Wybieramy najnowszą wersję I jedziemy ze zwykłą prostą instalacją. I tyle jeśli chodzi o Leda.

Transkrypt

1 Tryby pracy LATEX-a Podczas pracy LATEX znajduje sie w jednym z trzech trybów: 1. akapitowym, 2. matematycznym,(jak napotka znak $ jednego lub więcej, ewentualnie jak jakiś inny znak przełączy go do środowiska matematycznego). 3. LR (left-to-right) czyli wierszowym. LATEX znajduje się w trybie akapitowym podczas składania tekstu w wiersze, akapity i strony. Program czyta cały akapit tekstu a następnie dzieli go na wiersze, potem łamie strony itd. Dzięki takiej organizacji łamania udaje się uniknąć niechcianych odstępów np. miedzy wyrazami. Jeżeli w trakcie czytania treści dokumentu L ATEX natrafi na tekst matematyczny (zawarty pomiędzy znakami dolara) wtedy automatycznie przełącza się na tryb matematyczny. W tryb LR LATEX przełącza sie np. po napotkaniu komendy \mbox{...}. W trybie LR tekst jest umieszczany w jednej linii bez względu na jej długość. Nie ingeruje w to, co napisaliśmy, tylko wstawia takie jakby pudełko z naszym tekstem. Przykład: \begin{verbatim} <- środowisko, w którym Tex przełącza się na tryb wierszowy, czyli wtedy wyłącza wszystkie swoje umiejętności typu podział na wiersze czy akapity, w naszym dokumencie znajdzie się dokładnie to co napisaliśmy, jeśli w linii umieścimy za wiele tekstu, to nasza linia wyjdzie nam poza margines, on nie będzie w nic ingerował. \begin{dokument} \section{rozdział pierwszy} \end {dokument} \end{verbatim} Instalacja Latexa TexLive Collection składa się z 3 płytek, TexLIve 2007 z tego będziemy instalować. Potrzebujemy edytor WinShell albo LEda, GSview i Acrobata. Pokażemy najpierw jak się instaluje Leda. Wpisujemy w wyszukiwarce LED i klikamy na Latex Editor LED, a dokładniej na Wybieramy najnowszą wersję I jedziemy ze zwykłą prostą instalacją. I tyle jeśli chodzi o Leda. Teraz wpisujemy w googlach GSview czyli i NIE pozwalamy podczas instalacji by PDFy włączały się przez ten program, pozwalamy temu programowi otwierać tylko ghostscripty. I jeszcze instalujemy ściągamy coś co zaczyna się od ftp po czym jednak uznaliśmy, że zainstalujemy sobie go z płytki Instalacja TexLIve

2 Wybieramy sheme full i z listy usuwamy to co nam niepotrzebne typu documentation w obcych językach, zostawiamy tylko documentation-base i documentation-english, documentation-polish, resztę wyłączamy tych documentation. Reszta ma zostać. Kolekcję języków też można zmniejszyć, zostawiamy cyrylicę, łacinę i kilka podstawowych. Dalej jedziemy z instal. Zgadzamy się na zainstalowanie też pakietu perl. WinShell Na dysku instalacyjnym mamy folder suport gdzie jest winshell i instalujemy stąd winshella. Odstępy poziome i pionowe Rozpoczynając prace z LATEX-em należy pamiętać, że - jeden odstęp znaczy tyle samo co wiele, tylko pierwszy jest brany pod uwagę, - odstępy na początku linii są ignorowane, - odstęp kończący komendę jest usuwany, - przejście do nowej linii (CR) jest traktowane jak pojedynczy odstęp, - nowy akapit rozpoczynamy pozostawiając pusta linie lub umieszczając na początku komendę \par. Ponieważ Tex składa tekst całymi akapitami, wobec tego sam sobie dzieli tekst na linie, na wiersze i musi mieć taki mechanizm, który dodaje bądź zmniejsza, ewentualnie zwiększa dostępy między wyrazami i literami. Oczywiste jest, że im większą czcionka, tym większy jest odstęp między wyrazami, zatem jeśli planujemy zmienianie wielkości czcionki w naszym dokumencie, to nie możemy ustalać sztywnych odstępów, bo tekst będzie potem nieładnie wyglądał. Dowolnej długości sztywny odstęp poziomy możemy uzyskać przy pomocy komendy \hspace{odległość} lub \hspace*{odległość}. Odległość musi być podana razem z jednostka np. \hspace{2cm}. Pamiętajmy, że jednostką jak już sobie powiedzieliśmy może być też np. 1em, 10pt. tylko, że 1em przecież związana jest z wielkością czcionki, wiec jak zmienimy wielkość czcionki, to ten odstęp też się zmieni. Standardowa forma (bez gwiazdki) nie powoduje umieszczenia dodatkowego odstępu jeśli wypadnie miedzy dwoma liniami (w takim przypadku stosowana jest zasada ignorowania dodatkowych odstępów na początku linii). Forma z gwiazdka powoduje bezwzględne wstawienie odstępu tam gdzie sobie życzymy. Czyli gwiazdka powoduje, że on nie zjada niczego, co jest na początku, bo zwykle przecież ignoruje odstępy, które są na początku linii. Analogicznie mamy w pionie \vspace{odległość} \vspace*{odległość} Mamy też takie, które są zależne od wielkości fontu, którym piszemy: \smallskip \medskip \bigskip Wstawiamy tylko tyle, nie mamy tutaj argumentów do poleceń. Zadanie 3. Umieść w dokumencie tekst identycznie położony na stronie jak poniżej: To jest odstęp wielkości 2 cm a to tylko 1 cm. A to jest odstęp 3 cm na początku linii. 2

