Gospodarka drewnem prowadzona przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

Transkrypt

1 Gospodarka drewnem prowadzona przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Materiał informacyjny na posiedzenie Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Warszawa, październik 2009

2 SPIS TREŚCI: I. CHARAKTERYSTYKA ZASOBÓW SUROWCOWYCH 3 II. ZASADY SPRZEDAŻY DREWNA 6 III. REALIZACJA PLANU POZYSKANIA I SPRZEDAŻY DREWNA W 2009 R. 8 IV. KSZTAŁTOWANIE SIĘ CEN DREWNA 9 V. SYTUACJA NA RYNKU DRZEWNYM 10 VI. WNIOSKI 14 2

3 I. Charakterystyka zasobów surowcowych W 2008 r. wielkość zasobów drzewnych w lasach Polski oszacowano na 1914 mln m 3 grubizny brutto. Zasoby drzewne w PGL LP na początek 2008 r. oszacowano na ponad 1676,2 mln m 3 grubizny brutto, a ich przyrost w stosunku do roku 2007 wynosił 47 mln m 3. Największy udział, w wielkości masy drzewnej wykazują drzewostany w wieku i lat (ponad 50% zasobów drzewnych - GUS 2008). mln m ogółem ogółem (szacunek) Lasy Państwowe Ryc. 1. Wielkość zasobów drzewnych w lasach Polski w latach , w mln m 3 grubizny brutto (Raport o stanie lasów 2008). Wzrosła także przeciętna zasobność drzewostanów, wyrażona w m 3 na 1 ha powierzchni leśnej. Według aktualizacji stanu powierzchni leśnej i zasobów drzewnych przeprowadzonej w 2008 r. przeciętna zasobność w PGL LP wynosiła 240 m 3 /ha i w stosunku do 2007 r. był to wzrost o 4 m 3 /ha. Sukcesywny wzrost zasobów leśnych jest z jednej strony efektem zwiększania powierzchni lasów w wyniku prowadzonych od wielu lat zalesień, z drugiej zaś przestrzegania zasad trwale zrównoważonej gospodarki leśnej. Według danych z Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej (BULiGL) w okresie 1988 r. do 2008 r. w lasach zarządzanych przez PGL LP przyrost grubizny brutto wyniósł około 1017mln m 3. W tym czasie pozyskano 558 mln m 3, co oznacza, że pozostałe 459 mln m 3 grubizny brutto, tj. około 45% całkowitego przyrostu, zwiększyło zasoby drzewne na pniu. Przeciętny przyrost roczny miąższości grubizny brutto, liczony za okres , z różnicy miąższości na końcu i na początku tego okresu, z uwzględnieniem pozyskania i w przeliczeniu na 1 ha gruntów leśnych zarządzanych przez PGL LP, wynosił 7,3 m 3 /ha. Natomiast przeciętny roczny przyrost miąższości grubizny brutto, obliczony w ten sam sposób, za okres ostatnich pięciu lat, wynosi w PGL LP 9,5 m 3 /ha. Struktura wiekowa drzewostanów PGL LP, ich rosnąca zasobność oraz produkcyjność wszystkich drzewostanów stwarzają warunki sprzyjające dalszemu wzrostowi zasobów drzewnych. Obecna struktura gatunkowa w dużej części odzwierciedla strukturę siedliskową lasów. Dominują gatunki iglaste zajmując ¾ powierzchni lasów. 3

