych publikacji w regionie Azji, znacznie zwiększył się on natomiast w Stanach Zjednoczonych, podobnie jak i w krajach 15 UE. W krajach Europy wschodniej i w Polsce od lat procent takich publikacji zmniejsza się. Wykres 9. Współpraca międzynarodowa (publikacje) w wybranych krajach i regionach świata. Źródło: SCImago Journal & Country Rank Jeżeli jednak procentowy udział polskich naukowców w pracach wspólnych z zagranicznymi porównamy z Francją, Niemcami i Wielką Brytanią, różnice stają się wyraźne (w Hiszpanii i Włoszech również wskaźnik współpracy rośnie). 9

10 Wykres 10. Współpraca międzynarodowa(publikacje) w wybranych krajach UE. Źródło: SCImago Journal & Country Rank Interesującą może być analiza związku współpracy przy publikacjach z miejscem w rankingu dotyczącym liczby cytowanych prac dla poszczególnych dyscyplin. Wykres 11a. Współpraca międzynarodowa (publikacje) w wybranych dyscyplinach Źródło: SCImago Journal & Country Rank Nauki społeczne (miejsce 36 w rankingu) i nauki o sztuce i humanistyce (miejsce 32 w rankingu) średnio mają wskaźnik liczby międzynarodowych publikacji na poziomie 20%. Ponieważ cytowanych publikacji jest stosunkowo niewiele (nauki społeczne od 75 do 599 rocznie, sztuka i humanistyka od 7 do 325) wskaźnik ten jest bardzo zmienny. W przypadku ekonomii, ekonometrii i finansów (38 miejsce w rankingu) liczba publikacji jest znacznie większa (od 11,5 tysiąca do ponad 30 tysięcy) 10

11 współczynnik współpracy utrzymuje się na poziomie 30%. Jednakże od 2003 w porównywanych krajach wzrasta on bardzo szybko do niemal 50%. Wykres 11b. Współpraca międzynarodowa (publikacje) w wybranych dyscyplinach cd. Źródło: SCImago Journal & Country Rank 11

12 Źródło:SCImago Journal & Country Rank Charakterystyczną cechą pokazanych dyscyplin oraz ekonomii jest spadek współpracy w roku 2002 i następnie wzrost, którego od lat 2006/2007 polska nie kontynuuje, notując w większości przypadków silne spadki. (Może to mieć związek z końcem 5. Programu Ramowego 2002 r. i końcem 6 PR 2007r. oraz pojawieniem się funduszy strukturalnych ). Znacznemu spadkowi wskaźnika współpracy do poziomu około 30% towarzyszy obniżenie pozycji w rankingu nauki o materiałach w 2012 znalazły się na miejscu 16., a chemia na 14., choć w całym okresie rankingowania ( ) są jeszcze na miejscu 13. Biochemia i genetyka w rankingu z miejsca 18., w 2012 r. spadła na miejsce 19. Fizyka i astronomia, utrzymując ponad połowę prac we współpracy międzynarodowej, nie zmieniła pozycji w rankingu. Powyższa koincydencja nie dotyczy wszystkich dyscyplin. Weterynaria, sklasyfikowana na 9. miejscu systematycznie współpracuje jedynie na poziomie 10%. Wykres 11c. Współpraca międzynarodowa (publikacje) w wybranych dyscyplinach cd. Źródło: SCImago Journal & Country Rank 12

13 Sytuacja ta związana jest ze stosunkowo małą liczbą publikacji w zakresie weterynarii wynoszącą między kilkaset a tysiąc pozycji w poszczególnych krajach. Klincewicz 2012 przeprowadził analizę cytowalności publikacji z zagranicznymi współautorami. Dla wielu uczelni wskaźnik ten był dużo wyższy niż w pozostałych publikacjach (szczególnie dla Uniwersytetu Wrocławskiego oraz kilku Uniwersytetów Medycznych). O wysokiej korelacji pomiędzy międzynarodową współpracą a średnim znaczeniem (impact), mierzonym udziałem publikacji najwyżej cytowanych mówi OECD Science, Technology and Industry Scoreboard Wyjątki są dwa USA posiada wysoki wskaźnik cytowalności i niski wskaźnik współpracy, natomiast Indonezja odwrotnie. OECD 2013 (Science, Technology and Industry Scoreboard ) analizuje współczynnik współpracy w czterdziestu krajach OECD i w kilku wybranych spoza tej organizacji. Polska znajduje się na 23. miejscu. Pewnym zdziwieniem napawa fakt, że ponad 60% wskaźnika współpracy międzynarodowej obliczane jest na podstawie 10% najwyżej cytowanych publikacji. Charakterystyczne dla naszych i rosyjskich naukowców jest to, że stosunkowo wysoki procent dokumentów publikowanych we współpracy międzynarodowej nie obejmuje współpracy krajowej. Wykres 12. Najwyżej cytowane publikacje w zależności o typu współpracy. Top-cited publications, by type of collaboration, As a percentage of top-cited and all documents, whole counts Źródło: OECD and SCImago Research Group (CSIC), Compendium of Bibliometric Science Indicators 2014, based on Scopus Custom Data, Elsevier, May Pominięto kolejne zestawienie w tej publikacji mówiące o doskonałości nauki znajdujemy się w nim na przedostatnim miejscu, wyprzedzając Rosję. Dyskusja na temat doskonałości i jakości nauki toczy się od lat. W środowisku nauk społecznych i humanistyki dodatkowym elementem sporu jest to, czy znaczenie Impact jest elementem jakości. Przegląd literatury i stanowisk na ten temat zawiera publikacja IDRC

