Lasy prywatne w Polsce ważne źródło produkcji i podaży drewna

Transkrypt

1 Lasy prywatne w Polsce ważne źródło produkcji i podaży drewna Marek Jabłoński Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL, Władysław Pędziwiatr Polski Związek Zrzeszeń Leśnych, IV sesja Zimowej Szkoły Leśnej przy IBL, Sękocin Stary, 20 marca 2012 r. 1

2 UKŁAD PREZENTACJI: 1. Powierzchnia lasów prywatnych 2. Wielkość i struktura zasobów drzewnych; (WISL nowe źródło danych o lasach prywatnych) 3. Pozyskanie drewna w lasach prywatnych 4. Lasy prywatne w obszarze terytorialnym RDLP Gdańsk 5. Rentowność prywatnego gospodarstwa leśnego 6. Cele i zadania Polskiego Związku Zrzeszeń Leśnych 7. Podsumowanie 2

3 1.1. POWIERZCHNIA: tys. ha (stan na r.) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Małopolskie Podlaskie Łódzkie Lubuskie Opolskie Zachodniopomorskie Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Warmińsko-mazurskie Pomorskie Śląskie Wielkopolskie Świętokrzyskie Podkarpackie 30% 20% 10% Lubelskie Mazowieckie 0% 3

4 1.2. UDZIAŁ W POWIERZCHNI LEŚNEJ WOJEWÓDZTW 4

5 1.3. ZMIANY POWIERZCHNI r.: 1475 tys. ha - 17,0% powierzchni lasów kraju r. : 1686 tys. ha 18,5% powierzchni lasów kraju tys. ha 138 tys. ha - zalesienia w latach

6 1.4. ZMIANY POWIERZCHNI zwrot lasów prywatnym właścicielom fragment LMN Nadleśnictwa Łuków (2010 r.) źródło zdjęcia: 6

7 1.5. ZMIANY W POWIERZCHNI LASÓW ewidencja gruntów w WISL powierzchnia WISL założona w 2006 r. źródło zdjęcia: 7

8 1.5. ZMIANY W POWIERZCHNI LASÓW ewidencja gruntów w WISL GAT WIEK H [m] D 1.3 [mm] OL 60 24,0 362 JS 60 21,5 341 JS JS JS JS JS JS KL KL 40 16,0 147 KL KL KL JS JS 40 13,5 107 JS JS powierzchnia WISL założona w 2006 r. źródło zdjęcia: 8

9 1.5. ZMIANY W POWIERZCHNI LASÓW wyniki badań ankietowych Gołos P., Kwiecień R., Głaz J., Kaliszewski A Analiza prywatnych gospodarstw rolno-leśnych i leśnych w Polsce - projekt sieci gospodarstw testowych. Maszynopis IBL Ankietowane gospodarstwa wykazały średnio 0,26 ha gruntów, na których rośnie las, a które nadal są gruntami rolnymi. Powierzchnia lasów, która nie znajduje się w oficjalnych statystykach GUS oszacowana na podstawie danych z badań dla całej Polski może wynosić około 300 tys. ha. Sprawia to, że łączna powierzchnia lasów prywatnych może zbliżać się do około 2 mln ha. 9

10 1.6. ZMIANY POWIERZCHNI wg województw - w latach tys. ha Opolskie Opolskie Śląskie Śląskie Lubuskie Lubuskie Małopolskie Małopolskie Dolnośląskie Dolnośląskie Zachodniopomorskie Zachodniopomorskie Kujawsko-pomorskie Kujawsko-pomorskie Pomorskie Pomorskie Wielkopolskie Wielkopolskie Łódzkie Łódzkie Świętokrzyskie Świętokrzyskie Podlaskie Podlaskie Podkarpackie Podkarpackie Warmińsko-mazurskie Warmińsko-mazurskie Lubelskie Lubelskie Mazowieckie Mazowieckie zmiana powierzchni zalesienia 10