4 Ryc. 2. Procentowy udział powierzchni lasów w zarządzie PGL LP wg. składu gatunkowego drzewostanów Podstawą poziomu użytkowania jest zasada trwałości lasów i zwiększania ich zasobów. Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną według planów urządzenia lasu, sporządzanych dla poszczególnych nadleśnictw, konsekwentnie zwiększają powierzchnie lasów oraz pozyskują drewno w rozmiarze nie przekraczającym możliwości biologicznych lasu (stosunek wielkości pozyskania do przyrostu w ciągu ostatnich 20 lat kształtował się na poziomie ok. 60%). W planach urządzania lasu określony jest 10-letni etat użytkowania głównego wyrażony w miąższości grubizny netto. Etat łączny na 10 lat dla nadleśnictwa zatwierdzany jest przez ministra właściwego ds. środowiska i może ulec zmianie tylko w przypadku klęski lub szkody zagrażającej stabilności lasu. Dla celów zarządzania i statystyki przyjęto nazywać etatem rocznym w PGL LP dziesiątą część sumy 10-letnich etatów wszystkich nadleśnictw. Tak obliczony roczny rozmiar pozyskania ( etat ) wynosił na dzień 1 stycznia 2009 r tys. m 3 grubizny netto. Wielkość ta utożsamiana jest z obowiązującą roczną normą pozyskania drewna w PGL LP. Ścisłe przestrzeganie tej normy rocznej nie jest wymagane prawem; co więcej norma ta nie może być ściśle przestrzegana w praktyce, ponieważ zarówno potrzeby hodowlane drzewostanów jak i popyt na drewno są zmienne i znacznie zróżnicowane w poszczególnych latach. Pamiętać jednak musimy o żelaznej zasadzie, że przekroczenie tej normy w jednym roku musi skutkować zmniejszeniem podaży w latach następnych. Istnieją także ekonomiczne i przyrodnicze bariery swobodnego kształtowania podaży w poszczególnych latach, jak chociażby konieczność zachowania odpowiedniego następstwa cięć, czy też w miarę równomiernego kształtowania popytu na usługi leśne. Wielkość tzw. użytków przedrębnych, przewidywanych do pozyskania w drzewostanach młodszych w ramach zabiegów pielęgnacyjnych, ma charakter przybliżony i może ulegać zmianie w zależności od bieżących potrzeb hodowlanych i sanitarnych. W roku 2008 w PGL LP pozyskano 30,7 tys. m 3 grubizny netto (około 102,3% orientacyjnego etatu miąższościowego cięć), z czego w ramach cięć rębnych 14,1 tys. m 3 (94,1% etatu), natomiast w cięciach przędrębnych 16, 6 tys. m 3 (110,5% etatu). Miąższość 4

5 zrealizowana w ramach porządkowania stanu sanitarnego lasu, wynikająca z pozyskania posuszu, złomów i wywrotów powstałych w procesach naturalnych oraz na skutek oddziaływania wiatrów, gradacji szkodliwych owadów, zakłóceń stosunków wodnych, zanieczyszczeń powietrza oraz anomalii pogodowych, wyniosła w 2008 r. 7,5 mln m 3, co stanowiło 24,5% całości pozyskania grubizny. tys. m³ Tys. m Pozyskanie grubizny w tym posusz, złomy i wywroty Ryc. 3. Udział pozyskania posuszu, złomów i wywrotów w użytkowaniu ogółem w PGL LP w okresie w tys. m 3 grubizny netto (dane DGLP). Porównania wieloletnie wskazują, że w PGL LP w okresie ostatnich 20 lat ( ) w użytkowaniu rębnym możliwości etatowe zostały wykorzystane w 89,4%, natomiast wykonanie użytkowania przedrębnego (w wymiarze miąższościowym), określonego w planach urządzenia lasu jako orientacyjne, przekroczyło o 17,0% zakładaną wielkość. W ostatnich 5 latach obserwuje się w PGL LP stabilizację wielkości pozyskania drewna wyrażoną w miąższości grubizny netto, przypadającą na jeden hektar powierzchni leśnej na poziomie 4,0-4,5 m 3 /ha (w 2005 r. 4,00 m 3 /ha, w 2007 r. 4,58 m 3 /ha, zaś w 2008 r. 4,35 m 3 /ha). Poziom pozyskania nie przekracza jednak dopuszczalnych możliwości użytkowania. O intensywności użytkowania lasów w Polsce świadczyć może porównanie odpowiednich wskaźników dla grupy państw o zbliżonych warunkach geograficznych. Na ryc. 4 zestawiono miąższość drewna przyrastającego i pozyskiwanego na powierzchni 1 ha w ciągu 1 roku z lat Analiza wykresu wskazuje, że podobnie jak w Polsce (55%), w większości państw regionu pozyskuje się ponad 50% przyrostu. Wyjątek wśród wymienionych na rysunku krajów stanowią Włochy (26%) oraz Niemcy (40%). 5

