Brak tych przepisów nie dotyczy jedynie prawa pracy - ma bowiem bezpośredni wpływ na regulacje podatkowe.

Transkrypt

1 Ustawodawca nie zdążył przygotować nowych przepisów dotyczących podnoszenia kwalifikacji przez pra Brak tych przepisów nie dotyczy jedynie prawa pracy - ma bowiem bezpośredni wpływ na regulacje podatkowe. Problem dotyczący świadczeń otrzymywanych przez pracowników z tytułu podnoszenia kwalifikacji zawodowych jest nadal nierozwiązany. Trybunał Konstytucyjny (dalej: TK) w wyroku z 31 marca 2009 r., sygnatura akt K 28/08 uznał, iż obowiązujące przepisy dotyczące podnoszenia kwalifikacji pracowników są niezgodne z Konstytucją. Wnioskodawcą w tej sprawie był Rzecznik Praw Obywatelskich, który wskazał, że art. 103 ustawy z 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (dalej: KP) nieprecyzyjnie wskazuje, że pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji w zakresie i na warunkach ustalonych w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra edukacji narodowej oraz ministra pracy i polityki socjalnej. Na podstawie tej delegacji 12 października 1993 r. zostało wydane rozporządzenie w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (dalej: rozporządzenie), które szczegółowo regulowało uprawnienia i obowiązki pracowników podnoszących swoje wykształcenie. Przedmiotem postępowania przed TK było zawarte w art. 103 KP upoważnienie do wydania przedmiotowego rozporządzenia, które nie wskazuje wytycznych odnośnie treści przepisów wykonawczych, których ma dotyczyć. Trybunał Konstytucyjny uznał, że zgodnie z art. 92 ustawy z 2 kwietnia 1997 r. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Konstytucja) ustawa 1 / 5

2 musi wskazywać, jakie organy państwa są zobowiązane do wydania aktu wykonawczego, musi określać zakres tych przepisów oraz wytyczne co do ich treści. Rozporządzenie jest bowiem aktem, który ma jedynie skonkretyzować przepisy ustawy. Ponieważ art. 103 KP nie określał ani zakresu rozporządzenia, ani wytycznych co do treści przepisów, TK stwierdził, że ma on charakter blankietowy i nie można go uznać za akt wykonawczy. Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 103 KP jest niezgodny z Konstytucją i straci moc. Biorąc pod uwagę, że spowoduje to, że jednocześnie przestanie obowiązywać wydane na jego podstawie rozporządzenie, sędziowie TK odroczyli na 12 miesięcy wejście wyroku w życie, licząc od daty jego publikacji w Dzienniku Ustaw. Termin ten upłynął 11 kwietnia 2010 r. Mimo że TK zdając sobie sprawę z wagi swojej decyzji dla pracowników, którzy korzystają np. z urlopów szkoleniowych czy innych świadczeń przewidzianych w tym akcie wykonawczym, przedłużył termin kończący obowiązywanie przepisów rozporządzenia o ponad rok, to ustawodawca znowu nie zdążył przygotować nowych przepisów dotyczących zasad podnoszenia kwalifikacji przez pracowników. Problem braku tych przepisów nie dotyczy jedynie przepisów prawa pracy, ale ma bezpośrednie skutki na gruncie prawa podatkowego. Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: upit) w art. 21 ust. 1 pkt 90 wskazuje, iż wartość świadczeń przyznanych pracownikom na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenie ogólnego pracownika (z wyłączeniem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz czasu zwolnień z części dnia pracy) jest zwolniona z opodatkowania - pod warunkiem jednak, że świadczenia te są przyznane zgodnie z odrębnymi przepisami. 2 / 5

