Prognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości ich wykorzystania do szacowania zasobów drewna na cele energetyczne

Transkrypt

1 Konferencja naukowo-techniczna pt.: Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych Instytut Badawczy Leśnictwa Prognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości ich wykorzystania do szacowania zasobów drewna na cele energetyczne Stanisław Zajączkowski Sękocin Stary, listopada 2012 r.

2 Zakres prezentacji 1. Prognozy rozwoju zasobów leśnych oraz możliwości pozyskania drewna w lasach będących w zarządzie PGL Lasy Państwowe oraz w lasach prywatnych (w okresie ). 2. Udział drewna przeznaczanego na opał oraz udział drobnicy i pozostałości zrębowych jako teoretyczne możliwości wykorzystywania drewna na cele energetyczne w aspekcie wprowadzonych zmian prawnych (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r.). 3. Szacowane teoretyczne ilości drewna na cele energetyczne w kolejnych okresach prognozy (na lata ) w PGL Lasy Państwowe oraz w lasach prywatnych.

3 Założenia do prognoz rozwoju zasobów drzewnych oraz możliwości użytkowania głównego w Lasach Państwowych i w lasach prywatnych 1. Stan obecny zasobów w układzie powierzchniowej i miąższościowej tabeli klas wieku (oddzielnie dla LP i lasów prywatnych). Łącznie obie te kategorie stanowią około 96% powierzchni lasów w Polsce. 2. Prognoza rozwoju zasobów w okresie została sporządzona w podziale na LP i lasy prywatne, przy następujących założeniach: zmiany struktury powierzchni i miąższości uwzględniają przewidywane użytkowanie główne oraz przesunięcia między klasami wieku wynikające z upływu czasu; wzrost przeciętnych zasobności (na 1 ha) zgodnie z trendem wzrostu obserwowanym w ostatnim 20-leciu wskazującym na wysoką akumulację przyrostu (wyższego od tablicowego); wzrost powierzchni leśnej w LP oraz w lasach prywatnych przyjęto zgodnie z trendem z ostatnich lat. 3. Prognozowane użytkowanie główne oszacowano za pomocą wskaźników intensywności użytkowania rębnego i przedrębnego w klasach i podklasach wieku określonych m.in. przy wykorzystaniu danych z: wykonania zadań zawartych w planach urządzenia lasu (w PGL LP); WISL (głównie w lasach prywatnych).

4 Aktualny stan powierzchni, miąższości oraz wysokość etatów użytkowania głównego w Lasach Państwowych Powierzchnia lasów 7 072,4 tys. ha Miąższość na powierzchni leśnej 1 772,5 mln m 3 grubizny Przeciętna zasobność 250,6 m 3 /ha Średni wiek 60 lat Etat użytk. rębnego 16,7 mln m 3 grubizny netto (52% użytkowania głównego) Etat użytk. przedrębnego 15,7 mln m 3 grubizny netto (48%) Łączny etat użytkowania głównego 32,4 mln m 3 grubizny netto fot. M. Szczygielski

5 Prognoza kształtowania się powierzchni w Lasach Państwowych w okresie

6 Prognoza kształtowania się średniego wieku w Lasach Państwowych w okresie

7 Prognoza kształtowania się powierzchni, miąższości oraz bieżącego przyrostu miąższości w Lasach Państwowych w okresie Lata Powierzchnia Miąższość Przeciętna miąższość Spodziewany bieżący przyrost miąższości [tys. ha] [mln m 3 grubizny] [m 3 /ha] [m 3 /ha rocznie] , ,5 100% 251 7, , ,7 109% 271 7, , ,3 115% 285 7,7

8 Prognoza kształtowania się możliwości użytkowania głównego w Lasach Państwowych w okresie Lata Możliwości użytkowania głównego [mln m 3 grubizny netto rocznie] procent [%] rębny przedrębny razem ,7 15,7 32,4 100% ,4 16,5 36,9 114% ,5 17,2 40,7 126% Szacowana intensywność użytkowania w stosunku do przyrostu: ,6 m 3 /ha 72% przyrostu ,2 m 3 /ha 82% przyrostu ,7 m 3 /ha 91% przyrostu fot. M. Szczygielski

