Jak wdrożyć metodologię 50/50 w budynkach użyteczności publicznej?

Transkrypt

1 Jak wdrożyć metodologię 50/50 w budynkach użyteczności publicznej? Patrycja Płonka Kierownik Projektów Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: biuro@pnec.org.pl

2 Metodologia 50/50: powstała i została przetestowana w niemieckich szkołach, w latach 90. XX wieku (Hamburg, Berlin); zakłada aktywne zaangażowanie użytkowników budynków w proces zarządzania w nich energią oraz nauczenie ich ekologicznych zachowań poprzez konkretne działania; zakłada podział oszczędności finansowych osiągniętych w wyniku działań podjętych użytkowników budynku pomiędzy nich a podmiot finansujący rachunki za energię: 50% zaoszczędzonej kwoty stanowi oszczędność dla podmiotu finansującego rachunki za zużycie energii w budynku (JST); 50% zaoszczędzonej kwoty zostaje zwrócone użytkownikom budynku w uzgodniony sposób.

3 Wdrażanie metodologii 50/50 składa się z 9 etapów, których realizację należy rozplanować na cały rok: Kampania informacyjna Wyliczenie oszczędności energii Sformułowanie planu działań Komunikacja z pozostałymi użytkownikami Obchód energetyczny budynku Audyt energetyczny Monitoring zużycia energii w budynku Podpisanie porozumienia o współpracy Powołanie Zespołu ds. Energii

4 KROK 1: Powołanie zespołu ds. energii oraz przypisanie mu jasnych zadań i kompetencji Zespół ds. energii jest odpowiedzialny za zbadanie, w jaki sposób w budynku wykorzystywana jest energia, zaproponowanie energooszczędnych rozwiązań, wprowadzenie ich w życie oraz zaangażowanie w oszczędzanie energii wszystkich użytkowników budynku. Członkowie zespołu: Przedstawiciele budynku: kierownictwa, pracowników, poszczególnych instytucji, poszczególnych grup użytkowników Przedstawiciele urzędu miasta/gminy (wydziału, który odpowiada za budynek) Inne osoby, które mogą wnieść wkład w poprawę zarządzania energią w budynku, np. konserwatorzy, sprzątacze, pracownicy kuchni i stołówki itd. Zadania zespołu: Identyfikacja mocnych i słabych stron związanych z zarządzaniem energią w budynku Monitorowanie zużycia energii w budynku (faktury, urządzenia monitorujące) Zaproponowanie energooszczędnych rozwiązań Szerokie rozpowszechnianie informacji na temat podejmowanych działań i możliwości ograniczenia zużycia energii w budynku poprzez zmianę zachowań Styczeń

5 KROK 2: Podpisanie Porozumienia o współpracy Ważne, aby opracowany i przyjęty został dokument formalizujący współpracę przy wdrażaniu projektu 50/50, jasno określający zadania, kompetencje i obowiązki stron oraz wskazujący harmonogram realizacji poszczególnych zadań. Dokument powinien również określać metodologię wyliczania osiągniętych w budynku oszczędności (energii, finansowych) i sposób przekazania użytkownikom połowy zaoszczędzonych środków. Dokument ten może przyjąć formę Porozumienia o współpracy lub inną, w zależności od lokalnej praktyki oraz w uzgodnieniu z obiema stronami. Styczeń

6 KROK 3: Monitoring zużycia energii w budynku Regularny monitoring zużycia energii pozwoli: sprawdzić, ile energii jest zużywane w budynku i jak to zużycie rozkłada się w czasie zaplanować i z powodzeniem wdrożyć środki efektywności energetycznej sprawdzić, czy wprowadzone środki efektywności energetycznej przynoszą spodziewane rezultaty Monitoringiem powinny zostać objęte wszystkie media energetyczne wykorzystywane w budynku (energia elektryczna, energia cieplna, ciepła woda) 3 metody monitoringu: regularne sprawdzanie i spisywanie danych z rachunków/faktur za energię arkusz w excelu do gromadzenia i analizy danych Regularne odczytywanie wskazań liczników (energii elektrycznej, gazu, ciepłej wody itp.) identyfikacja wszystkich liczników w budynku, wyznaczenie osoby odpowiedzialnej, przygotowanie arkusza w excelu Instalacja urządzeń i oprogramowania do stałego monitorowania zużycia energii i związanych z tym kosztów Current Cost!! Stały!!

7 KROK 4: Audyt energetyczny W tym przypadku audyt jest przeprowadzany przez zespół ds. energii i ma pozwolić odpowiedzieć na pytanie, jakie czynniki i w jaki sposób wpływają na zużycie energii w budynku (jakie są główne odbiorniki energii, jakie są nawyki użytkowników, w jaki sposób budynek jest zarządzany i w jakim jest stanie?). Zebranie danych wejściowych: Ludzie: jakie są główne grupy użytkowników budynku? Które korzystają z budynku regularnie, a które odwiedzają go sporadycznie? Użytkowanie budynku i organizacja jego pracy: jaki jest harmonogram pracy budynku i mieszczących się w nim instytucji? Kiedy budynek jest użytkowany bardziej, a kiedy mniej intensywnie? Które pomieszczenia są częściej, a które rzadziej użytkowane? Dostępne dane związane ze zużyciem energii: Czy istnieją dokumenty, które mogą pomóc nam lepiej poznać sytuację energetyczną budynku (np. audyt energetyczny przeprowadzony przez zewnętrzną firmę) Luty / Marzec

8 KROK 4: Audyt energetyczny Cechy charakterystyczne audytu energetycznego przeprowadzanego w ramach projektu EURONET 50/50 MAX: Połączenie poprawności technicznej z językiem zrozumiałym dla wszystkich członków zespołu ds. energii oraz ewentualnych innych odbiorców, którzy niekoniecznie muszą posiadać wykształcenie techniczne Uwzględnienie opisu i planu budynku stanowiącego podstawę do przygotowania tzw. obchodu/przeglądu energetycznego budynku (kolejny krok) Poświęcenie szczególnej uwagi kwestii sposobowi zarządzania budynkiem oraz jego użytkowania i wpływu tych praktyk na zużycie energii Identyfikacja najważniejszych problemów związanych z wykorzystaniem energii w budynku i podzielenie ich na te, które wymagają rozwiązań inwestycyjnych oraz te, których rozwiązane nie wymaga dużych nakładów inwestycyjnych, a jedynie zmiany zachowań i praktyk czy niewielkich napraw i modyfikacji Przygotowanie do sporządzenia Planu działań Luty / Marzec

9 KROK 5: Obchód energetyczny budynku Obchód energetyczny obejście poszczególnych pomieszczeń w budynku w celu sprawdzenia stanu technicznego budynku, wykorzystywanych urządzeń EE, punktów poboru wody oraz innych aspektów wpływających na wielkość zużycia energii. Kwestie do ustalenia: Uczestnicy obchodu zespół ds. energii? Zespół ds. energii + przedstawiciele poszczególnych grup użytkowników? Pomieszczenia, które zostaną odwiedzone najlepiej wszystkie, ale min. standardowe pomieszczenia, części ogólnie dostępne, kotłownie, strychy, toalety Termin realizacji po audycie energetycznym, równolegle z audytem, przed audytem Obchód energetyczny powinien się zakończyć notatką zawierającą jego podsumowanie oraz wynikające z niego wnioski. Marzec

10 KROK 6: Komunikacja z pozostałymi użytkownikami budynku Zbadawszy sytuację energetyczną budynku należy podzielić się wynikami tego badania i wynikającymi z niego wnioskami z resztą użytkowników budynku, jak również uzyskać od nich informację zwrotną. Cele komunikacji: Przekazanie informacji czego dowiedzieliśmy się podczas audytu i obchodu energetycznego oraz monitoringu zużycia energii? Zebranie informacji jakie są opinie użytkowników na temat sytuacji energetycznej budynku? Jakie są ich propozycje poprawy tej sytuacji? W jakim stopniu chcą się zaangażować w jej poprawę? Grupy docelowe: Stali / regularni użytkownicy budynku pracownicy, obsługa techniczna Okazjonalni użytkownicy budynku Możliwe środki komunikacji: dystrybucja notatki i ankiety, spotkanie informacyjne, strona internetowa (Facebook, Twitter) instytucji, tablica ogłoszeń itd. Marzec / Kwiecień

11 KROK 7: Sformułowanie i realizacja planu działań Zbadawszy sytuację energetyczną budynku oraz zebrawszy opinie i pomysły pozostałych użytkowników budynku, zespół ds. energii opracowuje Plan działań obejmujący: Propozycje energooszczędnych rozwiązań, które można wprowadzić w budynku (zmiany w sposobie zarządzania budynkiem, zmiana zachowań użytkowników, drobne naprawy i modyfikacje) Osoby odpowiedzialne za ich zastosowanie Harmonogram realizacji Po wprowadzeniu Planu w życie należy monitorować zużycie energii, aby ocenić efektywność wprowadzonych środków oszczędności energii oraz wpływ projektu na wielkość zużycia energii. Kwiecień - Grudzień

12 Przykładowe energooszczędne rozwiązania - OGRZEWANIE Energię wykorzystywaną do ogrzewania można oszczędzać poprzez: odpowiednią regulację temperatur w pomieszczeniach Zmniejszenie temperatury o każdy jeden stopień Celsjusza pozwala ograniczyć zużycie energii cieplnej aż o 6%! Optymalna temperatura, jaka powinna panować w pomieszczeniach do pracy, wynosi 20 C. Na korytarzach, klatkach schodowych i salach gimnastycznych może być ona jeszcze niższa. Wyższa natomiast musi być w łazienkach, toaletach i przebieralniach. Najprostszy sposób regulacji temperatury to użycie zaworów termostatycznych na kaloryferach (upewnij się, że są używane prawidłowo!) Jeśli kaloryfery nie mają zaworów, trzeba skontaktować się z osobą odpowiedzialną za regulację ogrzewania. Warto też rozpoznać możliwość zakupu i zamontowania zaworów na kaloryferach i np. zaangażować zespół ds. energii w poszukiwanie potencjalnych sponsorów, przygotowanie petycji do urzędu miasta/gminy itp. Źródło: Haprog_ Zdj.: THERMOSTOP; źródło:

13 Przykładowe energooszczędne rozwiązania - OGRZEWANIE Energię wykorzystywaną do ogrzewania można oszczędzać poprzez: upewnienie się, że kaloryfery nie są zasłonięte meblami ani zasłonami z grubego materiału Zasłonięty kaloryfer blokuj e nawet do 5% energii! uszczelnienie nieszczelnych okien Regulacja docisku, samoprzylepne uszczelki z pianki poliuretanowej lub gumowe, taśma paroizolacyjna, pianka montażowa, poliuretanowa taśma rozprężna, rolety zewnętrzne umieszczenie folii aluminiowej za kaloryferami prawidłowe wietrzenie pomieszczeń Kilka razy dziennie, krótko i intensywnie, przy skręconych kaloryferach

14 Przykładowe energooszczędne rozwiązania - OGRZEWANIE Energię wykorzystywaną do ogrzewania można oszczędzać poprzez: dostosowanie temperatur do trybu pracy budynku Czy ogrzewanie w budynku zawsze działa tak samo? Jeżeli tak, trzeba się zastanowić nad jego regulacją. Nocą, w wekeendy/niedziele czy ferie, kiedy w budynku nie ma nikogo lub jest mniej osób, temperatury mogą być niższe niż w czasie normalnej pracy. Nowoczesne systemy grzewcze są łatwe do regulacji, a panujące w budynku temperatury mogą być dostosowane do harmonogramu jego pracy. upewnienie się, czy kaloryfery pracują prawidłowo Jeżeli kaloryfery wydają dziwne odgłosy i słabo grzeją, konieczne może okazać się ich odpowietrzenie. Gdy kaloryfery nie grzeją przy otwartych zaworach, trzeba wezwać eksperta, który wykona tzw. równoważenie hydrauliczne instalacji izolacja rur rozprowadzających ciepło i ciepłą wodę użytkową

15 Przykładowe energooszczędne rozwiązania - OŚWIETLENIE Energię wykorzystywaną do oświetlania pomieszczeń można oszczędzać poprzez: wyłączanie zbędnego oświetlenia i optymalne wykorzystanie światła dziennego Światło w pustym pomieszczeniu oznacza 100% straconej energii Etykiety zachęcające do wyłączania zbędnego oświetlenia, zmiana ustawienia mebli prawidłowe oznaczenie wyłączników światła i korzystanie tylko z tych lamp, które są potrzebne Ważne, by w pomieszczeniach było kilka źródeł światła działających niezależnie i by ich wyłączniki były dobrze oznaczone umożliwiając prawidłową regulację oświetlenia regularne czyszczenie opraw oświetleniowych Zanieczyszczone oprawy mogą zmniejszyć poziom natężenia oświetlenia nawet o 20-50% zastosowanie czujników ruchu (oświetlenie zewnętrzne, toalety, korytarze) wymiana źródeł światła na energooszczędne Zastosowanie energooszczędnych lamp pozwala zmniejszyć zużycie energii na oświetlenie nawet o 80%. Są one też 5-15 razy trwalsze niż tradycyjne żarówki.

16 Przykładowe energooszczędne rozwiązania - URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE I ELEKTRONICZNE Energię wykorzystywaną przez sprzęt elektryczny i elektroniczny można oszczędzać poprzez: wyłączanie urządzeń, których aktualnie nie używamy Uwaga: urządzenia w trybie stand-by nie są całkowicie wyłączone i nadal przepływa przez nie prąd. Rezygnacja z tej funkcji pozwala zaoszczędzić do 50% energii. Także ładowarki pozostawione w gniazdkach po skończeniu ładowania pobierają prąd, marnując nawet do 80% energii. prawidłowe korzystanie z urządzeń i ich prawidłową konserwację wykorzystanie trybów urządzeń umożliwiających ograniczenie zużycia energii Aktywuj tryb oszczędzania energii. Ustaw tryb automatycznego przełączania monitora w stan uśpienia po 10 min. bezczynności komputera i wyłączania monitora po 30 min. bezczynności. Najlepszy wygaszacz ekranu to wyłączony monitor. Włącz drukarkę dopiero, gdy będziesz z niej korzystać i drukuj materiały tylko wtedy, gdy są naprawdę potrzebne.

17 Przykładowe energooszczędne rozwiązania - GORĄCA WODA Energię wykorzystywaną do podgrzewania wody można oszczędzać poprzez: stosowanie urządzeń zmniejszające ilość zużywanej wody (perlatory, ograniczniki przepływu, zawory czasowe, baterie termostatyczne) mniej zużywanej wody to mniejsza ilość energii potrzebnej do jej pogrzania, a w konsekwencji mniejsze koszty natychmiastowe usuwanie wszelkich awarii (cieknące krany, spłuczki, itd.) dokładne zakręcanie zaworów, gdy nie korzysta się z wody zaizolowanie zasobnika ciepłej wody

18 KROK 8: Wyliczenie oszczędności energii Po każdym roku realizacji projektu EURONET 50/50 należy: wyliczyć i poinformować wszystkich użytkowników budynku: ile energii udało się zaoszczędzić; o ile obniżyła się w związku z tym emisja CO 2 ; o ile obniżyły się w związku z tym koszty energii i jaka część tych oszczędności przypada na użytkowników budynku. uzgodnić, w jaki sposób zostanie przekazana użytkownikom budynku połowa zaoszczędzonych środków i na co zostaną one przeznaczone. Jeżeli instytucji mieszczącej się w budynku nie uda się uzyskać żadnych oszczędności, nie ponosi ona żadnych konsekwencji finansowych!! W takiej sytuacji dobrze jednak dokonać rewizji planu działań. Szczegółowa metodologia wyliczania oszczędności energii i oszczędności finansowych zostanie przedstawiona w kolejnej prezentacji. Styczeń kolejnego roku

19 KROK 9: Kampania informacyjna Informacje na temat rezultatów projektu należy przekazać: pozostałym użytkownikom budynku; wszystkim mieszkańcom miasta/gminy Ważne kwestie: Ustalenie przekazu jaki komunikat i jakie informacje chcemy przekazać poszczególnym grupom odbiorców? Ustalenie kanałów komunikacji najlepiej wykorzystać już istniejące zasoby (metody i kanały komunikacji z użytkownikami budynku i społecznością lokalną), aby zmaksymalizować ich wykorzystanie i dotrzeć z komunikatem do jak najszerszej grupy odbiorców. Możliwe środki komunikacji - dystrybucja notatki i ankiety, spotkanie informacyjne, strona internetowa (Facebook, Twitter) instytucji, tablica ogłoszeń, etykiety i tabliczki z informacjami, organizacja publicznej prezentacji projektu. Kampania informacyjna powinna pomóc w zapewnieniu długoterminowych rezultatów projektu i podtrzymaniu dobrych nawyków i praktyk także po jego zakończeniu. Luty kolejnego roku

20 W razie jakichkolwiek pytań, wątpliwości czy uwag dotyczących realizacji projektu, bardzo prosimy o kontakt z naszym Stowarzyszeniem! DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Patrycja Płonka Kierownik Projektów Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: biuro@pnec.org.pl