6 Szwecja Norwegia Finlandia Włochy Hiszpania Francja Przyrost netto po uwzględnieniu pozyskania Pozyskanie Szwajcaria * Niemcy * Austria * Słowacja Węgry Czechy Polska Ukraina Litwa Białoruś Ryc. 4. Udział pozyskania drewna w rocznym przyroście (SoEF 2007) * dane z roku 2000 [m3/ha/rok] Stosunek wielkości przyrostu do pozyskania jest obecnie powszechnie używanym wskaźnikiem trwałego i zrównoważonego rozwoju, stosowanym zwłaszcza przez specjalistów spoza leśnictwa. Wskaźnik ten nie może jednak być interpretowany bezkrytycznie, obecne jego wartości wynikają w dużym stopniu ze struktury wiekowej lasów, charakteryzujących się znacznym udziałem drzewostanów o dużym przyroście i stosunkowo niskim użytkowaniu. Wraz z upływem czasu sytuacja ta może się zmienić i wskaźnik ten ulegnie zwiększeniu, co nie powinno być utożsamiane z prowadzeniem eksploatacyjnej gospodarki leśnej. Na wartość tego wskaźnika mają również wpływ ekstremalne warunki pogodowe, przede wszystkim huraganowe wiatry, oraz szkody biotyczne (owady, grzyby) które mogą powodować wielkopowierzchniowe uszkodzenia lasu, co skutkuje zwiększonym pozyskaniem biomasy drzewnej. II. Zasady sprzedaży drewna Stosownie do wniosków zgłaszanych przez klientów PGL LP, w 2008 r. podjęto prace mające na celu nowelizację zasad sprzedaży drewna na 2009 rok. Głównym celem powołanego do tego celu zespołu miało być uproszczenie procedur zakupu drewna przez przedsiębiorstwa i ułatwienie dostępu do rynku nowym podmiotom. W wyniku postępowania prowadzonego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko PGL LP za ograniczanie dostępu do surowca dla nowych klientów ze względu na ocenę składanych ofert uzależnioną od historii zakupów, PGL LP opracowało wolnorynkowy projekt zasad sprzedaży drewna. Projekt ten ostatecznie został odrzucony przez przedstawicieli przemysłu drzewnego. W celu wypracowania kompromisowego rozwiązania, w oparciu o powyższy projekt, odbyło się szereg spotkań z przedstawicielami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, 6

7 Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Skarbu, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Środowiska, przemysłu drzewnego i PGL LP. W przyjętym Zarządzeniem nr 89 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 20 listopada 2008 r. systemie zasad sprzedaży drewna w PGL LP na 2009 r., nastąpiło uwolnienie do sprzedaży rynkowej 30% drewna z dotychczasowej puli drewna. Pozostała część drewna została sprzedana w formule ograniczonych przetargów internetowych, w których uczestniczyli przedsiębiorcy posiadający historię zakupu drewna. Oznacza to, że sprzedaż drewna w 2009 r. w PGL LP odbyła się w trybie ogłaszanych dwukrotnie w ciągu roku ograniczonych przetargów internetowych (oferta wyniosła 2x35% całkowitej rocznej oferty LP) i systemowych aukcji internetowych w aplikacji e-drewno (oferta wyniosła 2x15% całkowitej rocznej oferty). W przetargach brali udział przedsiębiorcy, którzy w 2008 roku kupowali drewno w PGL LP (posiadający tzw. historie zakupów); kryteria oceny ofert to oferowana cena (waga 80%) i wartość zakupów w okresie rozliczeniowym (waga 20%). Systemowe aukcje e-drewno otwarte były dla wszystkich klientów, a jedynym kryterium oceny oferty była cena. Trzeba zaznaczyć, że zgodnie ze stanowiskiem UOKiK, limitowanie dostępu do ograniczonych przetargów internetowych tylko dla przedsiębiorców posiadających historię zakupu stanowi przejaw ograniczenia konkurencji, w związku z czym w przyszłości ta forma sprzedaży, chroniąca w pewnym zakresie krajowych przedsiębiorców, musi zostać wyeliminowana. W lipcu 2009 r. rozpoczęły się konsultacje w celu wypracowania wieloletniego, stabilnego systemu sprzedaży drewna, na zasadach akceptowalnych zarówno dla przemysłu drzewnego jak i PGL LP. W tym celu Pan Janusz Zaleski Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska powołał nieformalny międzyresortowy zespół ds. przygotowania kierunków zmian zasad sprzedaży drewna okrągłego w PGL LP. Efektem pracy ww. zespołu było opracowanie rekomendacji do zasad sprzedaży drewna, które po akceptacji przez Ministra Gospodarki i Ministra Środowiska zostały przekazane Dyrektorowi Generalnemu LP w celu przygotowania ostatecznego ich kształtu. Dyrektor Generalny LP po przygotowaniu zasad sprzedaży drewna zwrócił się do urzędu antymonopolowego o opinię. Zasady sprzedaży drewna przewidują przeznaczenie połowy rocznej puli drewna do sprzedaży firmom, które wcześniej były klientami LP oraz nie posiadają należności przeterminowanych i niezabezpieczonych, na internetowym przetargu ograniczonym na Portalu leśno-drzewnym. Pozostałe 50 proc. drewna Lasy sprzedadzą wszystkim zainteresowanym na systemowych aukcjach internetowych obsługiwanych przez serwis e-drewno także tym, którzy nie byli przedtem klientami LP. Takie rozwiązanie umożliwia klientom właściwą ocenę i prognozy ryzyka inwestycyjnego oraz dostosowanie swojego funkcjonowania do zmiennych warunków rynkowych. Powyższe zasady umożliwiają stopniowe wdrażanie mechanizmów rynkowych przy sprzedaży surowca drzewnego. W obecnej sytuacji gospodarczej tego typu rozwiązanie jest korzystne dla LP i przemysłu drzewnego. Wg UOKiK-u otwieranie rynku drewna w coraz większym stopniu, eliminowanie barier ograniczających przedsiębiorcom dostęp do tego surowca można uznać za działanie pozytywne z punktu widzenia prawa konkurencji. 7

