Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w powiecie nowosolskim w 2009 roku

Transkrypt

1 Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w powiecie nowosolskim w 29 roku Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Nowej Soli nadzoruje teren powiatów nowosolskiego i wschowskiego, obejmujących gmin o łącznej powierzchni.395 km 2, zamieszkały przez osób. Działalność w zakresie zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych oraz ograniczania ich skutków, prowadzona jest głównie poprzez ciągłe monitorowanie sytuacji epidemiologicznej, wdraŝanie postępowania przeciwepidemicznego i profilaktycznego, w tym nadzór nad szczepieniami ochronnymi. Niemałe znaczenie w zapobieganiu zachorowaniom odgrywa równieŝ działalność informacyjno-edukacyjna. Podstawę oceny zagroŝeń oraz planu działań przeciwepidemicznych, stanowią informacje o zachorowaniach w powiatach oraz sytuacja epidemiologiczna w kraju. Dla niektórych jednostek chorobowych o zasięgu globalnym, istotna jest równieŝ sytuacja epidemiologiczna w Europie i na świecie. Zgodnie z przewidywaniem epidemiologów, w II kwartale 29 roku w wielu krajach wszystkich kontynentów pojawiły się ogniska grypy, wywołanej nowym typem wirusa A(HN). W czerwcu Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła szósty, tj. najwyŝszy stan zagroŝenia, równoznaczny z pandemią grypy. Zachorowania wywołane nowym wirusem zarejestrowano równieŝ u mieszkańców powiatu nowosolskiego. Ponadto na świecie wciąŝ rejestrowane są pojedyncze zachorowania i zgony z powodu zakaŝenia ludzi wirusem grypy ptaków A(H5N). W 29 roku w powiecie nowosolskim nie notowano chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, w tym określanych jako importowane. Szczegółowe wielkości zachorowań na choroby zakaźne oraz zapadalność w przeliczeniu na. mieszkańców, w porównaniu z rokiem 28, przedstawiają tabele załączone do opracowania. Z uwagi na trwającą weryfikację rejestrów zachorowań za 29 rok, poniŝsze opracowanie sporządzono w oparciu o dane na dzień 2. stycznia 2 roku. I. ZakaŜenia szerzące się drogą krwi. I..W roku sprawozdawczym nie wystąpiły w powiecie nowosolskim zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B. W 28r zarejestrowano przypadek przewlekłego zachorowania na wzw typu B (zap.,5). Do roku 25 wskaźnik zapadalności na wzw typu B w powiecie nowosolskim był wyŝszy od notowanego w województwie i w Polsce. Sytuacja uległa poprawie w 26r., w którym nie zarejestrowano Ŝadnego przypadku wzw typu B, a w kolejnych latach zapadalność na HBV w powiecie nowosolskim była nieco niŝsza od notowanej w woj. lubuskim i trzykrotnie niŝsza od zapadalności w kraju. PowyŜszą sytuację przedstawia wykres nr.

2 Wykres nr. Zapadalność na wzw typu B w powiecie nowosolskim, w porównaniu do woj. lubuskiego i Polski w latach ,7 4,5 4,42 3,83 3,48 3,85 3,66,5,29,5,39,78, powiat Nowa Sól woj.lubuskie Polska I.2. W 29 roku zwiększyła się liczba zachorowań wywołanych wirusem zapalenia wątroby typu C. Jedną z przyczyn takiego stanu, nie związaną z sytuacją epidemiologiczną, jest zmiana sposobu kwalifikowania przypadków HCV. Od. 29r. zaprzestano rejestracji bezobjawowych zakaŝeń HCV, kwalifikując takie przypadki jako zachorowanie na wirusowe zapalenia wątroby typu C, pod warunkiem spełnienia co najmniej jednego z dwóch kryteriów laboratoryjnych, tj. - wykrycia kwasu nukleinowego wirusa zapalenia wątroby typu C w surowicy krwi, -wykazania obecności swoistych przeciwciał przeciw wirusowi zapalenia wątroby typu C, potwierdzonej innym testem. W dalszym ciągu rejestrowane są takŝe objawowe przypadki wzw typu C, wg definicji przyjętej w 25 roku. Zgodnie z powyŝszym w 29 r. w powiecie nowosolskim zarejestrowano: - 9 przypadków wzw typu C wg definicji z roku 29 (zapadalność,36) - 6 przypadków wzw typu C wg definicji z 25 r. (zap.6,9), w którym u chorego wystąpiły objawy kliniczne wzw. Łącznie według obu definicji zachorowanie na wzw typu C rozpoznano u 9 osób, tj. 3 kobiet i 6 męŝczyzn. Z wywiadów epidemiologicznych wynika, Ŝe zakaŝenie wirusem wzw typu C mogło mieć związek się z: - zabiegami stomatologicznymi, którym poddało się 7 osób; - wielokrotnymi hospitalizacjami połączonymi z zabiegami operacyjnymi (w tym endoskopowymi) - 6 osób; - podaniem krwi w trakcie operacji 2 osoby; - zabiegami udzielanymi w Pomocy Doraźnej osoba - iniekcjami (badania diagnostyczne, testy alergologiczne, zastrzyki) 2 osoby ZakaŜenie większości osób powiązane było z naraŝeniem z kilku źródeł jednocześnie. W tej grupie był równieŝ były krwiodawca oraz jedna osoba, która pierwszy raz oddała honorowo krew. 2

