Wizja architektury korporacyjnej państwa: prototyp

Transkrypt

1 Wizja architektury korporacyjnej państwa: prototyp Wersja: r. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27, Warszawa

2 Historia modyfikacji Wersja Data Autor zmiany Opis zmiany Michał Bukowski Utworzenie dokumentu. Opracowanie modelu metodycznego realizacji prac Michał Bukowski, Robert Bąbik, Identyfikacja i analiza wybranego Mariusz Przybyszewski, Mikołaj problemu elektronicznej administracji. Rogiński Michał Bukowski Opis architektonicznych bloków budowlanych w ujęciu architektury zorientowanej na usługi Michał Bukowski, Robert Bąbik, Mariusz Przybyszewski, Mikołaj Rogiński Michał Bukowski, Mikołaj Rogiński Aktualizacja głównego scenariusza biznesowego. Przygotowanie scenariuszy uzupełniających. Stworzenie prototypu wizualnego modelu stanu docelowego infrastruktury informacyjnej państwa Michał Bukowski Przygotowanie streszczenia dokumentu Michał Bukowski Dodanie załącznika z drzewem problemów dla wybranego kluczowego problemu e-administracji Michał Bukowski Poprawki redakcyjne. Akceptacja Wersja Data Imię i nazwisko Podpis Roman Dmowski Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji ul. Królewska 27, Warszawa Strona 2 z 49

3 Spis treści 1. Streszczenie Prototyp Wizji architektury - założenia Cel i zakres dokumentu Odbiorcy dokumentu Model metodyczny tworzenia Prototypu Wizji architektury Zidentyfikowany problem elektronicznej administracji Przyczyny zidentyfikowanego problemu Problemy składowe ujęte w Kategorie Rozwiązania Problemów składowych Architektoniczne bloki budowlane: opis i relacje Wizualny model stanu docelowego infrastruktury informacyjnej państwa (prototyp) Scenariusz biznesowy wykorzystujący model stanu docelowego Scenariusz: Kompletna obsługa zdarzenia życiowego Scenariusze uzupełniające: przykłady Słownik Załączniki

4 1. Streszczenie Dokument przedstawia propozycję sposobu opracowania wizji architektury państwa 1. Wizja architektury państwa to ogólny opisu pożądanego stanu elektronicznej administracji w długiej perspektywie czasowej z perspektywy architektonicznej. Propozycja jest przedstawiona w formie prototypu takiego opisu. Stan pożądany to stan rzeczy, w którym zostały rozwiązane kluczowe problemy polskiej e-administracji. W dokumencie poddano analizie jeden z takich kluczowych problemów - Korzystanie z elektronicznych usług publicznych jest uciążliwe dla obywatela, a także wskazano jego przyczyny oraz korzyści płynące z rozwiązania problemów składowych. Przyczyny zostały ujęte w kategorie: przepisy prawne (procesy), aplikacje (technika), dane, infrastruktura teleinformatyczna, usługobiorca i usługodawca. Przeprowadzona analiza wykazała, że istnieją rozwiązania wspólne dla wielu problemów składowych. W dalszej części zaproponowano rozwiązanie analizowanego problemu kluczowego. Rozwiązanie zostało opisane przy pomocy modelu stanu docelowego funkcjonowania e-administracji, na który składają się usługi elektroniczne wymieniające między sobą istotne dane. Model przedstawia stan, w którym podmioty publiczne oprócz rozwiązań własnych (dziedzinowych) korzystają obligatoryjnie z usług wspólnych (co zapobiega duplikacji rozwiązań) połączonych ze sobą magistralą (co z kolei wspiera interoperacyjność). Interoperacyjność zapewniona jest także dzięki wymianie danych pomiędzy rozwiązaniami własnymi podmiotów w oparciu standardowe interfejsy sieciowe usług. Prototyp wizualnego modelu stanu docelowego infrastruktury informacyjnej państwa został zamieszczony w rozdziale 6. Z kolei obywatele załatwiają sprawy w portalu, udostępniającym w jednym miejscu usługi wszystkich podmiotów publicznych. Elementem procesu wymiany danych pomiędzy obywatelem a podmiotami publicznymi jest skład danych obywatela. W modelu przewidziano powiadamianie obywatela o zbliżających się terminach załatwiania spraw urzędowych, automatyzację załatwiania wybranych spraw administracyjnych bez udziału obywatela oraz cyfrową tożsamość służąca do identyfikacji, uwierzytelniania oraz podpisu danych (dokumentów). Dokument uzupełnia scenariusz realizacji zdarzeń życiowych obywatela oraz scenariusze realizacji zadań podmiotów publicznych z wykorzystaniem zaproponowanego rozwiązania. Pełen opisu pożądanego stanu elektronicznej administracji w długiej perspektywie czasowej powinien odnosić się do wszystkich kluczowych problemów e-administracji. Należy zatem w ramach prac nad dokumentem Wizja architektury korporacyjnej państwa przeprowadzić identyfikację problemów kluczowych oraz analizę zmian organizacyjnych, 1 W dokumencie ograniczonej do wizji architektury korporacyjnej podmiotów realizujących zadania publiczne. 4

5 prawnych i technicznych koniecznych do realizacji stanu docelowego. Konieczne jest także wskazanie zależności pomiędzy planowanymi zadaniami i przypisanie im priorytetów. Pozwoli to na wskazanie kolejności realizacji kluczowych projektów i zależności między nimi, co otworzy drogę do zarządzania portfelowego w ramach prac z obszaru e-administracji. Zadanie takie powinno zostać zrealizować z kluczowymi interesariuszami procesu informatyzacji państwa, w tym z przedstawicielami usługobiorców i usługodawców. Wynikiem prac nad Wizją architektury korporacyjnej państwa będzie model docelowej e-administracji, zawierający kluczowe elementy składowe (w tym usługi, ze szczególnym uwzględnieniem usług wspólnych), ich relacje i interfejsy oraz priorytety realizacji prac. 2. Prototyp Wizji architektury - założenia Prototyp Wizji architektury jest produktem cząstkowym projektu Wizja architektury korporacyjnej państwa realizowanym w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji przez Zespół do spraw rozwoju strategii informatyzacji administracji publicznej Cel i zakres dokumentu Celem dokumentu jest przedstawienie Prototypu Wizji architektury korporacyjnej państwa w celu oceny kierunków rozwoju Wizji architektury. Dokument przedstawia analizę wybranego problemu administracji oraz proponuje rozwiązanie tego problemu przez wizję modelu współpracy usług podmiotów publicznych z perspektyw architektury zorientowanej na usługi (SOA) Odbiorcy dokumentu Dokument jest skierowany do interesariuszy procesu informatyzacji państwa, w tym administracji rządowej i samorządowej, branżowych organizacji przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, uczelni, placówek naukowych i instytutów badawczych Model metodyczny tworzenia Prototypu Wizji architektury Prototyp Wizji architektury został zrealizowany w oparciu o następujący model metodyczny: 1. Identyfikacja jednego z głównych problemów elektronicznej administracji (zwanego dalej Problemem głównym ). Prototyp ogranicza się do analizy jednego Problemu głównego. 2 Zespół do spraw rozwoju strategii informatyzacji administracji publicznej został powołany Zarządzeniem nr 1 Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 5 czerwca 2014 r. Do zadań Zespołu należy rekomendowanie Ministrowi Administracji i Cyfryzacji inicjatyw oraz przedkładanie projektów założeń i koncepcji dotyczących architektury korporacyjnej administracji publicznej. 5