8 III. Realizacja planu pozyskania i sprzedaży drewna w 2009 r. Zjawiska dekoniunktury jakie wystąpiły nie tylko na polskim rynku surowca drzewnego i wyrobów drzewnych spowodowały znaczne opóźnienia w pozyskaniu i sprzedaży drewna od początku roku. Po I kwartale 2009 r. sprzedaż drewna opóźniona była w stosunku do planu sprzedaży o około 5%, a największe opóźnienia odnotowano w drewnie tartacznych iglastym i liściastym około 10%. 3 m-c = 25% 28,89 28,00 26,40 24,00 23,91 20,00 21,51 21,18 20,04 19,70 20,61 17,85 16,00 15,14 15,81 15,04 12,00 8,00 4,00 0,00 Drew no ogółem Grubizna ogółem Tartaczne iglaste Papierów ka iglasta Tartaczne liściaste Papierów ka liściasta % poz % sprz Ryc. 5. Procent wykonania planu pozyskania w porównaniu do procentu wykonania planu sprzedaży po 3 miesiącach. Sytuacja niewiele zmieniła się na koniec I półrocza. Nadal istniało opóźnienie sprzedaży w stosunku do upływu czasu w drewnie ogółem wynoszące około 2 %. W drewnie tartacznym iglastym opóźnienie wyniosło około 9%, a w drewnie tartacznym liściastym około 14%. Najniższe tempo sprzedaży drewna wystąpiło w rdlp : Białystok, Kraków (opóźnienie 7%), Katowice, Lublin (opóźnienie 4%), a najwyższe tempo sprzedaży odnotowano w rdlp: Poznań, Piła, Warszawa, Łódź. 100,00 6 m-c = 50,00% 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 46,25 47,87 45,76 47,49 51,40 51,40 54,06 56,83 40,00 38,54 41,05 33,89 35,95 30,00 20,00 10,00 0,00 Drewno ogółem Grubizna ogółem Tartaczne iglaste Papierówka iglasta Tartaczne liściaste Papierówk liściasta % poz % sprz Ryc. 6. Procent wykonania planu pozyskania w porównaniu do procentu wykonania planu sprzedaży po 6 miesiącach. 8

