2.1. Statystyka krajowa Dyskurs porównawczy Minimalny kapitał zakładowy a zdolność kredytowa Kapitał zakładowy jako fundu

Transkrypt

1 Wykaz skrótów... Bibliografia... Wprowadzenie... XVII XXIII XLIX Rozdział 1. Zagadnienia wstępne Konflikt interesów wspólników i wierzycieli Teoretyczna analiza ochrony wierzycieli w prawie spółek Ochrona kontraktowa wierzycieli spółek Problematyka dywersyfikacji ochrony różnych grup wierzycieli Ratio ochrony wierzycieli spółek kapitałowych Ochrona wierzycieli pomiędzy prawem spółek a prawem upadłościowym Obowiązki informacyjne Otoczenie prawne i społeczne Aktualny stan debaty: krytyka i obrona kapitału zakładowego Reforma kapitału zakładowego a ograniczona odpowiedzialność za zobowiązania spółki Uwaga terminologiczna spółka bezkapitałowa a kapitał zakładowy Ratio reformy w świetle zagadnienia konkurencji systemów prawnych Przegląd wybranych zagranicznych modeli reformy regulacji kapitału zakładowego Holandia Niemcy Francja Europejska Spółka Prywatna (Societas Privata Europaea) Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Societas Unius Personae) Podsumowanie Rozdział 2. Minimalny kapitał zakładowy Zarys problematyki Model bezkapitałowy w praktyce obrotu dane empiryczne IX

2 2.1. Statystyka krajowa Dyskurs porównawczy Minimalny kapitał zakładowy a zdolność kredytowa Kapitał zakładowy jako fundusz startowy i test powagi Wysokość minimalnego kapitału zakładowego Kapitał zakładowy a majątek wystarczający do ogłoszenia upadłości Podsumowanie Rozdział 3. Test wypłacalności i inne strategie ograniczenia wypłat Uwagi ogólne Strategie regulacyjne ograniczania zysku do podziału Sposoby ograniczania zysku do podziału (testy) Kontekst systemowy Przegląd regulacji dotyczących ustalania zysku do podziału w systemie anglosaskim Model Business Corporation Act Delaware Kalifornia Nowa Zelandia Wielka Brytania Podsumowanie Test wypłacalności Kryteria testu wypłacalności niewykonywania wymagalnych zobowiązań Przejściowy brak wypłacalności a trwałość niewypłacalności Wykonywanie wymagalnych zobowiązań a kredytowanie działalności Zobowiązania przyszłe i warunkowe Zobowiązania w normalnym toku działalności Charakter prawny testu wypłacalności w art Projektu Horyzont czasowy oceny wypłacalności Oświadczenie o wypłacalności (certyfikat wypłacalności) treść Obowiązek złożenia (ujawnienie) certyfikatu wypłacalności Test bilansowy Test nadwyżki bilansowej art Projektu Bilansowy test wypłacalności Kumulatywne stosowanie testów Test stosunku aktywów do zobowiązań (assets/liabilities test) Propozycja reformy testu bilansowego w art Projektu X

3 7. Zakres przedmiotowy zastosowania testu wypłacalności świadczenia pozakorporacyjne Zakres zastosowania testu wypłacalności Dyskurs prawnoporównawczy Nakaz ekwiwalentności świadczeń w stosunkach pozakorporacyjnych w art Projektu Możliwość antycypacji niewypłacalności Analiza wskaźnikowa Ekonomiczne systemy wczesnego ostrzegania Ekonomiczna metodologia przeprowadzania testu wypłacalności Instrumenty badania kondycji przedsiębiorstwa w świetle Polityki Nowej Szansy Podsumowanie Rozdział 4. Odpowiedzialność za wypłaty z naruszeniem testu wypłacalności Wprowadzenie Dyskurs porównawczy Model Business Corporation Act A. Odpowiedzialność dyrektorów B. Odpowiedzialność wspólników C. Porównanie Wielka Brytania A. Odpowiedzialność dyrektorów B. Odpowiedzialność wspólników C. Porównanie Nowa Zelandia A. Odpowiedzialność zarządu B. Odpowiedzialność wspólników C. Porównanie Odpowiedzialność członków organów za zwrot wypłat (art. 198 Projektu) Bezprawność a nieprawidłowa prognoza wypłacalności (niewypłacalność) Probabilizm testu wypłacalności a standard staranności (business judgement rule) Związek przyczynowy pomiędzy wypłatą a niewypłacalnością Ciężar dowodu Charakter odpowiedzialności wina Zakres przedmiotowy obowiązku zwrotu wypłat XI

4 4. Odpowiedzialność odbiorców za zwrot świadczeń de lege lata oraz w Projekcie (art KSH) Dobra wiara odbiorców Likwidacja odpowiedzialności subsydiarnej pozostałych odbiorców Relacja pomiędzy odpowiedzialnością spółki i wspólników Problem legitymacji czynnej wierzyciela Przedawnienie roszczenia o zwrot Propozycja regulacji odpowiedzialności wspólników za zwrot wypłat Rozdział 5. Alternatywne mechanizmy ochrony wierzycieli niedokapitalizowanej spółki Wstęp problem niedokapitalizowania spółki z o.o Problem adekwatności kapitałowej Alternatywne instrumenty ochrony wierzycieli wobec niedokapitalizowania spółki Odpowiedzialność przebijająca wspólników za niedokapitalizowanie materialne Uwagi ogólne Dyskurs prawnoporównawczy Niedokapitalizowanie w prawie niemieckim (qualifizierte materielle Unterkapitalisierung) Ewolucja odpowiedzialności przebijającej w prawie niemieckim (od Durchgriffshaftung do Existenzvernichtungshaftung) Wewnętrzna odpowiedzialność deliktowa za unicestwienie egzystencji spółki (orzeczenia Trihotel oraz Gamma) Niedokapitalizowanie w orzecznictwie brytyjskim (lifting of corporate veil) Niedokapitalizowanie w orzecznictwie sądów amerykańskich (piercing corporate veil) Odpowiedzialność przebijająca w orzecznictwie TSUE (Idryma Typou) Podstawy prawne odpowiedzialności przebijającej wspólnika w prawie polskim Koncepcja nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 KC) Odpowiedzialność wspólnika za delikt wobec spółki (art. 415 KC) Problem bezprawności działania wspólnika XII

