RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie Czarna Woda Kuratorium Oświaty w Gdańsku

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 2/32

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Teresa Burczyk, Barbara Mania. Badaniem objęto 69 uczniów (ankieta i wywiad grupowy) i 20 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami partnerów szkoły, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 3/32

4 Obraz szkoły Raport, do którego lektury Państwa zapraszamy dotyczy ewaluacji zewnętrznej problemowej przeprowadzonej w Publicznym Gimnazjum w Czarnej Wodzie. Badanie obejmowało trzy wymagania: 1. Uczniowie nabywają nabywania wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 2. Aktywności uczniów. 3. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie wchodzi w skład Zespołu Szkół Publicznych. Uczniowie gimnazjum to wcześniejsi uczniowie szkoły podstawowej, więc nie są anonimowi, co stanowi wartość w procesie nauczania i wychowania. Obecnie w gimnazjum uczy się 117 uczniów w 5 oddziałach. Szkoła posiada szeroką ofertę zajęć pozalekcyjnych. Zdecydowana większość badanych uczniów potwierdza, że z nich korzysta. Nauczyciele realizują podstawę programową z uwzględnieniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Pedagodzy kształtują kluczowe umiejętności uczniów, a młodzież gimnazjalna oczekuje organizowania pracy zespołowej. W kontekście wyników uzyskiwanych przez uczniów na egzaminie gimnazjalnym, szkoła w okresie ostatnich dwóch lat osiąga średnie efekty kształcenia. Proces wdrażania wniosków wynikających z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów nie zawsze przekłada się na wzrost efektów kształcenia. Nauczyciele stwarzają uczniom sytuacje, które zachęcają ich do podejmowania różnorodnych aktywności na rzecz szkoły i środowiska lokalnego. Zarówno dyrektor szkoły, nauczyciele i partnerzy podali, że uczniowie angażują się w wolontariat i akcje charytatywne, podejmując skuteczne i wartościowe działania na rzecz lokalnej społeczności. Działania te wpływają na ich rozwój, rozwój szkoły i środowiska lokalnego. Placówka jest inicjatorem wielu przedsięwzięć sportowych. Uczniowie podkreślają, że w szkole " dużo dzieje się ze sportu". Zaangażowanie młodzieży szkolnej w sport przekłada się na ich osiągnięcia sportowe. Nauczyciele współdziałają ze sobą w organizowaniu i realizacji procesów edukacyjnych. W szczególności angażują się w prace zespołów przedmiotowych, międzyprzedmiotowych i ds. organizacji imprez. Wspólnie rozwiązują problemy dydaktyczne i wychowawcze. Dokonują ewaluacji własnej pracy, jednakże sporadycznie dotyczyła ona działań podejmowanych na poziomie szkoły. Zapraszamy Państwa do zapoznania się z raportem, który zawiera więcej szczegółowych informacji o gimnazjum w zakresie wymienionych wymagań. Wszystkie zawarte w niniejszym tekście tezy, dane i informacje znajdują potwierdzenie w wynikach przeprowadzonych badań. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 4/32

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 5 Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie Gimnazjum Czarna Woda Mickiewicza Kod pocztowy Urząd pocztowy Czarna Woda Telefon Fax Www zspczarnawoda.eu Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 117 Oddziały 5 Nauczyciele pełnozatrudnieni 3.00 publiczna Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 9.00 Średnia liczba uczących się w oddziale 23.4 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy Dzieci lub młodzież brak specyfiki 39 POMORSKIE starogardzki Czarna Woda gmina miejska Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 5/32

6 Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) C Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Uczniowie są aktywni Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole lub placówce i chętnie w nich uczestniczą (D) B Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności (D) Uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły lub placówki oraz angażują w nie inne osoby (B) Uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby (B) Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych (D) Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D) C Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B) Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B) Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 6/32

