Elektryczna aktywność mózgu. Interfejsy mózg komputer/ biofeedback

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Elektryczna aktywność mózgu. Interfejsy mózg komputer/ biofeedback"

Transkrypt

1 Elektryczna aktywność mózgu Interfejsy mózg komputer/ biofeedback

2 BCI Brain Computer Interface zasada działania Użytkownik EEG, ERP, EOG, EMG, ECoG, fmri, PET, aktywność poj. neuronów Inwazyjne i nieinwazyjne techniki umieszczania sensorów Sprzężenie zwrotne System pomiarowy Przetwarzanie wstępne Ekstrakcja cech Klasyfikacja Wyjście sterujące

3 Interfejsy wykorzystujące SSVP (potencjały wzrokowe stanu ustalonego) SSVEP rejestracja i analiza sygnału EEG podczas prezentacji bodźców świetlnych o określonej częstotliwości Modulowanie jasności lub barwy wyświetlanych obiektów sygnałem okresowym o stałej częstotliwości indukuje powstawanie w korze wzrokowej sygnałów SSVEP (ang. Steady-State Visual Evoked Potentials), które można traktować jako odpowiedź kory wzrokowej w stanie ustalonym na sygnał okresowy (stąd ich nazwa). Odpowiedź ta jest również sygnałem okresowym, o częstotliwości podstawowej takiej samej jak częstotliwość sygnału stymulującego, mogącym zawierać również wyższe harmoniczne.

4 Potencjał P300 zastosowanie w BCI Potencjał wywołany zdarzeniem (Event-related potentials ERP) aktywność elektryczna mózgu wywołana bodźcem lub zdarzeniem - potencjały wzrokowe, słuchowe, czuciowe i ruchowe. Wczesne potencjały wywołane zwykle nie zależą bezpośrednio od rodzaju bodźca, lub w dużo mniejszym stopniu od czynników psychologicznych. Składowe wewnętrzne zaczynającą się > 100ms. Składowe P100 i N100 są zależne od uwagi, składowa P300 od kontekstu, N400 od oczekiwania semantycznego. brain.fuw.edu.pl

5 Potencjał P300 zastosowanie w BCI P3a jest całkowicie niezależny od modalności bodźca. Powstaje po rozpoznaniu bodźca wyróżnionego. Uważa się, że odzwierciedla on reakcję badanego na nowość. Załamek P3b, inaczej P3 lub P300 powstaje wtedy, gdy wśród serii standardowych bodźców rozpoznany zostanie bodziec wyróżniony. Załamek ten występuje także po bodźcu ważnym (task-relevant) wymagającym podjęcia decyzji, po bodźcu nietypowym, lub wobec braku oczekiwanego bodźca. Detekcja sygnałów ERP (event related potentials) polega na wyznaczeniu współczynnika korelacji wzajemnej mierzonego sygnału EEG i przygotowanego wcześniej wzorca ERP. Wyznaczony współczynnik jest porównywany z wartością progową, ustaloną w procesie tworzenia wzorca podczas treningu (jest on różny u różnych osób). Umożliwia to określenie obiektu, na którym skupiał uwagę użytkownik i który spowodował pojawienie się sygnału ERP, co z kolei umożliwia wybranie odpowiedniego polecenia.

6 Potencjały mózgowe związane z wyobrażeniem ruchu zastosowanie w BCI Potencjał gotowości odzwierciedla zamiar wykonania ruchu - widoczny na ok. 400 ms przed ruchem. Kornhuber i Deecke (1965) odkryli już w latach 60., że dowolny ruch kończyną poprzedza powolnie narastająca ujemna fala, która została nazwana potencjałem gotowości (BP) (niem. Bereitschaftspotential, BP,, pre-motor potential lub readiness potential RP). Pojawia się ona symetrycznie po obu stronach głowy nad dużym obszarem mózgu, niezależnie od strony, po której znajduje się ręka wykonująca ruch, przy czym maksimum tej fali przypada na odprowadzenia C3, C4. Libet et al., Brain, 1983 świadomość, że chce się ruszyć palcem początek BP

7 pola czuciowe KORA MÓZGOWA pierwszorzędowa kora czuciowa - czucie somestetyczne (skórne) (pola 3, 1, 2) zakręt zaśrodkowy płata ciemieniowego pierwszorzędowa kora wzrokowa (pole 17) bruzda ostrogowa płata potylicznego oraz drugo- i trzeciorzędowa kora wzrokowa (pola 18 i 19) pierwszorzędowa kora słuchowa (pole 41 i 42) zakręt skroniowy górny pola ruchowe pierwszorzędowa kora ruchowa (pole 4) zakręt przedśrodkowy płata czołowego; odpowiada za ruchy dowolne, zawiaduje ruchem poszczególnych mięśni kora przedruchowa (dodatkowa kora ruchowa) (pole 6) związana z układem pozapiramidowym, odpowiada za ruchy mimowolne, zawiaduje ruchem grup mięśni; przygotowuje korę ruchową do wykonania złożonych ruchów, odgrywa rolę w planowaniu sekwencji ruchów

8 Zlateralizowany Potencjał Gotowości (lateralized readiness potential, LPR), Początkowa symetria aktywności z czasem zostaje zachwiana, zmierzając do większej amplitudy fali po stronie kontralateralnej do ręki wykonującej ruch. Zaobserwowana asymetria przebiegu RP nasunęła myśl o wprowadzeniu zlateralizowanego potencjału gotowości (LPR), czyli określenia różnicy potencjałów między kontra- i ipsilateralną stroną głowy. LRP stanowi indeks czasowy ostatniego etapu korowego przygotowania reakcji ruchowej. Uzyskiwanie zlateralizowanego potencjału gotowości. Badany siedzi przed monitorem, na którym wyświetlane są bodźce wymagające reakcji lewą lub prawą ręką. Zapisy EEG z poszczególnych reakcji są uśredniane osobno dla próbek, w których badany miał odpowiadać prawą ręką i lewą ręką. Następnie odejmuje się od zapisu uzyskanego dla elektrody, umieszczonej nad korą ruchową po stronie kontralateralej do ręki mającej wykonać odpowiedź, zapis dla elektrody po stronie ipsilateralnej.