9 W wyniku internetowych przetargów ograniczonych na I półrocze 2009 r. sprzedano 83,5% oferty, a około 1,6 mln m 3 drewna przeszło do oferty w sprzedaży w systemowej aukcji internetowej w aplikacji e- drewno. W wyniku tej aukcji sprzedano 55% oferty, a pozostało nie sprzedane około 2,5 mln m 3 drewna. Podobna sytuacja wystąpiła w procedurach sprzedaży drewna na II półrocze W wyniku internetowego przetargu ograniczonego na II półrocze sprzedano 71% oferty w wyniku czego 2,7 mln m 3 drewna przeszło do oferty sprzedaży w systemowej aukcji internetowej w aplikacji e-drewno. W tej aukcji na II półrocze 2009 sprzedano jedynie 54% oferty, a do sprzedaży w internetowych aukcjach w aplikacji e-drewno pozostało 3,1 mln m 3 drewna. Sytuacja w sprzedaży drewna dynamicznie zaczęła zmieniać się począwszy od lipca br, w którym to miesiącu sprzedaż drewna była w PGL LP wyższa w porównaniu z rokiem ubiegłym. Według stanu na dzień 15 września br. opóźnienie w stosunku do planu sprzedaży ogółem wynosiło już jedynie 1,9%. Nadal odnotowuje się jednak brak zainteresowania zakupem drewna wielkowymiarowego liściastego, w którym opóźnienie w sprzedaży w stosunku do upływu czasu wynosi 29,4%. Opóźnienie w sprzedaży drewna wielkowymiarowego iglastego kształtuje się na poziomie 8 9%. Największe problemy ze sprzedażą drewna istnieją w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych Białystok, Lublin i Olsztyn i jest to wynikiem opóźnień w sprzedaży drewna wielkowymiarowego sosnowego. Problemów ze sprzedażą tego sortymentu nie odnotowuje się już w regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych zlokalizowanych na zachodzie Polski tj. Wrocław, Zielona Góra, Szczecin, głównie z powodu zakupu drewna przez klientów z Niemiec, Republiki Czeskiej i Austrii. Podobna sytuacja występuje w zakupach drewna papierówkowego iglastego. Przy tak trudnym rynku, celem niedopuszczenia do nadmiernych zapasów drewna i jego deprecjacji jednym z głównych zadań jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych było właściwe skorelowanie tempa pozyskania z możliwościami sprzedaży drewna. Wielkość zapasów drewna utrzymywana jest na poziomie dającym podstawę do realizacji ciągłości sprzedaży i nie przekracza od wielu miesięcy w skali LP 2,0 mln m 3 tj. około 5-6% wielkości pozyskania. IV. Kształtowanie się cen drewna Spadkowy trend cen drewna jaki wystąpił w kolejnych miesiącach 2008 r. był oznaką rozpoczynającego się okresu dekoniunktury na rynku. W roku 2009 na koniec lipca średnia cena drewna ogółem w porównaniu do średniej ceny uzyskanej w 2008 r. była niższa o 9%, w drewnie tartacznym iglastym i liściastym o 11%. Wzrost cen wystąpił w drewnie papierówkowym liściastym. 9

10 PLN Drewno ogółem Tart. iglaste Pap. So Pap. Św/Jd Tart. liściaste Pap. liściasta 2008 lipiec 2009 % -20 Ryc. 7. Porównanie cen drewna z roku 2008 i lipca 2009 w ujęciu walutowym oraz procencie zmiany. Według stanu na 15 września 2009 r., cena drewna ogółem oscyluje na poziomie 135,8 zł/m 3 i jest niższa w stosunku do grudnia 2008 roku o 3,9%. Cena drewna tartacznego iglastego wynosi 184,7 zł/m 3 i jest niższa w stosunku do cen z grudnia 2008 roku o 4,8%, a drewna tartacznego liściastego o 6,2%. Nadal cena drewna papierówkowego liściastego jest wyższa do cen z roku 2008 o 5%, a w stosunku do grudnia 2008 o 6%. V. Sytuacja na rynku drzewnym Sektory gospodarki oparte na drewnie mają istotne znaczenie dla rozwoju całej polskiej gospodarki. Ich udział w tworzeniu produkcji globalnej wynosi 4,3%, a w wartości dodanej brutto 3%. Generują one 11% produkcji sprzedanej przemysłu i koncentrują 7% zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw. Jednocześnie wytwarzają 13,5% produkcji globalnej przetwórstwa przemysłowego, 16% wartości dodanej brutto pochodzącej z tej grupy przemysłów, blisko 13% ich produkcji sprzedanej oraz skupiają ponad 16% zatrudnionych. W sektorze drzewnym głównym partnerem handlowym są Niemcy. Na ten rynek trafia ok. 80% produktów pochodzących z drewna pozyskiwanego w PGL LP. Bilans obrotów zagranicznych jest tradycyjnie bardzo korzystny dla rodzimego przemysłu drzewnego i wykazuje znaczną przewagę eksportu nad importem. W 2008 r. Główny Urząd Statystyczny odnotował eksport produktów drzewnych na łączną kwotę mln PLN, gdy tymczasem import był niższy o ponad 65% i wyniósł mln PLN. Wyniki za 2009 r. zapewne będą jeszcze bardziej pomyślne mając na względzie ostatnie dane opublikowane przez Niemiecki Urząd Statystyczny w Wiesbaden. Według niemieckich danych, aż o 30% wzrosły dostawy tarcicy iglastej polskich producentów w pierwszym półroczu 2009 r., do tego kraju. 10