7 Wnioski 1. Wyniki egzaminu gimnazjalnego w ostatnich dwóch latach osiągnęły poziom średni, jednakże zarówno z części humanistycznej i matematyczno przyrodniczej uczniowie osiągają wyniki poniżej przeciętnej. 2. Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów nie zawsze przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia, na co wskazuje trzyletni wskaźnik EWD z lat , który ma wartość dodatnią z egzaminu gimnazjalnego z części matematyczno przyrodniczej, a ujemną z części humanistycznej. 3. Nauczyciele umożliwiają uczniom kształtowanie umiejętności kluczowych potrzebnych do dalszego kształcenia i niezbędnych na rynku pracy zachęcając ich do różnych form aktywności, jednakże gimnazjaliści oczekują od pedagogów, aby częściej organizowali pracę zespołową. 4. Uczniowie doceniają działania sportowe w szkole, które mają wpływ na zagospodarowanie ich wolnego czasu i osiąganie sukcesów. 5. Nauczyciele najczęściej poddają ewaluacji własnej pracy elementy związane bezpośrednio ze swoimi działaniami, natomiast sporadycznie dotyczą one działań prowadzonych na poziomie szkoły Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 7/32

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: C W gimnazjum realizuje się podstawę programową z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego i zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej w stopniu umożliwiającym im odniesienie sukcesu edukacyjnego na kolejnym etapie kształcenia. Nauczyciele wdrażają działania, które przyczyniają się do odnoszenia przez uczniów sukcesów w konkursach muzycznych i sportowych. Wyniki egzaminu gimnazjalnego od dwóch lat mieszczą się w strefie wyników średnich. Proces wdrażania wniosków wynikających z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów nie zawsze przynosi wzrost efektów kształcenia. Wymaganie jest zatem spełnione na poziomie średnim. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Z wypowiedzi Dyrektora placówki i analizy danych zastanych wynika, że w szkole prowadzi się diagnozy wstępne dotyczące wiadomości i umiejętności uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego a ich wyniki są uwzględniane w realizacji podstawy programowej. Dyrektor placówki w wywiadzie wskazał na analizę sprawdzianu zewnętrznego szóstoklasisty, prowadzone wywiady z nauczycielami uczącymi w Szkole Podstawowej i przedmiotowe sprawdziany diagnostyczne z języka polskiego, języka angielskiego, matematyki. Są one przeprowadzone w miesiącu wrześniu. Wiedzę na temat osiągnięć tych uczniów, nauczyciele wykorzystują w realizacji podstawy programowej. Analiza dokumentacji szkolnej dostarcza jedynie informacji o prowadzonych analizach sprawdzianów zewnętrznych dla klas szóstych, na podstawie których sformułowano następujące wnioski, tj. 1. Doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem. 2. Wprowadzenie ćwiczeń doskonalących umiejętność sprawnego wyszukiwania informacji. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 8/32

9 3. Stwarzanie warunków do wyrównywania szans edukacyjnych. 4. Promowanie uczniów zdolnych. 5. Stwarzanie uczniom odpowiednich warunków do ich możliwości i potrzeb. 7. Ćwiczenie umiejętności, które sprawiają problem. 8. Motywowanie działań w zakresie uzyskiwania przez uczniów wysokiej frekwencji. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Z przeprowadzonych badań ankietowych wynika, że nauczyciele realizują podstawę programową z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Umożliwiają uczniom kształtowanie kluczowych kompetencji oraz uwzględniają zalecane warunki i sposoby realizacji określone dla poszczególnych przedmiotów (Rys.1o), co potwierdzają obserwowane zajęcia. Każdy z nauczycieli na wszystkich bądź większości zajęć kształtuje umiejętność uczenia (Rys.1j), poza tym uczniowie najczęściej na zajęciach nabywają umiejętność czytania, komunikowania się w języku ojczystym, odkrywania swoich zainteresowań (Rys.2j-4j). Większość badanych nauczycieli na wszystkich lub większości zajęć stwarza gimnazjalistom możliwość nabywania umiejętności myślenia naukowego i matematycznego, pracy zespołowej (Rys.5j-7j). Rzadziej pedagodzy kształcą umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi (Rys.8j). Wypowiedzi nauczycieli i obserwacje zajęć wykazały, że nauczyciele kształcą na zajęciach umiejętności charakterystyczne dla poszczególnych przedmiotów, z tym, że kształcenie umiejętności czytania i odkrywania swoich zainteresowań w celu przygotowania do dalszej edukacji zauważono na większości obserwowanych lekcji. Wykres 1j Wykres 2j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 9/32