11 1.7. POWIERZCHNIA LASÓW WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY (źródło: State of Europe s Forests 2011) [tys. ha] Holandia Holandia Moldawia Moldawia Czarnogóra Czarnogóra Dania Dania Belgia Belgia Irlandia Irlandia Albania Albania Macedonia Macedonia Szwajcaria Szwajcaria Słowenia Słowenia lasy lasy prywatne prywatne w Polsce Polsce Chorwacja Chorwacja Słowacja Słowacja Węgry Węgry Litwa Litwa Estonia Estonia ogółem lasy dostępne do użytkowania 11

12 2.1. WIELKOŚĆ ZASOBÓW DRZEWNYCH; WISL - nowe źródło danych GUS. LEŚNICTWO % lasów prywatnych posiada uproszczony plan urządzenia lasu lub ma wykonaną inwentaryzację stanu lasu (96% w łódzkim, 12% w małopolskim) GUS. LEŚNICTWO zasoby drzewne lasów prywatnych i gminnych według stanu na r ,7 mln m 3 (118 m 3 /ha) WISL ( ) zasoby drzewne lasów prywatnych: 341,7 mln m m 3 /ha 223 m 3 /ha na powierzchni leśnej zalesionej 12

13 2.2. STRUKTURA WIEKOWA LASÓW PRYWATNYCH - powierzchnia 40 powierzchnia [%] lasy prywatne PGL LP 5 0 niezal. I II III IV V VI VII KO, KDO, BP klasa wieku 2% 11% 13

14 2.3. STRUKTURA WIEKOWA LASÓW PRYWATNYCH powierzchnia niezalesiona powierzchnia WISL środek powierzchni źródło zdjęcia: 14

15 2.4. STRUKTURA WIEKOWA LASÓW PRYWATNYCH - miąższość miąższość [%] niezal. I II III IV V VI VII KO, KDO, BP klasa wieku lasy prywatne PGL LP 3% 17% 15

16 2.5. ZASOBY DRZEWNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY (źródło: State of Europe s Forests 2011) [mln m 3 ] Mołdawia Mołdawia Holandia Holandia Czarnogóra Czarnogóra Irlandia Irlandia Albania Albania Macedonia Macedonia Dania Dania Belgia Belgia Grecja Grecja Portugalia Portugalia lasy lasy prywatne prywatne w Polsce Polsce Wegry Wegry Bośnia Bośnia i Hercegowina Hercegowina Wielka Wielka Brytania Brytania Chorwacja Chorwacja Serbia Serbia Słowenia Słowenia Szwajcaria Szwajcaria Estonia Estonia Litwa Litwa ogółem lasy dostępne do użytkowania 16

17 3.1. POZYSKANIE DREWNA W LASACH PRYWATNYCH 1244 tys. m 3 miąższość drewna (bez kory) pozyskana w 2010 r. z lasów prywatnych pozyskanie grubizny w 2010 r. wg GUS lasy prywatne 3,7% pozostałe 1,3% struktura zasobów drzewnych wg WISL ( ) lasy prywatne 14,8% pozostałe 0,6% PGL LP 95,0% PGL LP 84,6% 17

18 3.2. INTENSYWNOŚĆ POZYSKANIA [m 3 /ha] PGL LP 4,5 lasy gminne 1,6 parki narodowe 1,4 lasy prywatne 0,7 [m 3 /ha] [tys. ha] 2, , , , ,0 0 Śląskie Opolskie Lubuskie Pomorskie Małopolskie Podkarpackie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Świętokrzyskie Dolnośląskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Zachodniopomorskie Łódzkie Podlaskie Mazowieckie powierzchnia [ha] intensywność pozyskania [m3/ha] 18