3 W 28r. zgłoszono 4 zachorowania na wzw typu C (zap.4,6) oraz 3 przypadków bezobjawowego zakaŝenia HCV (zap.4,96), rejestrowanych wówczas jako nosicielstwo wirusa. Sytuację epidemiologiczną wzw typu C w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i w Polsce na przestrzeni ostatnich pięciu lat przedstawiono na wykresie Nr 2. Ze względu na konieczność zapewnienia porównywalności z danymi z wcześniejszych lat, z zachorowań zarejestrowanych w roku 29, na wykresie uwzględniono tylko przypadki objawowe, poniewaŝ tylko takie podlegały rejestracji do końca roku 28. Wykres nr 2. Zapadalność na wzw typu C w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce, w latach ,3, 7,85 2,68,5 7,69 5,76 2,78 7,2 4,6 3,7 4,7 6,9 5,755, Analiza danych z roku sprawozdawczego, wskazuje na analogię z sytuacją epidemiologiczną z roku 25, w którym wskaźniki zapadalności na wzw typu C w powiecie nowosolskim były wyŝsze niŝ w woj. lubuskim i w Polsce, aczkolwiek w 29r. róŝnice w zapadalności nie były aŝ tak znaczące. Biorąc pod uwagę przypadki rejestrowane wg definicji z 29r. zapadalność na wzw typu C w powiecie nowosolskim (,36), była równieŝ wyŝsza od wartości wojewódzkiej (7,73) i dwukrotnie przewyŝszała zapadalność w Polsce ( 4,95). Rozkład liczbowy zachorowań na wzw typu C ze względu na płeć i środowisko w 29 roku obrazują wykresy nr 3 i nr 4: Wykres nr 3.Rozkład zachorowań ze względu na płeć Wykres nr 4.Rozkład zachorowań ze względu na środowisko 6 3 kobiety męŝczyźni 8 miasto wieś 3

4 Odsetek zachorowań na wzw typu C w zaleŝności od wieku osób zakaŝonych przedstawiono w tabeli nr. Tabela nr. Zachorowania na wzw typu C w zaleŝności od wieku w % Grupa wiekowa % ogółu zgłoszonych przypadków -4 lat, 5-9 lat, , , ,2 75 lat i więcej, PowyŜszą zaleŝność obrazuje równieŝ wykres nr 5, uwzględniający liczbę osób zakaŝonych bezobjawowo w poszczególnych grupach wiekowych Wykres nr 5. Liczba zachorowan na wzw typu C w grupach wiekowych w powiecie nowosolskim w 29r. 2,5 2,5,5-4 lat 5-9 lat 4-44 lat 5-54 lat lat 75 lat i powyŝej I.3. AIDS zespół nabytego upośledzenia odporności. Do roku 29 w Polsce systematycznie wzrastała liczba nowo wykrywanych zakaŝeń HIV. W 26r. zarejestrowano 63 osoby zakaŝone bezobjawowo (zap.,57), w 27r (zap.,82), a w 28r przypadki HIV (zap.2,48).odmienną tendencję zaobserwowano w roku sprawozdawczym, w którym w całym kraju zarejestrowano o 276 przypadków HIV mniej niŝ rok wcześniej (678 zakaŝeń zapadalność,78). W województwie lubuskim w ciągu ostatnich czterech lat zarejestrowano: w 26r.- 2 nowych zakaŝeń HIV (zap.2,8), w 27r (zap.2,88), w 28r.-24 (zap.2, 38) a w 29r. 29 (zap.2,87). Na terenie powiatu nowosolskiego w roku 26 nie notowano przypadków zakaŝenia HIV, natomiast w latach rejestrowano corocznie po 2 osoby zakaŝone HIV (zap.,58). ZakaŜenia zgłoszone w 29 roku rozpoznano u 2 męŝczyzn (29 i 3 lat). W jednym przypadku drogę zakaŝenia mogły stanowić ryzykowne kontakty seksualne, w drugim natomiast pozostają nieznane. 4

5 Wykres nr 6. ZakaŜenia bezobjawowe HIV w powiecie Nowa Sól, w województwie lubuskim i Polsce w latach (wskaźnik zapadalności na mieszkańców) 3 2,5 2,5 2,8,57 2,3 2,38,82 2,3 2,8 2,48 2,3 2,87,78,5 26r. 27r. 28r. 29 W zakresie zachorowań na AIDS sytuacja epidemiologiczna w Polsce nie odznaczała się tak wyraźną dynamiką. W latach co roku notowano więcej zachorowań, jednak wzrost wskaźnika zapadalności nie ulegał istotnym zmianom. W roku 26 w całym kraju zarejestrowano 67 zachorowań (zap.,43), rok później 73 zachorowania (zap.,45), a w 28r.- 79 przypadków AIDS (zap.,47). W 29 roku w Polsce nastąpił spadek zachorowań na AIDS; zanotowano 29 przypadków (zap.,34). Podobnie przedstawiała się sytuacja w województwie lubuskim, gdzie w roku 26 wystąpiło zachorowanie (zap.,), w kolejnych latach rejestrowano rocznie po 8 zachorowań (zap.,79) a w 29 roku - 7 przypadków AIDS (zap.,69). Na terenie powiatu nowosolskiego w 26 roku nie notowano przypadków AIDS, natomiast w dwóch kolejnych latach zgłaszano co roku po zachorowaniu (zap.,79). W roku 29 zarejestrowano 3 zachorowania na AIDS (w tym zgon), przy zapadalności 3,45 która dziesięciokrotnie przewyŝszała zapadalność w Polsce i pięciokrotnie w województwie. Wśród chorych było 2 męŝczyzn w wieku 4 i 33 lat, mieszkających w mieście oraz 24 letnia kobieta, Ŝyjąca w środowisku wiejskim. ZakaŜenie dwojga osób mogło mieć związek z przyjmowaniem środków odurzających drogą iniekcji, a jednej osoby z ryzykownymi kontaktami seksualnymi. Wykres nr 7. Zapadalność na AIDS w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i Polsce w latach ,5 3 2,5 2,5,5,43,,5,79,45,5,79,49 3,45 26r. 27r. 28r. 29,69,34 5

