Dane ekonomiczne 1. Szeregi czasowe danych. Dane przekrojowe. Wskaźniki (indeksy)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dane ekonomiczne 1. Szeregi czasowe danych. Dane przekrojowe. Wskaźniki (indeksy)"

Transkrypt

1 Dane ekonomiczne 1 Szeregi czasowe danych Szereg czasowy to ciąg wartości, jakie przyjmuje zmienna w kolejnych okresach. Szereg czasowy zawiera kolejne wartości przyjmowane przez daną zmienną w różnych momentach. Pokazuje on więc, jak dana wielkość zmienia się w czasie. Tablica 1 przedstawia szeregi czasowe średnich miesięcznych cen srebra. Tablica 1. Ceny srebra w 1992 r. (centy USA/uncję) Wrzesień Październik Listopad Grudzień Na podstawie średnich miesięcznych cen można obliczyć średnie ceny kwartalne. Tablica 2. Ceny srebra w 1992 r. (centy USA/uncję) Średnia kwartalna Średnia roczna I II III IV Wartości średnie wygładzają" krótkookresowe wahania poszczególnych zmiennych. Uśrednianie badanych zmiennych jest najczęstszą metodą przedstawiania szeregów czasowych, jeśli chcemy badać fluktuacje średnio i długookresowe. Np. średnie roczne są przydatne w analizie długookresowych trendów. Dane przekrojowe Dane tworzące szeregi czasowe odzwierciedlają sposób zmiany danej wielkości w czasie. Dane przekrojowe pokazują, jakie wartości przyjmuje analizowana zmienna u poszczególnych osób lub też ich grup w określonym momencie. Tablica 3 przedstawia przekrojowe dane dotyczące bezrobocia w różnych krajach w 2002 r. Tablica 3. Bezrobocie w wybranych krajach w 2002 r. (% aktywnych zawodowo) Polska USA Japonia Niemcy Francja Wielka Brytania Holandia Dania Irlandia 19,9 5,8 5,4 8,7 8,7 5,1 2,6 4,7 4,3 Źródło: Mały rocznik Statystyczny Polski 2004, GUS, W-wa, s Wskaźniki (indeksy) Jeżeli chcemy porównać poszczególne wielkości, nie odwołując się do jednostek miary, w których te wielkości są wyrażone, możemy posłużyć się wskaźnikami. Wskaźnik wyraża względną wartość danej zmiennej odniesioną do jej wartości w okresie podstawowym (bazowym). Tablica 4. Ceny srebra i miedzi (srebro w centach U5A/uncję, miedź w centach USA/funt; średnie roczne) Cena srebra Cena miedzi Wskaźnik cen srebra (1960 =100) Wskaźnik cen miedzi (1960 =100) Tablica 4 wskazuje średnie roczne ceny srebra i miedzi w wybranych latach. Przyjmijmy, że 1960 r. jest rokiem podstawowym i ceny srebra oraz miedzi z tego okresu mają wartość 100. Cena srebra w 1970 r., równa 177 centów za uncję, jest więc 1,94 razy wyższa od ceny srebra w 1960 r. Przy założeniu, że cena srebra w 1960 r. równa jest 100, jej wskaźnik w 1970 r. wzrósł do poziomu 194. Aby obliczyć wartość wskaźnika dla 1991 r., wynoszącą 404 centy za uncję, cenę srebra z 1991 r. dzielimy przez cenę srebra z 1960 r. (91 centów za uncję). Wynik równy 4,44 mnożymy przez 100 (wartość wskaźnika w 1960 r.) i uzyskujemy wartość wskaźnika ceny 444, jak pokazano to w tablicy 4. Wskaźnik ceny miedzi został obliczony w identyczny sposób, przez podzielenie każdej wartości ceny z 1991 r. przez cenę z 1960 r. i pomnożenie poszczególnych wyników przez 100. Wykorzystanie wskaźników cen jako wielkości przeciętnych Załóżmy, że naszym celem jest zbadanie zmian cen wszystkich metali. Z poprzednich rozważań wiadomo, że ceny poszczególnych metali zmieniają się niejednakowo. Do uzyskania jednego miernika zmian cen różnych metali niezbędne jest skonstruowanie średniej ceny. Przyjmijmy, że istnieją tylko dwa metale: miedź i srebro. Do obliczenia wskaźnika cen wszystkich metali trzeba połączyć dwa szeregi czasowe, umieszczone w dwóch ostatnich wierszach tablicy 4. W ten sposób wskaźnikowi cen każdego z metali zostaje nadana pewna waga, czyli określa się jego udział w nowym wskaźniku wszystkich cen. Waga ściśle wiąże się z celem konstruowania wskaźników. Jeżeli naszym zadaniem jest pokazanie sumy wydatków przedsiębiorstwa na zakup metali, to waga powinna odzwierciedlać 1 Wykorzystano rozdział 2 - Narzędzia analizy ekonomicznej podręcznika Mikroekonomia, D. Begg i in., PWE, W-wa

