Cukiernia Delicja T O M A S Z R O S Z K O W S K I. Zarządzanie Wartością i Ryzykiem Przedsiębiorstwa AUTOR:

Transkrypt

1 Cukiernia Delicja Cukiernia Delicja Zarządzanie Wartością i Ryzykiem Przedsiębiorstwa INDYWIDUALNA CZĘŚĆ PROJEKTU AUTOR: T O M A S Z R O S Z K O W S K I Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, wydział ZIF LICENCJAT, DZIENNE 1 Wrocław 2010

2 CZĘŚĆ C Działalność przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej zawsze wiąże się z ryzykiem, czyli niebezpieczeństwem niepowodzenia (uzyskania efektów innych niż zamierzone). Istnieje wiele metod pomiaru ryzyka. Wykorzystam 4 z nich w celu oceny ryzyka działalności CUKIERNI DELICJA, opisanej w GRUPOWEJ CZĘŚCI PROJEKTU. 1. ANALIZA SCENARIUSZY Metoda ta polega na stworzeniu kilku scenariuszy, oszacowaniu prawdopodobieństwa każdego z nich, policzeniu wartości oczekiwanej z NPV uzyskanych w każdym ze scenariuszy i wyciągnięciu średniej ważonej. Poniższą symulację przeprowadziłem w oparciu o 3 scenariusze: bazowy zgodny ze wstępnymi założeniami zadania optymistyczny: przychody wyższe o 10% - osiągane przychody w przeciwieństwie do ponoszonych kosztów są zależne od rynku; nawet w dobrzej znanej nam gospodarce mogą nagle pojawić się sytuację zmniejszające/zwiększające popyt, a tym samym wielkość odnoszonych przychodów; koszty wydatkowe mniejsze o 3% - jednym z podstawowych czynników produkcji w cukierni jest mąka; jej cena zależna jest od ceny zboża, a ta z kolei zależy od urodzaju; urodzaj jest zależny od pogody, a ta jest nieprzewidywalna; za sprawą pogody w danym roku cena mąki czy cukru (również jednego z głównych czynników produkcji) może zmienić się znacząco; w tym wariancie zakładam delikatną obniżkę cen; każdego miesiąca NWC maleje o 1000zł wielkość kapitału pracującego netto zależna jest m.in. od wielkości należności i zobowiązań bieżących; w sytuacji gdy dostajemy coraz to dłuższe okresy odroczenia spłat zobowiązań, wielkość NWC może spadać; w tym przypadku zakłada comiesięczny spadek rzędu 1000 zł; 2

3 pesymistyczny: przychody niższe o 15% - uzasadnienie w analogicznym podpunkcie powyżej; koszty wydatkowe wyższe o 5% - uzasadnienie w analogicznym podpunkcie powyżej; ;-) została zmieniona stawka podatku dochodowego z 19% na 23% - w Rzeczpospolitej Polskiej władza ustawodawcza bywa nieprzewidywalna, w związku z czym zakładam możliwość takiego scenariusza; Rezultat przedstawia poniższa tabela: (w celu zachowania czytelności tabela zaczyna się na następnej stronie) 3

4 Wniosek: NPV>0 IRR wysoka Zatem - inwestycja warta realizacji!!! 4

5 2. ANALIZA WRAŻLIWOŚCI Metoda ta polega na badaniu wrażliwości NPV oraz IRR na zmiany pojedynczych czynników (ceteris paribus) wpływających na efektywność inwestycji. W poniższym przypadku za czynniki te uznaję: 1) przychody ze sprzedaży (CR) 2) koszty wydatkowe (CE) 3) wartość nakładów inwestycyjnych (CAPEX) 4) stopa podatku dochodowego (T) Każdy z powyższych czynników zostanie zwiększony oraz zmniejszony o 30%. Reakcję NPV na zmianę każdego z nich przedstawię na wykresie, co pomoże w interpretacji. Na osi OX każdego wykresu będzie wyrażona w procentach wielkość zmiany danego czynnika, natomiast na osi OY wartość NPV. Ad. 1 5