6 Z powyŝszej analizy wynika, Ŝe w ciągu ostatnich czterech lat w powiecie nowosolskim rejestrowano mniej osób zakaŝonych bezobjawowo HIV niŝ województwie lubuskim, a w latach 26 i 28 - takŝe mniej niŝ w Polsce. Zapadalność na AIDS natomiast (oprócz roku 26), była wyŝsza od notowanej w województwie lubuskim i w kraju. Od wdroŝenia badań w 985 r. do 3 października 29 r. stwierdzono zakaŝenie HIV u obywateli Polski, wśród których było co najmniej 5.57 zakaŝonych w związku z uŝywaniem narkotyków. Ogółem odnotowano zachorowań na AIDS;.22 chorych zmarło. II. Zachorowania szerzące się drogą pokarmową. II.. W 29 roku zarejestrowano ogółem zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella (zapadalność,5), tj. o przypadek mniej niŝ w roku porównawczym ( 2 zachorowań, zap. 2,66).Hospitalizowano 9 osób, tj. 9% wszystkich chorych. W ognisku zbiorowego zatrucia pokarmowego pałeczkami Salmonella uczestniczyły 3osoby, natomiast pozostałe zachorowania zgłoszono jako przypadki indywidualne. Większość zachorowań (8%ogółu przypadków) wystąpiła w ciepłej porze roku - od maja do sierpnia. Zdecydowanie większą zapadalność odnotowano wśród mieszkańców wsi -2, (6 chorych), niŝ osób mieszkających w mieście 7,3 (4 osoby). Nieco mniej istotne róŝnice w zapadalności stwierdzono natomiast w zapadalności ze względu na płeć chorych. Salmonellozę rozpoznano u 6 męŝczyzn (zap.4,28) i 4 kobiet (zap.8,9). W Ŝadnej grupie wiekowej nie stwierdzono wyraźnie zwiększonej zapadalności; połowa zarejestrowanych przypadków Salmonellozy dotyczyła dzieci do lat 5, przy czym nie było zachorowań w grupie wiekowej -4 lata. Badaniom bakteriologicznym poddano wszystkie osoby, uzyskując w 9 przypadkach potwierdzenie zakaŝenia pałeczkami Salmonella. Czynnikiem etiologicznym wszystkich zakaŝeń były pałeczki Salmonella Enteritidis (% wśród przypadków potwierdzonych laboratoryjnie). Wielkość zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella, wyraŝona wskaźnikiem zapadalności w przeliczeniu na mieszkańców, w ostatnich pięciu latach przedstawia wykres nr 8. 6

7 Wykres nr 8. Zapadalność na zatrucia pokarmowe wywołane pał. Salmonella w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i Polsce w latach ,52 45,78 4,42 32,2 33,4 34,63 32,2 24,59 3,33 2,67 2,82 24,6 5,76,5 23, Na przestrzeni ostatnich pięciu lat tylko raz (w 27 roku) wskaźnik zapadalności na salmonellozy pokarmowe powiecie nowosolskim był wyŝszy od wskaźników notowanych w województwie lubuskim i w Polsce. II.2. Wielkość zachorowań na salmonellozy determinowana jest głównie przez ogniska zatruć zbiorowych. W ciągu ostatnich pięciu lat na terenie powiatu nowosolskiego zarejestrowano 5 ognisk zatrucia zbiorowego (w 25r. 2 ogniska i po jednym w latach 26, 27 i 29), z łączną liczbą 23 chorych, w tym 4 dzieci do lat 4. Dominowały małe ogniska, najczęściej tzw. ogniska rodzinne, które obejmowały osoby z jednego gospodarstwa domowego. Tego typu ognisko zatrucia zbiorowego zgłoszono równieŝ w 29 roku. Pomimo prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego nie ustalono przyczyny zatrucia (nośnika zakaŝenia), wskazano jednak na uchybienia higieniczne przy sporządzaniu posiłków (brak mycia i wyparzania jaj). Postępowanie przeciwepidemiczne, podejmowane w celu likwidacji ogniska i ustalenia źródła zakaŝenia, łączono z działalnością oświatową. II.3. Z innych zachorowań przebiegających z zaburzeniami Ŝołądkowo-jelitowymi, na uwagę zasługują zakaŝenia wywołane przez bakterie Campylobacter. W Polsce kampylobakterioza jako odrębna jednostka chorobowa, podlega zgłaszaniu od roku 22, niemniej jednak diagnostyka tych zakaŝeń nie jest powszechnie stosowana. Badania w kierunku kampylobakteriozy wykonuje laboratorium szpitala w Nowej Soli, dlatego teŝ, wskaźniki zapadalności w powiecie nowosolskim, są znacząco wyŝsze od notowanych w województwie lubuskim i kraju. Zapadalność na kampylobakteriozy w powiecie nowosolskim w porównaniu do wskaźników kształtujących się w województwie lubuskim i Polsce przedstawia tabela nr 2. 7