2 relatywny udział miedzi i srebra w kosztach produkcji. Na ogół zużycie miedzi znacznie przewyższa zużycie srebra, dlatego należałoby przypisać miedzi wagę 0,8, a srebru 0,2. Tab. 5. Wskaźniki cen srebra, miedzi i metali ogółem (1960 =100; udział srebra = 0,2; udział miedzi = 0,8) Srebro Miedź Metale ogółem Tablica 5 pokazuje zmiany w czasie wskaźnika cen metali, wyrażonego jako średnia ważona wskaźników cen srebra i miedzi. W przyjętym za podstawę 1960 r. wskaźnik cen metali równy jest 100. Wartość wskaźnika wzrasta w 1970 r. do 199, ponieważ (0,8 x 200) + (0,2 x 194) = 199. Poziom wskaźnika wzrósł w 1991 r. do 353. Wartość wskaźnika cen obu metali, będącego średnią ważoną cen srebra i miedzi, musi być zawarta między wskaźnikami cen tych metali. Wysokość wag określa, czy średni wskaźnik cen obu metali w większym stopniu odzwierciedla zmiany cen srebra czy też miedzi. Wskaźnik cen detalicznych i inne wskaźniki W większości krajów pilnie obserwuje się zmiany poziomu cen dóbr konsumpcyjnych. Służy temu wskaźnik cen konsumpcyjnych. W Wielkiej Brytanii jest to wskaźnik cen detalicznych - WCD (ang. retail price index RPI), w Polsce - wskaźnik cen towarów konsumpcyjnych i usług" - WCK. Jego poziom jest ogłaszany co miesiąc i bacznie śledzony przez środki masowego przekazu i komentatorów ekonomicznych. WCK jest obliczany na podstawie cen koszyka dóbr (i usług) nabywanych przez przeciętne (średnie) gospodarstwo domowe. Procentowy wzrost tego wskaźnika w ciągu 12 miesięcy jest najczęściej używaną miarą inflacji. Konstrukcja WCK przebiega w dwu etapach. Pierwszy z nich polega na obliczeniu wskaźników cen dla każdej grupy dóbr nabywanych przez gospodarstwa domowe. Na przykład, do wskaźnika cen żywności wchodzą takie artykuły, jak kawa, chleb i mleko. Podobnie jak poprzednio, wagi nadawane poszczególnym dobrom odzwierciedlają ich udział w całkowitych wydatkach. W drugim etapie następuje ostateczne obliczenie WCD przez wyciągnięcie średniej ważonej ze wskaźników cen różnych grup towarowych. Tablica 6. Udziały w wydatkach - wagi wykorzystane przy obliczaniu wskaźnika cen detalicznych. w Polsce w 2002 w 1992 w Wielkiej Brytanii Żywność i napoje bezalkoholowe 29,7% 14,4% Żywność Użytkowanie mieszkania i nośniki energii 19,6% 16,4% Mieszkanie 4,6% Opał i światło Odzież i obuwie 5,5% 5,8% Odzież i obuwie Transport 8,2% 13,6% Transport Wyposażenie mieszkań i prowadzenie 4,7% 7,9% Wyposażenie mieszkań gospodarstwa domowego 4,7% Usługi domowe Łączność 4,6% Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe 6,2% 7,8% Alkohol 3,5% Tytoń Rekreacja i kultura 6,4% 6,2% Sport i rekreacja 4,6% Dobra służące spędzaniu czasu wolnego Restauracje i hotele 3,4% 4,5% Usługi gastronomiczne Zdrowie 4,8% Edukacja 1,3% 3,9% Dobra i usługi osobiste Inne towary i usługi 5,6% 2,1% Pozostałe Tablica 6 zawiera wykaz głównych grup towarowych oraz przypisywane im wagi. Wzrost cen żywności o 10% spowoduje większy wzrost WCD niż wzrost cen tytoniu o 10%, ponieważ udział (waga) żywności w wydatkach gospodarstw domowych jest znacznie wyższy niż tytoniu. Wielkości nominalne i realne (wyrażane w cenach bieżących i stałych) Wielkości nominalne to wielkości wyrażone w cenach bieżących, tzn. w jednostkach pieniężnych wg ich bieżącej wartości. Wielkości realne to wielkości nominalne skorygowane o inflację. Wyrażane są zatem w cenach stałych nie zawierających inflacji, tzn. w cenach okresu przyjętego za bazowy. Rozróżnienie między wielkościami realnymi i nominalnymi pojawia się w przypadku wszystkich zmiennych, które są wyrażone w jednostkach pieniężnych. Nie dotyczy ono tych zmiennych, które są mierzone w jednostkach fizycznych, np. rocznej produkcji przedsiębiorstwa równej 4000 pralek. Rozmiary produkcji wyrażone w jednostkach fizycznych nie zależą od stopy inflacji. W przeciwieństwie do tego, nie wiemy, czy 100 o dużo czy mało, jeżeli nie odniesiemy tej sumy do ogólnego poziomu cen towarów. Wszystko zależy od cen. Nominalna cena srebra wzrosła znacznie od 1970 r. Ceny realne są miernikiem rzadkości (ograniczoności). Informują one, czy cena danego dobra rośnie szybciej niż przeciętny 2

3 poziom cen wszystkich dóbr. Dlatego ceny realne nazywamy czasem cenami względnymi. Przykładem są realne stawki płac, które mówią nam, jak kształtuje się cena siły roboczej w porównaniu z cenami innych towarów ogółem. Rozważmy dla przykładu ceny telewizorów w okresie ostatnich 20 lat. Ceny te, wyrażone w funtach, rosły w tym okresie bardzo wolno. WCD zwiększał się znacznie szybciej. W związku z tym cena realna telewizorów spadła. Tym samym zmniejszyła się ekonomiczna rzadkość telewizorów, a przyczyną tego był postęp techniczny, który pozwolił obniżyć koszty ich produkcji. Spadek cen realnych umożliwia obecnie zakup telewizora większej niż poprzednio liczbie gospodarstw domowych. Inaczej mówiąc, płace nominalne rosły znacznie szybciej niż ceny nominalne telewizorów. Powyższy przykład wskazuje, jak mylące mogą być wyniki analizy opartej wyłącznie na zmianach wielkości nominalnych. Tablica 7 przedstawia dane dotyczące płac na jednostkę produkcji przemysłu przetwórczego w Wielkiej Brytanii w okresie dwóch ostatnich dziesięcioleci. Dane z pierwszej kolumny pokazują, że koszty siły roboczej wzrosły niemal sześciokrotnie w latach Wskaźnik jest obliczany na podstawie danych wyrażonych w funtach. Obserwując wzrost jego wartości, nie możemy powiedzieć, czy sytuacja przedsiębiorstw uległa pogorszeniu, jeśli nie mamy informacji o kształtowaniu się cen produktów wytwarzanych przez te przedsiębiorstwa. Druga kolumna tablicy 7 przedstawia zmiany WCD w tym samym okresie. Z uwagi na inflację, czyli wzrost ogólnego poziomu cen, interpretacja sześciokrotnego wzrostu kosztów siły roboczej w latach musi uwzględniać wzrost przychodu przedsiębiorstw sprzedających swoje produkty po wyższej cenie, co jest możliwe dzięki rozróżnieniu kosztów nominalnych i kosztów realnych. Tablica 7. Koszty siły roboczej na jednostkę produkcji przemysłu przetwórczego (1970 = 100) Rok Wskaźnik nominalnych Wskaźnik cen Wskaźnik realnych kosztów siły roboczej detalicznych kosztów siły roboczej Koszty mierzone w funtach lub wskaźniki oparte na wartościach wyrażonych w funtach są określone mianem kosztów nominalnych. Koszty realne są obliczane przez skorygowanie kosztów nominalnych o zmiany poziomu cen. Trzecia kolumna tablicy 7 zawiera wskaźniki realnych kosztów siły roboczej. Każda liczba z pierwszej kolumny jest podzielona przez odpowiadającą jej liczbę w kolumnie drugiej, a następnie pomnożona przez 100. Liczby w trzeciej kolumnie pokazują, że realny koszt siły roboczej w analizowanym okresie się obniżył. Stało się tak na skutek znacznego wzrostu wydajności pracy. Tylko przy zerowej inflacji zmiany wskaźników nominalnych i realnych są identyczne. Rozróżnienie między wielkościami nominalnymi i realnymi jest powszechnie stosowane przez ekonomistów i ma szczególnie doniosłe znaczenie w warunkach występowania inflacji. Siła nabywcza pieniądza Kiedy rośnie cena dobra, mówimy, że spada siła nabywcza pieniądza, gdyż za 1 zł możemy nabyć mniej dóbr. Siła nabywcza pieniądza jest to wskaźnik ilości dóbr, które można nabyć za jednostkę pieniężną (np. 1 zł). Niekiedy różnicę między wielkościami nominalnymi i realnymi definiuje się wskazując, że realne wielkości mierzą wielkości nominalne tak, jak gdyby siła nabywcza pieniądza była stała, tzn. nie występowała inflacja. Spójrzmy ponownie na tablicę 7. Pierwsza kolumna podaje wskaźniki kosztów siły roboczej w funtach bieżących. Są one oparte na rzeczywistych wielkościach kosztów płac w funtach. Natomiast trzecia kolumna zawiera wskaźniki kosztów siły roboczej wyrażone w funtach z 1970 r., stanowi więc dobry przykład mierzenia danej zmiennej w funtach o stałej wartości. Pomiar zmiennych w stałych funtach (w naszym przypadku - funtach z 1970 r.) jest stosowany w celu badania wielkości realnych. Sposoby mierzenia zmian wielkości ekonomicznych Bill Clinton został prezydentem USA w 1992 r., po tym jak wyborcy obwinili George'a Busha za zły stan gospodarki amerykańskiej. Realny produkt w USA wynosił w 1990 r. 4,90 bln dolarów i zmalał w 1991 r. do poziomu 4,84 bln. Zmiana absolutna w 1991 r. wyniosła (4,84-4,90) bln $ lub inaczej -0,06 bln $. Ujemny znak informuje nas o spadku produktu. Zmiana procentowa to zmiana absolutna podzielona przez poziom danej wielkości w roku wyjściowym, a następnie pomnożona przez 100. Według takiego rachunku, procentowa zmiana realnego produktu USA w 1991 r. wyniosła: - 0,06 bln $ x 100% = -1,2%. 4,90 bln $ 3