6 Na powyższym wykresie da się zauważyć, iż zmiana wielkości przychodów wywiera znaczący wpływ na wielkość NPV. Ad. 2 6

7 Na powyższym wykresie da się zauważyć, iż zmiana wielkości kosztów wydatkowych wywiera znaczący wpływ na wielkość NPV, ale nie tak duży jak zmiana wielkości przychodów. Ad. 3 7

8 Powyższy wykres ukazuje, iż zmiana wartości CAPEX nie wpływa w znaczący sposób na wielkość NPV. Co interesujące, liniowa zmiana CAPEX-u powoduje wyraźnie nieliniową zmianę NPV. Jakkolwiek zmniejszenie nakładów inwestycyjnych powoduje minimalny wzrost NPV, to zwiększenie nakładów powoduje zauważalny spadek NPV. Musimy jednak mieć na uwadze, że symulacja dotyczy 10 lat oraz zadowalających przychodów przez cały ten okres. W przypadku symulacji na przykład 3-letniej wielkość CAPEX wpływałaby w znacznie bardziej znaczący sposób na wielkość NPV, a tym samym IRR. Ad. 4 8

9 Podobnie jak wielkość CAPEX stopa podatku dochodowego nie wpływa w znaczący sposób na NPV. Podobnie jak przypadku CR oraz CE obserwujemy tu zależność zbliżoną to liniowej. 3. WSPÓŁCZYNNIK ZMIENNOŚCI Jedną z typowych miar ryzyka jest współczynnik zmienności. Im wyższa wartość współczynnika, tym większe ryzyko. Wyznacza się go dzieląc ryzyko (mierzone odchyleniem standardowym) przez wartość oczekiwaną. W tym wypadku: V=s NPV / E(NPV) S NPV (na podstawie 3 scenariuszy) policzę korzystając z wzoru: S 2 NPV = ,89 zł S NPV = zł E(NPV) = zł Zatem: V = 0,43 = 43% Wniosek: W oparciu o współczynnik zmienności stwierdzam średniowysokie ryzyko, aczkolwiek wyraźnie zauważalne. 9

10 4. STOPA DYSKONTOWA UWZGLĘDNIAJĄCA RYZYKO Jest to - podobnie jak współczynnik zmienności - metoda uwzględniająca ryzyko w sposób bezpośredni. Zakłada ona, iż nie można korygować wolnych przepływów pieniężnych, można natomiast skorygować stopę dyskontową w taki sposób, by uwzględniała ryzyko. Wtedy należy przyrównać wartość NPV (z użyciem tejże stopy) do zera. RADR (stopa dyskontowa uwzględniająca ryzyko) krf (stopa wolna od ryzyka) = 4% (zgodnie z założeniami z grupowej części projektu) km (stopa zwrotu z rynku) = 11% ( - -) Bl (beta lewarowana) = 0,9866 ( - -) Zgodnie z powyższymi wzorami: RADR = 10,91% NPV = zł NPV > 0 Wartość NPV dużo wyższa od zera, inwestycja niewątpliwie warta realiacji! 10