8 Tabela nr 2. Zapadalność na kampylobakteriozy w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i w Polsce w latach Rok Powiat Nowa Sól Woj. lubuskie Polska liczba liczba liczba zachorowań zapadalność zachorowań zapadalność zachorowań zapadalność ,45 3,3 47, , ,58 55, , ,78 93, , ,63 27, , ,66 36,95 Udział pałeczek Salmonella, rotawirusów i bakterii Campylobacter w zachorowaniach i zakaŝeniach pokarmowych w ciągu ostatnich pięciu lat przedstawia wykres nr 9 Wielkość zatruć i zakaŝeń pokarmowych wywołanych przez pałeczki Salmonella, Campylobacter i rotawirusy na terenie powiatu Nowa Sól w latach 25-29, wyraŝona w % % 8% 6% 4% 2% % 37,7 36,6 58,7 55,38 59,8 5,7 29,3 56,6 9 27,69 3,25 34,5 22,2 6,92 8,9 25r. 26r. 27r. 28r. 29 pałeczki Salmonella Campylobacter Rotawirusy Od roku 26. w etiologii zatruć i zakaŝeń pokarmowych corocznie zmniejsza się udział pałeczek Salmonella, na rzecz rotawirusów, stanowiących najczęstszą przyczynę nieŝytów jelitowych. Wskutek wdroŝonej diagnostyki, wzrasta równieŝ odsetek zachorowań wywołanych przez bakterie z rodzaju Campylobacter. Jedną z form zapobiegania zakaŝeniom rotawirusowym są szczepienia ochronne, ujęte w Programie Szczepień Ochronnych jako zalecane (nie refundowane), które moŝna zastosować jedynie u dzieci do szóstego miesiąca Ŝycia. W 29 r. na terenie powiatu nowosolskiego uodporniono przeciwko rotawirusom 22 dzieci. II.4. Czerwonka bakteryjna W 29 roku nie zanotowano zachorowań na czerwonkę. W roku poprzednim zgłoszono przypadek czerwonki bakteryjnej (zap.,5), u 5 letniego chłopca, mieszkającego w mieście. Nie ustalono źródła zakaŝenia. Wcześniej, na terenie powiatu nowosolskiego zachorowanie na czerwonkę zgłoszono w 23 roku, równieŝ bez wykrycia źródła zakaŝenia. 8

9 W Polsce corocznie odnotowywanych jest kilkadziesiąt przypadków czerwonki; w roku 29 zarejestrowano3 zachorowań (zap.,8) a w zachorowania (zap.,9). W województwie lubuskim w 29 roku równieŝ nie było zachorowań na czerwonkę, natomiast rok wcześniej zgłoszono jeden przypadek (zap.,). II.5. Zatrucie jadem kiełbasianym -botulizm. W 29 roku na terenie powiatu nowosolskiego nie zgłoszono Ŝadnego przypadku zatrucia jadem kiełbasianym. Rok wcześniej zatrucie toksyną botulinową rozpoznano u osoby, która spoŝywała pasztet własnego wyrobu. W województwie lubuskim zatruć pokarmowych wywołanych toksyną botulinową nie notowano od 24r. W Polsce w 29 roku zarejestrowano 29 przypadków botulizmu (zap.,8), przy 46 zatruciach w roku 28 (zap.,2). Odsetek poszczególnych zachorowań szerzących się drogą pokarmową, zarejestrowanych przez PSSE w Nowej Soli w 29 roku, przedstawia wykres nr. Wykres nr. Rozkład zachorowań szerzących się drogą pokarmową, zarejestrowanych w powiecie Nowa Sól w 29r., wyraŝony w % 3,43% 6,7% 8,72% 23,35% 2,7% 45,9% Salmonella Campylobacter rotawirusy inne bakt. zakaŝ. jelit. inne wirusowe zakaŝ.jelit biegunki 9

10 II.6. Inne zatrucia i zachorowania szerzące się drogą pokarmową. W 28 roku na terenie powiatu nowosolskiego nie notowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A, dur brzuszny i dury rzekome ani teŝ zatruć enterotoksyną gronkowcową. Ostatni przypadek wzw typu A zarejestrowano w roku 24, bez ustalenia źródła zakaŝenia. W rejestrze stałych nosicieli duru i paradurów figurują te same 2 osoby (Salmonella typhi E a) i Salmonella paratyphi B). W 29 roku w powiecie nowosolskim nie było równieŝ przypadków zatrucia grzybami. Ostatnio zarejestrowane 2 ogniska zatruć grzybami zarejestrowano w 25 roku. W jednym z nich, które objęło pięcioosobową rodzinę, jedna osoba zmarła, po spoŝyciu muchomora sromotnikowego ( pomylonego z gołąbkiem). W drugim natomiast, zatrucie wywołały olszówki. W roku sprawozdawczym w województwie lubuskim odnotowano tylko przypadek zatrucia grzybami (zap.,) a w całym kraju 3 (zap.,8). W PSSE w Nowej Soli zatrudnionych jest 2 grzyboznawców, którzy w sezonie owocowania grzybów, udzielają porad w zakresie rozróŝniania poszczególnych gatunków. III. Zachorowania, przeciwko którym prowadzone są szczepienia ochronne..w grupie chorób, przeciwko którym stosuje się uodpornienie, w 29 roku - podobnie jak rok wcześniej, nie zgłoszono Ŝadnego zachorowania na błonicę, tęŝec, krztusiec, poliomyelitis i odrę. 2. Zarejestrowano natomiast przypadek (zap.,5) zachorowania przebiegającego z ostrym poraŝeniem wiotkim, rozpoznany u -miesiecznego dziecka jako zespół Guillaine-Barre. W trakcie diagnostyki wykluczono zakaŝenie wirusem polio. III..Nagminne zapalenie przyusznic świnka W 29 roku zarejestrowano 5 zachorowań na świnkę (zap.5,75), przy przypadkach (zap.,5) zgłoszonych rok wcześniej. śadnego z chorych nie hospitalizowano. Tendencja spadkowa zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic utrzymuje się od roku 25. W województwie lubuskim zgłoszono 97 zachorowań (zap.9,6) a w całym kraju 295 (zap.7,65). W 28r. w lubuskim wystąpiły 94 zachorowania (zap.9,32) a w Polsce 327 (zap.8,58).