4 Zmiany absolutne są wyrażane w konkretnych jednostkach (np. w dolarach amerykańskich), natomiast przy zmianach procentowych nie podajemy jednostek miary. Często wygodniej jest posługiwać się zmianami procentowymi. Podczas analizy szeregów czasowych danych w długich okresach, np. dziesięciu lat, interesują nas zarówno rozmiary zmian absolutnych, jak i względnych badanych wielkości, zachodzące między okresem wyjściowym a bieżącym. Stopa wzrostu danej zmiennej jest to zmiana procentowa jej poziomu w danym okresie (najczęściej w ciągu roku). Ujemna stopa wzrostu pokazuje procentowy spadek zmiennej. Ekonomiści używają na ogół pojęcia wzrost gospodarczy na określenie procentowej rocznej zmiany dochodu narodowego kraju lub grupy krajów. Zadania (kursywą zaznaczono w tabelach elementy obliczane na podstawie danych) 1. Holding rolniczoprzemysłowy wytworzył pewną pulę dóbr w roku 2003 i Poniższa tabela przedstawia sposób obliczenia wskaźnika produkcji sprzedanej tego holdingu. Produkty Udział w całkowitej Indeks Wskaźnik produkcji wartości sprzedaży (2003 = 100) sprzedanej (2004) Mleko 3000 hl 4000 hl 30% 133, Wołowina 400 t 500 t 40% % * 133,3 + 40%*125 + Ciągniki % %* % * 150 = Mieszkania 20 tys m 2 30 tys m 2 10% Na jednej z sesji kursy giełdowe największych spółek GPW rosły. spółka kurs Obrót (mln zł) TPSA 3,47% 121 PKN 0,27% 54 PEKAO 4,03% 72 KGHM 2,45% 67 Aby obliczyć indeks, czyli wskaźnik WIG-4, należy obliczyć średnią ważoną wg następującego wzoru: n Św i 1 n Zi Wi Wi i 1, gdzie: Św średnia ważona, i kolejna zmienna, Zi wartość zmiennej, Wi waga Zatem: 3,47%* ,27%*54 + 4,03*72 + 2,45%* = 2,83% Indeks WIG4 wyniósł 102, Poniższe tabele pokazują sposób obliczania ogólnego wskaźnika inflacji. Należy wyliczyć średni ważony wskaźnik cen poszczególnych grup towarowych. Wagami są udziały grup towarowych w wydatkach społeczeństwa. Grupy wydatków Waga (udział Wskaźnik cen w wydatkach) 1990 (1981 = 100) Inflacja Żywność Mieszkanie, c.o., gaz i światło * * *173 Pozostałe dobra i usługi = 174,7 Dobra Waga Cena w roku badanym Cena w roku podstawowym Wskaźnik cen dóbr X,Y,Z Ogólny wskaźnik cen X Y Z

