OSZCZĘDZANIE ENERGII w szkołach i innych budynkach publicznych przez upowszechnienie metodologii 50/50

Transkrypt

1 OSZCZĘDZANIE ENERGII w szkołach i innych budynkach publicznych przez upowszechnienie metodologii 50/50 Anna Jaskuła Dyrektor biura Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: biuro@pnec.org.pl

2 Tytuł Program Oszczędzanie energii w szkołach i innych budynkach publicznych przez upowszechnienie metodologii 50/50 Inteligentna Energia dla Europy (IEE), UE Czas realizacji Budżet kwiecień 2013 marzec Współfinansowanie 75%

3 Koordynator Partnerzy projektu Prowincja Barcelona (ES) Climate Alliance Austria (AT) Cypryjska Agencja Energetyczna (CY) Agencja Energetyczna Kraju Vysočina (CZ) TOP- ENVI Tech Brno (CZ) Niezależny Instytut ds. Środowiska (DE) Region Kreta (EL) Prowincja Huelva (ES) Uniwersytet w Vaasa (FI) Miasto Zagrzeb (HR) Lokalna Agencja ds. Energii i Środowiska (IT) Florencka Agencja Energetyczna (IT) Kowieńska Regionalna Agencja Energetyczna (LT) Riga Managers School (LV) Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités (PL) Agencja Energetyczna Regionu Savinjska, Šaleška i Koroška (SI)

4 Obszar objęty projektem AUSTRIA CHORWACJA CYPR CZECHY FINLANDIA GRECJA HISZPANIA LITWA ŁOTWA NIEMCY POLSKA SŁOWENIA WŁOCHY

5 Idea projektu CEL ograniczenia zużycia energii w budynkach publicznych poprzez wdrożenie innowacyjnej metodologii 50/50 w 500 szkołach i 50 innych budynkach publicznych z 13 krajów UE metodologia 50/50 zakłada aktywne zaangażowanie użytkowników budynków w proces zarządzania energią w budynkach oraz uczy ich ekologicznych zachowań poprzez konkretne działania

6 Idea projektu Podział korzyści ekonomicznych wynikających z oszczędzania energii pomiędzy szkoły i władze lokalne 50% kwoty zaoszczędzonej dzięki zastosowaniu przez uczniów i nauczycieli środków efektywności energetycznej będzie wypłacane szkołom drugie 50% będzie stanowiło oszczędności dla władz lokalnych, które płacą rachunki

7 Każdy wygrywa! szkoły uzyskają dodatkowe środki finansowe władze lokalne ograniczą swoje wydatki na energię szkoły efektywne energetycznie przyczyniają się do osiągnięcia lokalnych celów związanych z wykorzystaniem energii i ochroną klimatu

8 Edukacja ekologiczna podniesienie wiedzy i świadomości uczniów w zakresie wykorzystania energii w szkole: pochodzenie, zużycie, straty, efektywność, oszczędzanie, zmiana zachowań uczniów i nauczycieli dotyczących wykorzystania energii zaangażowanie społeczności szkolnej w zarządzanie energią w szkole w celu osiągnięcia lepszej efektywności energetycznej szansa, że przyszłe pokolenia będą korzystały z energii w bardziej odpowiedzialny sposób i wpłyną pozytywnie na zachowanie swoich rodzin

9 Beneficjenci projektu samorządy lokalne oszczędności wynikające ze zmniejszonych rachunków za zużycie energii w podległych im szkołach i innych budynkach publicznych szkoły edukacja ekologiczna dzieci poprzez praktyczne działania, zachęta finansowa w postaci wypłaty połowy zaoszczędzonych środków inne budynki publiczne edukacja ekologiczna użytkowników poprzez praktyczne działania, zachęta finansowa w postaci wypłaty połowy zaoszczędzonych środków