11 Wykres nr. Zapadalność na świnkę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce, w latach ,5 39,6 2,9 24,6 2,9 6,9 8,7 9,3,5,9,5 8,5 5,8 9,6 7,7 25r. 26r. 27r. 28r. 29 W ostatnich latach na terenie Polski spada zapadalność na świnkę. Nie występują równieŝ tak wyraźne okresowe zwyŝki zachorowań, obserwowane co 3-4 lata. Ma to związek z wprowadzeniem pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku szczepień ochronnych przeciwko śwince, które od końca 23 roku są obowiązkowe. Od 25 roku obowiązuje dwukrotne szczepienie dzieci w wieku 3-4 miesięcy i w roku Ŝycia, szczepionką skojarzoną zapobiegającą odrze, śwince i róŝyczce. III.2 RóŜyczka W zachorowaniach na róŝyczkę nie zarejestrowano istotnych zmian. W 29 roku zgłoszono 7 przypadków tej choroby (zap.9,57), tj. o jedno zachorowanie więcej niŝ rok wcześniej (zap.8,4). Zachorowania przebiegały bez powikłań i nie wymagały hospitalizacji. Nie zanotowano przypadków róŝyczki wrodzonej. Spośród ogółu przypadków 82,4% stanowiły zachorowania u dzieci i młodzieŝy do lat 4. W grupie chorych osób, tj. 64,7% ogółu zarejestrowanych, wcześniej zostało zaszczepionych jedną dawką szczepionki przeciwko róŝyczce. Wszystkie przypadki róŝyczki zostały zgłoszone wyłącznie w oparciu o objawy kliniczne, które mogą przypominać objawy występujące w przebiegu innych chorób wysypkowych wieku dziecięcego. Zdecydowaną tendencję spadkową odnotowano natomiast w województwie lubuskim, w którym w 29 roku zgłoszono 64 zachorowania (zap.6,25), przy 27 chorych (zap.26,77) w roku poprzednim. Podobnie kształtowały się zachorowania w Polsce. W roku sprawozdawczym wystąpiło 754 przypadków róŝyczki(zap. 9,7), przy 345 (34,49) w roku 28. Zmniejszająca się liczba chorych na róŝyczkę moŝe mieć związek ze szczepieniami ochronnymi, które jako obowiązkowe wprowadzono do PSO w roku dla 3-letnich dziewczynek, a od 23 roku - dla całej populacji dzieci. Ocena wpływu powszechnych szczepień jest jednak utrudniona z powodu słabej diagnostyki zgłaszanych zachorowań. Istotą szczepień jest przede wszystkim zapobieganie przypadkom róŝyczki wrodzonej.

12 Wykres nr 2. Zapadalność na róŝyczkę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach ,2 6, , 2,8 4,2 3,8 27,3,4 6,9 26,8 8,4 34,2 9,6 6,3 9,7 25r. 26r. 27r. 28r. 29 III.3. Ospa wietrzna Ospa wietrzna naleŝy do najbardziej zaraźliwych chorób wieku dziecięcego, występującą z epidemicznym nasileniem co 2-3 lata. W 29 roku w powiecie nowosolskim zaobserwowano istotny wzrost liczby chorych na ospę wietrzną. Zgłoszono 38 zachorowań (zap.437,37) przy 239 przypadkach ospy (zap.275,9) w roku ubiegłym. Nikogo nie hospitalizowano. W województwie lubuskim w 29r zarejestrowano 5279 osób chorych na ospę wietrzną (zap.523,2), z których 4 wymagały hospitalizacji, a w całym kraju osoby (zap.365,55). W poprzednim roku wielkości te kształtowały się odpowiednio zachorowań (zap. 462,5),)w woj. lubuskim i (zap.34,8)) w Polsce. 2

13 Wykres nr 3. Zapadalność na ospę wietrzną w terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli, woj. lubuskim i Polsce w latach ,4 435,3 386,8 327, 445, 37,4 573,9 462,5 473,4 49,9 355, 335,7 275, 523,2 364,6 2 25r. 26r. 27r. 28r. 29 III.4. Grypa Grypa to jednostka, odznaczająca się najwyŝszym wskaźnikiem zapadalności wśród chorób zakaźnych, występujących w Polsce. W zaleŝności od sezonu epidemicznego liczba zachorowań waha się od kilkuset tysięcy do kilku milionów. W 29 roku w powiecie nowosolskim zarejestrowano 964 przypadki grypy i podejrzenia grypy (zap.7285,3), w tym 3764 zachorowań u osób w wieku -4 lat (zap.2644,5). W roku porównawczym zgłoszono ponad jedenastokrotnie mniej zachorowań, tj. 822 przypadki grypy (zap.946,), w tym 3 przypadków u dzieci do lat 4. Rok 29 odznaczył się na terenie powiatu nowosolskiego najwyŝszą zapadalnością na grypę i zachorowania grypopodobne na przestrzeni ostatnich czterech lat. Wskaźnik zapadalności był prawie dwukrotnie wyŝszy od notowanego w woj. lubuskim i ponad 2,5-krotnie wyŝszy niŝ w Polsce. Wielkość zachorowań na grypę w latach przedstawia wykres nr 4. 3