3 A obecnie nie ma tych odrębnych przepisów. Rozporządzenie utraciło moc, a nie zostały uchwalone nowe przepisy dotyczące przedmiotowego zagadnienia. I tu powstaje problem: czy świadczenia, które obecnie otrzymują pracownicy z tytułu podnoszenia kwalifikacji zawodowych mogą korzystać ze zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 90 upit. Wątpliwości te próbował rozstrzygnąć Minister Finansów (dalej: MF) w piśmie z 23 kwietnia 2010 r. w sprawie zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: PIT) świadczeń wynikających z umów szkoleniowych zawartych przed 11 kwietnia 2010 r. W piśmie tym MF odniósł się do świadczeń otrzymywanych przez pracowników na podstawie umów szkoleniowych zawartych przed datą zaprzestania obowiązywania rozporządzenia, jak i po tym dniu. Minister finansów wskazał, iż odnośnie do świadczeń otrzymywanych przez pracowników na podstawie umów zawartych w trakcie obowiązywania rozporządzenia, zwolnienie będzie miało zastosowanie bez względu na to czy ich realizacja będzie miała miejsce przed czy już po zaprzestaniu jego obowiązywania. Sformułowanie z art. 21 ust. 1 pkt 90 upit świadczenia przyznane" należy bowiem rozumieć jako przyznanie pracownikowi prawa do tego świadczenia, a nie jego faktyczną realizację. Natomiast odnośnie do świadczeń przyznanych pracownikom już po 11 kwietnia 2010 r. przedmiotowe zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 90 upit nie będzie mogło mieć zastosowania. 3 / 5

4 Przedstawiona powyżej sytuacja powoduje zróżnicowanie pod względem podatkowym pracowników, którym przyznano świadczenia na podnoszenie kwalifikacji zawodowych w tym samym roku podatkowym. Zróżnicowanie to polega na tym, że świadczenia otrzymywane przez pracownika na podstawie umowy zawartej przed 11 kwietnia 2010 r. będą korzystały ze wskazanego powyżej zwolnienia, natomiast świadczenia przyznane przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika (np. na podstawie umowy cywilnoprawnej) w okresie od 11 kwietnia 2010 r. podlegają opodatkowaniu PIT na ogólnych zasadach przewidzianych dla dochodów ze stosunku pracy. Dobra wola TK, aby zmiana przepisów nie dotknęła pracowników niestety nie została wykorzystana przez ustawodawcę. Do połowy maja 2010 r. nie zostały znowelizowane przepisy KP, które mają regulować zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników i związane z tym obowiązki zarówno pracowników, jak i pracodawców. Prace nad nowelizacją KP w Parlamencie trwają, ale kiedy przepisy zostaną uchwalone, a co za tym idzie wejdą w życie, nadal nie wiadomo. Zmiana tych przepisów będzie miała również znaczenie w odniesieniu do upit. Miejmy nadzieję, że uchwalona nowelizacja będzie zawierała informację odnośnie do tzw. okresu przejściowego, tj. od 11 kwietnia 2010 r. do dnia wejścia w życie znowelizowanych przepisów, która uwzględni świadczenia otrzymywane w tym okresie przez pracowników, a nie mogące skorzystać z przedmiotowego zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 90 upit. Do tego czasu pracodawcy jako płatnicy PIT mają obowiązek pobierać zaliczki na PIT z tytułu świadczeń otrzymywanych przez pracowników związanych z podnoszeniem kwalifikacji, a nie mogących skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 90 upit. Poza zmianą przepisów KP projektowana jest też zmiana brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 90 upit 4 / 5

5 oraz wskazanie przepisów przejściowych, w których wskazuje się, że do świadczeń otrzymywanych przez pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed 11 kwietnia 2010 r. oraz od 11 kwietnia 2010 r., ale do dnia poprzedzającego wejście w życie nowych przepisów, będą miały zastosowanie regulacje określone w rozporządzeniu i w art. 21 ust. 1 pkt 90 upit w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie tych znowelizowanych przepisów. Jeśli ustawodawca wskaże, iż otrzymane przez pracownika świadczenia we wskazanym okresie przejściowym mogą skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego uchwalonego w nowelizacji upit, pracownik będzie mógł w swoim rozliczeniu rocznym uwzględnić nadpłacony podatek, pobrany z tytułu przedmiotowych świadczeń przez płatnika. 5 / 5