3 Poziomy odstęp możemy tez uzyskać przy pomocy komend: \quad dodaje do pojedynczego odstęp równy szerokości litery m w bieżącym foncie. Zostało to uznane za normalną jednostkę i nazywa się 1em \qquad dodaje dwa razy więcej \ i pusta spacje trzecia standardowy odstęp międzywyrazowy w bieżącym foncie. Polecenia te działają zarówno w środowisku matematycznym jak i w zwykłym tekście. Tylko w środowisku matematycznym odstępy można tworzyć tez w następujący sposób: Dodatkowe, bardzo małe odstępy można też uzyskać umieszczając bezpośrednio po znaku sterującym dwukropek, przecinek, średnik lub wykrzyknik, czyli \,, \;, \:, \!. Wszystkie one działają tylko w środowisku matematycznym i są bardzo pomocne przy pisaniu matematycznych wzorów (\, można używać również w trybie tekstowym). Poniższa tabelka podaje wielkości odstępów, jakie można przy ich pomocy uzyskać. \, mały odstep = 3/18 odstepu \quad, \: sredni odstep = 4/18 odstepu \quad, \; duzy odstep = 5/18 odstepu \quad, \! odstep ujemny = 3/18 odstepu \quad. Czyli jak go dodamy, to odstęp między znakami się zmniejszy, ale dodanie jednego takiego odstępu ujemnego na pewno nie sprawi jeszcze, że litery na siebie najdą, a naprawdę często nam to jest potrzebne, bo zdarza się, eę wzór wystaje poza linię. Tex łamie sam wzory, ale nie wszystkie, nie w każdym miejscu i nie wszystkie prawidłowo. Przykład 1. a b - normalny odstęp miedzy literami a b - normalny odstęp miedzy literami i dodatkowy \ plus spacja a b - odstęp większy a\quad b a b - dodatkowy odstęp (mniejszy niż poprzedni) a \ b a b - podwójny dodatkowy odstęp a\qquad b Komenda \hfill będąca skróceniem komendy \hspace{fill} powoduje wypełnienie spacjami przestrzeni miedzy wyrazami i rozepchniecie ich do lewego i prawego marginesu, jak w następującym przykładzie. Przykład 2. \noindent Strona lewa\hfill strona prawa SPACJA PO KOMENDZIE JEST ZJADANA, PRZED KOMENDA JEST UMIESZCZANA!!! Strona lewa strona prawa Czyli będzie od marginesu do marginesu. Gdyby było bez noindent to by sam zrobił wcięcie akapitowe Polecenie \noindent likwiduje wcięcie akapitowe, które LATEX umieszcza na początku każdego akapitu poza rozpoczynający dokument (w klasie article). Zadanie 4. Umieść w swoim dokumencie następującą linie: Strona lewa środek strona prawa Pusta przestrzeń miedzy wyrazami można wypełnić także kropkami lub ciągła linia przy pomocy polecenia \dotfill, \hrulefill, jak w następnym przykładzie. 3