9 Desynchronizacja i synchronizacja EEG związana z bodźcem (ERD/ERS) Jest to spadek (desynchronizacja, ERD) lub wzrost (synchronizacja, ERS) mocy w określonym paśmie częstości, występujący w okolicy czasowej zdarzenia, mierzony jako % zmiana w stosunku do odcinka sygnału czynności mózgu nie związanej z bodźcem. Tradycyjnie ujemne wartości nazywane są ERD, a dodatnie ERS. Analiza sygnału z C3 na korze czuciowo-ruchowej ręki) podczas krótkotrwałego podnoszenia prawego palca. Widoczna długotrwała desynchronizacja rytmu mu (10-12 Hz) oraz synchronizacja rytmu beta (14-18 Hz) po ruchu. Dodatkowo, występuje synchronizacja w paśmie gamma (36-40 Hz) na krótko przed ruchem. ERD w paśmie alfa Spadek mocy w paśmie alfa w danej okolicy kory mózgowej oznacza aktywację znajdujących się tam neuronów i ich wyjście ze stanu spoczynkowego. Spadek mocy w paśmie alfa często poprzedza zaangażowanie danego fragmentu kory w zamierzone działanie (np. ERD alfa w korze ruchowej ręki, zaczyna się już na 1-2 s przed wykonaniem zamierzonego ruchu tą ręką. Rytm mu (μ): Rytm o częstości w paśmie alfa rejestrowany w okolicach kory motorycznej

10 Desynchronizacja i synchronizacja EEG związana z bodźcem (ERD/ERS) Jest to spadek (desynchronizacja, ERD) lub wzrost (synchronizacja, ERS) mocy w określonym paśmie częstości, występujący w okolicy czasowej zdarzenia, mierzony jako procentowa zmiana w stosunku do odcinka sygnału odzwierciedlającego czynność mózgu nie związaną z bodźcem. Tradycyjnie ujemne wartości nazywane są ERD, a dodatnie ERS. Analiza sygnału z elektrody C3 na korze czuciowo-ruchowej ręki) podczas krótkotrwałego podnoszenia prawego palca. Widoczna długotrwała desynchronizacja rytmu mu (10-12 Hz) oraz synchronizacja rytmu beta (14-18 Hz) po ruchu. Dodatkowo, występuje synchronizacja w paśmie gamma (36-40 Hz) na krótko przed rozpoczęciem ruchu. Odrzut ERS w paśmie beta Efekt ten polega na przejściowym wzroście mocy powyżej poziomu z okresu referencyjnego, następujący po zakończeniu działania, któremu towarzyszył ERD w paśmie beta.

11 Desynchronizacja i synchronizacja EEG związana z bodźcem (ERD/ERS) Analiza sygnału z elektrody C3 na korze czuciowo-ruchowej ręki) podczas krótkotrwałego podnoszenia prawego palca. Widoczna długotrwała desynchronizacja rytmu mu (10-12 Hz) oraz synchronizacja rytmu beta (14-18 Hz) po ruchu. Dodatkowo, występuje synchronizacja w paśmie gamma (36-40 Hz) na krótko przed rozpoczęciem ruchu. ERS w paśmie gamma Efekt ten polegający na zwiększeniu mocy w paśmie gamma powyżej poziomu z okresu referencyjnego. Efekt ten obserwowany jest w niektórych eksperymentach EEG i w wielu eksperymentach z wykorzystaniem ECoG (elektrod umieszczonych bezpośrednio na korze) w trakcie gdy w danym fragmencie kory zachodzi przetwarzanie informacji. W EEG, gamma ERS zazwyczaj występuje w niskim paśmie około 40 Hz, natomiast w ECoG widoczne jest szerokopasmowe ERS gamma nawet w paśmie Hz.

12 Wyobrażenie ruchu - (ERD/ERS) Potencjały mózgowe związane z wyobrażeniem ruchu zastosowanie w BCI Z okolic ruchowych kory mózgowe można zarejestrować elektryczny ślad intencji ruchu: zmianę w sygnale EEG w danym paśmie częstotliwości przepowiadający ruch danej kończyny.

13 Wyobrażenie ruchu: - Ja ruszam ręką - On rusza ręką - W obu przypadkach u osoby wyobrażającej sobie ruch aktywowane są te same struktury mózgowe: pola motoryczne (kora przedmotoryczna, motoryczna drugorzędowa, ciemieniowa), jądra podstawy mózgu, móżdżek - Hamowanie tak wyobrażonego ruchu następuje na poziomie pnia mózgu, móżdżku lub rdzenia kręgowego - Możliwe też, że aktywacja ośrodków korowych jest podprogowa, czyli niewystarczająca dla pobudzenia motoneuronów - Oba te mechanizmy mogą współistnieć

14 Multielektrodowe wszczepy korowe New York Times, 2008

15 J. Gomez-Gil et al., Sensors, 2011 BCI oparte o EMG sterowanie pojazdami

16 Biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne Biofeedback to trening kontroli samoregulującego się systemu za pomocą biofizjologicznego sprzężenia zwrotnego. System akwizycji mierzy wybrany parametr fizjologiczny i na bieżąco prezentuje jego zmiany. W ciągu kilku sesji treningowych pacjent uczy się świadomie wpływać na określony parametr fizjologiczny (impedancja skóry, temperatura ciała lub częstotliwość fal mózgowych). Brak skutków ubocznych przy treningu pod okiem specjalisty oraz fakt poczucia odpowiedzialności pacjenta za wynik własnego leczenia. Chory wie, ze droga do wyzdrowienia w dużej mierze zależy od włożonego przezeń wysiłku.

17 Biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne Kiedy parametrem jest EEG, wtedy mamy do czynienia z neurofeedbackiem. Założenie: Dany typ fal jest silnie skorelowany z konkretnym stanem umysłu. Człowiek może, do pewnego stopnia, wyćwiczyć świadoma kontrole nad generacja określonych częstotliwości, a wiec wprowadzić mózg w określony tryb pracy, taki jak intensywne logiczne myslenie lub abstrakcyjne fantazjowanie w stanie głębokiego relaksu.

18 Biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne Biofeedback EMG elektromiograf (miofeedback) Mogą to być ćwiczenia ukierunkowane na wzmacnianie (torowanie) aktywności bioelektrycznej ćwiczonego mięśnia, ale również ćwiczenia hamujące aktywność mięśni antagonistycznych. Stosuje się różnej wielkości elektrody w zależności od wielkości mięśnia, które umocowuje się z pastą elektrolityczną dla poprawy przewodnictwa. Ćwiczenia trwają początkowo 10 do 15 minut, stopniowo wydłużając je do minut. Dla osiągnięcia jak najszybszych efektów treningi mogą być wykonywane codziennie. Miofeedback znalazł zastosowanie jako forma walki z napięciem mięśni szyi powodującym bole głowy

19 Biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne Biofeedback GSR (Galvanic Skin Response) lub BSR (Basal Skin Response), czyli reakcja skórno - galwaniczna odpowiedzialny jest za mierzenie elektrycznego przewodnictwa skóry, która wykazuje tendencję zmienną, w zależności od stanu układu wegetatywnego GSR jest najbardziej czułym pomiarem ze wszystkich rodzajów biofeedbacku. W medycynie wykorzystywany jest do monitorowania przebiegu psychoterapii i hipnoterapii, do leczenia nadciśnienia, dychawicy oskrzelowej i nadmiernego pocenia się. Dla osób zdrowych polecany jest ze względu na naukę panowania nad swoimi emocjami oraz w celu poprawy koncentracji.