10 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 10/32

11 Wykres 7j Wykres 8j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 11/32

12 Wykres 1o Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 12/32

13 Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz W szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. Z ankiety dla nauczycieli wynika, że wszyscy monitorują osiągnięcia uczniów, stwarzają uczniom możliwość zadawania pytań i sprawdzają, w jaki sposób wykonują zadania, co znalazło odzwierciedlenie podczas obserwacji lekcji. Prawie wszyscy nauczyciele stosują ocenianie bieżące, podsumowujące, a mniej ocenianie kształtujące. Sposoby monitorowania osiągnięć uczniów zilustrowano na Rys.1w. Według informacji nauczycieli, wnioski z analizy osiągnięć uczniów są najczęściej wykorzystywane do modyfikacji dotychczas stosowanych metod pracy, zakresu wprowadzonego materiału, planowania indywidualnej pracy z uczniem na zajęciach oraz zwiększenia aktywizacji gimnazjalistów (Rys.1o). Wykres 1o Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 13/32

14 Wykres 1w Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 14/32

15 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Proces wdrażania wniosków wynikających z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów nie zawsze przyczynia się do wzrostu efektów uczenia się, a uczniowie przede wszystkim osiągają sukcesy w zawodach sportowych i konkursach muzycznych. Uczniowie zapytani w ankiecie o najważniejsze sukcesy szkolne, najczęściej wymieniają osiągnięcia sportowe (Rys.1o). Opinie te potwierdzają nauczyciele uczący w jednym oddziale, którzy podali, że uczniowie osiągają sukcesy w zawodach sportowych. Z wywiadu z dyrektorem szkoły wynika, że wyniki egzaminu gimnazjalnego uległy poprawie i w ostatnich dwóch latach utrzymują się na tym samym poziomie. Z analizy danych zastanych wynika, że wyniki egzaminu gimnazjalnego umieszczone na skali staninowej kształtowały się w roku 2011 na poziomie bardzo niskim (stanin 2) z części humanistycznej oraz niskim (stanin 3) z egzaminu w części matematyczno - przyrodniczej i z języka angielskiego. Natomiast w ostatnich dwóch latach ( ) mieściły się na poziomie stanina 5 (średniego) z języka polskiego i stanina 4 (niżej średniego) z języka angielskiego, historii i wiedzy o społeczeństwie. Z kolei w części matematyczno - przyrodniczej zarówno z matematyki i przedmiotów przyrodniczych nastąpił spadek ze stanina 5 do stanina 4. Analizy średnich wyników szkoły z egzaminu gimnazjalnego uzyskanych w ciągu ostatnich dwóch lat wskazują, że osiągnięcia uczniów nie zawsze były porównywalne ze średnimi wynikami szkół województwa pomorskiego zlokalizowanych w miastach do 20 tys. mieszkańców. W roku 2013 średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego uczniów szkoły w porównaniu do wyników uzyskanych w województwie ze względu na lokalizację były: wyższe z języka polskiego, porównywalne z historii i wiedzy o społeczeństwie, matematyki i z przedmiotów przyrodniczych, niższe z języka angielskiego. Trzyletnie wskaźniki Edukacyjnej Wartości Dodanej ( ) z przedmiotów humanistycznych oraz matematyczno - przyrodniczych wskazują na utrzymujące się poniżej przeciętnej wyniki egzaminu gimnazjalnego, zaś efektywność nauczania mierzona EWD z części humanistycznej jest ujemna (-2,8) przy górnej granicy przedziału ufności (-0,8), a dolnej granicy ufności (-4,8). Natomiast z części matematyczno - przyrodniczej efektywność mierzona EWD jest dodatnia (1,0) przy górnej granicy przedziału ufności (2,9), a dolnej granicy ufności (-1,0). Z kolei z danych przedstawionych przez Dyrektora placówki wynika, że jednoroczne EWD w 2013r. w porównaniu do 2012r. wskazuje na wzrost efektywności kształcenia z języka polskiego i historii oraz spadek z przedmiotów przyrodniczych i matematyki. Dyrektor szkoły wymienił działania szkoły nakierowane na wzrost efektywności kształcenia, między innymi wskazał na: 1. analizę wyników klasyfikacji śródrocznej i końcoworocznej oraz frekwencji uczniów, 2. wprowadzenia dziennika elektronicznego Librus, 3. pracę nauczycieli z zadaniami egzaminacyjnymi, Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 15/32

