Temat: Przyczyny nieporozumień

Transkrypt

1 Temat: Przyczyny nieporozumień

2 Wieloznaczności i ryzyko sporu słownego spór słowny = logomachia

3 Wieloznaczności i ryzyko sporu słownego spór słowny = logomachia wieloznaczności leksykalne: homonimia, polisemia, znaczenia obrazowe, metaforyczne lub idiomatyczne, supozycje nazw, supozycje czasowników.

4 Wyrażenia homonimiczne Jan kupił nowy zamek.

5 Wyrażenia homonimiczne Jan kupił nowy zamek. Wyrażenia polisemiczne Dyrektor wyrzucił Jana ze szkoły. To ciężka książka.

6 Znaczenia obrazowe, metaforyczne i idiomatyczne Jan zgubił drogę i potrzebuje drogowskazu, by iść dalej. Piotr opowiada bajki. Anna jest gwiazdą. Karol zdenerwował się, gwałtownie wstał i kopnął w kalendarz. Piotr jest w potrzasku.

7 Supozycje (role znaczeniowe) nazw: prosta: Wczoraj na podwórku widziałem psa. Pies podał mi łapę. formalna: Pies jest popularnym zwierzęciem domowym. materialna: «Pies» składa się z 4 liter.

8 Supozycje (role znaczeniowe) czasowników: znaczenie aktualne / znaczenie potencjalne: Piotr gra w szachy.

9 Supozycje (role znaczeniowe) czasowników: znaczenie aktualne / znaczenie potencjalne: Piotr gra w szachy. A: Czy Jan pije alkohol? B: Tak! C: Nieprawda! Przecież widzę, że pije mleko!

10 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: ja, ty, on, ona, tutaj, tam, teraz, dzisiaj, wczoraj, itp.

11 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: ja, ty, on, ona, tutaj, tam, teraz, dzisiaj, wczoraj, itp. automatyczne wyrażenia okazjonalne versus wyrażenia wskazujące

12 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: referencyjne / anaforyczne użycie wyrażeń okazjonalnych On jest pilotem Piotr jest pilotem. On jest wspaniały!

13 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: Anna wybiera się na urodziny Piotra. Kupiła mu w prezencie sweterek z reniferem.

14 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: Anna wybiera się na urodziny Piotra. Kupiła mu w prezencie sweterek z reniferem. Piotr bił się z Janem, a Karolina mu pomagała.

15 Ekwiwokacja: błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Jeśli ktoś jest pełnoletni, może kupić dom. Jeśli ktoś może kupić dom, to ma dużo pieniędzy. Jeśli ktoś jest pełnoletni, to ma dużo pieniędzy.

16 Ekwiwokacja: błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Jeśli Piotr jest inteligentny, to gra w szachy. Jeśli Piotr gra w szachy, to nie może do nas przyjść. Jeśli Piotr jest inteligentny, to nie może do nas przyjść.

17 Ekwiwokacja: błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Pegaz jest skrzydlatym koniem. Pegaz jest.

18 Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe wieloznaczność strony czynnej: Dzieci zjadły rekiny. Środki wyznaczają cele. Byt określa świadomość. Spadek indeksów giełdowych spowodował wzrost bezrobocia. Koszty przewyższają dochody.

19 Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe wieloznaczność składni dopełniacza: krytyka opozycji, oskarżenie ministra, książka Jana, polski obóz koncentracyjny, Piotr przedstawił krytykę teorii, która ma wiele luk.

20 Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe wieloznaczność spowodowana brakiem przecinka: Wypuścić nie wolno rozstrzelać (treść rozkazu na piśmie).

21 Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe inne przykłady: Jan zakopał skarb wraz z żoną i teściową. W przychodni nie przyjmuje się dzieci z gorączką lub obrzękiem szyi i wysypką. Zatrudnię osobę potrafiącą obsługiwać komputer i tapicera. Zabrania się głośnych rozmów i spacerów z psami. Zamawiam czeskie piwo i kiełbaski!