11 Kraj dostawy styczeń - czerwiec styczeń - czerwiec zmiana % Szwecja Austria Finlandia Republika Czeska Łotwa Belgia Polska Litwa Francja Holandia Estonia Tab. 1. Dostawy tarcicy iglastej do Niemiec w m 3 z wybranych krajów UE. Nie mniej optymistyczne dla polskich producentów są dane dotyczące dostaw tarcicy iglastej do naszego kraju przez producentów niemieckich. Świadczą one o utracie pozycji poważnego konkurenta na polskim rynku. Kraj dostawy styczeń - czerwiec styczeń - czerwiec zmiana % Francja Austria Włochy Holandia Belgia Polska W. Brytania Republika Czeska Dania Hiszpania Tab.2. Dostawy tarcicy iglastej z Niemiec w m 3 do wybranych krajów UE. W tej dość skomplikowanej sytuacji rynkowej, dekoniunkturze trwającej od pierwszych miesięcy 2008 r. działalność jednostek organizacyjnych PGL LP skupiła się na bieżącym monitorowaniu zachodzących zjawisk. Należy zaznaczyć, że w 2007 r. przy wzroście koniunktury wielkość sprzedaży drewna ogółem w stosunku do 2006 r. wzrosła o prawie 8% i wyniosła prawie 33,5 mln m 3. W ofercie tej znalazło się także drewno pozyskane w wyniku likwidacji zjawisk klęskowych. Oferta sprzedaży drewna na 2008 r. została ustalona na poziomie 32,4 mln m 3, w efekcie intensyfikacji sprzedaży drewna w ostatnim kwartale, było możliwe wykonanie planu sprzedaży. Charakterystyką rynku sprzedaży drewna w Polsce, jest 11

12 sytuacja, w której od strony podażowej dominująca jest oferta PGL LP, a w okresach koniunktury występuje okresowy niedobór drewna. W tej sytuacji nawet w okresie dekoniunktury, celem niedopuszczenia do ograniczania podaży oraz mając na uwadze możliwość ukształtowania się bez ograniczeń ceny równowagi na poszczególne sortymenty i grupy handlowe oferta sprzedaży drewna Lasów Państwowych na 2009 r. nie została zmniejszona i została ustalona na poziomie 32,4 mln m 3. Ta wielkość oferty nie tylko zdecydowanie równoważy popyt z podażą, ale daje podstawę do stwierdzenia, że na rynku sprzedaży drewna w Polsce zaistniała nadpodaż drewna. tys. m 3 Ryc. 8. Sprzedaż drewna ogółem w latach oraz plan 2009 (tys. m 3 ). Należy dodatkowo zaznaczyć, że obecnie wielkość pozyskania drewna ogółem wzrosła w stosunku do 2000 r. o prawie 7 mln m 3 tj. o prawie 27%, a w rekordowym 2007 r. o około 33%. W roku 2009 planuje się pozyskać 10,8 mln m 3 drewna tartacznego iglastego, 9,8 mln m 3 papierówek iglastych; 2,8 mln m 3 drewna tartacznego liściastego oraz 3,9 mln m 3 papierówek liściastych Plan 2009 drew no ogółem Ryc. 9. Pozyskanie w PGL LP w latach grubizna ogółem 12

