Metodologia prowadzenia badań naukowych Semiotyka, Argumentacja

Transkrypt

1 Semiotyka, Argumentacja Grupa L3 3 grudnia 2009

2 Zarys Semiotyka

3 Zarys Semiotyka

4 SEMIOTYKA

5 Semiotyka charakterystyka i działy

6 Semiotyka charakterystyka i działy 1. Semiotyka

7 Semiotyka charakterystyka i działy 1. Semiotyka jest logiczną teorią języka jest nauką o znakach językowych z punku widzenia ich poprawności i sprawności w używaniu języka zarówno w poznaniu jak i przekazywaniu (komunikowaniu) informacji (jej przedmiotem jest głównie język nauki)

8 Semiotyka charakterystyka i działy 1. Semiotyka jest logiczną teorią języka jest nauką o znakach językowych z punku widzenia ich poprawności i sprawności w używaniu języka zarówno w poznaniu jak i przekazywaniu (komunikowaniu) informacji (jej przedmiotem jest głównie język nauki) 2. Działy semiotyki

9 Semiotyka charakterystyka i działy 1. Semiotyka jest logiczną teorią języka jest nauką o znakach językowych z punku widzenia ich poprawności i sprawności w używaniu języka zarówno w poznaniu jak i przekazywaniu (komunikowaniu) informacji (jej przedmiotem jest głównie język nauki) 2. Działy semiotyki syntaktyka teoria składania znaków językowych semantyka dotyczy związku między wyrażeniami języka a rzeczywistością pragmatyka uwzględnia się tutaj relacje pomiędzy znakiem a jego użytkownikiem

10 Semiotyka charakterystyka i działy: Syntaktyka

11 Semiotyka charakterystyka i działy: Semantyka

12 Semiotyka charakterystyka i działy: Pragmatyka

13 Znak i język

14 Znak i język 1. Znak

15 Znak i język 1. Znak przedmiot podpadający pod zmysły, który odnosi użytkownika znaku do

16 Znak i język 1. Znak przedmiot podpadający pod zmysły, który odnosi użytkownika znaku do czegoś innego niż on sam lub czegoś, co prezentuje coś innego, lub czegoś, co jest nośnikiem informacji Jest zawsze znakiem czegoś dla kogoś

17 Znak i język 1. Znak przedmiot podpadający pod zmysły, który odnosi użytkownika znaku do czegoś innego niż on sam lub czegoś, co prezentuje coś innego, lub czegoś, co jest nośnikiem informacji Jest zawsze znakiem czegoś dla kogoś 2. Język

18 Znak i język 1. Znak przedmiot podpadający pod zmysły, który odnosi użytkownika znaku do czegoś innego niż on sam lub czegoś, co prezentuje coś innego, lub czegoś, co jest nośnikiem informacji Jest zawsze znakiem czegoś dla kogoś 2. Język jest to system znaków tylko formalnych, jednoznacznie zdeterminowany za pomocą reguł ich używania, służący do porozumiewania się (w grupie społecznej).

19 Znak i język 1. Znak przedmiot podpadający pod zmysły, który odnosi użytkownika znaku do czegoś innego niż on sam lub czegoś, co prezentuje coś innego, lub czegoś, co jest nośnikiem informacji Jest zawsze znakiem czegoś dla kogoś 2. Język jest to system znaków tylko formalnych, jednoznacznie zdeterminowany za pomocą reguł ich używania, służący do porozumiewania się (w grupie społecznej). Język zbiór znaków + zbiór reguł

20 Znak i język

21 Znak i język Funkcje języka

22 Znak i język Funkcje języka 1. funkcja deskryptywna

23 Znak i język Funkcje języka 1. funkcja deskryptywna 2. funkcje instrumentalne

24 Znak i język Funkcje języka 1. funkcja deskryptywna 2. funkcje instrumentalne ekspresywna impresywna (agitatywna, sugestywna, dyrektywna, imperatywna)