9 Aktualny stan powierzchni, miąższości oraz etatów w lasach prywatnych Powierzchnia lasów 1 685,7 tys. ha Miąższość na powierzchni leśnej 349,5 mln m 3 grubizny Przeciętna zasobność 207,3 m 3 /ha Średni wiek 46 lat Użytkowanie rębne* 1,1 mln m 3 grubizny netto (52%) Użytkowanie przedrębne* 2,8 mln m 3 grubizny netto (48%) Łączne użytkowanie główne* 3,9 mln m 3 grubizny netto * wielkości oszacowane na podstawie danych z WISL fot. M. Szczygielski

10 Prognoza kształtowania się powierzchni w lasach prywatnych w okresie

11 Prognoza kształtowania się średniego wieku w lasach prywatnych w okresie

12 przyrost [m 3 /ha grubizny rocznie] Lata Prognoza kształtowania się powierzchni, miąższości oraz bieżącego przyrostu miąższości w lasach prywatnych w okresie Powierzchnia Miąższość Przeciętna miąższość na 1 ha [m 3 /ha] Spodziewany bieżący przyrost miąższości [m 3 /ha rocznie] [tys. ha] [mln m 3 grubizny] ,7 349,4 100% 207 6, ,7 421,6 121% 230 6, ,7 484,4 139% 247 6,5 PRZYROST BIEŻĄCY drzewostanów w lasach prywatnych 6,9 6,5 6, lata

13 Prognoza kształtowania się możliwości użytkowania głównego w lasach prywatnych w okresie Lata ,1 Możliwości użytkowania głównego [mln m 3 grubizny netto rocznie] procent [%] rębny przedrębny razem 2,8 3,9 100% , , ,9 59 3, ,9 126% 100 6,0 154% 100 Szacowana intensywność użytkowania w stosunku do przyrostu: ,9 m 3 /ha 40% przyrostu ,3 m 3 /ha 49% przyrostu ,8 m 3 /ha 57% przyrostu fot. M. Szczygielski

14 Podsumowanie lata Możliwości użytkowania PGL LP (w mln m 3 netto) Możliwości użytkowania lasy prywatne (w mln m 3 netto)* 32,4 36,9 40,7 3,9 4,9 6,0 Razem 36,3 100% 41,8 115% 46,7 129% * na podstawie WISL

15 Wnioski odnośnie prognoz rozwoju zasobów leśnych oraz możliwości użytkowania głównego 1. Opracowane prognozy wskazują na duże różnice w dynamice zmian zasobów leśnych oraz możliwości użytkowania głównego między Lasami Państwowych a lasami prywatnymi. 2. Różnice te wynikają przede wszystkim z różnego aktualnego stanu lasu, tj. zdecydowanie wyższego średniego wieku w Lasach Państwowych (60 lat) niż w lasach prywatnych (46 lat) oraz znacznie mniejszej intensywności użytkowania głównego w lasach prywatnych niż w Lasach Państwowych. 3. Duży przewidywany wzrost możliwości użytkowania głównego w lasach prywatnych wskazuje na znaczne rezerwy w ilości dostarczanego drewna w Polsce na potrzeby przemysłu oraz odbiorców indywidualnych. 4. Przedstawione dane powinny być traktowane jako prognozy wstępne podlegające cyklicznej weryfikacji na podstawie coraz pełniejszych informacji uzyskiwanych z okresowych prac urządzeniowych oraz WISL przetwarzanych w niedalekiej przyszłości w ramach budowanego obecnie banku danych o lasach.

16 Wykorzystanie danych z prognoz do szacowania zasobów drewna na cele energetyczne 1. Do wstępnego szacowania podaży drewna na cele energetyczne mogą posłużyć dane dotyczące udziału sortymentów drewna, które mogą być wykorzystywane w energetyce do produkcji energii ze źródeł odnawialnych. 2. Z zapisów Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 18 października 2012 r. wynika, że od 1 stycznia 2013 r. do energii ze źródeł odnawialnych nie zalicza się energii elektrycznej lub ciepła wytworzonego z drewna pełnowartościowego. 3. Do sortymentów poza drewnem pełnowartościowym należą w szczególności: grubizna drewna opałowego, drewno małowymiarowe; mogą być tutaj zaliczone także pozostałości zrębowe. 4. Oszacowanie udziału tych grup drewna w stosunku do prognozowanych wielkości możliwości użytkowania głównego w PGL Lasy Państwowe oraz w lasach prywatnych pozwala równocześnie oszacować teoretyczne (potencjalne) wielkości drewna na cele energetyczne.