5 4. Oblicz udział wydatków na żywność w całkowitej konsumpcji, wiedząc, że: wskaźniki dóbr konsumpcyjnych żywności pozostałych dóbr cen: Wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych powstał jako średnia ważona, tj. 105 = 108 * Uż * Upd Wiemy, że: Udział wydatków na żywność + Udział wydatków na pozostałe dobra = 1, zatem: Upd = 1- Uż Stąd: 105 = 108 * Uż * (1-Uż), 105 = 108 Uż Uż, 1 = 4 Uż, więc: Uż = ¼ 5. Dysponując wskaźnikami cen detalicznych alkoholu i tytoniu oraz pozostałych dóbr w latach , możemy obliczyć ogólny wskaźnik cen. Przyjmując, że wskaźnik roku poprzedniego wynosi 100, możemy następnie obliczyć roczne wskaźniki inflacji. Wskaźnik cen alkoholu i tytoniu (waga: 0,12) Wskaźnik cen innych dóbr i usług (0,88) Ogólny wskaźnik cen detalicznych Wskaźnik rocznej inflacji Stopa inflacji dla niepalących abstynentów Rok 1987 = = = 100 rok poprzedni = 100 rok poprzedni = ,9 115,7 115, ,6 126,8 126,06 109,50 109, ,3 133,1 133,48 105,89 104, ,9 137,4 138,54 103,79 103,23 Jeśli do ogólnego wskaźnika cen odniesiemy np. wskaźniki cen odzieży i obuwia, będziemy mogli stwierdzić, czy ceny badanej grupy towarów rosły szybciej czy wolniej niż średnie ceny wszystkich dóbr. Wskaźnik cen detalicznych odzieży i obuwia w Wielkiej Brytanii w latach : index cen odzieży i obuwia w stosunku do ogólnego wskaźnika cen Wskaźnik rocznej inflacji odzieży i obuwia w stosunku do ogólnej inflacji Rok 1987 = = 100 rok poprzedni = 100 rok poprzedni = ,9 95, ,23 104,64 95, ,5 88,77 103,04 97, ,8 85,75 100,25 96,59 Wskaźnik 95,46 pokazuje że w okresie ceny odzieży i obuwia wzrosły o 4,54% mniej niż wyniósł wzrost ogólnego wskaźnika cen. Wskaźnik 95,57 pokazuje że w 1990 r. roczny wzrost cen odzieży i obuwia był mniejszy o 4,43% od ogólnej rocznej inflacji. Zatem odzież i obuwie stały się bardziej dostępne mniej rzadkie, tzn. realne ceny odzieży i obuwia spadły. Odnosząc wskaźniki cen odzieży i obuwia do ogólnego wskaźnika cen obliczamy właśnie wskaźniki realnych cen tej grupy towarów. 6. W roku 2003, przy średniej cenie cukru równej 2 zł/kg, łączna produkcja wyniosła 1 mld zł, natomiast w 2004 średnia cena cukru wyniosła 3 zł/kg a produkcja 1,2 mld. Nominalny wskaźnik wzrostu produkcji wyniósł 120. Ale jak obliczyć wskaźnik wzrostu realnej produkcji? Należy produkcję z roku 2004 wyrazić w cenach z roku bazowego tj Nominalna produkcja w 2004 r. = ilość wyprodukowana w 2004 * cena z roku 2004 Chcemy wyeliminować ceny 2004r. i wyrazić produkcję w cenach roku Realna produkcja w 2004, czyli wyrażona w cenach 2003 = Nominalna produkcja w 2004 * (cena z roku 2003 / cena z roku 2004) = (ilość wyprodukowana w 2004 * cena z roku 2004) * (cena z roku 2003 / cena z roku 2004) = ilość wyprodukowana w 2004 * cena z roku 2003 Zatem realna produkcja wynosi: 1,2 mld zł * (2zł / 3zł) = 0,8 mld zł. Czyli wskaźnik realnej produkcji = 0,8 / 1 * 100 = 80. Produkcja realna spadła o 20%. 5

6 7. Przeciętne miesięczne płace nominalne w Polsce w roku 2002 wynosiły 2100 zł, a w roku zł. Wskaźnik cen konsumpcyjnych w tym okresie wyniósł 101. Wskaźnik wzrostu płac nominalnych wynosi: 2200/2100 * 100 = 104,76. Aby obliczyć płacę realną w 2003 r. należy, analogicznie do poprzedniego zadania, wykonać następujący rachunek: 2200 zł * (wskaźnik cen bazowych / wskaźnik cen bieżących) = 2200 zł * (100/101) = 2178 zł. Dynamika płac realnych = 2178/2100 * 100 = 103,7 Inny sposób liczenia dynamiki płac realnych, to pomnożenie dynamiki nominalnej 104,76 przez (100/101). Wyrażenie 100/101 tj. wskaźnik cen bazowych / wskaźnik cen bieżących jest deflatorem, pozwalającym skorygować wartości nominalne o inflację i obliczyć wartości realne przedstawiane w cenach stałych. W zadaniu 6 posługiwaliśmy się analogicznym wyrażeniem: cena bazowa z roku 2003 / cena bieżąca z roku W niniejszym zadaniu, wskaźnik cen bazowych / wskaźnik cen bieżących = 100/101. Wskaźnik 101 powstał jako efekt następującego rachunku: ceny bieżące 2003 / ceny bazowe 2002 * 100. Zatem: Wskaźnik cen bazowych Wskaźnik cen bieżących ceny 2003 ceny ceny 2002 ceny 2003 ceny bazowe ceny bieżące 8. Poniższa tabela pokazuje sposób obliczenia realnej produkcji z roku 1992 w cenach z roku 1990, przy użyciu deflatora tj. wyrażenia 100/190,3. Mnożymy produkcję nominalną przez deflator i uzyskujemy produkcję w cenach stałych. Realna produkcja w latach spadła o 11,5%, gdyż wskaźnik dynamiki realnej wynosi: ,16/584022,9 * 100 = 88,5. Rok Produkcja sprzedana przemysłu w cenach bieżących Indeks cen produkcji sprzedanej przemysłu (deflator) Produkcja sprzedana przemysłu w cenach stałych (1990=100) , , ,6 190, ,16 9. Polski Produkt Krajowy Brutto w roku 2002 = mln zł, a roku 2003 = mln zł. Wskaźnik cen PKB = 101,3. Realny PKB = * (100/101,3) = ,8 mln zł Dynamika realnego PKB = ,8 / * 100 = 101,4 Dynamika nominalnego PKB = / * 100 = 102,7 Dynamika realnego PKB = 102,7 *(100/101,3) = 101,4 10. Dysponując wskaźnikami dynamiki realnych inwestycji możemy obliczyć ich wartość w cenach bazowych w kolejnych latach. Rok Inwestycje w cenach bieżących Wskaźnik rocznej dynamiki realnej Inwestycje realne (w cenach stałych z roku 2000) , Realne inwestycje w latach stanowiły ok. 90% wielkości z roku poprzedniego. Przeciętne przedsiębiorstwo, które w roku 2000 przeznaczyło na inwestycje 100 zł, w następnym roku zainwestowało 90,5 zł, a w 2002 r.: 90% z 90,5 zł czyli 81,45 zł. Oznacza to, że wskaźnik dwuletniej dynamiki realnych inwestycji wynosi 90,5 * 90/100 = 81,45. 6

Makroekonomia I Ćwiczenia

Makroekonomia I Ćwiczenia Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 3 Inflacja Karol Strzeliński 1 Inflacja Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr, usług (i czynników produkcji) w jakimś okresie czasu. Stopa inflacji to wzrost wyrażony

Bardziej szczegółowo

Rachunki narodowe ćwiczenia, 2015

Rachunki narodowe ćwiczenia, 2015 Obliczanie (zmian) wolumenów (na przykładzie PKB). Przykład opracowany na podstawie Understanding, ćwiczenie 3, str. 40. PKB, podobnie jak wiele innych wielkości makroekonomicznych, może być przedstawiany

Bardziej szczegółowo

cen towarów i usług konsumpcyjnych

cen towarów i usług konsumpcyjnych Warszawa, 2014.03.14 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Główny Urząd Statystyczny, podobnie jak w latach ubiegłych, w lutym br. dokonał aktualizacji systemu wag stosowanego w obliczeniach wskaźnika

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2012 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2012 r. Warszawa, 2013.01.15 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2012 r. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2012 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, wzrosły o 0,1%. W poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Wynagrodzenia Polaków po 20 latach transformacji (1990-2010)

