Maria Kaźmierczak Justyna Michałek Iwona Marchwiak Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego

Transkrypt

1 Maria Kaźmierczak Justyna Michałek Iwona Marchwiak Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego OSOBOWOŚĆ A SATYSFAKCJA Z MAŁśEŃSTWA I śycia ROLA ORIENTACJI NA RELACJE INTERPERSONALNE Celem niniejszych badań z udziałem osób pozostających w związkach małŝeńskich była analiza relacji pomiędzy osobowością badanych przede wszystkim orientacją interpersonalną a odczuwaną przez nich satysfakcją z małŝeństwa oraz Ŝycia. Przeprowadzono dwa badania w pierwszym przebadano 100 osób pozostających w związkach małŝeńskich (50 kobiet i 50 męŝczyzn). W drugim badaniu udział wzięło 59 par małŝeńskich. W pierwszym badaniu skoncentrowano się na analizie roli obrazu siebie dla spostrzeganej jakości małŝeństwa i Ŝycia. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Skalę Ja WspółzaleŜnego (RISC) (polska adaptacja, Kaźmierczak, 2008, za: Marchwiak, 2008), Kwestionariusz Samoopisu Ja w porównaniu z innymi (Jarymowicz, 1984), Skalę Samooceny SES Rosenberga (polska adaptacja, Dzwonkowska, Lachowicz-Tabaczek i Łaguna, 2009) oraz Kwestionariusz Dobranego MałŜeństwa (KDM-2) (Plopa i Rostowski, 2005). Wyniki wskazują na istnienie róŝnic płciowych w zakresie obrazu Ja, takŝe w powiązaniu z odczuwaną jakością związku małŝeńskiego. A mianowicie, poczucie odrębności Ja wiąŝe się z odczuwaną satysfakcją z małŝeństwa ujemnie wśród kobiet a dodatnio wśród męŝczyzn. W drugim badaniu skupiono się na powiązaniach pomiędzy satysfakcją małŝeńską oraz Ŝyciową a ogólnymi tendencjami osobowościowymi według załoŝeń modelu pięcioczynnikowego. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Inwentarz Osobowości NEO-FFI (polska adaptacja, Zawadzki, Strelau, Szczepanik i Śliwińska, 1998), Kwestionariusz Dobranego MałŜeństwa (KDM-2)(Plopa i in., 2005) oraz Drabinę Cantrilla (Cantrill, 1965) do pomiaru ogólnej satysfakcji z Ŝycia. Wyniki wskazują na istnienie istotnej i dodatniej korelacji pomiędzy ugodowością małŝonków a odczuwaną przez nich satysfakcją ze związku. Ponadto, satysfakcja z małŝeństwa była mediatorem związku ugodowości z satysfakcją z Ŝycia. Słowa kluczowe: Ja współzaleŝne, odrębność Ja, samoocena

2 Anna Brzezińska Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej Instytut Psychologii PAN POSTAWY JAWNE I UTAJONE WOBEC SPOŁECZNYCH RÓL PŁCIOWYCH Przedmiotem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o przyczyny dysproporcji kobiet w Ŝyciu publicznym. W niniejszym tekście przyczyn poszukuje się w niespójnościach pomiędzy postawami jawnymi a utajonymi. W badaniu wzięły udział 124 osoby. Postawy jawne zmierzono kwestionariuszem o nazwie Skala Postaw Wobec Kobiet autorstwa Spence, Helmrich i Stapp (1978). W celu zmierzenia postaw ukrytych wykorzystano dwa testy utajonych skojarzeń (Implicit Association Test- IAT, Greenwald,1998), które dotyczyły kolejno pojęć kariery i władzy. Wyniki analizy statystycznej wskazały statystycznie istotne zaleŝności dotyczące braku spójności pomiędzy postawami jawnymi i ukrytymi. Okazało się, Ŝe osoby, których postawy jawne były egalitarne, w sferze ukrytej reprezentowały postawy stereotypowe utoŝsamiając kobiety z rodziną i opieką, podczas gdy męŝczyzn - z karierą i władzą. Słowa kluczowe: postawy jawne, postawy utajone, sterotypizacja płci

3 Ewa Misterska Maciej Głowacki Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ANALIZA WYBRANYCH ASPEKTÓW JA CIELESNEGO U CHORYCH Z MŁODZIEŃCZĄ SKOLIOZĄ IDIOPATYCZNĄ Celem pracy była ocena wybranych aspektów Ja cielesnego u chorych z młodzieńczą skoliozą idiopatyczną w krótkim okresie po podjęciu róŝnych metod leczenia. 35 pacjentek leczonych nieoperacyjnie, 34 chore leczone operacyjnie oraz 35 zdrowych rówieśniczek wypełniło Skalę J-C Beaty Miruckiej. Chore leczone nieoperacyjnie lub operacyjnie uzyskały wysokie wyniki, świadczące o silnym Ja cielesnym, a grupa kontrolna-rezultaty interpretowane, jako wysokie w skali akceptacja ciała, ale umiarkowane w skali eksponowanie kobiecości. WyŜsze wyniki w analizowanych wymiarach Ja cielesnego u chorych z deformacją ciała, w porównaniu ze zdrowymi rówieśniczkami, mogą świadczyć o stosowaniu mechanizmów obronnych. Słowa kluczowe: jakość Ŝycia; skolioza; deformacja ciała; Ja cielesne