6 2. Identyfikacja i klasyfikacja przyczyn zidentyfikowanego Problemu głównego. Na Problem główny składa się wiele Problemów składowych, które są jego przyczynami. a. Przyczyny Problemu głównego - Problemy składowe - mają charakter logiczny lub chronologiczny. b. Problemy składowe zostały sklasyfikowane w kategorie. c. Rozwiązanie części 3 lub całości Problemów składowych powinno przynieść rozwiązanie Kluczowego problemu. d. W celu ograniczenia zakresu prac wybrano do dalszej analizy wybrane Problemy składowe znajdujące się najniżej w hierarchii problemów przyjmując, że ich rozwiązanie przyczyni się do rozwiązania problemów wyższego rzędu, a w konsekwencji Problemu głównego. 3. Rozwiązanie Problemów składowych: opracowanie Korzyści (z rozwiązania każdego z Problemów składowych), Zmian (wymaganych do osiągnięcia Korzyści), Produktów (powstałych w następstwie zrealizowanych Zmian). a. Rozwiązanie Problemu składowego przynosi Korzyści. b. Do osiągnięcia Korzyści wymagane jest przeprowadzenie Zmian. c. Realizacja Zmian skutkuje powstaniem Produktów. Ze względu na przyjęte ujęcie architektoniczne Produkty są reprezentowane jako Architektoniczne bloki budowlane Stworzenie wersji roboczej Wizualnego modelu stanu docelowego ( big picture ) infrastruktury informacyjnej państwa. a. Na Wizualny model stanu docelowego składają się Architektoniczne bloki budowlane, a także powiązania pomiędzy nimi. 5. Przygotowanie opisu Scenariusza biznesowego wykorzystującego Architektoniczne bloki budowlane. a. Scenariusz biznesowy pokazuje, jak wybrani interesariusze będą realizować swoje zadania z wykorzystaniem Architektonicznych bloków budowlanych. 3 Pomiędzy Problemami składowymi mogą występować niezidentyfikowane powiązania skutkujące tym, że rozwiązanie jednego Problemu składowego może rozwiązywać także inny Problem składowy, 4 Możliwe do ponownego wykorzystania elementy składowy organizacji. Pełna definicja w rozdziale 8. Słownik. 6

7 3. Zidentyfikowany problem elektronicznej administracji Wyjściem do identyfikacji jednego z głównych problemów elektronicznej administracji było stwierdzenie niewystarczającego poziomu korzystania przez obywateli z elektronicznych usług publicznych. W 2014 r. ogółem z usług polskiej e-administracji korzystało 26,9% osób. 5 Na tle Unii Europejskiej Polska znajduje się wśród krajów, gdzie wskaźnik ten jest niski i zajmuje 25 miejsce na 28 państw członkowskich. 6 Zgodnie z raportem e-administracja w oczach internautów 2014 który bazuje na badaniach przeprowadzonych na próbie polskich użytkowników internetu - Preferowanym sposobem załatwiania spraw jest osobista wizyta w odpowiednim urzędzie. Taki sposób kontaktu z urzędem wskazuje 53% badanych. Kolejne miejsce zajmuje załatwianie spraw przez internet, preferowany przez 38% badanych ( ) 7. Oznacza to, że nawet wśród osób korzystających z internetu załatwianie spraw urzędowych on-line nie jest popularne. Zespół projektu Wizja architektury korporacyjnej państwa przyjął, że niewystarczający poziom załatwianie przez obywateli spraw urzędowych przez internet może wynikać z szeroko rozumianej uciążliwości takiej formy kontaktu obywatela z urzędem 8. Z tego względu przyjęto następujące sformułowanie Problemu głównego do analizy w niniejszym opracowaniu: Korzystanie z elektronicznych usług publicznych jest uciążliwe dla obywatela. 4. Przyczyny zidentyfikowanego problemu Do wskazania przyczyn Problemu głównego, czyli Problemów składowych, zastosowano metodę diagramu Ishikawy. Jest to technika używana do ilustrowania związków przyczynowo-skutkowych, (która) pomaga w ten sposób oddzielić przyczyny od skutków danej sytuacji i dostrzec złożoność problemu. 9 W pierwszej iteracji analiz wykorzystano technikę burzy mózgów w celu zidentyfikowania Problemów składowych. W drugiej iteracji analiz zgrupowano Problemy składowe w Kategorie. 5 Raport Społeczeństwo informacyjne w Polsce , GUS 2015, s. 149, URI: (dostęp r.). 6 Raport Individuals using the internet for interaction with public authorities, Eurostat, URI: (dostęp r.) 7 Raport e-administracja w oczach internautów 2014, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji 2014, str. 17, URI: (dostęp r.) 8 Poprzez uciążliwość załatwiania spraw urzędowych przez internet na początku analiz przyjęto trudność, czasochłonność, nieprzyjazność, niezrozumiałość itp. takiej formy kontaktu obywatela z podmiotami realizującymi zadania publiczne (w tym z podmiotami administracji publicznej). 9 Diagram Ishikawy, Governica.com, URI: (dostęp r.) 7

8 Identyfikacja i klasyfikacja przyczyn zidentyfikowanego Problemu głównego została zamieszczona poniżej, a także w postaci drzewa problemów (diagram Ishikawy) w Załączniku nr 1 do dokumentu Problemy składowe ujęte w Kategorie Każdy Problem składowy może mieć przyczyny, które są Problemami składowymi niższego rzędu. Problemy składowe ujęto Kategorie: 1. Przepisy prawne (procesy), 2. Aplikacje (technika), 3. Dane, 4. Infrastruktura teleinformatyczna, 5. Usługobiorca, 6. Usługodawca. Legenda: Znak [x] umieszczono poniżej przed nazwą każdego Problemu składowego, który został wybrany do opracowania w ujęciu: Problem składowy -> Korzyści -> Zmiany -> Architektoniczne bloki budowlane. 1. Kategoria: Przepisy prawne (procesy) 1.1. Brak wiedzy obywatela, którą sprawę urzędową i który urząd wybrać w przypadku danego zdarzenia życiowego Brak znajomości przepisów prawa przez obywatela Przepisy prawa są niezrozumiałe dla obywatela [x] Specjalistyczny język prawniczy nieznany obywatelowi [x] Brak prezentacji przepisów prawa w ujęciu prostych procedur (np. graficznie) [x] Brak modelu procesów biznesowych dla usług wskazanych w aktach prawnego i relacji pomiędzy procesami [x] Brak zrozumiałego powiązania pomiędzy przepisami [x] Brak dostępności przepisów prawa [x] Zachodzące zmiany przepisów prawa [x] Wiele spraw urzędowych odnoszących się do danego zdarzenia życiowego [x] Brak możliwości uzyskania przez obywatela informacji, gdzie i jak należy zrealizować sprawę elektroniczną Wyszukiwarki zwracają obywatelowi wiele wyników wyszukiwania dla usługi 1.2. Skomplikowane elektroniczne formularze pism do urzędu Skomplikowane wzory dokumentów Powiązane z kategorią: Aplikacje (technika). 8