20 Biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne Biofeedback oddechowy Biofeedback temperaturowy Na opuszkę palca zakłada się termistor czujnik temperatury. Obrazuje on temperaturę skóry, którą, poprzez treningi, pacjent uczy się podwyższać, przekraczając temperaturę fizjologiczną. Podwyższony stan współczulny oznacza przygotowanie człowieka do walki lub ucieczki. Uaktywnia się w stanach stresowych. Powoduje m. in. zwężenie naczyń krwionośnych obwodowych, w celu zapobiegnięcia utraty ciepła.

21 Biofeedback HEG (HemoEncephaloGraphy) nie obrazuje fal mózgowych. Mierzy on za pomocą termometru na podczerwień temperaturę głowy lub bada przepływ krwi przez obszary mózgu za pomocą podczerwieni (tzw. podczerwień nir). Daje to bardzo dobry obraz aktywności mózgu, łącznie z obrazem utlenowania krwi mózgowej. Pacjent sterując obiegiem krwi w danej okolicy kory mózgowej, może uzyskać efekt jej stymulacji.

22 Biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne W neurofeedbacku dąży się do stymulacji fal alfa, SMR (13HZ-15Hz - rytm sensomotoryczny) i beta 1 (15Hz-19Hz) oraz wyhamowania beta 2 (20Hz-32Hz) oraz fal wolnych delta i theta. ADHD i ADD, w których wyhamowuje się fale alfa (i theta), stymulacja fal beta. Kontrowersje zbyt mało danych doświadczalnych - opcja. Częstotliwość sesji neurofeedback, to minimum raz w tygodniu, a najlepiej 3 4 razy. Czas jednej sesji waha się w granicach 5 do 45 minut. Liczba i czas sesji uzależnione są od problemu, a jej efekt od zaangażowania pacjenta. Według statystyk najszybciej reguluje się zaburzenia snu po 5 do 7 sesji, kolejno - poprawa funkcji poznawczych u osób zdrowych po sesjach, ADD i ADHD po 40 60, lekkie dysfunkcje mózgu po 40 80, a poważne uszkodzenia po sesjach.

23 ADHD i neurofeedback ADHD i ADD, w których wyhamowuje się fale alfa (i theta), stymulacja fal beta. Kontrowersje zbyt mało danych doświadczalnych. M. M. Lansbergen i wsp., J Neural Transm. 118(2):

24 SITA i biofeedback System SITA: Okulary z wbudowanymi diodami świecącymi, głośniczkiem (wyjściem na słuchawki) i czujnikiem oddechu. Podczas sesji Biofeedback oddech synchronizuje pojawianie się i znikanie światła w okularach, a także cichy dźwięk brzęczyka, co z kolei stanowi bodziec zewnętrzny audiowizualny dla naszego mózgu starającego się ustabilizować oddech. Zależnie od wprawy tego typu sprzężenie prowadzi szybciej lub wolniej do stanu odprężenia sprzyjającemu zapamiętywaniu i nauce. System SITA wykorzystuje tę zależność psychologiczną i w momencie relaksu, wraz z synchronicznym dźwiękiem brzęczyka, podawane są na słuchawki nagrania audio lekcji językowych. Dokonując pomiarów EEG u osoby korzystającej z urządzenia zauważono wyraźny wzrost aktywności fal alfa obliczonej na podstawie widma FFT.

Analiza danych medycznych

Analiza danych medycznych Analiza danych medycznych Wykład 2 Rejestracja sygnału EEG Plan wykładu 1. Zasady aplikacji elektrod 2. Wzmacniacz EEG 3. Cechy sygnału EEG 4. Podstawowe rytmy mózgowe 5. Przetworzenie zarejestrowanych

Bardziej szczegółowo

Biofeedback biologiczne sprzężenie zwrotne

Biofeedback biologiczne sprzężenie zwrotne Biofeedback biologiczne sprzężenie zwrotne Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej* )* Wykład w części przygotowany na podstawie materiałów studentów przedmiotu Aparatura Medyczna: Jacka Galanciaka

Bardziej szczegółowo

Opracowała: K. Komisarz

Opracowała: K. Komisarz Opracowała: K. Komisarz EEG ElektroEncefaloGraf - aparat do pomiaru fal mózgowych i oceny pracy mózgu. BIOFEEDBACK - z ang. biologiczne sprzężenie zwrotne (dostarczanie człowiekowi informacji zwrotnej

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych

Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Zastosowanie terapii Neurofeedback w leczeniu zaburzeń psychicznych Kasper Czech Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytet Śląski Definicja metody Biofeedback Metoda umożliwiająca zmianę wybranych

Bardziej szczegółowo

Multimedialne Systemy Medyczne

Multimedialne Systemy Medyczne Multimedialne Systemy Medyczne Brain-Computer Interfaces (BCI) mgr inż. Katarzyna Kaszuba Interfejsy BCI Interfejsy BCI Interfejsy mózgkomputer. Zwykle wykorzystują sygnał elektroencefalografu (EEG) do

Bardziej szczegółowo

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE DIAGNOZA TRUDNOŚCI NOWATORSKIE NARZĘDZIA - neuromodulacja (EEG Biofeedback), - neuroobrazowanie (EEG/QEEG), - rehabilitacja funkcji poznawczych (FORBRAIN), - diagnostyka i

Bardziej szczegółowo

EEG Biofeedback. Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu

EEG Biofeedback. Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu EEG Biofeedback Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu EEG Biofeedback to skuteczna metoda terapeutyczna zwiększająca skuteczność funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna.