17 Lata Pozyskanie wybranych sortymentów drewna w PGL Lasy Państwowe (wg GUS ) Grubizna Ogółem netto Grubizna opałowa netto [tys. m 3 ] udział [%] ,3 * Według GUS [ ] Drewno małowymiarowe [tys. m 3 ] , , , , , , , , , , Razem za okres ( ) Razem za okres ( ) , Udział [%] drob.ogółem/ drob. opałowa 7,0 4,0 7,1 4,1 8,0 4,7 8,0 4,6 7,8 4,6 7,5 4,6 5,5 3,4 6,0 4,1 6,1 4,4 5,9 4,4 6,8 4,3 6,2 4,2

18 Pozyskanie wybranych sortymentów drewna w lasach prywatnych w latach Lata Grubizna Grubizna opałowa netto ogółem netto [tys. m 3 ] Udział [%] , , , , , , , , , ,9 Razem za okres ( ) ,4 Razem za okres ( ) ,7 * według GUS [ ]

19 Udział wybranych sortymentów w stosunku do grubizny netto pozyskanego drewna w PGL Lasy Państwowe oraz w lasach prywatnych Sortymenty PGL Lasy Państwowe [%] Lasy prywatne [%] Grubizna drewna opałowego 7,5 13,0 Drewno małowymiarowe 6,0 5,0 Pozostałości zrębowe 5,0 5,0 Razem 18,5 23,0

20 Teoretyczne wielkości drewna na cele energetyczne (tj. poza drewnem zaliczonym do pełnowartościowego) w okresie Sortymenty PGL Lasy Państwowe Lasy prywatne Razem 2011 [mln m 3 ] Grubizna drewna opałowego 2,43 0,51 2,94 Drewno małowymiarowe 1,94 0,20 2,14 Pozostałości zrębowe 1,62 0,20 1,82 Razem 5, , Grubizna drewna opałowego 2,77 0,64 3,41 Drewno małowymiarowe 2,21 0,24 2,45 Pozostałości zrębowe 1,84 0,24 2,08 Razem 6,82 1,12 7, Grubizna drewna opałowego 3,05 0,78 3,83 Drewno małowymiarowe 2,44 0,30 2,74 Pozostałości zrębowe 2,04 0,30 2,34 Razem 7,53 1,38 8,91

21 Stwierdzenia i wnioski 1. Dane z ostatnich 10 lat dotyczące struktury pozyskanego drewna wskazują, że udział grubizny drewna stanowiącego teoretyczną bazę na cele energetyczne wynosi około 18,5% w stosunku do pozyskiwanej w Lasach Państwowych grubizny netto oraz około 23% odpowiednio w lasach prywatnych. 2. Oszacowano, że w kolejnych okresach prognozy teoretyczna baza drewna na cele energetyczne będzie wzrastała zarówno w PGL Lasy Państwowe, jak również w lasach prywatnych. 3. Wielkości te w Lasach Państwowych wyniosą w kolejnych okresach prognozy około: 6,0 (2011 r.); 6,8 (2021 r.) i 7,5 mln m 3 (2031 r.), a w lasach prywatnych odpowiednio: 0,9; 1,1 i 1,4 mln m Ocena faktycznie dostępnych na cele energetyczne wielkości drewna z Lasów Państwowych oraz z lasów prywatnych wymaga bardziej szczegółowych analiz uwzględniających m.in.: zapotrzebowanie ludności na drewno opałowe; ilości drewna pozostawianego w lesie (grubizny i drobnicy) ze względu na ochronę ekosystemów leśnych; zasadność przeznaczania dużych ilości drewna z lasu do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych; ilości drewna z plantacji energetycznych roślin szybkorosnących (spoza gospodarstw leśnych).

22 Dziękuję za uwagę fot. M. Szczygielski