25 Znak i język Funkcje języka 1. funkcja deskryptywna 2. funkcje instrumentalne ekspresywna impresywna (agitatywna, sugestywna, dyrektywna, imperatywna) 3. argumentatywna

26 Znak i język Funkcje języka 1. funkcja deskryptywna 2. funkcje instrumentalne ekspresywna impresywna (agitatywna, sugestywna, dyrektywna, imperatywna) 3. argumentatywna 4. performatywna

27 Semiotyczne funkcje wyrażeń

28 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje semantyczne

29 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje semantyczne Rodzaje funkcji semantycznych:

30 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje semantyczne Rodzaje funkcji semantycznych: oznaczanie wskazywanie przedmiotu nazwy poprzez jej znaczenie; przedmiot wskazywany przez nazwę to jej desygnat zakresem nazwy nazywamy zbiór jej desygnatów

31 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje semantyczne Rodzaje funkcji semantycznych: oznaczanie wskazywanie przedmiotu nazwy poprzez jej znaczenie; przedmiot wskazywany przez nazwę to jej desygnat zakresem nazwy nazywamy zbiór jej desygnatów konotacja (współoznaczanie) wskazywanie treści (zbióru cech charakterystycznych) desygnatu

32 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje semantyczne Rodzaje funkcji semantycznych: oznaczanie wskazywanie przedmiotu nazwy poprzez jej znaczenie; przedmiot wskazywany przez nazwę to jej desygnat zakresem nazwy nazywamy zbiór jej desygnatów konotacja (współoznaczanie) wskazywanie treści (zbióru cech charakterystycznych) desygnatu spełnianie zachodzi między wyrażeniem a stanem rzeczy (cf. funkcje zdaniowe) prawdziwość jako szczególny przypadek spełniania

33 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje semantyczne Rodzaje funkcji semantycznych: oznaczanie wskazywanie przedmiotu nazwy poprzez jej znaczenie; przedmiot wskazywany przez nazwę to jej desygnat zakresem nazwy nazywamy zbiór jej desygnatów konotacja (współoznaczanie) wskazywanie treści (zbióru cech charakterystycznych) desygnatu spełnianie zachodzi między wyrażeniem a stanem rzeczy (cf. funkcje zdaniowe) prawdziwość jako szczególny przypadek spełniania

34

35 Semiotyczne funkcje wyrażeń supozycje Do czego odnosi się nazwa?

36 Semiotyczne funkcje wyrażeń supozycje Do czego odnosi się nazwa? Supozycje: realna (prosta) widzę tego psa naturalna pies ma ostre zęby formalna pies jest ssakiem materialna «pies» ma cztery litery

37 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje syntaktyczne

38 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje syntaktyczne 3 rodzaje funkcji syntaktycznych:

39 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje syntaktyczne 3 rodzaje funkcji syntaktycznych: zastępowanie wyrażenia przez wyrażenie

40 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje syntaktyczne 3 rodzaje funkcji syntaktycznych: zastępowanie wyrażenia przez wyrażenie reprezentowanie funkcja symboli zmiennych

41 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje syntaktyczne 3 rodzaje funkcji syntaktycznych: zastępowanie wyrażenia przez wyrażenie reprezentowanie funkcja symboli zmiennych przekładanie gdy jedno wyrażenie redukuję do drugiego

42 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje pragmatyczne

43 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje pragmatyczne 3 grupy funkcji pragmatycznych:

44 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje pragmatyczne 3 grupy funkcji pragmatycznych: wyrażanie prezentacja przeżyć

45 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje pragmatyczne 3 grupy funkcji pragmatycznych: wyrażanie prezentacja przeżyć znaczenie/sens sposób rozumienia wyrażenia przepisany przez reguły danego języka

46 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje pragmatyczne 3 grupy funkcji pragmatycznych: wyrażanie prezentacja przeżyć znaczenie/sens sposób rozumienia wyrażenia przepisany przez reguły danego języka podstawowe np. złoty pierścionek pochodne np. złote włosy przenośne np. złote serce