19 3.3. POTENCJAŁ LASÓW PRYWATNYCH Pozyskanie drewna (bez kory) w wybranych krajach Europy z powierzchni 1686 tys. ha lasów dostępnych do użytkowania Czechy Austria Belgia Słowacja Szwajcaria Niemcy Francja Holandia Wegry Szwecja Łotwa Wielka Brytania Bośnia i Hercegowina Litwa Słowenia Ukraina Rumunia Chorwacja Finlandia Estonia Bułgaria Białoruś lasy prywatne w Polsce mil. m

20 3.4. STRUKTURA SORTYMENTÓW i PRZEZNACZENIE SUROWCA 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% lasy prywatne PGL LP opał średniowymiarowe-przemysłowe wielkowymiarowe Dane GUS za 2010 r. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH Gołos P. i in ponad ¾ drewna przeznaczane na opał; -tylko 5% pozyskania przeznaczane na sprzedaż; - forma pozyskania: - 39% miąższości pozyskano w ramach cięć pielęgnacyjnych, - 35% wycinając pojedyncze drzewa, - 10% miąższości pozyskano na zrębach, - 16% w cięciach przygodnych. 20

21 3.5. WSTĘPNE WYNIKI II CYKLU WISL Średnioroczne użytkowanie grubizny brutto (w korze) w lasach poszczególnych kategorii własności (dane BULiGL) 21

22 3.6. POZYSKANIE DREWNA W LASACH PRYWATNYCH WEDŁUG WSTĘPNYCH DANYCH WISL w układzie województw 3,5 grubizna bez kory [m 3 /ha] 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Śląskie Podkarpackie Lubelskie Mazowieckie Podlaskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Małopolskie Opolskie Kujawsko-pomorskie Dolnośląskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Pomorskie Zachodniopomorskie OGÓŁEM GUS, WISL, ' ' 22

23 4. Lasy prywatne w obszarze terytorialnym RDLP Gdańsk Województwo Zasięg administracyjny RDLP Gdańsk Powierzchnia w zarządzie RDLP Gdańsk Województwo Pomorskie Województwo Warmińsko - Mazurskie Województwo Kujawsko - Pomorskie ha ha ha ha ha 232 ha Razem ha ha RDLP Gdańsk jest położone na terenie 3 województw, 22 powiatów i 104 gmin. Źródło S. Łazowy

24 Lesistość RDLP Gdańsk wynosi 29% Źródło S. Łazowy

25 Powierzchnia lasów prywatnych nadzorowanych przez Lasy Państwowe (w ha) Nadleśnictwo Choczewo Elbląg Gdańsk Kaliska Kartuzy Kolbudy Kościerzyna Kwidzyn Lębork Lipusz Lubichowo Starogard Strzebielino Wejherowo Cewice Ogółem

26 Lasy prywatne i komunalne w zasięgu terytorialnym RDLP Gdańsk Źródło S. Łazowy

27 Zalesienia gruntów porolnych na terenie RDLP Gdańsk w ramach Krajowego Programu Zwiększania Lesistości - w hektarach Lasy Państwowe Lasy innych własności % udział prywatnych zalesień Ogółem I ETAP Rok % 524 Rok % 493 Rok % 617 Rok % 603 Rok % 666 Rok % 729 Razem % II ETAP Rok % 626 Rok % 780 Rok % Rok % 554 Rok % 704 Rok % 830 Rok % 767 Rok % 324 Rok % 231 Rok % 94 Razem % III ETAP Rok % 149 OGÓŁEM % 9 767