16 4. organizowanie zajęć wyrównawczych, 5. odpowiedni dobór podręcznika, 6. właściwą dyscyplinę pracy. Do skutecznych działań dydaktycznych i wychowawczych wynikających z bieżących analiz osiągnięć uczniów, Dyrektor szkoły zaliczył: 1. poprawę wymiany informacji z wykorzystaniem dziennika Librus, 2. nieznaczny wzrost wyników klasyfikacji rocznej, 3. zmniejszenie ilość ocen nagannych z zachowania, 4. poprawę frekwencji uczniów. Z przeprowadzonych badań wynika, że w latach uczniowie osiągają w szczególności sukcesy w konkursach muzycznych i zawodach sportowych. Do osiągniętych sukcesów można zaliczyć, np. 1. II miejsce w ogólnopolskim Przeglądzie Piosenki Dziecięcej i Młodzieżowej, 2. III miejsce w wojewódzkim Turnieju Wiedzy Pożarniczej, 3. III miejsce w zawodach piłki ręcznej XI Ogólnopolskiego Memoriału Romana Bruskiego, 4. III miejsce w półfinale wojewódzkim piłki ręcznej dziewcząt. Podczas wywiadu dyrektor szkoły poinformował, że sformułowane wnioski z nadzoru pedagogicznego dotyczące efektów uczenia dotyczyły między innymi: 1. stosowania różnorodnych metod i form pracy z uczniem, biorąc pod uwagę predyspozycje uczniów, 2. monitorowania udziału uczniów w zajęciach dodatkowych, w tym zajęć wyrównawczych, 3. zwiększanie ilości prac domowych i oceniania ich, 4. motywowania uczniów do systematycznej i samodzielnej pracy, 5. doskonalenia rozwiązywanie nowych zadań, np.: typu prawda fałsz. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 16/32

17 Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Z wywiadu z Dyrektorem placówki i przedstawicielami nauczycieli wynika, że szkoła rozwija u uczniów umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia lub w przyszłości na rynku pracy. Według nauczycieli, szkoła uczy współpracy w zespole, samodzielności, odpowiedzialności, współdziałania i dokonywania samooceny. Podobnego zdania na ten temat był dyrektor, który potwierdził, że szkoła wyposaża uczniów w te umiejętności i zwrócił także uwagę na umiejętność radzenia sobie ze stresem, prezentowanie umiejętności uczniowskich, korzystanie z technologii informatycznej. Według dyrektora placówki i nauczycieli, najbardziej efektywne działania to: 1. warsztaty zorganizowane przez Poradnię Psychologiczno - Pedagogiczną, 2. dobór tematyki godzin wychowawczych, 3. współprowadzenie lekcji wychowawczych, 4. przygotowanie projektów edukacyjnych i ich prezentowanie, 5. współtworzenie przez uczniów strony internetowej, kroniki sportowej i szkolnej, 6. zaangażowanie gimnazjalistów w organizację uroczystości szkolnych, środowiskowych oraz praca w samorządach klasowych i uczniowskim. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 17/32