4 Przykład 3. abecadło z pieca spadło o ziemie sie hukło rozsypało sie po katach strasznie sie potłukło W tej samej linii możemy umieścić dowolna kombinacje poleceń \hfill, \dotfill, \hrulefill. Jeżeli któraś z nich wystąpi więcej niż jeden raz w tym samym miejscu, to odpowiednie wypełnienie będzie wykonane tylko raz. Przykład 4. Ala \hfill\hrulefill\hfill ma kota Ala ma kota W tym przykładzie odległość miedzy wyrazami Ala i ma została podzielona na trzy części i środkową została wypełniona kreska. Zadanie 5. Umieść w swoim dokumencie następujący tekst: Nad rzeczka Opodal krzaczka Mieszkała Kaczka Dziwaczka Lecz zamiast trzymać się rzeczki robiła piesze wycieczki. Formatowanie paragrafu On przecież formatuje sam, ale czasami chcemy pozmieniać pewne sprawy. \parindent wstawia wcięcie akapitowe. Domyślnie jest ono ustawione na 2em, czyli mniejsze przy mniejszej czcionce, większe przy większej, co naturalne i nam na rękę. \parskip odstęp pomiędzy poszczególnymi akapitami. Domyślnie jest ustawiona na taką samą wielkość jak odległość pomiędzy liniami, czyli nie ma większego prześwitu pomiędzy akapitami, wyróżnienie akapitu stanowi tylko wcięcie akapitowe. \indent to wcięcie \noindent bez wcięcia, gdy on na przykład uznaje coś za akapit i to wcięcie robi, a nam ono nie odpowiada \setlength{polecenie(czego długość chcemy zmienić)}{nowa długość} gdy chcemy wstawić większy odstęp np. \setlength{\parindent}{3em plus1pt minus1pt} czyli zwiększamy odstęp wcięcia akapitowego, a ostatni nawias jest po to, by sam program mógł ewentualnie nieco tą wielkość zmniejszyć lub zwiększyć, gdyby mu to było potrzebne. Mogliśmy to wcię cie akapitowe ustawić na sztywno, czyli \setlength{\parindent}{3em} 1ex wysokość małej litery x bieżącego fontu, czyli to jest ta odległość w pionie zależna od czcionki \newline jak to wstawimy, to linia, w której ono się znajdzie zostanie złamana, cały skład linii zostanie taki, jaki był, jakby była pełna. Nie dodaje wcięcia akapitowego, nie zaczyna nowego akapitu \linebreak też łamie linie, ale materiał, który ma tej linii rozstrzela, rozmieszcza równomiernie na całą linię. Nie dodaje wcięcia akapitowego, nie zaczyna nowego akapitu, by to uczynić robimy przecież enter. \nolinebreak gdy nam się nie podoba, że on nam łamie linię, więc mu tego zakazujemy, choć stosowane to jest rzadko \\[odległość] NIE UŻYWAMY TEGO W ZWY KŁYM TEKSCIE, DO ZWYKŁEGO MAMY NEWLINE, \\ UZYWAMY W ŚRODOWISKACH TABELARYCZNYCH RÓŻNEGO TYPU I RODZAJU 4

5 wtedy też nam zwiększy odległość, doda ją pomiędzy linią w której to wpisaliśmy a następną np. \\[20pt] I będziemy mieć tutaj tekst na końcu \\[20pt] I dopiero resztę. Da się tego użyć też w zwykłym tekście, ale jak będziemy tego nadużywać, to nie uda się nam złożyć tekstu poprawnie, nie będzie składał tak, jak powinien. \newpage złamiemy stronę w tym miejscu, czyli to co nastąpiło przed tą komendą będzie ostatnim, co znajdzie się na poprzedniej stronie. Ble ble ble \newpage Ble ble ble To będzie wszystko ładnie. Jak zrobimy tak samo z pagebreak to złamie tak samo, ale \pagebreak Bleble \ Pagebreak Bleble. plumplum I złamie dopiero po kropce, czyli na poprzedniej będzie blebla a w nowym akapicie plumplum Choć pagebreak działa dziwacznie w niektórych wersjach tego programu i trzeba to zrozumieć... \nopagebreak pamiętajmy, żeni e zawsze nas posłucha, bo też nie będzie chciał zbierać kar. Formatowanie strony Pozycjonowanie tekstu Wyśrodkowanie \centerline{ala} wtedy słowo Ala będzie po środku czyli Ala Gdy tekstu jest więcej, a nie tylko jedno słowo, to musimy zastosować całe środowisko center i wtedy ładnie wycentruje cały tekst. \begin{center} \end{cener} Środowisko odpowiedzialne za to, by odległość tekstu od prawego i lewego marginesu była taka sama \begin{quote}. \end{quote} Lub w tej wersji quotation robi z wcięciem, a w quote bez wciecia. \begin{quotation}. \end{quotation} 5