Wynagrodzenia Polaków po 20 latach transformacji (1990-2010) Wynagrodzenia Polaków po 20 latach transformacji (1990-2010) Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w latach 1990-2010 3500 3000 2691 2944 3103 3225 2500 2000 1707 1924 2062 2133 2201 2290 2380 2477 1500

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia, Makrokonomia II, 4/11 października 2017

Ćwiczenia, Makrokonomia II, 4/11 października 2017 Ćwiczenia, Makrokonomia II, 4/11 października 2017 1. W gospodarce zamkniętej Francia produkowane i konsumowane są trzy produkty: Camembert, bagietki i czerwone wino. W poniższej tabeli przedstawiono ceny

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Rewers i Awers. Akademia Edukacji Ekonomicznej SGH Akademia Młodego Ekonomisty Czy w ekonomii dwa plus dwa równa się cztery? dr Adam Karbowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 19 marca 2019 r. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2008 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2008 r. Warszawa, 2009.01.14 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2008 r. Wyszczególnienie XII 2008 I-XII 2008 XII 2007= XI 2008= I-XII 2007= O G Ó Ł E M 103,3 99,9 104,2 Żywność, napoje bezalkoholowe

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2012 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2012 r. Warszawa, 2012.03.13 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2012 r. Główny Urząd Statystyczny, podobnie jak w latach ubiegłych, w lutym br. dokonał aktualizacji systemu wag stosowanego w

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska. Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych

Makroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska. Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Makroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Makroekonomia. Podstawowe zagadnienia makroekonomiczne Makroekonomia bada sposób działania

Bardziej szczegółowo

W 2017 r. ceny żywności wzrosły o ponad 4,5 proc. [ANALIZA GUS]

W 2017 r. ceny żywności wzrosły o ponad 4,5 proc. [ANALIZA GUS] W 2017 r. ceny żywności wzrosły o ponad 4,5 proc. [ANALIZA GUS] data aktualizacji: 2018.01.15 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ceny towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2017 r., w stosunku

Bardziej szczegółowo

Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE

Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE CZY ENERGIA JEST DROGA? Autor: Joanna Nitecka, pracownik Departamentu Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych URE ( Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki nr 4/2004) Namacalnym efektem działalności

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w maju 2014 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w maju 2014 r. Warszawa, 2014.06.13 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w maju 2014 r. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w maju 2014 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, obniżyły się o 0,1%. W poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 15.07.2015 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w czerwcu 2015 r., utrzymały się przeciętnie na poziomie

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 13.11.2015 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w październiku 2015 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca,

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU WYDZIAŁ BADAŃ ANKIETOWYCH

URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU WYDZIAŁ BADAŃ ANKIETOWYCH URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU WYDZIAŁ BADAŃ ANKIETOWYCH 1 Badanie budżetów gospodarstw domowych spełnia ważną rolę w analizach poziomu życia ludności. Jest podstawowym źródłem informacji o dochodach, wydatkach,

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty piąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Drożyzna przed świętami. Rekordowy wzrost cen żywności w sklepach

Drożyzna przed świętami. Rekordowy wzrost cen żywności w sklepach Drożyzna przed świętami. Rekordowy wzrost cen żywności w sklepach data aktualizacji: 2017.12.11 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie br.

Bardziej szczegółowo

MIEJSCE POLSKIEGO PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W UNII EUROPEJSKIEJ

MIEJSCE POLSKIEGO PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W UNII EUROPEJSKIEJ MIEJSCE POLSKIEGO PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO W UNII EUROPEJSKIEJ mgr Małgorzata Bułkowska mgr Mirosława Tereszczuk dr inż. Robert Mroczek Konferencja: Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 15.04.2015 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2015 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca,

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 15.01.2016 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2015 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca,

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska. Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych

Makroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska. Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Makroekonomia. Rachunek dochodu narodowego Dr Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Makroekonomia. Podstawowe zagadnienia makroekonomiczne Makroekonomia bada sposób działania

Bardziej szczegółowo

PŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ

PŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 10.05.2018 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 12 423 00 45 media@sedlak.pl PŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wysokość płacy minimalnej jest tematem wielu dyskusji.

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2014 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2014 r. Warszawa, 2014.04.15 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2014 r. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2014 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, wzrosły o 0,1%. W poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 15.06.2015 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w maju 2015 r., utrzymały się przeciętnie na poziomie

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2014 R.

URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2014 R. URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania 28.09.2015 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15, 22 464 23 12 faks 22

Bardziej szczegółowo

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK 29.2.207 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 536 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 208 ROK Końcowe miesiące roku to dla większości menedżerów i specjalistów

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2012 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2012 r. Warszawa, 2012.04.13 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2012 r. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w marcu 2012 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, wzrosły o 0,5%. W poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty drugi kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (I kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 13.08.2015 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lipcu 2015 r. w stosunku do poprzedniego miesiąca

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty szósty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (I kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 07.03.2008r

Makroekonomia 07.03.2008r Makroekonomia 07.03.2008r CREATED BY HooB Czynniki określające poziom konsumpcji i oszczędności Dochody dyspozycyjne gospodarstw domowych dzielą się na konsumpcję oraz oszczędności. Konsumpcja synonim

Bardziej szczegółowo

Statystyka. Wykład 12. Magdalena Alama-Bućko. 29 maja Magdalena Alama-Bućko Statystyka 29 maja / 47

Statystyka. Wykład 12. Magdalena Alama-Bućko. 29 maja Magdalena Alama-Bućko Statystyka 29 maja / 47 Statystyka Wykład 12 Magdalena Alama-Bućko 29 maja 2017 Magdalena Alama-Bućko Statystyka 29 maja 2017 1 / 47 Analiza dynamiki zjawisk badamy zmiany poziomu (tzn. wzrosty/spadki) badanego zjawiska w czasie.

Bardziej szczegółowo

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2013 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2013 r. Warszawa, 2014.01.15 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2013 r. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2013 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, wzrosły o 0,1%. W poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Powiat pruszkowski Trendy konsumenckie w okresie I.2013

Powiat pruszkowski Trendy konsumenckie w okresie I.2013 Nastroje konsumenckie w powiatach województwa mazowieckiego Trendy konsumenckie w okresie I.213 Metodologia Niniejsze opracowanie powstało na podstawie analizy źródeł danych zastanych (głównie danych statystycznych

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Jak liczą ekonomiści? JAK OPISYWAĆ GOSPODARKĘ? JAKIMI DANYMI POSŁUGUJĄ SIĘ EKONOMIŚCI? dr Michał Trzęsiok Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 12 marca 2012 r Metody opisu stanu

Bardziej szczegółowo

Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania poprawy wydajności pracy w polskim przemyśle spożywczym na tle krajów Unii Europejskiej

Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania poprawy wydajności pracy w polskim przemyśle spożywczym na tle krajów Unii Europejskiej Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania poprawy wydajności pracy w polskim przemyśle spożywczym na tle krajów Unii Europejskiej mgr Jadwiga Drożdż mgr Mirosława Tereszczuk dr inż. Robert Mroczek Prezentowany

Bardziej szczegółowo

Zad. 2 Podaj inne przykłady problemów mikroekonomicznych i makroekonomicznych.