18 Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 18/32

19 Wymaganie: Uczniowie są aktywni Aktywność uczniów i uczennic powinna się wiązać z różnorodnymi działaniami, szczególnie z procesem ich uczenia się. Ważnym elementem pracy szkoły jest wspieranie uczących się w podejmowanych przez nich samodzielnych inicjatywach wpływających na ich rozwój oraz rozwój środowiska. Proces uczenia się jest efektywny wtedy, gdy uczniowie biorą za niego odpowiedzialność. Rezultatem pracy nauczycieli są postawy uczących się wobec procesu uczenia się. Poziom spełnienia wymagania: B Uczniowie są zaangażowani w zajęcia organizowane na terenie szkoły, są inicjatorami i realizują różnorodne działania. Zdecydowana większość gimnazjalistów uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych. Nauczyciele zachęcają uczniów do różnych aktywności. Według uczniów, są to w szczególności działania w zakresie sportu. Angażują się także w wolontariat i akcje charytatywne podejmując skuteczne i wartościowe działania na rzecz lokalnej społeczności. Działania te wpływają na ich rozwój, rozwój szkoły i środowiska lokalnego. Obszar badania: Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole lub placówce i chętnie w nich uczestniczą Z ankiet uczniów wynika, że gimnazjaliści są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole, a obserwacje zajęć to potwierdzają. Uczniowie wskazują, że biorą udział w różnych formach aktywności w procesie uczenia się, tj. zadają pytania, dyskutują, pracują samodzielnie, notują i słuchają (Rys.1j-5j). Większość badanych uczniów podała, że jest zainteresowana tym, czym zajmują się na lekcjach (Rys.6j). Jednakże, 16 z 35 badanych uczniów uważa, że na żadnych zajęciach nie mieli możliwości dzielenia się swoją wiedzą pracując w parach, czy w grupie (Rys.7j). Większość uczniów w ankiecie wyraziła opinię, że byli zaangażowani w zajęcia lekcyjne (Rys.8j). Na obserwowanych zajęciach większość uczniów angażuje się w prowadzone zajęcia, zdarza się też, że część gimnazjalistów nie przejawia zainteresowania. Zaobserwowano, że zdarza się uczniom nieprzygotowanie do zajęć lekcyjnych, wówczas od nauczyciela otrzymują niezbędne materiały do wykonania zadania. W celu zaangażowania uczniów, nauczyciele zadają im pytania, wybierają ich do rozwiązywania zadań przy tablicy. Ponadto, stwarzają uczniom możliwość prowadzenia dyskusji oraz pracy z wykorzystaniem różnych metod i form pracy. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 19/32

20 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 20/32

21 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 21/32

22 Obszar badania: Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności. Dyrektor w ankiecie podał, że uczniowie gimnazjum biorą w zajęciach pozalekcyjnych, takich jak: zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze, rozwijające zainteresowanie, specjalistyczne (np. korekcyjno - kompensacyjne). Około 95% uczniów gimnazjum bierze udział w zajęciach pozalekcyjnych. Z ankiety dla uczniów wynika, że gimnazjaliści zgłaszają pomysły dotyczące tego, co robią na lekcji, jednakże 37,5% ankietowanych uczniów podało, że nigdy nie zgłaszało takich pomysłów i tyle samo badanych (37,5%) wskazało, że czyniło to rzadko, co ilustruje Rys.1j. Około 85% badanych uczniów zadeklarowało, że zgłosili pomysł dotyczący pracy w grupach (Rys.1o). Zdaniem uczniów uczestniczących w wywiadzie, nauczyciele zachęcają ich do udziału w zajęciach pozalekcyjnych i wskazują im, że są one ważne ze względu na przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego. Ich zdaniem udział całej klasy w dodatkowych zajęciach nie jest dobrym pomysłem. W opinii gimnazjalistów niektóre zajęcia dodatkowe są nastawione na pracę indywidualną, a oczekują wspólnego rozwiązywania zadań i organizowania pracy w grupach. Wykres 1j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 22/32