9 1.3. Brak możliwości podpisania elektronicznie dokumentu Brak możliwości zastosowania posiadanej postaci podpisu elektronicznego Brak posiadania jakiejkolwiek postaci podpisu elektronicznego Uciążliwość uzyskania podpisu elektronicznego Koszt i czas wymagany do uzyskania bezpiecznego podpisu elektronicznego [x] Skomplikowana procedura uzyskanie profilu zaufanego [x] Konieczność pamiętania danych do uwierzytelniania (np. login, hasło, PIN) 1.4. Konieczność skorzystania z uwierzytelniania [x] Konieczność skorzystania z różnego uwierzytelniania w różnych systemach teleinformatycznych administracji 1.5. Brak możliwości realizacji całej usługi elektronicznie [x] Konieczność osobistego stawiennictwa w urzędzie rozmowy z urzędnikiem [x] Konieczność dostarczenia/odbioru z urzędu przedmiotu materialnego (w tym dokumentu papierowego) 1.6. [x] Konieczność dostarczania zaświadczeń 1.7. [x] Brak możliwości złożenia pisma w innym języku, niż język polski 1.8. [x] Brak możliwości wniesienia elektronicznej opłaty do urzędu w czasie rzeczywistym 2. Kategoria: Aplikacje (technika) 2.1. [x] Brak wygodnej aplikacji umożliwiającej dostęp do przepisów prawa wraz orzeczeniami 2.2. [x] Niska ergonomia interfejsu użytkownika systemów teleinformatycznych administracji publicznej [x] Trudność wypełniania skomplikowanych elektronicznych formularzy pism do urzędu [x] Brak wytycznych dla administracji, jak należy tworzyć formularze [x] Brak wytycznych dla administracji, jak należy tworzyć ergonomiczne interfejsy [x] Brak referencyjnych architektur informacji dla systemów usługowych [x] Brak wygody złożenia podpisu elektronicznego [x] Trudna rejestracja w systemie IT przed realizacją usługi (ponadto: konieczność rejestracji przed realizacją usługi) 2.3. Brak spójności wizualnej interfejsu użytkownika administracji publicznej (w tym WWW) [x] Brak spójnej identyfikacji wizualnej administracji publicznej Brak wymogu stosowania identyfikacji wizualnej dla usług 11 Powiązane z kategorią: Dane. 9

10 2.4. Wadliwe działanie usługi [x] Brak wytycznych dla administracji, jak należy tworzyć elektroniczne usługi publiczne 2.5. [x] Brak możliwości posiadania przez obywatela elektronicznego dokumentu urzędowego, który można obejrzeć bez połączenia z siecią 2.6. Brak informacji o czasowej niedostępności usług 2.7. [x] Zapoznanie się z dokumentami z różnych urzędów wymaga dostępu do różnych systemów 2.8. [x] Konieczność przenoszenia dokumentów elektronicznych pomiędzy systemami elektronicznymi urzędów [x] Brak integracji systemów w zakresie wymiany danych 3. Dane 3.1. Konieczność wprowadzania przez obywatela danych, które już raz podał [x] Brak wiedzy podmiotu administracji, że może uzyskać dane z konkretnego, innego istniejącego rejestru [x] Brak wiedzy podmiotu administracji, jakie dane są w jego posiadaniu [x] Niska jakość danych posiadanych przez podmiot administracji [x] Brak elektronicznego dostępu do danych, które są w posiadaniu innego urzędu 3.2. [x] Brak referencyjnego katalogu usług publicznych i struktury opisu usługi 3.3. [x] Brak referencyjnego katalogu podmiotów publicznych (zawierającego m.in. elektroniczny adres podmiotu) [x] Brak wskazania referencyjności danych w stosunku do kluczowych obiektów informacyjnych 4. Infrastruktura teleinformatyczna 4.1. Brak czasowego dostępu Usługodawcy do internetu 4.2. Wadliwe działanie elementów infrastrukturalnych usługi 4.3. [x] Infrastruktura niewystarczająca do zapewnienia wymaganego poziomu dostępności usługi 5. Usługobiorca 5.1. [x] Brak zapamiętywania przez obywatela, jak działa usługa, z której rzadko się korzysta (powiązane: Wysoka ergonomia) 5.2. Brak kompetencji cyfrowych [x] Brak edukacji w zakresie usług elektronicznej administracji 5.3. Negatywne postrzeganie urzędu Postrzeganie niechęci urzędu do realizacji usług drogą elektroniczną (przyczyna z obszaru Usługodawca) 10

11 Obawa przed ujawnieniem danych niewłaściwym osobom 5.4. Brak wiary w możliwość załatwienia sprawy elektronicznie 6. Usługodawca 6.1. Specjalistyczny język urzędniczy nieznany obywatelowi [x] Nadmiar informacji udostępnianych obywatelowi w związku ze sprawą [x] Niejasne instrukcje realizacji usługi 6.2. Brak udostępniania e-usług przez każdy właściwy urząd [x] Brak obowiązku udostępnienia e-usług przez urząd Obawa urzędów przed udostępnianiem elektronicznych usług [x] Nieznajomość przez urzędników procedur i przepisów e- administracji Niechęć urzędników do załatwienia spraw elektronicznie [x] Konieczność posiadania bezpiecznego podpisu elektronicznego 6.3. [x] Brak informacji o sposobie załatwienia sprawy w języku narodowym preferowanym przez usługobiorcę 6.4. Trudność decyzji, gdzie udostępnić usługę (portal centralny, portal regionalny, strona urzędu) [x] Brak jednoznacznych wytycznych, gdzie zamieścić usługę i opis usługi 6.5. [x] Konieczność skorzystania z różnego uwierzytelniania w różnych systemach 6.6. Brak tworzenia usług uwzględniających zaspokojenie potrzeb obywateli [x] Brak zbierania informacji zwrotnych od obywateli o usługach - brak uwzględnienia potrzeb obywateli [x] Brak angażowania użytkowników w tworzenie usług 11