Zad. 2 Podaj inne przykłady problemów mikroekonomicznych i makroekonomicznych. Lista 1 Zad 1. Które z następujących zagadnień mają charakter mikroekonomiczny, które zaś makroekonomiczny: a) dlaczego obniżyła się cena jabłek", b) dlaczego wzrósł poziom cen w Polsce", c) dlaczego wzrosło

Bardziej szczegółowo

Wykład 16: Determinanty kursu walutowego w krótkim i długim okresie. Gabriela Grotkowska

Wykład 16: Determinanty kursu walutowego w krótkim i długim okresie. Gabriela Grotkowska Międzynarodowe Stosunki konomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse miedzynarodowe Wykład 16: Determinanty kursu walutowego w krótkim i długim okresie Gabriela Grotkowska Plan wykładu 16 Kurs

Bardziej szczegółowo

Komunikat na temat uwarunkowań społeczno gospodarczych funkcjonowania przedsiębiorstw w kraju i województwie warmińsko - mazurskim

Komunikat na temat uwarunkowań społeczno gospodarczych funkcjonowania przedsiębiorstw w kraju i województwie warmińsko - mazurskim Komunikat na temat uwarunkowań społeczno gospodarczych funkcjonowania przedsiębiorstw w kraju i województwie warmińsko - mazurskim Kwiecień 2016 1. Rynek pracy w województwie warmińsko-mazurskim Liczba

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 15.09.2015 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w sierpniu 2015 r. w stosunku do poprzedniego miesiąca

Bardziej szczegółowo

Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09

Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09 Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu 2015-11-16 08:43:09 2 ANALITYKA: Gwałtowny spadek kursu rubla białoruskiego spowodował wzrost cen we wrześniu Przegląd realnego

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie 2011 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie 2011 r. Warszawa, 2011.12.13 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie 2011 r. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie 2011 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, wzrosły o 0,7%. W

Bardziej szczegółowo

Metody obliczania produktu krajowego brutto (PKB)

Metody obliczania produktu krajowego brutto (PKB) Dochód narodowy Spis treści: 1. Sposoby liczenia produktu krajowego brutto... 2 2. Produkt krajowy brutto a dochód narodowy... 3 3. Co naprawdę wyraża dochód narodowy? Dochód narodowy jako wskaźnik dynamiki

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty pierwszy kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2013 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015

Bardziej szczegółowo

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO Opracowania sygnalne PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2007 R. Urząd Statystyczny w Katowicach, ul. Owocowa 3, 40-158 Katowice www.stat.gov.pl/katow e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.:

Bardziej szczegółowo

Pozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej

Pozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej Pozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej mgr Mirosława Tereszczuk dr inż. Robert Mroczek Sofia, 12-13 września 2017 r. Plan wystąpienia 1. Cel pracy, źródła danych 2. Porównawcza

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2014 r.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2014 r. Warszawa, 2015.01.15 Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2014 r. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2014 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca, obniżyły się o 0,3%. Największy

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty czwarty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Wykład 8. Rachunek dochodu narodowego i model gospodarki

Wykład 8. Rachunek dochodu narodowego i model gospodarki Wykład 8. Rachunek dochodu narodowego i model gospodarki 1. Makroekonomia. Makroekonomia bada gospodarkę narodową jako całość i wpływające na nią wielkości makroekonomiczne oraz ich powiązania. Najważniejszym

Bardziej szczegółowo

Analiza zależności liniowych

Analiza zależności liniowych Narzędzie do ustalenia, które zmienne są ważne dla Inwestora Analiza zależności liniowych Identyfikuje siłę i kierunek powiązania pomiędzy zmiennymi Umożliwia wybór zmiennych wpływających na giełdę Ustala

Bardziej szczegółowo

Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej

Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Płaca minimalna w krajach unii europejskiej Spośród 28 państw członkowskich Unii Europejskiej 21 krajów posiada regulacje dotyczące wynagrodzenia

Bardziej szczegółowo

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Polski w okresie I III kwartał 2018 r.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Polski w okresie I III kwartał 2018 r. Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Polski w okresie I III kwartał 2018 r. 23.10.2018 Warszawa 1 Podstawowe tendencje (1) W okresie styczeń wrzesień br.: produkcja sprzedana przemysłu była o 6,0%

Bardziej szczegółowo

Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT]

Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT] Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT] data aktualizacji: 2018.05.14 Wysokość płacy minimalnej jest tematem wielu dyskusji. Niektóre grupy społeczne domagają się jej podniesienia, z kolei

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty Katowice, 10 marca 2014 r.

Akademia Młodego Ekonomisty Katowice, 10 marca 2014 r. JAK LICZĄ EKONOMIŚCI? JAK OPISYWAĆ GOSPODARKĘ? JAKIMI DANYMI POSŁUGUJĄ SIĘ EKONOMIŚCI? dr Michał Trzęsiok michaltrzesiok@uekatowicepl Akademia Młodego Ekonomisty Katowice, 10 marca 2014 r dr Michał Trzęsiok

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty trzeci kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Podana tabela przedstawia składniki PKB pewnej gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach bieżących (z tego samego roku).

Podana tabela przedstawia składniki PKB pewnej gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach bieżących (z tego samego roku). Zadanie 1 Podana tabela przedstawia składniki PKB pewnej gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach bieżących (z tego samego roku). Składniki PKB Wielkość (mld) Wydatki konsumpcyjne (C ) 300 Inwestycje

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 16 ZMIANY STRUKTUR WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE

ROZDZIAŁ 16 ZMIANY STRUKTUR WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE Katarzyna Włodarczyk Śpiewak ROZDZIAŁ 16 ZMIANY STRUKTUR WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE Wprowadzenie Polska gospodarka od kilkunastu lat poddawana jest ciągłym przeobrażeniom. Ma to ścisły związek

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty siódmy kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

W lipcu ceny żywności w sklepach spadły o 1 proc. - raport GUS

W lipcu ceny żywności w sklepach spadły o 1 proc. - raport GUS W lipcu ceny żywności w sklepach spadły o 1 proc. - raport GUS data aktualizacji: 2016.08.12 Według danych GUS ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lipcu 2016 r., w stosunku do poprzedniego miesiąca,

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Grecji w 2014 roku :11:20

Sytuacja gospodarcza Grecji w 2014 roku :11:20 Sytuacja gospodarcza Grecji w 2014 roku 2015-02-11 20:11:20 2 Dzięki konsekwentnie wprowadzanym reformom grecka gospodarka wychodzi z 6 letniej recesji i przechodzi obecnie przez fazę stabilizacji. Prognozy

Bardziej szczegółowo

Temat Rynek i funkcje rynku

Temat Rynek i funkcje rynku Temat Rynek i funkcje rynku 1. Rynkowa a administracyjna koordynacja działań gospodarczych 2. Popyt, podaż, cena równowagi 3. Czynniki wpływające na rozmiary popytu 4. Czynniki wpływające na rozmiary podaży

Bardziej szczegółowo

114,6. Statystyka Warszawy Nr 5/2018. Dynamika produkcji budowlano-montażowej INFORMACJE SYGNALNE r.

