Akademia Młodego Ekonomisty

Transkrypt

1 Rewers i Awers. Akademia Edukacji Ekonomicznej SGH Akademia Młodego Ekonomisty Czy w ekonomii dwa plus dwa równa się cztery? dr Adam Karbowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 19 marca 2019 r.

2 Wprowadzenie

3 Ekonomia pozytywna a normatywna a) Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 179,6%. b) Osobom starszym państwo powinno zwracać część wydatków ponoszonych na lekarstwa. c) Aby zmalało bezrobocie, należy organizować roboty publiczne? d) Ponieważ inflacja obniżyła się, rząd powinien obniżyć podatki. e) Ludzie w Wielkiej Brytanii są szczęśliwsi niż w Polsce. f) Poziom dochodu w Wielkiej Brytanii jest wyższy niż w Polsce. g) Podniesienie opodatkowania wyrobów tytoniowych będzie zniechęcać do palenia. h) Gospodarka Hongkongu jest bliższa systemowi wolnokonkurencyjnemu niż gospodarka Kuby. i) Palenie tytoniu jest postawą antyspołeczną i powinno być zwalczane. B. Czarny

4 Mikroekonomia a makroekonomia Które z następujących stwierdzeń dotyczą mikroekonomii, a które makroekonomii? A) Stopa inflacji jest obecnie niższa niż w latach 80-tych XX wieku. B) Ceny żywności w tym miesiącu spadły. C) Sprzyjające warunki atmosferyczne spowodują w tym roku dobre zbiory. D) Bezrobocie w Londynie jest niższe niż średnio w Wielkiej Brytanii. E) Wyższe opodatkowanie wyrobów tytoniowych ograniczy palenie. F) Przedsiębiorstwo zainwestuje w zakup maszyn, jeżeli przewidywana stopa zwrotu jest zadowalająca. G) Na początku lat 80-tych znacząco zwiększyło się bezrobocie wśród pracowników budowlanych. B. Czarny

5 a) Co to jest ekonomia? b) Co jest celem ekonomistów? c) Czym się różni stosowana przez ekonomistów metoda ustalania prawdy od metody artysty i kapłana? a) Czy złotówka, patrol policyjny w Alejach Jerozolimskich, obowiązkowe szczepienia przeciw gruźlicy są dobrami? Jeśli tak, to jakie potrzeby są zaspokajane przez te dobra? b) Co to znaczy, że mercedesy są dobrem rzadkim? Czy chleb także jest rzadki? A woda i powietrze? c) Jakie konsekwencje ma rzadkość dóbr? B. Czarny

6 Dane ekonomiczne Które z poniższych zbiorów tworzą szereg czasowy, a które mają charakter danych przekrojowych? a. Wydatki ludności na trwałe dobra konsumpcyjne w latach b. Wydatki gospodarstw domowych na utrzymanie mieszkań w 1994 roku. c. Miesięczny wskaźnik cen ziemniaków w 1994 roku. d. PNB Wielkiej Brytanii w poszczególnych kwartałach 1993 roku. e. Przeciętne tygodniowe zarobki wybranej grupy 350 osób, badanej w latach: 1980, 1984, 1988, f. Bezrobocie w poszczególnych rejonach kraju w dniu 10 czerwca 1993 roku. Departament policji zamierza przeprowadzić badania, których celem jest odpowiedź na pytanie, czy poziom przestępczości zależy od stopy bezrobocia. A) W jaki sposób zweryfikowałbyś tę hipotezę? B) Jakie dane byłyby potrzebne? C) Jakie czynniki uznałbyś za stałe? B. Czarny

7 Tablica poniżej zawiera stopy bezrobocia w stolicy i pozostałej części kraju. Jedna trzecia ludności zamieszkuje w stolicy. Oblicz wskaźnik bezrobocia w tym kraju, przyjmując 2000 rok za bazowy. Jakie wagi przyjąłeś dla stóp bezrobocia i dlaczego? Stopa bezrobocia (%) Stolica Reszta kraju Zmodyfikujmy zadanie prof. Czarnego i policzmy indeks jedynie dla 2001 roku.