12 5. Rozwiązania Problemów składowych Poniżej przestawiono: Wybrane Problemy składowe będące bezpośrednimi lub pośrednimi przyczynami Problemu głównego. Korzyści z rozwiązania każdego z Problemów składowych. Zmiany wymagane do osiągnięcia Korzyści. Produkty powstałe w następstwie zrealizowanych Zmian. Produktami są Architektoniczne bloki budowlane. Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany 1. Kategoria: Przepisy prawne (procesy) Specjalistyczny język prawny nieznany obywatelowi Wiele spraw urzędowych odnoszących się do danego zdarzenia życiowego 1. Obywatel nie musi zapoznawać się z zapisami przepisów prawnych i ich rozumieć, aby móc wygodnie skorzystać z usługi. 2. Obywatel może łatwo sprawdzić, jakie sprawy dotyczą sytuacji, w której się znalazł (tj. dotyczącego go zdarzenia życiowego). 1. Przygotowanie opisów zdarzeń życiowych i opisów usług zrozumiałych dla obywatela (nie wymagających znajomości przepisów prawa). 2. Przygotowanie i utrzymanie klasyfikacji zdarzeń życiowych i spraw. 3. Nałożenie obowiązku prawnego wykorzystywania standardu opisu zdarzeń życiowych i opisu usług publicznych we wszystkich 1. Klasyfikacja zdarzeń życiowych (w tym: powiązania pomiędzy zdarzeniami, opisy zdarzeń, opisy powiązanych usług publicznych). 2. Klasyfikacja usług publicznych. 3. Obowiązek prawny korzystania z katalogu w każdym publicznym systemie informacyjnym. 12

13 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak prezentacji przepisów prawa w ujęciu prostych procedur (np. graficznie) Brak modelu procesów biznesowych dla usług świadczonych w celu realizacji zadań publicznych wskazanych w aktach prawnych i relacji pomiędzy tymi procesami Brak zrozumiałego powiązania pomiędzy przepisami 1. Obywatel nie musi czytać tekstu opisu zdarzenia życiowego ani opisu usługi, aby móc skorzystać z usługi. 1. Optymalizacja procedur stosowanych w administracji publicznej. 2. Zwiększenie zrozumiałości przepisów prawa. 3. Stanowienie lepszego prawa. 1. Obywatel wie, jakie różne usługi powinien zrealizować w przypadku wystąpienia danego zdarzenia życiowego. Obywatel rozumie związki pomiędzy usługami. systemach informacyjnych administracji. 1. Przygotowanie zrozumiałych procedur prezentujących działania, które wykonuje obywatel i urząd, w celu realizacji usługi publicznej odnoszącej się do zdarzenia życiowego. 1. Opracowania modelu procesów biznesowych dla każdej usługi publicznej. 2. Opracowanie modelu zdarzenia życiowego, w ramy którego wchodzi więcej niż jedna usługa. 1. Na bazie wprowadzenie powiązania pomiędzy modelami procesów usług publicznych. 1. Model realizacji zdarzenia życiowego (dla każdego zdarzenia życiowego). 2. Model realizacji usługi publicznej (dla każdej usługi publicznej). 1. Katalog procesów publicznych (zawierający modele procesów dla każdej usługi publicznej). 2. Klasyfikacja zdarzeń życiowych (Model procesu zdarzenia życiowego agregujący Modele procesów usług publicznych) 1. Katalog procesów publicznych: powiązania pomiędzy procesami publicznymi 2. Klasyfikacja zdarzeń życiowych: powiązania z usługami publicznymi 13

14 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak dostępności ujednoliconych przepisów prawa wraz z orzecznictwem Zachodzące zmiany przepisów prawa Brak możliwości uzyskania przez obywatela informacji, gdzie i jak należy zrealizować sprawę elektroniczną 1. Każdy (obywatel, przedsiębiorca, urzędnik) może bez ponoszenia kosztów zapoznać się on-line ze zbiorem ujednoliconych przepisów wraz z orzeczeniami. Może także zobaczyć, jak prawo i orzecznictwo zmieniało się w czasie. 2. Możliwość jednolitego odwoływania się do źródła przepisów (np. unikalny link, pobranie treści przepisu) w każdym publicznym systemie informacyjnym i niepublicznym systemie informacyjnym (np. przedsiębiorców) dzięki webservice systemu prawnego. 1. Obywatel uzyskuje informacje o sprawach związanych z interesującym go zdarzeniem życiowym, o sposobie załatwienia każdej sprawy i urzędzie właściwym do 1. Właściwy podmiot publikuje ujednolicone przepisy prawne wraz z orzecznictwem. 2. Stworzenie bezpłatnego systemu elektronicznej informacji prawnej. 3. Wymóg odwoływania się do systemu elektronicznej informacji prawnej ze wszystkich publicznych systemów informacyjnych. 1. Prowadzenie listy najczęściej zadawanych pytań dotyczących zdarzeń życiowych. 2. Wprowadzenie listy najczęściej realizowanych 1. Elektroniczna informacja prawna. 1. Biuro pomocy usług publicznych. 2. Klasyfikacja zdarzeń życiowych. 3. Biuro pomocy usług publicznych. 14

15 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Skomplikowana procedura uzyskanie profilu załatwienia sprawy (lub informacje o tym, jak sprawa zostanie zrealizowana bez jego zaangażowania lub kiedy dostanie powiadomienie, że może zrealizować sprawę). 1. Obywatel w chwili urodzenia uzyskuje cyfrową tożsamość. zdarzeń życiowych dla wieku (stypendia szkolne, emerytury itp), statusu zawodowego (bezrobotny, pracujący) itp. wraz z informacją o urzędach właściwych dla zdarzenia życiowego. 3. Wprowadzenie wirtualnego doradcy dla osób chcących zrealizować sprawy powiązane z danym zdarzeniem życiowym. 4. Wprowadzenie rozwiązania technicznego, które na podstawie informacji znanych obywatelowi poprowadzi go do właściwej sprawy właściwego urzędu. 5. Wprowadzenie systemu pomocy użytkownikom usług publicznych (help desk administracji). 1. Wdrożenie (prawnie, organizacyjnie, w systemach 4. Portal usług publicznych: jedna z funkcji portalu. 5. Biuro pomocy usług publicznych. 1. Tożsamość cyfrowa obywatela. 15