Platy kory mózgowej. Szczelina podłużna. Kora mózgowa Platy kory mózgowej Szczelina podłużna http://www.daviddarling.info/encyclopedia/b/brain.html powierzchnia boczna: 1- część oczodołowa, 2- część trójkątna, 3- część wieczkowa zakrętu czołowego

Bardziej szczegółowo

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 Sen i czuwanie rozdział 9 Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 SEN I CZUWANIE SEN I RYTMY OKOŁODOBOWE FAZY SNU CHARAKTERYSTYKA INDUKOWANIE SNU MECHANIZM I STRUKTURY MÓZGOWE RYTMY OKOŁODOBOWE

Bardziej szczegółowo

Neurofeedback: jego rosnąca popularność i zastosowania

Neurofeedback: jego rosnąca popularność i zastosowania Neurofeedback: jego rosnąca popularność i zastosowania Michał Czerwiński Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego Zakład Fizyki Biomedycznej Koło Fizyki Biomedycznej Sygnał EEG Sygnał EEG, w dziedzinie

Bardziej szczegółowo

Biofeedback : -metoda, która umożliwia badanemu obserwować własne reakcje fizjologiczne. Dzięki mechanizmowi biologicznego sprzężenia zwrotnego

Biofeedback : -metoda, która umożliwia badanemu obserwować własne reakcje fizjologiczne. Dzięki mechanizmowi biologicznego sprzężenia zwrotnego Szklarska Poręba 2010 Biofeedback : -metoda, która umożliwia badanemu obserwować własne reakcje fizjologiczne. Dzięki mechanizmowi biologicznego sprzężenia zwrotnego (bio-feedback) uczy jak zmieniać niekorzystne

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE SYGNAŁU EEG W INTERFEJSACH BCI ŁĄCZĄCYCH CZŁOWIEKA Z KOMPUTEREM

ZASTOSOWANIE SYGNAŁU EEG W INTERFEJSACH BCI ŁĄCZĄCYCH CZŁOWIEKA Z KOMPUTEREM Piotr Wołowik Politechnika Poznańska Instytut Elektroniki i Telekomunikacji ul. Piotrowo 3A, 60-965 Poznań e-mail: piotrw@et.put.poznan.pl 2004 Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne Poznań 9-10 grudnia

Bardziej szczegółowo

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to:

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Uwaga Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to: Orientowanie się organizmu ku bodźcom sensorycznym (szczególnie wzrokowym) Badanie elementów przestrzeni (zewnętrznej i wewnętrznej) Utrzymywanie organizmu

Bardziej szczegółowo

Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w

Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w Neurokognitywistyka. Mózg jako obiekt zainteresowania w psychologii poznawczej Małgorzata Gut Katedra Psychologii Poznawczej WyŜsza Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie http://cogn.vizja.pl Wykład

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol

WYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ. Psychologia poznawcza. dr Mateusz Hohol WYKŁAD 8: ŚWIADOMOŚĆ Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol CO TO JEST ŚWIADOMOŚĆ? Medyczna koncepcja świadomości: pacjent przytomny to pacjent świadomy pacjent w stanie wegetatywnym to pacjent nieświadomy

Bardziej szczegółowo

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość

Bardziej szczegółowo

Po pierwsze diagnoza- Mini QEEG

Po pierwsze diagnoza- Mini QEEG NEWSLETTER BIOMED NEWS Nr. 09/2015 Po pierwsze diagnoza- Mini QEEG Chcąc zrozumieć zasadę działania mózgu, można powiedzieć nieco upraszczając, że to niezbędny do życia procesor, który jest w stanie równolegle

Bardziej szczegółowo

SEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA

SEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA SEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA Sen i Czuwanie U ludzi dorosłych występują cyklicznie w ciągu doby dwa podstawowe stany fizjologiczne : SEN i CZUWANIE SEN I CZUWANIE Około 2/3 doby przypada na czuwanie.

Bardziej szczegółowo

Texas Instruments Analog Design Contest Biofeedback Device

Texas Instruments Analog Design Contest Biofeedback Device prof. Antoni Grzanka inż. Janusz Frączek mgr inż. Michał Adamski 8.01.2012, Warszawa Texas Instruments Analog Design Contest Biofeedback Device Wstęp Po raz drugi w historii, światowy potentat w branży

Bardziej szczegółowo

Analiza sygnałów biologicznych

Analiza sygnałów biologicznych Analiza sygnałów biologicznych Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej Instytut Elektroniki PŁ Co to jest sygnał? Funkcja czasu x(t) przenosząca informację o stanie lub działaniu układu (systemu),

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz Kresomózgowie 2 Krzysztof Gociewicz krzysztof.gociewicz@doctoral.uj.edu.pl Czas na Ciebie! :-) Kora mózgowa funkcje percepcja kontrola ruchowa uwaga pamięć emocje myślenie główne struktury płaty:

Bardziej szczegółowo

Neuronalne korelaty przeżyć estetycznych (Rekonstrukcja eksperymentu)

Neuronalne korelaty przeżyć estetycznych (Rekonstrukcja eksperymentu) Neuronalne korelaty przeżyć estetycznych (Rekonstrukcja eksperymentu) NEUROESTETYKA PIOTR PRZYBYSZ Wykład monograficzny. UAM Poznań 2010 Rozumienie piękna na gruncie psychologii sztuki i w neuroestetyce

Bardziej szczegółowo

Warszawski Uniwersytet Medyczny II Wydział Lekarski Oddział Fizjoterapii

Warszawski Uniwersytet Medyczny II Wydział Lekarski Oddział Fizjoterapii Warszawski Uniwersytet Medyczny II Wydział Lekarski Oddział Fizjoterapii Zastosowanie neuromobilizacji rdzenia kręgowego i korzeni rdzeniowych w leczeniu niedowładów spastycznych u pacjentów po udarach

Bardziej szczegółowo

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego Piotr Walerjan Elektrofizjologia w padaczce Dlaczego stosujemy metody elektrofizjologiczne w diagnostyce padaczki? Ognisko padaczkowe Lokalizacja

Bardziej szczegółowo

Komputery sterowane myślami

Komputery sterowane myślami Komputery sterowane myślami Andrzej Materka Marcin Byczuk materka@p.lodz.pl www.materka.p.lodz.pl Plan wykładu Komputery i ich sterowanie Elektryczne sygnały mózgowe Sterowanie komputerem za pomocą myśli

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY NA DOSTAWĘ SPRZĘTU MEDYCZNEGO

ZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY NA DOSTAWĘ SPRZĘTU MEDYCZNEGO ZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY NA DOSTAWĘ SPRZĘTU MEDYCZNEGO Gdańsk, dnia 02.04.2015r. Zamawiający: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki, ul. Łąkowa 1-2, 80-743 Gdańsk tel.: (58) 300-92-12, tel.

Bardziej szczegółowo

(L, S) I. Zagadnienia. 1. Potencjały czynnościowe komórek serca. 2. Pomiar EKG i jego interpretacja. 3. Fonokardiografia.