114,6. Statystyka Warszawy Nr 5/2018. Dynamika produkcji budowlano-montażowej INFORMACJE SYGNALNE r. INFORMACJE SYGNALNE Statystyka Warszawy Nr 5/2018 28.06.2018 r. 114,6 Dynamika produkcji budowlano-montażowej r/r W maju 2018 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było o 2,6% wyższe w

Bardziej szczegółowo

P O L S K A maja 2014 r.

P O L S K A maja 2014 r. P O L S K A 1989 2014 30 maja 2014 r. Podział administracyjny Polski Z dniem 1 stycznia 1999 r. weszła w życie reforma administracyjna, w wyniku której obowiązuje trójstopniowy podział kraju na województwa,

Bardziej szczegółowo

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 15.10.2015 Opracowanie sygnalne Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych Ceny towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu 2015 r. w stosunku do poprzedniego miesiąca

Bardziej szczegółowo

ELASTYCZNOŚĆ POPYT SZTYWNY DOCHODOWA ELASTYCZNOŚC POPYTU POPYT DOSKONALE ELASTYCZNY. e p P

ELASTYCZNOŚĆ POPYT SZTYWNY DOCHODOWA ELASTYCZNOŚC POPYTU POPYT DOSKONALE ELASTYCZNY. e p P Cena LASTYCZNOŚĆ Informuje o wielkości zmiany jednej wielkości w reakcji na zmianę innej wielkości Współczynnik elastyczności cenowej popytu informuje o sile reakcji konsumenta na zmieniającą się cenę

Bardziej szczegółowo

BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2004 ROKU

BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2004 ROKU URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE Informacja sygnalna Data opracowania - październik 2005 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. (0-12) 415-38-84 Internet: http://www.stat.gov.pl/urzedy/krak

Bardziej szczegółowo

Parytet siły nabywczej prosta analiza empiryczna (materiał pomocniczy dla studentów CE UW do przygotowaniu eseju o wybranej gospodarce)

Parytet siły nabywczej prosta analiza empiryczna (materiał pomocniczy dla studentów CE UW do przygotowaniu eseju o wybranej gospodarce) Parytet siły nabywczej prosta analiza empiryczna (materiał pomocniczy dla studentów CE UW do przygotowaniu eseju o wybranej gospodarce) 1. Wprowadzenie Teoria parytetu siły nabywczej (purchaising power

Bardziej szczegółowo

Analiza trendów branżowych

Analiza trendów branżowych Analiza trendów branżowych Przemysł i budownictwo Listopad 2014 Inwestujemy w rozwój województwa podkarpackiego Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Bardziej szczegółowo

KONIUNKTURA GOSPODARCZA ŚWIATA I POLSKI. Polska koniunktura w 2014 r. i prognoza na lata 2015-2016. Warszawa, lipiec 2015

KONIUNKTURA GOSPODARCZA ŚWIATA I POLSKI. Polska koniunktura w 2014 r. i prognoza na lata 2015-2016. Warszawa, lipiec 2015 KONIUNKTURA GOSPODARCZA ŚWIATA I POLSKI Polska koniunktura w 2014 r. i prognoza na lata 2015-2016 Warszawa, lipiec 2015 Produkt krajowy brutto oraz popyt krajowy (tempo wzrostu w stosunku do analogicznego

Bardziej szczegółowo

Opracował: Dr Mirosław Geise 4. Analiza progu rentowności

Opracował: Dr Mirosław Geise 4. Analiza progu rentowności Opracował: Dr Mirosław Geise 4. Analiza progu rentowności Spis treści 1. Ilościowy i wartościowy próg rentowności... 2 2. Zysk operacyjny... 4 3. Analiza wrażliwości zysku... 6 4. Aneks... 8 1 1. Ilościowy

Bardziej szczegółowo

Analiza dynamiki. Sesja Cena akcji 1 42,9 2 41, ,5 5 41, , ,5

Analiza dynamiki. Sesja Cena akcji 1 42,9 2 41, ,5 5 41, , ,5 Analiza dynamiki Zadanie 1 Dynamikę produkcji samochodów osobowych przez pewną fabrykę w latach 2007-2013 opisuje następujący ciąg indeksów łańcuchowych: 1,1; 1,2; 1,3; 1,4; 0,8; 0,9. a) Jak zmieniała

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 13 O SILE I KIERUNKU ZWIĄZKU POMIĘDZY POZIOMEM WYNA- GRODZEŃ A WYDAJNOŚCIĄ PRACY W GOSPODARCE POLSKIEJ

ROZDZIAŁ 13 O SILE I KIERUNKU ZWIĄZKU POMIĘDZY POZIOMEM WYNA- GRODZEŃ A WYDAJNOŚCIĄ PRACY W GOSPODARCE POLSKIEJ Anna Turczak ROZDZIAŁ 13 O SILE I KIERUNKU ZWIĄZKU POMIĘDZY POZIOMEM WYNA- GRODZEŃ A WYDAJNOŚCIĄ PRACY W GOSPODARCE POLSKIEJ Wprowadzenie Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy w gospodarce polskiej

Bardziej szczegółowo

Różnice w wydatkach na zagospodarowywanie czasu wolnego między młodymi i starszymi. Marlena Piekut

Różnice w wydatkach na zagospodarowywanie czasu wolnego między młodymi i starszymi. Marlena Piekut Różnice w wydatkach na zagospodarowywanie czasu wolnego między młodymi i starszymi Marlena Piekut Cel Przedstawienie oraz ocena różnic w wydatkach na rekreację i kulturę oraz gastronomię i zakwaterowanie

Bardziej szczegółowo

W 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę

W 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę W 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę data aktualizacji: 2017.12.29 Według szacunków Unii Europejskiej w 2018 roku Polska odnotuje jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Unii Europejskiej. Wzrost

Bardziej szczegółowo

2.2 Gospodarka mieszkaniowa Struktura wykształcenia... 19

2.2 Gospodarka mieszkaniowa Struktura wykształcenia... 19 Spis treści Spis tabel... 5 Spis rysunków... 7 1.Wstęp... 10 2. Struktura społeczna ekonomiczna w Polsce... 11 2.1 Liczebność i udziały grup społeczno ekonomicznych... 11 2.2 Gospodarka mieszkaniowa...