6 Dociągnięcie tekstu do prawego marginesu \begin{flushright} \end{flushright} Analogicznie z left To były środowiska, a są jeszcze tylko polecenia \raggedright to będzie poszarpane z prawej czyli siłą rzeczy przysunięte do lewej \raggedleft mamy odwrotnie, czyli poszarpane z lewej co dla nas oznacza przysunięte do prawej Tekst na stronie może być położony w różny sposób. Zazwyczaj jest wyrównany do obu marginesów ale w niektórych przypadkach możemy chcieć rozmieścić go inaczej. Aby tekst umieścić pośrodku strony mamy do dyspozycji środowisko center. Składnia jego jest następująca. \begin{center} linia pierwsza \\ linia druga \\...\\ linia n \end{center} Jeżeli wyśrodkowujemy cały paragraf tekstu i nie zależy nam na podzieleniu go na po szczególne linie to możemy zaniechać łamania linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpowiednią ilość linii i każda z nich wycentrowana. Zastosowanie tego środowiska pokazuje: Przykład 1. Tekst wyśrodkowany bez znaków łamania linii. Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu i nie zależy nam na podzieleniu go na poszczególne linie to możemy zaniechać łamania linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpowiednią ilość linii. Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu i nie zależy nam na podzieleniu go na poszczególne linie to możemy zaniechać łam ania linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpowiednią ilość linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpowiednią ilość linii. Tekst wyśrodkowany ze znakami łamania linii Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu i zależy nam na podzieleniu go na poszczególne linie to nie możemy zaniechać łamania linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpowiednią ilość linii. Jeżeli centrujemy cały paragraf tekstu i zależy nam na podzieleniu go na poszczególne linie to nie możemy zaniechać łamania linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpowiednią ilość linii. Cały tekst będzie wtedy podzielony na odpowiednią ilość linii. Jeżeli chcemy wyśrodkować tylko jedną linię to możemy użyć komendy \centerline{tekst}. Wyrównywanie 6

7 Wyrównywanie tekstu paragrafu do jednego z marginesów możliwe jest dzięki środowisku flushleft i flushright. Składnia jest następująca \begin{flushleft} linia pierwsza \\ linia druga \\...\\ linia n \end{flushleft} wyrównuje do lewego marginesu i \begin{flushright} linia pierwsza \\ linia druga \\...\\ linia n \end{flushright} wyrównuje do prawego marginesu. Taki sam efekt uzyskamy zastępując środowisko flushleft i flushright komendami \raggedleft i \raggedright. W przypadku tych ostatnich każda linia musi być zakończona znakiem łamania (\\). Uwaga: W żadnym z tych środowisk LXTEX nie przenosi wyrazów. Przykład 2. a każda linia tego tekst będzie wyrównana do lewego marginesu. Każda linia tego tekst będzie wyrównana do prawego marginesu. Każda linia tego tekst będzie wyrównana do lewego marginesu. Zadanie 13. Wypróbuj działanie środowiska center. a każda linia tego tekst będzie wyrównana do prawego marginesu. Zadanie 14. Wypróbuj działanie środowisk flushleft i flushright oraz \raggedleft i \raggedright. Porównaj efekty. Jeżeli jakaś część tekstu ma być wyróżniona w ten sposób, że odległość od lewego i prawego marginesu będzie taka sama to możemy użyć środowiska quote lub quotation o następującej składni: \begin{quote} tekst \end{quote} \begin{quotation} tekst \end{quotation} Różnica między tymi dwiema formami jest taka, że w środowisku quote akapity nie zaczynają się od wcięcia i są od siebie oddzielone dodatkowym odstępem, zaś w środowisku quotation tekst każdego akapitu rozpoczyna się wcięciem. W obu przypadkach dodawany jest dodatkowy odstęp przed i za wyróżnionym tekstem. Zadanie 15. Spróbuj uzyskać dokładnie tak sformatowany tekst. 7