(L, S) I. Zagadnienia. 1. Potencjały czynnościowe komórek serca. 2. Pomiar EKG i jego interpretacja. 3. Fonokardiografia. (L, S) I. Zagadnienia 1. Potencjały czynnościowe komórek serca. 2. Pomiar EKG i jego interpretacja. 3. Fonokardiografia. II. Zadania 1. Badanie spoczynkowego EKG. 2. Komputerowa rejestracja krzywej EKG

Bardziej szczegółowo

METODA TOMATISA. Stymulacja audio psycho. Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa

METODA TOMATISA. Stymulacja audio psycho. Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa METODA TOMATISA Stymulacja audio psycho lingwistyczna Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa mgr Jolanta Kowalczyk Łokaj mgr Anna Kocięcka Zbylut mgr Małgorzata Lewandowska Prawa Tomatisa Głos człowieka

Bardziej szczegółowo

Trening: Modyfikacja potencjału elektrycznego rejestrowanego na powierzchni skóry, a pochodzącego od aktywności neuronów kory mózgowej (protokół)

Trening: Modyfikacja potencjału elektrycznego rejestrowanego na powierzchni skóry, a pochodzącego od aktywności neuronów kory mózgowej (protokół) Neurofeedback-EEG Metoda terapeutyczna polegająca na podawaniu pacjentowi sygnałów zwrotnych o zmianach stanu aktywności elektrycznej mózgu, dzięki czemu może on nauczyć się świadomie modyfikować funkcje,

Bardziej szczegółowo

GABINET TERAPII METODĄ EEG BIOFEEDBACK

GABINET TERAPII METODĄ EEG BIOFEEDBACK GABINET TERAPII METODĄ EEG BIOFEEDBACK Gabinet terapii metodą EEG Biofeeddback funkcjonuje w naszej szkole od 2006 r. dzięki sprzętowi ufundowanemu z Europejskiego Funduszu społecznego. Przez pięć lat

Bardziej szczegółowo

KONCENTRACJA. TRENING UWAGI.

KONCENTRACJA. TRENING UWAGI. KONCENTRACJA. TRENING UWAGI. Trening uwagi i ćwiczenie koncentracji polega na wielokrotnym powtarzaniu czynności poprawiających umiejętność skupienia i podtrzymywania uwagi na określonym przedmiocie, zjawisku,

Bardziej szczegółowo

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT

Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego. Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT Elektrofizjologiczne podstawy lokalizacji ogniska padaczkowego Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT Elektrofizjologia w padaczce Dlaczego stosujemy metody elektrofizjologiczne w diagnostyce padaczki? Ognisko

Bardziej szczegółowo

Zdarzenia przebudzenia: liczba przebudzeń, indeks przebudzeń ([liczba przebudzeń x 60]/ TST)

Zdarzenia przebudzenia: liczba przebudzeń, indeks przebudzeń ([liczba przebudzeń x 60]/ TST) Streszczenie wytycznych AASM 2007 1. Zawartość raportu z badania polisomnograficznego Amerykańska Akademia Medycyny Snu zaleca umieszczanie następujących danych w raporcie snu: Parametry sygnałów wejściowych:

Bardziej szczegółowo

Elektropotancjały mięśni i nerwów Elektroniczna aparatura medyczna 1 Wykład - 5

Elektropotancjały mięśni i nerwów Elektroniczna aparatura medyczna 1 Wykład - 5 Elektropotancjały mięśni i nerwów Elektroniczna aparatura medyczna 1 Wykład - 5 EMG Elektro Mio Grafia ENG Elektro Neuro Grafia ELEKTROMIOGRAFIA rejestracja potencjałów czynnościowych mięśni (wyłącznie

Bardziej szczegółowo

BIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE. Sawicki Tomasz Balicki Dominik

BIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE. Sawicki Tomasz Balicki Dominik BIOSENSORY SENSORY BIOMEDYCZNE Sawicki Tomasz Balicki Dominik Biosensor - jest to czujnik, którego element biologiczny oddziałuje z substancją oznaczaną, a efekt jest przekształcany przez zespolony z nim

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie wybranych epizodów elektroencefalograficznych jako sygnału sterującego w interfejsie człowiek-maszyna

Zastosowanie wybranych epizodów elektroencefalograficznych jako sygnału sterującego w interfejsie człowiek-maszyna AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI, AUTOMATYKI, INFORMATYKI I INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ Zastosowanie wybranych epizodów elektroencefalograficznych jako

Bardziej szczegółowo

Zajęcia z Audiometrii Obiektywnej (AO) obejmują:

Zajęcia z Audiometrii Obiektywnej (AO) obejmują: Celem Pracowni Audiometrii Obiektywnej jest zapoznanie się z techniką wykonywania badań z zakresu audiometrii impedancyjnej, otoemisji akustycznej oraz słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu. Zajęcia

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 Wprowadzenie Udar mózgu jest schorzeniem uszkadzającym mózg. W związku

Bardziej szczegółowo

1. Wstęp. Elektrody. Montaże

1. Wstęp. Elektrody. Montaże 1. Wstęp Elektroencefalogram (EEG) stanowi rejestrację elektrycznej aktywności kory mózgowej. Większość czynności elektrycznej, rejestrowanej przez elektrody umieszczone na skórze głowy, wynika z sumowania

Bardziej szczegółowo

Wzorce aktywności mózgu przy świadomym i nieświadomym przetwarzaniu informacji

Wzorce aktywności mózgu przy świadomym i nieświadomym przetwarzaniu informacji Wzorce aktywności mózgu przy świadomym i nieświadomym przetwarzaniu informacji Aneta Brzezicka Interdyscyplinarne Centrum Stosowanych Badań Poznawczych, SWPS Zdumiewająca hipoteza brzmi: Ty, Twoje radości

Bardziej szczegółowo

SOSW NR 5 PRACA Z DZIECKIEM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

SOSW NR 5 PRACA Z DZIECKIEM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ SOSW NR 5 PRACA Z DZIECKIEM Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ Metoda EEG-biofeedback znalazła również zastosowanie w leczeniu pacjentów z padaczką lekooporną. W treningach EEG-biofeedback uczestniczą także osoby,

Bardziej szczegółowo

Biorytmy, sen i czuwanie

Biorytmy, sen i czuwanie Biorytmy, sen i czuwanie Rytmika zjawisk biologicznych określana jako biorytm przyporządkowuje zmiany stanu organizmu do okresowych zmian otaczającego środowiska. Gdy rytmy biologiczne mają charakter wewnątrzustrojowy

Bardziej szczegółowo

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza

Wstęp do kognitywistyki. Wykład 6: Psychologia poznawcza Wstęp do kognitywistyki Wykład 6: Psychologia poznawcza Sześciokąt nauk kognitywnych I. Psychologia poznawcza Poznanie to zdolność człowieka do odbierania informacji z otoczenia i przetwarzania ich w celu

