VAT. Komentarz. Michalik. Tomasz. Wydanie 9. PODATKOWE KOMENTARZE BECKA

Transkrypt

1 VAT Komentarz Tomasz Michalik Wydanie 9. PODATKOWE KOMENTARZE BECKA

2 PODATKOWE KOMENTARZE BECKA VAT

3

4 VAT Komentarz Tomasz Michalik Wydanie 9. Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2013

5 Propozycja cytowania: Michalik, VATU. Komentarz, wyd. 9, Warszawa 2013 Redakcja: Aleksandra Dróżdż, Iwona Duda Wydawca: Dagna Kordyasz Projekt okładki i stron tytułowych: GRAFOS Publikację polecają eksperci z Monitora Podatkowego Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie w systemie TeX: Wydawnictwo C.H. Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne Sp. z o.o. ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów IX XIII Ustawa o podatku od towarów i usług Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Zakres opodatkowania Rozdział 1. Przepisy ogólne Art Rozdział 2. Dostawa towarów i świadczenie usług Art Rozdział 3. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów Art Rozdział 4. Opodatkowanie przy likwidacji działalności spółki i zaprzestaniu działalności przez osobę fizyczną Art Dział III. Podatnicy, płatnicy i przedstawiciele podatkowi Rozdział 1. Podatnicy i płatnicy Art Rozdział 2. Przedstawiciele podatkowi Art. 18a 18d Dział IV. Obowiązek podatkowy Rozdział 1. Zasady ogólne Art a Rozdział 2. Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów i w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów Art b Rozdział 3. Obowiązek podatkowy u małych podatników Art Dział V. Miejsce świadczenia Rozdział 1. Miejsce świadczenia przy dostawie towarów Art Rozdział 2. Miejsce świadczenia przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów Art Rozdział 2a. Miejsce świadczenia przy imporcie towarów Art. 26a Rozdział 3. Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług Art o Dział VI. Podstawa opodatkowania Art Dział VII. Zasady wymiaru i poboru podatku z tytułu importu towarów Art Dział VIII. Wysokość opodatkowania Rozdział 1. Stawki Art V

7 Spis treści Rozdział 2. Zwolnienia Art Rozdział 3. Zwolnienia z tytułu importu towarów Art Rozdział 4. Szczególne przypadki zastosowania stawki 0% Art Rozdział 5. Szczególne przypadki określania wysokości podatku należnego Art Dział IX. Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe Rozdział 1. Odliczenie i zwrot podatku Art Rozdział 1a. Rozliczenie podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności Art. 89a 89b Rozdział 2. Odliczanie częściowe podatku oraz korekta podatku naliczonego Art Dział X. Rejestracja. Deklaracje i informacje podsumowujące. Zapłata podatku Rozdział 1. Rejestracja Art Rozdział 2. Deklaracje Art Rozdział 3. Informacje podsumowujące Art Rozdział 4. Zapłata podatku Art Dział XI. Dokumentacja Rozdział 1. Faktury Art Rozdział 2. Ewidencje Art Rozdział 3. Kasy rejestrujące Art Rozdział 4. Terminy przechowywania dokumentów Art a Dział XII. Procedury szczególne Rozdział 1. Szczególne procedury dotyczące drobnych przedsiębiorców Art Rozdział 2. Szczególne procedury dotyczące rolników ryczałtowych Art Rozdział 3. Szczególne procedury przy świadczeniu usług turystyki Art Rozdział 4. Szczególne procedury w zakresie dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków Art Rozdział 5. Szczególne procedury dotyczące złota inwestycyjnego Art Rozdział 6. System zwrotu podatku podróżnym Art Rozdział 7. Procedury szczególne dotyczące podmiotów zagranicznych świadczących na terytorium Unii Europejskiej usługi elektroniczne osobom niepodlegającym opodatkowaniu Art Rozdział 7a. Szczególna procedura w zakresie świadczenia usług międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób Art. 134a 134c Rozdział 8. Wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne procedura uproszczona Art Dział XIII. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe VI

8 Spis treści Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących Art Rozdział 2. Przepisy przejściowe i końcowe Art Załącznik 1. (uchylony) Załącznik Załącznik Załącznik 4. (uchylony) Załącznik 5. (uchylony) Załącznik Załącznik Załącznik Załącznik 9. (uchylony) Załącznik Załącznik Załącznik Indeks rzeczowy VII