47 Semiotyczne funkcje wyrażeń funkcje pragmatyczne 3 grupy funkcji pragmatycznych: wyrażanie prezentacja przeżyć znaczenie/sens sposób rozumienia wyrażenia przepisany przez reguły danego języka podstawowe np. złoty pierścionek pochodne np. złote włosy przenośne np. złote serce stwierdzanie, uznawanie, komunikowanie, rozumienie

48 Kategorie składniowe

49 Kategorie składniowe 3 sposoby wyróżniania kategorii składniowych

50 Kategorie składniowe 3 sposoby wyróżniania kategorii składniowych pragmatyczny (odwołujemy się do funkcji informowania)

51 Kategorie składniowe 3 sposoby wyróżniania kategorii składniowych pragmatyczny (odwołujemy się do funkcji informowania) kategorie samoinformujące zdania kategorie współinformujące wyrażenia poniżej zdań

52 Kategorie składniowe 3 sposoby wyróżniania kategorii składniowych pragmatyczny (odwołujemy się do funkcji informowania) kategorie samoinformujące zdania kategorie współinformujące wyrażenia poniżej zdań semantyczny

53 Kategorie składniowe 3 sposoby wyróżniania kategorii składniowych pragmatyczny (odwołujemy się do funkcji informowania) kategorie samoinformujące zdania kategorie współinformujące wyrażenia poniżej zdań semantyczny kategorematy pełnią funkcje semantyczne samodzielnie (np. nazwy) synkategorematy pełnią funkcje semantyczne niesamodzielnie (np. spójniki)

54 Kategorie składniowe 3 sposoby wyróżniania kategorii składniowych pragmatyczny (odwołujemy się do funkcji informowania) kategorie samoinformujące zdania kategorie współinformujące wyrażenia poniżej zdań semantyczny kategorematy pełnią funkcje semantyczne samodzielnie (np. nazwy) synkategorematy pełnią funkcje semantyczne niesamodzielnie (np. spójniki) syntaktyczny

55 Kategorie składniowe 3 sposoby wyróżniania kategorii składniowych pragmatyczny (odwołujemy się do funkcji informowania) kategorie samoinformujące zdania kategorie współinformujące wyrażenia poniżej zdań semantyczny kategorematy pełnią funkcje semantyczne samodzielnie (np. nazwy) synkategorematy pełnią funkcje semantyczne niesamodzielnie (np. spójniki) syntaktyczny zdania nazwy funktory (np. spójniki) operatory (np. kwantyfikatory)

56 Kategorie składniowe zdania

57 Kategorie składniowe zdania Zdanie wyrażenie posiadające wartość logiczną

58 Kategorie składniowe zdania Zdanie wyrażenie posiadające wartość logiczną wartość logiczna jest to prawda i fałsz

59 Kategorie składniowe zdania Zdanie wyrażenie posiadające wartość logiczną wartość logiczna jest to prawda i fałsz Zasada dwuwartościowości głosi, że każde zdanie ma tylko jedną z dwóch wartości logicznych: prawdę, fałsz.

60 Kategorie składniowe zdania Zdanie wyrażenie posiadające wartość logiczną wartość logiczna jest to prawda i fałsz Zasada dwuwartościowości głosi, że każde zdanie ma tylko jedną z dwóch wartości logicznych: prawdę, fałsz. czasami do zakresu wartości logicznej zalicza się również wartości różne od prawdy i fałszu np. nieokreśloność

61 Kategorie składniowe zdania Zdanie wyrażenie posiadające wartość logiczną wartość logiczna jest to prawda i fałsz Zasada dwuwartościowości głosi, że każde zdanie ma tylko jedną z dwóch wartości logicznych: prawdę, fałsz. czasami do zakresu wartości logicznej zalicza się również wartości różne od prawdy i fałszu np. nieokreśloność Podstawowy podział zdań: zdanie teoretyczne (opisowe) zdania praktyczne (normy, rozkazy, oceny)