8 Wyobraź sobie prosty model popytu na czekoladę, w którym wielkość popytu jest funkcją ceny czekolady i dochodów konsumenta. a. Objaśnij sens tego modelu. b. Zakładając, że poziom dochodów jest stały, jakiej oczekujesz zależności pomiędzy popytem na czekoladę a jej ceną: dodatniej czy ujemnej? c. Zakładając, że cena czekolady jest stała, określ charakter zależności między popytem na czekoladę a poziomem dochodu konsumentów. d. Czy powyższy model jest kompletny, czy też należy do niego wprowadzić także inne zmienne objaśniające? B. Czarny

9 Tempo inflacji w marcu wynosiło 10%, a kwietniu wzrosło do 14%. Oznacza to zmianę tego tempa o: A. 4 punkty procentowe. B. 4%. C. 40%. D. 40 punktów procentowych. B. Czarny

10 Czy zawsze 2+2=4?

11 Problem 1: Wybierz jedno z dwóch A z pr z pr z pr B z pewnością

12 Problem 1: Wybierz jedno z dwóch A. [18] 2500 z pr z pr z pr B. [82] 2400 z pewnością

13 Problem 2: Wybierz jedno z dwóch C z pr z pr D z pr z pr. 0.66

14 Problem 2: Wybierz jedno z dwóch C. [83] 2500 z pr z pr D. [17] 2400 z pr z pr. 0.66

15 Wypłaty niemonetarne Problem 5: Wybierz jedno z dwóch A. 50% szans na wygranie 3-tygodniowej wycieczki po Anglii, Francji i Włoszech B. Tygodniowa wycieczka po Anglii z pewnością Problem 6: Wybierz jedno z dwóch C. 5% szans na wygranie 3-tygodniowej wycieczki po Anglii, Francji i Włoszech D. 10% szans na wygranie tygodniowej wycieczki po Anglii

16 Wypłaty niemonetarne Problem 5: Wybierz jedno z dwóch A. [22] 50% szans na wygranie 3-tygodniowej wycieczki po Anglii, Francji i Włoszech B. [78] Tygodniowa wycieczka po Anglii z pewnością Problem 6: Wybierz jedno z dwóch C. [67] 5% szans na wygranie 3-tygodniowej wycieczki po Anglii, Francji i Włoszech D. [33] 10% szans na wygranie tygodniowej wycieczki po Anglii

17 Efekt pewności ludzie przeceniają perspektywy, które uważają za pewne w stosunku do perspektyw, które uważają za jedynie prawdopodobne

18 Problem 7: Wybierz jedno z dwóch A. (6000,.45) B. (3000,.90) Problem 8: Wybierz jedno z dwóch C. (6000,.001) D. (3000,.002)

19 Problem 7: Wybierz jedno z dwóch A. [14] (6000,.45) B. [86] (3000,.90) Problem 8: Wybierz jedno z dwóch C. [73] (6000,.001) D. [27] (3000,.002)

20 Efekt możliwości gdy wygrana jest możliwa, ale mało prawdopodobna, większość ludzi wybiera perspektywę, która daje większy zysk

21 Co stanie się z preferencjami, gdy z obszaru wygranych przeniesiemy się do obszaru przegranych?

22 Kahneman i Tversky (1979)

23 Efekt lustrzanego odbicia implikuje: 1. Awersję do ryzyka w dziedzinie zysków, 2. Poszukiwanie ryzyka w dziedzinie strat.

24 Kahneman i Tversky (1979)

25 Kształt krzywej wartości a: a. Poczucie własnej wartości i stan emocjonalny b. Oddalenie w czasie (procesy dyskontowania)

26 Źródła 1. Bogusław Czarny zadania i przykłady, zob. np. B. Czarny (2018). Podstawy ekonomii. Mikroekonomia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. 2. Daniel Kahneman i Amos Tversky pytania eksperymentalne i wyniki eksperymentów, zob. np. D. Kahneman, A. Tversky (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 47, Jerzy Osiński i Adam Karbowski wyniki badań w ramach projektu UMO-2015/19/B/HS6/01633 pt. Analiza zależności między samokontrolą i altruizmem w paradygmacie dyskontowania, Narodowe Centrum Nauki. 4. Badania autorskie.