13 W 2008 r. ze względu na niepewną sytuację rynkową nabywcy drewna jeszcze pod koniec roku nagromadzili znaczne zapasy drewna okrągłego. W styczniu i lutym 2009 r. nastąpił gwałtowny spadek popytu na półprodukty i wyroby z drewna. W efekcie nastąpiło załamanie realizacji harmonogramów zakupu surowca drzewnego. W tej sytuacji PGL LP podjęły decyzję o wprowadzeniu systemu bonifikat cenowych na niektóre grupy handlowo-gatunkowe drewna, sprzedane na I półrocze 2009 r. w wyniku internetowego przetargu ograniczonego (2 powtórzenia) oraz systemowej aukcji e-drewno. Celem bonifikat była intensyfikacja sprzedaży drewna do poziomu zapewniającego finansowanie wykonania ustawowych zadań PGL LP oraz usunięcie z lasu pozyskiwanego sezonowo surowca najpóźniej na początku sezonu wegetacyjnego, aby zapobiec jego deprecjacji. Bonifikaty zostały przyjęte na okres od 23 lutego 2009 do 30 kwietnia 2009 r., a następnie przedłużone zostały do końca I półrocza. Dodatkowo sukcesywnie zostały wprowadzone korekty do obowiązujących pierwotnie bonifikat zwiększające ich zakres. Wysokość bonifikat była zróżnicowana w poszczególnych regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych lub grupach nadleśnictw, w zależności od stopnia pokrycia ofert i zaawansowania sprzedaży. Wysokość bonifikat została ustalona wspólnie przez nadleśniczych i dyrektorów regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych. Przyjęty system bonifikat na drewno sprzyjał stopniowej aktywizacji rynku i został uwzględniony w poziomie cen minimalnych, jakie jednostki organizacyjne PGL LP zaproponowały do internetowych przetargów ograniczonych i aukcji systemowych w aplikacji e-drewno na II półrocze 2009 r. Podobną procedurę obniżek cen na drewno, z uwagi na początki trudnej sytuacji rynkowej, zastosowano w PGL LP już w 2008 r. Pomiędzy styczniem a grudniem 2008 cena drewna ogółem spadła o 9,6 %. W przypadku drewna tartacznego iglastego w tym okresie obniżka cen w skali PGL LP wyniosła 5,7 % a w przypadku papierówki sosnowej 5,1%. % ceny bazowej I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II Drewno ogółem Tart. iglaste Pap. So Tart. liściaste Pap. liściasta Kopalniak Ryc. 10. Procent wzrostu cen drewna w stosunku do ceny w 1995 r. w PGL LP (narastająco). 13

14 Podobna sytuacja jak w Polsce wystąpiła na rynkach zagranicznych. Od maja 2009 r. widoczne jest ożywienie w sprzedaży produktów drzewnych w Niemczech, co na pewno wzmaga konkurencyjność polskiego przemysłu drzewnego. Na główne produkty wytwarzane przez przemysł tartaczny cena w sierpniu 2009 wzrosła o 17% w stosunku do roku ubiegłego. Wzrost cen oraz zwiększony popyt w Niemczech występuje na niemal wszystkie produkty wytwarzane z drewna, a w szczególności na materiały klejone i płyty. Optymistyczne są informacje dotyczące podpisywanych kontraktów na następne miesiące. Zwiększony popyt na wyroby drzewne wpływa bezpośrednio na ceny drewna okrągłego na rynkach zagranicznych, którego zaczyna brakować w bieżących ofertach sprzedaży. Dotyczy to szczególnie drewna świerkowego, którego oferta sprzedaży w roku bieżących praktycznie się wyczerpała. Według aktualnych informacji cena podstawowych sortymentów drewna okrągłego na rynku niemieckim już wzrosła o około 10 EUR/m 3. Należy dodatkowo uwzględnić fakt, że w I półroczu 2009 ceny drewna tartacznego sosnowego i papierówki sosnowej oscylowały na rynku polskim i niemieckim na podobnym poziomie. Oznacza to, że w chwili obecnej ceny drewna okrągłego na rynku polskim są jeszcze bardziej atrakcyjne dla przedsiębiorców zagranicznych. VI. Wnioski 1. Dzięki zrównoważonej gospodarce leśnej prowadzonej przez PGL LP zasoby drzewne kraju ciągle rosną; 2. Dyrektor generalny Lasów Państwowych reagując na sytuację na rynku drzewnym w 2008 r. wprowadził system bonifikat; 3. Największe problemy ze sprzedażą występują w stosunku do drewna wielkowymiarowego liściastego, którego opóźnienia w stosunku do planu na dzień 15 września 2009 r. wynosi 29,4%; 4. Średnia cena m 3 drewna na dzień 15 września 2009 r. wyniosła 135,8 zł i była niższa w porównaniu z grudniem 2008 r. o 3,9 %; 5. Na rynkach międzynarodowych zauważalny jest wzrost popytu na produkty drzewne, powodując tym samym wzrost cen drewna okrągłego; 6. W dniu 14 października 2009 r. Dyrektor Generalny Lasów Państwowych wprowadził nowy system sprzedaży drewna na rok