9

10 Przedmowa Podatek od towarów i usług stanowi podstawowe źródło dochodów Skarbu Państwa. Podatki obrotowe są wśród rozmaitych instrumentów polityki fiskalnej państwa tymi elementami, które w największym stopniu powiązane są z codziennym życiem gospodarczym. Dynamika obrotu gospodarczego, niezwykłe bogactwo zdarzeń i zjawisk zachodzących w ramach tego obrotu stawia zarówno przed ustawodawcą, jak i praktykami zajmującymi się tymi podatkami wiele coraz to nowych wyzwań. Nowe techniki sprzedaży, nowe rodzaje usług finansowych, rozwój usług telekomunikacyjnych, handel elektroniczny, elektroniczne formy dokumentacji, a przede wszystkim postępująca globalizacja gospodarki powodują konieczność szybkich reakcji ustawodawcy na zmieniającą się rzeczywistość. Natomiast w przypadku braku pożądanych szybkich reakcji prawodawcy konieczne jest przystosowanie rzeczywistości do tych ram, które tworzą aktualnie istniejące regulacje prawne. Wyzwania te są tym ciekawsze, że system podatku od towarów i usług istniejący w krajach Unii Europejskiej zmierza do pełnej harmonizacji opodatkowania obrotu w państwach członkowskich. Już teraz systemy poszczególnych państw oparte są na jednolitej podstawie, od której odstępstwa są starannie limitowane. Podatek od towarów i usług w kształcie obowiązującym obecnie w Polsce jest również oparty na te samej podstawie. W 2004 r. polski podatek od towarów i usług został wprowadzony do wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, funkcjonującego od wielu lat. Oznacza to zmiany o charakterze zasadniczym, a także wiele zmian o charakterze technicznym. Podstawowa konstrukcja podatku VAT, znana od 1993 r., oparta na regulacjach dyrektyw unijnych, nie uległa zmianie. Dotychczasowe konstrukcje korzystały jedynie z dorobku europejskiego, natomiast po r. dorobek ten stał się w istocie elementem polskiego systemu. Podstawowe zmiany, jakie nastąpiły z chwilą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, są związane z przejęciem tych rozwiązań, które są niezbędne dla funkcjonowania polskiego podatku, jako elementu wspólnego systemu podatku VAT, a które dotychczas w Polsce nie funkcjonowały głównie ze względu na to, iż podatek polski pozostawał poza tym systemem, a w związku z tym konstrukcja naczyń połączonych, do której zbliżony jest wspólny system podatku, nas nie dotyczyła. Dlatego też, większość istotnych zmian w polskich regulacjach dotyczy właśnie przyjęcia tych rozwiązań, np. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, zasad określających miejsce świadczenia usług. Stanowią one podstawę wspólnego, międzynarodowego systemu podatku. Prostocie konstrukcyjnej podatku od towarów i usług towarzyszą skomplikowane i często niepełne lub nieprecyzyjne regulacje prawne dotyczące poszczególnych zagadnień. Powoduje to duże ryzyko po stronie podatnika, który zgodnie z podstawową zasadą w VAT jest zobowiązany do samodzielnego obliczenia i zadeklarowania podatku. Ponosi on więc pełną odpowiedzialność za właściwe ustalenie swojego zobowiązania podatkowego. Niestety, nowa ustawa o podatku od towarów i usług nie jest wolna od skomplikowanych i nieprecyzyjnych regulacji, których konsekwencje poniesie podatnik. Rok 2005 przyniósł pierwszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w którym sąd, opierając się na dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, przyjąwszy, że przepisy ustawy o VAT i rozporządzenia wykonawczego do niej są niezgodne z VI Dyrektywą, uznał prawo podatnika do bezpośredniego zastosowania VI Dyrektywy. Rok 2006 przyniósł nowy praktyczny aspekt stosowania regulacji o VAT r. weszło w życie rozporządzenie Rady, które w sposób bezpośredni a zatem bez konieczności szczególnej implementacji w drodze ustawy obowiązuje we wszystkich państwach członkowskich (patrz komentarz do art. 27). Podatnicy w coraz większym stopniu korzystają nie tylko IX