11 CZĘŚĆ D 1. ZAPAS BEZPIECZEŃSTWA Zapas bezpieczeństwa to pewna ilość zapasów utrzymywana dodatkowo jako rezerwa. Jest wiele mniej lub bardziej skomplikowanych wzorów na obliczenie tego parametru. Starając się ustalić jego optymalną wielkość wyszedłem z prostego założenia, że zważyszy na fakt, iż w przypadku naszego przedsiębiorstwa czas realizacji zamównia (zapasów) to 1 dzień, to zapas bezpieczeństwa powinien ilościowo odpowiadać zapasom zużywanym w ciągu jednego dnia. Dzięki temu jeśli z jakiegoś powodu nasz dostawca nie będzie w stanie dostarczyć nam zapasów danego dnia, będziemy mogli kontynuować działalność na pełych obrotach i odebrać dostawę dnia następnego. Tak naprawdę ustalając wielkość zapasu bezpieczeństwa należy wziąć pod uwagę również politykę jaką przyjęliśmy odnośnie punktu składania zamówienia. Bo o ile w przypadku metody procentowej (średnie dzienne zużycie x średni czas oczekiwania na dostawę + 25%) mamy wliczony nieduży zapas bezpeczeństwa, to w przypadku metody ultrakonserwatywnej (punkt składania zamówienia sygnalizuje zapas odpowiadający maksymalnemu dziennemu zużyciu x maksymalny czas oczekiwania na dostawę) ów wliczony zapas bezpieczeństwa może być już całkiem spory. Biorąc pod uwagę wszystkie czynniki ustaliłem wielkość zapasu bezpieczeństwa na poziomie 1000 jednostek.* * - Ze względu na złożoność asortymentu (i rodzaju zapasów), w naszym przypadku 1 sztuka (szt.) = 1 jednostka (j), gdzie 1j to cenowo i kosztowo uśredniona ilość produktów potrzebnych do wyprodukowania 1 sztuki wyrobu sprzedawanego na sztuki (np. pączki, bułki słodkie, napoleonki) lub 100 gramów ciasta/tortu. 2. DOSTAWCY W kwestii wyboru dostawców sprecyzowane kryteria można zastosować wyłącznie odnośnie dostawców mniejszych zapasów. Jeśli chodzi o mąkę, jajka czy cukier rynek producentów jest w naszym obszarze bardzo ograniczony. Mamy 2 kontrahentów co do mąki, jednego co do cukru i jednego co do jajek. Jesteśmy dużym odbiorcą i ceny/warunki negocjujemy indywidualnie. Nie opłacałoby się nam sprowadzać powyższych czynników produkcji z regionów odległych. Natomiast zapasy nabywane w mniejszych ilościach (np. owoce) kupujemy w oparciu o 2 kryteria cena nabycia oraz subiektywna ocena jakości. 3. KLIENCI Nie jesteśmy korporacją. Liczba naszych klientów niedetalicznych jest ograniczona i jesteśmy w stanie każdego traktować indywidualnie. Standardowo oferujemy 7 dniowy okres kredytowania wszystkim dużym klientom. Na podstawie subiektywnego odczucia na temat jakości współpracy z danym klientem jesteśmy w stanie zmienić ów okres, obecność rabatu za szybką płatność, jego wysokość i wszelkie inne zasady współpracy. Oczywiście w drodze negocjacji (generalnie zapoczątkowanych przez klienta). 11

12 4. UTRZYMYWANIE SPEKULACYJNYCH ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Utrzymywanie gotówki w celach spekulacyjnych może przynosić korzyści. Chodzi tu przede wszystkim o nagłą możliwość wykupu krótkoterminowych papierów wartościowych. Aby jednak nie tracić płynności zaleca się inwestowanie w aktywa jak najbardziej płynne, np. weksle, czeki. Alternatywą są też lokaty krótkoterminowe. Kolejnym aspektem jeśli chodzi o spekulacyjne utrzymywanie gotówki jest oczekiwanie na nagły spadek cen zapasów, za które musimy zapłacić gotówką. Należy jednak pamiętać, że gotówka sama w sobie, gdy nie pracuje jest powodem kosztów utraconych korzyści. 5. KOSZT BRAKU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Trudno jest precyzyjnie oszacować koszt braku środków pieniężnych. Niewątpliwie kosztem tym będzie oprocentowanie pożyczki gotówkowej zaciągniętej w celu uzupełnienia braku środków pieniężnych. Można powiedzieć, że jest to bezpośredni koszt braku środków pieniężnych. Z drugiej strony, należy wziąć pod uwagę niebezpośredni koszt, jakim są utracone korzyści z tytułu nieposiadania gotówki. Ogólnie rzecz biorąc, koszt braku środków pieniężnych można oszacować jako wypadkową tych dwóch kosztów. W naszym przedsiębiorstwie optymalny poziom gotówki to (w świetle modelu Baumola oraz Millera-Orra) niecałe zł. Jakkolwiek niemal wszystkie transakcje z dostawcami oraz odbiorcami hurtowymi odbywają się bezgotówkowo, w skali całego przedsiębiorstwa nie jest to duża ilość gotówki. Moim zdaniem ostrożnościowy minimalny poziom gotówki nie jest dużo niższy niż optymalny poziom i jest to około zł. Koniec części indywidualnej. 12