16 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany zaufanego Konieczność pamiętania danych do uwierzytelniania (np. login, hasło, PIN) Konieczność skorzystania z różnego uwierzytelniania w różnych systemach teleinformatycznych administracji 2. W momencie uzyskania zdolności do czynności prawnych tożsamość cyfrowa pozwala obywatelowi uwierzytelniać się oraz podpisywać informacje (oświadczenia, dokumenty) w publicznych systemach informacyjnych (a także wtórnie - w niepublicznych systemach informacyjnych, np. komercyjnych). Uwierzytelnianie następuje bez konieczności odwoływania do wiedzy użytkownika (np. biometria - tęczówka oka, siatkówka, linie papilarne, układ naczyń krwionośnych na dłoni lub przegubie ręki, rozkład temperatur informacyjnych) procesu automatycznego uzyskiwania cyfrowej tożsamości przez obywatela. Tożsamość cyfrowa powinna być pierwotna w stosunku do analogowej. 2. Budowa rozwiązania teleinformatycznego wspierającego zarządzanie tożsamością cyfrową obywatela. Wdrożenie rozwiązań bezpiecznego zarządzania tożsamością cyfrowa, w tym dostępu w celu uwierzytelniania obywatela oraz podpisywania dokumentów. 1. Element Systemu tożsamości cyfrowej pozwalający na uwierzytelnianie bez odwoływania się do wiedzy obywatela. 1. Tożsamość cyfrowa obywatela. 16

17 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Konieczność osobistego stawiennictwa w urzędzie w celu rozmowy z urzędnikiem Konieczność osobistego dostarczenia/odbioru z urzędu przedmiotu materialnego (w tym dokumentu papierowego) 1.6. Konieczność dostarczania zaświadczeń 1.7. Brak możliwości złożenia pisma w innym języku, niż język polski na twarzy, kształt i rozmieszczenie zębów, zapach, DNA itp.) Użytkownik może uwierzytelniać się także nie-biometrycznie. Oszczędność czasu i pieniędzy dzięki braku konieczności osobistego stawiennictwa w urzędzie. Możliwość dostarczenia/odbioru przedmiotu materialnego w czasie i miejscu wybranym przez obywatela. Brak konieczności dostarczania zaświadczeń. Możliwość złożenia informacji do urzędu w innym języku, niż polski. Rozwiązanie przydatne np. dla Wprowadzenie narzędzia do zdalnego dostępu do urzędu (np. audio, wideo, czat tekstowy) z uwierzytelnianiem. 1. Wykorzystanie sieci stacjonarnych punktów doręczania/odbioru. 2. Dostarczanie/odbieranie przedmiotów przez kuriera. 3. Umożliwienie odbioru/dostarczenia przez upoważnionego pośrednika. 1. Za zgodą obywatela urząd występuje do innego podmiotu (w tym urzędu) o przekazanie zaświadczenia. 2. Oświadczenie zamiast zaświadczenia. 1. Sformalizowanie (syntaktyka, semantyka) pism do urzędów tak, aby można było składać 1. Zdalny dostęp do urzędu. 1. Zmiana przepisów prawnych. 1. Zmiana przepisów prawnych. 1. Tłumacz interfejsu użytkownika (oraz wzory dokumentów, których 17

18 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany 1.8. Brak możliwości wniesienia elektronicznej opłaty do urzędu w czasie rzeczywistym mniejszości narodowych lub obcokrajowców. Wygodne wnoszenie opłat do urzędów. pismo w najpopularniejszych językach. Stworzenie formularzy i dokumentów bazujących na strukturach danych (w tym słownikach), które podlegają jednoznacznemu tłumaczeniu. 1. Wdrożenie rozwiązania umożliwiającego obywatelowi posiadającemu konto w dowolnym banku na wniesienie w czasie rzeczywistym elektronicznej opłaty do urzędu posiadającego konto w dowolnym banku w ramach procesu realizacji sprawy (bez potrzeby opuszczania procesu realizacji sprawy. Koszty transakcji obywatelurząd ponosi (rozwiązanie elementy bazują na słownikach. Słowniki dla elementów w najpopularniejszych językach.) 2. Tłumacz interfejsu użytkownika (Mechanizm przedstawiający warstwę informacyjną serwisu urzędu przetłumaczoną na najpopularniejsze języki). 1. Płatności dla usług publicznych. 2. Rozwiązanie prawne wskazujące ponoszącego koszty. 18

19 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany 2. Kategoria: Aplikacje (technika) 2.1. Brak wygodnej aplikacji umożliwiającej dostęp do przepisów prawa wraz orzeczeniami 2.2. Niska ergonomia interfejsu użytkownika systemów teleinformatycznych administracji publicznej Trudność wypełniania skomplikowanych elektronicznych formularzy pism do urzędu Rozwiązanie: Brak dostępności ujednoliconych przepisów prawa wraz z orzecznictwem Obywatele (w tym urzędnicy) korzystają wygodnie z systemów teleinformatycznych administracji publicznej. Obywatel wygodnie i szybko wypełnia wyłącznie niezbędne dane w formularzu pisma urzędowego. wariantowe): a) urząd, b) obywatel, c) przedsiębiorca dostarczający system płatności, który ma inne źródło lub inna formę zysku z usługi Opracowanie i zatwierdzenie do stosowania zasad projektowania interfejsu użytkownika uwzględniających zasady ergonomii. 1. Opracowanie standardowych formularzy dla usług świadczonych przez wiele urzędów, zawierających mechanizmy: a) automatyczne uzupełnianie znanych danych, b) brak żądania niepotrzebnych 1. Metodyka projektowania i świadczenia usług. 1. Repozytorium formularzy (standardowy formularz dla usługi elektronicznej). 2. Ciągła optymalizacja procesów dla zdarzeń życiowych na podstawie danych z wykonania usług. 3. Tożsamość cyfrowa 19

20 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak wytycznych dla administracji, jak należy tworzyć formularze Formularze stosowane w publicznych systemach informacyjnych są spójne w zakresie warstwy prezentacji (aplikacja), informacji (dane) i interakcji (aplikacja). danych, c) korzystanie ze słowników, d) umożliwienie wprowadzania informacji w sposób najbardziej naturalny dla użytkownika. Obywatel ma do czynienia jedynie z formularzem sprawy do urzędu (nie musi widzieć dokumentu). 2. Uproszczenie podpisywania dokumentu elektronicznego. 1. Opracowanie standardu tworzenia formularzy dla publicznych systemów informacyjnych. Standard zawiera m.in. jednolite wytyczne warstwy prezentacyjnej i interakcji formularza, pobierania danych, wykorzystania słowników, wizualizacji zdarzenia życiowego na formularzu (np. becikowe - kołyska)) obywatela: usługa (np. webservice) do podpisywania dokumentów (formularzy). 1. Standard formularza elektronicznego. 20