62 Kategorie składniowe zdania

63 Kategorie składniowe zdania Sąd w sensie logicznym znaczenie zdania

64 Kategorie składniowe zdania Sąd w sensie logicznym znaczenie zdania Klasyczna definicja prawdy Zdanie jest prawdziwe wtw jeżeli jego znaczenie/sens jest (intencjonalnie) identyczny z przedmiotem tego zdania, tj. stanem rzeczy, do którego zdanie się odnosi

65 Kategorie składniowe nazwy

66 Kategorie składniowe nazwy 3 sposoby charakteryzowania nazwy

67 Kategorie składniowe nazwy 3 sposoby charakteryzowania nazwy w aspekcie semantycznym nazwa pełni funkcję oznaczania w danym języku, tzn. wskazywania przedmiotu poprzez znaczenie w aspekcie syntaktycznym nazwa jest wyrażeniem, które może być podmiotem bądź orzecznikiem w zdaniu typu A jest B w aspekcie pragmatycznym nazwa jest wyrażeniem, które znaczy, a więc wyraża pojęcie (daje intelektualna przedstawienie czegoś)

68 Kategorie składniowe nazwy

69 Kategorie składniowe nazwy Pojęcie (w sensie logicznym) sens logiczny nazwy Pojęcie (w sensie psychologicznym) nienaoczne przedstawienie czegoś Zakres nazwy zbiór jej desygnatów (przy danym znaczeniu) Denotacja nazwy zbiór aktualnie istniejących elementów zakresu (przy danym znaczeniu) Treść nazwy zbiór cech, które łącznie przysługują wszystkim desygnatom danej nazwy Uwaga! Dwie różne nazwy o tym samym zakresie mogą mieć różną treść (np. obecna stolica Polski i największe miasto nad Wisłą) Zwiększenie treści prowadzi do zmniejszenia zakresu i odwrotnie.

70 Zbiór w sensie kolektywnym i dystrybutywnym (I)

71 Zbiór w sensie kolektywnym i dystrybutywnym (I) Zbiór w sensie dystrybutywnym jest bytem abstrakcyjnym, wyróżnionym ze względu na jakąś cechę, np.:

72 Zbiór w sensie kolektywnym i dystrybutywnym (I) Zbiór w sensie dystrybutywnym jest bytem abstrakcyjnym, wyróżnionym ze względu na jakąś cechę, np.: zbiór studentów sali (zbiór takich bytów, które posiadają cechę bycia studentem) Zbiory o tych samych elementach są identyczne.

73 Zbiór w sensie kolektywnym i dystrybutywnym (II) Zbiór w sensie kolektywnym jest relanie istniejącą całością, posiadającą części, np.:

74 Zbiór w sensie kolektywnym i dystrybutywnym (II) Zbiór w sensie kolektywnym jest relanie istniejącą całością, posiadającą części, np.: zbiór studentów w sali (jako kolektyw, grupa), kopiec piachu, etc.

75 Kategorie składniowe funktory

76 Kategorie składniowe funktory Funktor wyrażenie nie samodzielne, które wraz z innymi wyrażeniami tworzy wyrażenia bardzie złożone Podział funktorów ze względy na całość, która powstaje w wyniku łączenia funktora z argumentami (zdanio-, nazwo-, funktorotwórcze) ze względu na ilość argumentów ze względu na to z czym tworzy (np. zdaniowe od argumentów nazwowych) funktory prawdziwościowe (ekstensjonalne) funktory nieprawdziwościowe (intensjonalne)

77 Kategorie składniowe operatory

78 Kategorie składniowe operatory Operator wyrażenie, które wiąże zmienne Kwantyfikatory dla każdego, niektóry (np. x (x > 4)) Operator abstrakcji zbiór takich..., że... (np. {x : x > 4})

79 Kiedy dwa wyrażenia języka J należą do tej samej kategorii składniowej? Dwa wyrażenia języka J należą do tej samej kategorii składniowej wtedy i tylko wtedy, gdy po zastąpieniu jednego przez drugie z każdego wyrażenia zdaniowego J otrzymujemy znowu wyrażenie zdaniowe J.