14 Wykres nr 4. Zapadalność na grypę w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i w Polsce w latach r. 27r. 28r PSSE w Nowej Soli woj. lubuskie Polska Wszystkie przypadki zgłoszone do PSSE w Nowej Soli rozpoznano w oparciu o objawy kliniczne. Placówki lecznicze na terenie powiatu nowosolskiego nie uczestniczą w programie SENTINEL, w którym są prowadzone badania wirusologiczne w kierunku grypy. W 29 roku po ogłoszeniu pandemii nowej grypy A(HN), zgłoszono podejrzenie zachorowania u mieszkańców powiatu nowosolskiego. Ostatecznie, po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych, potwierdzono zachorowanie u 4 osób, w tym u jednego dziecka do lat 2. Wszystkie osoby z podejrzeniem zakaŝenia wirusem A(HN), hospitalizowano w Oddziale Zakaźnym WS SPZOZ w Zielonej Górze. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca szczepienia ochronne przeciwko grypie, jako najskuteczniejszy środek nie tylko zapobiegający zachorowaniom ale równieŝ powaŝnym powikłaniom. Szczepienia nie są refundowane z budŝetu; koszt szczepionki pokrywa pacjent. W 29r w powiecie Nowa Sól, przeciwko grypie zaszczepiło się 499 osób, tj.,5,7 % populacji powiatu, w tym w grupach wiekowych: - -4 lata -26 osób (4,2% wszystkich zaszczepionych) lat 344 osoby (7,%), lata 25osób (4,8%), - 65 lat i powyŝej 239 osób (47,%). W powyŝszej liczbie 878 osób (8,% wszystkich zaszczepionych) zostało uodpornionych w gabinecie szczepień PSSE w Nowej Soli, w tym 5 osób w ramach bezpłatnych szczepień zrefundowanych przez Urząd Miasta w Nowej Soli. IV. Choroba meningokokowa W roku sprawozdawczym w powiecie nowosolskim rozpoznano 2 zachorowania wywołane przez bakterie Neisseria meningitidis grupy C. U obu chorych (ojciec i syn) wystąpiło zapalenie opon mózgowych i posocznica. W roku 28 natomiast, nie zarejestrowano Ŝadnego zachorowania o etiologii meningokokowej. W województwie lubuskim utrzymuje się tendencja spadkowa zachorowań; zarejestrowano ogółem 5 przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej (zap.,5), przy 7 zachorowaniach (zap.,69) zgłoszonych w roku 28. 4

15 W całym kraju w roku 29 zachorowało 37 osób (zap.,8), przy 373 przypadkach (zap.,98) zanotowanych rok wcześniej. Z porównania wskaźników wynika, Ŝe sytuacja epidemiologiczna zachorowań o etiologii meningokokowej w powiecie nowosolskim, na tle kraju i województwa lubuskiego przedstawia się niekorzystnie. 3,5 3 2,5 2,5,5 Wykres nr 5. Zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach ,46,4,54,5,9,6,99,3,96,69 25r. 26r. 27r. 28r. 29 2,3,8,5 Działania zapobiegające zachorowaniom meningokokowym, polegają głównie na unikaniu kontaktów ze źródłem zakaŝenia oraz na szczepieniach ochronnych. Pracownicy PSSE w 29 roku kontynuowali działalność edukacyjno-oświatową w tym zakresie, przekazując placówkom medycznym, opiekuńczo-wychowawczym oraz szkołom, materiały edukacyjne opracowane przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Pomimo tego, szczepieniom zalecanym przeciwko meningokokom poddało się w omawianym roku 86 osób, tj. znacznie mniej niŝ w roku osób. V. Zachorowania na choroby odzwierzęce. V.. Bruceloza W 29r., podobnie jak rok wcześniej nie rejestrowano zachorowań na brucelozę. Ostatni pojedynczy przypadek brucelozy przewlekłej zgłoszono w 24 roku, który był jednocześnie ostatnim zachorowaniem na brucelozę zarejestrowanym w województwie lubuskim. W Polsce w 28 roku zanotowano 5 nowych zachorowań (zap.,), przy 2 przypadkach brucelozy w roku 27. V.2. Choroba z Lyme borelioza Borelioza to choroba bakteryjna przenoszona przez kleszcze. W 29 roku w powiecie nowosolskim chorobę z Lyme rozpoznano u 7 osób (zap.9,57), tj. 2,5-krotnie więcej zachorowań niŝ rok wcześniej (7 przyp., zap.8,6). Zdecydowana większość chorych potwierdzała pokąsanie przez kleszcza. Wszystkie przypadki przebiegały z objawami charakterystycznymi dla boreliozy, choć o róŝnym stopniu nasilenia. 5