Bardziej szczegółowo

Metody analizy zapisu EEG. Piotr Walerjan

Metody analizy zapisu EEG. Piotr Walerjan Metody analizy zapisu EEG Piotr Walerjan Metody automatyczne i semiautomatyczne w EEG automatyczna detekcja (i zliczanie) zdarzeń wykrywanie wyładowań, napadów tworzenie hipnogramów analizy widmowe, wykresy

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. metody badania mózgu I. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii

Wykład 3. metody badania mózgu I. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii Wykład 3 metody badania mózgu I dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii ośrodkowy układ nerwowy (OUN) mózgowie rdzeń kręgowy obwodowy układ nerwowy somatyczny układ nerwowy: przewodzi informacje z i do

Bardziej szczegółowo

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US Emocje dr hab. Adriana Schetz IF US adriana.schetz@gmail.com Emocje leżą u podłoża mechanizmów relacji społecznych oraz są kojarzone z aktywnością typu: Neurony lustrzane Empatia Samoświadomość Bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

Badanie widma fali akustycznej

Badanie widma fali akustycznej Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 00/009 sem.. grupa II Termin: 10 III 009 Nr. ćwiczenia: 1 Temat ćwiczenia: Badanie widma fali akustycznej Nr. studenta: 6 Nr. albumu: 15101

Bardziej szczegółowo

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2013/2014 Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Mechaniczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 013/014 Kierunek studiów: Inżynieria Biomedyczna Forma

Bardziej szczegółowo

EKG (Elektrokardiogram zapis czasowych zmian potencjału mięśnia sercowego)

EKG (Elektrokardiogram zapis czasowych zmian potencjału mięśnia sercowego) 6COACH 26 EKG (Elektrokardiogram zapis czasowych zmian potencjału mięśnia sercowego) Program: Coach 6 Projekt: na ZMN060c CMA Coach Projects\PTSN Coach 6\EKG\EKG_zestaw.cma Przykład wyników: EKG_wyniki.cma

Bardziej szczegółowo

Elektromiograf NMA-4-01

Elektromiograf NMA-4-01 Urządzenie przeznaczone do badań neurologicznych i neurofizjologicznych w dziedzinie sportu i medycyny. Elektroneuromiograf z możliwością badania potencjałów wywołanych mózgu 2, 4 lub 5-kanałowe urządzenie

Bardziej szczegółowo

SPRZĘT. 2. Zestaw do przygotowania i prowadzenia badań eksperymentalnych: 2.1 E-Prime 2.0 Professional

SPRZĘT. 2. Zestaw do przygotowania i prowadzenia badań eksperymentalnych: 2.1 E-Prime 2.0 Professional SPRZĘT 1. Zestaw do rejestracji i treningu Biofeedback: Czujniki: - przewodności skóry, - zmienności rytmu serca, - oddychania, - temperatury, - powierzchniowej elektromiografii, - elektroencefalografii

Bardziej szczegółowo

Elektryczna aktywność mózgu. Polisomnografia

Elektryczna aktywność mózgu. Polisomnografia Elektryczna aktywność mózgu Polisomnografia Badanie polisomnograficzne elektroencefalografia(eeg) rejestracja bioelektrycznej aktywności mózgu elektromiografia(emg) rejestracja napięcia mięśniowego elektrookulografia(eog)-

Bardziej szczegółowo

Czym jest ruch? Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (Schopenhauer) Ruch jest życiem, a życie jest ruchem (Senger)

Czym jest ruch? Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (Schopenhauer) Ruch jest życiem, a życie jest ruchem (Senger) Wysiłek fizyczny Czym jest ruch? Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (Schopenhauer) Ruch jest życiem, a życie jest ruchem (Senger) Rodzaje wysiłku fizycznego: ograniczony, uogólniony, krótkotrwały,

Bardziej szczegółowo

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY

BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY UCZENIA SIĘ I PAM IĘCI BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) Objętość ok. 1300 cm 3 Kora mózgowa powierzchnia ok. 1m 2 Obszary podkorowe: Rdzeń przedłużony (oddychanie, połykanie,

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska

Politechnika Warszawska Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.02. Woltomierz RMS oraz Analizator Widma 1. Woltomierz RMS oraz Analizator Widma Ćwiczenie to ma na celu poznanie

Bardziej szczegółowo

PÓŁKULE MÓZGOWE I ICH ROLA W DIAGNOSTYCE

PÓŁKULE MÓZGOWE I ICH ROLA W DIAGNOSTYCE PÓŁKULE MÓZGOWE I ICH ROLA W DIAGNOSTYCE BUDOWA MÓZGU -półkule lewa półkula język, logika, zdolności matematyczne, porządkowanie elementów, przyswajanie wiedzy akademickiej, prawa półkula rytm, rymy, muzyka,

Bardziej szczegółowo

Wymagania dotyczące zestawów urządzeń mobilnych BIOFEEDBACK (aparatura):

Wymagania dotyczące zestawów urządzeń mobilnych BIOFEEDBACK (aparatura): MCLNP-6-11-6/15 Warszawa, dn. 27.03.2015 r. ZAPYTANIE O WARTOŚĆ SZACUNKOWĄ dostawy 5 szt. urządzenia do biofeedback w Warszawie realizuje projekt Mazowieckie Centrum Laboratoryjne Nauk Przyrodniczych UKSW

Bardziej szczegółowo

Monitoring neurofizjologiczny w chorobach rdzenia Dariusz J. Jaskólski

Monitoring neurofizjologiczny w chorobach rdzenia Dariusz J. Jaskólski Monitoring neurofizjologiczny w chorobach rdzenia Dariusz J. Jaskólski Klinika Neurochirurgii i Onkologii Układu Nerwowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi USK nr 1 im. N. Barlickiego Neurofizjologiczny

Bardziej szczegółowo

Rejestracja i analiza sygnału EKG

Rejestracja i analiza sygnału EKG Rejestracja i analiza sygnału EKG Aparat do rejestracji czynności elektrycznej serca skonstruowany przez W. Einthovena. Proszę zauważyć w jakich miejscach na ciele zbierana jest sygnał. Rozchodzenie się

Bardziej szczegółowo

Mózg, klocki i gwiezdne wojny. dr inż. Rafał Jóźwiak

Mózg, klocki i gwiezdne wojny. dr inż. Rafał Jóźwiak Mózg, klocki i gwiezdne wojny dr inż. Rafał Jóźwiak centrum dowodzenia mózg odbiera, przetwarza i generuje bodźce źródło obrazków: http://www.fizjoinformator.pl/mega-mozg-czyli-35-ciekawostek-na-temat-naszego-procesora/

Bardziej szczegółowo

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska

Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy

Bardziej szczegółowo

Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.

Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS. Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej

Bardziej szczegółowo

Zdolności KOMPLEKSOWE ZWINNOŚĆ

Zdolności KOMPLEKSOWE ZWINNOŚĆ Zdolności KOMPLEKSOWE Zwinność i Szybkość ZWINNOŚĆ umożliwia wykonywanie złożonych pod względem koordynacyjnym aktów ruchowych, szybkie przestawianie się z jednych ściśle skoordynowanych ruchów na inne

Bardziej szczegółowo

EEG Biofeedback Biologiczne Sprzężenie Zwrotne. EEG Biofeedback

EEG Biofeedback Biologiczne Sprzężenie Zwrotne. EEG Biofeedback EEG Biofeedback Biologiczne Sprzężenie Zwrotne EEG Biofeedback Obecnie terapię Biofeedback wykorzystuje się niemal na całym świecie. Jest to oficjalna metoda terapeutyczna wpisana do Międzynarodowego Spisu

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja

Plan wykładu. Prozopagnozja. wrażenie sensoryczne a percepcja. wrażenia sensoryczne i percepcja Plan wykładu (1) rozróżnienie wrażeń sensorycznych i percepcji Psychologia procesów poznawczych: percepcja, język, myślenie wrażenie sensoryczne a percepcja W 3 dr Łukasz Michalczyk (2) wprowadzenie do

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia w autokorektorze

Ćwiczenia w autokorektorze Ćwiczenia w autokorektorze W proponowanej metodyce terapii uwzględniliśmy wytyczne i zalecenia opracowane przez SOSORT. 1 - najważniejszym elementem kinezyterapii skolioz są ćwiczenia czynne prowadzące

Bardziej szczegółowo

Przetarg nr 124/2017 Dostawa aparatury medycznej na potrzeby sal nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej Szpitala Powiatowego w Chrzanowie

Przetarg nr 124/2017 Dostawa aparatury medycznej na potrzeby sal nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej Szpitala Powiatowego w Chrzanowie ARKUSZ INFORMACJI TECHNICZNEJ Pakiet nr 1 System polisomnograficzny do nadzoru NWM oraz diagnostyki zaburzeń oddychania w czasie snu 1 szt. I 1. Wymagania ogólne: Fabrycznie nowy stacjonarny system do

Bardziej szczegółowo

TRYLOGIA SONY W OBJĘCIACH NEURO Czyli mózg konsumenta oceniający kreatywną egzekucję strategii.

TRYLOGIA SONY W OBJĘCIACH NEURO Czyli mózg konsumenta oceniający kreatywną egzekucję strategii. TRYLOGIA SONY W OBJĘCIACH NEURO Czyli mózg konsumenta oceniający kreatywną egzekucję strategii. Dorota Reykowska LABoratory & Co Anna Choromańska LABoratory & Co KONSUMENT NIE ZAWSZE POTRAFI Opisywać swoje

Bardziej szczegółowo

Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID

Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Termin mioklonia u pacjenta z JME został po raz pierwszy zaproponowany przez Herpina w 1867 Mioklonie przysenne opisał Friedreich 1881 Nadal.nie ma powszechnie

Bardziej szczegółowo

Analizy Ilościowe EEG QEEG

Analizy Ilościowe EEG QEEG Analizy Ilościowe EEG QEEG Piotr Walerjan PWSIM MEDISOFT 2006 Piotr Walerjan MEDISOFT Jakościowe vs. Ilościowe EEG Analizy EEG na papierze Szacunkowa ocena wartości częstotliwości i napięcia Komputerowy

Bardziej szczegółowo

To co kiedyś było możliwe tylko w filmach science-fiction czyli unoszenie przedmiotów tylko za pomocą myśli, teraz jest już rzeczywistością.

To co kiedyś było możliwe tylko w filmach science-fiction czyli unoszenie przedmiotów tylko za pomocą myśli, teraz jest już rzeczywistością. W ostatnich latach obserwujemy wzrost zainteresowania różnego rodzaju imprezami gdzie przewodnią rolę pełni nauka, a ściślej mówiąc odkrywanie jej tajemnic poprzez eksperymentowanie przeprowadzanie doświadczeń

Bardziej szczegółowo

Kamil Jonak Zakład Bioinżynierii Instytut Technologicznych Systemów Informatycznych Politechnika Lubelska Paweł Krukow Zakład Neuropsychiatrii

Kamil Jonak Zakład Bioinżynierii Instytut Technologicznych Systemów Informatycznych Politechnika Lubelska Paweł Krukow Zakład Neuropsychiatrii Kamil Jonak Zakład Bioinżynierii Instytut Technologicznych Systemów Informatycznych Politechnika Lubelska Paweł Krukow Zakład Neuropsychiatrii Klinicznej Katedra Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Bardziej szczegółowo

układu krążenia Paweł Piwowarczyk

układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia

Bardziej szczegółowo

Biofeedback POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA DOMINIKA RAUDZIS BIOFEEDBACK

Biofeedback POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA DOMINIKA RAUDZIS BIOFEEDBACK POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA DOMINIKA RAUDZIS BIOFEEDBACK Opole, 24.02.2009 1 2 SPIS TREŚCI 1. Wstęp...3 2. Rys historyczny...4 3. Cel pracy...9

Bardziej szczegółowo

Laboratorium tekstroniki

Laboratorium tekstroniki Laboratorium tekstroniki Ćwiczenie nr 2 Pulsometr Instytut Elektroniki, Zakład telekomunikacji Autorzy: mgr inż. Robert Kawecki dr inż. Łukasz Januszkiewicz Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z działaniem

Bardziej szczegółowo

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA TĘCZÓWKA SOCZEWKI KOMORA TYLNA MIĘŚNIE SOCZEWKI

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA TĘCZÓWKA SOCZEWKI KOMORA TYLNA MIĘŚNIE SOCZEWKI BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I SYSTEMY PERCEPCYJNE UKŁAD WZROKOWY MIĘŚNIE SOCZEWKI TĘCZÓWKA ŹRENICA ROGÓWKA KOMORA PRZEDNIA KOMORA TYLNA SOCZEWKA MIĘŚNIE SOCZEWKI NACZYNIÓWKA TWARDÓWKA CIAŁKO SZKLISTE

Bardziej szczegółowo

PL B1. WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCYNY LOTNICZEJ, Warszawa, PL BUP 23/13

PL B1. WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCYNY LOTNICZEJ, Warszawa, PL BUP 23/13 PL 222455 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222455 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399143 (51) Int.Cl. H02M 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Biofeedback w pracy nauczyciela dr Piotr Włodarczyk