8 Dla lepszego uwidocznienia różnic pomiędzy środowiskami ten tekst będzie powtórzony dwukrotnie. To będzie przykład użycia środowiska quote. Jeżeli jakaś część tekstu ma być wyróżniona w ten sposób, że odległość od lewego i prawego marginesu będzie taka sama to możemy użyć środowiska quote lub quotation. Różnica między tymi dwiema formami jest taka, że w środowisku quote akapity nie zaczynają się od wcięcia i są od siebie oddzielone dodat kowym odstępem, zaś w środowisku quotation tekst każdego akapitu rozpoczyna się wcięciem. W obu przypadkach dodawany jest dodatkowy odstęp przed i za wyróżnionym tekstem. To będzie przykład użycia środowiska quotation. Jeżeli jakaś część tekstu ma być wyróżniona w ten sposób, że odległość od lewego i prawego marginesu będzie taka sama to możemy użyć środowiska quote lub quotation. Różnica między tymi dw iema formami jest taka, że w środow isku quote akapity nie zaczynają się od wcięcia i są od siebie oddzielone dodatkowym odstępem, zaś w środowisku quotation tekst każdego akapitu rozpoczyna się wcięciem. W obu przypadkach dodawany jest dodatkowy odstęp przed i za wyróżnionym tekstem. Odstępy między wierszami Domyślnie LATEX składa tekst wstawiając między kolejnymi wierszami paragrafu odstępy równe wysokości wiersza (pojedyncze). W zależności od wielkości zastosowanego fontu (czcionki) wynoszą one 10, 12 lub więcej punktów. Za odstęp między wierszami odpowiada polecenie \baselineskip. Jeżeli chcemy by odstępy były większe niż pojedynczy, należy zmienić jego domyślną wartość za pomocą znanego polecenia \setlength w następujący sposób: \setlength{\baselineskip}{24pt} Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem należy pamiętać, że wraz ze zmianą wielkości fontu powinien zmienić się odstęp między wierszami. Zależność tą można zobaczyć w poniższym przykładzie. Pierwszy akapit tekstu jest złożony czcionką tej samej wielkości co cały dokument ale z podwójnym odstępem (24pt) a drugi czcionką \small Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem należy pamiętać, że wraz ze zmianą wielkości fontu zmienia się odstęp między wierszami. Zależność tą można zobaczyć w poniższym przykładzie. Pierwszy akapit tekstu jest złożony czcionką tej samej wielkości co cały dokument ale z podwójnym odstępem (24pt) a drugi czcionką \small. Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem należy pamiętać, że wraz ze zmianą wielkości fontu zmienia się odstęp między wierszami. Zależność tą można zobaczyć w poniższym przykładzie. Pierwszy akapit tekstu jest złożony czcionką tej samej wielkości co cały dokument ale z podwójnym odstępem (24pt) a drugi czcionką \small. 8

9 Widzimy, że mimo zmiany wielkości czcionki odstępy między wierszami pozostały takie same. Wartość \baselineskip przyjmuje wielkość domyślną po każdej zmianie wielkości czcionki (tzn. wszystkie ustawienia odstępów przy pomocy polecenia \setlength zerują się). Aby powrócić do ustawień pierwotnych można dwukrotnie zmienić wielkość czcionki np. następująco: \small\normalsize. Należy jednak pamiętać, by umieścić je w oddzielnym paragrafie, gdyż wielkość odstępu jest ustalana dopiero na końcu, po przeczytaniu przez program całego akapitu. W przeciwnym wypadku ważne dla całego akapitu byłyby ustawienia umieszczone na jego końcu. Aby odstępy między wierszami były dobierane prawidłowo wraz ze zmianą wielkości fontu należy zmienić wartość czynnika \baselinestretch. Rzeczywista wielkość odstępu między wierszami jest wyliczana przez program według wzoru \baselinestretch x \baselineskip Domyślnie wartość \baselinestretch jest równa 1. Użytkownik może zmienić wielkość odstępu między wierszami zmieniając jego wartość na dowolną liczbę dziesiętną poleceniem \renewcommand{\baselinestretch}{liczba} Jeżeli w miejsce liczba wstawimy na przykład liczbę 1.5 to odstęp między wierszami będzie zwiększony o 50%. Zobaczmy jak w tym przypadku będą wyglądały poprzednie akapity tym razem z odstępem powiększonym o 50%. Wartość ta jest zależna od wielkości bieżącego fontu, zatem należy pamiętać, że wraz ze zmianą wielkości fontu zmienia się odstęp między wierszami. Zależność tą można zobaczyć w poniższym przykładzie. Pierwszy akapit tekstu jest złożony czcionką tej samej wielkości co cały dokument ale z podwójnym odstępem (24pt) a drugi czcionką \small. Wartoś ć ta jes t zależna od wielkoś ci bieżącego fontu, zatem n ależy pamiętać, że wraz z e zmian ą wielkoś ci fontu zmienia się ods tęp między wiers zami. Zależnoś ć tą możn a zob aczyć w poniżs zym przykładzie. Pierws zy akapit teks tu jes t złożony czcionką tej s amej wielkoś ci co cały dokum ent ale z podwójnym ods tępem (24pt) a drugi czcionką \small. W przypadku polecenia \baselinestretch aby powrócić do poprzednich ustawień należy ustawić jego wartość na domyślną czyli 1 oraz wstawić polecenie zmiany wielkości czcionki np. \small\normalsize. \baselineskip x \baselinestretch odstępy między wierszami. Domyślnie ustawione na 1. jak umieśćimy to w preambule to zadziała do całego dokumentu, a jak wewnątrz dokumentu, to się zmieni dopiero gdy zmienimy wielkość czcionki. Można te wielkości zmienić poleceniem \baselinestrech to komenda i ją się przedefiniowuje poleceniem \renewcommand{\baselinestretch}{2} i jeśli to wpiszemy w preambule to nam zmieni odstępy pomiędzy wierszami w całym dokumencie \setlength{\baselineskip}{24pt} czyli pry 12punktowej czcionce będzie to podwójny odstęp. Jak chcemy, by to się tyczyło tylko jednego akapitu, to wsadzamy całość w klamry, czyli 9

10 {\setlength{\baselineskip}{24pt} treść akapitu} PAMIETAĆ O NAWIASACH BY DZIAŁAŁO TYLKO DO TEGO JEDNEGO AKAPITU!! \textbf{i w tych nawiasach tekst, który chcemy pogrubić } \textit{i tu będzie tekst pochylony} \textsc{małe literki drukowane} \textsl{antykwa proste pismo pochylone} \underline{tekst, który będzie podkreślony } \em (lemph) pochyła czcionka Numerowanie stron Numery stron domyślnie są pisane cyframi arabskimi, możemy jednak zmienić sposób numerowania. Dostępne sa następujące style numerowania: arabic liczby arabskie (domyślnie) roman liczby rzymskie małe Roman liczby rzymskie duże alph małe litery alfabetu łacińskiego Alph duże litery alfabetu łacińskiego. Sposób numerowania zmienia sie za pomocą komendy \pagenumbering{styl numerowania}. Za numerowanie stron odpowiada licznik o nazwie page. Aby go zmienić należy na stronie umieścić komende \setcounter{page}{numer}. Strona na której pojawiła się ta komenda zostaje zanumerowana liczba numer a następne strony otrzymują numery kolejne. Zadanie 6. Wypróbuj w swoim dokumencie rózne style strony. Zadanie 7. Zmień w swoim dokumencie sposób numerowania stron. Zadanie 8. Zmień w swoim dokumencie numeracje stron. Style strony Styl strony to inaczej jej wygląd. Możemy go zadeklarować umieszczając w preambule komendę \pagestyle{nazwa stylu}. Standardowo dostępne sa następujące: plain główka (head) strony jest pusta, stopka (foot) zawiera wycentrowany numer strony. Ten styl przyjmowany jest jako domyślny, jeżeli żaden inny nie jest okre ślony w preambule. empty główka i stopka są puste, nie drukują sie numery stron. headings główka zawiera numer strony i nazwę i tytuł rozdziału (paragrafu, zależnie od klasy dokumentu). Na stronie z tytułem główka jest pusta. Stopka jest zawsze pusta. myheadings tak samo jak w stylu headings ale trzeba samemu podąć treść jaka ma być umieszczona w główce przy pomocy poleceń \markright{tekst}, \markleft{tekst} lub \markboth{tekst lewy}{tekst prawy}. Stopka, tak jak w stylu headings jest pusta. Jeżeli chcemy, by na jakiejś stronie nie było numeru, wtedy na tej stronie gdziekolwiek 10

11 w tekście umieszczamy komendę \thispagestyle{empty}. Następna strona będzie miała numer kolejny (poprzednia będzie policzona lecz numer nie będzie drukowany). UZUPEŁNIENIE 11