11 Przedmowa z dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, ale także z legislacji wspólnotowej. Istotną zmianą, którą przyniósł rok 2007, jest zastąpienie I i VI Dyrektywy Dyrektywą 2006/112/WE. Nowa Dyrektywa stanowi przede wszystkim ujednolicenie dotychczasowych wielokrotnie nowelizowanych regulacji VI Dyrektywy; jej układ jest bardziej czytelny i logicznie uzasadniony. Nowa Dyrektywa nie jest jednak tylko nowelizacją kosmetyczną, przynosi też ważne zmiany, które mogą mieć istotny wpływ na działalność polskich podatników. Z kolei rok 2008 przyniósł pierwsze polskie wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie podatku VAT, kolejne zmiany Dyrektywy 2006/112 oraz wiele rozstrzygnięć polskich sądów administracyjnych, w których kierują się one prowspólnotową wykładnią ustawy. To wszystko sprawia, że ustawy o VAT nie wolno już odczytywać w oderwaniu od Dyrektywy 2006/112 i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Rok 2009 przynosi kolejną dosyć poważną nowelizację ustawy. Szczególnie ważne zmiany to te wprowadzające nowe instytucje i rozwiązania, takie jak szczególna procedura rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przy zastosowaniu konstrukcji magazynu konsygnacyjnego czy wprowadzenie, niestety jedynie dla wybranych podatników, możliwości rozliczenia podatku od importu towarów w deklaracji podatkowej. Są to rozwiązania w polskiej ustawie nowe, ale stosowane od lat przez inne państwa członkowskie, w tym te, które wraz z Polską weszły do Unii Europejskiej w 2004 r. Dlatego te zmiany powodowały jedynie, że powoli doganialiśmy innych, a nie tworzyliśmy rozwiązań nowatorskich, które w ramach systemu zharmonizowanego, stworzyłyby dla Polski pewnego rodzaju przewagę konkurencyjną. Zmiany, które nastąpiły od r. wydają się szczególnie istotne. Wynika to w pierwszej kolejności z faktu, iż są one konsekwencją zasadniczej nowelizacji Dyrektywy 112, w części dotyczącej określenia miejsca świadczenia usług w przypadku, gdy świadczący usługi i ich nabywca pochodzą z różnych państw. Waga tej nowelizacji wynika z tego, iż stanowi ona próbę ograniczenia przypadków nadużyć systemu wspólnotowego poprzez, co szczególnie ciekawe, przyjęcie, jako reguły podstawowej, że miejscem świadczenia (a zatem miejscem opodatkowania) takich usług świadczonych na rzecz podatników jest miejsce siedziby nabywcy tych usług. Formuła ta jest o tyle interesująca, że realizacja powyższego celu prawodawcy europejskiego oznacza jednocześnie wprowadzenie rozwiązania niezwykle korzystnego dla podatników. Oczywiście nowelizację uzupełniają także reguły wprowadzające nowe obowiązki administracyjne w szczególności dotyczące informacji podsumowujących o transakcjach wewnątrzwspólnotowych. Generalna ocena tej nowelizacji powinna być pozytywna, niemniej jednak pewna część nowych regulacji, zwłaszcza rozwiązań szczegółowych, zasługuje na, czasem bardzo poważną, krytykę. Najwyraźniej, w każdym razie jeżeli chodzi i ustawę o VAT, wciąż nie można mieć wszystkiego. Przełom 2010/2011 to prawdziwe szaleństwo legislacyjne. Od końca października 2010 do lipca 2011 r. ustawa była nowelizowana 8 razy! Przy czym, o ile część zmian miało charakter jedynie pewnej kosmetyki o tyle inne wprowadziły naprawdę poważne i kompleksowe zmiany w ustawie takie jak choćby zmiana stawek podatku i cały mechanizm automatycznych zmian stawek w kolejnych latach, regulacje dotyczące odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów osobowych, wybranych innych pojazdów samochodowych i paliwa do nich, czy wreszcie kompleksowa zmiana przepisów dotyczących zwolnień przedmiotowych. Przyczyny zmian były różne począwszy od orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które zakwestionowały zgodność niektórych przepisów ustawy z Dyrektywą 2006/112 (dotyczy to m.in. odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu samochodów i paliwa oraz zakazu odliczenia podatku od usług nabywanych z tzw. rajów podatkowych), aż po zmiany, które dostosowały przepisy ustawy do regulacji Dyrektywy (dotyczy to np. zwolnień przedmiotowych) względnie innych ustaw (jak choćby wprowadzone od r. zmiany, które dostosowały przepisy ustawy do nowej ustawy o działalności leczniczej). A przecież poza ustawą wprowadzono także szereg zmian w rozporządzeniach wykonawczych (w tym zmianę bodaj najważniejszą dotyczącą faktur elektronicznych), a jakby tego było jeszcze mało to od r. weszło w życie długo oczekiwane Rozporządzenie Rady UE 282, które obowiązuje wprost, a zatem w przeciwieństwie do dyrektywy, nie wymaga implementacji do prawa krajowego. X