10 Metodologia 50/50 powstała i została przetestowana w Niemczech, w latach 90. XX wieku (Hamburg, Berlin) zakłada aktywne zaangażowanie uczniów w proces zarządzania energią w szkole oraz nauczenie ich ekologicznych zachowań poprzez konkretne działania zakłada podział oszczędności finansowych osiągniętych w wyniku działań podjętych przez uczniów i innych członków społeczności szkolnej pomiędzy szkołę a jej organ prowadzący: - 50% zaoszczędzonej kwoty stanowi oszczędność dla organu prowadzącego, który płaci rachunki - 50% zaoszczędzonej kwoty zostaje wypłacone szkole

11 Metodologia 50/50 wdrożenie w wybranych szkołach i innych budynkach publicznych metodologii 50/50, składającej się z 9 kroków Wykorzystanie zaoszczędzonych pieniędzy Zgłoszenie zapotrzebowania na małe inwestycje Kampania informacyjna Przedstawienie propozycji rozwiązań Pomiary temperatury + ocena gospodarowania energią Przegląd energetyczny szkoły Wprowadzenie uczniów w problematykę projektu Wstępny przegląd energetyczny szkoły Powołanie zespołu ds. Energii

12 KROK 1: Powołanie zespołu ds. Energii Członkowie zespołu wybrana klasa lub grupa uczniów jeden lub dwóch nauczycieli szkolny woźny Zadania zespołu analiza i ocena wykorzystania energii w szkole zaproponowanie rozwiązań mających na celu ograniczenie zużycia energii w szkole wdrożenie ww. rozwiązań przygotowanie kampanii informacyjno- edukacyjnej skierowanej do reszty społeczności szkolnej Zasadniczo, swoje zadania zespół ds. energii powinien realizować w sezonie grzewczym. W cieplejszych miesiącach zespół może skupić się na innych problemach, np. wykorzystania wody czy gospodarowania odpadami.

13 KROK 2: Wstępny przegląd energetyczny szkoły Uczestnicy Dyrektor szkoły Nauczyciele zaangażowani w projekt Szkolny woźny Wstępny przegląd energetyczny szkoły ma miejsce PRZED rozpoczęciem pracy z uczniami i ma na celu przygotowanie ich do realizacji działań projektowych. Cel wstępna ocena energetyczna budynku szkoły (ocena systemu ogrzewania, stanu budynku, ) identyfikacja elementów, na które warto zwrócić uwagę uczniów, jak również obszarów, w których będą mieli oni możliwość wykazania się zwiększenie zaangażowania uczestników przeglądu w realizację projektu

14 KROK 3: Wprowadzenie uczniów w tematykę ochrony klimatu i oszczędzania energii Na tym etapie realizacji projektu uczniowie zostają zaznajomieni z takimi zagadnieniami jak: formy energii, korzystanie z energii w życiu codziennym i jego skutki efekt cieplarniany, zmiany klimatyczne, ochrona klimatu oszczędzanie energii, efektywność energetyczna, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Cel przygotowanie teoretyczne do realizacji zadań przewidzianych w projekcie zwiększenie wiedzy i świadomości uczniów w zakresie oszczędzania energii i ochrony klimatu uświadomienie uczniom, że istnieją możliwości przeciwdziałania zmianom klimatycznym, a ich indywidualne działania mają znaczenie.

15 KROK 4: Przegląd energetyczny szkoły Przygotowanie przeglądu określenie zadań do zrealizowania rozdział zadań pomiędzy członków zespołu przygotowanie arkuszy roboczych do wypełnienia podczas przeglądu Przegląd energetyczny: przeglądu dokonuje zespół ds. energii należy zwrócić uwagę na takie elementy jak: stan budynku system grzewczy oświetlenie szkoły wykorzystywany sprzęt elektryczny i elektroniczny wykorzystanie wody kontroli powinny zostać poddane wszystkie szkolne pomieszczenia (klasy, korytarze, sale gimnastyczne, toalety, pokój nauczycielski, składziki, ) na zakończenie zespół omawia efekty przeprowadzonego badania