12 Łamanie linii tekstu L A TEX łamie linie tekstu automatycznie, ale nie zawsze chcemy, by robił to za nas. Możemy go zmusić do złamania linii w konkretnym miejscu (poleceniem \linebreak[liczba] lub nie pozwolić mu jej złamać (poleceniem \nolinebreak[liczba]). Argument liczba jest opcjonalny i informuje jak ważne jest złamanie linii właśnie w tym miejscu. Może przyjmować wartości od 0 do 4 i im wyższa wartość tym polecenie jest silniejsze. Domyślnie jest przyjęta wartość 4. Komenda \\ umieszczona w dowolnym miejscu tekstu powoduje złamanie linii w tym miejscu. Dalszy ciąg tekstu umieszczony jest w kolejnej linii. Jeżeli dodamy opcjonalny argument odległość (\\[odległość]) wówczas odległość złamanej linii od następnej jest zwiększona o wielkość odległość. Podobny efekt jak \\ otrzymamy gdy zastosujemy komendę \newline, z tym, że nie ma tu możliwości dodania dodatkowego odstępu między wierszami. Polecenie \linebreak powoduje, że tekst w łamana linii jest wyrównywany do lewego i prawego marginesu poprzez dodanie dodatkowych odstępów międzywyrazowych podczas gdy polecenia \\ i \newline powodują, że tekst jest uzupełniany do końca linii pustymi odstępami i odstępy między wyrazami pozostają niezmienione. Łamanie stron Podobnie jak z linią możemy postąpić ze stroną tekstu i zażyczyć sobie złamanie jej w konkretnym, wygodnym dla nas miejscu. Służą do tego dwa polecenia: \pagebreak[liczba] i \newpage. Argument liczba jest opcjonalny i informuje jak ważne jest złamanie strony właśnie w tym miejscu. Może przyjmować wartości od 0 do 4 i im wyższa wartość tym polecenie jest silniejsze. Domyślnie jest przyjęta wartość 4. Polecenia te różnią się podobnie jak te dotyczące łamania linii. Po zastosowaniu \pagebreak tekst na stronie poprzedzającej to polecenie zostanie rozmieszczony na całej szerokości i wysokości strony poprzez dodanie pustych linii tak by zaczynał się na górze strony a kończył na dole. Polecenie \newpage powoduje zakończenie strony w miejscu jego pojawienia, wypełnienie jej pustymi odstępami i rozpoczęcie nowej. Możemy również zabronić L A TEX-owi złamania strony w danym miejscu. Polecenie \nopagebreak umieszczone między paragrafami zabrania złamania tam strony, a umieszczone wewnątrz paragrafu zabrania złamania strony na końcu bieżącej linii. Zadanie 11. Wypróbuj działanie komend łamiących linie i strony w swoim dokumencie. Formatowanie paragrafu Nowy paragraf w dokumencie rozpoczyna pusta linia w tekście lub polecenie \par. Odległość między paragrafami jest ustalana poleceniem \parskip i możemy ją zmienić komendą \setlength{\parskip}{odległość}. W ten sposób zmienimy odległość we wszystkich następujących po tym poleceniu paragrafach w dokumencie. Jeżeli chcemy zmienić odstęp między konkretnymi dwoma paragrafami wtedy możemy użyć polecenia \vspace{odległość} (lub \vspace*{odległość}). Parametr odległość musi być liczbą (dodatnią lub ujemną) z mianem (np. 1cm, 3ex, itp). Ujemny parametr wstawia ujemny odstęp (zmniejsza odstęp istniejący). Komenda z gwiazdką wstawia dodatkowy pionowy odstęp od góry strony. Komenda \vfill (skrócona forma \vspace{\fill}) powoduje wypełnienie strony pustą przestrzenią, a gdy pojawia się u góry strony musi mieć postać z gwiazdką \vspace*{\fill}. Dodatkowe pionowe odstępy można także uzyskać stosując komendy \bigskip, \medskip i \smallskip. Wielkość odstępu zależy od wielkości zadeklarowanego fontu. Wielkość wcięcia paragrafu regulowana jest poleceniem \parindent. Można ją zmienić w standardowy sposób komendą \setlength{\parindent}{odległość}. Aby zlikwidować wcięcie akapitowe możemy użyć komendy \noindent, aby wstawić wcięcie możemy użyć komendy \indent. 12