16 Boreliozę rozpoznano u 4 kobiet (zap. 3,2) i 3 męŝczyzn (zap.7,). W mieście mieszkało 4 osób (zap.22,9), na wsi 4 (zap.3,3). Wśród chorych nie było osób związanych zawodowo z pracą w lesie. Większość zachorowań zarejestrowano w okresie aktywności kleszczy, od czerwca do października. Wszystkie zakaŝenia potwierdzone zostały badaniami serologicznymi. Wykres nr 6. Zapadalność na boreliozę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polscew latach ,25 27, ,4 2,9,35,79 7,5,4 3,88 2,26 8,6 9,63 2,44 9,57 5 3,46 25r. 26r. 27r. 28r. 29 Do roku 29 poziom zachorowań na boreliozę w powiecie nowosolskim utrzymywał się na podobnym poziomie, nie przekraczając wskaźnika zapadalności,4 - odnotowanym w 25 i 2 7roku. Znaczący wzrost przypadków choroby z Lyme odnotowano takŝe w woj. lubuskim. W roku 29 zgłoszono 285 zachorowań (zap.28,25), przy 98 zachorowaniach (zap.9,65) rok wcześniej. Tendencja wzrostowa zachorowań występuje takŝe w Polsce. V.3. Wścieklizna. W roku 29, w stosunku do roku poprzedniego zanotowano ponad dwukrotny wzrost liczby osób poddanych szczepieniom po naraŝeniu na wściekliznę. Do szczepienia zakwalifikowano 3 osób (zap.4,96), przy 6 osobach (zap.6,9), w roku 28. Decyzję o szczepieniu podjęto po pokąsaniu osób przez nieznanego psa (85% ogółu przypadków) a dwóch pozostałych - przez nieznanego kota. Nikogo nie hospitalizowano, jak równieŝ nie było potrzeby podania surowicy odpornościowej. Na terenie województwa w 29 roku potrzebę szczepień przeciwko wściekliźnie uznano w stosunku do27 osób (zap.2,59), a w 28 roku -36 naraŝonych (zap. 3,49). Jeszcze więcej osób kwalifikowano do szczepienia na terenie kraju. W roku 29 uodpornieniu poddano 6865 osób (zap.8,), przy 699 osobach zaszczepionych rok wcześniej (zap.8,5). Częstotliwość szczepień przeciwko wściekliźnie (wyraŝoną wskaźnikiem zapadalności), podejmowanych u osób naraŝonych, zamieszkałych w powiecie nowosolskim, w porównaniu z woj. lubuskim i terenem kraju, przedstawia wykres nr 7. 6

17 Wykres nr 7. Częstość podejmowanych szczepień p/ko wściekliźnie (jako zapadalność) w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach ,5 9,8 2,2 9,2 3,47 9,7 9,2 3,98 8,5 6,9 3,49 7,9 4,96 2,59 8, 25r. 26r. 27r. 28r. 29 Analiza ostatnich pięciu lat wykazała, Ŝe w powiecie nowosolskim decyzję o zastosowaniu szczepień przeciwko wściekliźnie podejmowano rzadziej niŝ w Polsce, a w niektórych latach równieŝ rzadziej niŝ w województwie lubuskim. Od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku w badaniach wykonywanych w laboratoriach inspekcji weterynaryjnej, nie stwierdzono wirusów wścieklizny u zwierząt bytujących na terenie powiatu nowosolskiego. Wyjątek stanowi pojedynczy przypadek z 2roku, w którym potwierdzono wściekliznę u nietoperza, znalezionego na jednym z nowosolskich osiedli mieszkaniowych. W Polsce obserwowany jest systematyczny spadek zachorowań na wściekliznę u zwierząt, wynikający z realizacji doustnych szczepień zwierząt dzikich. VI. Inne jednostki chorobowe. VI.. Płonica (szkarlatyna) W 29 roku zaobserwowano znaczący wzrost zachorowań na płonicę. W omawianym roku zarejestrowano 5 zachorowań (zap.32,36) przy 37 przypadkach (zap.42,59) zgłoszonych w roku 28. Jedną osobę hospitalizowano. Tendencji takich nie zaobserwowano na terenie woj. lubuskiego ani teŝ Polski, gdzie zapadalność na płonicę nie odbiegała w sposób istotny do notowanej w poprzednim roku. Okresem wzmoŝonych zachorowań była zima i wiosna; od stycznia do maja zgłoszono 92 przypadki płonicy, tj.8,8% ogółu zarejestrowanych. Biorąc pod uwagę środowisko, zdecydowanie częściej chorowały osoby mieszkające w mieście (zap.5,2) niŝ mieszkańcy wsi (zap.86,6). Ze względu na płeć nieco częściej płonicę rejestrowano u męŝczyzn (zap.35.6) niŝ u kobiet (zap.22,5). Udział zachorowań dzieci i młodzieŝy do lat 5, w ogólnej liczbie przypadków płonicy zgłoszonych w 29 roku wyniósł 9,4% i był porównywalny z udziałem zachorowań tej grupy ludności w poprzednich latach. W województwie lubuskim w roku sprawozdawczym zarejestrowano 36 przypadków płonicy (zap.35,78), przy 369zachorowaniach (zap. 36,6) w roku 28. W Polsce natomiast w 29 roku zarejestrowano zachorowań (zap. 36,32), przy 79 przypadkach płonicy (zap. 29,33) zgłoszonych rok wcześniej. 7

18 Wykres nr 8. Zapadalność na płonicę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach ,4 32,3 57,2 54, 22,5 28,8 26, 27,8 33,4 28, 3,2 36,6 35,8 36,3 29, 25r. 26r. 27r. 28r. 29 VII. Działalność związana z sytuacjami kryzysowymi. W 29 roku PSSE w Nowej Soli uczestniczyła w ćwiczeniach zorganizowanych przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. pod kryptonimami Groza 2 i Patrol 9. W związku z ogłoszeniem przez WHO stanu pandemii grypy, uczestniczono w posiedzeniach powiatowych zespołów zarządzania kryzysowego w Nowej Soli i Wschowie, na których omawiano stan bezpieczeństwa w powiatach oraz dopracowywano zasady współpracy. Bezpośrednia wymiana informacji pomiędzy przedstawicielami poszczególnych słuŝb i instytucji, słuŝy podniesieniu bezpieczeństwa (równieŝ sanitarnego) w nadzorowanym terenie. VIII Podsumowanie i wnioski Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w 29 roku w powiecie nowosolskim moŝna określić jako średnio korzystną. Nie notowano wprawdzie chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, określanych jako importowane, nie zgłoszono równieŝ przypadków błonicy, krztuśca, odry i poliomyelitis (przeciwko którym prowadzona jest długoletnia profilaktyka szczepienna), niemniej jednak zarejestrowano 2 inwazyjne zachorowania o etiologii meningokokowej. Na terenie powiatu nowosolskiego zarejestrowano równieŝ liczne przypadki grypy i zachorowań grypopodobnych, w tym równieŝ 4 zachorowania wywołane wirusem A(HN). Wskaźnik zapadalności na grypę i zachorowania grypopodobne był prawie dwukrotnie wyŝszy od notowanego w woj. lubuskim i ponad 2,5-krotnie wyŝszy niŝ w Polsce. Analizowany przedział czasowy, w porównaniu z rokiem 28, charakteryzował się takŝe wzrostem zakaŝeń jelitowych wywołanych przez bakterie Campylobacter, biegunek, oraz nieŝytów jelitowych o etiologii rotawirusowej. 8

19 Zachorowania wywołane pałeczkami Salmonella pozostały na niezmienionym poziomie, aczkolwiek odnotowano jedno (trzyosobowe) ognisko zatrucia zbiorowego. Niekorzystnie na tle kraju i województwa przedstawiała się takŝe sytuacja w zakresie zachorowań na AIDS. W roku 29 zarejestrowano 3 przypadki AIDS (w tym zgon), przy zapadalności 3,45 która dziesięciokrotnie przewyŝsza zapadalność w Polsce i pięciokrotnie w województwie. Pogorszeniu uległy równieŝ wskaźniki zapadalności na wzw typu C, szczególnie dla przypadków rejestrowanych wg definicji z 29 roku (bez objawów klinicznych), dla których zapadalność (,36) była wyŝsza od wartości wojewódzkiej (7,73) i dwukrotnie przewyŝszała zapadalność w Polsce ( 4,95). Utrzymano natomiast korzystną sytuację w zakresie zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B, których w 29 roku nie zanotowano w powiecie nowosolskim. Na niskim poziomie pozostają równieŝ zachorowania wieku dziecięcego, przeciwko którym prowadzone są szczepienia. Dotyczy to głównie świnki i róŝyczki, gdzie w dalszym ciągu obserwowane są okresowe zwyŝki zachorowań (związane z cyklami epidemicznymi), jednakŝe liczba chorych w okresach szczytów fali epidemicznej jest coraz niŝsza. Niewątpliwy wpływ na spadek zapadalności ma równieŝ utrzymujący się niŝ demograficzny, co zmniejsza moŝliwość transmisji zakaŝeń wśród dzieci. Zmiany w sposobie rejestracji przypadków wzw typu C, pozwolą na bardziej wnikliwą analizę zachorowań i podejmowanie stosownej profilaktyki. Szczególnemu nadzorowi podlegać będą obiekty słuŝby zdrowia oraz inne zakłady, w których świadczone usługi mogą sprzyjać zakaŝeniom szerzącym się drogą krwi. 9

20 Tab.2 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w 28 roku w porównaniu do roku 27 - w powiecie nowosolskim Rok 29 Rok 28 Jednostka chorobowa Liczba Zapadalność Liczba zachorowań na. zachorowań. Salmonelozy zatrucia pok.,5 2,66 2. Czerwonka - -,5 4. Inne bakteryjne zakaŝ. jelit. wywołane przez: - Campylobacter - inne określone - nie określ. - Yersinia enterocolitica ,28 4, Zapadalność na. 2,87 -,5,5 5. Inne bakteryjne zakaŝenia jelitowe u dzieci do lat ,94 8 4,43 6. Lamblioza - -, Wirusowe zakaŝenie jelit: - wywołane przez rotawirusy - nie określone ,2 4, ,59,5 9. Wirusowe i inne zakaŝenia jelitowe u dzieci do l , ,82. Biegunka i zapalenie jelitowo-ŝołądkowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu - ogółem - w tym u dzieci do l ,2 5, Listerioza,5,5 2. Płonica 5 32, ,59 3. Choroba meningokokowa, inwazyjna, ogółem -zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu - posocznica 8. Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes, inwazyjna - ogółem - róŝa ,3 2,3 2, ,3 2 3,8 2 2,3 9. Borelioza 7 9,57 7 8,6 Ostre poraŝenie wiotkie u dzieci w wieku -4 lat, Styczność i naraŝenie na wściekliznę/ potrzeba szczepień 3 4,96 7 8,6 2. Wirusowe zapalenie mózgu nie określone - -,5 22. Wirus. zapal. opon mózg. inne określ. i nieokreślone - -,5 23. Ospa wietrzna , ,9 2

21 24. RóŜyczka 7 9,57 6 8,4 25. WZW typu B przewlekłe - -,5 26. WZW typu C wg definicji przypadku z 29r. 9, WZW typu C wg definicji 4 4,6 przypadku z 25r. 6 6,9 28. AIDS Zespół nabytego upośledzenia odporności 3 3,45,5 29. Nowo wykryte zakaŝenia HIV 2 2,3 2 2,3 3. Świnka 5 5,75,5 3. Choroba wywołana przez S. pneumoniae, inwazyjna og.,5,5 -zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu, Bakteryjne zapal. opon mózg. lub/i mózgu inne nieokreśl ,3 33. Grypa ogółem - u dzieci w wieku -4 lat 34. Grypa wywołana nowym wirusem A(HN) ogółem - u dzieci w wieku -4 lat 4 2,66,7 4,6,7 2