12 Przedmowa Rok 2013 przyniósł kolejny zestaw poważnych zmian przepisów o VAT. Część z nich wchodzi w życie od początku roku, część od r., pozostałe od 23 czerwca. Wreszcie, ustawodawca ustawą z r. uchwalił także regulacje, które wejdą w życie dopiero r. I to jest fakt warty szczególnego podkreślenia. Polscy podatnicy są bowiem przyzwyczajeni do wybitnie krótkiego vacatio legis. Tymczasem w tym przypadku vacatio legis to pełne 12 miesięcy. Nie wynika to niestety ze strategicznej zmiany stosunku ustawodawcy do ogłaszania przepisów na wiele miesięcy przed ich wejściem w życie, a jedynie z tego, że prace legislacyjne w parlamencie przedłużyły się na tyle, że ustawodawca uznał, iż zmiany dotyczący momentu powstania obowiązku podatkowego w powiązaniu z istotnymi zmianami w zakresie fakturowania wymagają jednak odpowiedniego czasu na przygotowanie. Może jednak jest to jednak zapowiedź zmian w tej mierze. Nie znaczy to jednak, że nowelizacje przepisów, które wchodzą w życie w ciągu roku 2013 r. nie zasługują na uwagę. Przeciwnie, już tylko kompleksowe zmiany rozporządzenia wykonawczego, które stanowią implementację znowelizowanych regulacji Dyrektywy 2006/112 zasługują na dokładną analizę przez to, że w znaczący sposób liberalizują zasady wystawiania faktur i powinny przyczynić się do upowszechnienia stosowania faktur elektronicznych. W zupełnie odmienny sposób należy ocenić kompleks regulacji nowelizujących przepisy art. 89a i 89b VATU, a zatem dotyczące tzw. ulgi na złe długi. W tym przypadku ustawodawca, w nieznacznym stopniu ułatwiając zastosowanie ulgi wierzycielowi, jednocześnie tworzy nadmierne, jak się zdaje, restrykcje po stronie dłużnika. Eliminacja dotychczasowej symetrii istniejącej między prawem wierzyciela a obowiązkiem dłużnika sprawia, że w ujęciu generalnym, jedynym rzeczywistym beneficjentem zmian jest budżet państwa, co budzi pewien niepokój. A przecież poza samymi zmianami przepisów przygotowanymi w roku 2012 r., rok ten obfitował w fascynujące nierzadko rozstrzygnięcia zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jak i polskich sadów administracyjnych, które mieć będą wpływ na sytuację wielu podatników w kolejnych latach. Warszawa, luty 2013 r. Autor XI

13

14 1. Akty prawne Wykaz skrótów I dyrektywa Pierwsza dyrektywa Rady 67/227/EWG z r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (Dz.Urz. WE L 71 z r., s ze zm.) AkcyzaU ustawa z r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626 ze zm.) dyrektywa 2006/112/WE dyrektywa 2008/8/WE dyrektywa Rady 2006/112/WE z r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 z 2006 r., s. 1 ze zm.) dyrektywa Rady 2008/8/WE z r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług (Dz.Urz. UE L 44, z r., s. 11) EwPodU ustawa z r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) GryHazU ustawa z r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KP ustawa z r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) OrdPod ustawa z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PCzCywU ustawa z r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) PDOFizU ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) PDOPrU ustawa z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) PLeśU ustawa z r. o podatku leśnym (Dz.U. Nr 200, poz ze zm.) PrBud ustawa z r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm.) PrCel ustawa z r. Prawo celne (Dz.U. Nr 68, poz. 622 ze zm.) PSpDarU ustawa z r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) RachU ustawa z r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz ze zm.) XIII

15 Wykaz skrótów rozporządzenie o fakturach rozporządzenie o VAT rozporządzenie Ministra Finansów z r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 68, poz. 360 ze zm.) rozporządzenie Ministra Finansów z r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 73, poz. 392 ze zm.) SGospU ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) TUE Traktat o Unii Europejskiej TWE Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską VATU/ustawa o VAT. ustawa z r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz ze zm.) WKC rozporządzenie Rady (EWG) Nr 2913/92 z r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz.Urz. WE L 302, z r., s. 1 ze zm.) 2. Publikacje Biul. Skarb Biuletyn Skarbowy DP Doradztwo Podatkowe Dz.U Dziennik Ustaw M.P Monitor Polski MoPod Monitor Podatkowy ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ONSA i WSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych OSG Orzecznictwo w Sprawach Gospodarczych OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PP Przegląd Podatkowy PiPod Prawo i Podatki PrG Prawo Gospodarcze PrP Prawo Przedsiębiorcy Rz Rzeczpospolita 3. Organy orzekające NSA Naczelny Sąd Administracyjny SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy TK Trybunał Konstytucyjny TSUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny 4. Inne skróty art artykuł CN Scalona Nomenklatura Towarów Handlu Zagranicznego CPA Europejska Klasyfikacja Produktów cyt cytat cz część XIV