21 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak wytycznych dla administracji, jak należy tworzyć ergonomiczne interfejsy Brak referencyjnych architektur informacji dla systemów usługowych Brak wygody złożenia podpisu elektronicznego Zwiększenie wygody korzystania z elektronicznych usług publicznych. Taka obsługa składania podpisu elektronicznego, która nie będzie uciążliwa dla składającego (lub zmniejszenie takiej uciążliwości). 1. Opracowanie wytycznych dla administracji w zakresie ergonomii interfejsu użytkownika elektronicznych usług publicznych. 2. Opracowanie referencyjnych architektur informacji dla publicznych systemów informacyjnych. 1. Uproszczenie (a nawet automatyzacja) uzyskania elektronicznego podpisu wydawanego przez administrację. 2. Uznawalność podpisów wydawanych przez UE. 3. Uproszczenie składania podpisu do jednego kroku (np. poprzez wprowadzenie jednorazowego kodu w formularzu). 4. Udostępnienie (na odpowiednim poziomie dostępności) serwisów sieciowych, umożliwiających 1. Metodyka projektowania i świadczenia usług. 2. Metodyka projektowania i świadczenia usług: referencyjne architektury informacyjne systemów IT wspierających realizację usług publicznych. 1. Tożsamość cyfrowa obywatela: uproszczona procedura nadawania podpisu każdemu obywatelowi oraz umożliwienie zarządzania podpisami (w tym składania podpisów). 2. Tożsamość cyfrowa obywatela: interfejsy do systemów UE służących w szczególności do składania i weryfikacji ważności podpisów elektronicznych. 3. Tożsamość cyfrowa obywatela: uproszczona 21

22 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Trudna rejestracja w systemie IT przed realizacją usługi (ponadto: konieczność rejestracji przed realizacją usługi) Brak spójnej identyfikacji wizualnej administracji publicznej 1. Brak rejestracji w celu realizacji elektronicznej usługi publicznej albo 2. Uproszczona rejestracja, umożliwiająca korzystanie ze wszystkich systemów e-administracji Wszystkie publiczne systemy informacyjne mają spójny wizualnie interfejs użytkownika. Obywatel stykając się z publicznym systemem informacyjnym administracji wie - ze względu na jego aspekt wizualny - że rozwiązanie ma charakter urzędowy. m.in. weryfikację ważności podpisu, złożenie podpisu, przedłużenie podpisu, unieważnienie podpisu. 1. Zaprojektowanie mechanizmu przekazywania i odbierania danych z przez obywatela bez konieczności rejestracji. 2. Stworzenie jednego systemu elektronicznej tożsamości obywatela wykorzystywanego przez wszystkie systemy e- administracji. 1. Stworzenie i wdrożenie Systemu Identyfikacji Wizualnej administracji publicznej, pozwalającego na tworzenie spójnych ze sobą systemów identyfikacji poszczególnych urzędów, rozwiązań (metasystem). procedura składania podpisu. 4. Tożsamość cyfrowa obywatela. 1. Tożsamość cyfrowa obywatela 2. Tożsamość cyfrowa obywatela (wariantowo: zakładanie konta z inicjatywy obywatela jeden raz, wykorzystanie we wszystkich systemach e-administracji). 1. Metodyka projektowania i świadczenia usług: system identyfikacji wizualnej administracji publicznej. 22

23 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak wytycznych dla administracji, jak należy tworzyć elektroniczne usługi publiczne 2.5. Brak możliwości posiadania przez obywatela elektronicznego dokumentu urzędowego, który można obejrzeć bez połączenia z siecią 2.7. Zapoznanie się z dokumentami z różnych urzędów wymaga dostępu do różnych systemów Podmioty wiedzą, jakie kroki należy zrealizować, aby projektować, budować i świadczyć obywatelom wysokiej jakości usługi publiczne. Obywatel może zapoznać się z elektronicznym dokumentem urzędowym bez połączenia z siecią (nie musi łączyć się z systemami administracji, aby zapoznać się z dokumentem wydanym przez podmiot publiczny). Obywatel uzyskuje równe urzędowi prawo przedstawiania dowodów w sprawie. Obywatel może zapoznać się z dokumentami - wynikiem korespondencji z różnymi urzędami (podmiotami publicznymi) w jednym miejscu. Stworzenie lub wskazanie jednolitej metodyki tworzenia usług z perspektywy obywatela (service design). Wprowadzenie rozwiązania technicznego pozwalającego na zapoznanie się z dokumentem wydanym przez podmiot publiczny bez połączenia z systemem administracji. Zaprojektowanie rozwiązania dla dokumentu urzędowego off-line, które zapewniając niezaprzeczalność dokumentu wiąże jego dane, strukturę i warstwę prezentacji. Stworzenie elektronicznego składu dokumentów obywatela połączonego z systemem elektronicznego zameldowania. Każde pismo wysyłane przez obywatela do urzędu i vice versa powinno trafiać do ww. składu. Obywatel może zadeklarować w 1. Metodyka projektowania i świadczenia usług. 1. Standard dokumentu elektronicznego: uwzględniający możliwość zapoznania bez konieczności połączenia z systemem administracji (dokument urzędowy off-line - dla każdego wydanego dokumentu). 1. Elektroniczny skład danych (dokumentów) obywatela. 2. Tożsamość cyfrowa obywatela: cyfrowa lokalizacja do doręczeń. 23

24 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany 2.8. Konieczność przenoszenia dokumentów elektronicznych pomiędzy systemami elektronicznymi urzędów Obywatel nie dostarcza dokumentu do urzędu wydanego przez dowolny inny urząd. Jeżeli podmiot wymaga od obywatela danych lub dokumentu, który posiada i wydaje inny podmiot publiczny, to uzyskuje te dane lub dokument z właściwego podmiotu lub ze elektronicznego składu dokumentów obywatela (w zależności od wymaganego rozwiązania: bez udziału obywatela albo za zgodą obywatela). Zgoda obywatela może być także udzielona urzędowi na - ograniczony przedmiotowo i systemie elektronicznego zameldowania, że pisma mają być dostarczone elektronicznie. Urząd powinien odpytywać ww. system i w przypadku wyrażenia takiej woli obywatela, dostarczać mu pisma na wskazany adres. Zmiana przepisów prawnych pozwalających na dostęp jednego podmiotu do danych lub dokumentów obywatela w jego sprawie, a pozyskanych od innego podmiotu. Wprowadzenie mechanizmu dostępu urzędu za zgodą obywatela - do Elektronicznego składu dokumentów obywatela. 1. Elektroniczna skrzynka podawcza (dla urzędu) + Elektroniczne Zarządzanie Dokumentami podmiotu publicznego: dla pozyskiwania dokumentów. 2. Elektroniczne Zarządzanie Dokumentami podmiotu publicznego oraz Podmiotowa szyna usług publicznych: dla pozyskiwania danych. 3. Przepis prawny pozwalający na uzyskanie dokumentu przez jeden urząd z drugiego urzędu w sprawie, w której obywatel jest stroną, za zgodą obywatela (w sytuacji, w 24