5 Problem szkody pośredniej i związku przyczynowego Problem zawinionego działania wspólnika Stanowisko orzecznictwa Rażące niedokapitalizowanie jako podstawa odpowiedzialności przebijającej Podsumowanie odpowiedzialności wspólników za niedokapitalizowanie materialne spółki Pożyczki wspólników na rzecz spółki (niedokapitalizowanie formalne) Ratio regulacji prawnej pożyczek wspólników udzielonych spółce Dwie strategie regulacyjne: konwersja roszczeń (model korporacyjny) oraz zmiana kolejności zaspokojenia (model upadłościowy) Dyskurs prawnoporównawczy Podporządkowanie pożyczek zamiast ustawowej konwersji (art. 342 ust. 1 pkt 4 PrUpad) Wyłączenia: pożyczki sanacyjne oraz pożyczki wspólników mniejszościowych (art. 342 ust. 1 pkt 1 oraz 3 PrUpad) Problem regulacji spłaty pożyczki na przedpolu upadłości Próba oceny prawnej Obowiązek tworzenia rezerwy na pokrycie przyszłych strat (art Projektu) Ocena obowiązku tezauryzacji zysków Obowiązek tezauryzacji spółki z o.o. pod naporem rynków finansowych lekcje z kryzysu finansowego (ekskurs) Próby parametryzacji wysokości rezerw postulat adekwatności kapitałów własnych spółek z o.o. jako działającego przedsiębiorstwa (going concern) Sygnalizacja znacznych strat oraz zagrożenie wypłacalności spółki (art. 233 Projektu) Brak obowiązku należytego finansowania spółki Obowiązki sygnalizacyjne zarządu periodyczna oceny sytuacji finansowej Obowiązek uwzględniania interesów wierzycieli w prawie brytyjskim (doktryna West Mercia) Porównanie obowiązków zarządzania w kryzysie perspektywy dla prawa polskiego XIII

6 6. Odpowiedzialność funkcjonariuszy za spóźnione złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 299 KSH) Obowiązek ogłoszenia upadłości i sankcje za jego naruszenie Ratio legis systemu sankcji wobec członków zarządu oraz empiryczna skuteczność regulacji Dyskurs porównawczy Wrongful trading Shadow directors Phoenix companies Porównanie odpowiedzialności z tytułu wrongful trading oraz odpowiedzialności członków zarządu polskiej spółki z o.o Wnioski w zakresie odpowiedzialności członków zarządu Obowiązkowe ubezpieczenia Case study Podsumowanie Rozdział 6. Kapitał zakładowy a niewypłacalność Kapitał zakładowy a niewypłacalność Uzasadnienie potrzeby badań Nieefektywność postępowań upadłościowych badania ekonomiczne Przedpole upadłości niewypłacalność Harmonizacja przesłanek ogłoszenia upadłości oraz wypłat na rzecz wspólników nowelizacja PrUpad Bezskuteczność względna czynności spółki na przedpolu upadłości Dyskurs prawnoporównawczy fraudulent transfer law Zamiar pokrzywdzenia badges of fraud Ekwiwalentność transakcji Niewypłacalność Nieracjonalnie niski kapitał Rola prawa oszukańczych rozporządzeń w ograniczaniu wypłat z majątku spółki Zastosowanie fraudulent transfers do ukrytych wypłat Specyfika ochrony wierzycieli korporacyjnych za pomocą skargi pauliańskiej (art. 527 KC) Pokrzywdzenie wierzyciela Wypłata z majątku spółki a problem czynności prawnych dłużnika Związek przyczynowy pomiędzy wypłatą a niewypłacalnością Więź wspólnika ze spółką a stosunek bliskości w rozumieniu art. 527 KC XIV

7 Wypłata na rzecz wspólnika a bezpłatna korzyść majątkowa Świadomość pokrzywdzenia wierzyciela Porównanie bezskuteczności wypłat z majątku spółki w prawie polskim oraz amerykańskim w przypadku niewypłacalności Bezskuteczność względna w postępowaniu upadłościowym Dyskurs porównawczy Bezskuteczność czynności upadłego dokonanych na przedpolu upadłości (art. 127 i n. PrUpad) Porównanie i wnioski Problem ochrony wierzycieli spółki bezkapitałowej wobec braku majątku wystarczającego na przeprowadzenie postępowania upadłościowego Dyskurs porównawczy problem braku majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego w prawie Wielkiej Brytanii Cesja na wierzyciela roszczenia spółki o zwrot świadczenia Zajęcie roszczenia spółki o zwrot świadczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym (art. 895 i n. KPC) Przymusowa likwidacja spółki Ograniczenie kosztów postępowania upadłościowego Porównanie i wnioski Podsumowanie Zakończenie Indeks rzeczowy XV