14 6. Podsumowanie Podsumowując, teza o bliskiej peryferyjności polskiej nauki jest słuszna, ale z wyjątkami, które budzą nadzieje na oddalenie się od obrzeży światowej nauki. Niepokojące jest jednak zmniejszenie się udziału publikacji przygotowywanych we współpracy międzynarodowej oraz brak wzrostu liczby naukowców. Niezwykle istotnym elementem budzącym optymizm jest natomiast niż demograficzny, który powinien pozwolić akademikom na bardziej aktywne zajęcie się badaniami. Efekty działalności NCBR i NCN także powinny pojawić się za kilka lat. Zainteresowanie programami badań Norwesko- Polskim i Szwajcarsko-Polskim wskazują na coraz większą skłonność polskich zespołów badawczych do współpracy oraz umiejętność w pozyskiwaniu partnerów. Brak finansowania badań z programów strukturalnych UE w 2014 r. powoduje wyraźne zainteresowanie wielu ośrodków uczestnictwem w konkursach w ramach programu Horizon 2020, co również spowoduje wzrost współpracy międzynarodowej. Trudno jednak wyobrazić sobie szybkie zmiany we wszelakich rankingach dotyczących jakości polskiej nauki jako całości, jej konkurencyjności, innowacyjności itp. Jesteśmy zbyt dużym krajem, aby mogły pojawić się szybkie zmiany istotne statystycznie. Tradycje akademickie i system prawny nie wspierają ryzykownych badań, projektów o charakterze aplikacyjnym, patentowania oraz komercjalizacji wyników badań, a to właśnie te elementy pojawiają się w większości rankingów dotyczących science, technology and innovation. Bibliografia Bjo rk, B.-C., Roos, A., & Lauro, M. (2008). Global annual volume of peer reviewed scholarly articles and the share available via Open Access options. Proceedings ELPUB2008 Conference on Electronic Publishing. Toronto, Canada, June 2008, pp Delloit 2012, Researchers Report, DG Research and Innovation, EC 2013, Cross-Cutting Analysis of Scientific Publications versus Other Science, Technology and Innovation Indicators, DG Research and Innovation, EU 2013, Innovation Union Competitiveness Report 2013, DG, DG Research and Innovation, Fanelli D. (2009). How many scientists fabricate and falsify research? A systematic review and metaanalysis of survey data. PLoS One 4:e5738. doi: /journal.pone IDRC 2012, E. Mendez, What is good, International Development Research Center, Ottawa, Kierzek R Polska nauka w indeksie Hirscha. Sprawy nauki, 6-7/137: s Kierzek R Jak porównać apples and oranges, czyli o różnych metodach analizy publikowalności i dorobku naukowego. Sprawy nauki, 2/143. K. Kllincewicz (2008) Polska innowacyjność, Analiza bibliometryczna, s Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 14

15 K. Klincewicz, M. Żemigała, M. Mijał, Bibliometria w zarządzaniu technologiami i badaniami naukowymi, MNiSW, Laudel, G. (2006). The art of getting funded: How scientists adapt to their funding conditions. Science and Public Policy, 33(7), OECD 2013, Science, Technology and Industry Scoreboard 2013, ilibrary.org/science-and-technology/oecd-science-technology-and-industry-scoreboard- 2013_sti_scoreboard-2013-en A K. Wróblewski, Pozycja nauki polskiej w międzynarodowych rankingach, Studia BAS, Nr 3(35) 2013, s SIR 2013, Scimago Institutions Ranking, U21, U21 Ranking of National Higher Education Systems 2013, i Według Unesco Institute for Statistics w Montrealu w latach liczba pracowników sfery B+R zwiększyła się z 5,8 miliona do 7,1 miliona osób ii Scopus baza Elsevier zawiera ponad 50 milionów rekordów, czasopism, Open Access, 5,5 miliona publikacji konferencyjnych iii Laudel 2006: System grantów opiera się na założeniu, źe najlepsze proposal e lub najlepsi badacze zwyciężają w konkurencyjnej grze aplikowania o granty. Wyniki empiryczne wykazują, że sukcesy naukowców w zdobywaniu grantów są warunkowane przez wiele czynników takich jak ogólne inwestowanie w badania w danym kraju, dziedzina badań, dostępność funduszy, ciągłość prac badawczych. Czynniki te zależą tylko częściowo lub wcale od naukowca lub jakości wniosku. Powoduje to wątpliwości czy można traktować fundusze na granty jako miernik. 15