25 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak integracji publicznych systemów informacyjnych w zakresie wymiany danych 3. Kategoria: Dane Brak wiedzy podmiotu administracji, że może uzyskać dane z konkretnego, innego istniejącego rejestru czasowo - dostęp do jego Elektronicznego składu dokumentów obywatela. 1. Dla obywatela: brak żądania danych znajdujących się w posiadaniu administracji. 2. Dla urzędów: wygodny dostęp do danych posiadanych przez inne urzędy, a wymaganych we własnych procesach administracyjnych Podmiot uzyskuje wiedzę, które z danych wymaganych w jego usłudze, znajdują się w zbiorach danych (w tym rejestrach referencyjnych) innych podmiotów. Podmiot uzyskuje dostęp do danych z systemu innego 1. Opracowanie jednolitego modelu udostępniania danych z rejestrów i publicznych systemów informacyjnych. 2. Wdrożenie Szyny dostępu do rejestrów urzędowych. 3. Obowiązek udostępniania danych rejestrowych i z systemów informacyjnych, jak również pobierania, jedynie przez Szynę dostępu do rejestrów urzędowych. 1. Opisanie kluczowych obiektów informacyjnych wraz z ich cechami, a także wskazanie referencyjności tych obiektów w określonych rejestrach. 2. Stworzenie i prowadzenie: Ewidencja zbiorów danych której obecnie obywatel mógłby uzyskać taki dokument). 1. Model udostępniania danych z rejestrów publicznych i publicznych systemów informacyjnych. 2. Krajowa szyna usług publicznych. 3. Zmiana przepisów prawa (nałożenie obowiązku). 1. Jednolity model danych państwa, w tym: ustanowiona referencyjność rejestrów w zakresie danych. 2. Krajowa szyna usług publicznych: ewidencja zbiorów danych (rejestrów). 3. Krajowa szyna usług 25

26 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany podmiotu. Obywatel nie musi podawać wielokrotnie tych samych danych. (rejestrów) prowadzonych przez podmioty publiczne (zawiera metadane). 3. Wprowadzenie wobec gestora danych wymogu udostępniania danych jako usługi sieciowej o wymaganym poziomie dostępności i wymaganej jakości danych. 4. Wprowadzenie obowiązku korzystania we własnej usłudze (systemie informacyjnym) z danych referencyjnych przechowywanych w innych systemach przez szynę rejestrową. 5. Wprowadzenie mechanizmu łatwej aktualizacji danych w szczególności przez osobę lub organizację, której te dane dotyczą. publicznych: szyna danych publicznych, do której zostały podłączone rejestry referencyjne. Usługi sieciowe systemów IT obsługujących rejestry udostępniające dane. 4. Wymóg prawny korzystania z danych określonych jako referencyjne przez: Krajowa szyna usług publicznych. 5. Krajowa szyna usług publicznych: mechanizm aktualizacji danych w rejestrach przez osobę lub organizację, której te dane dotyczą. 6. Krajowa szyna usług publicznych: Raport rejestrowy, pozwalający obywatelowi na uzyskanie informacji o wszystkich dotyczących go danych w rejestrach publicznych. Podłączony do Szyny rejestrowej i Osobistego 26

27 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak wiedzy podmiotu administracji, jakie dane są w jego posiadaniu Niska jakość danych posiadanych przez podmiot administracji Podmiot uzyskuje wiedzę, które z danych wymaganych w jego usłudze, znajdują się w zbiorach danych jego innych systemów informacyjnych. Podmiot uzyskuje dostęp do danych z innych systemów własnych. Obywatel nie musi podawać wielokrotnie tych samych danych. Skrócenie czasu dla zadań podmiotu realizowanych w oparciu o dane. Wyższa jakość decyzji podejmowanych przez kierownictwo podmiotu. 1. Stworzenie jednolitego modelu danych dla danych przetwarzanych w systemach teleinformatycznych podmiotu. 1. Wprowadzenie Standardu zarządzania danymi publicznymi (Zbieranie i aktualizacja danych na potrzeby świadczenia Usługi bazuje na dokumentowanych składu obywatela. -> Współpracuje z: Komponent aktualizacji danych w rejestrach przez osobę lub organizację, której te dane dotyczą. 1. Jednolity model danych podmiotu publicznego. 2. Podmiotowa szyna usług publicznych podłączona do: Krajowa szyna usług publicznych. 3. Wykorzystanie: Jednolity model danych państwa, ustanowiona referencyjność rejestrów w zakresie danych. 4. Wykorzystanie: Krajowa szyna usług publicznych (w tym rejestrów publicznych) 1. Standard zarządzania danymi publicznymi. 2. Wykorzystuje: Krajowa szyna usług publicznych - Mechanizm aktualizacji danych w rejestrach przez 27

28 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Brak elektronicznego dostępu do danych, które są w posiadaniu innego urzędu Wyższa wartość ekonomiczna udostępnianych danych. Wyższy poziom zaufania obywateli do podmiotów publicznych. Dostęp do danych, które są w posiadaniu innego urzędu. Obywatel nie musi podawać wielokrotnie tych samych danych. i wystandaryzowanych procesach i regułach zarzadzania danymi, zawierających reguły kontroli, korekty, anonimizacji, wprowadzania i synchronizacji oraz integracji danych, których celem jest zapewnienie kompletności, spójności i jednolitości danych.) 2. Wprowadzenie przez podmiot publiczny mechanizmów zarządzania jakością danych. 3. Wprowadzenie mechanizmu łatwej aktualizacji danych w szczególności przez osobę, której te dane dotyczą. 1. Wprowadzenie wymogu udostępniania danych jako usługi o wymaganym poziomie dostępności i wymaganej jakości danych. osobę lub organizację, której te dane dotyczą 1. Wykorzystuje: Krajowa szyna usług publicznych, Podmiotowa szyna usług publicznych Brak referencyjnego katalogu Łatwość znalezienia poszukiwanej 1. Stworzenie katalogu usług 1. Portal usług publicznych. 28