Biofeedback w pracy nauczyciela dr Piotr Włodarczyk Biofeedback w pracy nauczyciela dr Piotr Włodarczyk Kiedy Richard Caton w 1875 roku odkrył, jako pierwszy bioelektryczną aktywność mózgu u zwierząt, nie podejrzewał, że obecnych nam czasach dojdzie do

Bardziej szczegółowo

Badanie widma fali akustycznej

Badanie widma fali akustycznej Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 30 III 2009 Nr. ćwiczenia: 122 Temat ćwiczenia: Badanie widma fali akustycznej Nr. studenta:... Nr. albumu: 150875

Bardziej szczegółowo

dr med. Ewa Kazanecka Podstawy Foniatrii Katedra Audiologii i Foniatrii Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie

dr med. Ewa Kazanecka Podstawy Foniatrii Katedra Audiologii i Foniatrii Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie dr med. Ewa Kazanecka Podstawy Foniatrii Katedra Audiologii i Foniatrii Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie Foniatria dziedzina medycyny (wywodząca się z laryngologii) zajmująca się procesem

Bardziej szczegółowo

VIDEOMED ZAKŁAD ELEKTRONICZNY

VIDEOMED ZAKŁAD ELEKTRONICZNY y przeznaczone do diagnostyki różnych rodzajów zaburzeń snu. Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń Snu (ICSD) opisuje różne rodzaje zaburzeń, takich jak zespół obturacyjnego lub centralnego bezdechu sennego,

Bardziej szczegółowo

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania Świadomość Michał Biały Aspekty świadomości: tło i doznania bieżące Tło poczucie odrębności jako osoby,

Bardziej szczegółowo

Podstawowe grafoelementy zapisu EEG i ich główne cechy

Podstawowe grafoelementy zapisu EEG i ich główne cechy Pracownia EEG / EEG spoczynkowe, artefakty Spis treści 1 Podstawowe grafoelementy zapisu EEG i ich główne cechy 1.1 Rytm 1.2 Rytm 1.3 Rytm 1.4 Rytm μ 1.5 Rytm 1.6 Fale 1.7 Wrzeciona snu 1.8 Kompleksy K

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 15/15

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 15/15 PL 226438 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226438 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 406862 (22) Data zgłoszenia: 16.01.2014 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?

Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego

Bardziej szczegółowo

Miejski Szpital Zespolony

Miejski Szpital Zespolony DZZ-382-76/18 OLSZTYN, DN. 27.11.2018 R. WYJAŚNIENIE TREŚCI SIWZ DOT. POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO Na dostawę kardiomonitorów wraz z centralą monitorującą NR DZZ-382-76/18 Miejski Szpital

Bardziej szczegółowo

Trener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ

Trener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ Na optymalne przygotowanie zawodników do wysiłku meczowego składa się wiele czynników. Jednym z nich jest dobrze przeprowadzona rozgrzewka. (Chmura 2001) Definicja

Bardziej szczegółowo

Rejestracja aktywności mózgowej

Rejestracja aktywności mózgowej Rejestracja aktywności mózgowej Dr hab. Izabela Rejer Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Plan wykładu 1. Układ 10-20 2. Wyznaczenie miejsc aplikacji elektrod

Bardziej szczegółowo

KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA. jako metoda pracy z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi

KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA. jako metoda pracy z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA jako metoda pracy z dziećmi z dysfunkcjami rozwojowymi Autorzy Kinezjologii Edukacyjnej Paul Dennison dyslektyk, z wadą wymowy, wadą wzroku Gail Dennison tancerka, choreograf Chcieli

Bardziej szczegółowo

w kontekście percepcji p zmysłów

w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy dzieli się ę na ośrodkowy i obwodowy. Do układu nerwowego ośrodkowego zalicza się mózgowie (mózg, móżdżek i pień mózgu) oraz rdzeń

Bardziej szczegółowo

Poznawcze znaczenie dźwięku

Poznawcze znaczenie dźwięku Poznawcze znaczenie dźwięku Justyna Maculewicz Uniwersytet im. A. Mickiewicza, kognitywistyka (IV rok) akustyka (II rok) e-mail: justynamaculewicz@gmail.com Klasyczne ujęcie słyszenia jako percepcji zdarzeń

Bardziej szczegółowo

Anna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym

Anna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym Anna Słupik Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym 16.05.2007 Struktura układu czucia głębokiego Receptory w strukturach układu ruchu: mięśnie + ścięgna więzadła torebka

Bardziej szczegółowo

Afazja i inne zespoły neuropsychologiczne B E A T A T A R N A C K A

Afazja i inne zespoły neuropsychologiczne B E A T A T A R N A C K A Afazja i inne zespoły neuropsychologiczne B E A T A T A R N A C K A Rehabilitacja neuropsychologiczna W grupie chorych po udarze mózgu terapią obejmowani są przede wszystkim chorzy z: afazją, aleksją,

Bardziej szczegółowo

ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH Przedmiot zamówienia: System do badania EMG, przewodnictwa nerwowego i

ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH Przedmiot zamówienia: System do badania EMG, przewodnictwa nerwowego i ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH Przedmiot zamówienia: System do badania EMG, przewodnictwa nerwowego i potencjałów wywołanych LP NAZWA PARAMETRU WARTOŚĆ OFEROWANE WYMAGANA PARAMETRY SKALA

Bardziej szczegółowo

Multi-sensoryczny trening słuchowy

Multi-sensoryczny trening słuchowy Multi-sensoryczny trening słuchowy Rozumienie mowy w hałasie Co daje trening słuchowy? Trening słuchowy gwarantuje powiększenie i polepszenie pracy ośrodków odpowiedzialnych za słyszenie na 5 lat. Pacjent,

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE ELEKTROENCEFALOGRAFII (EEG) W TECHNIKACH MULTIMEDIALNYCH

ZASTOSOWANIE ELEKTROENCEFALOGRAFII (EEG) W TECHNIKACH MULTIMEDIALNYCH ZASTOSOWANIE ELEKTROENCEFALOGRAFII (EEG) W TECHNIKACH MULTIMEDIALNYCH TECHNOLOGIE MULTIMEDIALNE 2016 ADAM GÓRSKI ELEKTROENCEFALOGRFIA Elektroencefalografia (EEG) - jest nieinwazyjną metodą diagnostyczną,

Bardziej szczegółowo

Układ stabilizacji laserów diodowych

Układ stabilizacji laserów diodowych Układ stabilizacji laserów diodowych Lasery diodowe stabilizowane są do wzorca atomowego z wykorzystaniem metody magnetycznie indukowanego dichroizmu (patrz artykuł Laser frequency stabilization by Dopplerfree

Bardziej szczegółowo