23 Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły lub placówki oraz angażują w nie inne osoby Z wywiadu z dyrektorem placówki i nauczycielami wynika, że uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju, rozwoju szkoły oraz angażują w nie inne osoby. Obserwacja placówki wykazała na zorganizowane wystawy prac plastycznych gimnazjalistów, przygotowanie gazetek okolicznościowych, prezentację licznych osiągnięć sportowych. Uczniowie w ankiecie podali, że biorą udział w działaniach, które wynikają z ich pomysłów, jednakże połowa badanych respondentów (12 z 24) twierdzi, że zdarza się to rzadko (Rys.1j). Przykłady aktywności uczniów wskazane przez Dyrektora placówki i nauczycieli dotyczą różnych płaszczyzn działania tj. aktywności społecznej, obywatelskiej, sportowej, kulturalnej. Respondenci podali, że uczniowie szkoły: organizują (dyżury uczniowskie, imprezy klasowe, szkolne i sportowe, zbiórkę zabawek dla Domu Dziecka, karmy dla zwierząt), przyczynili się do postawienia automatu z napojami, współtworzą stronę internetową, prowadzą działalność sklepiku uczniowskiego, pozyskali sponsorów na nowe stroje drużyny dziewcząt w piłce ręcznej Drużyna marzeń, zainicjowali zorganizowanie kółka tanecznego, zorganizowali pokaz pierwszej pomocy przedmedycznej dla środowiska szkolnego i pozaszkolnego, podejmują inicjatywy klasowe w celu zebrania środków finansowych na wycieczkę organizowaną na zakończenie gimnazjum. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 23/32

24 Ich zdaniem, podejmowane działania przez uczniów przyczyniają się do ich rozwoju, bo uczą pracy zespołowej, przedsiębiorczości, wrażliwości, samooceny, odpowiedzialności, kreatywności, organizacji pracy, planowania, radzenia sobie ze stresem. Mają też wpływ na pozytywny wizerunek szkoły. Uczniowie uczestniczący w wywiadzie podali przykłady różnorodnych działań, których byli inicjatorami, podzielając tym zdanie Dyrektora placówki i nauczycieli. Młodzież gimnazjalna podczas wywiadu wyraziła opinię, że najwięcej w szkole to dzieje się ze sportu". Ich zdaniem, w realizację działań i inicjatyw uczniowskich angażują się uczniowie, dyrekcja szkoły, opiekun samorządu, nauczyciele, wychowawcy, rodzice, parafia, pracownicy administracji i obsługi. Wykres 1j Obszar badania: Uczniowie realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby Z wywiadu z partnerami wynika, że gimnazjaliści realizują różnorodne działania na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz angażują w nie inne osoby. Są zaangażowani w służbę liturgiczną kościoła. Należą do Młodzieżowej Ochotniczej Drużyny Pożarniczej, współpracują z młodzieżą z innych straży pożarnych i wyjeżdżają na szkoleniowe obozy strażackie. Biorą udział w Ogólnopolskim Turnieju Wiedzy Pożarniczej i marszu na orientację drużyn pożarniczych. W czasie ferii zimowym przychodzą do przedszkola i jako wolontariusze pomagają nauczycielom w zajęciach plastycznych i kulinarnych organizowanych w ramach projektu Łyżeczką i pędzelkiem - czyli twórcze dzieci. Niektórzy uczniowie uczestniczą w zajęciach świetlicy socjoterapeutycznej Arka, angażując się w przygotowanie dekoracji, czy w pomoc innym przy odrabianiu lekcji. Ponadto, współorganizują uroczystości z udziałem środowiska lokalnego, np. z okazji Dnia Niepodległości. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 24/32