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz

Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz Tomasz Gajderowicz Agenda Kartkówka Pieniądz Co to jest Inflacja? Zadania Agregaty pieniężne M0 = H = C (gotówka w obiegu) + R (rezerwy) M1 = C + D (wkłady na żądanie)

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://krakow.stat.gov.pl Informacja sygnalna Nr 12 Data opracowania -

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z MAKROEKONOMII ZRÓB TO SAM

ZADANIA Z MAKROEKONOMII ZRÓB TO SAM ZADANIA Z MAKROEKONOMII ZRÓB TO SAM ZADANIE 1 1. W tabeli poniżej przedstawiono składniki PKB pewnej gospodarki w danym roku, wyrażone w cenach bieżących: Składniki PKB Wartość [mln.jednostek pieniężnych]

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 3 Pieniądz

Makroekonomia I ćwiczenia 3 Pieniądz Makroekonomia I ćwiczenia 3 Pieniądz Tomasz Gajderowicz Agenda Kartkówka Pieniądz Co to jest Inflacja? Zadania Agregaty pieniężne M0 = H = C (gotówka w obiegu) + R (rezerwy) M1 = C + D (wkłady na żądanie)

Bardziej szczegółowo

4,6% wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. - GUS podał wstępne szacunki

4,6% wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. - GUS podał wstępne szacunki https://www. 4,6% wzrost gospodarczy w Polsce w 2017 r. - GUS podał wstępne szacunki Autor: Ewa Ploplis Data: 9 lutego 2018 Wzrost gospodarczy w Polsce, czyli wzrost Produktu Krajowego Brutto tzw. PKB

Bardziej szczegółowo

Sytuacja społeczno-ekonomiczna w Łodzi

Sytuacja społeczno-ekonomiczna w Łodzi Departament Prezydenta Urząd Miasta Łodzi Biuro Strategii Miasta Sytuacja społeczno-ekonomiczna w Łodzi 2013 rok Łódź MAJ 2014 Spis Treści 1. ŁÓDŹ NA TLE WOJEWÓDZTWA... 3 2. RYNEK PRACY... 5 3. WYNAGRODZENIA...

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty dziewiąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017

Bardziej szczegółowo

2b. Inflacja. Grzegorz Kosiorowski. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. Matematyka finansowa

2b. Inflacja. Grzegorz Kosiorowski. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. Matematyka finansowa 2b. Inflacja Grzegorz Kosiorowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Matematyka finansowa rzegorz Kosiorowski (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) 2b. Inflacja Matematyka finansowa 1 / 22 1 Motywacje i

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33 Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty ABC eknomii Prof. Agnieszka Poczta-Wajda Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 18 kwietnia 2019 r. Czym zajmuje się ekonomia? zasoby potrzeby ludzkie problem rzadkości naturalne

Bardziej szczegółowo

Na poprzednim wykładzie omówiliśmy podstawowe zagadnienia. związane z badaniem dynami zjawisk. Dzisiaj dokładniej zagłębimy

Na poprzednim wykładzie omówiliśmy podstawowe zagadnienia. związane z badaniem dynami zjawisk. Dzisiaj dokładniej zagłębimy Analiza dynami zjawisk Na poprzednim wykładzie omówiliśmy podstawowe zagadnienia związane z badaniem dynami zjawisk. Dzisiaj dokładniej zagłębimy się w tej tematyce. Indywidualne indeksy dynamiki Indywidualne

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia dziewięćdziesiąty drugi kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce ( kwartał 2016 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Departament Prezydenta Urząd Miasta Łodzi. Biuro Strategii Miasta. Sytuacja społeczno-ekonomiczna w Łodzi. I połowa 2013 roku.

Departament Prezydenta Urząd Miasta Łodzi. Biuro Strategii Miasta. Sytuacja społeczno-ekonomiczna w Łodzi. I połowa 2013 roku. Departament Prezydenta Urząd Miasta Łodzi Biuro Strategii Miasta Sytuacja społeczno-ekonomiczna w Łodzi I połowa 2013 roku Łódź listopad 2013 Spis Treści 1. ŁÓDŹ NA TLE WOJEWÓDZTWA... 3 2. RYNEK PRACY...

Bardziej szczegółowo

Roczne mierniki gospodarcze

Roczne mierniki gospodarcze BILANS PŁATNICZY NA BAZIE TRANSAKCJI BILANS PŁATNICZY Rachunek bieżący bilansu płatniczego w mln euro... -6154-11719 -10788-6006 -5399-4108 -8207-3008 -7283-11499 saldo obrotów towarowych w mln euro...

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej nr 2/2018 (98)

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej nr 2/2018 (98) Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych przedstawia dziewięćdziesiąty ósmy kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (I kwartał 2018 r.) oraz prognozy na lata 2018-2019 Stan i

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz

Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz Tomasz Gajderowicz Agenda Kartkówka Pieniądz Inflacja Zadania Mechanizm mnożnikowy pieniądza Agregaty pieniężne M0 = H = C (gotówka w obiegu) + R (rezerwy) M1 = C +

Bardziej szczegółowo

dr Piotr SZAJNER IERiGŻ-PIB ul. Świętokrzyska Warszawa Rynek serów i twarogów w Polsce i UE

dr Piotr SZAJNER IERiGŻ-PIB ul. Świętokrzyska Warszawa   Rynek serów i twarogów w Polsce i UE dr Piotr SZAJNER IERiGŻ-PIB ul. Świętokrzyska 20 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Rynek serów i twarogów w Polsce i UE Produkcja serów w Polsce [1.] tys. ton 800 600 400 200 0 2000 2004 2008

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz

Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz Makroekonomia I ćwiczenia 4 Pieniądz Tomasz Gajderowicz Agenda Przyporządkowanie tematów Pieniądz Co to jest Inflacja? Zadania Wykorzystując informacje z omawianych na zajęciach źródeł danych empirycznych,

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 12 Data opracowania

Bardziej szczegółowo

Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku

Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku Wstęp Publikacja Głównego Urzędu Statystycznego Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2013 r., zawiera informacje statystyczne dotyczące podstawowych

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA

MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Wykład: MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Aktorzy gry rynkowej RZĄD FIRMY GOSPODARSTWA DOMOWE SEKTOR FINANSOWY Rynki makroekonomiczne Zasoby i strumienie STRUMIENIE ZASOBY Strumienie: dochody liczba

Bardziej szczegółowo