16 Wykaz skrótów dot dotyczące j jednostka jw jak wyżej lit litera MF Ministerstwo Finansów m.in między innymi nast następny Nb numer brzegowy Nr numer orz orzeczenie pkt punkt PKOB Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych PKWiU Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług por porównaj poz pozycja r rok red redakcja (pod redakcją) RM Rada Ministrów rozdz rozdział rozp rozporządzenie s strona sygn sygnatura tekst jedn tekst jednolity tj to jest tzn to znaczy tzw tak zwany ust ustęp VAT Value Added Tax wg według ww wyżej wymienione wyr wyrok w zw w związku ze zm ze zmianami zob zobacz XV

17

18 Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54, poz. 535) Tekst jednolity z dnia 29 lipca 2011 r. (Dz.U. Nr 177, poz. 1054) 1 (zm.: Dz.U. 2010, Nr 247, poz. 1652; 2011, Nr 64, poz. 332, Nr 134, poz. 780; 2012, poz. 1342, poz. 1448, poz i 1530; 2013, poz. 35)* 1 Tekst jednolity ogłoszono dnia r. * Od redakcji: Przypisy do treści poszczególnych artykułów komentarza, oznaczone jako wchodzące w życie r. i r., traktujące o nowelizacji VATU z r. oraz r. dotyczą wejścia w życie jedynie fragmentów wymienianych ustaw nowelizujących, gdyż ustawy te mają więcej niż jedną datę wejścia w życie ( r., r., r., r.).

19

20 Dział I. Przepisy ogólne Art. 1. [Zakres przedmiotowy] 1. Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem od towarów i usług. 2. Podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa. Spis treści Nb I. Uwagi ogólne Uwagi wprowadzające Dyrektywy Rady UE możliwość bezpośredniego stosowania II. Podatek od towarów i usług jako element systemu podatkowego III. Podatek od towarów i usług jako podatek obrotowy IV. Podatek od towarów i usług jako podatek od wartości dodanej Uwagi wprowadzające Podstawowe cechy podatku od wartości dodanej A. Zasada neutralności podatku B. Zasada opodatkowania konsumpcji C. Zasada powszechności opodatkowania D. Zasada unikania podwójnego opodatkowania oraz braku opodatkowania 53 E. Zasada unikania zakłócenia warunków konkurencji V. Nomenklatura Uwagi wprowadzające I. Uwagi ogólne Ustawa z r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, 1 poz ze zm.; tekst pierwoty Dz.U. Nr 54, poz. 535), która weszła w życie z dniem r. (dalej: VATU), jest podstawowym aktem prawnym regulującym konstrukcję tego podatku. Ustawa ta zastąpiła uprzednio obowiązującą ustawę o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym z r. (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), która od momentu wejścia w życie r. była nowelizowana ponad 30 razy. Obecnie obowiązująca ustawa o VAT doczekała się już wielu nowelizacji, zarówno kosmetycznych, jak i takich, które w istotny sposób zmieniły poszczególne rozwiązania ustawowe. Z tych noweli warto wskazać kilka. Pierwsza z nich, dokonana ustawą z r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113), była niezbędna do wdrożenia do polskiego systemu VAT postanowień dyrektywy Rady 2003/92/WE z r. zmieniającej dyrektywę 77/388/EWG (szósta dyrektywa Rady 77/388/EWG z r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz.Urz. WE L 145 z r., s. 1), dalej: VI dyrektywa) w odniesieniu do zasad dotyczących miejsca dostawy gazu i energii elektrycznej (Dz.Urz. UE L 260 z r., s. 8). Druga nowelizacja ustawy z r. (Dz.U. Nr 90, poz. 756), która weszła w życie r. (z wyjątkiem zmian dotyczących samochodów, które weszły w życie z dniem r.), wynikała, generalnie rzecz ujmując, z doświadczeń zebranych w ciągu pierwszych miesięcy funkcjonowania nowej ustawy o VAT, które spowodowały konieczność dokonania wielu poprawek o charakterze typowo porządkowym, ale również wprowadzenia wielu zmian ograniczających nadmierne, jak się okazało, obowiązki podatników (np. w zakresie dokumentowania 3