28 Informacja dotycząca pozyskania drewna w lasach nadzorowanych. Dane wg stanu na dzień r. ŚWIADECTWA LEGALNOŚCI W TYM REJESTRATOR Lp. Nadleśnictwo POW. LN HA ILOŚĆ WYDANYCH DECYZJI POZYSKANIE Z DECYZJI M3 POZYSKANIE OGÓŁEM M3 POZYSKANIE M3 Z 1 HA WYSTAWIONO ŚWIADECTW MASA NA ŚWIADECTWACH M3 WYDANO ŚWIADECTW MASA NA ŚWIADECTWACH M3 % MASY ZE ŚWIADECTW 1 Choczewo , % 2 Elbląg , % 3 Gdańsk , % 4 Kaliska , % 5 Kartuzy , % 6 Kolbudy , % 7 Kościerzyna , % 8 Kwidzyn , % 9 Lębork , % 10 Lipusz , % 11 Lubichowo , % 12 Starogard , % 13 Strzebielino , % 14 Wejherowo , % 15 Cewice , % Razem , %

29 Produktywność Lasów Państwowych Powierzchnia PGL LP Średnie pozyskanie z 1 ha Pozyskani e roczne Szacunkowa liczba osób zatr. i współpr. z LP Ilość m3 na jedną osobę zatr. i współpr. Kwota produkcji przypadająca na osobę 7,1 mln. ha 4,5 m 3 /ha 31,9 mln m 3 24,7 tys. - PGL LP ~25.3 tys. osoby współprac. (ZUL) 639 m 3 /osobę 95,8 tys. zł (przy zał. 1m 3-150zł) Opracowanie własne

30 Model szacunkowy opłacalności prywatnego gospodarstwa leśnego Śr. roczny przyrost w m3 Śr. roczne pozyskanie w m3 Średnia cena 1m3 Potencjalny dochód z 1 ha 8m 3 /ha 4,0m 3 /ha 150 zł/m zł 5m 3 /ha 2,5m 3 /ha 150 zł/m zł Zakładany koszt funkcjonowania gosp. Dochód z 1 ha (przy cenie 1m 3 = 150 zł Wymagana powierzchnia leśna 100 tys. zł 600 zł 166 ha 100 tys. zł 375 zł 266 ha Opracowanie własne

31 Problemy właścicieli lasów prywatnych : Brak u właścicieli fachowej wiedzy leśnej Brak dostępu do fachowej wiedzy leśnej Brak literatury z zakresu wiedzy leśnej dotyczącej lasów prywatnych Brak szkoleń dla właścicieli lasów z zakresu wiedzy leśnej Brak osobnego zbioru przepisów dotyczących lasów prywatnych Brak wsparcia finansowego dla stowarzyszeń właścicieli lasów prywatnych Brak możliwości korzystania z dotacji unijnych z zakresu Natura 2000 i leśnośrodowiskowych (jako jedyny kraj w UE) Brak dopłat na zakup urządzeń itp.

32 Podsumowanie: 1. Lasy prywatne stanowią ważny element zarówno systemu ekologicznego jak i gospodarczego kraju, a ich znaczenie będzie w kolejnych latach zwiększać się, m.in. w wyniku presji na ograniczanie funkcji produkcyjnych w lasach PGL LP. 2. Wyniki Wielkoobszarowej Inwentaryzacji Stanu Lasów wykonywanej w latach wskazują, że lasy prywatne charakteryzuję się relatywnie wysokimi zasobami (223 m 3 /ha powierzchni leśnej zalesionej), co istotne przy przeciętnych wieku drzewostanów wynoszącym 44 lata. 3. W świetle oficjalnych statystyk dotyczących pozyskania drewna, lasy prywatne ze względu na niską intensywność użytkowania jawią się jako potencjalne źródło dodatkowego surowca drzewnego. 4. Wstępne wyniki II cyklu WISL wskazują, że pozyskanie drewna w lasach prywatnych jest jednak kilkukrotnie wyższe od oficjalnych danych, co zdecydowanie ogranicza potencjał jako źródła drewna. 5. Większych możliwości należy upatrywać w kształtowaniu świadomości właścicieli lasów w zakresie efektywnego gospodarowania zasobami leśnymi, a szczególnie racjonalnego wykorzystywania surowca, m. in. poprzez doradztwo, szkolenia, tworzenie grup producentów leśnych itd. 32

33 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ 33