4 Nina Ogińska-Bulik Zakład Psychologii Zdrowia Instytutu Psychologii UŁ 1, Instytut Badań Społecznych Społecznej WyŜszej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi PRĘśNOŚĆ A JAKOŚĆ śycia MŁODZIEśY Istotną rolę w kształtowaniu jakości Ŝycia odgrywają podmiotowe właściwości jednostki, związane z osobowością, w tym pręŝność. Celem podjętych badań było ustalenie czy istnieje zaleŝność między pręŝnością a jakością Ŝycia w grupie młodzieŝy. W badaniach uczestniczyło 83 nastolatków w wieku 15 lat. Chłopcy stanowili 48,2% badanych. W badaniach zastosowano dwa narzędzia, tj. Kidscreen-52 do pomiaru jakości Ŝycia związanej ze zdrowiem oraz Skalę Pomiaru PręŜności SPP-18 do oceny pręŝności. Uzyskane wyniki badań potwierdziły pozytywną zaleŝność między pręŝnością a jakością Ŝycia odnoszącą się przede wszystkim do zdrowia fizycznego, samopoczucia psychicznego i sfery emocjonalnej. Spośród czynników, składających się na pręŝność, szczególne znaczenie dla poczucia jakości Ŝycia nastolatków naleŝy przypisać wytrwałości i determinacji w działaniu. Pozytywna rola pręŝności dla poczucia jakości Ŝycia człowieka wskazuje na potrzebę jej kształtowania i rozwijania juŝ w okresie dzieciństwa i młodości. Słowa kluczowe: jakość Ŝycia związana ze zdrowiem, pręŝność, młodzieŝ.

5 Monika Wróbel Instytut Psychologii Uniwersytet Łódzki INTELIGENCJA EMOCJONALNA (IE) A TRAFNOŚĆ I SZYBKOŚĆ ROZPOZNAWANIA EKSPRESJI EMOCJONALNYCH: PORÓWNANIE SAMOOPISOWEJ I TESTOWEJ METODY DO POMIARU IE Celem prezentowanych badań była analiza relacji między inteligencją emocjonalną a szybkością i trafnością rozpoznawania ekspresji radości, smutku, strachu i złości. Pomiaru IE dokonano za pomocą metody samoopisowej (INTE) oraz testu, w którym osoba badana rozwiązuje szereg problemów natury społeczno-emocjonalnej (TIE). 84 uczestników badania (48 kobiet, 36 męŝczyzn) wypełniało obie skale, a następnie podchodziło do zadania komputerowego ABAKUS polegającego na rozpoznawaniu ekspresji emocjonalnych. Przypuszczano, Ŝe IE będzie pozwalała przewidywać trafność i szybkość dekodowania ekspresji. Uzyskane rezultaty potwierdziły to przypuszczenie, ale tylko w przypadku danych uzyskanych za pomocą TIE im wyŝszy wynik badani osiągali w tym teście, tym poprawniej i szybciej rozpoznawali prezentowane emocje. W przypadku INTE nie odnotowano natomiast spodziewanej zaleŝności. Rezultaty badania dyskutowane są w kontekście przydatności narzędzi opartych na samowiedzy badanych w badaniach nad inteligencją emocjonalną. Słowa kluczowe: inteligencja emocjonalna, ekspresja emocjonalna, samopis

6 Maria Oleś Instytut Psychologii KUL TEORETYCZNE MODELE JAKOŚCI śycia U DZIECI I MŁODZIEśY: PORÓWNANIE Celem artykułu jest prezentacja sześciu teoretycznych modeli jakości Ŝycia specyficznych dla dzieci i młodzieŝy oraz ich porównanie pod kątem zawartości, specyfiki i zastosowań. Do opisu i porównań wybrano: model jakości Ŝycia opracowany przez zespół d/s jakości Ŝycia przy Światowej Organizacji Zdrowia (WHOQOL) zmodyfikowany pod kątem dzieci, pediatryczny model jakości Ŝycia (PedsQL) Varni ego, model Centrum Promocji Zdrowia z Toronto (CHP), model jakości Ŝycia dla młodzieŝy zespołu Seattle Uniwersytetu Waszyngtońskiego (YQOL), europejski model jakości Ŝycia KIDSCREEN i model Lindströma. Modele jakości Ŝycia porównano pod kątem pięciu kryteriów: sposobu ujmowania zjawiska oraz wartości eksplanacyjnej, elementów wspólnych i specyficznych, wartości heurystycznej, obecności aspektu rozwojowego, i moŝliwości aplikacyjnych. Słowa kluczowe: jakość Ŝycia, dzieci, młodzieŝ, jakość Ŝycia zaleŝna od zdrowia, model