29 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany usług publicznych i struktury opisu usługi 3.3. Brak referencyjnego katalogu podmiotów publicznych (zawierającego m.in. elektroniczny adres podmiotu) Brak wskazania referencyjności danych w stosunku do kluczowych obiektów informacyjnych usługi. Jednolitość (jednoznaczność) opisu usług. Łatwość znalezienia poszukiwanego podmiotu, w tym łatwość znalezienia właściciela usługi. Łatwość skierowania pisma do danego podmiotu. Rozwiązanie: Brak wiedzy podmiotu administracji, że może uzyskać dane z konkretnego, innego istniejącego rejestru 4. Kategoria: Infrastruktura teleinformatyczna 3.4. Infrastruktura niewystarczająca do zapewnienia wymaganego poziomu dostępności usługi Podmiot uzyskuje informacje o zasobach infrastruktury znajdujących się w posiadaniu innych podmiotów publicznych, która może być wykorzystana do realizacji jego zadań publicznych. Podmiot udostępnia informację o swoich zasobach infrastruktury, które może udostępnić innym publicznych 2. Stworzenie standardu opisu usługi. 3. Stworzenie opisów usług. 1. Stworzenie Katalogu podmiotów publicznych Opracowanie metodyki inwentaryzacji zasobów infrastrukturalnych znajdujących się w posiadaniu podmiotów publicznych. 2. Inwentaryzacja zasobów w oparciu o przyjętą metodykę. 3. Wprowadzenie przepisów prawnych umożliwiających 2. Standard opisu usługi publicznej. 3. Opisy usług stworzone w oparciu o Standard opisu usługi publicznej. 1. Katalog podmiotów publicznych. 1. Metodyka inwentaryzacji zasobów infrastrukturalnych. 2. Rejestr zasobów infrastrukturalnych podmiotów publicznych. 3. Przepisy prawne umożliwiające udostępnianie infrastruktury. 4. Optymalizowana 29

30 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany 5. Kategoria: Usługobiorca 5.1. Brak zapamiętywania przez obywatela, jak działa usługa, z której rzadko się korzysta Brak edukacji w zakresie usług elektronicznej administracji 6. Kategoria: Usługodawca Nadmiar informacji udostępnianych obywatelowi w związku ze sprawą podmiotom publicznym. Usługa działa na wymaganym poziomie dostępności Rozwiązania: Brak wytycznych dla administracji, jak należy tworzyć ergonomiczne interfejsy Brak modelu procesów biznesowych dla każdego aktu prawnego i relacji pomiędzy procesami Zwiększenie kompetencji obywateli w zakresie korzystania z e-usług. Obywatel szybko i komfortowo realizuje usługę. udostępnianie (w tym przekazywanie, współdzielenie) elementów infrastruktury (IaaS, PaaS, SaaS) przez jedne podmioty innym podmiotom. 4. Optymalizacja gospodarowania zasobami infrastrukturalnymi Stworzenie programu edukacji z zakresu korzystania z e-usług. 1. Opracowanie Standardu opisu usług (zawierającego m.in. strukturę opisu usługi). infrastruktura teleinformatyczna. 1. Program edukacji w zakresie e-usług. 1. Standard opisu usługi publicznej. 2. Przepisy nakładające 30

31 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Niejasne instrukcje realizacji usługi Brak obowiązku udostępnienia e-usług przez urząd Obywatel może skorzystać z e- usługi dowolnego urzędu (może nawet nie posiadać wiedzy, który urząd jest właściwy w danej sprawie) Opis jest sformułowany językiem przyjaznym dla użytkownika. Wykorzystanie repozytorium opisów usług. 2. Nałożenie obowiązku stosowania standardu. 1. Podmiot definiujący w przepisach zadanie publiczne (Właściciel usługi) powinien być zobowiązany do przygotowania interfejsu front-end WWW dla grupy podmiotów, które mają realizować te usługi (Usługodawcy). 2. Stworzenie powiązania pomiędzy zbiorami danych [zdarzenie życiowe -> usługi publiczne] + [słownik podmiotów publicznych wraz z adresami sieciowymi ESP urzędów] + [właściwości terytorialne urzędów], co pozwoli na wysłanie dokumentu (przekazanie obowiązek stosowania Standardu opisu usługi publicznej. 1. Przepis prawny obligujący Właściciela usługi do przygotowania front-end (w tym formularz) WWW usługi. 2. Powiązania pomiędzy: Klasyfikacja zdarzeń życiowych, Klasyfikacja usług publicznych, Katalog podmiotów publicznych (katalog adresów sieciowych Elektronicznych skrzynek podawczych, właściwość terytorialna urzędu) 3. Standard Elektronicznej skrzynki podawczej, w tym opis interfejsów sieciowych. 31

32 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany Nieznajomość przez urzędników procedur i przepisów e-administracji Konieczność posiadania bezpiecznego podpisu elektronicznego 6.3. Brak informacji o sposobie załatwienia sprawy w języku narodowym preferowanym przez Urzędnicy (osoby obsługujące obywateli) znają podstawy prawne usług elektronicznych i chętnie realizują usługi publiczne. Rozwiązanie: Czas wymagany na uzyskanie profilu zaufanego Urzędnik może podpisać dokument. Obywatel może sprawdzić, że dokument jest podpisany przez konkretnego urzędnika, a ponadto może sprawdzić, że ten urzędnik jest zatrudniony w określonej roli w danym urzędzie. Rozwiązanie: 1.7. Brak możliwości złożenia pisma w innym języku, niż polski danych) do właściwego urzędu na podstawie wybrania przez obywatela zdarzenia życiowego i podania adresu sprawy. 1. Program edukacji urzędników. 2. Wykorzystanie Help desk administracji, w którym także urzędnicy mogą zasięgać wyjaśnień. Rozwiązanie: Czas wymagany na uzyskanie profilu zaufanego Stworzenie systemu autoryzacji urzędników Program edukacji urzędników. 2. Wykorzystanie: Biuro pomocy usług publicznych. 1. Autoryzacja pracowników podmiotów publicznych (wykorzystywana w całej administracji publicznej). 32

33 Problem składowy Korzyść (z rozwiązania problemu) Wymagana zmiana Architektoniczny blok budowlany usługobiorcę Brak jednoznacznych wytycznych, gdzie zamieścić usługę i opis usługi 6.5. Konieczność skorzystania z różnego uwierzytelniania w różnych systemach Brak zbierania informacji zwrotnych od obywateli o Podmiot publiczne wie, gdzie należy gdzie udostępniać usługę. Rozwiązanie: Czas wymagany na uzyskanie profilu zaufanego Możliwość optymalizacji usług na podstawie zbieranych danych z 1. Wprowadzenie rozwiązania pozwalającego na agregowanie adresów usług poszczególnych podmiotów w jednym katalogu usług. 2. Wprowadzenie rozwiązań sprawiających, że użytkownik będzie miał do czynienia z homogenicznym systemem usługowym podmiotów publicznych (nie będzie odróżniał systemów tj. jednolity system identyfikacji wizualnej, te same zasady interakcji, jedno logowanie się do systemów, wspólna baza użytkowników itd.) Opracowanie modelu mierników i wartości 1. Podmiotowa szyna usług publicznych: Usługi sieciowe poszczególnych systemów IT administracji, w których są udostępniane e-usługi, które pozwalają uzyskać informacje o wszystkich usługach i ich adresach konkretnego podmiotu publicznego. 2. Krajowa szyna usług publicznych: katalog usług publicznych agregujący informacje z ww. usług sieciowych. 3. Jednolity front-end systemu usługowego podmiotów publicznych. Wykorzystuje: Metodyka projektowania i świadczenia usług 1. Metodyka projektowania i świadczenia usług: model 33