16 KROK 5: Długoterminowe pomiary temperatury Cel: sporządzenie charakterystyki temperatur panujących w szkole Wykonanie zadania: przez okres dwóch tygodni członkowie zespołu prowadzą pomiary temperatury we wszystkich pomieszczeniach w szkole na podstawie uzyskanych wyników pomiarów członkowie zespołu sporządzają charakterystykę temperatur panujących w szkole: na planie szkoły zamalowują na czerwono te pomieszczenia, w których panują zbyt wysokie temperatury, na niebiesko te, gdzie jest zbyt chłodno, a na zielono te, gdzie temperatury odpowiadają normom Temperatury, jakie powinny panować w różnych pomieszczeniach w szkole podaje europejska norma EN

17 KROK 5: Ocena gospodarowania energią w szkole Ocena gospodarowania energią w szkole jest prowadzona równolegle z pomiarami temperatury. Wykonanie: Zespół ds. energii obserwuje, w jaki sposób inni uczniowie i nauczyciele korzystają z budynku, zwracając szczególną uwagę na: sposoby wietrzenia pomieszczeń metody regulacji ogrzewania wykorzystanie sprzętu elektrycznego i elektronicznego wykorzystanie (ciepłej) wody Zespół ds. energii prowadzi wśród uczniów ankiety dotyczące wykorzystania energii, ich opinii na temat temperatur i jakości powietrza panujących w pomieszczeniach szkolnych itp.

18 KROK 6: Przedstawienie propozycji rozwiązań Zespół ds. energii: 1. Omawia rezultaty dotychczasowych działań oraz swoje spostrzeżenia. 2. Dokonuje oceny sytuacji energetycznej szkoły. 3. Opracowuje propozycje rozwiązań, które pozwolą na zmniejszenie zużycia energii w szkole przykładowe propozycje: Oznaczenie wyłączników światła Informacja na drzwiach klasy 4. Identyfikuje grupy docelowe zaproponowanych przez siebie działań. 5. Opracowuje sposób dotarcia do tych grup oraz wdraża zaproponowane rozwiązania przy ich udziale.

19 KROK 7: Kampania informacyjna Członkowie zespołu ds. energii dzielą się z resztą społeczności szkolnej tym, czego dowiedzieli się podczas realizacji projektu, a także swoimi propozycjami rozwiązań pozwalających na zaoszczędzenie energii. Sposoby komunikacji ze społecznością szkolną: przygotowanie plakatów lub gazetki ściennej utworzenie strony internetowej przygotowanie przedstawienia napisanie artykułu do szkolnej gazetki zorganizowanie tygodnia oszczędzania energii zaprezentowanie projektu podczas szkolnego wydarzenia zorganizowanie warsztatów

20 KROK 8: Zgłoszenie zapotrzebowania na małe inwestycje Czasem nawet niewielka ilość pieniędzy pozwala na wprowadzenie dużych zmian! Choć głównym celem metodologii 50/50 jest bezinwestycyjne oszczędzanie energii, uczniowie z zespołu ds. energii mogą również zaproponować realizację drobnych inwestycji i zwrócić się z prośbą o ich sfinansowanie do dyrekcji, organu prowadzącego szkołę lub potencjalnych sponsorów. Wśród zgłoszonych propozycji małych inwestycji mogą znaleźć się: uszczelnienie okien i drzwi zakup i umieszczenie srebrnej folii za kaloryferami wymiana tradycyjnych żarówek na energooszczędne zmiana sposobu regulacji ogrzewania

21 KROK 9: Wykorzystanie zaoszczędzonych pieniędzy Po każdym roku realizacji projektu EURONET 50/50 należy: wyliczyć i poinformować społeczność szkolną: ile energii udało się zaoszczędzić o ile obniżyła się w związku z tym emisja CO 2 ile pieniędzy zyskała szkoła przedyskutować z uczniami, na co powinny zostać przeznaczone zaoszczędzone pieniądze Decyzja o wykorzystaniu zaoszczędzonych pieniędzy pozostaje WYŁĄCZNIE w gesri szkoły i powinna zostać skonsultowana z zespołem ds. energii!