80 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (I)

81 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (I) }{{} Jan biegnie. }{{} n z n

82 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (I) }{{} Jan biegnie. }{{} n z n Mądry }{{}}{{} Jan biegnie. }{{} n n z n n

83 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (I) }{{} Jan biegnie. }{{} n z n Mądry }{{}}{{} Jan biegnie. }{{} n n z n n Jan biegnie szybko. }{{} n }{{} z n }{{} z n z n

84 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (I) }{{} Jan biegnie. }{{} n z n Mądry }{{}}{{} Jan biegnie. }{{} n n z n n Jan biegnie szybko. }{{} n Mądry }{{} n n }{{} z n i }{{} n n n n, n n }{{} z n z n piękny }{{} n n }{{} Jan biegnie szybko na wykład }{{}}{{}}{{} n z z z n n n z z n n

85 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (II)

86 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (II) Marysia wie, że }{{}}{{}}{{} Jan jest mądrym studentem }{{}}{{}}{{}. n z n z n n n,z n,n n

87 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (II) Marysia wie, że }{{}}{{}}{{} Jan jest mądrym studentem }{{}}{{}}{{}. n z n z n n n,z n,n n Marysia wie, }{{} n }{{} z n,n }{{} że n z }{{} Jan n jest mądrym studentem }{{}}{{}}{{}. z n n n,n n

88 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (III)

89 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (III) Pada }{{} deszcz }{{} z n n i }{{} z z,z świeci }{{} słońce }{{}. z n n

90 Rozkład wyrażeń na kategorie składniowe (III) Pada }{{} deszcz }{{} z n n Nie pada }{{} z z }{{} z n i }{{} z z,z deszcz }{{} n świeci }{{} słońce }{{}. z n n.

91 WNIOSKOWANIE I ARGUMENTACJA

92 Wnioskowanie, wypowiedź argumentacyjna

93 Wnioskowanie, wypowiedź argumentacyjna Wnioskowanie jest to proces myślowy, w którym przechodzimy od uznania pewnych zdań, zwanych przesłankami do uznania innego zdania, zwanego wnioskiem, połączonego z przesłankami związkiem uprawniającym do uznania przesłanek na podstawie uznania wniosku.

94 Wnioskowanie, wypowiedź argumentacyjna Wnioskowanie jest to proces myślowy, w którym przechodzimy od uznania pewnych zdań, zwanych przesłankami do uznania innego zdania, zwanego wnioskiem, połączonego z przesłankami związkiem uprawniającym do uznania przesłanek na podstawie uznania wniosku. Wypowiedź argumentacyjna jest to wypowiedź, w której za pomocą jednych zdań (przesłanek) uzasadnia się jakieś inne, z założenia kontrowersyjne, zdanie (konkluzję).

95 Wnioskowanie, wypowiedź argumentacyjna Wnioskowanie jest to proces myślowy, w którym przechodzimy od uznania pewnych zdań, zwanych przesłankami do uznania innego zdania, zwanego wnioskiem, połączonego z przesłankami związkiem uprawniającym do uznania przesłanek na podstawie uznania wniosku. Wypowiedź argumentacyjna jest to wypowiedź, w której za pomocą jednych zdań (przesłanek) uzasadnia się jakieś inne, z założenia kontrowersyjne, zdanie (konkluzję). Argument jest to wyodrębniony z wypowiedzi argumentacyjnej układ zdań złożony z przesłanek i konkluzji.

96 Wypowiedź argumentacyjna Stanisław Bareja Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz - Panie kierowniku, ukraść chciał mi tego kurczaka. - No pewnie, bo po co by wyrywał?! To złodziej! - I pijak! bo każdy pijak to złodziej!!!

97 Źródła ilustracji i zdjęć (w kolejności wystąpienia) kreci/109 puzle.jpg ClearingUp.JPG images/students%20in%20a%20course.%20nb%20031.jpg