25 Wymaganie: Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć, nauczyciele powinni działać zespołowo, organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy, prowadząc ewaluację, ucząc się od siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu nauczycieli. Poziom spełnienia wymagania: C Nauczyciele współdziałają ze sobą w organizowaniu i realizacji procesów edukacyjnych. Wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Zmiany dotyczące przebiegu procesów edukacyjnych są wynikiem pracy zespołowej i następuje w wyniku ustaleń miedzy nauczycielami. Ewaluacji poddają najczęściej działania bezpośrednio związane z pracą nauczyciela, a sporadycznie na poziomie szkoły. Wymaganie jest zatem spełnione na poziomie średnim. Obszar badania: Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Z badań ankietowych nauczycieli wynika, że współpracują oni ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych, jednakże w mniejszym stopniu dotyczy to nauczycieli uczących w jednym oddziale. Wszyscy ankietowani nauczyciele zadeklarowali współpracę w ramach zespołów powołanych w gimnazjum (Rys.1w). 17 z 20 badanych nauczycieli wskazała, że zaangażowała się w pracę zespołów przedmiotowych lub międzyprzedmiotowych, nieco mniej (16 z 20) w organizację imprez dla uczniów, rodziców. Z kolei w mniejszym stopniu są zaangażowani w zespole ds. pomocy psychologiczno - pedagogicznej (7 z 20), ds.ewaluacji wewnętrznej (6 z 20), szkoleniowym (2 z 20) i w zespole nauczycieli uczących w jednym oddziale (5 z 20). Po obserwowanych zajęciach lekcyjnych nauczyciele wymienili następujące elementy lekcji wynikające ze wspólnych ustaleń z innymi nauczycielami, tj. ocenianie aktywności, stosowanie pracy zespołowej, kontrolę zapisów w zeszytach, korelację międzyprzedmiotową. Dyrektor szkoły i nauczyciele w wywiadach, jako przykłady współpracy nauczycieli podczas planowania i realizowania procesów edukacyjnych wymienili m.in.: 1. zgłaszanie propozycji rad szkoleniowych, 2. opiniowanie dni wolnych od zajęć dydaktyczno wychowawczych, 3. opracowanie planu pracy zespołów przedmiotowych i pedagoga szkolnego, 4. korelację miedzyprzedmiotową. Respondenci wskazali, że współpraca opiera się w szczególności na rozmowie, wymianie doświadczeń. Ponadto podali, że odbywają się spotkania zespołów z udziałem pedagoga, podczas których omawia się zalecenia opinii Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 25/32

26 Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, a następnie formułuje się wnioski oraz wypracowuje się materiały do ćwiczeń wyrównawczych. Wykres 1w Obszar badania: Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami. Z ankiety nauczycieli wynika, że w wyniku wspólnych ustaleń z innymi nauczycielami: dokonano zmian w regulaminie zachowania, systemie oceniania, uzgodniono plan imprez i wyjazdów, opracowano program nauczania, Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 26/32

27 zorganizowano konkursy z zakresu profilaktyki, uzgodniono sposoby aktywizowania uczniów na lekcjach, wprowadzono dyżury uczniowskie. Dyrektor placówki w wywiadzie wskazał, że zmiany w procesach edukacyjnych wprowadza się w szkole w wyniku bezpośrednich ustaleń na radzie pedagogicznej, w zespołach klasowych i przedmiotowych na radzie pedagogicznej, czy w wyniku konsultacji z rodzicami. Jako przykład wprowadzonej zmiany podał wprowadzenie dziennika elektronicznego. Nauczyciele uczący w jednym oddziale twierdzą, że wspólnie doskonalą proces edukacyjny w klasie poprzez: wymianę informacji i doświadczeń, organizowanie pomocy koleżeńskiej, wymianę materiałów, zasięganie opinii. Jako przykłady zmian wprowadzonych w efekcie wspólnych ustaleń, nauczyciele wymienili: podjęcie działań dyscyplinujących uczniów za ich niewłaściwe zachowania, wprowadzenie nowych aktywizujących metod nauczania i zachęcenie młodzieży gimnazjalnej do aktywności podczas zajęć lekcyjnych. Podane przykłady wspólnych ustaleń nauczycieli są spójne z wypowiedziami nauczycieli w ankietach. Obszar badania: Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy dydaktyczne i wychowawcze. W swojej pracy z uczniami uzyskują pomoc od innych nauczycieli w doskonaleniu metod i form współpracy. Wypowiedzi ankietowanych nauczycieli świadczą, że wspólnie rozwiązują oni problemy w szkole. Tab.1 wskazuje na różne te sytuacje. Wyniki ankiet dla nauczycieli pokazują, że najczęściej korzystają z pomocy innych nauczycieli podczas następujących działań: organizacji konkursów, występów artystycznych, wycieczek szkolnych, imprez kulturalnych i sportowych (10 z 20), opracowania materiałów dydaktycznych (9 z 20) rozwiązywania problemów wychowawczych z uczniami (7 z 20). Najwięcej ankietowanych nauczycieli (95%) podało, że wspiera się poprzez wymianę doświadczeń, konsultacje, doradztwo, wymianę poglądów i wspólne organizowanie i prowadzenie działań. Ponadto, wymieniają inne formy wsparcia, które ilustruje Rys. 1w. Przykładem zastosowania pomocy innych nauczycieli jest przede wszystkim pomoc w przeprowadzeniu konkursów, zawodów sportowych, imprez szkolnych. Inne przykłady pomocy ze strony nauczycieli ilustruje Tab.2. Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 27/32

28 Wykres 1w Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 28/32

29 Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: W jakich sytuacjach, w swojej pracy z uczniami, korzysta Pan/i z pomocy innych nauczycieli? (8478) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 20 Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 organizacja konkursów, występów artystycznych, wycieczek szkolnych, imprez kulturalnych i sportowych 2 rozwiązywanie problemów dydaktycznych i wychowawczych 3 planowanie zadań wychowawczych 4 opracowanie materiałów dydaktycznych, np. planów wynikowych, sprawdzianów 5 planowanie lekcji otwartych 6 opracowanie kryteriów oceniania 7 opracowanie programów Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Proszę podać konkretne przykłady zastosowania pomocy innych nauczycieli i jej efekty? (8512) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 20 Tab.2 Numer Treść odpowiedzi 1 modyfikacja warsztatu pracy 2 wymiana pomocy dydaktycznych 3 przeprowadzenie konkursów, zawodów sportowych, imprez szkolnych 4 wykorzystanie scenariuszy zajęć 5 wzbogacenie imprez szkolnych w repertuar wokalny 6 rozwiązanie problemu wychowawczego 7 rozpoznanie sytuacji rodzinnej ucznia 8 większa efektywność pracy wychowawczej 9 wporwadzenie prostych gier dydaktycznych 10 materiał nauczania dostosowany do możliwości ucznia 11 dostep do wspólnej platformy z materiałami dydaktycznymi Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 29/32

30 Obszar badania: Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy Wyniki badań nie wskazują na powszechność wzajemnej pomocy nauczycieli w prowadzeniu ewaluacji i doskonalenia własnej pracy. Zdaniem prawie połowy ankietowanych nauczycieli (9 z 20) ewaluacja własnej pracy we współpracy z innymi nauczycielami polega na wymianie doświadczeń, a sporadycznie dotyczyła elementów działań prowadzonych na poziomie szkoły (np. analizy wyników egzaminu gimnazjalnego). Nauczyciele podali, że najczęściej ewaluacji własnej pracy poddawali metody i formy pracy z uczniem (9 z 20), wybór podręcznika (4 z 20), stosowane środki dydaktyczne (3 z 20), stopień opanowania przez uczniów materiału nauczania (3 z 20), osiągnięcia uczniów (2 z 20). Natomiast większość ankietowanych nauczycieli twierdzi, że prowadzi ewaluację własnej pracy regularnie (80%), współpracuje z innymi nauczycielami przy jej realizacji (95%) i uważa, że jest ona zdecydowanie przydatna (90%). Powyższe informacje zostały zobrazowane na Rys.1j, Rys.2j, Rys.3j. Wykres 1j Wykres 2j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 30/32

31 Wykres 3j Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 31/32

32 Raport sporządzili Teresa Burczyk Barbara Mania Kurator Oświaty:... Publiczne Gimnazjum w Czarnej Wodzie 32/32