22 PORADNIK Oszczędzanie energii w szkołach Szczegółowy opis metodologii 50/50 oraz konkretne wskazówki dot. pracy z zespołem ds. energii zawiera poradnik dla nauczycieli Oszczędzanie energii w szkołach wydany przez nasze Stowarzyszenie. Poradnik pokazuje, jak krok po kroku wdrożyć w szkole metodologię 50/50 i zawiera szereg przydatnych arkuszy roboczych, opisów doświadczeń, rysunków, przykładów etykiet zachęcających do oszczędzania energii itd. Pierwotna wersja poradnika została rozszerzona o część poświęconą oszczędzaniu wody i racjonalnej gospodarce odpadami!

23 Pakiet edukacyjny przygotowanie materiałów edukacyjnych (nowa grupa wiekowa: 12-15; nowa grupa budynków: pozaszkolne)

24 Pakiet edukacyjny zakup urządzeń pomiarowych dla szkół i innych instytucji publicznych biorących udział w projekcie ZESTAWY DLA SZKÓŁ ZESTAWY DLA BUDYNKÓW POZASZKOLNYCH Cyfrowy termometr Cyfrowy luksomierz FILM EDUKACYJNY Miernik energii Zestaw do pomiaru zużycia energii

25 Działania wybór szkół (co najmniej 100 z Polski) i innych budynków publicznych (co najmniej 10 z Polski), które wdrożą metodologię 50/50 w ramach projektu OBECNIE JEST JUŻ ZGŁOSZONE 137 SZKÓŁ podpisanie umów pomiędzy szkołami i innymi instytucjami publicznymi a gminami zaangażowanymi w projekt dotyczących współpracy przy wdrażaniu metodologii 50/50

26 Działania organizacja konferencji oraz 5 warsztatów dla przedstawicieli szkół i gmin przygotowujące do realizacji działań projektowych Konferencja inauguracyjna Kraków Warsztaty Kraków Nowy Sącz Niepołomice Dąbrowa Górnicza Kraków Liczba uczniów i nauczycieli zaangażowanych w projekt EURONET 50/50 MAX uczniów nauczycieli

27 Planowane działania regularny monitoring i ewaluacja wdrażania metodologii 50/50 w szkołach i innych budynkach publicznych regularny monitoring oszczędności energii i finansowych osiąganych w budynkach uczestniczących w projekcie nawiązanie współpracy pomiędzy szkołami i gminami, które brały udział w pierwszej edycji projektu EURONET 50/50 a szkołami i gminami biorącymi udział w nowym projekcie

28 Planowane działania organizacja wymiany doświadczeń, informacji i dobrych praktyk w ramach Europejskiej Sieci 50/50, skupiającej szkoły, inne instytucje publiczne oraz samorządy lokalne wdrażające metodologię 50/50 organizacja corocznych wydarzeń poświęconych realizacji projektu w Polsce szeroka promocja idei 50/50 i zachęcanie innych organizacji do jej wdrożenia propagowanie włączania projektów 50/50 do lokalnych Planów działań na rzecz zrównoważonej energii oraz innych planów i strategii opracowanych na różnych szczeblach

29 Korzyści wynikające z wdrożenia metodologii 50/50 podniesienie świadomości energetycznej uczniów i nauczycieli oraz zmiana ich zachowań w kierunku racjonalnego wykorzystania energii i innych zasobów przenoszenie pozytywnych wzorców zachowań do domów zyskanie dodatkowych środków finansowych przez szkołę ograniczenie wydatków na energię przez organ prowadzący szkołę poprawa stanu środowiska lokalnego oraz wniesienie wkładu w globalną walkę ze zmianami klimatu połączenie nauki z dobrą zabawą!!!

30 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Anna Jaskuła Dyrektor biura Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: